P. PAPINII STATII - SILVARUM LIBER IV

IIIIIIIVV

3

STATIVS MARCELLO SVO SALVTEM

Inueni librum, Marcelle carissime, quem pietati tuae dedicarem. Reor equidem aliter quam inuocato numine maximi imperatoris nullum opusculum meum coepisse; sed hic liber tres habet ... se quam quod quarta ad honorem tuum pertinet. Primo autem septimum decimum Germanici nostri consulatum adoraui; secundo gratias egi sacratissimis eius epulis honoratus; tertio uiam Domitianam miratus sum qua grauissimam harenarum moram exemit: cuius beneficio tu quoque maturius epistulam meam accipies, quam tibi in hoc libro a Neapoli scribo. Proximum est lyricum carmen ad Septimium Seuerum, iuuenem, ud scis, inter ornatissimos secundi ordinis, tuum quidem et condiscipulum, sed mihi citra hoc quoque ius artissime carum. Nam Vindicis nostri Herculem Epitrapezion secundum honorem quem de me et de ipsis studiis meretur imputare etiam tibi possum. Maximum Vibium et dignitatis et eloquentiae nomine a nobis diligi satis eram testatus epistula quam ad illum de editione Thebaidos meae publicaui; sed nunc quoque eum reuerti maturius ex Dalmada rogo. Iuncta est ecloga ad municipem meum Iulium Menecraten, splendidum iuuenem et Polli generum, cui gratulor quod Neapolim nostram numero liberorum honestauerit. Plotio Grypo, maioris gradus iuueni, dignius opusculum reddam, sed interim hendecasyllabos quos Saturnalibus una risimus huic uolumini inserui. Quare ergo plura in quarto Siluarum quam in prioribus? ne se putent aliquid egisse qui reprehenderunt, ut audio, quod hoc stili genus edidissem. Primum superuacuum est dissuadere rem factam; deinde multa ex illis iam domino Caesari dederam, et quanto hoc plus est quam edere! exerceri autem ioco non licet? "secreto" inquit. Sed et sphaeromachia spectantes et palaris lusio admittit. Nouissime, quisquis ex meis inuitus aliquid legit, statim se profitetur aduersum. Ita quare consilio eius accedam? in summam, nempe ego sum qui traducor; taceat et gaudeat. Hunc tamen librum tu, Marcelle, defendes. Et, si uidetur, hactenus, sin minus, reprehendemur. Vale.

I

SEPTIMVS DECIMVS CONSOLATVS IMP. AVG. GERMANICI

Laētă bĭs ōctōnīs āccēdīt pūrpŭră fāstīs

Caēsărĭs īnsīgnēmque ăpĕrīt Gērmānĭcŭs ānnūm,

ātque ŏrĭtūr cūm sōlĕ nŏvō, cūm grāndĭbŭs āstrīs

clārĭŭs īpsĕ nĭtēns ēt prīmō māiŏr Ĕōō.

ēxsūltēnt lēgēs Lătĭaē, gaūdētĕ, cŭrūlēs,

ēt sēptēmgĕmĭnō iāctāntĭŏr aēthĕră pūlsēt

Rōmă iŭgō, plūsque ānte ălĭās Ēvāndrĭŭs ārcēs

cōllĭs ŏvēt: sŭbĭērĕ nŏvī Pālātĭă fāscēs

ēt rĕquĭēm bīssēxtŭs hŏnōs prĕcĭbūsquĕ rĕcēptīs

cūrĭă Caēsărĕūm gaūdēt vīcīssĕ pŭdōrēm.

īpse ĕtĭam īmmēnsī rĕpărātōr māxĭmŭs aēvī

āttōllīt vūltūs ĕt ŭtrōque ā līmĭnĕ grātēs

Iānŭs ăgīt, quēm tū vīcīnā Pācĕ lĭgātūm

ōmnĭă iūssīstī cōmpōnĕrĕ bēllă nŏvīquĕ

īn lēgēs iūrārĕ fŏrī. lĕvăt ēccĕ sŭpīnās

hīnc ātque īndĕ mănūs gĕmĭnāque haēc vōcĕ prŏfātūr:

"sālvē, māgnĕ părēns mūndī, quī saēcŭlă mēcūm

īnstaūrārĕ părās, tālēm tē cērnĕrĕ sēmpēr

mēnsĕ mĕō tŭă Rōmă cŭpīt; sīc tēmpŏră nāscī,

sīc ānnōs īntrārĕ dĕcēt. dā gaūdĭă fāstīs

cōntĭnŭa; hōs ŭmĕrōs mūltō sĭnŭs āmbĭăt ōstrō

ēt prŏpĕrātă tŭaē mănĭbūs praētēxtă Mĭnērvaē.

āspĭcĭs ūt tēmplīs ălĭūs nĭtŏr, āltĭŏr ārīs

īgnĭs ĕt īpsă mĕaē tĕpĕānt tĭbĭ sīdĕră brūmaē,

mōrĭbŭs ātquĕ tŭīs gaūdēnt tūrmaēquĕ trĭbūsquĕ

pūrpŭrĕīquĕ pătrēs, lūcēmque ā cōnsŭlĕ dūcīt

ōmnĭs hŏnōs? quīd tālĕ, prĕcōr, prĭŏr ānnŭs hăbēbāt?

dīc ăgĕ, Rōmă pŏtēns, ēt mēcūm, lōngă Vĕtūstās,

dīnŭmĕrā fāstōs nēc pārva ēxēmplă rĕcēnsē,

sēd quaē sōlă mĕūs dīgnētūr vīncĕrĕ Caēsār.

tēr Lătĭō dĕcĭēsquĕ tŭlīt lābēntĭbŭs ānnīs

Aūgūstūs fāscēs, sēd coēpīt sērŏ mĕrērī:

tū iŭvĕnīs praēgrēssŭs ăvōs. ēt quāntă rĕcūsās,

quāntă vĕtās! flēctērĕ tămēn prĕcĭbūsquĕ sĕnātūs

prōmīttēs hūnc saēpĕ dĭēm. mănĕt īnsŭpĕr ōrdŏ

lōngĭŏr, ēt tŏtĭdēm fēlīx tĭbĭ Rōmă cŭrūlēs

tērquĕ quătērquĕ dăbīt. mēcum āltĕră saēcŭlă cōndēs,

ēt tĭbĭ lōngaēvī rĕnŏvābĭtŭr āră părēntīs;

mīllĕ trŏpaēă fĕrēs, tāntūm pērmīttĕ trĭūmphōs.

rēstāt Bāctră nŏvīs, rēstāt Băbўlōnă trĭbūtīs

frēnārī; nōndūm grĕmĭō Iŏvĭs Īndĭcă laūrūs,

nōndum Ărăbēs Sērēsquĕ rŏgānt, nōndum ōmnĭs hŏnōrēm

ānnŭs hăbēt, cŭpĭūntquĕ dĕcēm tŭă nōmĭnă mēnsēs".

sīc Iānūs claūsōquĕ lĭbēns sē pōstĕ rĕcēpīt.

tūnc ōmnēs pătŭērĕ dĕī laētōquĕ dĕdērūnt

sīgnă pŏlō, lōngāmquĕ tĭbī, rēx māgnĕ, iŭvēntām

ānnŭĭt ātquĕ sŭōs prōmīsīt Iūppĭtĕr ānnōs.

II

EVCHARISTICON AD IMP. AVG. GERM. DOMITIANVM

Rēgĭă Sīdŏnĭaē cōnvīvĭă laūdăt Ĕlīssaē

quī māgnum Aēnēān Laūrēntĭbŭs īntŭlĭt ārvīs,

Ālcĭnŏīquĕ dăpēs mānsūrō cārmĭnĕ mōnstrāt,

aēquŏrĕ quī mūltō rĕdŭcēm cōnsūmpsĭt Ŭlīxēm:

āst ĕgŏ cuī sācraē Caēsār nŏvă gaūdĭă cēnaē

nūnc prīmūm dŏmĭnāquĕ dĕdīt nōn sūrgĕrĕ mēnsā,

quā cĕlĕbrēm mĕă vōtă lўrā, quās sōlvĕrĕ grātēs

sūffĭcĭām? nōn, sī părĭtēr mĭhĭ vērtĭcĕ laētō

nēctăt ŏdōrātās ēt Smŷrna ēt Māntŭă laūrōs,

dīgnă lŏquār. mĕdĭīs vĭdĕōr dīscūmbĕre ĭn āstrīs

cūm Iŏve ĕt Īlĭăcā pōrrēctūm sūmĕrĕ dēxtrā

īmmōrtālĕ mĕrūm. stĕrĭlēs trānsmīsĭmŭs ānnōs:

haēc aēvī mĭhĭ prīmă dĭēs, hīc līmĭnă vītaē.

tēne ĕgŏ, rēgnātōr tērrārum ōrbīsquĕ sŭbāctī

māgnĕ părēns, tē, spēs hŏmĭnūm, tē, cūră dĕōrūm,

cērnŏ iăcēns? dătŭr haēc iūxtā, dătŭr ōră tŭērī

vīna īntēr mēnsāsque, ēt nōn ādsūrgĕrĕ fās ēst?

Tēctum aūgūstum, īngēns, nōn cēntum īnsīgnĕ cŏlūmnīs,

sēd quāntaē sŭpĕrōs caēlūmque Ātlāntĕ rĕmīssō

sūstēntārĕ quĕānt. stŭpĕt hōc vīcīnă Tŏnāntīs

rēgĭă, tēquĕ părī laētāntūr sēdĕ lŏcātūm

nūmĭnă. nēc māgnūm prŏpĕrēs ēscēndĕrĕ caēlūm:

tāntă pătēt mōlēs ēffūsaēque īmpĕtŭs aūlaē

lībĕrĭōr, cāmpī mūltūmque āmplēxŭs ŏpērtī

aēthĕrŏs, ēt tāntūm dŏmĭnō mĭnŏr; īllĕ pĕnātīs

īmplĕt ĕt īngēntī gĕnĭō iŭvāt. aēmŭlŭs īllīc

mōns Lĭbўs Īlĭăcūsquĕ nĭtēnt ēt mūltă Sўēnē

ēt Chĭŏs ēt glaūcaē cērtāntĭă Dōrĭdĭ sāxă

Lūnăquĕ pōrtāndīs tāntūm sūffēctă cŏlūmnīs.

lōngă sŭprā spĕcĭēs: fēssīs vīx cūlmĭnă prēndās

vīsĭbŭs aūrātīquĕ pŭtēs lăquĕārĭă caēlī.

hīc cūm Rōmŭlĕōs prŏcĕrēs trăbĕātăquĕ Caēsār

āgmĭnă mīllĕ sĭmūl iūssīt dīscūmbĕrĕ mēnsīs,

īpsă sĭnūs āccīnctă Cĕrēs Bācchūsquĕ lăbōrāt

sūffĭcĕre. Aēthĕrĭī fēlīx sīc ōrbĭtă flūxīt

Trīptŏlĕmī; sīc vītĭfĕrō sūb pālmĭtĕ nūdōs

ūmbrāvīt cōllēs ēt sōbrĭă rūră Lўaēūs.

