Cui dono lepidum novum libellum

arida modo pumice expolitum?

Corneli, tibi: namque tu solebas

meas esse aliquid putare nugas

iam tum, cum ausus es unus Italorum

omne aevum tribus explicare cartis

doctis, Iuppiter, et laboriosis.

Quare habe tibi quidquid hoc libelli

qualecumque; quod, ‹o› patrona virgo,

plus uno maneat perenne saeclo.

Passer, deliciae meae puellae,

quicum ludere, quem in sinu tenere,

cui primum digitum dare appetenti

et acris solet incitare morsus,

cum desiderio meo nitenti

carum nescio quid lubet iocari,

et solaciolum sui doloris,

credo, ut tum gravis acquiescat ardor:

tecum ludere sicut ipsa possem

et tristis animi levare curas!

* * *

Tam gratum est mihi quam ferunt puellae

pernici aureolum fuisse malum,

quod zonam soluit diu ligatam.

Lugete, o Veneres Cupidinesque,

et quantum est hominum venustiorum:

passer mortuus est meae puellae,

passer, deliciae meae puellae,

quem plus illa oculis suis amabat.

Nam mellitus erat suamque norat

ipsam tam bene quam puella matrem,

nec sese a gremio illius movebat,

sed circumsiliens modo huc modo illuc

ad solam dominam usque pipiabat;

qui nunc it per iter tenebricosum

illud, unde negant redire quemquam.

At vobis male sit malae tenebrae

Orci, quae omnia bella devoratis:

tam bellum mihi passerem abstulistis!

O factum male! | O miselle passer!

Tua nunc opera meae puellae

flendo turgiduli rubent ocelli.

Phaselus ille quem videtis hospites,

ait fuisse navium celerrimus,

neque ullius natantis impetum trabis

nequisse praeterire, sive palmulis

opus foret volare sive linteo.

Et hoc negat minacis Hadriatici

negare litus insulasve Cycladas

Rhodumque nobilem horridamque Thraciam

Propontida trucemve Ponticum sinum,

ubi iste post phaselus antea fuit

comata silva; nam Cytorio in iugo

loquente saepe sibilum edidit coma.

Amastri Pontica et Cytore buxifer,

tibi haec fuisse et esse cognitissima

ait phaselus: ultima ex origine

tuo stetisse dicit in cacumine,

tuo imbuisse palmulas in aequore,

et inde tot per impotentia freta

erum tulisse, laeva sive dextera

vocaret aura, sive utrumque Iuppiter

simul secundus incidisset in pedem;

neque ulla vota litoralibus deis

sibi esse facta, cum veniret a mari

novissimo hunc ad usque limpidum lacum.

Sed haec prius fuere: nunc recondita

senet quiete seque dedicat tibi,

gemelle Castor et gemelle Castoris.

Vivamus, mea Lesbia, atque amemus,

rumoresque senum severiorum

omnes unius aestimemus assis!

Soles occidere et redire possunt:

nobis cum semel occidit brevis lux,

nox est perpetua una dormienda.

Da mi basia mille deinde centum,

dein mille altera, dein secunda centum,

deinde usque altera mille, deinde centum.

Dein, cum milia multa fecerimus,

conturbabimus illa, ne sciamus,

aut ne quis malus invidere possit,

cum tantum sciat esse basiorum.

Flavi, delicias tuas Catullo,

ni sint illepidae atque inelegantes,

velles dicere nec tacere posses.

Verum nescio quid febriculosi

scorti diligis: hoc pudet fateri.

Nam te non viduas iacere noctes

nequiquam tacitum cubile clamat

sertis ac Syrio fragrans olivo,

pulvinusque peraeque et hic et ille

attritus, tremulique quassa lecti

argutatio inambulatioque.

† Nam inista prevalet † nihil tacere.

Cur? Non tam latera ecfututa pandas,

ni tu quid facias ineptiarum.

Quare, quidquid habes boni malique,

dic nobis. Volo te ac tuos amores

ad caelum lepido vocare versu.

Quaeris, quot mihi basiationes

tuae, Lesbia, sint satis superque.

Quam magnus numerus Libyssae harenae

lasarpiciferis iacet Cyrenis

oraclum Iovis inter aestuosi

et Batti veteris sacrum sepulcrum;

aut quam sidera multa, cum tacet nox,

furtivos hominum vident amores:

tam te basia multa basiare

vesano satis et super Catullo est,

quae nec pernumerare curiosi

possint nec mala fascinare lingua.

Miser Catulle, desinas ineptire,

et quod vides perisse perditum ducas.

Fulsere quondam candidi tibi soles,

cum ventitabas quo puella ducebat

amata nobis quantum amabitur nulla.

Ibi illa multa tum iocosa fiebant,

quae tu volebas nec puella nolebat.

Fulsere vere candidi tibi soles.

Nunc iam illa non volt: tu quoque inpote‹ns noli›,

nec quae fugit sectare, nec miser vive,

sed obstinata mente perfer, obdura.

Vale, puella. Iam Catullus obdurat,

nec te requiret nec rogabit invitam.

At tu dolebis, cum rogaberis nulla.

Scelesta, vae te, quae tibi manet vita?

Quis nunc te adibit? Cui videberis bella?

Quem nunc amabis? Cuius esse diceris?

Quem basiabis? Cui labella mordebis?

At tu, Catulle, destinatus obdura.

Verani, omnibus e meis amicis

antistans mihi milibus trecentis,

venistine domum ad tuos penates

fratresque unanimos anumque matrem?

Venisti. O mihi nuntii beati!

Visam te incolumem audiamque Hiberum

narrantem loca, facta, nationes,

ut mos est tuus, applicansque collum

iucundum os oculosque suaviabor.

O quantum est hominum beatiorum,

quid me laetius est beatiusve?

Varus me meus ad suos amores

visum duxerat e foro otiosum,

scortillum, ut mihi tum repente visum est,

non sane illepidum neque invenustum.

Huc ut venimus, incidere nobis

sermones varii, in quibus, quid esset

iam Bithynia, quo modo se haberet,

et quonam mihi profuisset aere.

Respondi id quod erat, nihil neque ipsis

nec praetoribus esse nec cohorti,

cur quisquam caput unctius referret,

praesertim quibus esset irrumator

praetor, nec faceret pili cohortem.

"At certe tamen," inquiunt "quod illic

natum dicitur esse, comparasti

ad lecticam homines." Ego, ut puellae

unum me facerem beatiorem,

"non" inquam "mihi tam fuit maligne,

ut, provincia quod mala incidisset,

non possem octo homines parare rectos."

At mi nullus erat nec hic neque illic,

fractum qui veteris pedem grabati

in collo sibi collocare posset.

Hic illa, ut decuit cinaediorem,

"quaeso", inquit "mihi, mi Catulle, paulum

istos commoda: nam volo ad Serapim

deferri." "Mane," | inquii puellae,

"istud quod modo dixeram me habere,

fugit me ratio: meus sodalis -

Cinna est Gaius, - is sibi paravit.

Verum, utrum illius an mei, quid ad me?

Utor tam bene quam mihi pararim.

Sed tu insulsa male et molesta vivis,

per quam non licet esse neglegentem."

Furi et Aureli, comites Catulli,

sive in extremos penetrabit Indos,

litus ut longe resonante Eoa

tunditur unda,

sive in Hyrcanos Arabasve molles,

seu Sagas sagittiferosve Parthos,

sive quae septemgeminus colorat

aequora Nilus,

sive trans altas gradietur Alpes,

Caesaris visens monimenta magni,

Gallicum Rhenum, horribile aequor ulti-

mosque Britannos,

omnia haec, quaecumque feret voluntas

caelitum temptare simul parati,

pauca nuntiate meae puellae

non bona dicta.

Cum suis vivat valeatque moechis,

quos simul complexa tenet trecentos,

nullum amans vere, sed identidem omnium

ilia rumpens;

nec meum respectet, ut ante, amorem,

qui illius culpa cecidit velut prati

ultimi flos, praetereunte postquam

tactus aratro est.

Marrucine Asini, manu sinistra

non belle uteris: in ioco atque vino

tollis lintea neglegentiorum.

Hoc salsum esse putas? Fugit te, inepte:

quamvis sordida res et invenusta est.

Non credis mihi? Crede Pollioni

fratri, qui tua furta vel talento

mutari velit: est enim leporum

differtus puer ac facetiarum.

Quare aut hendecasyllabos trecentos

exspecta, aut mihi linteum remitte,

quod me non movet aestimatione,

verum est mnemosynum mei sodalis.

Nam sudaria Saetaba ex Hiberis

miserunt mihi muneri Fabullus

et Veranius: haec amem necesse est

ut Veraniolum meum et Fabullum.

Cenabis bene, mi Fabulle, apud me

paucis, si tibi di favent, diebus,

si tecum attuleris bonam atque magnam

cenam, non sine candida puella

et vino et sale et omnibus cachinnis.

Haec si, inquam, attuleris, venuste noster,

cenabis bene; nam tui Catulli

plenus sacculus est aranearum.

Sed contra accipies meros amores

seu quid suavius elegantiusve est:

nam unguentum dabo, quod meae puellae

donarunt Veneres Cupidinesque,

quod tu cum olfacies, deos rogabis,

totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

Ni te plus oculis meis amarem,

iucundissime Calve, munere isto

odissem te odio Vatiniano:

nam quid feci ego quidve sum locutus,

cur me tot male perderes poëtis?

Isti di mala multa dent clienti,

qui tantum tibi misit impiorum.

Quod si, ut suspicor, hoc novum ac repertum

munus dat tibi Sulla litterator,

non est mi male, sed bene ac beate,

quod non dispereunt tui labores.

Di magni, horribilem et sacrum libellum!

Quem tu scilicet ad tuum Catullum

misti, continuo ut die periret,

Saturnalibus, optimo dierum!

Non non hoc tibi, salse, sic abibit.

Nam, si luxerit, ad librariorum

curram scrinia, Caesios, Aquinos,

Suffenum, omnia colligam venena,

ac te his suppliciis remunerabor.

Vos hinc interea valete abite

illuc, unde malum pedem attulistis,

saecli incommoda, pessimi poëtae.

Si qui forte mearum ineptiarum

lectores eritis manusque vestras

non horrebitis admovere nobis,

* * *

Commendo tibi me ac meos amores,

Aureli. Veniam peto pudentem,

ut, si quicquam animo tuo cupisti,

quod castum expeteres et integellum,

conserves puerum mihi pudice,

non dico a populo - nihil veremur

istos, qui in platea modo huc modo illuc

in re praetereunt sua occupati, -

verum a te metuo tuoque pene

infesto pueris bonis malisque.

Quem tu qua lubet, ut lubet, moveto

quantum vis, ubi erit foris paratum:

hunc unum excipio, ut puto, pudenter.

Quod si te mala mens furorque vecors

in tantam impulerit, sceleste, culpam,

ut nostrum insidiis caput lacessas,

a tum te miserum malique fati!

Quem attractis pedibus patente porta

percurrent raphanique mugilesque.

Pedicabo ego vos et irrumabo,

Aureli pathice et cinaede Furi,

qui me ex versiculis meis putastis,

quod sunt molliculi, parum pudicum.

Nam castum esse decet pium poëtam

ipsum, versiculos nihil necesse est;

qui tum denique habent salem ac leporem,

si sunt molliculi ac parum pudici,

et quod pruriat incitare possunt,

non dico pueris, sed his pilosis

qui duros nequeunt movere lumbos.

Vos, quod milia multa basiorum

legistis, male me marem putatis?

Pedicabo ego vos et irrumabo.

O Colonia, quae cupis ponte ludere longo,

et salire paratum habes, sed vereris inepta

crura ponticuli axulis stantis in redivivis,

ne supinus eat cavaque in palude recumbat:

sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,

in quo vel Salisubsali sacra suscipiantur,

munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.

Quendam municipem meum de tuo volo ponte

ire praecipitem in lutum per caput pedesque,

verum totius ut lacus putidaeque paludis

lividissima maximeque est profunda vorago.

Insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar

bimuli tremula patris dormientis in ulna.

Cui cum sit viridissimo nupta flore puella

et puella tenellulo delicatior haedo,

adservanda nigerrimis diligentius uvis,

ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,

nec se sublevat ex sua parte, sed velut alnus

in fossa Liguri iacet suppernata securi,

tantundem omnia sentiens quam si nulla sit usquam;

talis iste meus stupor nil videt, nihil audit,

ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.

