1

[Mītĭŭs īnvēnī quām tē gĕnŭs ōmnĕ fĕrārūm;

crēdĭtă nōn ūllī ‖ quām tĭbĭ pēiŭs ĕrām].

Quaē lĕgĭs, ēx īllō, Thēseū, tĭbĭ lītŏrĕ mīttō,

ūndĕ tŭām sĭnĕ mē ‖ vēlă tŭlērĕ rătēm,

īn quō mē sōmnūsquĕ mĕūs mălĕ prōdĭdĭt ēt tū

pēr făcĭnūs sōmnīs ‖ īnsĭdĭātĕ mĕīs.

Tēmpŭs ĕrāt, vĭtrĕā quō prīmūm tērră prŭīnā

spārgĭtŭr ēt tēctaē ‖ frōndĕ quĕrūntŭr ăvēs.

Īncērtūm vĭgĭlāns, ā sōmnō lānguĭdă, mōvī

Thēsĕă prēnsūrās ‖ sēmĭsŭpīnă mănūs;

nūllŭs ĕrāt. rĕfĕrōquĕ mănūs ĭtĕrūmquĕ rĕtēmptō

pērquĕ tŏrūm mŏvĕō ‖ brācchĭă; nūllŭs ĕrāt.

Ēxcūssērĕ mĕtūs sōmnūm; cōntērrĭtă sūrgō,

mēmbrăquĕ sūnt vĭdŭō ‖ praēcĭpĭtātă tŏrō.

Prōtĭnŭs āddūctīs sŏnŭērūnt pēctŏră pālmīs,

ūtque ĕrăt ē sōmnō ‖ tūrbĭdă, rāptă cŏmāst.

Lūnă fŭīt; spēctō sīquīd nĭsĭ lītŏră cērnām;

quōd vĭdĕānt ŏcŭlī, ‖ nīl nĭsĭ lītŭs hăbēnt.

Nūnc hūc, nūnc īllūc, ĕt ŭtrōquĕ sĭne ōrdĭnĕ, cūrrō;

āltă pŭēllārēs ‖ tārdăt hărēnă pĕdēs.

Īntĕrĕā tōtō clāmāvi īn lītŏrĕ "Thēseū";

rēddēbānt nōmēn ‖ cōncăvă sāxă tŭūm,

ēt quŏtĭēns ĕgŏ tē, tŏtĭēns lŏcŭs īpsĕ vŏcābāt;

īpsĕ lŏcūs mĭsĕraē ‖ fērrĕ vŏlēbăt ŏpēm.

Mōns fŭĭt; āppārēnt frŭtĭcēs īn vērtĭcĕ rārī;

hīnc scŏpŭlūs raūcīs ‖ pēndĕt ădēsŭs ăquīs.

Āscēndō (vīrēs ănĭmūs dăbăt) ātque ĭtă lātē

aēquŏră prōspēctū ‖ mētĭŏr āltă mĕō.

Īnde ĕgŏ (nām vēntīs quŏquĕ sūm crūdēlĭbŭs ūsă)

vīdī praēcĭpĭtī ‖ cārbăsă tēntă Nŏtō.

Aūt vīdi aūt tāmquām quaē mē vīdīssĕ pŭtārēm

frīgĭdĭōr glăcĭē ‖ sēmiănĭmīsquĕ fŭī.

Nēc lānguērĕ dĭū pătĭtūr dŏlŏr; ēxcĭtŏr īllō,

ēxcĭtŏr ēt sūmmā ‖ Thēsĕă vōcĕ vŏcō.

"Quō fŭgĭs? ēxclāmō. scĕlĕrātĕ rĕvērtĕrĕ Thēseū,

flēctĕ rătēm. nŭmĕrūm ‖ nōn hăbĕt īllă sŭūm."

Haēc ĕgŏ; quōd vōcī dĕĕrāt, plāngōrĕ rĕplēbām;

vērbĕră cūm vērbīs ‖ mīxtă fŭērĕ mĕīs.

Sī nōn aūdīrēs, ūt sāltēm cērnĕrĕ pōssēs,

iāctātaē lātē ‖ sīgnă dĕdērĕ mănūs,

cāndĭdăque īmpŏsŭī lōngaē vēlāmĭnă vīrgaē,

scīlĭcĕt ōblītōs ‖ ādmŏnĭtūră mĕī.

Iāmque ŏcŭlīs ērēptŭs ĕrās; tūm dēnĭquĕ flēvī;

tōrpŭĕrānt mōllēs ‖ āntĕ dŏlōrĕ gĕnaē.

