1

Hōspĭtă, Dēmŏphŏōn, tŭă tē Rhŏdŏpēĭă Phŷllīs

ūltrā prōmīssūm ‖ tēmpŭs ăbēssĕ quĕrōr.

Cōrnŭă cūm lūnaē plēnō sĕmĕl ōrbĕ cŏīssēnt,

lītŏrĭbūs nōstrīs ‖ āncŏră pāctă tŭāst

lūnă quătēr lătŭīt, tōtō quătĕr ōrbĕ rĕcrēvīt,

nēc vĕhĭt Āctaēās ‖ Sīthŏnĭs ūndă rătēs.

Tēmpŏră sī nŭmĕrēs quaē nōs nŭmĕrāmŭs ămāntēs,

nōn vĕnĭt āntĕ sŭām ‖ nōstră quĕrēlă dĭēm.

Spēs quŏquĕ lēntă fŭīt; tārdē, quaē crēdĭtă laēdūnt,

crēdĭmŭs. īnvītā ‖ nūnc ĕt ămāntĕ nŏcēnt.

Saēpĕ fŭī mēndāx prō tē mĭhĭ, saēpĕ pŭtāvī

ālbă prŏcēllōsōs ‖ vēlă rĕfērrĕ nŏtōs;

Thēsĕă dēvōvī, quĭă tē dīmīttĕrĕ nōllēt;

nēc tĕnŭīt cūrsūs ‖ fōrsĭtăn īllĕ tŭōs.

Īntērdūm tĭmŭī nē, dūm vădă tēndĭs ăd Hēbrī,

mērsă fŏrēt cānā ‖ naūfrăgă pūppĭs ăquā.

Saēpĕ dĕōs sūpplēx, ūt tū, scĕlĕrātĕ, vălērēs,

cūm prĕcĕ tūrĭcrĕmīs ‖ sūm vĕnĕrātă săcrīs;

saēpĕ, vĭdēns vēntōs caēlō pĕlăgōquĕ lăvēntēs,

īpsă mĭhī dīxī: ‖ "sī vălĕt īllĕ, vĕnīt."

Dēnĭquĕ fīdŭs ămōr quīdquīd prŏpĕrāntĭbŭs ōbstāt

fīnxĭt ĕt ād caūsās ‖ īngĕnĭōsă fŭī.

Āt tū lēntŭs ăbēs, nēc tē iūrātă rĕdūcūnt

nūmĭnă, nēc nōstrō ‖ mōtŭs ămōrĕ rĕdīs.

Dēmŏphŏōn, vēntīs ēt vērba ēt vēlă dĕdīstī;

vēlă quĕrōr rĕdĭtū, ‖ vērbă cărērĕ fĭdē.

Dīc mĭhĭ, quīd fēcī, nĭsĭ nōn săpĭēntĕr ămāvī?

crīmĭnĕ tē pŏtŭī ‖ dēmĕrŭrīssĕ mĕō.

Ūnum īn mē scĕlŭs ēst, quōd tē, scĕlĕrātĕ, rĕcēpī,

sēd scĕlŭs hōc mĕrĭtī ‖ pōndŭs ĕt īnstăr hăbēt.

Iūră, fĭdēs ŭbĭ nūnc cōmmīssăquĕ dēxtĕră dēxtraē,

quīque ĕrăt īn fālsō ‖ plūrĭmŭs ōrĕ dĕūs?

Prōmīssūs sŏcĭōs ŭbĭ nūnc Hўmĕnaēŭs ĭn ānnōs,

quī mĭhĭ cōniŭgĭī ‖ spōnsŏr ĕt ōbsĕs ĕrāt?

Pēr mărĕ, quōd tōtūm vēntīs ăgĭtātŭr ĕt ūndīs,

pēr quōd saēpĕ iĕrās, ‖ pēr quŏd ĭtūrŭs ĕrās,

pērquĕ tŭūm mĭhĭ iūrāstī, nĭsĭ fīctŭs ĕt īllēst,

cōncĭtă quī vēntīs ‖ aēquŏră mūlcĕt, ăvūm,

pēr Vĕnĕrēm nĭmĭūmquĕ mĭhī făcĭēntĭă tēlă,

āltĕră tēla ārcūs, ‖ āltĕră tēlă făcēs,

Iūnōnēmquĕ, tŏrīs quaē praēsĭdĕt ālmă mărītīs,

ēt pēr taēdĭfĕraē ‖ mŷstĭcă sācră dĕaē.

Sī dē tōt laēsīs sŭă nūmĭnă quīsquĕ dĕōrūm

vīndĭcĕt, īn poēnās ‖ nōn sătĭs ūnŭs ĕrīs.