Nunc eum volo de tuo ponte mittere pronum,

si pote stolidum repente excitare veternum,

et supinum animum in gravi derelinquere caeno,

ferream ut soleam tenaci in voragine mula.

Aureli, pater esuritionum,

non harum modo, sed quot aut fuerunt

aut sunt aut aliis erunt in annis,

pedicare cupis meos amores.

Nec clam: nam simul es, iocaris una,

haerens ad latus omnia experiris.

Frustra: nam insidias mihi instruentem

tangam te prior irrumatione.

Atque id si faceres satur, tacerem:

nunc ipsum id doleo, quod esurire

me me† puer et sitire discet.

Quare desine, dum licet pudico,

ne finem facias, sed irrumatus.

Suffenus iste, Vare, quem probe nosti,

homo est venustus et dicax et urbanus,

idemque longe plurimos facit versus.

Puto esse ego illi milia aut decem aut plura

perscripta, nec sic ut fit in palimpseston

relata: cartae regiae, novi libri,

novi umbilici, lora rubra membranae,

derecta plumbo et pumice omnia aequata.

Haec cum legas tu, bellus ille et urbanus

Suffenus unus caprimulgus aut fossor

rursus videtur: tantum abhorret ac mutat.

Hoc quid putemus esse? Qui modo scurra

aut si quid hac re scitius videbatur,

idem infaceto est infacetior rure,

simul poemata attigit, neque idem umquam

aeque est beatus ac poema cum scribit:

tam gaudet in se tamque se ipse miratur.

Nimirum idem omnes fallimur, neque est quisquam

quem non in aliqua re videre Suffenum

possis. Suus cuique attributus est error;

sed non videmus manticae quod in tergo est.

Furi, cui neque servus est neque arca

nec cimex neque araneus neque ignis,

verum est et pater et noverca, quorum

dentes vel silicem comesse possunt,

est pulcre tibi cum tuo parente

et cum coniuge lignea parentis.

Nec mirum: bene nam valetis omnes,

pulcre concoquitis, nihil timetis,

non incendia, non graves ruinas,

non facta impia, non dolos veneni,

non casus alios periculorum.

Atqui corpora sicciora cornu

aut siquid magis aridum est habetis

sole et frigore et esuritione.

Quare non tibi sit bene ac beate?

A te sudor abest, abest saliva,

mucusque et mala pituita nasi.

Hanc ad munditiem adde mundiorem,

quod culus tibi purior salillo est,

nec toto decies cacas in anno;

atque id durius est faba et lapillis,

quod tu si manibus teras fricesque,

non umquam digitum inquinare posses.

Haec tu commoda tam beata, Furi,

noli spernere nec putare parvi,

et sestertia quae soles precari

centum desine: nam sat es beatus.

O qui flosculus es Iuventiorum,

non horum modo, sed quot aut fuerunt

aut posthac aliis erunt in annis,

mallem divitias Midae dedisses

isti, cui neque servus est neque arca,

quam sic te sineres ab illo amari.

"Qui? Non est homo bellus?" inquies. Est:

sed bello huic neque servus est neque arca.

Hoc tu quam lubet abice elevaque:

nec servum tamen ille habet neque arcam.

Cinaede Thalle, mollior cuniculi capillo

vel anseris medullula vel imula oricilla

vel pene languido senis situque araneoso,

idemque, Thalle, turbida rapacior procella,

cum diva †mulier aries† ostendit oscitantes,

remitte pallium mihi meum, quod involasti,

sudariumque Saetabum catagraphosque Thynos,

inepte, quae palam soles habere tamquam avita.

Quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,

ne laneum latusculum manusque mollicellas

inusta turpiter tibi flagella conscribillent,

et insolenter aestues, velut minuta magno

deprensa navis in mari, vesaniente vento.

Furi, villula nostra non ad Austri

flatus opposita est neque ad Favoni

nec saevi Boreae aut Apheliotae,

verum ad milia quindecim et ducentos.

O ventum horribilem atque pestilentem!

Minister vetuli puer Falerni

inger mi calices amariores,

ut lex Postumiae iubet magistrae

ebrioso acino ebriosioris.

At vos quo lubet hinc abite, lymphae,

vini pernicies, et ad severos

migrate. Hic merus est Thyonianus.

Pisonis comites, cohors inanis,

aptis sarcinulis et expeditis,

Verani optime tuque mi Fabulle,

quid rerum geritis? Satisne cum isto

vappa frigoraque et famem tulistis?

Ecquidnam in tabulis patet lucelli

expensum, ut mihi, qui meum secutus

praetorem refero datum lucello?

O Memmi, bene me ac diu supinum

tota ista trabe lentus irrumasti.

Sed, quantum video, pari fuistis

casu: nam nihilo minore verpa

fati estis. Pete nobiles amicos!

At vobis mala multa di deaeque

dent, opprobria Romuli Remique.

Quis hoc potest videre, quis potest pati,

nisi impudicus et vorax et aleo,

Mamurram habere quod Comata Gallia

habebat uncti et ultima Britannia?

Cinaede Romule, haec videbis et feres?

Et ille nunc superbus et superfluens

perambulabit omnium cubilia,

ut albulus columbus aut Adoneus?

Cinaede Romule, haec videbis et feres?

Es impudicus et vorax et aleo.

Eone nomine, imperator unice,

fuisti in ultima occidentis insula,

ut ista vestra diffututa mentula

ducenties comesset aut trecenties?

Quid est alid sinistra liberalitas?

Parum expatravit an parum elluatus est?

Paterna prima lancinata sunt bona,

secunda praeda Pontica, inde tertia

Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus:

nunc Galliae timetur et Britanniae.

Quid nunc malum fovetis? Aut quid hic potest

nisi uncta devorare patrimonia?

eone nomine † urbis opulentissime †

socer generque, perdidistis omnia?

Alfene immemor atque unanimis false sodalibus,

iam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?

Iam me prodere, iam non dubitas fallere, perfide?

Nec facta impia fallacum hominum caelicolis placent.

Quae tu neglegis ac me miserum deseris in malis.

Eheu quid faciant, dic, homines cuive habeant fidem?

Certe tute iubebas animam tradere, inique, ‹me›

inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.

Idem nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque

ventos irrita ferre ac nebulas aëreas sinis.

Si tu oblitus es, at di meminerunt, meminit Fides,

quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.

Paene insularum, Sirmio, insularumque

ocelle, quascumque in liquentibus stagnis

marique vasto fert uterque Neptunus,

quam te libenter quamque laetus inviso,

vix mi ipse credens Thuniam atque Bithunos

liquisse campos et videre te in tuto.

O quid solutis est beatius curis,

cum mens onus reponit, ac peregrino

labore fessi venimus larem ad nostrum,

desideratoque acquiescimus lecto?

Hoc est quod unum est pro laboribus tantis.

Salve, o venusta Sirmio, atque ero gaude,

gaudete vosque o Lydiae lacus undae,

ridete quidquid est domi cachinnorum.

Amabo, mea dulcis Ipsitilla,

meae deliciae, mei lepores,

iube ad te veniam meridiatum.

Et si iusseris, illud adiuvato,

ne quis liminis obseret tabellam,

neu tibi lubeat foras abire,

sed domi maneas paresque nobis

novem continuas fututiones.

Verum si quid ages, statim iubeto:

nam pransus iaceo et satur supinus

pertundo tunicamque palliumque.

O furum optime balneariorum

Vibenni pater et cinaede fili

(nam dextra pater inquinatiore,

culo filius est voraciore),

cur non exsilium malasque in oras

itis? Quandoquidem patris rapinae

notae sunt populo, et natis pilosas,

fili, non potes asse venditare.

Dianae sumus in fide

puellae et pueri integri:

‹Dianam pueri integri›

puellaeque canamus.

O Latonia, maximi

magna progenies Iovis,

quam mater prope Deliam

deposuit olivam,

montium domina ut fores

silvarumque virentium

saltuumque reconditorum

amniumque sonantum:

tu Lucina dolentibus

Iuno dicta puerperis,

tu potens Trivia et notho es

dicta lumine Luna.

Tu cursu, dea, menstruo

metiens iter annuum,

rustica agricolae bonis

tecta frugibus exples.

Sis quocumque tibi placet

sancta nomine, Romulique,

antique ut solita es, bona

sospites ope gentem.

Poëtae tenero, meo sodali,

velim Caecilio, papyre, dicas

Veronam veniat, Novi relinquens

Comi moenia Lariumque litus.

Nam quasdam volo cogitationes

amici accipiat sui meique.

Quare, si sapiet, viam vorabit,

quamvis candida milies puella

euntem revocet, manusque collo

ambas iniciens roget morari.

Quae nunc, si mihi vera nuntiantur,

illum deperit impotente amore.

Nam quo tempore legit incohatam

Dindymi dominam, ex eo misellae

ignes interiorem edunt medullam.

Ignosco tibi, Sapphica puella

musa doctior; est enim venuste

Magna Caecilio inchoata Mater.

Annales Volusi, cacata carta,

votum solvite pro mea puella.

Nam sanctae Veneri Cupidinique

vovit, si sibi restitutus essem

desissemque truces vibrare iambos,

electissima pessimi poëtae

scripta tardipedi deo daturam

infelicibus ustulanda lignis.

Et hoc pessima se puella vidit

iocose lepide vovere divis.

Nunc o caeruleo creata ponto,

quae sanctum Idalium Uriosque apertos

quaeque Ancona Cnidumque harundinosam

colis quaeque Amathunta quaeque Golgos

quaeque Durrachium Hadriae tabernam,

acceptum face redditumque votum,

si non illepidum neque invenustum est.

At vos interea venite in ignem,

pleni ruris et infacetiarum

annales Volusi, cacata carta.

Salax taberna vosque contubernales,

a pilleatis nona fratribus pila,

solis putatis esse mentulas vobis,

solis licere, quidquid est puellarum,

confutuere et putare ceteros hircos?

An, continenter quod sedetis insulsi

centum an ducenti, non putatis ausurum

me una ducentos irrumare sessores?

Atqui putate: namque totius vobis

frontem tabernae sopionibus scribam.

Puella nam mi, quae meo sinu fugit,

amata tantum quantum amabitur nulla,

pro qua mihi sunt magna bella pugnata,

consedit istic. Hanc boni beatique

omnes amatis, et quidem, quod indignum est,

omnes pusilli et semitarii moechi;

tu praeter omnes une de capillatis,

cuniculosae Celtiberiae fili,

Egnati, opaca quem bonum facit barba

et dens Hibera defricatus urina.

Malest, Cornifici, tuo Catullo,

malest, me hercule, et laboriose,

et magis magis in dies et horas.

Quem tu, quod minimum facillimumque est,

qua solatus es allocutione?

Irascor tibi. Sic meos amores?

Paulum quid lubet allocutionis,

maestius lacrimis Simonideis.

Egnatius, quod candidos habet dentes,

renidet usque quaque. Si ad rei ventum est

subsellium, cum orator excitat fletum,

renidet ille; si ad pii rogum fili

lugetur, orba cum flet unicum mater,

renidet ille. Quidquid est, ubicumque est,

quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,

neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.

Quare monendum est ‹te› mihi, bone Egnati.

Si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs

aut pinguis Umber aut obesus Etruscus

aut Lanuvinus ater atque dentatus

aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,

aut quilubet, qui puriter lavit dentes,

tamen renidere usque quaque te nollem:

nam risu inepto res ineptior nulla est.

Nunc Celtiber ‹es›: Celtiberia in terra,

quod quisque minxit, hoc sibi solet mane

dentem atque russam defricare gingivam,

ut, quo iste vester expolitior dens est,

hoc te amplius bibisse praedicet loti.

Quaenam te mala mens, miselle Ravide,

agit praecipitem in meos iambos?

Quis deus tibi non bene advocatus

vecordem parat excitare rixam?

An ut pervenias in ora vulgi?

Quid vis? Qualubet esse notus optas?

Eris, quandoquidem meos amores

cum longa voluisti amare poena.

Ameana puella defututa

tota milia me decem poposcit,

ista turpiculo puella naso,

decoctoris amica Formiani.

Propinqui, quibus est puella curae,

amicos medicosque convocate:

non est sana puella, nec rogare

qualis sit solet aes imaginosum.

Adeste, hendecasyllabi, quot estis

omnes undique, quotquot estis omnes.

