1

Lēgĕrăt hūiŭs Ămōr tĭtŭlūm nōmēnquĕ lĭbēllī:

"Bēllă mĭhī, vĭdĕō, ‖ bēllă părāntŭr" ăīt.

"Pārcĕ tŭūm vātēm scĕlĕrīs dāmnārĕ, Cŭpīdŏ,

trādĭtă quī tŏtĭēs ‖ tē dŭcĕ sīgnă tŭlī.

Nōn ĕgŏ Tŷdīdēs, ā quō tŭă saūcĭă mātēr

īn lĭquĭdūm rĕdĭīt ‖ aēthĕră Mārtĭs ĕquīs.

Saēpĕ tĕpēnt ălĭī iŭvĕnēs; ĕgŏ sēmpĕr ămāvī,

ēt sī, quīd făcĭām ‖ nūnc quŏquĕ, quaērĭs, ămō.

Quīn ĕtĭām dŏcŭī quā pōssīs ārtĕ părārī,

ēt, quōd nūnc rătĭo ēst, ‖ īnpĕtŭs āntĕ fŭīt.

Nēc tē, blāndĕ pŭēr, nēc nōstrās prōdĭmŭs ārtēs,

nēc nŏvă praētĕrĭtūm ‖ Mūsă rĕtēxĭt ŏpūs.

Sī quĭs ămāt quŏd ămārĕ iŭvāt, fēlīcĭtĕr ārdēns

gaūdĕăt ēt vēntō ‖ nāvĭgĕt īllĕ sŭō;

āt sī quīs mălĕ fērt īndīgnaē rēgnă pŭēllaē,

nē pĕrĕāt, nōstraē ‖ sēntĭăt ārtĭs ŏpēm.

Cūr ălĭquīs lăquĕō cōllūm nōdātŭs ămātōr

ā trăbĕ sūblīmī ‖ trīstĕ pĕpēndĭt ŏnūs?

Cūr ălĭquīs rĭgĭdō fōdīt sŭă pēctŏră fērrō?

Īnvĭdĭām caēdīs ‖ pācĭs ămātŏr hăbēs.

Quī, nĭsĭ dēsĭĕrīt, mĭsĕrō pĕrĭtūrŭs ămōre ēst,

dēsĭnăt, ēt nūllī ‖ fūnĕrĭs aūctŏr ĕrīs.

Ēt pŭĕr ēs, nēc tē quīcquām nĭsĭ lūdĕre ŏpōrtēt:

lūdĕ; dĕcēnt ānnōs ‖ mōllĭă rēgnă tŭōs.

[Nām pŏtĕrās ūtī nūdīs ād bēllă săgīttīs,

sēd tŭă mōrtĭfĕrō ‖ sānguĭnĕ tēlă cărēnt.]

Vītrĭcŭs ēt glădĭīs ĕt ăcūtā dīmĭcĕt hāstā

ēt vīctōr mūltā ‖ caēdĕ crŭēntŭs ĕāt;

tū cŏlĕ mātērnās, tūtō quĭbŭs ūtĭmŭr, ārtēs

ēt quārūm vĭtĭō ‖ nūllă fĭt ōrbă părēns:

ēffĭcĕ, nōctūrnā frāngātūr iānŭă rīxā

ēt tĕgăt ōrnātās ‖ mūltă cŏrōnă fŏrēs;

fāc cŏĕānt fūrtīm iŭvĕnēs tĭmĭdaēquĕ pŭēllaē

vērbăquĕ dēnt caūtō ‖ quālĭbĕt ārtĕ vĭrō,

ēt mŏdŏ blāndĭtĭās rĭgĭdō, mŏdŏ iūrgĭă, pōstī

dīcăt ĕt ēxclūsūs ‖ flēbĭlĕ cāntĕt ămāns.

Hīs lăcrĭmīs cōntēntŭs ĕrīs sĭnĕ crīmĭnĕ mōrtīs:

nōn tŭă fāx ăvĭdōs ‖ dīgnă sŭbīrĕ rŏgōs."

Haēc ĕgŏ; mōvĭt Ămōr gēmmātās aūrĕŭs ālās

ēt mĭhĭ "Prōpŏsĭtūm ‖ pērfĭcĕ" dīxĭt "ŏpūs".

Ād mĕă, dēcēptī iŭvĕnēs, praēcēptă vĕnītĕ,

quōs sŭŭs ēx ōmnī ‖ pārtĕ fĕfēllĭt ămōr.

Dīscĭtĕ sānārī pēr quēm dĭdĭcīstĭs ămārĕ;

ūnă mănūs vōbīs ‖ vūlnŭs ŏpēmquĕ fĕrēt.

Tērră sălūtārēs hērbās ĕădēmquĕ nŏcēntēs

nūtrĭt, ĕt ūrtīcaē ‖ prōxĭmă saēpĕ rŏsa ēst;

vūlnŭs iĭn Hērcŭlĕō quaē quōndām fēcĕrăt hōstĕ,

vūlnĕrĭs aūxĭlĭūm ‖ Pēlĭăs hāstă tŭlīt.

(Sēd, quaēcūmquĕ vĭrīs, vōbīs quŏquĕ dīctă, pŭēllaē,

crēdĭtĕ: dīvērsīs ‖ pārtĭbŭs ārmă dămūs.

Ē quĭbŭs ād vēstrōs sī quīd nōn pērtĭnĕt ūsūs,

āt tămĕn ēxēmplō ‖ mūltă dŏcērĕ pŏtēst.)

Ūtĭlĕ prōpŏsĭtum ēst saēvās ēxtīnguĕrĕ flāmmās

nēc sērvūm vĭtĭī ‖ pēctŭs hăbērĕ sŭī.

Vīxīssēt Phŷllīs, sī mē fŏrĕt ūsă măgīstrō,

ēt pēr quōd nŏvĭēs, ‖ saēpĭŭs īssĕt ĭtēr.

Nēc mŏrĭēns Dīdō sūmmā vīdīssĕt ăb ārcĕ

Dārdănĭās vēntō ‖ vēlă dĕdīssĕ rătēs,

nēc dŏlŏr ārmāssēt cōntrā sŭă vīscĕră mātrēm,

quaē sŏcĭī dāmnō ‖ sānguĭnĭs ūltă vĭrum ēst.

Ārtĕ mĕā Tēreūs, quāmvīs Phĭlŏmēlă plăcērēt,

pēr făcĭnūs fĭĕrī ‖ nōn mĕrŭīssĕt ăvīs.

Dā mĭhĭ Pāsĭphăēn, iām taūrī pōnĕt ămōrēm;

dā Phaēdrām, Phaēdraē ‖ tūrpĭs ăbībĭt ămōr.

Rēddĕ Părīn nōbīs, Hĕlĕnēn Mĕnĕlāŭs hăbēbīt

nēc mănĭbūs Dănăīs ‖ Pērgămă vīctă cădēnt.

Īmpĭă sī nōstrōs lēgīssēt Scŷllă lĭbēllōs,

haēsīssēt căpĭtī ‖ pūrpŭră, Nīsĕ, tŭō.

Mē dŭcĕ dāmnōsās, hŏmĭnēs, cōnpēscĭtĕ cūrās,

rēctăquĕ cūm sŏcĭīs ‖ mē dŭcĕ nāvĭs ĕāt.

Nāsŏ lĕgēndŭs ĕrāt tūm cūm dĭdĭcīstĭs ămārĕ;

īdēm nūnc vōbīs ‖ Nāsŏ lĕgēndŭs ĕrīt.

Pūblĭcŭs āssērtōr dŏmĭnīs sūpprēssă lĕvābō

pēctŏră: vīndīctaē ‖ quīsquĕ făvētĕ sŭaē.

Tē prĕcŏr īncĭpĭēns; ādsīt tŭă laūrĕă nōbīs,

cārmĭnĭs ēt mĕdĭcaē ‖ Phoēbĕ rĕpērtŏr ŏpīs;

tū părĭtēr vātī, părĭtēr sūccūrrĕ mĕdēntī:

ūtrăquĕ tūtēlaē ‖ sūbdĭtă cūră tŭae ēst.

Dūm lĭcĕt ēt mŏdĭcī tāngūnt praēcōrdĭă mōtūs,

sī pĭgĕt, īn prīmō ‖ līmĭnĕ sīstĕ pĕdēm:

ōpprĭmĕ, dūm nŏvă sūnt, sŭbĭtī mălă sēmĭnă mōrbī

ēt tŭŭs īncĭpĭēns ‖ īrĕ rĕsīstăt ĕquūs.

Nām mŏră dāt vīrēs: tĕnĕrās mŏră pērcŏquĭt ūvās

ēt vălĭdās sĕgĕtēs, ‖ quaē fŭĭt hērbă, făcīt.

Quaē praēbēt lātās ārbōr spătĭāntĭbŭs ūmbrās,

quō pŏsĭta ēst prīmūm ‖ tēmpŏrĕ, vīrgă fŭīt;

tūm pŏtĕrāt mănĭbūs sūmmā tēllūrĕ rĕvēllī;

nūnc stăt ĭn īmmēnsūm ‖ vīrĭbŭs aūctă sŭīs.

Quālĕ sĭt īd quŏd ămās, cĕlĕrī cīrcūmspĭcĕ mēntĕ,

ēt tŭă laēsūrō ‖ sūbtrăhĕ cōllă iŭgō.

Prīncĭpĭīs ōbstā: sērō mĕdĭcīnă părātūr,

cūm mălă pēr lōngās ‖ cōnvălŭērĕ mŏrās.

Sēd prŏpĕrā nēc tē vēntūrās dīffĕr ĭn hōrās:

quī nōn ēst hŏdĭē, ‖ crās mĭnŭs āptŭs ĕrīt.

Vērbă dăt ōmnĭs ămōr rĕpĕrītque ălĭmēntă mŏrāndō;

ōptĭmă vīndīctaē ‖ prōxĭmă quaēquĕ dĭēs.

Flūmĭnă paūcă vĭdēs dē māgnīs fōntĭbŭs ōrtă;

plūrĭmă cōllēctīs ‖ mūltĭplĭcāntŭr ăquīs.

Sī cĭtŏ sēnsīssēs quāntūm pēccārĕ părārēs,

nōn tĕgĕrēs vūltūs ‖ cōrtĭcĕ, Mŷrrhă, tŭōs.

Vīdi ĕgŏ, quōd fŭĕrāt prīmō sānābĭlĕ, vūlnūs

dīlātūm lōngaē ‖ dāmnă tŭlīssĕ mŏraē.

Sēd, quĭă dēlēctāt Vĕnĕrīs dēcērpĕrĕ frūctūm,

dīcĭmŭs ādsĭdŭē: ‖ "Crās quŏquĕ fīĕt ĭdēm."

Īntĕrĕā tăcĭtaē sērpūnt īn vīscĕră flāmmaē

ēt mălă rādīcēs ‖ āltĭŭs ārbŏr ăgīt.

Sī tămĕn aūxĭlĭī pĕrĭērūnt tēmpŏră prīmī

ēt vĕtŭs īn cāptō ‖ pēctŏrĕ sēdĭt ămōr,

māiŭs ŏpūs sŭpĕrēst; sēd nōn, quĭă sērĭŏr aēgrō

ādvŏcŏr, īllĕ mĭhī ‖ dēstĭtŭēndŭs ĕrīt.

Quām laēsūs fŭĕrāt, pārtēm Poēāntĭŭs hērōs

cērtā dēbŭĕrāt ‖ praēsĕcŭīssĕ mănū;

pōst tămĕn hīc mūltīs sānātūs crēdĭtŭr ānnōs

sūprēmām bēllīs ‖ īmpŏsŭīssĕ mănūm.

Quī mŏdŏ nāscēntīs prŏpĕrābām pēllĕrĕ mōrbōs,

ādmŏvĕō tārdām ‖ nūnc tĭbĭ lēntŭs ŏpēm.

Aūt nŏvă, sī pōssīs, sēdāre īncēndĭă tēmptēs

aūt ŭbĭ pēr vīrēs ‖ prōcŭbŭērĕ sŭās.

Dūm fŭrŏr īn cūrsu ēst, cūrrēntī cēdĕ fŭrōrī:

dīffĭcĭlēs ădĭtūs ‖ īmpĕtŭs ōmnĭs hăbēt.

Stūltŭs, ăb ōblīquō, quī, cūm dēscēndĕrĕ pōssīt,

pūgnăt ĭn ādvērsās ‖ īrĕ nătātŏr ăquās.

Īmpătĭēns ănĭmūs nĕc ădhūc trāctābĭlĭs ārtĕ

rēspŭĭt ātque ŏdĭō ‖ vērbă mŏnēntĭs hăbēt.

Ādgrĕdĭār mĕlĭūs tūm cūm sŭă vūlnĕră tāngī

iām sĭnĕt ēt vērīs ‖ vōcĭbŭs āptŭs ĕrīt.

Quīs mātrēm, nĭsĭ mēntĭs ĭnōps, īn fūnĕrĕ nātī

flērĕ vĕtēt? Nōn hōc ‖ īllă mŏnēndă lŏco ēst;

cūm dĕdĕrīt lăcrĭmās ănĭmūmque īmplēvĕrĭt aēgrūm,

īllĕ dŏlōr vērbīs ‖ ēmŏdĕrāndŭs ĕrīt.

Tēmpŏrĭs ārs mĕdĭcīnă fĕre ēst: dătă tēmpŏrĕ prōsūnt

ēt dătă nōn āptō ‖ tēmpŏrĕ vīnă nŏcēnt.

Quīn ĕtĭam āccēndās vĭtĭa īnrītēsquĕ vĕtāndō,

tēmpŏrĭbūs sī nōn ‖ ādgrĕdĭārĕ sŭīs.

Ērgo ŭbĭ vīsŭs ĕrīs nōstraē mĕdĭcābĭlĭs ārtī,

fāc mŏnĭtīs fŭgĭās ‖ ōtĭă prīmă mĕīs.

Haēc ŭt ămēs făcĭūnt; haēc, ūt fēcērĕ, tŭēntūr;

haēc sūnt iūcūndī ‖ caūsă cĭbūsquĕ mălī.

Ōtĭă sī tōllās, pĕrĭērĕ Cŭpīdĭnĭs ārcūs

cōntēmptaēquĕ iăcēnt ‖ ēt sĭnĕ lūcĕ făcēs.

Quām plătănūs vīnō gaūdēt, quām pōpŭlŭs ūndā

ēt quām līmōsā ‖ cānnă pălūstrĭs hŭmō,

tām Vĕnŭs ōtĭa ămāt; quī fīnēm quaērĭs ămōrīs,

(cēdĭt ămōr rēbūs) ‖ rēs ăgĕ, tūtŭs ĕrīs.

Lānguŏr ĕt īnmŏdĭcī sūb nūllō vīndĭcĕ sōmnī

ālĕăque ēt mūltō ‖ tēmpŏră quāssă mĕrō

ērĭpĭūnt ōmnēs ănĭmō sĭnĕ vūlnĕrĕ nērvōs;

ādflŭĭt īncaūtīs ‖ īnsĭdĭōsŭs Ămōr.

Dēsĭdĭām pŭĕr īllĕ sĕquī sŏlĕt, ōdĭt ăgēntēs:

dā văcŭaē mēntī, ‖ quō tĕnĕātŭr, ŏpūs.