Sēd mĭhĭ nōn ĕpŭlās Īndīsque īnnīxă cŏlūmnīs

rōbŏră Maūrōrūm fămŭlāsque ēx ōrdĭnĕ tūrmās,

īpsum, īpsūm cŭpĭdō tāntūm spēctārĕ văcāvīt

trānquīllūm vūltūs ēt māiēstātĕ sĕrēnā

mūlcēntēm rădĭōs sūmmīttēntēmquĕ mŏdēstē

fōrtūnaē vēxīllă sŭaē; tămĕn ōrĕ nĭtēbāt

dīssĭmŭlātŭs hŏnōs. tālēm quŏquĕ bārbărŭs hōstīs

pōssĕt ĕt īgnōtaē cōnspēctum āgnōscĕrĕ gēntēs.

Nōn ălĭtēr gĕlĭdā Rhŏdŏpēs īn vāllĕ rĕcūmbīt

dīmīssīs Grādīvŭs ĕquīs; sīc lūbrĭcă pōnīt

mēmbră Thĕrāpnaēā rĕsŏlūtūs gŷmnădĕ Pōllūx,

sīc iăcĕt ād Gāngēn Īndīs ŭlŭlāntĭbŭs Eūhān,

sīc grăvĭs Ālcīdēs pōst hōrrĭdă iūssă rĕvērsūs

gaūdēbāt strātō lătŭs ācclīnārĕ lĕōnī.

Pārvă lŏquōr nēcdum aēquŏ tŭōs, Gērmānĭcĕ, vūltūs:

tālĭs, ŭbi Ōcĕănī fīnēm mēnsāsquĕ rĕvīsīt

Aēthĭŏpūm sācrō dīffūsūs nēctărĕ vūltūs

dūx sŭpĕrūm sēcrētă iŭbēt dărĕ cārmĭnă Mūsās

ēt Pāllēnaēōs Phoēbūm laūdārĕ trĭūmphōs.

Dī tĭbĭ (nāmque ănĭmās saēpe ēxaūdīrĕ mĭnōrēs

dīcūntūr) pătrĭaē bīs tērque ēxīrĕ sĕnēctaē

ānnŭĕrīnt fīnēs. rătă nūmĭnă mīsĕrĭs āstrīs,

tēmplăquĕ dēs hăbĭtēsquĕ dŏmōs! saēpe ānnŭă pāndās

līmĭnă, saēpĕ nŏvō Iānūm līctōrĕ sălūtēs,

saēpĕ cŏrōnātīs ĭtĕrēs quīnquēnnĭă lūstrīs!

quā mĭhĭ fēlīcēs ĕpŭlās mēnsaēquĕ dĕdīstī

sācră tŭaē, tālīs lōngō pōst tēmpŏrĕ vēnīt

lūx mĭhĭ, Trōiānaē quālīs sūb cōllĭbŭs Ālbaē,

cūm mŏdŏ Gērmānās ăcĭēs mŏdŏ Dācă sŏnāntēm

proēlĭă Pāllădĭō tŭă mē mănŭs īndŭĭt aūrō.

III

VIA DOMITIANA

Quīs dūrī sĭlĭcīs grăvīsquĕ fērrī

īmmānīs sŏnŭs aēquŏrī prŏpīnquūm

sāxōsaē lătŭs Āppĭaē rĕplēvīt?

cērtē nōn Lĭbўcaē sŏnānt cătērvaē

nēc dūx ādvĕnă pēiĕrāntĕ bēllō

Cāmpānōs quătĭt īnquĭētŭs āgrōs

nēc frāngīt vădă mōntĭbūsquĕ caēsīs

īndūcīt Nĕrŏ sōrdĭdās pălūdēs,

sēd quī līmĭnă bēllĭcōsă Iānī

iūstīs lēgĭbŭs ēt fŏrō cŏrōnāt,

quīs cāstaē Cĕrĕrī dĭū nĕgātă

rēddīt iūgĕră sōbrĭāsquĕ tērrās,

quīs fōrtēm vĕtăt īntĕrīrĕ sēxūm

ēt cēnsōr prŏhĭbēt mărēs ădūltōs

pūlchraē sūpplĭcĭūm tĭmērĕ fōrmaē,

quī rēddīt Căpĭtōlĭō Tŏnāntēm

ēt Pācēm prŏprĭā dŏmō rĕpōnīt,

quī gēntī pătrĭaē fŭtūră sēmpēr

sāncīt līmĭnă Flāvĭūmquĕ caēlūm,

hīc sēgnēs pŏpŭlī vĭās grăvātūs

ēt cāmpōs ĭtĕr ōmnĕ dētĭnēntēs

lōngōs ēxĭmĭt āmbĭtūs nŏvōquĕ

īniēctū sŏlĭdāt grăvēs hărēnās,

gaūdēns Eūbŏĭcaē dŏmūm Sĭbŷllaē

Gaūrānōsquĕ sĭnūs ĕt aēstŭāntēs

sēptēm mōntĭbŭs ādmŏvērĕ Bāiās.

Hīc quōndām pĭgĕr āxĕ vēctŭs ūnō

nūtābāt crŭcĕ pēndŭlā vĭātōr

sōrbēbātquĕ rŏcās mălīgnă tēllūs

ēt plēbs īn mĕdĭīs Lătīnă cāmpīs

hōrrēbāt mălă nāvĭgātĭōnīs;

nēc cūrsūs ăgĭlēs, sĕd īmpĕdītūm

tārdābānt ĭtĕr ōrbĭtaē tĕnācēs

dūm pōndūs nĭmĭūm quĕrēns sŭb āltā

rēpīt lānguĭdă quādrŭpēs stătērā.

Āt nūnc quaē sŏlĭdūm dĭēm tĕrēbāt

hōrārūm vĭă fāctă vīx dŭārūm.

Nōn tēnsaē vŏlŭcrūm pĕr āstră pēnnaē

nēc vēlōcĭŭs ībĭtīs cărīnaē.

Hīc prīmūs lăbŏr īncŏhārĕ sūlcōs

ēt rēscīndĕrĕ līmĭtēs ĕt āltō

ēgēstū pĕnĭtūs căvārĕ tērrās;

mōx haūstās ălĭtēr rĕplērĕ fōssās

ēt sūmmō grĕmĭūm părārĕ dōrsō,

nē nūtēnt sŏlă, nē mălīgnă sēdēs

dēt prēssīs dŭbĭūm cŭbīlĕ sāxīs;

tūnc ūmbōnĭbŭs hīnc ĕt hīnc cŏāctīs

ēt crēbrīs ĭtĕr āllĭgārĕ gōnfīs.

Ō quāntaē părĭtēr mănūs lăbōrānt!

hī caēdūnt nĕmŭs ēxŭūntquĕ mōntēs,

hī fērrō scŏpŭlōs trăbēsquĕ lēvānt;

īllī sāxă lĭgānt ŏpūsquĕ tēxūnt

cōctō pūlvĕrĕ sōrdĭdōquĕ tōfō;

hī sīccānt bĭbŭlās mănū lăcūnās

ēt lōngē flŭvĭōs ăgūnt mĭnōrēs.

Haē pōssēnt ĕt Ăthōn căvārĕ dēxtraē

ēt maēstūm pĕlăgūs gĕmēntĭs Hēllēs

īntērclūdĕrĕ pōntĕ nōn nătāntī.

Hīs (pārvūs, nĭsĭ dī vĭām vĕtārēnt)

Īnōūs frĕtă mīscŭīssĕt Īsthmōs.

Fērvēnt lītŏră mōbĭlēsquĕ sīlvaē,

īt lōngūs mĕdĭās frăgōr pĕr ūrbēs

ātque ēchō sĭmŭl hīnc ĕt īndĕ frāctām

Gaūrō Māssĭcŭs ūvĭfēr rĕmīttīt.

Mīrātūr sŏnĭtūm quĭētă Cŷmē

ēt Lītērnă pălūs pĭgērquĕ Sāfōn.

Āt flāvūm căpŭt ūmĭdūmquĕ lātē

crīnēm mōllĭbŭs īmpĕdītŭs ūlvīs

Vūltūrnūs lĕvăt ōră māxĭmōquĕ

pōntīs Caēsărĕī rĕclīnĭs ārcū

raūcīs tālĭă faūcĭbūs rĕdūndāt:

"cāmpōrūm bŏnĕ cōndĭtōr mĕōrūm,

quī mē, vāllĭbŭs āvĭīs rĕfūsūm

ēt rīpās hăbĭtārĕ nēscĭēntēm,

rēctī lēgĭbŭs ālvĕī lĭgāstī

ēt nūnc īlle ĕgŏ tūrbĭdūs mĭnāxquĕ,

vīx pāssūs dŭbĭās prĭūs cărīnās,

iām pōntēm fĕrŏ pērvĭūsquĕ cālcōr;

quī tērrās răpĕre ēt rŏtārĕ sīlvās

ādsuērām (pŭdĕt!) āmnĭs ēssĕ coēpī

sēd grātēs ăgŏ sērvĭtūsquĕ tānti ēst

quōd sūb tē dŭcĕ, tē iŭbēntĕ, cēssī,

quōd tū māxĭmŭs ārbĭtēr mĕaēquĕ

vīctōr pērpĕtŭūs lĕgērĕ rīpaē.

Ēt nūnc līmĭtĕ mē cŏlīs bĕātō

nēc sōrdērĕ sĭnīs mălūmquĕ lātē

dētērgēs stĕrĭlīs sŏlī pŭdōrēm,

nē mē pūlvĕrĕūm grăvēmquĕ caēnō

Tŷrrhēnī sĭnŭs ōbrŭāt prŏfūndī

(quālīs Cīnўphĭūs tăcēntĕ rīpā

Poēnōs Bāgrădă sērpĭt īntĕr āgrōs)

sēd tālīs fĕrăr ūt nĭtēntĕ cūrsū

trānquīllūm mărĕ prōxĭmūmquĕ pōssīm

pūrō gūrgĭtĕ prōvŏcārĕ Līrīm".

Haēc āmnīs, părĭtērquĕ sē lĕvārāt

īngēntī plăgă mārmŏrātă dōrsō.

Hūiūs iānŭă prōspĕrūmquĕ līmēn

ārcūs, bēllĭgĕrīs dŭcīs trŏpaēīs

ēt tōtīs Lĭgŭrūm nĭtēns mĕtāllīs,

quāntūs nūbĭlă quī cŏrōnăt īmbrī.

Īllīc flēctĭt ĭtēr cĭtūs vĭātōr,

īllīc Āppĭă sē dŏlēt rĕlīnquī.