Iocum me putat esse moecha turpis,

et negat mihi nostra reddituram

pugillaria, si pati potestis.

Persequamur eam et reflagitemus.

Quae sit quaeritis? Illa, quam videtis

turpe incedere, mimice ac moleste

ridentem catuli ore Gallicani.

Circumsistite eam, et reflagitate,

"Moecha putida, redde codicillos,

redde, putida moecha, codicillos!"

Non assis facis? O lutum, lupanar,

aut si perditius potes quid esse.

Sed non est tamen hoc satis putandum.

Quod si non aliud potest, ruborem

ferreo canis exprimamus ore.

Conclamate iterum altiore voce

"Moecha putida, redde codicillos,

redde, putida moecha, codicillos!"

Sed nil perficimus, nihil movetur.

Mutanda est ratio modusque vobis,

siquid proficere amplius potestis:

"Pudica et proba, redde codicillos."

Salve, nec minimo puella naso

nec bello pede nec nigris ocellis

nec longis digitis nec ore sicco

nec sane nimis elegante lingua,

decoctoris amica Formiani.

Ten provincia narrat esse bellam?

Tecum Lesbia nostra comparatur?

O saeclum insapiens et infacetum!

O funde noster seu Sabine seu Tiburs

(nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est

cordi Catullum laedere; at quibus cordi est,

quovis Sabinum pignore esse contendunt),

sed seu Sabine sive verius Tiburs,

fui libenter in tua suburbana

villa, malamque pectore expuli tussim,

non inmerenti quam mihi meus venter,

dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.

Nam, Sestianus dum volo esse conviva,

orationem in Antium petitorem

plenam veneni et pestilentiae legi.

Hic me gravedo frigida et frequens tussis

quassavit usque, dum in tuum sinum fugi,

et me recuravi otioque et urtica.

Quare refectus maximas tibi grates

ago, meum quod non es ulta peccatum.

Nec deprecor iam, si nefaria scripta

Sesti recepso, quin gravedinem et tussim

non mi, sed ipsi Sestio ferat frigus,

qui tunc vocat me, cum malum librum legi.

Acmen Septimius suos amores

tenens in gremio "mea" inquit "Acme,

ni te perdite amo atque amare porro

omnes sum assidue paratus annos,

quantum qui pote plurimum perire,

solus in Libya Indiaque tosta

caesio veniam obvius leoni."

Hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante

dextra sternuit approbationem.

At Acme leviter caput reflectens

et dulcis pueri ebrios ocellos

illo purpureo ore suaviata,

"sic", inquit "mea vita Septimille,

huic uni domino usque serviamus,

ut multo mihi maior acriorque

ignis mollibus ardet in medullis."

Hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante

dextra sternuit approbationem.

Nunc ab auspicio bono profecti

mutuis animis amant amantur.

Unam Septimius misellus Acmen

mavult quam Syrias Britanniasque:

uno in Septimio fidelis Acme

facit delicias libidinesque.

Quis ullos homines beatiores

vidit, quis Venerem auspicatiorem?

Iam ver egelidos refert tepores,

iam caeli furor aequinoctialis

iucundis Zephyri silescit aureis.

Linquantur Phrygii, Catulle, campi

Nicaeaeque ager uber aestuosae:

ad claras Asiae volemus urbes.

Iam mens praetrepidans avet vagari,

iam laeti studio pedes vigescunt.

O dulces comitum valete coetus,

longe quos simul a domo profectos

diversae varie viae reportant.

Porci et Socration, duae sinistrae

Pisonis, scabies famesque mundi,

vos Veraniolo meo et Fabullo

verpus praeposuit Priapus ille?

Vos convivia lauta sumptuose

de die facitis, mei sodales

quaerunt in trivio vocationes?

Mellitos oculos tuos, Iuventi,

si quis me sinat usque basiare,

usque ad milia basiem trecenta

nec numquam videar satur futurus,

non si densior aridis aristis

sit nostrae seges osculationis.

Disertissime Romuli nepotum,

quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,

quotque post aliis erunt in annis,

gratias tibi maximas Catullus

agit pessimus omnium poëta,

tanto pessimus omnium poëta,

quanto tu optimus omnium patronus.

Hesterno, Licini, die otiosi

multum lusimus in meis tabellis,

ut convenerat esse delicatos:

scribens versiculos uterque nostrum

ludebat numero modo hoc modo illoc,

reddens mutua per iocum atque vinum.

Atque illinc abii tuo lepore

incensus, Licini, facetiisque,

ut nec me miserum cibus iuvaret

nec somnus tegeret quiete ocellos,

sed toto indomitus furore lecto

versarer, cupiens videre lucem,

ut tecum loquerer simulque ut essem.

At defessa labore membra postquam

semimortua lectulo iacebant,

hoc, iucunde, tibi poema feci,

ex quo perspiceres meum dolorem.

Nunc audax cave sis, precesque nostras,

oramus, cave despuas, ocelle,

ne poenas Nemesis reposcat a te.

Est vemens dea: laedere hanc caveto.

Ille mi par esse deo videtur,

ille, si fas est, superare divos,

qui sedens adversus identidem te

spectat et audit

dulce ridentem, misero quod omnis

eripit sensus mihi: nam simul te,

Lesbia, aspexi, nihil est super mi

‹vocis in ore›

lingua sed torpet, tenuis sub artus

flamma demanat, sonitu suopte

tintinant aures, gemina teguntur

lumina nocte.

Otium, Catulle, tibi molestum est:

otio exsultas nimiumque gestis:

otium et reges prius et beatas

perdidit urbes.

Quid est, Catulle? Quid moraris emori?

Sella in curuli struma Nonius sedet,

per consulatum peierat Vatinius:

quid est, Catulle? Quid moraris emori?

Risi nescio quem modo e corona,

qui, cum mirifice Vatiniana

meus crimina Calvos explicasset,

admirans ait haec manusque tollens,

"di magni, salaputium disertum!".

Othonis caput oppido est pusillum,

† et eri † rustice semilauta crura,

subtile et leve peditum Libonis,

si non omnia, displicere vellem

tibi et Sufficio seni recocto.

Irascere iterum meis iambis

inmerentibus, unice imperator.

Oramus, si forte non molestum est,

demonstres ubi sint tuae tenebrae.

Te quaesivimus in minore Campo,

te in Circo, te in omnibus libellis,

te in templo summi Iovis sacrato.

In Magni simul ambulatione

femellas omnes, amice, prendi,

quas vultu vidi tamen sereno.

† Avelte †, sic ipse flagitabam,

Camerium mihi pessimae puellae.

Quaedam inquit, nudum reduc **

"En hic in roseis latet papillis."

Sed te iam ferre Herculei labos est;

tanto te in fastu negas, amice.

Dic nobis ubi sis futurus, ede

audacter, committe, crede luci.

Nunc te lacteolae tenent puellae?

Si linguam clauso tenes in ore,

fructus proicies amoris omnes.

Verbosa gaudet Venus loquella.

Vel, si vis, licet obseres palatum,

dum vestri sim particeps amoris.

O rem ridiculam, Cato, et iocosam,

dignamque auribus et tuo cachinno!

Ride quidquid amas, Cato, Catullum:

res est ridicula et nimis iocosa.

Deprendi modo pupulum puellae

trusantem; hunc ego, si placet Dionae,

protelo rigida mea cecidi.

Pulcre convenit improbis cinaedis,

Mamurrae pathicoque Caesarique.

Nec mirum: maculae pares utrisque,

urbana altera et illa Formiana,

impressae resident nec eluentur:

morbosi pariter, gemelli utrique,

uno in lecticulo erudituli ambo,

non hic quam ille magis vorax adulter,

rivales socii puellularum.

Pulcre convenit improbis cinaedis.

Non custos si fingar ille Cretum,

non Ladas ego pinnipesque Perseus,

non si Pegaseo ferar volatu,

non Rhesi niveae citaeque bigae;

adde huc plumipedas volatilesque,

ventorumque simul require cursum,

quos iunctos, Cameri, mihi dicares:

defessus tamen omnibus medullis

et multis languoribus peresus

essem te mihi, amice, quaeritando.

Bononiensis Rufa Rufulum fellat,

uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis

vidistis ipso rapere de rogo cenam,

cum devolutum ex igne prosequens panem

ab semiraso tunderetur ustore.

Num te leaena montibus Libystinis

aut Scylla latrans infima inguinum parte

tam mente dura procreavit ac taetra,

ut supplicis vocem in novissimo casu

contemptam haberes, a nimis fero corde?

Cuī dōnō lĕpĭdūm nŏvūm lĭbēllūm

ārĭdā mŏdŏ pūmĭce ēxpŏlītūm?

Cōrnēlī, tĭbĭ: nāmquĕ tū sŏlēbās

mĕās ēsse ălĭquīd pŭtārĕ nūgās

iām tūm, cum aūsŭs ĕs ūnŭs Ītălōrūm

ōmne aēvūm trĭbŭs ēxplĭcārĕ cārtīs

dōctīs, Iūppĭtĕr, ēt lăbōrĭōsīs.

Quāre hăbē tĭbĭ quīdquĭd hōc lĭbēllī

quālĕcūmquĕ; quŏd, ‹ō› pătrōnă vīrgŏ,

plūs ūnō mănĕāt pĕrēnnĕ saēclō.

Pāssēr, dēlĭcĭaē mĕaē pŭēllaē,

quīcūm lūdĕrĕ, quem īn sĭnū tĕnērē,

cuī prīmūm dĭgĭtūm dăre āppĕtēntī

ĕt ācrīs sŏlĕt īncĭtārĕ mōrsūs,

cūm dēsīdĕrĭō mĕō nĭtēntī

cārūm nēscĭŏ quīd lŭbēt iŏcārī,

ēt sōlācĭŏlūm sŭī dŏlōrīs,

crēdo, ūt tūm grăvĭs ācquĭēscăt ārdōr:

tēcūm lūdĕrĕ sīcŭt īpsă pōssēm

ēt trīstīs ănĭmī lĕvārĕ cūrās!

* * *

Tām grātum ēst mĭhĭ quām fĕrūnt pŭēllaē

pērnīci aūrĕŏlūm fŭīssĕ mālūm,

quōd zōnām sŏlŭīt dĭū lĭgātām.

Lūgēte, ō Vĕnĕrēs Cŭpīdĭnēsquĕ,

ēt quāntum ēst hŏmĭnūm vĕnūstĭōrūm:

pāssēr mōrtŭŭs ēst mĕaē pŭēllaē,

pāssēr, dēlĭcĭaē mĕaē pŭēllaē,

quēm plūs īlla ŏcŭlīs sŭīs ămābāt.

Nām mēllītŭs ĕrāt sŭāmquĕ nōrāt

īpsām tām bĕnĕ quām pŭēllă mātrēm,

nēc sēse ā grĕmĭo īllĭūs mŏvēbāt,

sēd cīrcūmsĭlĭēns mŏdo hūc mŏdo īllūc

ād sōlām dŏmĭnam ūsquĕ pīpĭābāt;

quī nūnc īt pĕr ĭtēr tĕnēbrĭcōsūm

īllūd, ūndĕ nĕgānt rĕdīrĕ quēmquām.

Āt vōbīs mălĕ sīt mălaē tĕnēbraē

Ōrcī, quae ōmnĭă bēllă dēvŏrātīs:

tām bēllūm mĭhĭ pāssĕrem ābstŭlīstīs!

Ō fāctūm mălĕ! | Ō mĭsēllĕ pāssēr!

Tūā nūnc ŏpĕrā mĕaē pŭēllaē

flēndō tūrgĭdŭlī rŭbēnt ŏcēllī.

Phăsēlŭs īllĕ quēm vĭdētĭs hōspĭtēs,

ăīt fŭīssĕ nāvĭūm cĕlērrĭmūs,

nĕque ūllĭūs nătāntĭs īmpĕtūm trăbīs

nĕquīssĕ praētĕrīrĕ, sīvĕ pālmŭlīs

ŏpūs fŏrēt vŏlārĕ sīvĕ līntĕō.

Ĕt hōc nĕgāt mĭnācĭs Hādrĭātĭcī

nĕgārĕ lītŭs īnsŭlāsvĕ Cŷclădās

Rhŏdūmquĕ nōbĭlem hōrrĭdāmquĕ Thrācĭām

Prŏpōntĭdā trŭcēmvĕ Pōntĭcūm sĭnūm,

ŭbi īstĕ pōst phăsēlŭs āntĕā fŭīt

cŏmātă sīlvă; nām Cўtōrĭo īn iŭgō

lŏquēntĕ saēpĕ sībĭlum ēdĭdīt cŏmā.