Sūnt fŏră, sūnt lēgēs, sūnt quōs tŭĕārĭs, ămīcī;

vādĕ pĕr ūrbānaē ‖ splēndĭdă cāstră tŏgaē.

Vēl tū sānguĭnĕī iŭvĕnālĭă mūnĕră Mārtīs

sūscĭpĕ: dēlĭcĭaē ‖ iām tĭbĭ tērgă dăbūnt.

Ēccĕ fŭgāx Pārthūs, māgnī nŏvă caūsă trĭūmphī,

iām vĭdĕt īn cāmpīs ‖ Caēsărĭs ārmă sŭīs.

Vīncĕ Cŭpīdĭnĕās părĭtēr Pārthāsquĕ săgīttās

ēt rĕfĕr ād pătrĭōs ‖ bīnă trŏpaēă dĕōs.

Ūt sĕmĕl Aētōlā Vĕnŭs ēst ā cūspĭdĕ laēsă,

māndăt ămātōrī ‖ bēllă gĕrēndă sŭō.

Quaērĭtĭs, Aēgīsthūs quārē sīt fāctŭs ădūltēr?

Īn prōmptū caūsa ēst: ‖ dēsĭdĭōsŭs ĕrāt.

Pūgnābānt ălĭī tārdīs ăpŭd Īlĭŏn ārmīs;

trānstŭlĕrāt vīrēs ‖ Graēcĭă tōtă sŭās.

Sīve ŏpĕrām bēllīs vēllēt dărĕ, nūllă gĕrēbāt,

sīvĕ fŏrō, văcŭūm ‖ lītĭbŭs Ārgŏs ĕrāt.

Quōd pŏtŭīt, nē nīl īllīc ăgĕrētŭr, ămāvīt.

Sīc vĕnĭt īllĕ pŭēr, ‖ sīc pŭĕr īllĕ mănēt.

Rūră quŏque ōblēctānt ănĭmōs stŭdĭūmquĕ cŏlēndī;

quaēlĭbĕt huīc cūraē ‖ cēdĕrĕ dūră pŏtēst.

Cōllă iŭbē dŏmĭtōs ŏnĕrī sūbpōnĕrĕ taūrōs,

saūcĭĕt ūt dūrām ‖ vōmĕr ădūncŭs hŭmūm;

ōbrŭĕ vērsātā Cĕrĕālĭă sēmĭnă tērrā,

quaē tĭbĭ cūm mūltō ‖ fēnŏrĕ rēddăt ăgēr;

āspĭcĕ cūrvātōs pōmōrūm pōndĕrĕ rāmōs,

ūt sŭă quōd pĕpĕrīt ‖ vīx fĕrăt ārbŏr ŏnūs;

āspĭcĕ lābēntēs iūcūndō mūrmŭrĕ rīvōs;

āspĭcĕ tōndēntēs ‖ fērtĭlĕ grāmĕn ŏvēs.

Ēccĕ, pĕtūnt rūpēs praērūptăquĕ sāxă căpēllaē:

iām rĕfĕrēnt haēdīs ‖ ūbĕră plēnă sŭīs.

Pāstŏr ĭnaēquālī mŏdŭlātŭr hărūndĭnĕ cārmēn,

nēc dēsūnt cŏmĭtēs, ‖ sēdŭlă tūrbă, cănēs.

Pārtĕ sŏnānt ălĭā sīlvaē mūgītĭbŭs āltaē

ēt quĕrĭtūr vĭtŭlūm ‖ mātĕr ăbēssĕ sŭūm.

Quīd, cūm sūppŏsĭtōs fŭgĭūnt ēxāmĭnă fūmōs,

ūt rĕlĕvēnt dēmptī ‖ vīmĭnă cūrvă făvī?

Pōmă dăt aūtūmnūs; fōrmōsa ēst mēssĭbŭs aēstās;

vēr praēbēt flōrēs; ‖ īgnĕ lĕvātŭr hĭēms.

Tēmpŏrĭbūs cērtīs mātūrām rūstĭcŭs ūvām

dēlĭgĭt, ēt nūdō ‖ sūb pĕdĕ mūstă flŭūnt;

tēmpŏrĭbūs cērtīs dēsēctās āllĭgăt hērbās

ēt tōnsām rārō ‖ pēctĭnĕ vērrĭt hŭmūm.

Īpsĕ pŏtēs rĭgŭīs plāntām dēpōnĕre ĭn hōrtīs;

īpsĕ pŏtēs rīvōs ‖ dūcĕrĕ lēnĭs ăquaē.

Vēnĕrĭt īnsĭtĭō, fāc rāmūm rāmŭs ădōptēt

stētquĕ pĕrēgrīnīs ‖ ārbŏr ŏpērtă cŏmīs.

Cūm sĕmĕl haēc ănĭmūm coēpīt mūlcērĕ vŏlūptās,

dēbĭlĭbūs pīnnīs ‖ īnrĭtŭs ēxĭt Ămōr.

Vēl tū vēnāndī stŭdĭūm cŏlĕ: saēpĕ rĕcēssīt

tūrpĭtĕr ā Phoēbī ‖ vīctă sŏrōrĕ Vĕnūs.

Nūnc lĕpŏrēm prōnūm cătŭlō sēctārĕ săgācī,

nūnc tŭă frōndōsīs ‖ rētĭă tēndĕ iŭgīs;

aūt păvĭdōs tērrē vărĭā fōrmīdĭnĕ cērvōs,

aūt cădăt ādvērsā ‖ cūspĭdĕ fōssŭs ăpēr.

Nōctĕ fătīgātūm sōmnūs, nōn cūră pŭēllaē,

ēxcĭpĭt ēt pīnguī ‖ mēmbră quĭētĕ lĕvāt.

Lēnĭŭs ēst stŭdĭūm, stŭdĭūm tămĕn, ālĭtĕ cāptā

aūt līno aūt călămīs ‖ praēmĭă pārvă sĕquī,

vēl, quaē pīscĭs ĕdāx ăvĭdō mălĕ dēvŏrĕt ōrĕ,

ābdĕrĕ sūb pārvīs ‖ aēră rĕcūrvă cĭbīs.

Aūt hīs aūt ălĭīs, dōnēc dēdīscĭs ămārĕ,

īpsĕ tĭbī fūrtīm ‖ dēcĭpĭēndŭs ĕrīs.

Tū tāntūm, quāmvīs fīrmīs rĕtĭnēbĕrĕ vīnclīs,

ī prŏcŭl, ēt lōngās ‖ cārpĕrĕ pērgĕ vĭās.

Flēbĭs, ĕt ōccūrrēt dēsērtaē nōmĕn ămīcaē,

stābĭt ĕt īn mĕdĭā ‖ pēs tĭbĭ saēpĕ vĭā.

Sēd quāntō mĭnŭs īrĕ vŏlēs, măgĭs īrĕ mĕmēntō;

pērfĕr, ĕt īnvītōs ‖ cūrrĕrĕ cōgĕ pĕdēs.

Nēc plŭvĭās ōptā, nēc tē pĕrĕgrīnă mŏrēntūr

sābbătă nēc dāmnīs ‖ Āllĭă nōtă sŭīs;

nēc quōt trānsĭĕrīs, sēd quōt tĭbĭ, quaērĕ, sŭpērsīnt

mīlĭă nēc, mănĕās ‖ ūt prŏpĕ, fīngĕ mŏrās;

tēmpŏră nēc nŭmĕrā nēc crēbrō rēspĭcĕ Rōmām,

sēd fŭgĕ: tūtŭs ădhūc ‖ Pārthŭs ăb hōstĕ fŭga ēst.

Dūra ălĭquīs praēcēptă vŏcēt mĕă; dūră fătēmūr

ēssĕ, sĕd ūt vălĕās ‖ mūltă dŏlēndă fĕrēs.

Saēpĕ bĭbī sūcōs quāmvīs īnvītŭs ămārōs

aēgĕr, ĕt ōrāntī ‖ mēnsă nĕgātă mĭhī;

ūt cōrpūs rĕdĭmās, fērrūm pătĭērĭs ĕt īgnēs

ārĭdă nēc sĭtĭēns ‖ ōră lĕvābĭs ăquā:

ūt vălĕās ănĭmō, quīcquām tŏlĕrārĕ nĕgābīs?

Āt prĕtĭūm pārs haēc ‖ cōrpŏrĕ māiŭs hăbēt.

Sēd tămĕn ēst ārtīs trīstīssĭmă iānŭă nōstraē,

ēt lăbŏr ēst ūnūs ‖ tēmpŏră prīmă pătī.

Āspĭcĭt ūt prēnsōs ūrānt iŭgă prīmă iŭvēncōs

ēt nŏvă vēlōcēm ‖ cīngŭlă laēdăt ĕquūm?

Fōrsĭtăn ā lărĭbūs pătrĭīs ēxīrĕ pĭgēbīt;

sēd tămĕn ēxībīs; ‖ deīndĕ rĕdīrĕ vŏlēs.

Nēc tē lār pătrĭūs, sĕd ămōr rĕvŏcābĭt ămīcaē

praētēndēns cūlpaē ‖ splēndĭdă vērbă tŭaē.

Cūm sĕmĕl ēxĭĕrīs, cēntūm sōlācĭă cūraē

ēt rūs ēt cŏmĭtēs ‖ ēt vĭă lōngă dăbīt.

Nēc sătĭs ēssĕ pŭtēs dīscēdĕrĕ; lēntŭs ăbēstō,

dūm pērdāt vīrēs ‖ sītquĕ sĭne īgnĕ cĭnīs.

Quōd nĭsĭ fīrmātā prŏpĕrārīs mēntĕ rĕvērtī,

īnfĕrĕt ārmă tĭbī ‖ saēvă rĕbēllĭs Ămōr,

quīdquĭd ĕt āfŭĕrīs, ăvĭdūs sītiēnsquĕ rĕdībīs

ēt spătĭūm dāmnō ‖ cēssĕrĭt ōmnĕ tŭō.

Vīdĕrĭt, Haēmŏnĭaē sī quīs mălă pābŭlă tērraē

ēt măgĭcās ārtēs ‖ pōssĕ iŭvārĕ pŭtāt.

Īstă vĕnēfĭcĭī vĕtŭs ēst vĭă; nōstĕr Ăpōllŏ

īnnŏcŭām sācrō ‖ cārmĭnĕ mōnstrăt ŏpēm.

Mē dŭcĕ nōn tŭmŭlō prōdīrĕ iŭbēbĭtŭr ūmbră,

nōn ănŭs īnfāmī ‖ cārmĭnĕ rūmpĕt hŭmūm,

nōn sĕgĕs ēx ălĭīs ălĭōs trānsībĭt ĭn āgrōs

nēc sŭbĭtō Phoēbī ‖ pāllĭdŭs ōrbĭs ĕrīt;

ūt sŏlĕt, aēquŏrĕās ībīt Tĭbĕrīnŭs ĭn ūndās;

ūt sŏlĕt, īn nĭvĕīs ‖ Lūnă vĕhētŭr ĕquīs.

Nūllă rĕcāntātās dēpōnēnt pēctŏră cūrās,

nēc fŭgĭēt vīvō ‖ sūlphŭrĕ vīctŭs Ămōr.

Quīd tē Phāsĭăcaē iūvērūnt grāmĭnă tērraē,

cūm cŭpĕrēs pătrĭā, ‖ Cōlchĭ, mănērĕ dŏmō?

Quīd tĭbĭ prōfŭĕrūnt, Cīrcē, Pērsēĭdĕs hērbaē,

cūm sŭă Nērĭtĭās ‖ ābstŭlĭt aūră rătēs?

Ōmnĭă fēcīstī, nē cāllĭdŭs hōspĕs ăbīrēt:

īllĕ dĕdīt cērtaē ‖ līntĕă plēnă fŭgaē;

ōmnĭă fēcīstī, nē tē fĕrŭs ūrĕrĕt īgnīs:

lōngŭs ĕt īnvītō ‖ pēctŏrĕ sēdĭt Ămōr.

Vērtĕrĕ tū pŏtĕrās hŏmĭnēs īn mīllĕ fĭgūrās;

nōn pŏtĕrās ănĭmī ‖ vērtĕrĕ iūră tŭī.

Dīcĕrĭs hīs ĕtĭām, cūm iām dīscēdĕrĕ vēllēt,

Dūlĭchĭūm vērbīs ‖ dētĭnŭīssĕ dŭcēm:

"Nōn ĕgŏ, quōd prīmō, mĕmĭnī, spērārĕ sŏlēbām,

iām prĕcŏr, ūt cōniūnx ‖ ūt mĕŭs ēssĕ vĕlīs.

Ēt tămĕn, ūt cōniūnx ēssēm tŭă, dīgnă vĭdēbār,

quōd dĕă, quōd māgnī ‖ fīlĭă sōlĭs ĕrām.

Nē prŏpĕrēs, ōrō: spătĭūm prō mūnĕrĕ pōscō;

quīd mĭnŭs ōptārī ‖ pēr mĕă vōtă pŏtēst?

Ēt frĕtă mōtă vĭdēs, ēt dēbēs īllă tĭmērĕ:

ūtĭlĭōr vēlīs ‖ pōstmŏdŏ vēntŭs ĕrīt.

Quaē tĭbĭ caūsă fŭgaē? Nōn hīc nŏvă Troīă rĕsūrgīt,

nōn ălĭquīs sŏcĭōs ‖ rūrsŭs ăd ārmă vŏcāt.

Hīc ămŏr ēt pāx ēst, īn quā mălĕ vūlnĕrŏr ūnā,

tōtăquĕ sūb rēgnō ‖ tērră fŭtūră tŭo ēst."

īllă lŏquēbātūr, nāvēm sōlvēbăt Ŭlīxēs;

īnrĭtă cūm vēlīs ‖ vērbă tŭlērĕ Nŏtī.

Ārdĕt ĕt ādsuētās Cīrcē dēcūrrĭt ăd ārtēs;

nēc tămĕn ēst īllīs ‖ ādtĕnŭātŭs ămōr.

Ērgō, quīsquĭs ŏpēm nōstrā tĭbĭ pōscĭs ăb ārtĕ,

dēmĕ vĕnēfĭcĭīs ‖ cārmĭnĭbūsquĕ fĭdēm.

Sī tē caūsă pŏtēns dŏmĭnā rĕtĭnēbĭt ĭn Ūrbĕ,

āccĭpĕ cōnsĭlĭūm ‖ quōd sĭt ĭn Ūrbĕ mĕūm.

Ōptĭmŭs īllĕ sŭī iūdēx, laēdēntĭă pēctūs

vīncŭlă quī rūpīt ‖ dēdŏlŭītquĕ sĕmēl;

sēd cuī tāntum ănĭmi ēst, īllūm mīrābŏr ĕt īpsĕ

ēt dīcām: "Mŏnĭtīs ‖ nōn ĕgĕt īstĕ mĕīs."

Tū mĭhĭ, quī, quŏd ămās, aēgrē dēdīscĭs ămārĕ

nēc pŏtĕs ēt vēllēs ‖ pōssĕ, dŏcēndŭs ĕrīs.