Tūnc vēlōcĭŏr ācrĭōrquĕ cūrsūs,

tūnc īpsōs iŭvăt īmpĕrūs iŭgālēs,

ceū fēssīs ŭbĭ rēmĭgūm lăcērtīs,

prīmaē, cārbăsă vēntĭlātĭs, aūraē.

Ērgo ōmnēs, ăgĕ, quaē sŭb āxĕ prīmō

Rōmānī cŏlĭtīs fĭdēm părēntīs,

prōnō līmĭtĕ cōmmĕātĕ, gēntēs,

Ēōaē, cĭtĭūs vĕnītĕ, laūrūs:

nīl ōbstāt cŭpĭdīs, nĭhīl mŏrātūr.

Quī prīmō Tĭbĕrīm rĕlīquĭt ōrtū

prīmō vēspĕrĕ nāvĭgēt Lŭcrīnūm.

Sēd quām fīnĕ vĭaē rĕcēntĭs īmō,

quā mōnstrāt vĕtĕrēs Ăpōllŏ Cūmās,

ālbām crīnĭbŭs īnfŭlīsquĕ cērnō?

vīsū fāllĭmŭr, ān săctīs ăb āntrīs

prōfērt Chālcĭdĭcās Sĭbŷllă laūrūs?

cēdāmūs; chĕlў, iām rĕpōnĕ cāntūs:

vātēs sānctĭŏr īncĭpīt, tăcēndum ēst.

Ēn ēt cōllă rŏtāt nŏvīsquĕ lātē

bācchātūr spătĭīs vĭāmquĕ rēplēt.

Tūnc sīc vīrgĭnĕō prŏfātŭr ōrĕ:

"dīcēbām, vĕnĭēt (mănētĕ cāmpī

ātque āmnīs), vĕnĭēt făvēntĕ caēlō

quī foēdūm nĕmŭs ēt pŭtrēs hărēnās

cēlsīs pōntĭbŭs ēt vĭā lĕvābīt.

Ēn hīc ēst dĕŭs, hūnc iŭbēt bĕātīs

prō sē Iūppĭtĕr īmpĕrārĕ tērrīs;

quō nōn dīgnĭŏr hās sŭbīt hăbēnās

ēx quō mē dŭcĕ praēscĭōs Ăvērnī

Aēnēās ăvĭdē fŭtūră quaērēns

lūcōs ēt pĕnĕtrāvĭt ēt rĕlīquīt.

Hīc pācī bŏnŭs, hīc tĭmēndŭs ārmīs;

hīc sī flāmmĭgĕrōs tĕnērĕt āxēs,

nātūrā mĕlĭōr pŏtēntĭōrquĕ,

lārgīs, Īndĭă, nūbĭbūs mădērēs,

ūndārēt Lĭbўē, tĕpērĕt Haēmūs.

Sālvē, dūx hŏmĭnum ēt părēns dĕōrūm,

prōvīsūm mĭhĭ cōndĭtūmquĕ nūmēn.

Nēc iām pūtrĭbŭs ēvŏlūtă chārtīs

sōllēmnī prĕcĕ Quīndĕcīmvĭrōrūm

pērlūstrā mĕă dīctă, sēd cănēntēm

īpsām cōmmĭnŭs, ūt mĕrērĭs, aūdī.

Vīdī quām sĕrĭēm vĭrēntĭs aēvī

prōnēctānt tĭbĭ cāndĭdaē sŏrōrēs:

māgnūs tē mănĕt ōrdŏ saēcŭlōrūm,

nātīs lōngĭŏr ābnĕpōtĭbūsquĕ

ānnōs pērpĕtŭā gĕrēs iŭvēntā

quōs fērtūr plăcĭdōs ădīssĕ Nēstōr,

quōs Tīthōnĭă cōmpŭtāt sĕnēctūs

ēt quāntōs ĕgŏ Dēlĭūm pŏpōscī.

Iūrāvīt tĭbĭ iām nĭvālĭs Ārctūs,

nūnc māgnōs Ŏrĭēns dăbīt trĭūmphōs.

ībīs quā văgŭs Hērcŭlēs ĕt Eūhān

ūltrā sīdĕră flāmmĕūmquĕ sōlēm

ēt Nīlī căpŭt ēt nĭvēs Ătlāntīs,

ēt laūdūm cŭmŭlō bĕātŭs ōmnī

scāndēs bēllĭgĕr ābnŭēsquĕ cūrrūs,

dōnēc Trōĭcŭs īgnĭs ēt rĕnātaē

Tārpēiūs pătĕr īntŏnābĭt aūlaē,

haēc dōnēc vĭă tē rĕgēntĕ tērrās

ānnōsā măgĭs Āppĭā sĕnēscāt".

IV

EPISTVLA AD VITORIVM MARCELLVM

Cūrrĕ pĕr Eūbŏĭcōs nōn sēgnĭs, ĕpīstŏlă, cāmpōs,

hāc īngrēssă vĭās quā nōbĭlĭs Āppĭă crēscīt

īn lătŭs ēt mōllēs sŏlĭdūs prĕmĭt āggĕr hărēnās;

ātque ŭbĭ Rōmŭlĕās vēlōx pĕnĕtrāvĕrĭs ārcēs,

cōntĭnŭō dēxtrās flāvī pĕtĕ Thŷbrĭdĭs ōrās,

Lŷdĭă quā pĕnĭtūs stāgnūm nāvālĕ cŏērcēt

rīpă sŭbūrbānīsquĕ vădūm praētēxĭtŭr hōrtīs.

īllīc ēgrĕgĭūm fōrmāque ănĭmīsquĕ vĭdēbīs

Mārcēllum ēt cēlsō praēsīgnēm vērtĭcĕ nōscēs.

cuī prīmām sŏlĭtō vūlgī dē mōrĕ sălūtēm,

mōx īnclūsă mŏdīs haēc rēddĕrĕ vērbă mĕmēntŏ:

"iām tērrās vŏlŭcrēmquĕ pŏlūm fŭgă vērĭs ăquōsī

lāxăt ĕt Īcărĭīs caēlūm lātrātĭbŭs ūrīt;

ārdŭă iām dēnsaē rārēscūnt moēnĭă Rōmaē.

hōs Praēnēstĕ săcrūm, nĕmŭs hōs glăcĭālĕ Dĭānaē,

Ālgĭdŭs aūt hōrrēns aūt Tūscŭlă prōtĕgĭt ūmbră,

Tībŭrĭs hī lūcōs Ănĭēnăquĕ frīgŏră cāptānt.

tē quŏquĕ clāmōsaē quaēnām plăgă mītĭŏr Ūrbī

sūbtrăhĭt? aēstīvōs quō dēcĭpĭs āĕrĕ sōlēs?

quīd tŭŭs ānte ōmnīs, tŭă cūră pŏtīssĭmă, Gāllūs,

nēc nōn nōstĕr ămōr (dŭbĭūm mōrūmnĕ prŏbāndūs

īngēniīnĕ bŏnīs)? Lătĭīs aēstīvăt ĭn ōrīs

ānnĕ mĕtāllĭfĕraē rĕpĕtīt iām moēnĭă Lūnaē

Tŷrrhēnāsquĕ dŏmōs? quōd sī tĭbĭ prōxĭmŭs haērēt,

nōn ĕgŏ nūnc vēstrō prŏcŭl ā sērmōnĕ rĕcēdō:

cērtum ēst, īndĕ sŏnūs gĕmĭnās mĭhĭ cīrcŭmĭt aūrēs.

sēd tū, dūm nĭmĭō pōssēssa Hўpĕrīŏnĕ flāgrāt

tōrvă Clĕōnaēī iŭbă sīdĕrĭs, ēxŭĕ cūrīs

pēctŭs ĕt āssĭdŭō tēmēt fūrārĕ lăbōrī.

ēt sōntēs ŏpĕrīt phărĕtrās ārcūmquĕ rĕtēndīt

Pārthŭs ĕt Ēlēīs aūrīgă lăbōrĭbŭs āctōs

Ālphēō pērmūlcĕt ĕquōs ēt nōstră fătīscīt

lāxātūrquĕ chĕlŷs: vīrēs īnstīgăt ălītquĕ

tēmpēstīvă quĭēs, māiōr pōst ōtĭă vīrtūs.

tālīs cāntātā Brīsēĭdĕ vēnĭt Ăchīllēs

ācrĭŏr ēt pŏsĭtīs ērūpĭt ĭn Hēctŏră plēctrīs.

tē quŏquĕ flāmmābīt tăcĭtē rĕpĕtītă părūmpēr

dēsĭdĭa ēt sŏlĭtōs nŏvŭs ēxsūltābĭs ĭn āctūs.

cērtē iām Lătĭaē nōn mīscēnt iūrgĭă lēgēs,

ēt pācēm pĭgĕr ānnŭs hăbēt, mēssēsquĕ rĕvērsaē

dīmīsērĕ fŏrūm. nēc iām tĭbĭ tūrbă rĕōrūm

vēstĭbŭlō quĕrŭlīquĕ rŏgānt ēxīrĕ clĭēntēs.

cēssāt cēntēnī mŏdĕrātrīx iūdĭcĭs hāstă,

quā tĭbĭ sūblīmī iām nūnc cĕlĕbērrĭmă fāmā

ēmĭnĕt ēt iŭvĕnīs fācūndĭă praētĕrĭt ānnōs.

fēlīx cūrārūm, cuī nōn Hĕlĭcōnĭă cōrdī

sērtă nĕc īmbēllēs Pārnāsi ē vērtĭcĕ laūrūs,

sēd vĭgĕt īngĕnĭum ēt māgnōs āccīnctŭs ĭn ūsūs

fērt ănĭmūs quāscūmquĕ vĭcēs: nōs ōtĭă vītaē

sōlāmūr cāntū vēntōsăquĕ gaūdĭă fāmaē

quaērĭmŭs. Ēn, ĕgŏmēt sōmnum ēt gĕnĭālĕ sĕcūtūs

lītŭs, ŭbi Aūsŏnĭō sē cōndĭdĭt hōspĭtă pōrtū

Pārthĕnŏpē, tĕnŭēs īgnāvō pōllĭcĕ chōrdās

pūlsŏ Mărōnēīquĕ sĕdēns īn mārgĭnĕ tēmplī

sūmo ănĭmum ēt māgnī tŭmŭlīs āccāntŏ măgīstrī:

āt tū, sī lōngī cūrsūm dăbĭt Ātrŏpŏs aēvī

(dētquĕ prĕcōr Lătĭīquĕ dŭcīs sīc nūmĭnă pērgānt,

quēm tĭbĭ pōsthăbĭtō stŭdĭum ēst cŏlŭīssĕ Tŏnāntĕ,

quīquĕ tŭōs ălĭō sūbtēxīt mūnĕrĕ fāscēs

ēt spătĭa ōblīquaē māndāt rĕnŏvārĕ Lătīnaē),

fōrsĭtăn Aūsŏnĭās ībīs frēnārĕ cŏhōrtēs

aūt Rhēnī pŏpŭlōs aūt nīgraē lītŏră Thūlēs

aūt Hīstrūm sērvārĕ dătūr mĕtŭēndăquĕ pōrtaē

līmĭnă Cāspĭăcaē. nĕc ĕnīm tĭbĭ sōlă pŏtēntīs

ēlŏquĭī vīrtūs: sūnt mēmbra āccōmmŏdă bēllīs,

quīquĕ grăvēm tārdē sŭbĕānt thōrācă lăcērtī:

seū cāmpō pĕdĕs īrĕ părēs, ēst āgmĭnă sūprā

nūtātūrŭs ăpēx; seū frēnă sŏnāntĭă flēctēs,

sērvĭĕt āspĕr ĕquūs. nōs fācta ălĭēnă cănēndō

vērgĭmŭr īn sĕnĭūm: prŏprĭīs tū pūlchĕr ĭn ārmīs

īpsĕ cănēndă gĕrēs pārvōque ēxēmplă părābīs

māgnă Gĕtaē, dīgnōs quēm iām nūnc bēllĭgĕr āctūs

pōscĭt ăvōs praēstātquĕ dŏmī nōvīssĕ trĭūmphōs.

sūrge, ăgĕdūm, iŭvĕnēmquĕ, pŭēr, dēprēndĕ părēntēm,

stēmmătĕ mātērnō fēlīx, vīrtūtĕ pătērnā.

iām tē blāndă sĭnū Tўrĭō sĭbĭ Cūrĭă fēlīx

ēdŭcăt ēt cūnctās gaūdēt spōndērĕ cŭrūlēs".