Ămāstrĭ Pōntĭca ēt Cўtōrĕ būxĭfēr,

tĭbi haēc fŭīsse ĕt ēssĕ cōgnĭtīssĭmă

ăīt phăsēlŭs: ūltĭma ēx ŏrīgĭnĕ

tŭō stĕtīssĕ dīcĭt īn căcūmĭnĕ,

tŭo īmbŭīssĕ pālmŭlās ĭn aēquŏrĕ,

ĕt īndĕ tōt pĕr īmpŏtēntĭā frĕtă

ĕrūm tŭlīssĕ, laēvă sīvĕ dēxtĕrā

vŏcārĕt aūră, sīve ŭtrūmquĕ Iūppĭtēr

sĭmūl sĕcūndŭs īncĭdīssĕt īn pĕdēm;

nĕque ūllă vōtă lītŏrālĭbūs dĕīs

sĭbi ēssĕ fāctă, cūm vĕnīrĕt ā mărī

nŏvīssĭmo hūnc ăd ūsquĕ līmpĭdūm lăcūm.

Sĕd haēc prĭūs fŭērĕ: nūnc rĕcōndĭtā

sĕnēt quĭētĕ sēquĕ dēdĭcāt tĭbĭ,

gĕmēllĕ Cāstŏr ēt gĕmēllĕ Cāstŏrīs.

Vīvāmūs, mĕă Lēsbĭa, ātque ămēmūs,

rūmōrēsquĕ sĕnūm sĕvērĭōrūm

ōmnēs ūnĭŭs aēstĭmēmŭs āssīs!

Sōlēs ōccĭdĕre ēt rĕdīrĕ pōssūnt:

nōbīs cūm sĕmĕl ōccĭdīt brĕvīs lūx,

nōx ēst pērpĕtŭa ūnă dōrmĭēndă.

Dā mī bāsĭă mīllĕ deīndĕ cēntūm,

deīn mīlle āltĕră, deīn sĕcūndă cēntūm,

deīnde ūsque āltĕră mīllĕ, deīndĕ cēntūm.

Deīn, cūm mīlĭă mūltă fēcĕrīmūs,

cōntūrbābĭmŭs īllă, nē scĭāmūs,

aūt nē quīs mălŭs īnvĭdērĕ pōssīt,

cūm tāntūm scĭăt ēssĕ bāsĭōrūm.

Flāvī, dēlĭcĭās tŭās Cătūllō,

nī sīnt īllĕpĭdae ātque ĭnēlĕgāntēs,

vēllēs dīcĕrĕ nēc tăcērĕ pōssēs.

Vērūm nēscĭŏ quīd fĕbrīcŭlōsī

scōrtī dīlĭgĭs: hōc pŭdēt fătērī.

Nām tē nōn vĭdŭās iăcērĕ nōctēs

nēquīquām tăcĭtūm cŭbīlĕ clāmāt

sērtīs āc Sўrĭō frăgrāns ŏlīvō,

pūlvīnūsquĕ pĕraēque ĕt hīc ĕt īllĕ

āttrītūs, trĕmŭlīquĕ quāssă lēctī

ārgūtātĭo ĭnāmbŭlātĭōquĕ.

† Nam inista prevalet † nĭhīl tăcērĕ.

Cuā? Nōn tām lătĕra ēcfŭtūtă pāndās,

nī tū quīd făcĭās ĭnēptĭārūm.

Quārē, quīdquĭd hăbēs bŏnī mălīquĕ,

dīc nōbīs. Vŏlŏ te āc tŭōs ămōrēs

ād caēlūm lĕpĭdō vŏcārĕ vērsū.

Quaērīs, quōt mĭhĭ bāsĭātĭōnēs

tūaē, Lēsbĭă, sīnt sătīs sŭpērquĕ.

Quām māgnūs nŭmĕrūs Lĭbŷssae hărēnaē

lāsārpīcĭfĕrīs iăcēt Cўrēnīs

ōrāclūm Iŏvĭs īntĕr aēstŭōsī

ēt Bāttī vĕtĕrīs săcrūm sĕpūlcrūm;

aūt quām sīdĕră mūltă, cūm tăcēt nōx,

fūrtīvōs hŏmĭnūm vĭdēnt ămōrēs:

tām tē bāsĭă mūltă bāsĭārĕ

vēsānō sătĭs ēt sŭpēr Cătūllo ēst,

quaē nēc pērnŭmĕrārĕ cūrĭōsī

pōssīnt nēc mălă fāscĭnārĕ līnguā.

Mĭsēr Cătūllĕ, dēsĭnās ĭnēptīrĕ,

ēt quōd vĭdēs pĕrīssĕ pērdĭtūm dūcās.

Fūlsērĕ quōndām cāndĭdī tĭbī sōlēs,

cūm vēntĭtābās quō pŭēllă dūcēbāt

ămātă nōbīs quāntum ămābĭtūr nūllă.

Ĭbi īllă mūltă tūm iŏcōsă fīēbānt,

quaē tū vŏlēbās nēc pŭēllă nōlēbāt.

Fūlsērĕ vērĕ cāndĭdī tĭbī sōlēs.

Nūnc iam īllă nōn vōlt: tū quŏque īnpŏtē‹ns nōlī›,

nēc quaē fŭgīt sēctārĕ, nēc mĭsēr vīvĕ,

sĕd ōbstĭnātā mēntĕ pērfĕr, ōbdūrā.

Vălē, pŭēllă. Iām Cătūllŭs ōbdūrāt,

nēc tē rĕquīrēt nēc rŏgābĭt īnvītām.

Āt tū dŏlēbīs, cūm rŏgābĕrīs nūllă.

Scĕlēstă, vaē tē, quaē tĭbī mănēt vītă?

Quīs nūnc te ădībīt? Cuī vĭdēbĕrīs bēllă?

Quēm nūnc ămābīs? Cūiŭs ēssĕ dīcērīs?

Quēm bāsĭābīs? Cuī lăbēllă mōrdēbīs?

Āt tū, Cătūllĕ, dēstĭnātŭs ōbdūrā.

Vērāni, ōmnĭbŭs ē mĕīs ămīcīs

āntīstāns mĭhĭ mīlĭbūs trĕcēntīs,

vēnīstīnĕ dŏmum ād tŭōs pĕnātēs

frātrēsque ūnănĭmōs ănūmquĕ mātrēm?

Vēnīsti. Ō mĭhĭ nūntĭī bĕātī!

Vīsām te īncŏlŭmem aūdĭāmque Hĭbērūm

nārrāntēm lŏcă, fāctă, nātĭōnēs,

ūt mōs ēst tŭŭs, āpplĭcānsquĕ cōllūm

iūcūndum ōs ŏcŭlōsquĕ suāvĭābōr.

Ō quāntum ēst hŏmĭnūm bĕātĭōrūm,

quīd mē laētĭŭs ēst bĕātĭūsvĕ?

Vārūs mē mĕŭs ād sŭōs ămōrēs

vīsūm dūxĕrăt ē fŏro ōtĭōsūm,

scōrtīllum, ūt mĭhĭ tūm rĕpēntĕ vīsum ēst,

nōn sāne īllĕpĭdūm nĕque īnvĕnūstūm.

Hūc ūt vēnĭmŭs, īncĭdērĕ nōbīs

sērmōnēs vărĭi, īn quĭbūs, quĭd ēssēt

iām Bīthŷnĭă, quō mŏdō se hăbērēt,

ēt quōnām mĭhĭ prōfŭīssĕt aērĕ.

Rēspōndi īd quŏd ĕrāt, nĭhīl nĕque īpsīs

nēc praētōrĭbŭs ēssĕ nēc cŏhōrtī,

cūr quīsquām căpŭt ūnctĭūs rĕfērrēt,

praēsērtīm quĭbŭs ēssĕt īrrŭmātōr

praētōr, nēc făcĕrēt pĭlī cŏhōrtēm.

"Āt cērtē tămĕn," īnquĭūnt "quŏd īllīc

nātūm dīcĭtŭr ēssĕ, cōmpărāstī

ād lēctīcam hŏmĭnēs." Ĕgo, ūt pŭēllaē

ūnūm mē făcĕrēm bĕātĭōrēm,

"nōn" īnquām "mĭhĭ tām fŭīt mălīgnē,

ūt, prōvīncĭă quōd măla īncĭdīssēt,

nōn pōssem ōcto hŏmĭnēs părārĕ rēctōs."

Āt mī nūllŭs ĕrāt nĕc hīc nĕque īllīc,

frāctūm quī vĕtĕrīs pĕdēm grăbātī

īn cōllō sĭbĭ cōllŏcārĕ pōssēt.

Hīc īlla, ūt dĕcŭīt cĭnaēdĭōrēm,

"quaēso", īnquīt "mĭhĭ, mī Cătūllĕ, paūlūm

īstōs cōmmŏdă: nām vŏlo ād Sĕrāpīm

dēfērrī." "Mănĕ," | īnquĭī pŭēllaē,

"īstūd quōd mŏdŏ dīxĕrām me hăbērĕ,

fūgīt mē rătĭō: mĕūs sŏdālīs -

Cīnna ēst Gāĭŭs, - īs sĭbī părāvīt.

Vērum, ūtrum īllĭŭs ān mĕī, quĭd ād mē?

Ūtōr tām bĕnĕ quām mĭhī părārīm.

Sēd tu īnsūlsă măle ēt mŏlēstă vīvīs,

pēr quām nōn lĭcĕt ēssĕ nēglĕgēntēm."

Fūri ĕt Aūrēlī, cŏmĭtēs Cătūllī,

sīve ĭn ēxtrēmōs pĕnĕtrābĭt Īndōs,

lītŭs ūt lōngē rĕsŏnānte Ĕōā

tūndĭtŭr ūndā,

sīve ĭn Hŷrcānōs Ărăbāsvĕ mōllēs,

seū Săgās săgīttĭfĕrōsvĕ Pārthōs,

sīvĕ quaē sēptēmgĕmĭnūs cŏlōrāt

aēquŏră Nīlūs,

sīvĕ trāns āltās grădĭētŭr Ālpēs,

Caēsărīs vīsēns mŏnĭmēntă māgnī,

Gāllĭcūm Rhēnum, hōrrĭbĭle aēquŏr ūltī-

mōsquĕ Brĭtānnōs,

ōmnĭa haēc, quaēcūmquĕ fĕrēt vŏlūntās

caēlĭtūm tēmptārĕ sĭmūl părātī,

paūcă nūntĭātĕ mĕaē pŭēllaē

nōn bŏnă dīctă.

Cūm sŭīs vīvāt vălĕātquĕ moēchīs,

quōs sĭmūl cōmplēxă tĕnēt trĕcēntōs,

nūllum ămāns vērē, sĕd ĭdēntĭdem ōmniūm

īlĭă rūmpēns;

nēc mĕūm rēspēctĕt, ŭt ānte, ămōrēm,

qui īllĭūs cūlpā cĕcĭdīt vĕlūt prāti

ūltĭmī flōs, praētĕrĕūntĕ pōstquām

tāctŭs ărātro ēst.

Mārrūcīne Ăsĭnī, mănū sĭnīstrā

nōn bēlle ūtĕrĭs: īn iŏco ātquĕ vīnō

tōllīs līntĕă nēglĕgēntĭōrūm.

Hōc sālsum ēssĕ pŭtās? Fŭgīt te, ĭnēptĕ:

quāmvīs sōrdĭdă rēs ĕt īnvĕnūsta ēst.

Nōn crēdīs mĭhĭ? Crēdĕ Pōllĭōnī

frātrī, quī tŭă fūrtă vēl tălēntō

mūtārī vĕlĭt: ēst ĕnīm lĕpōrūm

dīffērtūs pŭĕr āc făcētĭārūm.

Quāre aūt hēndĕcăsŷllăbōs trĕcēntōs

ēxspēcta, aūt mĭhĭ līntĕūm rĕmīttĕ,

quōd mĕ nōn mŏvĕt aēstĭmātĭōnē,

vērum ēst mnēmŏsўnūm mĕī sŏdālīs.

Nām sūdārĭă Saētăba ēx Hĭbērīs

mīsērūnt mĭhĭ mūnĕrī Făbūllūs

ēt Vērānĭŭs: haēc ămēm nĕcēsse ēst

ūt Vērānĭŏlūm mĕum ēt Făbūllūm.