Quīd pŏtĭūs făcĕrēnt, quām mē mĕă lūmĭnă flērēnt,

pōstquām dēsĭĕrānt ‖ vēlă vĭdērĕ tŭā?

Aūt ĕgŏ dīffūsīs ērrāvī sōlă căpīllīs,

quālĭs ăb Ōgўgĭō ‖ cōncĭtă Bācchă dĕō,

aūt mărĕ prōspĭcĭēns īn sāxō frīgĭdă sēdī,

quāmquĕ lăpīs sēdēs, ‖ tām lăpĭs īpsă fŭī.

Saēpĕ tŏrūm rĕpĕtō quī nōs āccēpĕrăt āmbōs,

sēd nōn āccēptōs ‖ ēxhĭbĭtūrŭs ĕrāt,

ēt tŭă, quaē pōssūm, prō tē vēstīgĭă tāngō

strātăquĕ, quaē mēmbrīs ‖ īntĕpŭērĕ tŭīs.

Īncūmbō lăcrĭmīsquĕ tŏrō mānāntĕ prŏfūsīs:

"prēssĭmŭs, ēxclāmō, ‖ tē dŭŏ; rēddĕ dŭōs.

Vēnĭmŭs hūc āmbō; cūr nōn dīscēdĭmŭs āmbō?

Pērfĭdĕ, pārs nōstrī, ‖ lēctŭlĕ, māiŏr ŭbīst?"

Quīd făcĭām? quō sōlă fĕrār? văcăt īnsŭlă cūltū;

nōn hŏmĭnūm vĭdĕō, ‖ nōn ĕgŏ fāctă bŏūm.

Ōmnĕ lătūs tērraē cīngīt mărĕ, nāvĭtă nūsquām,

nūllă pĕr āmbĭgŭās ‖ pūppĭs ĭtūră vĭās.

Fīngĕ dărī cŏmĭtēsquĕ mĭhī vēntōsquĕ rătēmquĕ;

quīd sĕquăr? āccēssūs ‖ tērră pătērnă nĕgāt.

Ūt rătĕ fēlīcī pācātă pĕr aēquŏră lābār,

tēmpĕrĕt ūt vēntōs ‖ Aēŏlŭs, ēxŭl ĕrō.

Nōn ĕgŏ tē, Crētē cēntūm dīgēstă pĕr ūrbēs,

āspĭcĭām, pŭĕrō ‖ cōgnĭtă tērră Iŏvī.

Ā! pătĕr ēt tēllūs iūstō rēgnātă părēntī

prōdĭtă sūnt fāctō, ‖ nōmĭnă cāră, mĕō,

cūm tĭbĭ, nē vīctōr tēctō mŏrĕrērĕ rĕcūrvō,

quaē rĕgĕrēnt pāssūs, ‖ prō dŭcĕ fīlă dĕdī,

cūm mĭhĭ dīcēbās: "Pĕr ĕgo īpsă pĕrīcŭlă iūrō,

tē fŏrĕ, dūm nōstrūm ‖ vīvĕt ŭtērquĕ, mĕām."

Vīvĭmŭs, ēt nōn sūm, Thēseū, tŭă, sī mŏdŏ vīvīs

fēmĭnă pērĭŭrī ‖ fraūdĕ sĕpūltă vĭrī.

Mē quŏquĕ, quā frātrēm, māctāssēs, īmprŏbĕ, clāvā;

ēssēt, quām dĕdĕrās, ‖ mōrtĕ sŏlūtă fĭdēs.

Nūnc ĕgŏ nōn tāntūm quaē sūm pāssūră rĕcōrdōr,

sēd quaēcūmquĕ pŏtēst ‖ ūllă rĕlīctă pătī.

Ōccūrrūnt ănĭmō pĕrĕūndī mīllĕ fĭgūraē.

Mōrsquĕ mĭnūs poēnaē ‖ quām mŏră mōrtĭs hăbēt.

Iām iām vēntūrōs aūt hāc aūt sūspĭcŏr īllāc,

quī lănĭēnt ăvĭdō ‖ vīscĕră dēntĕ, lŭpōs;

fōrsĭtăn ēt fūlvōs tēllūs ălăt īstă lĕōnēs;

quīs scĭt ăn haēc saēvās ‖ tīgrĭdăs īnsŭla hăbēt?

Ēt frĕtă dīcūntūr māgnās ēxpēllĕrĕ phōcās!

Quīs vĕtăt ēt glădĭōs ‖ pēr lătŭs īrĕ mĕūm?