Āt lăcĕrās ĕtĭām pūppēs fŭrĭōsă rĕfēcī,

ūt, quā dēsĕrĕrēr, ‖ fīrmă cărīnă fŏrēt,

rēmĭgĭūmquĕ dĕdī, quō mē fŭgĭtūrŭs ăbīrēs.

Heū! pătĭōr tēlīs ‖ vūlnĕră fāctă mĕīs!

Crēdĭdĭmūs blāndīs, quōrūm tĭbĭ cōpĭă, vērbīs,

crēdĭdĭmūs gĕnĕrī ‖ nōmĭnĭbūsquĕ tŭīs,

crēdĭdĭmūs lăcrĭmīs; ăn ĕt haē sĭmŭlārĕ dŏcēntūr

haē quŏque hăbēnt ārtēs ‖ quāquĕ iŭbēntŭr ĕūnt?

Dīs quŏquĕ crēdĭdĭmūs. quō iām tōt pīgnŏră nōbīs?

Pārtĕ sătīs pŏtŭī ‖ quālĭbĕt īndĕ căpī.

Nēc mŏvĕōr quōd tē iūvī pōrtūquĕ lŏcōquĕ.

Dēbŭĭt haēc mĕrĭtī ‖ sūmmă fŭīssĕ mĕī.

Tūrpĭtĕr hōspĭtĭūm lēctō cŭmŭlāssĕ iŭgālī

paēnĭtĕt ēt lătĕrī ‖ cōnsĕrŭīssĕ lătūs.

Quaē fŭĭt ānte īllām, māllēm sūprēmă fŭīssēt

nōx mĭhĭ, dūm pŏtŭī ‖ Phŷllĭs hŏnēstă mŏrī.

Spērāvī mĕlĭūs, quĭă mē mĕrŭīssĕ pŭtāvī;

quaēcūmque ēx mĕrĭtō ‖ spēs vĕnĭt, aēquă vĕnīt.

Fāllĕrĕ crēdēntēm nōn ēst ŏpĕrōsă pŭēllām

glōrĭă; sīmplĭcĭtās ‖ dīgnă făvōrĕ fŭīt.

Sūm dēcēptă tŭīs ĕt ămāns ēt fēmĭnă vērbīs;

dī făcĭānt laūdīs ‖ sūmmă sĭt īstă tŭaē.

Īntĕr ĕt Aēgīdās mĕdĭā stătŭārĭs ĭn ūrbĕ,

māgnĭfĭcūs tĭtŭlīs ‖ stēt pătĕr āntĕ sŭīs.

Cūm fŭĕrīt Scīrōn lēctūs tōrvūsquĕ Prŏcrūstēs

ēt Sĭnĭs ēt taūrī ‖ mīxtăquĕ fōrmă vĭrī

ēt dŏmĭtaē bēllō Thēbaē fūsīquĕ bĭmēmbrēs

ēt pūlsātă nĭgrī ‖ rēgĭă caēcă dĕī,

hōc tŭă pōst īllōs tĭtŭlō sīgnētŭr ĭmāgŏ:

"hīc ēst, cūiŭs ămāns ‖ hōspĭtă cāptă dŏlōst."

Dē tāntā rērūm tūrbā fāctīsquĕ părēntīs

sēdĭt ĭn īngĕnĭō ‖ Crēssă rĕlīctă tŭō;

quōd sōlum ēxcūsāt, sōlūm mīrārĭs ĭn īllō;

hērēdēm pătrĭaē, ‖ pērfĭdĕ, fraūdĭs ăgīs.

Īllă (nĕc īnvĭdĕō) frŭĭtūr mĕlĭōrĕ mărītō

īnquĕ căpīstrātīs ‖ tīgrĭbŭs āltă sĕdēt.

Āt mĕă dēspēctī fŭgĭūnt cōnūbĭă Thrācēs,

quōd fĕrăr ēxtērnūm ‖ praēpŏsŭīssĕ mĕīs.

Ātque ălĭquīs "iām nūnc dōctās ĕăt" īnquĭt "Ăthēnās;

ārmĭfĕrām Thrācēn ‖ quī rĕgăt, āltĕr ĕrīt."

Ēxĭtŭs āctă prŏbāt? cărĕāt sūccēssĭbŭs, ōptō,

quīsquĭs ăb ēvēntū ‖ fāctă nŏtāndă pŭtāt.

Āt sī nōstră tŭō spūmēscānt aēquŏră rēmō

iām mĭhĭ, iām dīcār ‖ cōnsŭlŭīssĕ mĕīs.