Cēnābīs bĕnĕ, mī Făbūlle, ăpūd mē

paūcīs, sī tĭbĭ dī făvēnt, dĭēbūs,

sī tēcum āttŭlĕrīs bŏnam ātquĕ māgnām

cēnām, nōn sĭnĕ cāndĭdā pŭēllā

ēt vīno ēt săle ĕt ōmnĭbūs căchīnnīs.

Haēc si, īnquam, āttŭlĕrīs, vĕnūstĕ nōstēr,

cēnābīs bĕnĕ; nām tŭī Cătūllī

plēnūs sāccŭlŭs ēst ărānĕārūm.

Sēd cōntra āccĭpĭēs mĕrōs ămōrēs

seū quīd suāvĭŭs ēlĕgāntĭūsve ēst:

nam ūnguēntūm dăbŏ, quōd mĕaē pŭēllaē

dōnārūnt Vĕnĕrēs Cŭpīdĭnēsquĕ,

quōd tū cum ōlfăcĭēs, dĕōs rŏgābīs,

tōtum ūt tē făcĭānt, Făbūllĕ, nāsūm.

Nī tē plūs ŏcŭlīs mĕīs ămārēm,

iūcūndīssĭmĕ Cālvĕ, mūnĕre īstō

ōdīssēm te ŏdĭō Vătīnĭānō:

nām quīd fēci ĕgŏ quīdvĕ sūm lŏcūtūs,

cūr mē tōt mălĕ pērdĕrēs pŏetīs?

Īstī dī mălă mūltă dēnt clĭēntī,

quī tāntūm tĭbĭ mīsĭt īmpĭōrūm.

Quōd si, ūt sūspĭcŏr, hōc nŏvum āc rĕpērtūm

mūnūs dāt tĭbĭ Sūllă līttĕrātōr,

nōn ēst mī mălĕ, sēd bĕne āc bĕātē,

quōd nōn dīspĕrĕūnt tŭī lăbōrēs.

Dī māgni, hōrrĭbĭlem ēt săcrūm lĭbēllūm!

Quēm tū scīlĭcĕt ād tŭūm Cătūllūm

mīstī, cōntĭnŭo ūt dĭē pĕrīrēt,

Sātūrnālĭbŭs, ōptĭmō dĭērūm!

Nōn nōn hōc tĭbĭ, sālsĕ, sīc ăbībīt.

Nām, sī lūxĕrĭt, ād lĭbrārĭōrūm

cūrrām scrīnĭă, Caēsĭōs, Ăquīnōs,

Sūffēnum, ōmnĭă cōllĭgām vĕnēnă,

āc te hīs sūpplĭcĭīs rĕmūnĕrābōr.

Vōs hīnc īntĕrĕā vălēte ăbītē

īllūc, ūndĕ mălūm pĕdem āttŭlīstīs,

saēcli īncōmmŏdă, pēssĭmī pŏētaē.

Sī quī fōrtĕ mĕārum ĭnēptĭārūm

lēctōrēs ĕrĭtīs mănūsquĕ vēstrās

nōn hōrrēbĭtĭs ādmŏvērĕ nōbīs,

Cōmmēndō tĭbĭ me āc mĕōs ămōrēs,

Aūrēlī. Vĕnĭām pĕtō pŭdēntēm,

ūt, sī quīcquam ănĭmō tŭō cŭpīstī,

quōd cāstum ēxpĕtĕrēs ĕt īntĕgēllūm,

cōnsērvēs pŭĕrūm mĭhī pŭdīcē,

nōn dīco ā pŏpŭlō - nĭhīl vĕrēmūr

īstōs, qui īn plătĕā mŏdo hūc mŏdo īllūc

īn rē praētĕrĕūnt sŭa ōccŭpātī, -

vērum ā tē mĕtŭō tŭōquĕ pēnĕ

īnfēstō pŭĕrīs bŏnīs mălīsquĕ.

Quēm tū quā lŭbĕt, ūt lŭbēt, mŏvētō

quāntūm vīs, ŭbi ĕrīt fŏrīs părātūm:

hūnc ūnum ēxcĭpĭo, ūt pŭtō, pŭdēntēr.

Quōd sī tē mălă mēns fŭrōrquĕ vēcōrs

īn tāntam īmpŭlĕrīt, scĕlēstĕ, cūlpām,

ūt nōstrum īnsĭdĭīs căpūt lăcēssās,

ā tūm tē mĭsĕrūm mălīquĕ fātī!

Quem āttrāctīs pĕdĭbūs pătēntĕ pōrtā

pērcūrrēnt răphănīquĕ mūgĭlēsquĕ.

Pēdīcābo ĕgŏ vōs ĕt īrrŭmābō,

Aūrēlī păthĭce ēt cĭnaēdĕ Fūrī,

quī me ēx vērsĭcŭlīs mĕīs pŭtāstīs,

quōd sūnt mōllĭcŭlī, părūm pŭdīcūm.

Nām cāstum ēssĕ dĕcēt pĭūm pŏētām

īpsūm, vērsĭcŭlōs nĭhīl nĕcēsse ēst;

quī tūm dēnĭque hăbēnt sălem āc lĕpōrēm,

sī sūnt mōllĭcŭli āc părūm pŭdīcī,

ēt quōd prūrĭăt īncĭtārĕ pōssūnt,

nōn dīcō pŭĕrīs, sĕd hīs pĭlōsīs

quī dūrōs nĕquĕūnt mŏvērĕ lūmbōs.

Vōs, quōd mīlĭă mūltă bāsĭōrūm

lēgīstīs, mălĕ mē mărēm pŭtātīs?

Pēdīcābo ĕgŏ vōs ĕt īrrŭmābō.

Ō Cŏlōnĭă, quaē cŭpīs ‖ pōntē lūdĕrĕ lōngō,

ēt sălīrĕ părātum hăbēs, ‖ sēd vĕrērĭs ĭnēptă

crūră pōntĭcŭli āxŭlīs ‖ stāntīs īn rĕdĭvīvīs,

nē sŭpīnŭs ĕāt căvāque ‖ īn pălūdĕ rĕcūmbāt:

sīc tĭbī bŏnŭs ēx tŭā ‖ pōns lībīdĭnĕ fīāt,

īn quō vēl Sălĭsūbsălī ‖ sācră sūscĭpĭāntūr,

mūnūs hōc mĭhĭ māxĭmī ‖ dā, Cŏlōnĭă, rīsūs.

Quēndām mūnĭcĭpēm mĕūm ‖ dē tūō vŏlŏ pōntĕ

īrē praēcĭpĭtem īn lŭtūm ‖ pēr căpūtquĕ pĕdēsquĕ,

vērūm tōtĭŭs ūt lăcūs ‖ pūtĭdaēquĕ pălūdīs

līvĭdīssĭmă māxĭmēque ‖ ēst prŏfūndă vŏrāgŏ.

Īnsūlsīssĭmŭs ēst hŏmō, ‖ nēc săpīt pŭĕri īnstār

bīmŭlī trĕmŭlā pătrīs ‖ dōrmĭēntĭs ĭn ūlnā.

Cuī cūm sīt vĭrĭdīssĭmō ‖ nūptă flōrĕ pŭēllă

ēt pŭēllă tĕnēllŭlō ‖ dēlĭcātĭŏr haēdō,

ādsērvāndă nĭgērrĭmīs ‖ dīlĭgēntĭŭs ūvīs,

lūdĕre hānc sĭnĭt ūt lŭbēt, ‖ nēc pĭlī făcĭt ūnī,

nēc sē sūblĕvăt ēx sŭā ‖ pārtē, sēd vĕlŭt ālnūs

īn fōssā Lĭgŭrī iăcēt ‖ sūppērnātă sĕcūrī,

tāntūndem ōmnĭă sēntĭēns ‖ quām sī nūllă sĭt ūsquām;

tālīs īstĕ mĕūs stŭpōr ‖ nīl vĭdēt, nĭhĭl aūdīt,

īpsē quī sĭt, ŭtrūm sĭt ān ‖ nōn sīt, īd quŏquĕ nēscīt.

Nūnc ĕūm vŏlŏ dē tŭō ‖ pōntē mīttĕrĕ prōnūm,

sī pŏtē stŏlĭdūm rĕpēnte ‖ ēxcĭtārĕ vĕtērnūm,

ēt sŭpīnum ănĭmum īn grăvī ‖ dērĕlīnquĕrĕ caēnō,

fērrĕam ūt sŏlĕām tĕnāci ‖ īn vŏrāgĭnĕ mūlă.

Aūrēlī, pătĕr ēsurītĭōnūm,

nōn hārūm mŏdŏ, sēd quŏt aūt fŭērūnt

aūt sūnt aūt ălĭīs ĕrūnt ĭn ānnīs,

pēdīcārĕ cŭpīs mĕōs ămōrēs.

Nēc clām: nām sĭmŭl ēs, iŏcārĭs ūnā,

haērēns ād lătŭs ōmnĭa ēxpĕrīrīs.

Frūstrā: nam īnsĭdĭās mĭhi īnstrŭēntēm

tāngām tē prĭŏr īrrŭmātĭōnĕ.

Ātque īd sī făcĕrēs sătūr, tăcērēm:

nūnc īpsum īd dŏlĕō, quŏd ēsŭrīrĕ

me me† pŭĕr ēt sĭtīrĕ dīscēt.

Quārē dēsĭnĕ, dūm lĭcēt pŭdīcō,

nē fīnēm făcĭās, sĕd īrrŭmātūs.

Sūffēnŭs īstĕ, Vārĕ, quēm prŏbē nōstī,

hōmo ēst vĕnūstūs ēt dĭcāx ĕt ūrbānūs,

īdēmquĕ lōngē plūrĭmōs făcīt vērsūs.

Pūto ēsse ĕgo īllī mīlĭa aūt dĕcem aūt plūră

pērscrīptă, nēc sĭc ūt fĭt īn pălīmpsēstōn

rēlātă: cārtaē rēgĭaē, nŏvī lībrī,

nōvi ūmbĭlīcī, lōră rūbră mēmbrānaē,

dērēctă plūmbo ēt pūmĭce ōmnĭa aēquātă.

Haēc cūm lĕgās tū, bēllŭs īlle ĕt ūrbānūs

Sūffēnŭs ūnūs cāprĭmūlgŭs aūt fōssōr

rūrsūs vĭdētūr: tāntum ăbhōrrĕt āc mūtāt.

Hōc quīd pŭtēmūs ēssĕ? Quī mŏdō scūrră

aūt sī quĭd hāc rē scītĭūs vĭdēbātūr,

īdem īnfăcēto ēst īnfăcētĭōr rūrĕ,

sĭmūl pŏēmăta āttīgīt, nĕque īdem ūmquām

aēque ēst bĕātŭs āc pŏēmă cūm scrībīt:

tām gaūdĕt īn sē tāmquĕ se īpsĕ mīrātūr.

Nĭmīrum ĭdem ōmnēs fāllĭmūr, nĕque ēst quīsquām

quēm nŏn ĭn ălĭquā rē vĭdērĕ Sūffēnūm

pōssīs. Sŭūs cuīque āttrĭbūtŭs ēst ērrōr;

sēd nōn vĭdēmūs māntĭcaē quŏd īn tērgo ēst.

Fūrī, cuī nĕquĕ sērvŭs ēst nĕque ārcă

nēc cīmēx nĕque ărānĕūs nĕque īgnīs,

vērum ēst ēt pătĕr ēt nŏvērcă, quōrūm

dēntēs vēl sĭlĭcēm cŏmēssĕ pōssūnt,

ēst pūlcrē tĭbĭ cūm tŭō părēntĕ

ēt cūm cōniŭgĕ līgnĕā părēntīs.

Nēc mīrūm: bĕnĕ nām vălētĭs ōmnēs,

pūlcrē cōncŏquĭtīs, nĭhīl tĭmētīs,

nōn īncēndĭă, nōn grăvēs rŭīnās,

nōn fācta īmpĭă, nōn dŏlōs vĕnēnī,

nōn cāsūs ălĭōs pĕrīcŭlōrūm.

Ātquī cōrpŏră sīccĭōră cōrnū

aūt sīquīd măgĭs ārĭdum ēst hăbētīs

sōle ēt frīgŏre ĕt ēsŭrītĭōnē.