Tāntūm nē rĕlĭgēr dūrā cāptīvă cătēnā

nēvĕ trăhām sērvā ‖ grāndĭă pēnsă mănū,

cuī pătĕr ēst Mīnōs, cuī mātēr fīlĭă Phoēbī,

quōdquĕ măgīs mĕmĭnī, ‖ quaē tĭbĭ pāctă fŭī.

Sī mărĕ, sī tērrās pōrrēctăquĕ lītŏră vīdī,

mūltă mĭhī tērraē, ‖ mūltă mĭnāntŭr ăquaē.

Caēlūm rēstābāt; tĭmĕō sĭmŭlācră dĕōrūm.

Dēstĭtŭōr răpĭdīs ‖ praēdă cĭbūsquĕ fĕrīs.

Sīvĕ cŏlūnt hăbĭtāntquĕ vĭrī, dīffīdĭmŭs īllīs;

ēxtērnōs dĭdĭcī ‖ laēsă tĭmērĕ vĭrōs.

Vīvĕrĕt Āndrŏgĕōs ŭtĭnām, nēc fāctă lŭīssēs

īmpĭă fūnĕrĭbūs, ‖ Cēcrŏpĭ tērră, tŭīs,

nēc tŭă māctāssēt nōdōsō stīpĭtĕ, Thēseū,

ārdŭă pārtĕ vĭrūm ‖ dēxtĕră, pārtĕ bŏvēm,

nēc tĭbĭ, quaē rĕdĭtūs mōnstrārēnt, fīlă dĕdīssēm,

fīlă pĕr āddūctās ‖ saēpĕ rĕcēptă mănūs.

Nōn ĕquĭdēm mīrōr, sī stāt vīctōrĭă tēcūm,

strātăquĕ Crētaēām ‖ bēlŭă prēssĭt hŭmūm;

nōn pŏtĕrānt fīgī praēcōrdĭă fērrĕă cōrnū;

ūt tē nōn tĕgĕrēs, ‖ pēctŏrĕ tūtŭs ĕrās.

Īllīc tū sĭlĭcēs, īllīc ădămāntă tŭlīstī,

īllīc quī sĭlĭcēs, ‖ Thēsĕă, vīncăt, hăbēs;

nēc pătĕr ēst Aēgeūs, nēc tū Pītthēĭdŏs Aēthraē

fīlĭŭs; aūctōrēs ‖ sāxă frĕtūmquĕ tŭī.

Crūdēlēs sōmnī, quīd mē tĕnŭīstĭs ĭnērtēm?

Āh! sĭmŭl aētērnā ‖ nōctĕ prĕmēndă fŭī.

Vōs quŏquĕ crūdēlēs, vēntī, nĭmĭūmquĕ părātī

flāmĭnăque īn lăcrĭmās ‖ ōffĭcĭōsă mĕās,

dēxtĕră crūdēlīs, quaē mē frātrēmquĕ nĕcāvīt,

ēt dătă pōscēntī, ‖ nōmĕn ĭnānĕ, fĭdēs,

īn mē iūrārūnt sōmnūs vēntūsquĕ fĭdēsquĕ;

prōdĭtă sūm caūsīs ‖ ūnă pŭēllă trĭbūs.

Ērgo ĕgŏ nēc lăcrĭmās mātrīs mŏrĭtūră vĭdēbō,

nēc, mĕă quī dĭgĭtīs ‖ lūmĭnă cōndăt, ĕrīt;

spīrĭtŭs īnfēlīx pĕrĕgrīnās ībĭt ĭn aūrās

nēc pŏsĭtōs ārtūs ‖ ūnguĕt ămīcă mănūs;

ōssă sŭpērstābūnt vŏlŭcrēs ĭnhŭmātă mărīnaē?

Haēc sūnt ōffĭcĭīs ‖ dīgnă sĕpūlcră mĕīs?

Ībīs Cēcrŏpĭōs pōrtūs pătrĭāquĕ rĕcēptūs,

cūm stĕtĕrīs tūrbaē ‖ cēlsŭs ĭn aūrĕ tŭaē

ēt bĕnĕ nārrārīs lētūm taūrīquĕ vĭrīquĕ

sēctăquĕ pēr dŭbĭās ‖ sāxĕă tēctă vĭās,

mē quŏquĕ nārrātō sōla īn tēllūrĕ rĕlīctām.

Nōn ĕgŏ sūm tĭtŭlīs ‖ sūbrĭpĭēndă tŭīs.

Dī făcĕrēnt ūt mē sūmmā dē pūppĕ vĭdērēs;

mōvīssēt vūltūs ‖ maēstă fĭgūră tŭōs.