Haēc ĕgŏ Chālcĭdĭcīs ād tē, Mārcēllĕ, sŏnābām

lītŏrĭbūs, frāctās ŭbĭ Vēsvĭŭs ērĭgĭt īrās

aēmŭlă Trīnăcrĭīs vōlvēns īncēndĭă flāmmīs.

mīră fĭdēs! crēdētnĕ vĭrūm vēntūră prŏpāgŏ,

cūm sĕgĕtēs ĭtĕrūm, cūm iam haēc dēsērtă vĭrēbūnt,

īnfra ūrbēs pŏpŭlōsquĕ prĕmī prŏăvītăquĕ tōtō

rūra ăbĭīssĕ mărī? nēcdūm lētālĕ mĭnārī

cēssăt ăpēx. prŏcŭl īstă tŭō sīnt fātă Tĕātĕ,

nēc Mārrūcīnōs ăgăt haēc īnsānĭă mōntēs.

Nūnc sī fōrtĕ mĕīs quaē sīnt ēxōrdĭă mūsīs

scīrĕ pĕtīs, iām Sīdŏnĭōs ēmēnsă lăbōrēs

Thēbăĭs ōptātō cōllēgīt cārbăsă pōrtū

Pārnāsīquĕ iŭgīs sīlvāque Hĕlĭcōnĭdĕ fēstīs

tūră dĕdīt flāmmīs ēt vīrgĭnĭs ēxtă iŭvēncaē

vōtĭfĕrāquĕ mĕās sūspēndĭt ăb ārbŏrĕ vīttās.

nūnc văcŭōs crīnēs ălĭō sŭbĭt īnfŭlă nēxū:

Trōiă quĭdēm māgnūsquĕ mĭhī tēmptātŭr Ăchīllēs,

sēd vŏcăt ārcĭtĕnēns ălĭō pătĕr ārmăquĕ mōnstrāt

Aūsŏnĭī māiōră dŭcīs. trăhĭt īmpĕtŭs īllō

iām prīdēm rĕtrăhītquĕ tĭmōr. stābūntnĕ sŭb īllā

mōle ŭmĕri ān māgnō vīncētūr pōndĕrĕ cērvīx?

dīc, Mārcēllĕ, fĕrām? flūctūs ān suētă mĭnōrēs

nōssĕ rătīs nōndum Īŏnĭīs crēdēndă pĕrīclīs?

Iāmquĕ văle ēt pĕnĭtūs vōtī tĭbĭ vātĭs hŏnōrēm

cōrde ēxīrĕ vĕtā. nĭsi ĕnīm Tīrŷnthĭŭs, ālmaē

pēctŭs ămīcĭtĭaē: cēdēt tĭbĭ glōrĭă fīdī

Thēsĕŏs, ēt lăcĕrūm quī cīrcā moēnĭă Trōiaē

Prīămĭdēn caēsō sōlācĭă trāxĭt ămīcō.

V

ODE LYRICA AD SEPTIMIVM SEVERVM

Pārvī bĕātūs rūrĭs hŏnōrĭbūs,

quā prīscă Teūcrōs Ālbă cŏlīt lărēs,

fōrtem ātquĕ fācūndūm Sĕvērūm

nōn sŏlĭtīs fĭdĭbūs sălūtō.

Iām trūx ăd Ārctōs Pārrhăsĭās hĭēms

cōncēssĭt āltīs ōbrŭtă sōlĭbūs,

iām pōntŭs āc tēllūs rĕnīdēnt

īn Zĕphўrōs Ăquĭlōnĕ frāctō.

Nūnc cūnctă vērīs frōndĭbŭs ānnŭīs

crīnītŭr ārbōs, nūnc vŏlŭcrūm nŏvī

quēstūs ĭnēxpērtūmquĕ cārmēn

quōd tăcĭtā stătŭērĕ brūmā.

Mōs pārcă tēllūs pērvĭgĭl ēt fŏcūs

cūlmēnquĕ mūltō lūmĭnĕ sōrdĭdūm

sōlāntŭr ēxēmptūsquĕ tēstā

quā mŏdŏ fērbŭĕrāt Lўaēūs.

Nōn mīllĕ bālānt lānĭgĕrī grĕgēs

nēc vāccă dūlcī mūgĭt ădūltĕrō,

ūnīquĕ sīquāndō cănēntī

mūtŭs ăgēr dŏmĭnō rĕclāmāt.

Sēd tērră prīmīs pōst pătrĭām mĭhĭ

dīlēctă cūrīs; hīc mĕă cārmĭnă

rēgīnă bēllōrūm vĭrāgŏ

Caēsărĕō pĕrămāvĭt aūrō,

cūm tū sŏdālīs dūlcĕ pĕrīcŭlūm

cōnīsŭs ōmnī pēctŏrĕ tōllĕrēs,

ūt Cāstŏr ād cūnctōs trĕmēbāt

Bēbrўcĭaē strĕpĭtūs hărēnaē.

Tēne īn rĕmōtīs Sŷrtĭbŭs āvĭă

Lēptīs crĕāvīt? iām fĕrĕt Īndĭcās

mēssēs ŏdōrātīsquĕ rāră

cīnnămă praērĭpĭēt Săbaēīs.

Quīs nōn ĭn ōmnī vērtĭcĕ Rōmŭlī

rēptāssĕ dūlcēm Sēptĭmĭūm pŭtēt?

quīs fōntĕ Iūtūrnaē rĕlīctīs

ūbĕrĭbūs nĕgĕt ēssĕ pāstūm?

nēc mīră vīrtūs: prōtĭnŭs Aūsŏnūm

pōrtūs vădōsaē nēscĭŭs Āfrĭcaē

īntrās ădōptātūsquĕ Tūscīs

gūrgĭtĭbūs pŭĕr īnnătāstī.

Hīnc pārvŭs īntēr pīgnŏră cūrĭaē

cōntēntŭs ārtaē lūmĭnĕ pūrpŭraē

crēscīs, sĕd īmmēnsōs lăbōrēs

īndŏlĕ pātrĭcĭā sĕcūtūs.

Nōn sērmŏ Poēnūs, nōn hăbĭtūs tĭbĭ,

ēxtērnă nōn mēns: Ītălŭs, Ītălūs.

Sūnt Ūrbĕ Rōmānīsquĕ tūrmīs

quī Lĭbўām dĕcĕānt ălūmnī.

Ēst ēt frĕmēntī vōx hĭlărīs fŏrō,

vēnālĕ sēd nōn ēlŏquĭūm tĭbĭ,

ēnsīsquĕ vāgīnā quĭēscīt

strīngĕrĕ nī iŭbĕrnt ămīcī.

Sēd rūră cōrdī saēpĭŭs ēt quĭēs,

nūnc īn pătērnīs sēdĭbŭs ēt sŏlō

Vĕiēntĕ, nūnc frōndōsă sūprā

Hērnĭcă, nūnc Cŭrĭbūs vĕtūstīs.

Hīc plūră pōnēs vōtĭbŭs ēt mŏdīs

pāssū sŏlūtīs, sēd mĕmŏr īntĕrīm

nōstrī vĕrēcūndō lătēntēm

bārbĭtŏn īngĕmĭnā sŭb āntrō.

VI

HERCVLES EPITRAPEZIOS NOVI VINDICIS

Fōrtĕ rĕmīttēntēm cūrās Phoēbōquĕ lĕvātūm

pēctŏră, cūm pătŭlīs tĕrĕrēm văgŭs ōtĭă Saēptīs

iām mŏrĭēntĕ dĭē, răpŭīt mē cēnă bĕnīgnī

Vīndĭcĭs. haēc īmōs ănĭmī pērlāpsă rĕcēssūs

īncōnsūmptă mănēt: nĕque ĕnīm lūdībrĭă vēntrīs

haūsĭmŭs aūt ĕpŭlās dīvērso ā sōlĕ pĕtītās

vīnăquĕ pērpĕtŭīs aēvō cērtāntĭă fāstīs.

ā mĭsĕrī! quōs nōssĕ iŭvāt quīd Phāsĭdĭs ālēs

dīstĕt ăb hībērnā Rhŏdŏpēs grŭĕ, quīs măgĭs ānsēr

ēxtă fĕrāt, cūr Tūscŭs ăpēr gĕnĕrōsĭŏr Ūmbrō,

lūbrĭcă quā rĕcŭbēnt cōnchŷlĭă mōllĭŭs ālgā!

nōbīs vērŭs ămōr mĕdĭōque Hĕlĭcōnĕ pĕtītūs

sērmo hĭlărēsquĕ iŏcī brūmālem ābsūmĕrĕ nōctēm

suāsērūnt mōllēmque ŏcŭlīs ēxpēllĕrĕ sōmnūm,

dōnĕc ăb Ēlўsĭīs prōspēxīt sēdĭbŭs āltēr

Cāstŏr ĕt hēstērnās rīsīt Tīthōnĭă mēnsās.