Quārē nōn tĭbĭ sīt bĕne āc bĕātē?

Ā tē sūdŏr ăbēst, ăbēst sălīvā,

mūcūsque ēt mălă pītŭītă nāsī.

Hānc ād mūndĭtĭem āddĕ mūndĭōrēm,

quōd cūlūs tĭbĭ pūrĭōr sălīllo ēst,

nēc tōtō dĕcĭēs căcās ĭn ānnō;

ātque īd dūrĭŭs ēst făba ēt lăpīllīs,

quōd tū sī mănĭbūs tĕrās frĭcēsquĕ,

nōn ūmquām dĭgĭtum īnquĭnārĕ pōssēs.

Haēc tū cōmmŏdă tām bĕātă, Fūrī,

nōlī spērnĕrĕ nēc pŭtārĕ pārvī,

ēt sēstērtĭă quaē sŏlēs prĕcārī

cēntūm dēsĭnĕ: nām săt ēs bĕātūs.

Ō quī flōscŭlŭs ēs Iŭvēntĭōrūm,

nōn hōrūm mŏdŏ, sēd quŏt aūt fŭērūnt

aūt pōsthāc ălĭīs ĕrūnt ĭn ānnīs,

māllēm dīvĭtĭās Mĭdaē dĕdīssēs

īstī, cuī nĕquĕ sērvŭs ēst nĕque ārcă,

quām sīc tē sĭnĕrēs ăb īllo ămārī.

"Quī? Nōn ēst hŏmŏ bēllŭs?" īnquĭēs. Ēst:

sēd bēllo huīc nĕquĕ sērvŭs ēst nĕque ārcă.

Hōc tū quām lŭbĕt ābĭce ēlĕvāquĕ:

nēc sērvūm tămĕn īlle hăbēt nĕque ārcām.

Cĭnaēdĕ Thāllĕ, mōllĭōr cŭnīcŭlī căpīllō

vēl ānsĕrīs mĕdūllŭlā vēl īmŭla ōrĭcīllā

vēl pēnĕ lānguĭdō sĕnīs sĭtūque ărānĕōsō,

īdēmquĕ, Thāllĕ, tūrbĭdā rāpācĭōr prŏcēllā,

cūm dīvă †mulier aries† ōstēndĭt ōscĭtāntēs,

rēmīttĕ pāllĭūm mĭhī mēūm, quŏd īnvōlāstī,

sūdārĭūmquĕ Saētăbūm cātāgrăphōsquĕ Thŷnōs,

ĭnēptĕ, quaē pălām sŏlēs hăbērĕ tāmquam ăvītă.

Quaē nūnc tŭīs ăb ūnguĭbūs rĕglūtĭna ēt rĕmīttĕ,

nĕ lānĕūm lătūscŭlūm mănūsquĕ mōllĭcēllās

ĭnūstă tūrpĭtēr tĭbī flāgēllă cōnscrībīllēnt,

ĕt īnsŏlēntĕr aēstŭēs, vĕlūt mĭnūtā māgnō

dĕprēnsă nāvĭs īn mărī, vēsānĭēntē vēntō.

Fūrī, vīllŭlă nōstră nōn ăd Aūstrī

flātūs ōppŏsĭta ēst nĕque ād Făvōnī

nēc saēvī Bŏrĕae aūt Ăphēlĭōtaē,

vērum ād mīlĭă quīndĕcim ēt dŭcēntōs.

Ō vēntum hōrrĭbĭlem ātquĕ pēstĭlēntēm!

Mĭnīstēr vĕtŭlī pŭēr Fălērnī

īngēr mī călĭcēs ămārĭōrēs,

ūt lēx Pōstŭmĭaē iŭbēt măgīstraē

ēbrīōso ăcĭno ēbrĭōsĭōrīs.

Āt vōs quō lŭbĕt hīnc ăbītĕ, lŷmphaē,

vīnī pērnĭcĭēs, ĕt ād sĕvērōs

mīgrāte. Hīc mĕrŭs ēst Thўōnĭānūs.

Pīsōnīs cŏmĭtēs, cŏhōrs ĭnānīs,

āptīs sārcĭnŭlīs ĕt ēxpĕdītīs,

Vērāni ōptĭmĕ tūquĕ mī Făbūllĕ,

quīd rērūm gĕrĭtīs? Sătīsnĕ cum īstō

vāppā frīgŏrăque ēt fămēm tŭlīstīs?

Ēcquīdnam īn tăbŭlīs pătēt lŭcēllī

ēxpēnsum, ūt mĭhĭ, quī mĕūm sĕcūtūs

praētōrēm rĕfĕrō dătūm lŭcēllō?

Ō Mēmmī, bĕnĕ me āc dĭū sŭpīnūm

tōta īstā trăbĕ lēntŭs īrrŭmāstī.

Sēd, quāntūm vĭdĕō, părī fŭīstīs

cāsū: nām nĭhĭlō mĭnōrĕ vērpā

fāti ēstīs. Pĕtĕ nōbĭlēs ămīcōs!

Āt vōbīs mălă mūltă dī dĕaēquē

dēnt, ōpprōbrĭă Rōmŭlī Rĕmīquē.

Quĭs hōc pŏtēst vĭdērĕ, quīs pŏtēst pătī,

nĭsi īmpŭdīcŭs ēt vŏrāx ĕt ālĕō,

Mămūrram hăbērĕ quōd Cŏmātă Gāllĭă

hăbēbăt ūncti ĕt ūltĭmā Brĭtānnĭă?

Cĭnaēdĕ Rōmŭle, haēc vĭdēbĭs ēt fĕrēs?

Ĕt īllĕ nūnc sŭpērbŭs ēt sŭpērflŭēns

pĕrāmbŭlābĭt ōmnĭūm cŭbīlĭā,

ŭt ālbŭlūs cŏlūmbŭs aūt Ădōnĕūs?

Cĭnaēdĕ Rōmŭle, haēc vĭdēbĭs ēt fĕrēs?

Ĕs īmpŭdīcŭs ēt vŏrāx ĕt ālĕō.

Ĕōnĕ nōmĭne, īmpĕrātŏr ūnĭcĕ,

fŭīsti ĭn ūltĭma ōccĭdēntĭs īnsŭlā,

ŭt īstă vēstră dīffŭtūtă mēntŭlă

dŭcēntĭēs cŏmēssĕt aūt trĕcēntĭēs?

Quĭd ēst ălīd sĭnīstră lībĕrālĭtās?

Părum ēxpătrāvĭt ān părum ēllŭātŭs ēst?

Pătērnă prīmă lāncĭnātă sūnt bŏnă,

sĕcūndă praēdă Pōntĭca, īndĕ tērtĭă

Hĭbēră, quām scĭt āmnĭs aūrĭfēr Tăgūs:

nŭnc Gāllĭaē tĭmētŭr ēt Brĭtānnĭaē.

Quĭd nūnc mălūm fŏvētĭs? Aūt quĭd hīc pŏtēst

nĭsi ūnctă dēvŏrārĕ pātrĭmōnĭă?

ĕōnĕ nōmĭne † ūrbĭs ŏpŭlēntīssĭmē †

sŏcēr gĕnērquĕ, pērdĭdīstĭs ōmnĭă?

Ālfēne īmmĕmŏr ātque ūnănĭmīs fālsĕ sŏdālĭbūs,

iām tē nīl mĭsĕrēt, dūrĕ, tŭī dūlcĭs ămīcŭlī?

Iām mē prōdĕrĕ, iām nōn dŭbĭtās fāllĕrĕ, pērfĭdĕ?

Nēc fācta īmpĭă fāllācum hŏmĭnūm caēlĭcŏlīs plăcēnt.

Quaē tū nēglĕgĭs āc mē mĭsĕrūm dēsĕrĭs īn mălīs.

Ēheū quīd făcĭānt, dīc, hŏmĭnēs cuīve hăbĕānt fĭdēm?

Cērtē tūtĕ iŭbēbās ănĭmām trādĕre, ĭnīquĕ, ‹mĕ›

īndūcēns ĭn ămōrēm, quăsĭ tūta ōmnĭă mī fŏrēnt.

Īdēm nūnc rĕtrăhīs te āc tŭă dīcta ōmnĭă fāctăquĕ

vēntōs īrrĭtă fērre āc nĕbŭlās āĕrĕās sĭnīs.

Sī tu ōblītŭs ĕs, āt dī mĕmĭnērūnt, mĕmĭnīt Fĭdēs,

quaē te ūt paēnĭtĕāt pōstmŏdŏ fāctī făcĭēt tŭī.

Paēne īnsŭlārūm, Sīrmĭo, īnsŭlārūmquĕ

ŏcēllĕ, quāscūmque īn lĭquēntĭbūs stāgnīs

mărīquĕ vāstō fērt ŭtērquĕ Nēptūnūs,

quām tē lĭbēntēr quāmquĕ laētŭs īnvīsō,

vīx mi īpsĕ crēdēns Thūnĭam ātquĕ Bīthūnōs

līquīssĕ cāmpōs ēt vĭdērĕ te īn tūtō.

Ō quīd sŏlūtīs ēst bĕātĭūs cūrīs,

cūm mēns ŏnūs rēpōnĭt, āc pĕrēgrīnō

lăbōrĕ fēssī vēnĭmūs lărem ād nōstrūm,

dĕsīdĕrātōque ācquĭēscĭmūs lēctō?

Hōc ēst quŏd ūnum ēst prō lăbōrĭbūs tāntīs.

Sālve, ō vĕnūstă Sīrmĭo, ātque ĕrō gaūdē,

gaūdētĕ vōsque ō Lŷdĭaē lăcūs ūndaē,

rīdētĕ quīdquīd ēst dŏmī căchīnnōrūm.

Āmābō, mĕă dūlcĭs Īpsĭtīllă,

mēaē dēlĭcĭaē, mĕī lĕpōrēs,

iūbe ād tē vĕnĭām mĕrīdĭātūm.

Ēt sī iūssĕrĭs, īllŭd ādiŭvātō,

nē quīs līmĭnĭs ōbsĕrēt tăbēllām,

neū tĭbī lŭbĕāt fŏrās ăbīrĕ,

sēd dōmī mănĕās părēsquĕ nōbīs

nōvēm cōntĭnŭās fŭtūtĭōnēs.

Vērūm sī quĭd ăgēs, stătīm iŭbētō:

nām prānsūs iăcĕo ēt sătūr sŭpīnūs

pērtūndō tŭnĭcāmquĕ pāllĭūmquĕ.

Ō fūrum ōptĭmĕ bālnĕārĭōrūm

Vĭbēnnī pătĕr ēt cĭnaēdĕ fīlī

(nām dēxtrā pătĕr īnquĭnātĭōrĕ,

cūlō fīlĭŭs ēst vŏrācĭōrē),

cūr nōn ēxsĭlĭūm mălāsque ĭn ōrās

ītīs? Quāndŏquĭdēm pătrīs răpīnaē

nōtaē sūnt pŏpŭlo, ēt nătīs pĭlōsās,

fīlī, nōn pŏtĕs āssĕ vēndĭtārĕ.

Dīānaē sŭmŭs īn fĭdē

pŭēllae ēt pŭĕri īntĕgrī:

‹Dīānām pŭĕri īntĕgrī›

pŭēllaēquĕ cănāmūs.

Ō Lātōnĭă, māxĭmī

māgnă prōgĕnĭēs Iŏvīs,

quām mātēr prŏpĕ Dēlĭām

dĕpōsūĭt ŏlīvām,

mōntĭūm dŏmĭna ūt fŏrēs

sīlvārūmquĕ vĭrēntĭūm

sāltŭūmquĕ rĕcōndĭtōrum

āmnĭūmquĕ sŏnāntūm:

tū Lūcīnă dŏlēntĭbūs

Iūnō dīctă pŭērpĕrīs,

tū pŏtēns Trĭvĭa ēt nŏtho ēs

dīctă lūmĭnĕ Lūnă.

Tū cūrsū, dĕă, mēnstrŭō

mētĭēns ĭtĕr ānnŭūm,

rūstīca āgrĭcŏlaē bŏnīs

tēctă frūgĭbŭs ēxplēs.

Sīs quōcūmquĕ tĭbī plăcēt

sānctă nōmĭnĕ, Rōmŭlīque,

āntīque ūt sŏlĭta ēs, bŏnā

sōspītēs ŏpĕ gēntēm.