Saēpĕ rĕfēr tēcūm scĕlĕrātaē fāctă pŭēllaē

ēt pōne ānte ŏcŭlōs ‖ ōmnĭă dāmnă tŭōs:

"Īllŭd ĕt īllŭd hăbēt, nĕc ĕā cōntēntă răpīna ēst:

sūb tĭtŭlūm nōstrōs ‖ mīsĭt ăvāră lărēs.

Sīc mĭhĭ iūrāvīt, sīc mē iūrātă fĕfēllīt,

āntĕ sŭās quŏtĭēns ‖ pāssă iăcērĕ fŏrēs!

Dīlĭgĭt īpsa ălĭōs, ā mē fāstīdĭt ămārī:

īnstĭtŏr heū nōctēs, ‖ quās mĭhĭ nōn dăt, hăbēt."

haēc tĭbĭ pēr tōtōs ĭnăcēscānt ōmnĭă sēnsūs,

haēc rĕfĕr, hīnc ŏdĭī ‖ sēmĭnă quaērĕ tŭī.

Ātque ŭtĭnām pōssīs ĕtĭām fācūndŭs ĭn īllīs

ēssĕ: dŏlē tāntūm, ‖ spōntĕ dĭsērtŭs ĕrīs.

Haēsĕrăt īn quādām nūpēr mĕă cūră pŭēllā;

cōnvĕnĭēns ănĭmō ‖ nōn ĕrăt īllă mĕō.

Cūrābār prŏprĭīs aēgēr Pŏdălīrĭŭs hērbīs

(ēt, fătĕōr, mĕdĭcūs ‖ tūrpĭtĕr aēgĕr ĕrām):

prōfŭĭt ādsĭdŭē vĭtĭīs īnsīstĕre ămīcaē,

īdquĕ mĭhī fāctūm ‖ saēpĕ sălūbrĕ fŭīt.

"Quām mălă" dīcēbām "nōstraē sūnt crūră pŭēllaē"

(nēc tămĕn, ūt vērē ‖ cōnfĭtĕāmŭr, ĕrānt);

"brācchĭă quām nōn sūnt nōstraē fōrmōsă pŭēllaē"

(ēt tămĕn, ūt vērē ‖ cōnfĭtĕāmŭr ĕrānt);

"quām brĕvĭs ēst" (nĕc ĕrāt), "quām mūltūm pōscĭt ămāntēm";

haēc ŏdĭō vēnīt ‖ māxĭmă caūsă mĕō.

Ēt mălă sūnt vīcīnă bŏnīs: ērrōrĕ sŭb īllō

prō vĭtĭō vīrtūs ‖ crīmĭnă saēpĕ tŭlīt.

Quā pŏtĕs, īn pēiūs dōtēs dēflēctĕ pŭēllaē

iūdĭcĭūmquĕ brĕvī ‖ līmĭtĕ fāllĕ tŭūm.

"Tūrgĭdă", sī plēnaēst, sī fūsca ēst, "nīgră" vŏcētūr;

īn grăcĭlī "măcĭēs" ‖ crīmĕn hăbērĕ pŏtēst.

Ēt pŏtĕrīt dīcī "pĕtŭlāns", quaē rūstĭcă nōn ēst;

ēt pŏtĕrīt dīcī ‖ rūstĭcă, sī quă prŏba ēst.

Quīn ĕtĭām, quācūmquĕ cărēt tŭă fēmĭnă dōtĕ,

hānc mŏvĕāt, blāndīs ‖ ūsquĕ prĕcārĕ sŏnīs:

ēxĭge ŭtī cāntēt, sī qua ēst sĭnĕ vōcĕ pŭēllă;

fāc sāltēt, nēscīt ‖ sī quă mŏvērĕ mănūm;

bārbără sērmōne ēst, fāc tēcūm mūltă lŏquātūr;

nōn dĭdĭcīt chōrdās ‖ tāngĕrĕ, pōscĕ lўrām;

dūrĭŭs īncēdīt, făc ĭnāmbŭlĕt; ōmnĕ păpīllaē

pēctŭs hăbēnt, vĭtĭūm ‖ fāscĭă nūllă tĕgāt;

sī mălĕ dēntāta ēst, nārrā, quōd rīdĕăt, īllī;

mōllĭbŭs ēst ŏcŭlīs, ‖ quōd flĕăt īllă, rĕfēr.

Prōdĕrĭt ēt sŭbĭtō, cūm sē nōn fīnxĕrĭt ūllī,

ād dŏmĭnām cĕlĕrēs ‖ mānĕ tŭlīssĕ grădūs.

Aūfĕrĭmūr cūltū; gēmmīs aūrōquĕ tĕgūntūr

ōmnĭă; pārs mĭnĭma ēst ‖ īpsă pŭēllă sŭī.

Saēpe, ŭbĭ sīt, quŏd ămēs, īntēr tām mūltă, rĕquīrās:

dēcĭpĭt hāc ŏcŭlōs ‖ aēgĭdĕ dīvĕs Ămōr.

Īmprōvīsŭs ădēs: dēprēndēs tūtŭs ĭnērmēm;

īnfēlīx vĭtĭīs ‖ ēxcĭdĕt īllă sŭīs.

(Nōn tămĕn huīc nĭmĭūm praēcēptō crēdĕrĕ tūtum ēst:

fāllĭt ĕnīm mūltōs ‖ fōrmă sĭne ārtĕ dĕcēns.)

Tūm quŏquĕ, cōmpŏsĭtīs sŭă cūm lĭnĭt ōră vĕnēnīs,

ād dŏmĭnaē vūltūs, ‖ nēc pŭdŏr ōbstĕt, ĕās:

pŷxĭdăs īnvĕnĭēs ē rērūm mīllĕ cŏlōrēs

ēt flŭĕre īn tĕpĭdōs ‖ oēsўpă lāpsă sĭnūs.

Īllă tŭās rĕdŏlēnt, Phīneū, mĕdĭcāmĭnă mēnsās;

nōn sĕmĕl hīnc stŏmăchō ‖ naūsĕă fāctă mĕo ēst.

Nūnc tĭbĭ, quaē mĕdĭō Vĕnĕrīs praēstēmŭs ĭn ūsū,

ēlŏquăr; ēx ōmni ēst ‖ pārtĕ fŭgāndŭs Ămōr.

Mūltă quĭdem ēx īllīs pŭdŏr ēst mĭhĭ dīcĕrĕ, sēd tū

īngĕnĭō vērbīs ‖ cōncĭpĕ plūră mĕīs.

Nūpĕr ĕnīm nōstrōs quīdām cārpsērĕ lĭbēllōs,

quōrūm cēnsūrā ‖ Mūsă prŏtērvă mĕa ēst.

Dūmmŏdŏ sīc plăcĕām, dūm tōtō cāntĕr ĭn ōrbĕ,

quī vŏlĕt, īnpūgnēnt ‖ ūnŭs ĕt āltĕr ŏpūs.

Īngĕnĭūm māgnī līvōr dētrāctăt Hŏmērī;

quīsquĭs ĕs, ēx īllō, ‖ Zōĭlĕ, nōmĕn hăbēs.

Ēt tŭă sācrĭlĕgaē lănĭārūnt cārmĭnă līnguaē,

pērtŭlĭt hūc vīctōs ‖ quō dŭcĕ Troīă dĕōs.

Sūmmă pĕtīt līvōr: pērflānt āltīssĭmă vēntī,

sūmmă pĕtūnt dēxtrā ‖ fūlmĭnă mīssă Iŏvīs.

Āt tū, quīcūmque ēs, quēm nōstră lĭcēntĭă laēdīt,

sī săpĭs, ād nŭmĕrōs ‖ ēxĭgĕ quīdquĕ sŭōs.

Fōrtĭă Maēŏnĭō gaūdēnt pĕdĕ bēllă rĕfērrī:

dēlĭcĭīs īllīc ‖ quīs lŏcŭs ēssĕ pŏtēst?

Grāndĕ sŏnānt trăgĭcī: trăgĭcōs dĕcĕt īră cŏthūrnōs;

ūsĭbŭs ē mĕdĭīs ‖ sōccŭs hăbēndŭs ĕrīt.

Lībĕr ĭn ādvērsōs hōstēs strīngātŭr ĭāmbūs,

seū cĕlĕr, ēxtrēmūm ‖ seū trăhăt īllĕ pĕdēm.

Blāndă phărētrātōs Ĕlĕgīā cāntĕt Ămōrēs

ēt lĕvĭs ārbĭtrĭō ‖ lūdăt ămīcă sŭō.

Cāllĭmăchī nŭmĕrīs nōn ēst dīcēndŭs Ăchīllēs;

Cŷdīppē nōn ēst ‖ ōrĭs, Hŏmērĕ, tŭī.

Quīs fĕrăt Āndrŏmăchēs pĕrăgēntēm Thāĭdă pārtēs?

Pēccĕt, ĭn Āndrŏmăchē ‖ Thāĭdă quīsquĭs ăgāt.

Thāĭs ĭn ārtĕ mĕa ēst: lāscīvĭă lībĕră nōstra ēst;

nīl mĭhĭ cūm vīttā; ‖ Thāĭs ĭn ārtĕ mĕa ēst.

Sī mĕă mātĕrĭaē rēspōndēt Mūsă iŏcōsaē,

vīcĭmŭs, ēt fālsī ‖ crīmĭnĭs āctă rĕa ēst.

Rūmpĕrĕ, Līvŏr ĕdāx: māgnūm iām nōmĕn hăbēmūs;

māiŭs ĕrīt, tāntūm, ‖ quō pĕdĕ coēpĭt, ĕāt.

Sēd nĭmĭūm prŏpĕrās. Vīvām mŏdŏ, plūră dŏlēbīs,

ēt căpĭūnt ānnī ‖ cārmĭnă mūltă mĕī.

Nām iŭvăt ēt stŭdĭūm fāmaē mĭhĭ crēvĭt hŏnōrĕ;

prīncĭpĭō clīvī ‖ nōstĕr ănhēlăt ĕquūs.

Tāntūm sē nōbīs ĕlĕgī dēbērĕ fătēntūr,

quāntūm Vērgĭlĭō ‖ nōbĭlĕ dēbĕt ĕpōs.

Hāctĕnŭs īnvĭdĭaē rēspōndĭmŭs. Āttrăhĕ lōră

fōrtĭŭs ēt gŷrō ‖ cūrrĕ, pŏētă, tŭō.

Ērgo, ŭbĭ cōncŭbĭtūs ĕt ŏpūs iŭvĕnālĕ pĕtētūr

ēt prŏpĕ prōmīssaē ‖ tēmpŏră nōctĭs ĕrūnt,

gaūdĭă nē dŏmĭnaē, plēnō sī cōrpŏrĕ sūmēs,

tē căpĭānt, ĭnĕās, ‖ quāmlĭbĕt āntĕ vĕlīm;

quāmlĭbĕt īnvĕnĭās, īn quā tŭă prīmă vŏlūptās

dēsĭnăt: ā prīmā ‖ prōxĭmă sēgnĭs ĕrīt.

Sūstēntātă Vĕnūs grātīssĭmă: frīgŏrĕ sōlēs,

sōlĕ iŭvānt ūmbraē, ‖ grātă fĭt ūndă sĭtī.

Ēt pŭdĕt, ēt dīcām: Vĕnĕrēm quŏquĕ iūngĕ fĭgūrā,

quā mĭnĭmē iūngī ‖ quāmquĕ dĕcērĕ pŭtās.

Nēc lăbŏr ēffĭcĕre ēst: rāraē sĭbĭ vēră fătēntūr,

ēt nĭhĭl ēst, quōd sē ‖ dēdĕcŭīssĕ pŭtēnt.

Tūnc ĕtĭām iŭbĕō tōtās ăpĕrīrĕ fĕnēstrās

tūrpĭăque ādmīssō ‖ mēmbră nŏtārĕ dĭē.

Āt sĭmŭl ād mētās vēnīt fīnītă vŏlūptās

lāssăquĕ cūm tōtā ‖ cōrpŏră mēntĕ iăcēnt,

dūm pĭgĕt, ūt māllēs nūllām tĕtĭgīssĕ pŭēllām

tāctūrūsquĕ tĭbī ‖ nōn vĭdĕārĕ dĭū,

tūnc ănĭmō sīgnā, quōdcūmque īn cōrpŏrĕ mēndum ēst,

lūmĭnăque īn vĭtĭīs ‖ īllĭŭs ūsquĕ tĕnē.

Fōrsĭtăn haēc ălĭquīs (nām sūnt quŏquĕ) pārvă vŏcābīt,

sēd, quaē nōn prōsūnt ‖ sīngŭlă, mūltă iŭvānt.

Pārvă nĕcāt mōrsū spătĭōsūm vīpĕră taūrūm;

ā cănĕ nōn māgnō ‖ saēpĕ tĕnētŭr ăpēr.

Tū tāntūm nŭmĕrō pūgnā praēcēptăque ĭn ūnūm

cōntrăhĕ: dē mūltīs ‖ grāndĭs ăcērvŭs ĕrīt.

Sēd quŏnĭām tŏtĭdēm mōrēs tŏtĭdēmquĕ fĭgūraē,

nōn sūnt iūdĭcĭīs ‖ ōmnĭă dāndă mĕīs.

Quō tŭă nōn pōssūnt ōffēndī pēctŏră fāctō,

fōrsĭtăn hōc ălĭō ‖ iūdĭcĕ crīmĕn ĕrīt.

Īllĕ quŏd ōbscēnās ĭn ăpērtō cōrpŏrĕ pārtēs

vīdĕrăt, īn cūrsū ‖ quī fŭĭt, haēsĭt ămōr;

īllĕ quŏd ā Vĕnĕrīs rēbūs sūrgēntĕ pŭēllā

vīdĭt ĭn īnmūndō ‖ sīgnă pŭdēndă tŏrō.

Lūdĭtĭs, ō sī quōs pŏtŭērūnt īstă mŏvērĕ:

ādflārānt tĕpĭdaē ‖ pēctŏră vēstră făcēs.

Ādtrăhĕt īllĕ pŭēr cōntēntōs fōrtĭŭs ārcūs,

saūcĭă māiōrēm ‖ tūrbă pĕtētĭs ŏpēm.

Quīd, quī clām lătŭīt rēddēnte ōbscēnă pŭēllā

ēt vīdīt quaē mōs ‖ īpsĕ vĭdērĕ vĕtāt?

Dī mĕlĭūs, quām nōs mŏnĕāmūs tālĭă quēmquām;

ūt prōsīnt, nōn sūnt ‖ ēxpĕdĭēndă tămēn.

Hōrtŏr ĕt ūt părĭtēr bīnās hăbĕātĭs ămīcās

(fōrtĭŏr ēst, plūrēs ‖ sī quĭs hăbērĕ pŏtēst):

sēctă bĭpērtītō cūm mēns dīscūrrĭt ŭtrōquĕ,

āltĕrĭūs vīrēs ‖ sūbtrăhĭt āltĕr ămōr.

Grāndĭă pēr mūltōs tĕnŭāntūr flūmĭnă rīvōs,

laēsăquĕ dīdūctō ‖ stīpĭtĕ flāmmă pĕrīt;

nōn sătĭs ūnă tĕnēt cērātās āncŏră pūppēs,

nēc sătĭs ēst lĭquĭdīs ‖ ūnĭcŭs hāmŭs ăquīs:

quī sĭbĭ iām prīdēm sōlācĭă bīnă părāvīt,

iām prīdēm sūmmā ‖ vīctŏr ĭn ārcĕ fŭīt.