ō bŏnă nōx iūnctāque ŭtĭnām Tīrŷnthĭă lūnā!

nōx ĕt Ĕrŷthraēīs Thĕtĭdīs sīgnāndă lăpīllīs

ēt mĕmŏrāndă dĭū gĕnĭūmque hăbĭtūră pĕrēnnēm!

mīlle ĭbĭ tūnc spĕcĭēs aērīsque ĕbŏrīsquĕ vĕtūstī

ātquĕ lŏcūtūrās mēntītō cōrpŏrĕ cērās

ēdĭdĭcī. quīs nāmque ŏcŭlīs cērtāvĕrĭt ūsquām

Vīndĭcĭs, ārtĭfĭcūm vĕtĕrēs āgnōscĕrĕ dūctūs

ēt nōn īnscrīptīs aūctōrēm rēddĕrĕ sīgnīs?

hīc tĭbĭ quaē dōctō mūltūm vĭgĭlātă Mўrōnī

aēră, lăbōrĭfĕrī vīvānt quaē mārmŏră caēlō

Prāxĭtĕlīs, quŏd ĕbūr Pīsaēō pōllĭcĕ rāsūm,

quīd Pŏlўclētēīs iūssūm spīrārĕ cămīnīs,

līnĕă quaē vĕtĕrēm lōngē fătĕātŭr Ăpēllēn,

mōnstrābīt: nāmque haēc, quŏtĭēns chĕlўn ēxŭĭt, īllī

dēsĭdĭa ēst, hīc Āŏnĭīs ămŏr āvŏcăt āntrīs.

Haēc īntēr cāstaē gĕnĭūs tūtēlăquĕ mēnsaē

Āmphĭtrўōnĭădēs mūltō mĕă cēpĭt ămōrĕ

pēctŏră nēc lōngō sătĭāvīt lūmĭnă vīsū

tāntŭs hŏnōs ŏpĕrī fīnēsque īnclūsă pĕr ārtōs

māiēstās. dĕŭs īllĕ, dĕūs! sēsēquĕ vĭdēndūm

īndūlsīt, Lŷsīppĕ, tĭbī pārvūsquĕ vĭdērī

sēntīrīque īngēns! Ēt cūm mīrābĭlĭs īntrā

stēt mēnsūră pĕdēm, tămĕn ēxclāmārĕ lĭbēbīt,

sī vīsūs pēr mēmbră fĕrēs: "hōc pēctŏrĕ prēssūs

vāstātōr Nĕmĕēs; haēc ēxĭtĭālĕ fĕrēbānt

rōbŭr ĕt Ārgōōs frāngēbānt brācchĭă rēmōs."

nēc spătĭūm: tām māgnă brĕvī mēndācĭă fōrmaē!

quīs mŏdŭs īn dēxtrā, quānta ēxpĕrĭēntĭă dōctī

ārtĭfĭcīs cūrīs părĭtēr gēstāmĭnă mēnsaē

fīngĕre ĕt īngēntēs ănĭmō vērsārĕ cŏlōssōs!

tālĕ nĕc Īdaēīs quīcquām Tēlchīnĕs ĭn āntrīs

nēc stŏlĭdūs Brōntēs nēc, quī pŏlĭt ārmă dĕōrūm,

Lēmnĭŭs ēxĭgŭā pŏtŭīssēt lūdĕrĕ māssā.

nēc tōrva ēffĭgĭēs ĕpŭlīsque ălĭēnă rĕmīssīs,

sēd quālēm pārcī dŏmŭs ādmīrātă Mŏlōrchī

aūt Ălĕaē lūcīs vīdīt Tĕgĕaēă săcērdōs;

quālĭs ĕt Oētaēīs ēmīssŭs ĭn āstră făvīllīs

nēctăr ădhūc tōrvā laētūs Iūnōnĕ bĭbēbāt;

sīc mītīs vūltūs, vĕlŭtī dē pēctŏrĕ gaūdēns,

hōrtātūr mēnsās. tĕnĕt haēc mārcēntĭă frātrīs

pōcŭla, ăt haēc clāvaē mĕmĭnīt mănŭs; āspĕră sēdēs

sūstĭnĕt ēt cūltūm Nĕmĕaēō tēgmĭnĕ sāxūm.

Dīgna ŏpĕrī fōrtūnă săcrō. Pēllaēŭs hăbēbāt

rēgnātōr laētīs nūmēn vĕnĕrābĭlĕ mēnsīs

ēt cŏmĭtem ōccāsūs sēcūm pōrtābăt ĕt ōrtūs,

praēstābātquĕ lĭbēns mŏdŏ quā dĭădēmătă dēxtrā

ābstŭlĕrāt dĕdĕrātque ēt māgnās vērtĕrăt ūrbēs.

sēmpĕr ăb hōc ănĭmōs īn crāstĭnă bēllă pĕtēbāt,

huīc ăcĭēs sēmpēr vīctōr nārrābăt ŏpīmās,

sīvĕ cătēnātōs Brŏmĭō dētrāxĕrăt Īndōs,

seū clūsām māgnā Băbўlōnă rĕfrēgĕrăt hāstā

seū Pĕlŏpīs tērrās lībērtātēmquĕ Pĕlāsgām

ōbrŭĕrāt bēllō; māgnōque ēx āgmĭnĕ laūdūm

fērtūr Thēbānōs tāntum ēxcūsāssĕ trĭūmphōs.

īlle ĕtĭām, māgnōs Fātīs rūmpēntĭbŭs āctūs,

cūm trăhĕrēt lētālĕ mĕrūm, iām mōrtĭs ŏpācā

nūbĕ grăvīs vūltūs ălĭōs īn nūmĭnĕ cārō

aērăquĕ sūprēmīs tĭmŭīt sūdāntĭă mēnsīs.

Mōx Năsămōnĭăcō dĕcŭs ādmīrābĭlĕ rēgī

pōssēssūm; fōrtīquĕ dĕō lībāvĭt hŏnōrēs

sēmpĕr ătrōx dēxtrā pēriūrōque ēnsĕ sŭpērbūs

Hānnĭbăl. Ītălĭcaē pērfūsūm sānguĭnĕ gēntīs

dīrăquĕ Rōmŭlĕīs pōrtāntem īncēndĭă tēctīs

ōdĕrăt, ēt cum ĕpŭlās, ēt cūm Lēnaēă dĭcārēt

dōnă, dĕūs cāstrīs maērēns cŏmĕs īrĕ nĕfāndīs,

praēcĭpŭē cūm sācrĭlĕgā făcĕ mīscŭĭt ārcēs

īpsĭŭs īmmĕrĭtaēquĕ dŏmōs āc tēmplă Săgūntī

pōllŭĭt ēt pŏpŭlīs Fŭrĭās īmmīsĭt hŏnēstās.

Nēc pōst Sīdŏnĭī lētūm dŭcĭs aērĕ pŏtītă

ēgrĕgĭō plĕbĕīă dŏmūs. cōnvīvĭă Sŷllaē

ōrnābāt sēmpēr clārōs īntrārĕ pĕnātēs

ādsuētum ēt fēlīx dŏmĭnōrūm stēmmătĕ sīgnūm.

Nūnc quŏquĕ, sī mōrēs hūmānăquĕ pēctŏră cūraē

nōssĕ dĕīs, nōn aūlă quĭdēm, Tīrŷnthĭĕ, nēc tē

rēgĭŭs āmbĭt hŏnōs, sēd cāsta īgnārăquĕ cūlpaē

mēns dŏmĭnī, cuī prīscă fĭdēs coēptaēquĕ pĕrēnnĕ

foēdŭs ămīcĭtĭaē. scĭt ădhūc flōrēntĕ sŭb aēvō

pār māgnīs Vēstīnŭs ăvīs, quēm nōctĕ dĭēquĕ

spīrăt ĕt īn cāraē vīvīt cōmplēxĭbŭs ūmbraē.

Hīc ĭgĭtūr tĭbĭ laētă quĭēs, fōrtīssĭmĕ dīvūm

Ālcīdē, nēc bēllă vĭdēs pūgnāsquĕ fĕrōcēs,

sēd chĕlўn ēt vīttās ĕt ămāntēs cārmĭnă laūrūs.

hīc tĭbĭ sōllēmnī mĕmŏrābīt cārmĭnĕ quāntūs

Īlĭăcās Gĕtĭcāsquĕ dŏmōs quāntūsquĕ nĭvālēm

Stŷmphālōn quāntūsquĕ iŭgīs Ĕrўmānthŏn ăquōsīs

tērrŭĕrīs, quēm tē pĕcŏrīs pōssēssŏr Hĭbērī,

quēm tŭlĕrīt saēvaē Mărĕōtĭcŭs ārbĭtĕr āraē;

hīc pĕnĕtrātă tĭbī spŏlĭātăquĕ līmĭnă mōrtīs

cōncĭnĕt ēt flēntēs Lĭbўaē Scўthĭaēquĕ pŭēllās.

nēc tē rēgnātōr Măcĕtūm nēc bārbărŭs ūmquām

Hānnĭbăl aūt saēvī pōssēt vōx hōrrĭdă Sŷllaē

hīs cĕlĕbrārĕ mŏdīs. cērtē tū, mūnĕrĭs aūctōr,

nōn ălĭīs māllēs ŏcŭlīs, Lŷsīppĕ, prŏbārī.

VII

ODE LYRICA AD VIBIVM MAXIMVM

Iām dĭū lātō sŏcĭātă cāmpō

fōrtĭs hērōōs, Ĕrătō, lăbōrēs

dīffĕr ātque īngēns ŏpŭs īn mĭnōrēs

cōntrăhĕ gŷrōs,

tūquĕ rēgnātōr lўrĭcaē cŏhōrtīs

dā nŏvī paūlūm mĭhĭ iūră plēctrī,

sī tŭās cāntū Lătĭō săcrāvī,

Pīndărĕ, Thēbās.

Māxĭmō cārmēn tĕnŭārĕ tēmptō;

nūnc ăb īntōnsā căpĭēndă mŷrtō

sērtă, nūnc māiōr sĭtĭs ēt bĭbēndūs

cāstĭŏr āmnīs.

Quāndŏ tē dūlcī Lătĭō rĕmīttēnt

Dālmătaē mōntēs, ŭbĭ Dītĕ vīsō

pāllĭdūs fōssōr rĕdĭt ērŭtōquĕ

cōncŏlŏr aūrō?

ēccĕ mē nātūm prŏpĭōrĕ tērrā

nōn tămēn pōrtū rĕtĭnēnt ămoēnō

dēsĭdēs Bāiaē lĭtĭcēnvĕ nōtūs

Hēctŏrĭs ārmīs.

Tōrpŏr ēst nōstrīs sĭnĕ tē Cămēnīs,

tārdĭūs suētō vĕnĭt īpsĕ Thŷmbraē

rēctŏr ēt prīmīs mĕŭs ēccĕ mētīs

haērĕt Ăchīllēs.

Quīppĕ tē fīdō mŏnĭtōrĕ nōstră

Thēbăīs mūltā crŭcĭātă līmā

tēmptăt aūdācī fĭdĕ Māntŭānaē

gaūdĭă fāmaē.

Sēd dămūs lēntō vĕnĭām, quŏd ālmā

prōlĕ fūndāstī văcŭōs pĕnātēs.

Ō dĭēm laētūm! vĕnĭt ēccĕ nōbīs

Māxĭmŭs āltēr.