Pōētaē tĕnĕrō, mĕō sŏdālī,

vēlīm Caēcĭlĭō, păpŷrĕ, dīcās

Vērōnām vĕnĭāt, Nŏvī rĕlīnquēns

Cōmī moēnĭă Lārĭūmquĕ lītūs.

Nām quāsdām vŏlŏ cōgĭtātĭōnēs

āmīci āccĭpĭāt sŭī mĕīquē.

Quārē, sī săpĭēt, vĭām vŏrābīt,

quāmvīs cāndĭdă mīlĭēs pŭēllă

ēūntēm rĕvŏcēt, mănūsquĕ cōllō

āmbās īnĭcĭēns rŏgēt mŏrārī.

Quaē nūnc, sī mĭhĭ vēră nūntĭāntūr,

īllūm dēpĕrĭt īmpŏtēnte ămōrĕ.

Nām quō tēmpŏrĕ lēgĭt īncŏhātām

Dīndŷmī dŏmĭnam, ēx ĕō mĭsēllaē

īgnēs īntĕrĭōrem ĕdūnt mĕdūllām.

Īgnōscō tĭbĭ, Sāpphĭcā pŭēllă

mūsā dōctĭŏr; ēst ĕnīm vĕnūstĕ

Māgnă Caēcĭlĭo īnchŏātă Mātēr.

Ānnālēs Vŏlŭsī, căcātă cārtă,

vōtūm sōlvĭtĕ prō mĕā pŭēllā.

Nām sānctaē Vĕnĕrī Cŭpīdĭnīquĕ

vōvīt, sī sĭbĭ rēstĭtūtŭs ēssēm

dēsīssēmquĕ trŭcēs vĭbrārĕ iāmbōs,

ēlēctīssĭmă pēssĭmī pŏētaē

scrīptă tārdĭpĕdī dĕō dătūrām

īnfēlīcĭbŭs ūstŭlāndă līgnīs.

Ēt hōc pēssĭmă sē pŭēllă vīdīt

iōcōsē lĕpĭdē vŏvērĕ dīvīs.

Nūnc ō caērŭlĕō crĕātă pōntō,

quaē sānctum Īdălĭum Ūrĭōsque ăpērtōs

quaēque Āncōnă Cnĭdūmque hărūndĭnōsām

cōlīs quaēque Ămăthūntă quaēquĕ Gōlgōs

quaēquĕ Dūrrăchĭum Hādrĭaē tăbērnām,

āccēptūm făcĕ rēddĭtūmquĕ vōtūm,

sī nōn īllĕpĭdūm nĕque īnvĕnūstum ēst.

Āt vōs īntĕrĕā vĕnīte ĭn īgnēm,

plēnī rūrĭs ĕt īnfăcētĭārūm

ānnālēs Vŏlŭsī, căcātă cārtă.

Sălāx tăbērnā vōsquĕ cōntŭbērnālēs,

ă pīllĕātīs nōnă frātrĭbūs pīlă,

sŏlīs pŭtātīs ēssĕ mēntŭlās vōbīs,

sŏlīs lĭcērē, quīdquĭd ēst pŭēllārūm,

cōnfŭtŭĕre ēt pŭtārĕ cĕtĕrōs hīrcōs?

Ān, cōntĭnēntēr quōd sĕdētĭs īnsūlsī

cēntum ān dŭcēntī, nōn pŭtātĭs aūsūrūm

me ūnā dŭcēntōs īrrŭmārĕ sēssōrēs?

Ātquī pŭtātē: nāmquĕ tōtĭūs vōbīs

frōntēm tăbērnaē sōpĭōnĭbūs scrībām.

Pŭēllă nām mī, quaē mĕō sĭnū fūgīt,

ămātă tāntūm quāntum ămābĭtūr nūllă,

prō quā mĭhī sūnt māgnă bēllă pūgnātă,

cōnsēdĭt īstīc. Hānc bŏnī bĕātīquĕ

ōmnēs ămātīs, ēt quĭdēm, quŏd īndīgnum ēst,

ōmnēs pŭsīlli ēt sēmĭtārĭī moēchī;

tŭ praētĕr ōmnēs ūnĕ dē căpīllātīs,

cŭnīcŭlōsaē Cēltĭbērĭaē fīlī,

Ēgnāti, ŏpācă quēm bŏnūm făcīt bārbă

ēt dēns Hĭbērā dēfrĭcātŭs ūrīnā.

Mālēst, Cōrnĭfĭcī, tŭō Cătūllō,

mālēst, me hērcŭlĕ, | ēt lăbōrĭōsē,

ēt māgīs măgĭs īn dĭēs ĕt hōrās.

Quēm tū, quōd mĭnĭmūm făcīllĭmūmque ēst,

quā sōlātŭs ĕs āllŏcūtĭōnĕ?

Īrāscōr tĭbĭ. Sīc mĕōs ămōrēs?

Paūlūm quīd lŭbĕt āllŏcūtĭōnīs,

maēstīūs lăcrĭmīs Sĭmōnĭdēīs.

Ēgnātĭūs, quōd cāndĭdōs hăbēt dēntēs,

rĕnīdĕt ūsquĕ quāquĕ. Si ād rĕī vēntum ēst

sūbsēllĭūm, cum ōrātŏr ēxcĭtāt flētūm,

rĕnīdĕt īllĕ; si ād pĭī rŏgūm fīlī

lūgētŭr, ōrbă cūm flĕt ūnĭcūm mātēr,

rĕnīdĕt īllĕ. Quīdquĭd ēst, ŭbīcūmque ēst,

quōdcūmque ăgīt, rĕnīdĕt: hūnc hăbēt mōrbūm,

nĕque ēlĕgāntem, ūt ārbĭtrōr, nĕque ūrbānūm.

Quārē mŏnēndum ēst ‹tē› mĭhī, bŏne Ēgnātī.

Si ūrbānŭs ēssēs aūt Săbīnŭs aūt Tībūrs

aūt pīnguĭs Ūmbēr aūt ŏbēsŭs Ētrūscūs

aūt Lānŭvīnūs ātĕr ātquĕ dēntātūs

aūt Trānspădānūs, ūt mĕōs quŏque āttīngām,

aūt quīlŭbēt, quī pūrĭtēr lăvīt dēntēs,

tămēn rĕnīdēre ūsquĕ quāquĕ tē nōllēm:

nām rīsu ĭnēptō rēs ĭnēptĭōr nūlla ēst.

Nūnc Cēltĭbēr ‹ēs›: Cēltĭbērĭa īn tērrā,

quōd quīsquĕ mīnxīt, hōc sĭbī sŏlēt mānĕ

dēntem ātquĕ rūssām dēfrĭcārĕ gīngīvām,

ūt, quo īstĕ vēstēr ēxpŏlītĭōr dēns ēst,

hōc te āmplĭūs bībīssĕ praēdĭcēt lōtī.

Quaēnām tē mălă mēns, mĭsēllĕ Rāvĭde,

āgīt praēcĭpĭtem īn mĕōs ĭāmbōs?

Quīs dēūs tĭbĭ nōn bĕne ādvŏcātūs

vēcōrdēm părăt ēxcĭtārĕ rīxām?

Ān ūt pērvĕnĭās ĭn ōră vūlgī?

Quīd vīs? Quālŭbĕt ēssĕ nōtŭs ōptās?

Ērīs, quāndŏquĭdēm mĕōs ămōrēs

cūm lōngā vŏlŭīsti ămārĕ poēnā.

Āmēānă pŭēllă dēfŭtūtă

tōtă mīlĭă mē dĕcēm pŏpōscīt,

īstă tūrpĭcŭlō pŭēllă nāsō,

dēcōctōrĭs ămīcă Fōrmĭānī.

Prōpīnquī, quĭbŭs ēst pŭēllă cūraē,

āmīcōs mĕdĭcōsquĕ cōnvŏcātĕ:

nōn ēst sānă pŭēllă, nēc rŏgārĕ

quālīs sīt sŏlĕt aēs ĭmāgĭnōsūm.

Ădēste, hēndĕcăsŷllăbī, quŏt ēstīs

ōmnēs ūndĭquĕ, quōtquŏt ēstĭs ōmnēs.

Iōcūm mē pŭtăt ēssĕ moēchă tūrpīs,

ēt nēgāt mĭhĭ nōstră rēddĭtūrām

pūgīllārĭă, sī pătī pŏtēstīs.

Pērsĕquāmŭr ĕam ēt rĕflāgĭtēmūs.

Quaē sīt quaērĭtĭs? Īllă, quām vĭdētīs

tūrpe īncēdĕrĕ, mīmĭce āc mŏlēstē

rīdēntēm cătŭli ōrĕ Gāllĭcānī.

Cīrcūmsīstĭte ĕam, ēt rĕflāgĭtātĕ,

"Moēchā pūtĭdă, rēddĕ cōdĭcīllōs,

rēddē, pūtĭdă moēchă, cōdĭcīllōs!"

Nōn āssīs făcĭs? Ō lŭtūm, lŭpānār,

aūt sī pērdĭtĭūs pŏtēs quĭd ēssĕ.

Sēd nōn ēst tămĕn hōc sătīs pŭtāndūm.

Quōd sī nōn ălĭūd pŏtēst, rŭbōrēm

fērrēō cănĭs ēxprĭmāmŭs ōrĕ.

Cōnclāmāte ĭtĕrum āltĭōrĕ vōcĕ

"Moēchā pūtĭdă, rēddĕ cōdĭcīllōs,

rēddē, pūtĭdă moēchă, cōdĭcīllōs!"

Sēd nīl pērfĭcĭmūs, nĭhīl mŏvētūr.

Mūtānda ēst rătĭō mŏdūsquĕ vōbīs,

sīquīd prōfĭcĕre āmplĭūs pŏtēstīs:

"Pūdīca ēt prŏbă, rēddĕ cōdĭcīllōs."

Sālvē, nēc mĭnĭmō pŭēllă nāsō

nēc bēllō pĕdĕ nēc nĭgrīs ŏcēllīs

nēc lōngīs dĭgĭtīs nĕc ōrĕ sīccō

nēc sānē nĭmĭs ēlĕgāntĕ līnguā,

dēcōctōrĭs ămīcă Fōrmĭānī.

Tēn prōvīncĭă nārrăt ēssĕ bēllām?

Tēcūm Lēsbĭă nōstră cōmpărātūr?

Ō saēclum īnsăpĭēns ĕt īnfăcētūm!

Ō fūndĕ nōstēr seū Săbīnĕ seū Tībūrs

(nām te ēssĕ Tībūrtem aūtŭmānt, quĭbūs nōn ēst

cōrdī Cătūllūm laēdĕre; āt quĭbūs cōrdi ēst,

quōvīs Săbīnūm pīgnŏre ēssĕ cōntēndūnt),

sēd seū Săbīnē sīvĕ vērĭūs Tībūrs,

fŭī lĭbēntēr īn tŭā sŭbūrbānā

vīllā, mălāmquĕ pēctŏre ēxpŭlī tūssīm,

nŏn īnmĕrēntī quām mĭhī mĕūs vēntēr,

dūm sūmptŭōsās āppĕtō, dĕdīt, cēnās.

Nām, Sēstĭānūs dūm vŏlo ēssĕ cōnvīvă,

ŏrātĭōnem ĭn Āntĭūm pĕtītōrēm

plēnām vĕnēni ēt pēstĭlēntĭaē lēgī.

Hīc mē grăvēdō frīgĭda ēt frĕquēns tūssīs

quāssāvĭt ūsquē, dum īn tŭūm sĭnūm fūgī,

ēt mē rĕcūrāvi ōtĭōque ĕt ūrtīcā.

Quārē rĕfēctūs māxĭmās tĭbī grātēs

ăgō, mĕūm quōd nōn ĕs ūltă pēccātūm.

Nēc dēprĕcōr iām, sī nĕfārĭā scrīptă

Sēstī rĕcēpsō, quīn grăvēdĭnem ēt tūssīm

nōn mī, sĕd īpsī Sēstĭō fĕrāt frīgūs,

quĭ tūnc vŏcāt mē, cūm mălūm lĭbrūm lēgī.

Ācmēn Sēptĭmĭūs sŭōs ămōrēs

tēnēns īn grĕmĭō "mĕa" īnquĭt "Ācmē,

nī tē pērdĭte ămo ātque ămārĕ pōrrō

ōmnēs sum āssĭdŭē părātŭs ānnōs,

quāntūm quī pŏtĕ plūrĭmūm pĕrīrĕ,

sōlūs īn Lĭbўa Īndĭāquĕ tōstā

caēsīō vĕnĭam ōbvĭūs lĕōnī."