Nūnc quŏquĕ nōn ŏcŭlīs, sēd, quā pŏtĕs, āspĭcĕ mēntĕ

haērēntēm scŏpŭlō, ‖ quēm văgă pūlsăt ăquă;

āspĭcĕ dēmīssōs lūgēntīs mōrĕ căpīllōs

ēt tŭnĭcās lăcrĭmīs ‖ sīcŭt ăb īmbrĕ grăvīs.

Cōrpŭs, ŭt īmpūlsaē sĕgĕtēs ăquĭlōnĭbŭs, hōrrēt,

līttĕrăque ārtĭcŭlō ‖ prēssă trĕmēntĕ lăbāt.

Nōn tē pēr mĕrĭtūm, quŏnĭām mălĕ cēssĭt, ădōrō.

Dēbĭtă sīt fāctō ‖ grātĭă nūllă mĕō,

sēd nēc poēnă quĭdēm. sī nōn ĕgŏ caūsă sălūtīs,

nōn tămĕn ēst cūr sīs ‖ tū mĭhĭ caūsă nĕcīs.

Hās tĭbĭ plāngēndō lūgūbrĭă pēctŏră lāssās

īnfēlīx tēndō ‖ trāns frĕtă lōngă mănūs;

hōs tĭbĭ, quī sŭpĕrānt, ōstēndō maēstă căpīllōs.

Pēr lăcrĭmās ōrō, ‖ quās tŭă fāctă mŏvēnt,

flēctĕ rătēm, Thēseū, vērsōquĕ rĕlābĕrĕ vēlō.

Sī prĭŭs ōccĭdĕrō, ‖ tū tămĕn ōssă fĕrēs.

[Mitius inueni quam te genus omne ferarum;

credita non ulli quam tibi peius eram].

Quae legis, ex illo, Theseu, tibi litore mitto,

unde tuam sine me uela tulere ratem,

in quo me somnusque meus male prodidit et tu

per facinus somnis insidiate meis.

Tempus erat, uitrea quo primum terra pruina

spargitur et tectae fronde queruntur aues.

Incertum uigilans, a somno languida, moui

Thesea prensuras semisupina manus;

nullus erat. referoque manus iterumque retempto

perque torum moueo bracchia; nullus erat.

Excussere metus somnum; conterrita surgo,

membraque sunt uiduo praecipitata toro.

Protinus adductis sonuerunt pectora palmis,

utque erat e somno turbida, rapta comast.

Luna fuit; specto siquid nisi litora cernam;

quod uideant oculi, nil nisi litus habent.

Nunc huc, nunc illuc, et utroque sine ordine, curro;

alta puellares tardat harena pedes.

Interea toto clamaui in litore "Theseu";

reddebant nomen concaua saxa tuum,

et quotiens ego te, totiens locus ipse uocabat;

ipse locus miserae ferre uolebat opem.

Mons fuit; apparent frutices in uertice rari;

hinc scopulus raucis pendet adesus aquis.

Ascendo (uires animus dabat) atque ita late

aequora prospectu metior alta meo.

Inde ego (nam uentis quoque sum crudelibus usa)

uidi praecipiti carbasa tenta Noto.

Aut uidi aut tamquam quae me uidisse putarem

frigidior glacie semianimisque fui.

Nec languere diu patitur dolor; excitor illo,

excitor et summa Thesea uoce uoco.

"Quo fugis? exclamo. scelerate reuertere Theseu,

flecte ratem. numerum non habet illa suum."

Haec ego; quod uoci deerat, plangore replebam;

uerbera cum uerbis mixta fuere meis.

Si non audires, ut saltem cernere posses,

iactatae late signa dedere manus,

candidaque imposui longae uelamina uirgae,

scilicet oblitos admonitura mei.

Iamque oculis ereptus eras; tum denique fleui;

torpuerant molles ante dolore genae.

Quid potius facerent, quam me mea lumina flerent,

postquam desierant uela uidere tua?

Aut ego diffusis erraui sola capillis,

qualis ab Ogygio concita Baccha deo,

aut mare prospiciens in saxo frigida sedi,

quamque lapis sedes, tam lapis ipsa fui.

Saepe torum repeto qui nos acceperat ambos,

sed non acceptos exhibiturus erat,

et tua, quae possum, pro te uestigia tango

strataque, quae membris intepuere tuis.

Incumbo lacrimisque toro manante profusis:

"pressimus, exclamo, te duo; redde duos.

Venimus huc ambo; cur non discedimus ambo?

Perfide, pars nostri, lectule, maior ubist?"