Sēd nĕquĕ cōnsŭlŭī, nēc tē mĕă rēgĭă tāngēt

fēssăquĕ Bīstŏnĭā ‖ mēmbră lăvābĭs ăquā.

Īllă mĕīs ŏcŭlīs spĕcĭēs ăbĕūntĭs ĭnhaērēt,

cūm prĕmĕrēt pōrtūs ‖ clāssĭs ĭtūră mĕōs.

Aūsŭs ĕs āmplēctī cōllōque īnfūsŭs ămāntīs

ōscŭlă pēr lōngās ‖ iūngĕrĕ prēssă mŏrās

cūmquĕ tŭīs lăcrĭmīs lăcrĭmās cōnfūndĕrĕ nōstrās,

quōdquĕ fŏrēt vēlīs ‖ aūră sĕcūndă quĕrī

ēt mĭhĭ dīscēdēns sūprēmā dīcĕrĕ vōcĕ:

"Phŷllĭ, făc ēxspēctēs ‖ Dēmŏphŏōntă tŭūm."

Ēxspēctēm, quī mē nūmquām vīsūrŭs ăbīstī?

Ēxspēctēm pĕlăgō ‖ vēlă nĕgāntĕ tămēn?

Ēt tămĕn ēxspēctō. rĕdĕās mŏdŏ sērŭs ămāntī,

ūt tŭă sīt sōlō ‖ tēmpŏrĕ lāpsă fĭdēs.

Quīd prĕcŏr īnfēlīx? tē iām tĕnĕt āltĕră cōniūnx

fōrsĭtăn ēt, nōbīs ‖ quī mălĕ fāvĭt, Ămōr

ūtquĕ tĭbi ēxcĭdĭmūs, nūllām, pŭtŏ, Phŷllĭdă nōstī.

Eī mĭhĭ, sī quaē sīm ‖ Phŷllĭs ĕt ūndĕ rŏgās,

quaē tĭbĭ, Dēmŏphŏōn, lōngīs ērrōrĭbŭs āctō

Thrēĭcĭōs pōrtūs ‖ hōspĭtĭūmquĕ dĕdī,

cūiŭs ŏpēs aūxērĕ mĕaē, cuī dīvĕs ĕgēntī

mūnĕră mūltă dĕdī, ‖ mūltă dătūră fŭī,

quaē tĭbĭ sūbiēcī lātīssĭmă rēgnă Lўcūrgī,

nōmĭnĕ fēmĭnĕō ‖ vīx sătĭs āptă rĕgī,

quā pătĕt ūmbrōsūm Rhŏdŏpē glăcĭālĭs ăd Haēmūm,

ēt săcĕr ādmīssās ‖ ēxĭgĭt Hēbrŭs ăquās,

cuī mĕă vīrgĭnĭtās ăvĭbūs lībātă sĭnīstrīs

cāstăquĕ fāllācī ‖ zōnă rĕcīnctă mănū.

Prōnŭbă Tīsĭphŏnē thălămīs ŭlŭlāvĭt ĭn īllīs

ēt cĕcĭnīt maēstūm ‖ dēvĭă cārmĕn ăvīs.

Ādfŭĭt Āllēctō brĕvĭbūs tōrquātă cŏlūbrīs,

sūntquĕ sĕpūlcrālī ‖ lūmĭnă mōtă făcĕ.

Maēstă tămēn scŏpŭlōs frŭtĭcōsăquĕ lītŏră cālcō

quāquĕ pătēnt ŏcŭlīs ‖ aēquŏră lātă mĕīs,

sīvĕ dĭē lāxātŭr hŭmūs, seū frīgĭdă lūcēnt

sīdĕră, prōspĭcĭō ‖ quīs frĕtă vēntŭs ăgāt,

ēt quaēcūmquĕ prŏcūl vĕnĭēntĭă līntĕă vīdī,

prōtĭnŭs īllă mĕōs ‖ aūgŭrŏr ēssĕ dĕōs.

Īn frĕtă prōcūrrō, vīx mē rĕtĭnēntĭbŭs ūndīs,

mōbĭlĕ quā prīmās ‖ pōrrĭgĭt aēquŏr ăquās.

Quō măgĭs āccēdūnt, mĭnŭs ēt mĭnŭs ūtĭlĭs ādstō:

līnquŏr ĕt āncīllīs ‖ ēxcĭpĭēndă cădō.