Hōc ūt dīxĭt, Ămōr sĭnīstra ŭt āntĕ

dēxtrā stērnŭĭt āpprŏbātĭōnēm.

Āt Ācmē lĕvĭtēr căpūt rĕflēctēns

ēt dūlcīs pŭĕri ēbrĭōs ŏcēllōs

īllō pūrpŭrĕo ōrĕ suāvĭātă,

"sīc", īnquīt "mĕă vītă Sēptĭmīllē,

huīc ūnī dŏmĭno ūsquĕ sērvĭāmūs,

ūt mūltō mĭhĭ māiŏr ācrĭōrquē

īgnīs mōllĭbŭs ārdĕt īn mĕdūllīs."

Hōc ūt dīxĭt, Ămōr sĭnīstra ŭt āntĕ

dēxtrā stērnŭĭt āpprŏbātĭōnēm.

Nūnc āb aūspĭcĭō bŏnō prŏfēctī

mūtūīs ănĭmīs ămānt ămāntūr.

Ūnām Sēptĭmĭūs mĭsēllŭs Ācmēn

māvūlt quām Sўrĭās Brĭtānnĭāsquĕ:

ūno īn Sēptĭmĭō fĭdēlĭs Ācmē

fācīt dēlĭcĭās lĭbīdĭnēsquĕ.

Quīs ūllōs hŏmĭnēs bĕātĭōrēs

vīdīt, quīs Vĕnĕrem aūspĭcātĭōrēm?

Iām vēr ēgĕlĭdōs rĕfērt tĕpōrēs,

iām caēlī fŭrŏr aēquĭnōctĭālīs

iūcūndīs Zĕphўrī sĭlēscĭt aūreīs.

Līnquāntūr Phrўgĭī, Cătūllĕ, cāmpī

Nīcaēaēque ăgĕr ūbĕr aēstŭōsaē:

ād clārās Ăsĭaē vŏlēmŭs ūrbēs.

Iām mēns praētrĕpĭdāns ăvēt văgārī,

iām laētī stŭdĭō pĕdēs vĭgēscūnt.

Ō dūlcēs cŏmĭtūm vălētĕ coētūs,

lōngē quōs sĭmŭl ā dŏmō prŏfēctōs

dīvērsaē vărĭē vĭaē rĕpōrtānt.

Pōrci ēt Sōcrătĭōn, dŭaē sĭnīstraē

Pīsōnīs, scăbĭēs fămēsquĕ mūndī,

vōs Vērānĭŏlō mĕo ēt Făbūllō

vērpūs praēpŏsŭīt Prĭāpŭs īllĕ?

Vōs cōnvīvĭă laūtă sūmptŭōsē

dē dīē făcĭtīs, mĕī sŏdālēs

quaērūnt īn trĭvĭō vŏcātĭōnēs?

Mēllītōs ŏcŭlōs tŭōs, Iŭvēntī,

sī quīs mē sĭnăt ūsquĕ bāsĭārĕ,

ūsque ād mīlĭă bāsĭēm trĕcēntă

nēc nūmquām vĭdĕār sătūr fŭtūrūs,

nōn sī dēnsĭŏr ārĭdīs ărīstīs

sīt nōstraē sĕgĕs ōscŭlātĭōnīs.

Dīsērtīssĭmĕ Rōmŭlī nĕpōtūm,

quōt sūnt quōtquĕ fŭērĕ, Mārcĕ Tūllī,

quōtquĕ pōst ălĭīs ĕrūnt ĭn ānnīs,

grātĭās tĭbĭ māxĭmās Cătūllūs

āgīt pēssĭmŭs ōmnĭūm pŏētă,

tāntō pēssĭmŭs ōmnĭūm pŏētă,

quāntō tu ōptĭmŭs ōmnĭūm pătrōnūs.

Hēstērnō, Lĭcĭnī, dĭe ōtĭōsī

mūltūm lūsĭmŭs īn mĕīs tăbēllīs,

ūt cōnvēnĕrăt ēssĕ dēlĭcātōs:

scrībēns vērsĭcŭlōs ŭtērquĕ nōstrūm

lūdēbāt nŭmĕrō mŏdo hōc mŏdo īllōc,

rēddēns mūtŭă pēr iŏcum ātquĕ vīnūm.

Ātque īllīnc ăbĭī tŭō lĕpōrĕ

īncēnsūs, Lĭcĭnī, făcētĭīsquĕ,

ūt nēc mē mĭsĕrūm cĭbūs iŭvārēt

nēc sōmnūs tĕgĕrēt quĭēte ŏcēllōs,

sēd tōto īndŏmĭtūs fŭrōrĕ lēctō

vērsārēr, cŭpĭēns vĭdērĕ lūcēm,

ūt tēcūm lŏquĕrēr sĭmūlque ŭt ēssēm.

Āt dēfēssă lăbōrĕ mēmbră pōstquām

sēmīmōrtŭă lēctŭlō iăcēbānt,

hōc, iūcūndĕ, tĭbī pŏēmă fēcī,

ēx quō pērspĭcĕrēs mĕūm dŏlōrēm.

Nūnc aūdāx căvĕ sīs, prĕcēsquĕ nōstrās,

ōrāmūs, căvĕ dēspŭās, ŏcēllĕ,

nē poēnās Nĕmĕsīs rĕpōscăt ā tē.

Ēst vēmēns dĕă: laēdĕre hānc căvētō.

Īllĕ mī pār ēssĕ dĕō vĭdētūr,

īllĕ, sī fās ēst, sŭpĕrārĕ dīvōs,

quī sĕdēns ādvērsŭs ĭdēntĭdēm tē

spēctăt ĕt aūdīt

dūlcĕ rīdēntēm, mĭsĕrō quŏd ōmnīs

ērĭpīt sēnsūs mĭhĭ: nām sĭmūl tē,

Lēsbĭa, āspēxī, nĭhĭl ēst sŭpēr mī

‹vōcĭs ĭn ōrĕ›

līnguă sēd tōrpēt, tĕnŭīs sŭb ārtūs

flāmmă dēmānāt, sŏnĭtū sŭōptĕ

tīntĭnānt aūrēs, gĕmĭnā tĕgūntūr

lūmĭnă nōctĕ.

Ōtĭūm, Cătūllĕ, tĭbī mŏlēstum ēst:

ōtĭo ēxsūltās nĭmĭūmquĕ gēstīs:

ōtĭum ēt rēgēs prĭŭs ēt bĕātās

pērdĭdĭt ūrbēs.

Quĭd ēst, Cătūllĕ? Quīd mŏrārīs ēmŏrī?

Sēlla īn cŭrūlī strūmă Nōnĭūs sĕdēt,

pēr cōnsŭlātūm pēiĕrāt Vătīnĭūs:

quĭd ēst, Cătūllĕ? Quīd mŏrārīs ēmŏrī?

Rīsī nēscĭŏ quēm mŏdo ē cŏrōnā,

quī, cūm mīrĭfĭcē Vătīnĭānă

mēūs crīmĭnă Cālvŏs ēxplĭcāssēt,

ādmīrāns ăĭt haēc mănūsquĕ tōllēns,

"dī māgnī, sălăpūtĭūm dĭsērtūm!".

Ōthōnīs căpŭt ōppĭdo ēst pŭsīllūm,

† et eri † rūstĭcĕ sēmĭlaūtă crūră,

sūbtīle ēt lĕvĕ pēdĭtūm Lĭbōnīs,

sī nōn ōmnĭă, dīsplĭcērĕ vēllēm

tībi ēt Sūffĭcĭō sĕnī rĕcōctō.

Īrāscēre ĭtĕrūm mĕīs ĭāmbīs

īnmērēntĭbŭs, ūnĭce īmpĕrātōr.

Ōrāmūs, sī fōrtĕ nōn mŏlēstum ēst,

dēmōnstrēs ŭbĭ sīnt tŭaē tĕnēbraē.

Tē quaēsīvĭmŭs īn mĭnōrĕ Cāmpō,

te īn Cīrcō, te īn ōmnĭbūs lĭbēllīs,

te īn tēmplō sūmmī Iŏvīs săcrātō.

Īn Māgnī sĭmŭl āmbŭlātĭōnē

fĕmēllās ōmnēs, ămīcĕ, prēndī,

quās vūltū vīdī tămēn sĕrēnō.

† Avelte †, sĭc īpsĕ flāgĭtābām,

Cămērĭūm mĭhĭ pēssĭmaē pŭēllaē.

Quaēdam īnquīt, nūdūm rĕdūc **

"Ĕn hīc ĭn rōsĕīs lătēt păpīllīs."

Sēd tē iām fērre Hērcŭleī lăbōs ēst;

tāntō te īn fāstū nĕgās, ămīcĕ.

Dīc nŏbīs ŭbĭ sīs fŭtūrŭs, ēdĕ

aūdāctēr, cōmmīttĕ, crēdĕ lūcī.

Nūnc tĕ lāctĕŏlaē tĕnēnt pŭēllaē?

Sī līnguām claūsō tĕnēs ĭn ōrĕ,

frūctūs prōĭcĭēs ămōrĭs ōmnēs.

Vērbōsā gaūdēt Vĕnūs lŏquēllā.

Vēl, sĭ vīs, lĭcĕt ōbsĕrēs pălātūm,

dūm vēstrī sīm pārtĭcēps ămōrīs.

Ō rēm rīdĭcŭlām, Căto, ēt iŏcōsām,

dīgnāmque aūrĭbŭs ēt tŭō căchīnnō!

Rīdē quīdquĭd ămās, Cătō, Cătūllūm:

rēs ēst rīdĭcŭla ēt nĭmīs iŏcōsă.

Dēprēndī mŏdŏ pūpŭlūm pŭēllaē

trūsāntem; hūnc ĕgŏ, sī plăcēt Dĭōnaē,

prōtēlō rĭgĭdā mĕā cĕcīdī.

Pūlcrē cōnvĕnĭt īmprŏbīs cĭnaēdīs,

Mămūrraē păthĭcōquĕ Caēsărīquĕ.

Nēc mīrūm: măcŭlaē părēs ŭtrīsquĕ,

ūrbāna āltĕra ĕt īllă Fōrmĭānă,

īmprēssaē rĕsĭdēnt nĕc ēlŭēntūr:

mōrbōsī părĭtēr, gĕmēlli ŭtrīquĕ,

ūno īn lēctĭcŭlo ērŭdītŭli āmbō,

nōn hīc quam īllĕ măgīs vŏrāx ădūltēr,

rīvālēs sŏcĭī pŭēllŭlārūm.

Pūlcrē cōnvĕnĭt īmprŏbīs cĭnaēdīs.

Nōn cūstōs sī fīngăr īllĕ Crētūm,

nōn Lādās ĕgŏ pīnnĭpēsquĕ Pērseūs,

nōn sī Pēgăsĕō fĕrār vŏlātū,

nōn Rhēsī nĭvĕaē cĭtaēquĕ bīgaē;

ādde hūc plūmĭpĕdās vŏlātĭlēsquĕ,

vēntōrūmquĕ sĭmūl rĕquīrĕ cūrsūm,

quōs iūnctōs, Cămĕrī, mĭhī dĭcārēs:

dēfēssūs tămĕn ōmnĭbūs mĕdūllīs

ēt mūltīs lānguōrĭbūs pĕrēsūs

ēssēm tē mĭhi, ămīcĕ, quaērĭtāndō.

Bŏnōnĭēnsīs Rūfă Rūfŭlūm fēllāt,

ūxōr Mĕnēnī, saēpĕ quam īn sĕpūlcrētīs

vīdīstĭs īpsō răpĕrĕ dĕ rŏgō cēnām,

cūm dēvŏlūtum ēx īgnĕ prōsĕquēns pānēm

āb sēmĭrāsō tūndĕrētŭr ūstōrē.

Nūm tē lĕaēnā mōntĭbūs Lĭbŷstīnīs

aūt Scŷllă lātrāns īnfĭma īnguĭnūm pārtĕ

tām mēntĕ dūrā prōcrĕāvĭt āc taētrā,

ūt sūpplĭcīs vōcem īn nŏvīssĭmō cāsū

cōntēmptam hăbērēs, ā nĭmīs fĕrō cōrdĕ?