Quid faciam? quo sola ferar? uacat insula cultu;

non hominum uideo, non ego facta boum.

Omne latus terrae cingit mare, nauita nusquam,

nulla per ambiguas puppis itura uias.

Finge dari comitesque mihi uentosque ratemque;

quid sequar? accessus terra paterna negat.

Vt rate felici pacata per aequora labar,

temperet ut uentos Aeolus, exul ero.

Non ego te, Crete centum digesta per urbes,

aspiciam, puero cognita terra Ioui.

A! pater et tellus iusto regnata parenti

prodita sunt facto, nomina cara, meo,

cum tibi, ne uictor tecto morerere recuruo,

quae regerent passus, pro duce fila dedi,

cum mihi dicebas: "Per ego ipsa pericula iuro,

te fore, dum nostrum uiuet uterque, meam."

Viuimus, et non sum, Theseu, tua, si modo uiuis

femina periuri fraude sepulta uiri.

Me quoque, qua fratrem, mactasses, improbe, claua;

esset, quam dederas, morte soluta fides.

Nunc ego non tantum quae sum passura recordor,

sed quaecumque potest ulla relicta pati.

Occurrunt animo pereundi mille figurae.

Morsque minus poenae quam mora mortis habet.

Iam iam uenturos aut hac aut suspicor illac,

qui lanient auido uiscera dente, lupos;

forsitan et fuluos tellus alat ista leones;

quis scit an haec saeuas tigridas insula habet?

Et freta dicuntur magnas expellere phocas!

Quis uetat et gladios per latus ire meum?

Tantum ne religer dura captiua catena

neue traham serua grandia pensa manu,

cui pater est Minos, cui mater filia Phoebi,

quodque magis memini, quae tibi pacta fui.

Si mare, si terras porrectaque litora uidi,

multa mihi terrae, multa minantur aquae.

Caelum restabat; timeo simulacra deorum.

Destituor rapidis praeda cibusque feris.

Siue colunt habitantque uiri, diffidimus illis;

externos didici laesa timere uiros.

Viueret Androgeos utinam, nec facta luisses

impia funeribus, Cecropi terra, tuis,

nec tua mactasset nodoso stipite, Theseu,

ardua parte uirum dextera, parte bouem,

nec tibi, quae reditus monstrarent, fila dedissem,

fila per adductas saepe recepta manus.

Non equidem miror, si stat uictoria tecum,

strataque Cretaeam belua pressit humum;

non poterant figi praecordia ferrea cornu;

ut te non tegeres, pectore tutus eras.

Illic tu silices, illic adamanta tulisti,

illic qui silices, Thesea, uincat, habes;

nec pater est Aegeus, nec tu Pittheidos Aethrae

filius; auctores saxa fretumque tui.

Crudeles somni, quid me tenuistis inertem?

Ah! simul aeterna nocte premenda fui.

Vos quoque crudeles, uenti, nimiumque parati

flaminaque in lacrimas officiosa meas,

dextera crudelis, quae me fratremque necauit,

et data poscenti, nomen inane, fides,

in me iurarunt somnus uentusque fidesque;

prodita sum causis una puella tribus.

Ergo ego nec lacrimas matris moritura uidebo,

nec, mea qui digitis lumina condat, erit;

spiritus infelix peregrinas ibit in auras

nec positos artus unguet amica manus;

ossa superstabunt uolucres inhumata marinae?

Haec sunt officiis digna sepulcra meis?

Ibis Cecropios portus patriaque receptus,

cum steteris turbae celsus in aure tuae

et bene narraris letum taurique uirique

sectaque per dubias saxea tecta uias,

me quoque narrato sola in tellure relictam.

Non ego sum titulis subripienda tuis.

Di facerent ut me summa de puppe uideres;

mouisset uultus maesta figura tuos.

Nunc quoque non oculis, sed, qua potes, aspice mente

haerentem scopulo, quem uaga pulsat aqua;

aspice demissos lugentis more capillos

et tunicas lacrimis sicut ab imbre grauis.

Corpus, ut impulsae segetes aquilonibus, horret,

litteraque articulo pressa tremente labat.

Non te per meritum, quoniam male cessit, adoro.

Debita sit facto gratia nulla meo,

sed nec poena quidem. si non ego causa salutis,

non tamen est cur sis tu mihi causa necis.

Has tibi plangendo lugubria pectora lassas

infelix tendo trans freta longa manus;

hos tibi, qui superant, ostendo maesta capillos.

Per lacrimas oro, quas tua facta mouent,

flecte ratem, Theseu, uersoque relabere uelo.

Si prius occidero, tu tamen ossa feres.