Ōrbĭtās ōmnī fŭgĭēndă nīsū,

quām prĕmīt vōtīs ĭnĭmīcŭs hērēs,

ōptĭmō pōscēns (pŭdĕt heū) prŏpīnquūm

fūnŭs ămīcō,

ōrbĭtās nūllō tŭmŭlātă flētū;

stāt dŏmō cāptā cŭpĭdūs sŭpērstēs

īmmĭnēns lētī spŏlĭīs ĕt īpsūm

cōmpŭtăt īgnēm.

Dūrĕt īn lōngūm gĕnĕrōsŭs īnfāns

pērquĕ nōn mūltīs ĭtĕr ēxpĕdītūm

crēscăt īn mōrēs pătrĭōs ăvūmquĕ

prōvŏcĕt āctīs.

Tū tŭōs pārvō mĕmŏrābĭs ēnsēs

quōs ăd Ēōūm tŭlĕrās Ŏrōntēn

sīgnă frēnātaē mŏdĕrātŭs ālaē

Cāstŏrĕ dēxtrō;

īlle ŭt īnvīctī răpĭdūm sĕcūtūs

Caēsărīs fūlmēn rĕfŭgīs ămārām

Sārmătīs lēgēm dĕdĕrīt, sŭb ūnō

vīvĕrĕ caēlō.

Sēd tŭās ārtēs pŭĕr āntĕ dīscāt,

ōmnĕ quīs mūndī sĕnĭūm rĕmēnsūs

ōrsă Sāllūstī brĕvĭs ēt Tĭmāvī

rēddĭs ălūmnūm.

VIII

GRATVLATIO AD IVLIVM MENECRATEN

Pāndĕ fŏrīs sŭpĕrūm vīttātăquĕ tēmplă Săbaēīs

nūbĭbŭs ēt pĕcŭdūm fībrīs spīrāntĭbŭs īmplē,

Pārthĕnŏpē; clārī gĕnŭs ēccĕ Mĕnēcrătĭs aūgēt

tērtĭă iām sŭbŏlēs. prŏcĕrūm tĭbĭ nōbĭlĕ vūlgūs

crēscĭt ĕt īnsānī sōlātūr dāmnă Vĕsēvī.

nēc sōlūm fēstās sēcrētă Nĕāpŏlĭs ārās

āmbĭăt: ēt sŏcĭī pōrtūs dīlēctăquĕ mītī

tērră Dĭcaēārchō nēc nōn plăgă cāră mădēntī

Sūrrēntīnă dĕō sērtīs āltārĭă cīngāt,

mātērnī quā lītŭs ăvī, quēm tūrbă nĕpōtūm

cīrcŭmĭt ēt sĭmĭlēs cōntēndīt rēddĕrĕ vūltūs.

gaūdĕăt ēt Lĭbўcā praēsīgnĭs ăvūncŭlŭs hāstā,

quaēquĕ sĭbī gĕnĭtōs pŭtăt āttōllītquĕ bĕnīgnō

Pōllă sĭnū. mācte, ō iŭvĕnīs, quī tāntă mĕrēntī

lūmĭnă dās pătrĭaē. dūlcī trĕmĭt ēccĕ tŭmūltū

tōt dŏmĭnīs clāmātă dŏmūs. prŏcŭl ātră rĕcēdāt

Īnvĭdĭa ātque ălĭō līvēntĭă pēctŏră flēctāt:

hīs sĕnĭūm lōngaēquĕ dĕcūs vīrtūtĭs ĕt ālbă

Ātrŏpŏs ēt pătrĭūs laūrōs prōmīsĭt Ăpōllŏ.

Ērgŏ quŏd Aūsŏnĭaē pătĕr aūgūstīssĭmŭs ūrbīs

iūs tĭbĭ tērgĕmĭnaē dĕdĕrāt laētābĭlĕ prōlīs,

ōmĕn ĕrāt. vēnīt tŏtĭēns Lūcīnă pĭūmquĕ

īntrāvīt rĕpĕtītă lărēm. sīc fērtĭlĭs, ōrō,

stēt dŏmŭs ēt dōnīs nūmquām mūtātă săcrātīs.

māctĕ, quŏd ēt prōlēs tĭbĭ saēpĭŭs aūctă vĭrīlī

rōbŏrĕ, sēd iŭvĕnī laētānda ēt vīrgŏ părēntī:

āptĭŏr hīs vīrtūs, cĭtĭūs dăbĭt īllă nĕpōtēs,

quālīs mātērnīs Hĕlĕnē iām dīgnă pălaēstrīs

īntĕr Ămŷclaēōs rēptābāt cāndĭdă frātrēs;

vēl quālīs caēlī făcĭēs, ŭbĭ nōctĕ sĕrēnā

ādmōvērĕ iŭbār mĕdĭaē dŭŏ sīdĕră lūnaē.

Sēd quĕrŏr haūd făcĭlēs, iŭvĕnūm rārīssĭmĕ, quēstūs

īrāscōrque ĕtĭām, quāntum īrāscūntŭr ămāntēs.

tāntănĕ mē dĕcŭīt vūlgārī gaūdĭă fāmā

nōscĕrĕ? cūmquĕ tĭbī vāgīrēt tērtĭŭs īnfāns,

prōtĭnŭs īngēntī nōn vēnīt nūntĭă cūrsū

līttĕră, quaē fēstōs cŭmŭlāre āltārĭbŭs īgnēs

ēt rĕdĭmīrĕ chĕlŷn pōstēsque ōrnārĕ iŭbērēt

Ālbānōquĕ cădūm sōrdēntēm prōmĕrĕ fūmō

ēt cāntū sīgnārĕ dĭēm? sēd tārdŭs ĭnērsquĕ

nūnc dēmūm mĕă vōtă cănō: tŭă cūlpă tŭūsquĕ

hīc pŭdŏr. ūltĕrĭūs sĕd ĕnīm prōdūcĕrĕ quēstūs

nōn lĭcĕt; ēn hĭlărīs cīrcūmstāt tūrbă tŭōrūm

dēfēnsātquĕ pătrēm. quēm nōn hōc āgmĭnĕ vīncās?

dī pătrĭī, quōs aūgŭrĭīs sŭpĕr aēquŏră māgnīs

lītŭs ăd Aūsŏnĭūm dēvēxĭt Ăbāntĭă clāssīs,

tū, dūctōr pŏpŭlī lōngē mīgrāntĭs, Ăpōllŏ,

cūiŭs ădhūc vŏlŭcrēm laēvā cērvīcĕ sĕdēntēm

rēspĭcĭēns blāndē fēlīx Eūmēlŭs ădōrāt,

tūque, Āctaēă Cĕrēs, cūrsū cuī sēmpĕr ănhēlō

vōtīvām tăcĭtī quāssāmūs lāmpădă mŷstaē,

ēt vōs, Tŷndărĭdaē, quōs nōn hōrrēndă Lўcūrgī

Tāўgĕta ūmbrōsaēquĕ măgīs cŏlŭērĕ Thĕrāpnaē,

hōs cūm plēbĕ sŭā pătrĭī sērvātĕ pĕnātēs.

sīnt, quī fēssam aēvō crēbrīsquĕ lăbōrĭbŭs ūrbēm

vōce ŏpĭbūsquĕ iŭvēnt vĭrĭdīque īn nōmĭnĕ sērvēnt.

Hīs plăcĭdōs gĕnĭtōr mōrēs lārgūmquĕ nĭtōrēm

mōnstrĕt ăvūs, pūlchraē stŭdĭūm vīrtūtĭs ŭtērquĕ.

quīppe ĕt ŏpēs ĕt ŏrīgŏ sĭnūnt hānc lāmpădĕ prīmā

pātrĭcĭās īntrārĕ fŏrēs, hōs pūbĕ sŭb īpsā,

sī mŏdŏ prōnă bŏnīs īnvīctī Caēsărĭs ādsīnt

nūmĭnă, Rōmŭlĕī līmēn pūlsārĕ sĕnātūs.

IX

HENDECASYLLABI IOCOSI AD PLOTIVM GRYPVM

Ēst sānē iŏcŭs īstĕ, quōd lĭbēllūm

mīsīstī mĭhĭ, Grŷpĕ, prō lĭbēllō.

Ūrbānūm tămĕn hōc pŏtēst vĭdērī

sī pōst hōc ălĭquīd mĭhī rĕmīttās;

nām sī lūdĕrĕ, Grŷpĕ, pērsĕvērās,

nōn lūdīs. Lĭcĕt, ēccĕ, cōmpŭtēmūs.

Nōstēr pūrpŭrĕūs nŏvūsquĕ chārtā

ēt bīnīs dĕcŏrātŭs ūmbĭlīcīs

praētēr mē mĭhĭ cōnstĭtīt dĕcūssīs;

tū rōsūm tĭnĕīs sĭtūquĕ pūtrēm,

quālĕs aūt Lĭbўcīs mădēnt ŏlīvīs

aūt tūs Nīlĭăcūm pĭpērvĕ sērvānt

aūt Bŷzāntĭăcōs cŏcūnt lăcērtōs,

nēc sāltēm tŭă dīctă cōntĭnēntēm

quaē trīnō iŭvĕnīs fŏrō tŏnābās

aūt cēntūm prŏpĕ iūdĭcēs, prĭūsquām

tē Gērmānĭcŭs ārbĭtrūm sĕquēntī

ānnōnaē dĕdĭt ōmnĭūmquĕ lātē

praēfēcīt stătĭōnĭbūs vĭārūm,

sēd Brūtī sĕnĭs ōscĭtātĭōnēs

dē cāpsā mĭsĕrī lĭbēllĭōnīs,

ēmptūm plūs mĭnŭs āssĕ Gāĭānō,

dōnās. Ūsque ădĕōnĕ dēfŭērūnt

caēsīs pīllĕă sūtă dē lăcērnīs

vēl māntēlĭă lūrĭdaēvĕ māppaē,

chārtaē Thēbăĭcaēvĕ Cārĭcaēvĕ?

nūsquām tūrbĭnĕ cōndĭtūs rŭēntī

prūnōrūm glŏbŭs ātquĕ cōttănōrūm?

nōn ēnlŷchnĭă sīccă, nōn rĕplīctaē

būlbōrūm tŭnĭcaē? nĕc ōvă tāntūm

nēc lēnēs hălĭcaē nĕc āspĕrūm fār?

nūsquām Cīnўphĭīs văgātă cāmpīs

cūrvārūm dŏmŭs ūdă cōchlĕārūm?

nōn lārdūm grăvĕ dēbĭlīsvĕ pērnă?

nōn Lūcānĭcă, nōn grăvēs Fălīscī,

nōn sāl ōxўpŏrūmvĕ cāsĕūsvĕ

aūt pānēs vĭrĭdāntĭs āphrŏnītrī

vēl pāssūm psĭthĭīs sŭīs rĕcōctūm

dūlcī dēfrŭtă vēl lŭrōsă caēnō?

quāntūm vēl dărĕ cērĕōs ŏlēntēs,

cūltēllūm tĕnŭēsvĕ cōdĭcīllōs?