Āt tĭbĭ, quī fŭĕrīs dŏmĭnaē mălĕ crēdĭtŭs ūnī,

nūnc sāltēm nŏvŭs ēst ‖ īnvĕnĭēndŭs ămōr.

Pāsĭphăēs Mīnōs īn Prōcrĭdĕ pērdĭdĭt īgnēs:

cēssĭt ăb Īdaēā ‖ cōniŭgĕ vīctă prĭōr;

Āmphĭlŏchī frātēr nē Phēgĭdă sēmpĕr ămārēt,

Cāllĭrhŏē fēcīt ‖ pārtĕ rĕcēptă tŏrī;

ēt Părĭn Oēnōnē sūmmōs tĕnŭīssĕt ăd ānnōs,

sī nōn Oēbălĭā ‖ paēlĭcĕ laēsă fŏrēt;

cōniŭgĭs Ōdrўsĭō plăcŭīssēt fōrmă tўrānnō,

sēd mĕlĭōr claūsaē ‖ fōrmă sŏrōrĭs ĕrāt.

Quīd mŏrŏr ēxēmplīs, quōrūm mē tūrbă fătīgāt?

Sūccēssōrĕ nŏvō ‖ vīncĭtŭr ōmnĭs ămōr.

Fōrtĭŭs ē mūltīs mātēr dēsīdĕrăt ūnūm

quām quēm flēns clāmāt: ‖ "Tū mĭhĭ sōlŭs ĕrās."

ēt, nē fōrtĕ pŭtēs nŏvă mē tĭbĭ cōndĕrĕ iūră

(ātque ŭtĭnam īnvēntī ‖ glōrĭă nōstră fŏrēt!),

vīdĭt ĭd Ātrīdēs: quĭd ĕnīm nōn īllĕ vĭdērēt,

cūiŭs ĭn ārbĭtrĭō ‖ Graēcĭă tōtă fŭīt?

Mārtĕ sŭō cāptām Chrŷsēĭdă vīctŏr ămābāt;

āt sĕnĭōr stūltē ‖ flēbăt ŭbīquĕ pătēr.

Quīd lăcrĭmās, ŏdĭōsĕ sĕnēx? Bĕnĕ cōnvĕnĭt īllīs;

ōffĭcĭō nātām ‖ laēdĭs ĭnēptĕ tŭō.

Quām pōstquām rēddī Cālchās ŏpĕ tūtŭs Ăchīllīs

iūssĕrăt ēt pătrĭa ēst ‖ īllă rĕcēptă dŏmō,

"ēst" ăĭt Ātrīdēs "īllīūs prōxĭmă fōrmă

ēt, sī prīmă sĭnāt ‖ sŷllăbă, nōmĕn ĭdēm:

hānc mĭhĭ, sī săpĭāt, pēr sē cōncēdăt Ăchīllēs;

sī mĭnŭs, īmpĕrĭūm ‖ sēntĭĕt īllĕ mĕūm.

Quōd sī quīs vēstrūm fāctum hōc āccūsăt, Ăchīvī,

ēst ălĭquīd vălĭdā ‖ scēptră tĕnērĕ mănū.

Nām sī rēx ĕgŏ sūm, nēc mēcūm dōrmĭăt ūllă,

īn mĕă Thērsītēs ‖ rēgnă lĭcēbĭt ĕāt."

dīxĭt ĕt hānc hăbŭīt sōlācĭă māgnă prĭōrīs,

ēt pŏsĭta ēst cūrā ‖ cūră rĕpūlsă nŏvā.

Ērgo ādsūmĕ nŏvās aūctōre Ăgămēmnŏnĕ flāmmās,

ūt tŭŭs īn bĭvĭō ‖ dīstĭnĕātŭr ămōr.

Quaērĭs ŭbi īnvĕnĭās? Ārtēs tū pērlĕgĕ nōstrās:

plēnă pŭēllārūm ‖ iām tĭbĭ nāvĭs ĕrīt.

Quōd sī quīd praēcēptă vălēnt mĕă, sī quĭd Ăpōllŏ

ūtĭlĕ mōrtālēs ‖ pērdŏcĕt ōrĕ mĕō,

quāmvīs īnfēlīx mĕdĭā tērrēbĕrĭs Aētnā,

frīgĭdĭōr dŏmĭnaē ‖ fāc vĭdĕārĕ tŭaē.

Ēt sānūm sĭmŭlā nēc, sī quīd fōrtĕ dŏlēbīs,

sēntĭăt, ēt rīdē, ‖ cūm tĭbĭ flēndŭs ĕrīs.

Nōn ĕgŏ tē iŭbĕō mĕdĭās ābrūmpĕrĕ cūrās:

nōn sūnt īmpĕrĭī ‖ tām fĕră iūssă mĕī.

Quōd nōn ēs, sĭmŭlā pŏsĭtōsque ĭmĭtārĕ fŭrōrēs:

sīc făcĭēs vērē, ‖ quōd mĕdĭtātŭs ĕrīs.

Saēpe ĕgŏ, nē bĭbĕrēm, vŏlŭī dōrmīrĕ vĭdērī:

dūm vĭdĕōr, sōmnō ‖ lūmĭnă vīctă dĕdī.

Dēcēptūs rīsī, quī sē sĭmŭlābăt ămārĕ,

īn lăquĕōs aūcēps ‖ dēcĭdĕrātquĕ sŭōs.

Īntrăt ămōr mēntēs ūsū, dēdīscĭtŭr ūsū:

quī pŏtĕrīt sānūm ‖ fīngĕrĕ, sānŭs ĕrīt.

Dīxĕrĭt ūt vĕnĭās: pāctā tĭbĭ nōctĕ vĕnītō;

vēnĕrĭs, ēt fŭĕrīt ‖ iānŭă claūsă: fĕrēs;

nēc dīc blāndĭtĭās nēc fāc cōnvīcĭă pōstī

nēc lătŭs īn dūrō ‖ līmĭnĕ pōnĕ tŭūm;

pōstĕră lūx ădĕrīt: cărĕānt tŭă vērbă quĕrēlīs

ēt nūlla īn vūltū ‖ sīgnă dŏlēntĭs hăbē.

Iām pōnēt fāstūs, cūm tē lānguērĕ vĭdēbīt

(hōc ĕtĭām nōstrā ‖ mūnŭs ăb ārtĕ fĕrēs).

Tē quŏquĕ fāllĕ tămēn, nēc sīt tĭbĭ fīnĭs ămāndī

prōpŏsĭtūs: frēnīs ‖ saēpĕ rĕpūgnăt ĕquūs.

Ūtĭlĭtās lătĕāt; quōd nōn prŏfĭtēbĕrĕ, fīēt:

quaē nĭmĭs āppārēnt ‖ rētĭă, vītăt ăvīs.

Nēc sĭbĭ tām plăcĕāt nēc tē cōntēmnĕrĕ pōssīt:

sūme ănĭmōs, ănĭmīs ‖ cēdăt ŭt īllă tŭīs.

Iānŭă fōrtĕ pătēt: quāmvīs rĕvŏcābĕrĕ, trānsī,

ēst dătă nōx: dŭbĭtā ‖ nōctĕ vĕnīrĕ dătā.

Pōssĕ pătī făcĭle ēst, ŭbĭ, sī pătĭēntĭă dēsīt,

prōtĭnŭs ēx făcĭlī ‖ gaūdĭă fērrĕ lĭcēt.

Ēt quīsquām praēcēptă pŏtēst mĕă dūră vŏcārĕ?

Ēn, ĕtĭām pārtēs ‖ cōncĭlĭāntĭs ăgō.

Nām quŏnĭām vărĭānt ănĭmī, vărĭābĭmŭs ārtēs;

mīllĕ mălī spĕcĭēs, ‖ mēllĕ sălūtĭs ĕrūnt.

Cōrpŏră vīx fērrō quaēdām sānāntŭr ăcūtō;

aūxĭlĭūm mūltīs ‖ sūcŭs ĕt hērbă fŭīt.

Mōllĭŏr ēs nĕque ăbīrĕ pŏtēs vīnctūsquĕ tĕnērīs

ēt tŭă saēvŭs Ămōr ‖ sūb pĕdĕ cōllă prĕmīt:

dēsĭnĕ lūctārī; rĕfĕrānt tŭă cārbăsă vēntī,

quāquĕ vŏcānt flūctūs, ‖ hāc tĭbĭ rēmŭs ĕāt.

Ēxplēnda ēst sĭtĭs īstă tĭbī, quā pērdĭtŭs ārdēs:

cēdĭmŭs; ē mĕdĭō ‖ iām lĭcĕt āmnĕ bĭbās.

Sēd bĭbĕ plūs ĕtĭām quām quōd praēcōrdĭă pōscūnt;

gūttŭrĕ fāc plēnō ‖ sūmptă rĕdūndĕt ăquā.

Ī, frŭĕre ūsquĕ tŭā nūllō prŏhĭbēntĕ pŭēllā;

īllă tĭbī nōctēs ‖ aūfĕrăt, īllă dĭēs.

Taēdĭă quaērĕ mălī: făcĭūnt ēt taēdĭă fīnēm;

iām quŏquĕ, cūm crēdēs ‖ pōssĕ cărērĕ, mănē,

dūm bĕnĕ tē cŭmŭlēs ēt cōpĭă tōllăt ămōrēm

ēt fāstīdītā ‖ nōn iŭvĕt ēssĕ dŏmō.

Fīt quŏquĕ lōngŭs ămōr quēm dīffīdēntĭă nūtrīt:

hūnc tū sī quaērēs ‖ pōnĕrĕ, pōnĕ mĕtūm.

Quī tĭmĕt ūt sŭă sīt, nē quīs sĭbĭ dētrăhăt īllām,

īllĕ Măchāŏnĭā ‖ vīx ŏpĕ sānŭs ĕrīt:

plūs ămăt ē nātīs mātēr plērūmquĕ dŭōbūs,

prō cūiūs rĕdĭtū, ‖ quōd gĕrĭt ārmă, tĭmēt.

Ēst prŏpĕ Cōllīnām tēmplūm vĕnĕrābĭlĕ pōrtām,

īnpŏsŭīt tēmplō ‖ nōmĭnă cēlsŭs Ĕrŷx.

Ēst īllīc Lēthaēŭs Ămōr, quī pēctŏră sānāt

īnquĕ sŭās gĕlĭdām ‖ lāmpădăs āddĭt ăquām;

īllīc ēt iŭvĕnēs vōtīs ōblīvĭă pōscūnt

ēt sī qua ēst dūrō ‖ cāptă pŭēllă vĭrō.

Īs mĭhĭ sīc dīxīt (dŭbĭtō vērūsnĕ Cŭpīdŏ

ān sōmnūs fŭĕrīt; ‖ sēd, pŭtŏ, sōmnŭs ĕrāt):

"Ō quī sōllĭcĭtōs mŏdŏ dās, mŏdŏ dēmĭs ămōrēs,

ādĭcĕ praēcēptīs ‖ hōc quŏquĕ, Nāsŏ, tŭīs.

Ād mălă quīsque ănĭmūm rĕfĕrāt sŭă, pōnĕt ămōrēm:

ōmnĭbŭs īllă dĕūs ‖ plūsvĕ mĭnūsvĕ dĕdīt.

Quī Pŭtĕāl Iānūmquĕ tĭmēt cĕlĕrēsquĕ Kălēndās,

tōrquĕăt hūnc aērīs ‖ mūtŭă sūmmă sŭī;

cuī dūrūs pătĕr ēst, ūt vōtō cētĕră cēdānt,

huīc pătĕr ānte ŏcŭlōs ‖ dūrŭs hăbēndŭs ĕrīt;

hīc mălĕ dōtātā paūpēr cūm cōniŭgĕ vīvīt:

ūxōrēm fātō ‖ crēdăt ŏbēssĕ sŭō;

ēst tĭbĭ rūrĕ bŏnō gĕnĕrōsaē fērtĭlĭs ūvaē

vīnĕă: nē nāscēns ‖ ūstă sĭt ūvă, tĭmē;

īlle hăbĕt īn rĕdĭtū nāvēm: mărĕ sēmpĕr ĭnīquūm

cōgĭtĕt ēt dāmnō ‖ lītŏră foēdă sŭō;

fīlĭŭs hūnc mīlēs, tē fīlĭă nūbĭlĭs āngāt;

ēt quīs nōn caūsās ‖ mīllĕ dŏlōrĭs hăbēt?

Ūt pōssēs ōdīssĕ tŭām, Părĭ, fūnĕră frātrūm

dēbŭĕrās ŏcŭlīs ‖ sūbstĭnŭīssĕ tŭīs.

plūră lŏquēbātūr; plăcĭdūm pŭĕrīlĭs ĭmāgŏ

dēstĭtŭīt sōmnūm, ‖ sī mŏdŏ sōmnŭs ĕrāt.

Quīd făcĭām? Mĕdĭā nāvēm Pălĭnūrŭs ĭn ūndā

dēsĕrĭt: īgnōtās ‖ cōgŏr ĭnīrĕ vĭās.

Quīsquĭs ămās, lŏcă sōlă nŏcēnt: lŏcă sōlă căvētō;

quō fŭgĭs? Īn pŏpŭlō ‖ tūtĭŏr ēssĕ pŏtēs.

Nōn tĭbĭ sēcrētīs (aūgēnt sēcrētă fŭrōrēs)

ēst ŏpŭs; aūxĭlĭō ‖ tūrbă fŭtūră tĭbi ēst.

Trīstĭs ĕrīs, sī sōlŭs ĕrīs, dŏmĭnaēquĕ rĕlīctaē

ānte ŏcŭlōs făcĭēs ‖ stābĭt, ŭt īpsă, tŭōs.

Trīstĭŏr īdcīrcō nōx ēst quām tēmpŏră Phoēbī:

quaē rĕlĕvēt lūctūs, ‖ tūrbă sŏdālĭs ăbēs.

Nēc fŭgĕ cōnlŏquĭūm nēc sīt tĭbĭ iānŭă claūsă

nē tĕnĕbrīs vūltūs ‖ flēbĭlĭs ābdĕ tŭōs;

sēmpĕr hăbē Pўlădēn ălĭquēm, quī cūrĕt Ŏrēstēn:

hīc quŏque ămīcĭtĭaē ‖ nōn lĕvĭs ūsŭs ĕrīt.

Quīd nĭsĭ sēcrētaē laēsērūnt Phŷllĭdă sīlvaē?

Cērtă nĕcīs caūsa ēst: ‖ īncŏmĭtātă fŭīt.

Ībăt, ŭt Ēdōnō rĕfĕrēns trĭĕtērĭcă Bācchō

īrĕ sŏlēt fūsīs ‖ bārbără tūrbă cŏmīs,

ēt mŏdŏ, quā pŏtĕrāt, lōngūm spēctābăt ĭn aēquōr,

nūnc ĭn hărēnōsā ‖ lāssă iăcēbăt hŭmō;

"Pērfĭdĕ Dēmŏphŏōn" sūrdās clāmābăt ăd ūndās,

rūptăquĕ sīngūltū ‖ vērbă lŏquēntĭs ĕrānt.

Līmĕs ĕrāt tĕnŭīs, lōngā sūbnūbĭlŭs ūmbrā,

quā tŭlĭt īllă sŭōs ‖ ād mărĕ saēpĕ pĕdēs.