Ēst sĭnŭs, āddūctōs mŏdĭcē fālcātŭs ĭn ārcūs;

ūltĭmă praērūptā ‖ cōrnŭă mōlĕ rĭgēnt;

hīnc mĭhĭ sūppŏsĭtās īmmīttĕrĕ cōrpŭs ĭn ūndās

mēns fŭĭt, ēt, quŏnĭām ‖ fāllĕrĕ pērgĭs, ĕrīt.

Ād tŭă mē flūctūs prōiēctām lītŏră pōrtēnt

ōccūrrāmque ŏcŭlīs ‖ īntŭmŭlātă tŭīs.

Dūrĭtĭā fērrum ūt sŭpĕrēs ădămāntăquĕ tēquĕ:

"nōn tĭbĭ sīc" dīcēs ‖ "Phŷllĭ, sĕquēndŭs ĕrām."

Saēpĕ vĕnēnōrūm sĭtĭs ēst mĭhĭ, saēpĕ crŭēntā

trāiēctām glădĭō ‖ mōrtĕ pĕrīrĕ iŭvāt;

cōllă quŏque, īnfīdīs quĭă sē nēctēndă lăcērtīs

praēbuērūnt, lăquĕīs ‖ īmplĭcŭīssĕ iŭvāt.

Stāt nĕcĕ mātūrā tĕnĕrūm pēnsārĕ pŭdōrēm;

īn nĕcĭs ēlēctū ‖ pārvă fŭtūră mŏrāst.

Īnscrībērĕ mĕō caūsa īnvĭdĭōsă sĕpūlcrō;

aūt hōc aūt sĭmĭlī ‖ cārmĭnĕ nōtŭs ĕrīs:

"Phŷllĭdă Dēmŏphŏōn lētō dĕdĭt hōspĕs ămāntēm

īllĕ nĕcīs caūsām ‖ praēbŭĭt, īpsă mănūm."

Hospita, Demophoon, tua te Rhodopeia Phyllis

ultra promissum tempus abesse queror.

Cornua cum lunae pleno semel orbe coissent,

litoribus nostris ancora pacta tuast

luna quater latuit, toto quater orbe recreuit,

nec uehit Actaeas Sithonis unda rates.

Tempora si numeres quae nos numeramus amantes,

non uenit ante suam nostra querela diem.

Spes quoque lenta fuit; tarde, quae credita laedunt,

credimus. inuita nunc et amante nocent.

Saepe fui mendax pro te mihi, saepe putaui

alba procellosos uela referre notos;

Thesea deuoui, quia te dimittere nollet;

nec tenuit cursus forsitan ille tuos.

Interdum timui ne, dum uada tendis ad Hebri,

mersa foret cana naufraga puppis aqua.

Saepe deos supplex, ut tu, scelerate, ualeres,

cum prece turicremis sum uenerata sacris;

saepe, uidens uentos caelo pelagoque lauentes,

ipsa mihi dixi: "si ualet ille, uenit."

Denique fidus amor quidquid properantibus obstat

finxit et ad causas ingeniosa fui.

At tu lentus abes, nec te iurata reducunt

numina, nec nostro motus amore redis.

Demophoon, uentis et uerba et uela dedisti;

uela queror reditu, uerba carere fide.

Dic mihi, quid feci, nisi non sapienter amaui?

crimine te potui demeruisse meo.

Vnum in me scelus est, quod te, scelerate, recepi,

sed scelus hoc meriti pondus et instar habet.

Iura, fides ubi nunc commissaque dextera dextrae,

quique erat in falso plurimus ore deus?

Promissus socios ubi nunc Hymenaeus in annos,

qui mihi coniugii sponsor et obses erat?

Per mare, quod totum uentis agitatur et undis,

per quod saepe ieras, per quod iturus eras,

perque tuum mihi iurasti, nisi fictus et illest,

concita qui uentis aequora mulcet, auum,

per Venerem nimiumque mihi facientia tela,

altera tela arcus, altera tela faces,

Iunonemque, toris quae praesidet alma maritis,

et per taediferae mystica sacra deae.

Si de tot laesis sua numina quisque deorum

uindicet, in poenas non satis unus eris.

At laceras etiam puppes furiosa refeci,

ut, qua desererer, firma carina foret,

remigiumque dedi, quo me fugiturus abires.

Heu! patior telis uulnera facta meis!

Credidimus blandis, quorum tibi copia, uerbis,

credidimus generi nominibusque tuis,

credidimus lacrimis; an et hae simulare docentur

hae quoque habent artes quaque iubentur eunt?

Dis quoque credidimus. quo iam tot pignora nobis?

Parte satis potui qualibet inde capi.

Nec moueor quod te iuui portuque locoque.