ōllārēs, rŏgŏ, nōn lĭcēbăt ūvās,

Cūmānō pătĭnās ĭn ōrbĕ tōrtās

aūt ūnām dărĕ sŷnthĕsīn (quĭd hōrrēs?)

ālbōrūm călĭcum ātquĕ cāccăbōrūm?

sēd cērtā vĕlŭt aēquŭs īn stătērā

nīl mūtās, sĕd ĭdēm mĭhī rĕpēndīs.

Quīd sī cūm bĕnĕ mānĕ sēmĭcrūdūs

īnlātām tĭbĭ dīxĕrō sălūtēm,

ēt tū mē vĭcĭbūs dŏmī sălūtēs?

aūt cūm mē dăpĕ iūvĕrīs ŏpīmā,

ēxspēctēs sĭmĭlēs ĕt īpsĕ cēnās?

Īrāscōr tĭbĭ, Grŷpĕ. sēd vălēbīs;

tāntūm nē mĭhĭ, quō sŏlēs lĕpōrĕ,

ēt nūnc hēndĕcăsŷllăbōs rĕmīttās.

STATIVS MARCELLO SVO SALVTEM

Inveni librum, Marcelle carissime, quem pietati tuae dedicarem. Reor equidem aliter quam invocato numine maximi imperatoris nullum opusculum meum coepisse; sed hic liber tres habet ... se quam quod quarta ad honorem tuum pertinet. Primo autem septimum decimum Germanici nostri consulatum adoravi; secundo gratias egi sacratissimis eius epulis honoratus; tertio viam Domitianam miratus sum qua gravissimam harenarum moram exemit: cuius beneficio tu quoque maturius epistulam meam accipies, quam tibi in hoc libro a Neapoli scribo. Proximum est lyricum carmen ad Septimium Severum, iuvenem, ud scis, inter ornatissimos secundi ordinis, tuum quidem et condiscipulum, sed mihi citra hoc quoque ius artissime carum. Nam Vindicis nostri Herculem Epitrapezion secundum honorem quem de me et de ipsis studiis meretur imputare etiam tibi possum. Maximum Vibium et dignitatis et eloquentiae nomine a nobis diligi satis eram testatus epistula quam ad illum de editione Thebaidos meae publicavi; sed nunc quoque eum reverti maturius ex Dalmada rogo. Iuncta est ecloga ad municipem meum Iulium Menecraten, splendidum iuvenem et Polli generum, cui gratulor quod Neapolim nostram numero liberorum honestaverit. Plotio Grypo, maioris gradus iuveni, dignius opusculum reddam, sed interim hendecasyllabos quos Saturnalibus una risimus huic volumini inservi. Quare ergo plura in quarto Silvarum quam in prioribus? ne se putent aliquid egisse qui reprehenderunt, ut audio, quod hoc stili genus edidissem. Primum supervacuum est dissuadere rem factam; deinde multa ex illis iam domino Caesari dederam, et quanto hoc plus est quam edere! exerceri autem ioco non licet? "secreto" inquit. Sed et sphaeromachia spectantes et palaris lusio admittit. Novissime, quisquis ex meis invitus aliquid legit, statim se profitetur adversum. Ita quare consilio eius accedam? in summam, nempe ego sum qui traducor; taceat et gaudeat. Hunc tamen librum tu, Marcelle, defendes. Et, si videtur, hactenus, sin minus, reprehendemur. Vale.

I

SEPTIMVS DECIMVS CONSOLATVS IMP. AVG. GERMANICI

Laeta bis octonis accedit purpura fastis

Caesaris insignemque aperit Germanicus annum,

atque oritur cum sole novo, cum grandibus astris

clarius ipse nitens et primo maior Eoo.

5exsultent leges Latiae, gaudete, curules,

et septemgemino iactantior aethera pulset

Roma iugo, plusque ante alias Evandrius arces

collis ovet: subiere novi Palatia fasces

et requiem bissextus honos precibusque receptis

10curia Caesareum gaudet vicisse pudorem.

ipse etiam immensi reparator maximus aevi

attollit vultus et utroque a limine grates

Ianus agit, quem tu vicina Pace ligatum

omnia iussisti componere bella novique

15in leges iurare fori. levat ecce supinas

hinc atque inde manus geminaque haec voce profatur:

"salve, magne parens mundi, qui saecula mecum

instaurare paras, talem te cernere semper

mense meo tua Roma cupit; sic tempora nasci,

20sic annos intrare decet. da gaudia fastis

continua; hos umeros multo sinus ambiat ostro

et properata tuae manibus praetexta Minervae.

aspicis ut templis alius nitor, altior aris

ignis et ipsa meae tepeant tibi sidera brumae,

25moribus atque tuis gaudent turmaeque tribusque

purpureique patres, lucemque a consule ducit

omnis honos? quid tale, precor, prior annus habebat?

dic age, Roma potens, et mecum, longa Vetustas,

dinumera fastos nec parva exempla recense,

30sed quae sola meus dignetur vincere Caesar.

ter Latio deciesque tulit labentibus annis

Augustus fasces, sed coepit sero mereri:

tu iuvenis praegressus avos. et quanta recusas,

quanta vetas! flectere tamen precibusque senatus

35promittes hunc saepe diem. manet insuper ordo

longior, et totidem felix tibi Roma curules

terque quaterque dabit. mecum altera saecula condes,

et tibi longaevi renovabitur ara parentis;

mille tropaea feres, tantum permitte triumphos.

40restat Bactra novis, restat Babylona tributis

frenari; nondum gremio Iovis Indica laurus,

nondum Arabes Seresque rogant, nondum omnis honorem

annus habet, cupiuntque decem tua nomina menses".

sic Ianus clausoque libens se poste recepit.

45tunc omnes patuere dei laetoque dederunt

signa polo, longamque tibi, rex magne, iuventam

annuit atque suos promisit Iuppiter annos.

II

EVCHARISTICON AD IMP. AVG. GERM. DOMITIANVM

Regia Sidoniae convivia laudat Elissae

qui magnum Aenean Laurentibus intulit arvis,

Alcinoique dapes mansuro carmine monstrat,

aequore qui multo reducem consumpsit Ulixem:

5ast ego cui sacrae Caesar nova gaudia cenae

nunc primum dominaque dedit non surgere mensa,

qua celebrem mea vota lyra, quas solvere grates

sufficiam? non, si pariter mihi vertice laeto

nectat odoratas et Smyrna et Mantua lauros,

10digna loquar. mediis videor discumbere in astris

cum Iove et Iliaca porrectum sumere dextra

immortale merum. steriles transmisimus annos:

haec aevi mihi prima dies, hic limina vitae.

tene ego, regnator terrarum orbisque subacti

15magne parens, te, spes hominum, te, cura deorum,

cerno iacens? datur haec iuxta, datur ora tueri

vina inter mensasque, et non adsurgere fas est?

Tectum augustum, ingens, non centum insigne columnis,

sed quantae superos caelumque Atlante remisso

20sustentare queant. stupet hoc vicina Tonantis

regia, teque pari laetantur sede locatum

numina. nec magnum properes escendere caelum:

tanta patet moles effusaeque impetus aulae

liberior, campi multumque amplexus operti

25aetheros, et tantum domino minor; ille penatis

implet et ingenti genio iuvat. aemulus illic

mons Libys Iliacusque nitent et multa Syene

et Chios et glaucae certantia Doridi saxa

Lunaque portandis tantum suffecta columnis.

30longa supra species: fessis vix culmina prendas

visibus auratique putes laquearia caeli.

hic cum Romuleos proceres trabeataque Caesar

agmina mille simul iussit discumbere mensis,

ipsa sinus accincta Ceres Bacchusque laborat

35sufficere. Aetherii felix sic orbita fluxit

Triptolemi; sic vitifero sub palmite nudos

umbravit colles et sobria rura Lyaeus.

Sed mihi non epulas Indisque innixa columnis

robora Maurorum famulasque ex ordine turmas,

40ipsum, ipsum cupido tantum spectare vacavit

tranquillum vultus et maiestate serena

mulcentem radios summittentemque modeste

fortunae vexilla suae; tamen ore nitebat

dissimulatus honos. talem quoque barbarus hostis

45posset et ignotae conspectum agnoscere gentes.

Non aliter gelida Rhodopes in valle recumbit

dimissis Gradivus equis; sic lubrica ponit

membra Therapnaea resolutus gymnade Pollux,

sic iacet ad Gangen Indis ululantibus Euhan,

50sic gravis Alcides post horrida iussa reversus

gaudebat strato latus acclinare leoni.

Parva loquor necdum aequo tuos, Germanice, vultus:

talis, ubi Oceani finem mensasque revisit

Aethiopum sacro diffusus nectare vultus

55dux superum secreta iubet dare carmina Musas

et Pallenaeos Phoebum laudare triumphos.

Di tibi (namque animas saepe exaudire minores

dicuntur) patriae bis terque exire senectae

annuerint fines. rata numina miseris astris,

60templaque des habitesque domos! saepe annua pandas

limina, saepe novo Ianum lictore salutes,

saepe coronatis iteres quinquennia lustris!

qua mihi felices epulas mensaeque dedisti

sacra tuae, talis longo post tempore venit

65lux mihi, Troianae qualis sub collibus Albae,

cum modo Germanas acies modo Daca sonantem

proelia Palladio tua me manus induit auro.

III

VIA DOMITIANA

Quis duri silicis gravisque ferri

immanis sonus aequori propinquum

saxosae latus Appiae replevit?

certe non Libycae sonant catervae

5nec dux advena peierante bello

Campanos quatit inquietus agros

nec frangit vada montibusque caesis

inducit Nero sordidas paludes,

sed qui limina bellicosa Iani

10iustis legibus et foro coronat,

quis castae Cereri diu negata

reddit iugera sobriasque terras,

quis fortem vetat interire sexum

et censor prohibet mares adultos

15pulchrae supplicium timere formae,

qui reddit Capitolio Tonantem

et Pacem propria domo reponit,

qui genti patriae futura semper

sancit limina Flaviumque caelum,

20hic segnes populi vias gravatus

et campos iter omne detinentes

longos eximit ambitus novoque

iniectu solidat graves harenas,

gaudens Euboicae domum Sibyllae

25Gauranosque sinus et aestuantes

septem montibus admovere Baias.

Hic quondam piger axe vectus uno

nutabat cruce pendula viator

sorbebatque rocas maligna tellus

30et plebs in mediis Latina campis

horrebat mala navigationis;

nec cursus agiles, sed impeditum

tardabant iter orbitae tenaces

dum pondus nimium querens sub alta

35repit languida quadrupes statera.

At nunc quae solidum diem terebat

horarum via facta vix duarum.

Non tensae volucrum per astra pennae

nec velocius ibitis carinae.