Nōnă tĕrēbātūr mĭsĕraē vĭă; "vīdĕrĭt" īnquīt

ēt spēctāt zōnām ‖ pāllĭdă fāctă sŭām,

āspĭcĭt ēt rāmōs: dŭbĭtāt rĕfŭgītquĕ quŏd aūdēt,

ēt tĭmĕt ēt dĭgĭtōs ‖ ād sŭă cōllă rĕfērt.

Sīthŏnĭ, tūm cērtē vēllēm nōn sōlă fŭīssēs:

nōn flēssēt pŏsĭtīs ‖ Phŷllĭdă sīlvă cŏmīs.

Phŷllĭdĭs ēxēmplō nĭmĭūm sēcrētă tĭmētĕ,

laēsĕ vĭr ā dŏmĭnā, ‖ laēsă pŭēllă vĭrō.

Praēstĭtĕrāt iŭvĕnīs, quīdquīd mĕă Mūsă iŭbēbāt,

īnquĕ sŭaē pōrtū ‖ paēnĕ sălūtĭs ĕrāt.

Rēccĭdĭt, ūt cŭpĭdōs īntēr dēvēnĭt ămāntēs

ēt, quaē cōndĭdĕrāt, ‖ tēlă rĕsūmpsĭt Ămōr.

Sī quĭs ămās nēc vīs, făcĭtō cōntāgĭă vītēs:

haēc ĕtĭām pĕcŏrī ‖ saēpĕ nŏcērĕ sŏlēnt.

Dūm spēctānt laēsōs ŏcŭlī, laēdūntŭr ĕt īpsī,

mūltăquĕ cōrpŏrĭbūs ‖ trānsĭtĭōnĕ nŏcēnt.

Īn lŏcă nōnnūmquām sīccīs ārēntĭă glaēbīs

dē prŏpĕ cūrrēntī ‖ flūmĭnĕ mānăt ăquā:

mānăt ămōr tēctūs, sī nōn ăb ămāntĕ rĕcēdās,

tūrbăque ĭn hōc ōmnēs ‖ īngĕnĭōsă sŭmūs.

Āltĕr ĭtēm iām sānŭs ĕrāt; vīcīnĭă laēsīt:

ōccūrsūm dŏmĭnaē ‖ nōn tŭlĭt īllĕ sŭaē.

Vūlnŭs ĭn āntīquūm rĕdĭīt mălĕ fīrmă cĭcātrīx,

sūccēssūmque ārtēs ‖ nōn hăbŭērĕ sŭaē.

Prōxĭmŭs ā tēctīs īgnīs dēfēndĭtŭr aēgrē:

ūtĭlĕ fīnĭtĭmīs ‖ ābstĭnŭīssĕ lŏcīs.

Nēc, quaē fērrĕ sŏlēt spātiāntēm pōrtĭcŭs īllām,

tē fĕrăt, ōffĭcĭūm ‖ nēvĕ cŏlātŭr ĭdēm.

Quīd iŭvăt ādmŏnĭtū tĕpĭdām rĕcălēscĕrĕ mēntēm?

Āltēr, sī pōssīs, ‖ ōrbĭs hăbēndŭs ĕrīt.

Nōn făcĭle ēsŭrĭēns pŏsĭtā rĕtĭnēbĕrĕ mēnsā

ēt mūltām sălĭēns ‖ īncĭtăt ūndă sĭtīm;

nōn făcĭle ēst taūrūm vīsā rĕtĭnērĕ iŭvēncā;

fōrtĭs ĕquūs vīsaē ‖ sēmpĕr ădhīnnĭt ĕquaē.

Haēc ŭbĭ praēstĭtĕrīs, ūt tāndēm lītŏră tāngās,

nōn īpsām sătĭs ēst ‖ dēsĕrŭīssĕ tĭbī:

ēt sŏrŏr ēt mātēr vāleānt ēt cōnscĭă nūtrīx

ēt quīsquīs dŏmĭnaē ‖ pārs ĕrĭt ūllă tŭaē;

nēc vĕnĭāt sērvūs nēc flēns āncīllŭlă fīctūm

sūpplĭcĭtēr dŏmĭnaē ‖ nōmĭnĕ dīcăt "Ăvē".

Nēc sī scīrĕ vŏlēs, quĭd ăgāt, tămĕn, īllă, rŏgābīs;

pērfĕr: ĕrīt lūcrō ‖ līnguă rĕtēntă tŭō.

Tū quŏquĕ, quī caūsām fīnītī rēddĭs ămōrīs

dēquĕ tŭā dŏmĭnā ‖ mūltă quĕrēndă rĕfērs,

pārcĕ quĕrī: mĕlĭūs sīc ūlcīscērĕ tăcēndō,

ūt dēsīdĕrĭīs ‖ ēfflŭăt īllă tŭīs.

Ēt mālīm tăcĕās quām tē dēsīssĕ lŏquārīs:

quī nĭmĭūm mūltīs ‖ "Nōn ămŏ" dīcĭt, ămāt.

Sed meliore fide paulatim extinguitur ignis

quām sŭbĭtō: lēntē ‖ dēsĭnĕ, tūtŭs ĕrīs.

Flūmĭnĕ pērpĕtŭō tōrrēns sŏlĕt āltĭŏr īrĕ,

sēd tămĕn haēc brĕvĭs ēst, ‖ īllă pĕrēnnĭs ăquā.

Fāllăt ĕt īn tĕnŭēs ēvānĭdŭs ēxĕăt aūrās

pērquĕ grădūs mōllēs ‖ ēmŏrĭātŭr ămōr.

Sēd mŏdŏ dīlēctām scĕlŭs ēst ōdīssĕ pŭēllām;

ēxĭtŭs īngĕnĭīs ‖ cōnvĕnĭt īstĕ fĕrīs.

Nōn cūrārĕ săt ēst: ŏdĭō quī fīnĭt ămōrēm,

aūt ămăt aūt aēgrē ‖ dēsĭnĕt ēssĕ mĭsēr.

Tūrpĕ vĭr ēt mŭlĭēr, iūnctī mŏdŏ, prōtĭnŭs hōstēs;

nōn īllās lītēs ‖ Āppĭăs īpsă prŏbāt.

Saēpĕ rĕās făcĭūnt ĕt ămānt: ŭbĭ nūllă sĭmūltās

īncĭdĭt, ādmŏnĭtū ‖ lībĕr ăbērrăt Ămōr.

Fōrte ădĕrām iŭvĕnī; dŏmĭnām lēctīcă tĕnēbāt;

hōrrēbānt saēvīs ‖ ōmnĭă vērbă mĭnīs.

Iāmquĕ vădātūrūs "Lēctīcā prōdĕăt" īnquīt;

prōdĭĕrāt; vīsā ‖ cōniŭgĕ mūtŭs ĕrāt;

ēt mănŭs ēt mănĭbūs dŭplĭcēs cĕcĭdērĕ tăbēllaē;

vēnĭt ĭn āmplēxūs ‖ ātque ĭtă "vīncĭs" ăīt.

Tūtĭŭs ēst āptūmquĕ măgīs dīscēdĕrĕ pācĕ

nēc pĕtĕre ā thălămīs ‖ lītĭgĭōsă fŏră.

Mūnĕră quaē dĕdĕrās, hăbĕāt sĭnĕ lītĕ iŭbētō:

ēssĕ sŏlēnt māgnō ‖ dāmnă mĭnōră bŏnō.

Quōd sī vōs ălĭquīs cāsūs cōndūcĕt ĭn ūnūm,

mēntĕ mĕmōr tōtā, ‖ quaē dămŭs, ārmă tĕnē.

Nūnc ŏpŭs ēst ārmīs; hīc ō fōrtīssĭmĕ pūgnā:

vīncēnda ēst tēlō ‖ Pēnthĕsĭlēă tŭō.

Nūnc tĭbĭ rīvālīs, nūnc dūrūm līmĕn, ămāntī,

nūnc sŭbĕānt mĕdĭīs ‖ īnrĭtă vērbă dĕīs.

Nēc cōmpōnĕ cŏmās, quĭă sīs vēntūrŭs ăd īllām,

nēc tŏgă sīt lāxō ‖ cōnspĭcĭēndă sĭnū:

nūllă sĭt ūt plăcĕās ălĭēnaē cūră pŭēllaē;

iām făcĭto ē mūltīs ‖ ūnă sĭt īllă tĭbī.

Sēd quīd praēcĭpŭē nōstrīs cōnātĭbŭs ōbstēt,

ēlŏquăr, ēxēmplō ‖ quēmquĕ dŏcēntĕ sŭō:

dēsĭnĭmūs tārdē, quĭă nōs spērāmŭs ămārī;

dūm sĭbĭ quīsquĕ plăcēt, ‖ crēdŭlă tūrbă sŭmūs.

Āt tū nēc vōcēs (quĭd ĕnīm fāllācĭŭs īllīs?)

crēdĕ nĕc aētērnōs ‖ pōndŭs hăbērĕ dĕōs.

Nēvĕ pŭēllārūm lăcrĭmīs mŏvĕārĕ, căvētō:

ūt flērēnt, ŏcŭlōs ‖ ērŭdĭērĕ sŭōs.

Ārtĭbŭs īnnŭmĕrīs mēns ōppūgnātŭr ămāntūm,

ūt lăpĭs aēquŏrĕīs ‖ ūndĭquĕ pūlsŭs ăquīs.

Nēc caūsās ăpĕrī quārē dīvōrtĭă mālīs

nēc dīc quīd dŏlĕās, ‖ clām tămĕn ūsquĕ dŏlē;

nēc pēccātă rĕfēr, nē dīlŭăt: īpsĕ făvēbīs,

ūt mĕlĭōr caūsā ‖ caūsă sĭt īllă tŭā.

Quī sĭlĕt, ēst fīrmūs; quī dīcīt mūltă pŭēllaē

prōbrā, sātĭsfĭĕrī ‖ pōstŭlăt īllĕ sĭbī.

Nōn ĕgŏ Dūlĭchĭō fūrārī mōrĕ săgīttās

nēc rāptās aūsīm ‖ tīngĕre ĭn āmnĕ făcēs,

nēc nōs pūrpŭrĕās pŭĕrī rĕsĕcābĭmŭs ālās,

nēc săcĕr ārtĕ mĕā ‖ lāxĭŏr ārcŭs ĕrīt.

Cōnsĭlĭum ēst, quōdcūmquĕ cănō: pārētĕ cănēntī,

ūtquĕ făcīs, coēptīs, ‖ Phoēbĕ sălūbĕr, ădēs.

Phoēbŭs ădēst: sōnvērĕ lўraē, sŏnŭērĕ phărētraē;

sīgnă dĕūm nōscō ‖ pēr sŭă: Phoēbŭs ădēst.

Cōnfĕr Ămŷclaēīs mĕdĭcātūm vēllŭs ăhēnīs

mūrĭcĕ cūm Tўrĭō: ‖ tūrpĭŭs īllŭd ĕrīt.

Vōs quŏquĕ fōrmōsīs vēstrās cōnfērtĕ pŭēllās:

īncĭpĭēt dŏmĭnaē ‖ quēmquĕ pŭdērĕ sŭaē.

Ūtrăquĕ fōrmōsaē Părĭdī pŏtŭērĕ vĭdērī,

sēd sĭbĭ cōnlātām ‖ vīcĭt ŭtrāmquĕ Vĕnūs.

Nēc sōlām făcĭēm, mōrēs quŏquĕ cōnfĕr ĕt ārtēm;

tāntūm iūdĭcĭō ‖ nē tŭŭs ōbsĭt ămōr.

Ēxĭgŭum ēst, quōd deīndĕ cănām, sēd prōfŭĭt īllūd

ēxĭgŭūm mūltīs, ‖ īn quĭbŭs īpsĕ fŭī.

Scrīptă căvē rĕlĕgās blāndaē sērvātă pŭēllaē:

cōnstāntīs ănĭmōs ‖ scrīptă rĕlēctă mŏvēnt.

Ōmnĭă pōnĕ fĕrōs (pōnēs īnvītŭs) ĭn īgnēs

ēt dīc "Ārdōrīs ‖ sīt rŏgŭs īstĕ mĕī."

Thēstĭăs ābsēntēm sūccēndīt stīpĭtĕ nātūm:

tū tĭmĭdē flāmmaē ‖ pērfĭdă vērbă dăbīs?

Sī pŏtĕs, ēt cērās rĕmŏvē: quĭd ĭmāgĭnĕ mūtā

cārpĕrĭs? Hōc pĕrĭīt ‖ Lāŏdămīă mŏdō.

Ēt lŏcă saēpĕ nŏcēnt; fŭgĭtō lŏcă cōnscĭă vēstrī

cōncŭbĭtūs; caūsās ‖ īllă dŏlōrĭs hăbēnt.

"Hīc fŭĭt, hīc cŭbŭīt, thălămō dōrmīvĭmŭs īllō;

hīc mĭhĭ lāscīvā ‖ gaūdĭă nōctĕ dĕdīt."

ādmŏnĭtū rĕfrĭcātŭr ămōr vūlnūsquĕ nŏvātūm

scīndĭtŭr: īnfīrmīs ‖ cūlpă pŭsīllă nŏcēt.

Ūt, paēne ēxtīnctūm cĭnĕrēm sī sūlphŭrĕ tāngās,

vīvĕt ĕt ē mĭnĭmō ‖ māxĭmŭs īgnĭs ĕrīt,

sīc, nĭsĭ vītārīs quīdquīd rĕnŏvābĭt ămōrēm,

flāmmă rĕdārdēscēt, ‖ quaē mŏdŏ nūllă fŭīt.

Ārgŏlĭdēs cŭpĕrēnt fūgīssĕ Căphērĕă pūppēs

tēquĕ, sĕnēx lūctūs ‖ īgnĭbŭs ūltĕ tŭōs;

praētĕrĭtā caūtūs Nīsēĭdĕ nāvĭtă gaūdēt:

tū lŏcă, quaē nĭmĭūm ‖ grātă fŭērĕ, căvē.

Haēc tĭbĭ sīnt Sŷrtēs, haēc Ācrŏcĕraūnĭă vītā;

hīc vŏmĭt ēpōtās ‖ dīră Chărŷbdĭs ăquās.

Sūnt quaē nōn pōssūnt ălĭquō cōgēntĕ iŭbērī,

saēpĕ tămēn cāsū ‖ fāctă lĕvārĕ sŏlēnt.

Pērdăt ŏpēs Phaēdrā, pārcēs, Nēptūnĕ, nĕpōtī,

nēc făcĭēt păvĭdōs ‖ taūrŭs ăvītŭs ĕquōs.

Cnōsĭdă fēcīssēs ĭnŏpēm, săpĭēntĕr ămāssēt:

dīvĭtĭīs ălĭtūr ‖ lūxŭrĭōsŭs ămōr.

Cūr nēmo ēst, Hĕcălēn, nūlla ēst, quaē cēpĕrĭt Īrōn?

Nēmpĕ quŏd āltĕr ĕgēns, ‖ lātĕră paūpĕr ĕrāt.

Nōn hăbĕt ūndĕ sŭūm paūpērtās pāscăt ămōrēm;

nōn tămĕn hōc tānti ēst, ‖ paūpĕr ŭt ēssĕ vĕlīs.