Debuit haec meriti summa fuisse mei.

Turpiter hospitium lecto cumulasse iugali

paenitet et lateri conseruisse latus.

Quae fuit ante illam, mallem suprema fuisset

nox mihi, dum potui Phyllis honesta mori.

Speraui melius, quia me meruisse putaui;

quaecumque ex merito spes uenit, aequa uenit.

Fallere credentem non est operosa puellam

gloria; simplicitas digna fauore fuit.

Sum decepta tuis et amans et femina uerbis;

di faciant laudis summa sit ista tuae.

Inter et Aegidas media statuaris in urbe,

magnificus titulis stet pater ante suis.

Cum fuerit Sciron lectus toruusque Procrustes

et Sinis et tauri mixtaque forma uiri

et domitae bello Thebae fusique bimembres

et pulsata nigri regia caeca dei,

hoc tua post illos titulo signetur imago:

"hic est, cuius amans hospita capta dolost."

De tanta rerum turba factisque parentis

sedit in ingenio Cressa relicta tuo;

quod solum excusat, solum miraris in illo;

heredem patriae, perfide, fraudis agis.

Illa (nec inuideo) fruitur meliore marito

inque capistratis tigribus alta sedet.

At mea despecti fugiunt conubia Thraces,

quod ferar externum praeposuisse meis.

Atque aliquis "iam nunc doctas eat" inquit "Athenas;

armiferam Thracen qui regat, alter erit."

Exitus acta probat? careat successibus, opto,

quisquis ab euentu facta notanda putat.

At si nostra tuo spumescant aequora remo

iam mihi, iam dicar consuluisse meis.

Sed neque consului, nec te mea regia tanget

fessaque Bistonia membra lauabis aqua.

Illa meis oculis species abeuntis inhaeret,

cum premeret portus classis itura meos.

Ausus es amplecti colloque infusus amantis

oscula per longas iungere pressa moras

cumque tuis lacrimis lacrimas confundere nostras,

quodque foret uelis aura secunda queri

et mihi discedens suprema dicere uoce:

"Phylli, fac exspectes Demophoonta tuum."

Exspectem, qui me numquam uisurus abisti?

Exspectem pelago uela negante tamen?

Et tamen exspecto. redeas modo serus amanti,

ut tua sit solo tempore lapsa fides.

Quid precor infelix? te iam tenet altera coniunx

forsitan et, nobis qui male fauit, Amor

utque tibi excidimus, nullam, puto, Phyllida nosti.

Ei mihi, si quae sim Phyllis et unde rogas,

quae tibi, Demophoon, longis erroribus acto

Threicios portus hospitiumque dedi,

cuius opes auxere meae, cui diues egenti

munera multa dedi, multa datura fui,

quae tibi subieci latissima regna Lycurgi,

nomine femineo uix satis apta regi,

qua patet umbrosum Rhodope glacialis ad Haemum,

et sacer admissas exigit Hebrus aquas,

cui mea uirginitas auibus libata sinistris

castaque fallaci zona recincta manu.

Pronuba Tisiphone thalamis ululauit in illis

et cecinit maestum deuia carmen auis.

Adfuit Allecto breuibus torquata colubris,

suntque sepulcrali lumina mota face.

Maesta tamen scopulos fruticosaque litora calco

quaque patent oculis aequora lata meis,

siue die laxatur humus, seu frigida lucent

sidera, prospicio quis freta uentus agat,

et quaecumque procul uenientia lintea uidi,

protinus illa meos auguror esse deos.

In freta procurro, uix me retinentibus undis,

mobile qua primas porrigit aequor aquas.

Quo magis accedunt, minus et minus utilis adsto:

linquor et ancillis excipienda cado.

Est sinus, adductos modice falcatus in arcus;

ultima praerupta cornua mole rigent;

hinc mihi suppositas immittere corpus in undas

mens fuit, et, quoniam fallere pergis, erit.

Ad tua me fluctus proiectam litora portent

occurramque oculis intumulata tuis.

Duritia ferrum ut superes adamantaque teque:

"non tibi sic" dices "Phylli, sequendus eram."

Saepe uenenorum sitis est mihi, saepe cruenta

traiectam gladio morte perire iuuat;

colla quoque, infidis quia se nectenda lacertis

praebuerunt, laqueis implicuisse iuuat.

Stat nece matura tenerum pensare pudorem;

in necis electu parua futura morast.

Inscribere meo causa inuidiosa sepulcro;

aut hoc aut simili carmine notus eris:

"Phyllida Demophoon leto dedit hospes amantem

ille necis causam praebuit, ipsa manum."