Āt tāntī tĭbĭ sīt nōn īndūlgērĕ thĕātrīs,

dūm bĕnĕ dē văcŭō ‖ pēctŏrĕ cēdăt ămōr.

Ēnērvānt ănĭmōs cĭthăraē lōtōsquĕ lўraēquĕ

ēt vōx ēt nŭmĕrīs ‖ brācchĭă mōtă sŭīs.

Īllīc ādsĭdŭē fīctī sāltāntŭr ămāntēs;

†quīd căvĕās† āctōr, ‖ quā iŭvăt ārtĕ, nŏcēt.

Ēlŏquăr īnvītūs: tĕnĕrōs nē tāngĕ pŏētās;

sūmmŏvĕō dōtēs ‖ īpsĭŭs īpsĕ mĕās.

Cāllĭmăchūm fŭgĭtō, nōn ēst ĭnĭmīcŭs ămōrī;

ēt cūm Cāllĭmăchō ‖ tū quŏquĕ, Cōĕ, nŏcēs.

Mē cērtē Sāpphō mĕlĭōrēm fēcĭt ămīcaē,

nēc rĭgĭdōs mōrēs ‖ Tēĭă Mūsă dĕdīt.

Cārmĭnă quīs pŏtŭīt tūtō lēgīssĕ Tĭbūllī

vēl tŭă, cūiŭs ŏpūs ‖ Cŷnthĭă sōlă fŭīt?

Quīs pŏtĕrīt lēctō dūrūs dīscēdĕrĕ Gāllō?

Ēt mĕă nēscĭŏquīd ‖ cārmĭnă tālĕ sŏnānt.

Quōd nĭsĭ dūx ŏpĕrīs vātēm frūstrātŭr Ăpōllŏ,

aēmŭlŭs ēst nōstrī ‖ māxĭmă caūsă mălī.

Āt tū rīvālēm nōlī tĭbĭ fīngĕrĕ quēmquām

īnquĕ sŭō sōlām ‖ crēdĕ iăcērĕ tŏrō.

Ācrĭŭs Hērmĭŏnēn ĭdĕō dīlēxĭt Ŏrēstēs,

ēssĕ quŏd āltĕrĭūs ‖ coēpĕrăt īllă vĭrī.

Quīd, Mĕnĕlāĕ, dŏlēs? Ībās sīnĕ cŏniūgē Crētēn

ēt pŏtĕrās nūptā ‖ lēntŭs ăbēssĕ tŭā.

Ūt Părĭs hānc răpŭīt, nūnc dēmum ūxōrĕ cărērĕ

nōn pŏtĕs: āltĕrĭūs ‖ crēvĭt ămōrĕ tŭūs.

Hōc ĕt ĭn ābdūctā Brīsēĭdĕ flēbăt Ăchīllēs,

īllām Plīsthĕnĭō ‖ gaūdĭă fērrĕ vĭrō.

Nēc frūstrā flēbāt, mĭhĭ crēdĭtĕ: fēcĭt Ătrīdēs,

quōd sī nōn făcĕrēt, ‖ tūrpĭtĕr ēssĕt ĭnērs.

Cērte ĕgŏ fēcīssēm, nēc sūm săpĭēntĭŏr īllō:

īnvĭdĭaē frūctūs ‖ māxĭmŭs īllĕ fŭīt.

Nām sĭbĭ quōd nūmquām tāctām Brīsēĭdă iūrāt

pēr scēptrūm, scēptrūm ‖ nōn pŭtăt ēssĕ dĕōs.

Dī făcĭānt, pōssīs dŏmĭnaē trānsīrĕ rĕlīctaē

līmĭnă, prōpŏsĭtō ‖ sūffĭcĭāntquĕ pĕdēs.

Ēt pŏtĕrīs, mŏdŏ vēllĕ tĕnē; nūnc fōrtĭtĕr īrĕ,

nūnc ŏpŭs ēst cĕlĕrī ‖ sūbdĕrĕ cālcăr ĕquō.

Īllō Lōtŏphăgōs, īllō Sīrēnăs ĭn āntrō

ēssĕ pŭtā; rēmīs ‖ ādĭcĕ vēlă tŭīs.

Hūnc quŏquĕ, quō quōndām nĭmĭūm rīvālĕ dŏlēbās,

vēllēm dēsĭnĕrēs ‖ hōstĭs hăbērĕ lŏcō.

Āt cērtē, quāmvīs ŏdĭō rĕmĕāntĕ, sălūtā;

ōscŭlă cūm pŏtĕrīs ‖ iām dărĕ, sānŭs ĕrīs.

Ēccĕ, cĭbōs ĕtĭām, mĕdĭcīnaē fūngăr ŭt ōmnī

mūnĕrĕ, quōs fŭgĭās ‖ quōsquĕ sĕquārĕ, dăbō.

Daūnĭŭs, ān Lĭbўcīs būlbūs tĭbĭ mīssŭs ăb ōrīs,

ān vĕnĭāt Mĕgărīs, ‖ nōxĭŭs ōmnĭs ĕrīt;

nēc mĭnŭs ērūcās āptūm vītārĕ sălācēs

ēt quīcquīd Vĕnĕrī ‖ cōrpŏră nōstră părāt.

Ūtĭlĭūs sūmās ăcŭēntīs lūmĭnă rūtās

ēt quīcquīd Vĕnĕrī ‖ cōrpŏră nōstră nĕgāt.

Quīd tĭbĭ praēcĭpĭām dē Bācchī mūnĕrĕ, quaērīs?

Spē brĕvĭūs mŏnĭtīs ‖ ēxpĕdĭērĕ mĕīs.

Vīnă părānt ănĭmūm Vĕnĕrī, nĭsĭ plūrĭmă sūmās

ūt stŭpĕānt mūltō ‖ cōrdă sĕpūltă mĕrō.

Nūtrītūr vēntō, vēntō rēstīnguĭtŭr īgnīs;

lēnĭs ălīt flāmmās, ‖ grāndĭŏr aūră nĕcāt.

Aūt nūlla ēbrĭĕtās, aūt tāntă sĭt, ūt tĭbĭ cūrās

ērĭpĭāt: sī qua ēst ‖ īntĕr ŭtrūmquĕ, nŏcēt.

Hōc ŏpŭs ēxēgī: fēssaē dătĕ sērtă cărīnaē;

cōntĭgĭmūs pōrtūs, ‖ quō mĭhĭ cūrsŭs ĕrāt.

Pōstmŏdŏ rēddētīs sācrō pĭă vōtă pŏētaē,

cārmĭnĕ sānātī ‖ fēmĭnă vīrquĕ mĕō.

Legerat huius Amor titulum nomenque libelli:

"Bella mihi, video, bella parantur" ait.

"Parce tuum vatem sceleris damnare, Cupido,

tradita qui toties te duce signa tuli.

Non ego Tydides, a quo tua saucia mater

in liquidum rediit aethera Martis equis.

Saepe tepent alii iuvenes; ego semper amavi,

et si, quid faciam nunc quoque, quaeris, amo.

Quin etiam docui qua possis arte parari,

et, quod nunc ratio est, inpetus ante fuit.

Nec te, blande puer, nec nostras prodimus artes,

nec nova praeteritum Musa retexit opus.

Si quis amat quod amare iuvat, feliciter ardens

gaudeat et vento naviget ille suo;

at si quis male fert indignae regna puellae,

ne pereat, nostrae sentiat artis opem.

Cur aliquis laqueo collum nodatus amator

a trabe sublimi triste pependit onus?

Cur aliquis rigido fodit sua pectora ferro?

Invidiam caedis pacis amator habes.

Qui, nisi desierit, misero periturus amore est,

desinat, et nulli funeris auctor eris.

Et puer es, nec te quicquam nisi ludere oportet:

lude; decent annos mollia regna tuos.

[Nam poteras uti nudis ad bella sagittis,

sed tua mortifero sanguine tela carent.]

Vitricus et gladiis et acuta dimicet hasta

et victor multa caede cruentus eat;

tu cole maternas, tuto quibus utimur, artes

et quarum vitio nulla fit orba parens:

effice, nocturna frangatur ianua rixa

et tegat ornatas multa corona fores;

fac coëant furtim iuvenes timidaeque puellae

verbaque dent cauto qualibet arte viro,

et modo blanditias rigido, modo iurgia, posti

dicat et exclusus flebile cantet amans.

His lacrimis contentus eris sine crimine mortis:

non tua fax avidos digna subire rogos."

Haec ego; movit Amor gemmatas aureus alas

et mihi "Propositum perfice" dixit "opus".

Ad mea, decepti iuvenes, praecepta venite,

quos suus ex omni parte fefellit amor.

Discite sanari per quem didicistis amare;

una manus vobis vulnus opemque feret.

Terra salutares herbas eademque nocentes

nutrit, et urticae proxima saepe rosa est;

vulnus iin Herculeo quae quondam fecerat hoste,

vulneris auxilium Pelias hasta tulit.

(Sed, quaecumque viris, vobis quoque dicta, puellae,

credite: diversis partibus arma damus.

E quibus ad vestros si quid non pertinet usus,

at tamen exemplo multa docere potest.)

Utile propositum est saevas extinguere flammas

nec servum vitii pectus habere sui.

Vixisset Phyllis, si me foret usa magistro,

et per quod novies, saepius isset iter.

Nec moriens Dido summa vidisset ab arce

Dardanias vento vela dedisse rates,

nec dolor armasset contra sua viscera matrem,

quae socii damno sanguinis ulta virum est.

Arte mea Tereus, quamvis Philomela placeret,

per facinus fieri non meruisset avis.

Da mihi Pasiphaën, iam tauri ponet amorem;

da Phaedram, Phaedrae turpis abibit amor.

Redde Parin nobis, Helenen Menelaus habebit

nec manibus Danais Pergama victa cadent.

Impia si nostros legisset Scylla libellos,

haesisset capiti purpura, Nise, tuo.

Me duce damnosas, homines, conpescite curas,

rectaque cum sociis me duce navis eat.

Naso legendus erat tum cum didicistis amare;

idem nunc vobis Naso legendus erit.

Publicus assertor dominis suppressa levabo

pectora: vindictae quisque favete suae.

Te precor incipiens; adsit tua laurea nobis,

carminis et medicae Phoebe repertor opis;

tu pariter vati, pariter succurre medenti:

utraque tutelae subdita cura tuae est.

Dum licet et modici tangunt praecordia motus,

si piget, in primo limine siste pedem:

opprime, dum nova sunt, subiti mala semina morbi

et tuus incipiens ire resistat equus.

Nam mora dat vires: teneras mora percoquit uvas

et validas segetes, quae fuit herba, facit.

Quae praebet latas arbor spatiantibus umbras,

quo posita est primum tempore, virga fuit;

tum poterat manibus summa tellure revelli;

nunc stat in immensum viribus aucta suis.

Quale sit id quod amas, celeri circumspice mente,

et tua laesuro subtrahe colla iugo.

Principiis obsta: sero medicina paratur,

cum mala per longas convaluere moras.

Sed propera nec te venturas differ in horas:

qui non est hodie, cras minus aptus erit.

Verba dat omnis amor reperitque alimenta morando;

optima vindictae proxima quaeque dies.

Flumina pauca vides de magnis fontibus orta;

plurima collectis multiplicantur aquis.

Si cito sensisses quantum peccare parares,

non tegeres vultus cortice, Myrrha, tuos.

Vidi ego, quod fuerat primo sanabile, vulnus

dilatum longae damna tulisse morae.

Sed, quia delectat Veneris decerpere fructum,

dicimus adsidue: "Cras quoque fiet idem."

Interea tacitae serpunt in viscera flammae

et mala radices altius arbor agit.

Si tamen auxilii perierunt tempora primi

et vetus in capto pectore sedit amor,

maius opus superest; sed non, quia serior aegro

advocor, ille mihi destituendus erit.

Quam laesus fuerat, partem Poeantius heros

certa debuerat praesecuisse manu;

post tamen hic multis sanatus creditur annos

supremam bellis imposuisse manum.

Qui modo nascentis properabam pellere morbos,

admoveo tardam nunc tibi lentus opem.

Aut nova, si possis, sedare incendia temptes

aut ubi per vires procubuere suas.

Dum furor in cursu est, currenti cede furori:

difficiles aditus impetus omnis habet.

Stultus, ab obliquo, qui, cum descendere possit,

pugnat in adversas ire natator aquas.

Impatiens animus nec adhuc tractabilis arte

respuit atque odio verba monentis habet.

Adgrediar melius tum cum sua vulnera tangi

iam sinet et veris vocibus aptus erit.

Quis matrem, nisi mentis inops, in funere nati

flere vetet? Non hoc illa monenda loco est;

cum dederit lacrimas animumque impleverit aegrum,

ille dolor verbis emoderandus erit.

Temporis ars medicina fere est: data tempore prosunt

et data non apto tempore vina nocent.

Quin etiam accendas vitia inritesque vetando,

temporibus si non adgrediare suis.

Ergo ubi visus eris nostrae medicabilis arti,

fac monitis fugias otia prima meis.

Haec ut ames faciunt; haec, ut fecere, tuentur;

haec sunt iucundi causa cibusque mali.

Otia si tollas, periere Cupidinis arcus

contemptaeque iacent et sine luce faces.

Quam platanus vino gaudet, quam populus unda

et quam limosa canna palustris humo,

tam Venus otia amat; qui finem quaeris amoris,

(cedit amor rebus) res age, tutus eris.

Languor et inmodici sub nullo vindice somni

aleaque et multo tempora quassa mero

eripiunt omnes animo sine vulnere nervos;

adfluit incautis insidiosus Amor.

Desidiam puer ille sequi solet, odit agentes:

da vacuae menti, quo teneatur, opus.

Sunt fora, sunt leges, sunt quos tuearis, amici;

vade per urbanae splendida castra togae.

Vel tu sanguinei iuvenalia munera Martis

suscipe: deliciae iam tibi terga dabunt.

Ecce fugax Parthus, magni nova causa triumphi,

iam videt in campis Caesaris arma suis.

Vince Cupidineas pariter Parthasque sagittas

et refer ad patrios bina tropaea deos.

Ut semel Aetola Venus est a cuspide laesa,

mandat amatori bella gerenda suo.

Quaeritis, Aegisthus quare sit factus adulter?

In promptu causa est: desidiosus erat.

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis;

transtulerat vires Graecia tota suas.

Sive operam bellis vellet dare, nulla gerebat,

sive foro, vacuum litibus Argos erat.

Quod potuit, ne nil illic ageretur, amavit.

Sic venit ille puer, sic puer ille manet.

Rura quoque oblectant animos studiumque colendi;

quaelibet huic curae cedere dura potest.

Colla iube domitos oneri subponere tauros,

sauciet ut duram vomer aduncus humum;

obrue versata Cerealia semina terra,

quae tibi cum multo fenore reddat ager;

aspice curvatos pomorum pondere ramos,

ut sua quod peperit vix ferat arbor onus;

aspice labentes iucundo murmure rivos;

aspice tondentes fertile gramen oves.

Ecce, petunt rupes praeruptaque saxa capellae:

iam referent haedis ubera plena suis.

Pastor inaequali modulatur harundine carmen,

nec desunt comites, sedula turba, canes.

Parte sonant alia silvae mugitibus altae

et queritur vitulum mater abesse suum.

Quid, cum suppositos fugiunt examina fumos,

ut relevent dempti vimina curva favi?

Poma dat autumnus; formosa est messibus aestas;

ver praebet flores; igne levatur hiems.

Temporibus certis maturam rusticus uvam

deligit, et nudo sub pede musta fluunt;

temporibus certis desectas alligat herbas

et tonsam raro pectine verrit humum.

Ipse potes riguis plantam deponere in hortis;

ipse potes rivos ducere lenis aquae.

Venerit insitio, fac ramum ramus adoptet

stetque peregrinis arbor operta comis.

Cum semel haec animum coepit mulcere voluptas,

debilibus pinnis inritus exit Amor.

Vel tu venandi studium cole: saepe recessit

turpiter a Phoebi victa sorore Venus.

Nunc leporem pronum catulo sectare sagaci,

nunc tua frondosis retia tende iugis;

aut pavidos terre varia formidine cervos,

aut cadat adversa cuspide fossus aper.

Nocte fatigatum somnus, non cura puellae,

excipit et pingui membra quiete levat.

Lenius est studium, studium tamen, alite capta

aut lino aut calamis praemia parva sequi,

vel, quae piscis edax avido male devoret ore,

abdere sub parvis aera recurva cibis.

Aut his aut aliis, donec dediscis amare,

ipse tibi furtim decipiendus eris.

Tu tantum, quamvis firmis retinebere vinclis,

i procul, et longas carpere perge vias.

Flebis, et occurret desertae nomen amicae,

stabit et in media pes tibi saepe via.

Sed quanto minus ire voles, magis ire memento;

perfer, et invitos currere coge pedes.

Nec pluvias opta, nec te peregrina morentur

sabbata nec damnis Allia nota suis;

nec quot transieris, sed quot tibi, quaere, supersint

milia nec, maneas ut prope, finge moras;

tempora nec numera nec crebro respice Romam,

sed fuge: tutus adhuc Parthus ab hoste fuga est.

Dura aliquis praecepta vocet mea; dura fatemur

esse, sed ut valeas multa dolenda feres.

Saepe bibi sucos quamvis invitus amaros

aeger, et oranti mensa negata mihi;

ut corpus redimas, ferrum patieris et ignes

arida nec sitiens ora levabis aqua:

ut valeas animo, quicquam tolerare negabis?

At pretium pars haec corpore maius habet.

Sed tamen est artis tristissima ianua nostrae,

et labor est unus tempora prima pati.

Aspicit ut prensos urant iuga prima iuvencos

et nova velocem cingula laedat equum?

Forsitan a laribus patriis exire pigebit;

sed tamen exibis; deinde redire voles.

Nec te lar patrius, sed amor revocabit amicae

praetendens culpae splendida verba tuae.

Cum semel exieris, centum solacia curae

et rus et comites et via longa dabit.

Nec satis esse putes discedere; lentus abesto,

dum perdat vires sitque sine igne cinis.

Quod nisi firmata properaris mente reverti,

inferet arma tibi saeva rebellis Amor,

quidquid et afueris, avidus sitiensque redibis

et spatium damno cesserit omne tuo.

Viderit, Haemoniae si quis mala pabula terrae

et magicas artes posse iuvare putat.

Ista veneficii vetus est via; noster Apollo

innocuam sacro carmine monstrat opem.

Me duce non tumulo prodire iubebitur umbra,

non anus infami carmine rumpet humum,

non seges ex aliis alios transibit in agros

nec subito Phoebi pallidus orbis erit;

ut solet, aequoreas ibit Tiberinus in undas;

ut solet, in niveis Luna vehetur equis.

Nulla recantatas deponent pectora curas,

nec fugiet vivo sulphure victus Amor.

Quid te Phasiacae iuverunt gramina terrae,

cum cuperes patria, Colchi, manere domo?

Quid tibi profuerunt, Circe, Perseides herbae,

cum sua Neritias abstulit aura rates?

Omnia fecisti, ne callidus hospes abiret:

ille dedit certae lintea plena fugae;

omnia fecisti, ne te ferus ureret ignis:

longus et invito pectore sedit Amor.

Vertere tu poteras homines in mille figuras;

non poteras animi vertere iura tui.

Diceris his etiam, cum iam discedere vellet,

Dulichium verbis detinuisse ducem:

"Non ego, quod primo, memini, sperare solebam,

iam precor, ut coniunx ut meus esse velis.

Et tamen, ut coniunx essem tua, digna videbar,

quod dea, quod magni filia solis eram.

Ne properes, oro: spatium pro munere posco;

quid minus optari per mea vota potest?

Et freta mota vides, et debes illa timere:

utilior velis postmodo ventus erit.

Quae tibi causa fugae? Non hic nova Troia resurgit,

non aliquis socios rursus ad arma vocat.

Hic amor et pax est, in qua male vulneror una,

totaque sub regno terra futura tuo est."

illa loquebatur, navem solvebat Ulixes;

inrita cum velis verba tulere Noti.

Ardet et adsuetas Circe decurrit ad artes;

nec tamen est illis adtenuatus amor.

Ergo, quisquis opem nostra tibi poscis ab arte,

deme veneficiis carminibusque fidem.

Si te causa potens domina retinebit in Urbe,

accipe consilium quod sit in Urbe meum.

Optimus ille sui iudex, laedentia pectus

vincula qui rupit dedoluitque semel;

sed cui tantum animi est, illum mirabor et ipse

et dicam: "Monitis non eget iste meis."

Tu mihi, qui, quod amas, aegre dediscis amare

nec potes et velles posse, docendus eris.

Saepe refer tecum sceleratae facta puellae

et pone ante oculos omnia damna tuos:

"Illud et illud habet, nec ea contenta rapina est:

sub titulum nostros misit avara lares.

Sic mihi iuravit, sic me iurata fefellit,

ante suas quotiens passa iacere fores!

Diligit ipsa alios, a me fastidit amari:

institor heu noctes, quas mihi non dat, habet."

haec tibi per totos inacescant omnia sensus,

haec refer, hinc odii semina quaere tui.

Atque utinam possis etiam facundus in illis

esse: dole tantum, sponte disertus eris.

Haeserat in quadam nuper mea cura puella;

conveniens animo non erat illa meo.

Curabar propriis aeger Podalirius herbis

(et, fateor, medicus turpiter aeger eram):

profuit adsidue vitiis insistere amicae,

idque mihi factum saepe salubre fuit.

"Quam mala" dicebam "nostrae sunt crura puellae"

(nec tamen, ut vere confiteamur, erant);

"bracchia quam non sunt nostrae formosa puellae"

(et tamen, ut vere confiteamur erant);

"quam brevis est" (nec erat), "quam multum poscit amantem";

haec odio venit maxima causa meo.

Et mala sunt vicina bonis: errore sub illo

pro vitio virtus crimina saepe tulit.

Qua potes, in peius dotes deflecte puellae

iudiciumque brevi limite falle tuum.

"Turgida", si plenaest, si fusca est, "nigra" vocetur;

in gracili "macies" crimen habere potest.

Et poterit dici "petulans", quae rustica non est;

et poterit dici "rustica", si qua proba est.

Quin etiam, quacumque caret tua femina dote,

hanc moveat, blandis usque precare sonis:

exige uti cantet, si qua est sine voce puella;

fac saltet, nescit si qua movere manum;

barbara sermone est, fac tecum multa loquatur;

non didicit chordas tangere, posce lyram;

durius incedit, fac inambulet; omne papillae

pectus habent, vitium fascia nulla tegat;

si male dentata est, narra, quod rideat, illi;

mollibus est oculis, quod fleat illa, refer.

Proderit et subito, cum se non finxerit ulli,

ad dominam celeres mane tulisse gradus.

Auferimur cultu; gemmis auroque teguntur

omnia; pars minima est ipsa puella sui.

Saepe, ubi sit, quod ames, inter tam multa, requiras:

decipit hac oculos aegide dives Amor.

Improvisus ades: deprendes tutus inermem;

infelix vitiis excidet illa suis.

(Non tamen huic nimium praecepto credere tutum est:

fallit enim multos forma sine arte decens.)

Tum quoque, compositis sua cum linit ora venenis,

ad dominae vultus, nec pudor obstet, eas:

pyxidas invenies e rerum mille colores

et fluere in tepidos oesypa lapsa sinus.

Illa tuas redolent, Phineu, medicamina mensas;

non semel hinc stomacho nausea facta meo est.

Nunc tibi, quae medio Veneris praestemus in usu,

eloquar; ex omni est parte fugandus Amor.

Multa quidem ex illis pudor est mihi dicere, sed tu

ingenio verbis concipe plura meis.

Nuper enim nostros quidam carpsere libellos,

quorum censura Musa proterva mea est.

Dummodo sic placeam, dum toto canter in orbe,

qui volet, inpugnent unus et alter opus.

Ingenium magni livor detractat Homeri;

quisquis es, ex illo, Zoile, nomen habes.

Et tua sacrilegae laniarunt carmina linguae,

pertulit huc victos quo duce Troia deos.

Summa petit livor: perflant altissima venti,

summa petunt dextra fulmina missa Iovis.

At tu, quicumque es, quem nostra licentia laedit,

si sapis, ad numeros exige quidque suos.

Fortia Maeonio gaudent pede bella referri:

deliciis illic quis locus esse potest?

Grande sonant tragici: tragicos decet ira cothurnos;

usibus e mediis soccus habendus erit.

Liber in adversos hostes stringatur iambus,

seu celer, extremum seu trahat ille pedem.

Blanda pharetratos Elegia cantet Amores

et levis arbitrio ludat amica suo.

Callimachi numeris non est dicendus Achilles;

Cydippe non est oris, Homere, tui.

Quis ferat Andromaches peragentem Thaida partes?

Peccet, in Andromache Thaida quisquis agat.

Thais in arte mea est: lascivia libera nostra est;

nil mihi cum vitta; Thais in arte mea est.

Si mea materiae respondet Musa iocosae,

vicimus, et falsi criminis acta rea est.

Rumpere, Livor edax: magnum iam nomen habemus;

maius erit, tantum, quo pede coepit, eat.

Sed nimium properas. Vivam modo, plura dolebis,

et capiunt anni carmina multa mei.

Nam iuvat et studium famae mihi crevit honore;

principio clivi noster anhelat equus.

Tantum se nobis elegi debere fatentur,

quantum Vergilio nobile debet epos.

Hactenus invidiae respondimus. Attrahe lora

fortius et gyro curre, poëta, tuo.

Ergo, ubi concubitus et opus iuvenale petetur

et prope promissae tempora noctis erunt,

gaudia ne dominae, pleno si corpore sumes,

te capiant, ineas, quamlibet ante velim;

quamlibet invenias, in qua tua prima voluptas

desinat: a prima proxima segnis erit.

Sustentata Venus gratissima: frigore soles,

sole iuvant umbrae, grata fit unda siti.

Et pudet, et dicam: Venerem quoque iunge figura,

qua minime iungi quamque decere putas.

Nec labor efficere est: rarae sibi vera fatentur,

et nihil est, quod se dedecuisse putent.

Tunc etiam iubeo totas aperire fenestras

turpiaque admisso membra notare die.

At simul ad metas venit finita voluptas

lassaque cum tota corpora mente iacent,

dum piget, ut malles nullam tetigisse puellam

tacturusque tibi non videare diu,

tunc animo signa, quodcumque in corpore mendum est,

luminaque in vitiis illius usque tene.

Forsitan haec aliquis (nam sunt quoque) parva vocabit,

sed, quae non prosunt singula, multa iuvant.

Parva necat morsu spatiosum vipera taurum;

a cane non magno saepe tenetur aper.

Tu tantum numero pugna praeceptaque in unum

contrahe: de multis grandis acervus erit.

Sed quoniam totidem mores totidemque figurae,

non sunt iudiciis omnia danda meis.

Quo tua non possunt offendi pectora facto,

forsitan hoc alio iudice crimen erit.

Ille quod obscenas in aperto corpore partes

viderat, in cursu qui fuit, haesit amor;

ille quod a Veneris rebus surgente puella

vidit in inmundo signa pudenda toro.

Luditis, o si quos potuerunt ista movere:

adflarant tepidae pectora vestra faces.

Adtrahet ille puer contentos fortius arcus,

saucia maiorem turba petetis opem.

Quid, qui clam latuit reddente obscena puella

et vidit quae mos ipse videre vetat?

Di melius, quam nos moneamus talia quemquam;

ut prosint, non sunt expedienda tamen.

Hortor et ut pariter binas habeatis amicas

(fortior est, plures si quis habere potest):

secta bipertito cum mens discurrit utroque,

alterius vires subtrahit alter amor.

Grandia per multos tenuantur flumina rivos,

laesaque diducto stipite flamma perit;

non satis una tenet ceratas ancora puppes,

nec satis est liquidis unicus hamus aquis:

qui sibi iam pridem solacia bina paravit,

iam pridem summa victor in arce fuit.

At tibi, qui fueris dominae male creditus uni,

nunc saltem novus est inveniendus amor.

Pasiphaës Minos in Procride perdidit ignes:

cessit ab Idaea coniuge victa prior;

Amphilochi frater ne Phegida semper amaret,

Callirhoë fecit parte recepta tori;

et Parin Oenone summos tenuisset ad annos,

si non Oebalia paelice laesa foret;

coniugis Odrysio placuisset forma tyranno,

sed melior clausae forma sororis erat.

Quid moror exemplis, quorum me turba fatigat?

Successore novo vincitur omnis amor.

Fortius e multis mater desiderat unum

quam quem flens clamat: "Tu mihi solus eras."

et, ne forte putes nova me tibi condere iura

(atque utinam inventi gloria nostra foret!),

vidit id Atrides: quid enim non ille videret,

cuius in arbitrio Graecia tota fuit?

Marte suo captam Chryseida victor amabat;

at senior stulte flebat ubique pater.

Quid lacrimas, odiose senex? Bene convenit illis;

officio natam laedis inepte tuo.

Quam postquam reddi Calchas ope tutus Achillis

iusserat et patria est illa recepta domo,

"est" ait Atrides "illius proxima forma

et, si prima sinat syllaba, nomen idem:

hanc mihi, si sapiat, per se concedat Achilles;

si minus, imperium sentiet ille meum.

Quod si quis vestrum factum hoc accusat, Achivi,

est aliquid valida sceptra tenere manu.

Nam si rex ego sum, nec mecum dormiat ulla,

in mea Thersites regna licebit eat."

dixit et hanc habuit solacia magna prioris,

et posita est cura cura repulsa nova.

Ergo adsume novas auctore Agamemnone flammas,

ut tuus in bivio distineatur amor.

Quaeris ubi invenias? Artes tu perlege nostras:

plena puellarum iam tibi navis erit.

Quod si quid praecepta valent mea, si quid Apollo

utile mortales perdocet ore meo,

quamvis infelix media terreberis Aetna,

frigidior dominae fac videare tuae.

Et sanum simula nec, si quid forte dolebis,

sentiat, et ride, cum tibi flendus eris.

Non ego te iubeo medias abrumpere curas:

non sunt imperii tam fera iussa mei.

Quod non es, simula positosque imitare furores:

sic facies vere, quod meditatus eris.

Saepe ego, ne biberem, volui dormire videri:

dum videor, somno lumina victa dedi.

Deceptus risi, qui se simulabat amare,

in laqueos auceps decideratque suos.

Intrat amor mentes usu, dediscitur usu:

qui poterit sanum fingere, sanus erit.

Dixerit ut venias: pacta tibi nocte venito;

veneris, et fuerit ianua clausa: feres;

nec dic blanditias nec fac convicia posti

nec latus in duro limine pone tuum;

postera lux aderit: careant tua verba querelis

et nulla in vultu signa dolentis habe.

Iam ponet fastus, cum te languere videbit

(hoc etiam nostra munus ab arte feres).

Te quoque falle tamen, nec sit tibi finis amandi

propositus: frenis saepe repugnat equus.

Utilitas lateat; quod non profitebere, fiet:

quae nimis apparent retia, vitat avis.

Nec sibi tam placeat nec te contemnere possit:

sume animos, animis cedat ut illa tuis.

Ianua forte patet: quamvis revocabere, transi,

est data nox: dubita nocte venire data.

Posse pati facile est, ubi, si patientia desit,

protinus ex facili gaudia ferre licet.

Et quisquam praecepta potest mea dura vocare?

En, etiam partes conciliantis ago.

Nam quoniam variant animi, variabimus artes;

mille mali species, melle salutis erunt.

Corpora vix ferro quaedam sanantur acuto;

auxilium multis sucus et herba fuit.

Mollior es neque abire potes vinctusque teneris

et tua saevus Amor sub pede colla premit:

desine luctari; referant tua carbasa venti,

quaque vocant fluctus, hac tibi remus eat.

Explenda est sitis ista tibi, qua perditus ardes:

cedimus; e medio iam licet amne bibas.

Sed bibe plus etiam quam quod praecordia poscunt;

gutture fac pleno sumpta redundet aqua.

I, fruere usque tua nullo prohibente puella;

illa tibi noctes auferat, illa dies.

Taedia quaere mali: faciunt et taedia finem;

iam quoque, cum credes posse carere, mane,

dum bene te cumules et copia tollat amorem

et fastidita non iuvet esse domo.

Fit quoque longus amor quem diffidentia nutrit:

hunc tu si quaeres ponere, pone metum.

Qui timet ut sua sit, ne quis sibi detrahat illam,

ille Machaonia vix ope sanus erit:

plus amat e natis mater plerumque duobus,

pro cuius reditu, quod gerit arma, timet.

Est prope Collinam templum venerabile portam,

inposuit templo nomina celsus Eryx.

Est illic Lethaeus Amor, qui pectora sanat

inque suas gelidam lampadas addit aquam;

illic et iuvenes votis oblivia poscunt

et si qua est duro capta puella viro.

Is mihi sic dixit (dubito verusne Cupido

an somnus fuerit; sed, puto, somnus erat):

"O qui sollicitos modo das, modo demis amores,

adice praeceptis hoc quoque, Naso, tuis.

Ad mala quisque animum referat sua, ponet amorem:

omnibus illa deus plusve minusve dedit.

Qui Puteal Ianumque timet celeresque Kalendas,

torqueat hunc aeris mutua summa sui;

cui durus pater est, ut voto cetera cedant,

huic pater ante oculos durus habendus erit;

hic male dotata pauper cum coniuge vivit:

uxorem fato credat obesse suo;

est tibi rure bono generosae fertilis uvae

vinea: ne nascens usta sit uva, time;

ille habet in reditu navem: mare semper iniquum

cogitet et damno litora foeda suo;

filius hunc miles, te filia nubilis angat;

et quis non causas mille doloris habet?

Ut posses odisse tuam, Pari, funera fratrum

debueras oculis substinuisse tuis."

plura loquebatur; placidum puerilis imago

destituit somnum, si modo somnus erat.

Quid faciam? Media navem Palinurus in unda

deserit: ignotas cogor inire vias.

Quisquis amas, loca sola nocent: loca sola caveto;

quo fugis? In populo tutior esse potes.

Non tibi secretis (augent secreta furores)

est opus; auxilio turba futura tibi est.

Tristis eris, si solus eris, dominaeque relictae

ante oculos facies stabit, ut ipsa, tuos.

Tristior idcirco nox est quam tempora Phoebi:

quae relevet luctus, turba sodalis abes.

Nec fuge conloquium nec sit tibi ianua clausa

ne tenebris vultus flebilis abde tuos;

semper habe Pyladen aliquem, qui curet Oresten:

hic quoque amicitiae non levis usus erit.

Quid nisi secretae laeserunt Phyllida silvae?

Certa necis causa est: incomitata fuit.

Ibat, ut Edono referens trieterica Baccho

ire solet fusis barbara turba comis,

et modo, qua poterat, longum spectabat in aequor,

nunc in harenosa lassa iacebat humo;

"Perfide Demophoon" surdas clamabat ad undas,

ruptaque singultu verba loquentis erant.

Limes erat tenuis, longa subnubilus umbra,

qua tulit illa suos ad mare saepe pedes.

Nona terebatur miserae via; "viderit" inquit

et spectat zonam pallida facta suam,

aspicit et ramos: dubitat refugitque quod audet,

et timet et digitos ad sua colla refert.

Sithoni, tum certe vellem non sola fuisses:

non flesset positis Phyllida silva comis.

Phyllidis exemplo nimium secreta timete,

laese vir a domina, laesa puella viro.

Praestiterat iuvenis, quidquid mea Musa iubebat,

inque suae portu paene salutis erat.

Reccidit, ut cupidos inter devenit amantes

et, quae condiderat, tela resumpsit Amor.

Si quis amas nec vis, facito contagia vites:

haec etiam pecori saepe nocere solent.

Dum spectant laesos oculi, laeduntur et ipsi,

multaque corporibus transitione nocent.

In loca nonnumquam siccis arentia glaebis

de prope currenti flumine manat aqua:

manat amor tectus, si non ab amante recedas,

turbaque in hoc omnes ingeniosa sumus.

Alter item iam sanus erat; vicinia laesit:

occursum dominae non tulit ille suae.

Vulnus in antiquum rediit male firma cicatrix,

successumque artes non habuere suae.

Proximus a tectis ignis defenditur aegre:

utile finitimis abstinuisse locis.

Nec, quae ferre solet spatiantem porticus illam,

te ferat, officium neve colatur idem.

Quid iuvat admonitu tepidam recalescere mentem?

Alter, si possis, orbis habendus erit.

Non facile esuriens posita retinebere mensa

et multam saliens incitat unda sitim;

non facile est taurum visa retinere iuvenca;

fortis equus visae semper adhinnit equae.

Haec ubi praestiteris, ut tandem litora tangas,

non ipsam satis est deseruisse tibi:

et soror et mater valeant et conscia nutrix

et quisquis dominae pars erit ulla tuae;

nec veniat servus nec flens ancillula fictum

suppliciter dominae nomine dicat "Ave".

Nec si scire voles, quid agat, tamen, illa, rogabis;

perfer: erit lucro lingua retenta tuo.

Tu quoque, qui causam finiti reddis amoris

deque tua domina multa querenda refers,

parce queri: melius sic ulciscere tacendo,

ut desideriis effluat illa tuis.

Et malim taceas quam te desisse loquaris:

qui nimium multis "Non amo" dicit, amat.

Sed meliore fide paulatim extinguitur ignis

quam subito: lente desine, tutus eris.

Flumine perpetuo torrens solet altior ire,

sed tamen haec brevis est, illa perennis aqua.

Fallat et in tenues evanidus exeat auras

perque gradus molles emoriatur amor.

Sed modo dilectam scelus est odisse puellam;

exitus ingeniis convenit iste feris.

Non curare sat est: odio qui finit amorem,

aut amat aut aegre desinet esse miser.

Turpe vir et mulier, iuncti modo, protinus hostes;

non illas lites Appias ipsa probat.

Saepe reas faciunt et amant: ubi nulla simultas

incidit, admonitu liber aberrat Amor.

Forte aderam iuveni; dominam lectica tenebat;

horrebant saevis omnia verba minis.

Iamque vadaturus "Lectica prodeat" inquit;

prodierat; visa coniuge mutus erat;

et manus et manibus duplices cecidere tabellae;

venit in amplexus atque ita "vincis" ait.

Tutius est aptumque magis discedere pace

nec petere a thalamis litigiosa fora.

Munera quae dederas, habeat sine lite iubeto:

esse solent magno damna minora bono.

Quod si vos aliquis casus conducet in unum,

mente memor tota, quae damus, arma tene.

Nunc opus est armis; hic o fortissime pugna:

vincenda est telo Penthesilea tuo.

Nunc tibi rivalis, nunc durum limen, amanti,

nunc subeant mediis inrita verba deis.

Nec compone comas, quia sis venturus ad illam,

nec toga sit laxo conspicienda sinu:

nulla sit ut placeas alienae cura puellae;

iam facito e multis una sit illa tibi.

Sed quid praecipue nostris conatibus obstet,

eloquar, exemplo quemque docente suo:

desinimus tarde, quia nos speramus amari;

dum sibi quisque placet, credula turba sumus.

At tu nec voces (quid enim fallacius illis?)

crede nec aeternos pondus habere deos.

Neve puellarum lacrimis moveare, caveto:

ut flerent, oculos erudiere suos.

Artibus innumeris mens oppugnatur amantum,

ut lapis aequoreis undique pulsus aquis.

Nec causas aperi quare divortia malis

nec dic quid doleas, clam tamen usque dole;

nec peccata refer, ne diluat: ipse favebis,

ut melior causa causa sit illa tua.

Qui silet, est firmus; qui dicit multa puellae

probra, satisfieri postulat ille sibi.

Non ego Dulichio furari more sagittas

nec raptas ausim tinguere in amne faces,

nec nos purpureas pueri resecabimus alas,

nec sacer arte mea laxior arcus erit.

Consilium est, quodcumque cano: parete canenti,

utque facis, coeptis, Phoebe saluber, ades.

Phoebus adest: sonuere lyrae, sonuere pharetrae;

signa deum nosco per sua: Phoebus adest.

Confer Amyclaeis medicatum vellus ahenis

murice cum Tyrio: turpius illud erit.

Vos quoque formosis vestras conferte puellas:

incipiet dominae quemque pudere suae.

Utraque formosae Paridi potuere videri,

sed sibi conlatam vicit utramque Venus.

Nec solam faciem, mores quoque confer et artem;

tantum iudicio ne tuus obsit amor.

Exiguum est, quod deinde canam, sed profuit illud

exiguum multis, in quibus ipse fui.

Scripta cave relegas blandae servata puellae:

constantis animos scripta relecta movent.

Omnia pone feros (pones invitus) in ignes

et dic "Ardoris sit rogus iste mei."

Thestias absentem succendit stipite natum:

tu timide flammae perfida verba dabis?

Si potes, et ceras remove: quid imagine muta

carperis? Hoc periit Laodamia modo.

Et loca saepe nocent; fugito loca conscia vestri

concubitus; causas illa doloris habent.

"Hic fuit, hic cubuit, thalamo dormivimus illo;

hic mihi lasciva gaudia nocte dedit."

admonitu refricatur amor vulnusque novatum

scinditur: infirmis culpa pusilla nocet.

Ut, paene extinctum cinerem si sulphure tangas,

vivet et e minimo maximus ignis erit,

sic, nisi vitaris quidquid renovabit amorem,

flamma redardescet, quae modo nulla fuit.

Argolides cuperent fugisse Capherea puppes

teque, senex luctus ignibus ulte tuos;

praeterita cautus Niseide navita gaudet:

tu loca, quae nimium grata fuere, cave.

Haec tibi sint Syrtes, haec Acroceraunia vita;

hic vomit epotas dira Charybdis aquas.

Sunt quae non possunt aliquo cogente iuberi,

saepe tamen casu facta levare solent.

Perdat opes Phaedra, parces, Neptune, nepoti,

nec faciet pavidos taurus avitus equos.

Cnosida fecisses inopem, sapienter amasset:

divitiis alitur luxuriosus amor.

Cur nemo est, Hecalen, nulla est, quae ceperit Iron?

Nempe quod alter egens, latera pauper erat.

Non habet unde suum paupertas pascat amorem;

non tamen hoc tanti est, pauper ut esse velis.

At tanti tibi sit non indulgere theatris,

dum bene de vacuo pectore cedat amor.

Enervant animos citharae lotosque lyraeque

et vox et numeris bracchia mota suis.

Illic adsidue ficti saltantur amantes;

†quid caveas† actor, qua iuvat arte, nocet.

Eloquar invitus: teneros ne tange poëtas;

summoveo dotes ipsius ipse meas.

Callimachum fugito, non est inimicus amori;

et cum Callimacho tu quoque, Coë, noces.

Me certe Sappho meliorem fecit amicae,

nec rigidos mores Teia Musa dedit.

Carmina quis potuit tuto legisse Tibulli

vel tua, cuius opus Cynthia sola fuit?

Quis poterit lecto durus discedere Gallo?

Et mea nescioquid carmina tale sonant.

Quod nisi dux operis vatem frustratur Apollo,

aemulus est nostri maxima causa mali.

At tu rivalem noli tibi fingere quemquam

inque suo solam crede iacere toro.

Acrius Hermionen ideo dilexit Orestes,

esse quod alterius coeperat illa viri.

Quid, Menelaë, doles? Ibas sine coniuge Creten

et poteras nupta lentus abesse tua.

Ut Paris hanc rapuit, nunc demum uxore carere

non potes: alterius crevit amore tuus.

Hoc et in abducta Briseide flebat Achilles,

illam Plisthenio gaudia ferre viro.

Nec frustra flebat, mihi credite: fecit Atrides,

quod si non faceret, turpiter esset iners.

Certe ego fecissem, nec sum sapientior illo:

invidiae fructus maximus ille fuit.

Nam sibi quod numquam tactam Briseida iurat

per sceptrum, sceptrum non putat esse deos.

Di faciant, possis dominae transire relictae

limina, proposito sufficiantque pedes.

Et poteris, modo velle tene; nunc fortiter ire,

nunc opus est celeri subdere calcar equo.

Illo Lotophagos, illo Sirenas in antro

esse puta; remis adice vela tuis.

Hunc quoque, quo quondam nimium rivale dolebas,

vellem desineres hostis habere loco.

At certe, quamvis odio remeante, saluta;

oscula cum poteris iam dare, sanus eris.

Ecce, cibos etiam, medicinae fungar ut omni

munere, quos fugias quosque sequare, dabo.

Daunius, an Libycis bulbus tibi missus ab oris,

an veniat Megaris, noxius omnis erit;

nec minus erucas aptum vitare salaces

et quicquid Veneri corpora nostra parat.

Utilius sumas acuentis lumina rutas

et quicquid Veneri corpora nostra negat.

Quid tibi praecipiam de Bacchi munere, quaeris?

Spe brevius monitis expediere meis.

Vina parant animum Veneri, nisi plurima sumas

ut stupeant multo corda sepulta mero.

Nutritur vento, vento restinguitur ignis;

lenis alit flammas, grandior aura necat.

Aut nulla ebrietas, aut tanta sit, ut tibi curas

eripiat: si qua est inter utrumque, nocet.

Hoc opus exegi: fessae date serta carinae;

contigimus portus, quo mihi cursus erat.

Postmodo reddetis sacro pia vota poëtae,

carmine sanati femina virque meo.