40Hic primus labor incohare sulcos

et rescindere limites et alto

egestu penitus cavare terras;

mox haustas aliter replere fossas

et summo gremium parare dorso,

45ne nutent sola, ne maligna sedes

det pressis dubium cubile saxis;

tunc umbonibus hinc et hinc coactis

et crebris iter alligare gonfis.

O quantae pariter manus laborant!

50hi caedunt nemus exuuntque montes,

hi ferro scopulos trabesque levant;

illi saxa ligant opusque texunt

cocto pulvere sordidoque tofo;

hi siccant bibulas manu lacunas

55et longe fluvios agunt minores.

Hae possent et Athon cavare dextrae

et maestum pelagus gementis Helles

intercludere ponte non natanti.

His (parvus, nisi di viam vetarent)

60Inous freta miscuisset Isthmos.

Fervent litora mobilesque silvae,

it longus medias fragor per urbes

atque echo simul hinc et inde fractam

Gauro Massicus uvifer remittit.

65Miratur sonitum quieta Cyme

et Literna palus pigerque Safon.

At flavum caput umidumque late

crinem mollibus impeditus ulvis

Vulturnus levat ora maximoque

70pontis Caesarei reclinis arcu

raucis talia faucibus redundat:

"camporum bone conditor meorum,

qui me, vallibus aviis refusum

et ripas habitare nescientem,

75recti legibus alvei ligasti

et nunc ille ego turbidus minaxque,

vix passus dubias prius carinas,

iam pontem fero perviusque calcor;

qui terras rapere et rotare silvas

80adsueram (pudet!) amnis esse coepi

sed grates ago servitusque tanti est

quod sub te duce, te iubente, cessi,

quod tu maximus arbiter meaeque

victor perpetuus legere ripae.

85Et nunc limite me colis beato

nec sordere sinis malumque late

deterges sterilis soli pudorem,

ne me pulvereum gravemque caeno

Tyrrheni sinus obruat profundi

90(qualis Cinyphius tacente ripa

Poenos Bagrada serpit inter agros)

sed talis ferar ut nitente cursu

tranquillum mare proximumque possim

puro gurgite provocare Lirim".

95Haec amnis, pariterque se levarat

ingenti plaga marmorata dorso.

Huius ianua prosperumque limen

arcus, belligeris ducis tropaeis

et totis Ligurum nitens metallis,

100quantus nubila qui coronat imbri.

Illic flectit iter citus viator,

illic Appia se dolet relinqui.

Tunc velocior acriorque cursus,

tunc ipsos iuvat imperus iugales,

105ceu fessis ubi remigum lacertis,

primae, carbasa ventilatis, aurae.

Ergo omnes, age, quae sub axe primo

Romani colitis fidem parentis,

prono limite commeate, gentes,

110Eoae, citius venite, laurus:

nil obstat cupidis, nihil moratur.

Qui primo Tiberim reliquit ortu

primo vespere naviget Lucrinum.

Sed quam fine viae recentis imo,

115qua monstrat veteres Apollo Cumas,

albam crinibus infulisque cerno?

visu fallimur, an sacris ab antris

profert Chalcidicas Sibylla laurus?

cedamus; chely, iam repone cantus:

120vates sanctior incipit, tacendum est.

En et colla rotat novisque late

bacchatur spatiis viamque replet.

Tunc sic virgineo profatur ore:

"dicebam, veniet (manete campi

125atque amnis), veniet favente caelo

qui foedum nemus et putres harenas

celsis pontibus et via levabit.

En hic est deus, hunc iubet beatis

pro se Iuppiter imperare terris;

130quo non dignior has subit habenas

ex quo me duce praescios Averni

Aeneas avide futura quaerens

lucos et penetravit et reliquit.

Hic paci bonus, hic timendus armis;

135hic si flammigeros teneret axes,

natura melior potentiorque,

largis, India, nubibus maderes,

undaret Libye, teperet Haemus.

Salve, dux hominum et parens deorum,

140provisum mihi conditumque numen.

Nec iam putribus evoluta chartis

sollemni prece Quindecimvirorum

perlustra mea dicta, sed canentem

ipsam comminus, ut mereris, audi.

145Vidi quam seriem virentis aevi

pronectant tibi candidae sorores:

magnus te manet ordo saeculorum,

natis longior abnepotibusque

annos perpetua geres iuventa

150quos fertur placidos adisse Nestor,

quos Tithonia computat senectus

et quantos ego Delium poposci.

Iuravit tibi iam nivalis Arctus,

nunc magnos Oriens dabit triumphos.

155ibis qua vagus Hercules et Euhan

ultra sidera flammeumque solem

et Nili caput et nives Atlantis,

et laudum cumulo beatus omni

scandes belliger abnuesque currus,

160donec Troicus ignis et renatae

Tarpeius pater intonabit aulae,

haec donec via te regente terras

annosa magis Appia senescat".

IV

EPISTVLA AD VITORIVM MARCELLVM

Curre per Euboicos non segnis, epistola, campos,

hac ingressa vias qua nobilis Appia crescit

in latus et molles solidus premit agger harenas;

atque ubi Romuleas velox penetraveris arces,

5continuo dextras flavi pete Thybridis oras,

Lydia qua penitus stagnum navale coërcet

ripa suburbanisque vadum praetexitur hortis.

illic egregium formaque animisque videbis

Marcellum et celso praesignem vertice nosces.

10cui primam solito vulgi de more salutem,

mox inclusa modis haec reddere verba memento:

"iam terras volucremque polum fuga veris aquosi

laxat et Icariis caelum latratibus urit;

ardua iam densae rarescunt moenia Romae.

15hos Praeneste sacrum, nemus hos glaciale Dianae,

Algidus aut horrens aut Tuscula protegit umbra,

Tiburis hi lucos Anienaque frigora captant.

te quoque clamosae quaenam plaga mitior Urbi

subtrahit? aestivos quo decipis aëre soles?

20quid tuus ante omnis, tua cura potissima, Gallus,

nec non noster amor (dubium morumne probandus

ingeniine bonis)? Latiis aestivat in oris

anne metalliferae repetit iam moenia Lunae

Tyrrhenasque domos? quod si tibi proximus haeret,

25non ego nunc vestro procul a sermone recedo:

certum est, inde sonus geminas mihi circumit aures.

sed tu, dum nimio possessa Hyperione flagrat

torva Cleonaei iuba sideris, exue curis

pectus et assiduo temet furare labori.

30et sontes operit pharetras arcumque retendit

Parthus et Eleis auriga laboribus actos

Alpheo permulcet equos et nostra fatiscit

laxaturque chelys: vires instigat alitque

tempestiva quies, maior post otia virtus.

35talis cantata Briseide venit Achilles

acrior et positis erupit in Hectora plectris.

te quoque flammabit tacite repetita parumper

desidia et solitos novus exsultabis in actus.

certe iam Latiae non miscent iurgia leges,

40et pacem piger annus habet, messesque reversae

dimisere forum. nec iam tibi turba reorum

vestibulo querulique rogant exire clientes.

cessat centeni moderatrix iudicis hasta,

qua tibi sublimi iam nunc celeberrima fama

45eminet et iuvenis facundia praeterit annos.

felix curarum, cui non Heliconia cordi

serta nec imbelles Parnasi e vertice laurus,

sed viget ingenium et magnos accinctus in usus

fert animus quascumque vices: nos otia vitae

50solamur cantu ventosaque gaudia famae

quaerimus. En, egomet somnum et geniale secutus

litus, ubi Ausonio se condidit hospita portu

Parthenope, tenues ignavo pollice chordas

pulso Maroneique sedens in margine templi

55sumo animum et magni tumulis accanto magistri:

at tu, si longi cursum dabit Atropos aevi

(detque precor Latiique ducis sic numina pergant,

quem tibi posthabito studium est coluisse Tonante,

quique tuos alio subtexit munere fasces

60et spatia obliquae mandat renovare Latinae),

forsitan Ausonias ibis frenare cohortes

aut Rheni populos aut nigrae litora Thules

aut Histrum servare datur metuendaque portae

limina Caspiacae. nec enim tibi sola potentis

65eloquii virtus: sunt membra accommoda bellis,

quique gravem tarde subeant thoraca lacerti:

seu campo pedes ire pares, est agmina supra

nutaturus apex; seu frena sonantia flectes,

serviet asper equus. nos facta aliena canendo

70vergimur in senium: propriis tu pulcher in armis

ipse canenda geres parvoque exempla parabis

magna Getae, dignos quem iam nunc belliger actus

poscit avos praestatque domi novisse triumphos.

surge, agedum, iuvenemque, puer, deprende parentem,

75stemmate materno felix, virtute paterna.

iam te blanda sinu Tyrio sibi Curia felix

educat et cunctas gaudet spondere curules".

Haec ego Chalcidicis ad te, Marcelle, sonabam

litoribus, fractas ubi Vesuius erigit iras

80aemula Trinacriis volvens incendia flammis.

mira fides! credetne virum ventura propago,

cum segetes iterum, cum iam haec deserta virebunt,

infra urbes populosque premi proavitaque toto

rura abiisse mari? necdum letale minari

85cessat apex. procul ista tuo sint fata Teate,

nec Marrucinos agat haec insania montes.

Nunc si forte meis quae sint exordia musis

scire petis, iam Sidonios emensa labores

Thebais optato collegit carbasa portu

90Parnasique iugis silvaque Heliconide festis

tura dedit flammis et virginis exta iuvencae

votiferaque meas suspendit ab arbore vittas.

nunc vacuos crines alio subit infula nexu:

Troia quidem magnusque mihi temptatur Achilles,

95sed vocat arcitenens alio pater armaque monstrat

Ausonii maiora ducis. trahit impetus illo

iam pridem retrahitque timor. stabuntne sub illa

mole umeri an magno vincetur pondere cervix?

dic, Marcelle, feram? fluctus an sueta minores

100nosse ratis nondum Ioniis credenda periclis?

Iamque vale et penitus voti tibi vatis honorem

corde exire veta. nisi enim Tirynthius, almae

pectus amicitiae: cedet tibi gloria fidi

Theseos, et lacerum qui circa moenia Troiae

105Priamiden caeso solacia traxit amico.

V

ODE LYRICA AD SEPTIMIVM SEVERVM

Parvi beatus ruris honoribus,

qua prisca Teucros Alba colit lares,

fortem atque facundum Severum

non solitis fidibus saluto.

5Iam trux ad Arctos Parrhasias hiems

concessit altis obruta solibus,

iam pontus ac tellus renident

in Zephyros Aquilone fracto.

Nunc cuncta veris frondibus annuis

10crinitur arbos, nunc volucrum novi

questus inexpertumque carmen

quod tacita statuere bruma.

Mos parca tellus pervigil et focus

culmenque multo lumine sordidum

15solantur exemptusque testa

qua modo ferbuerat Lyaeus.

Non mille balant lanigeri greges

nec vacca dulci mugit adultero,

unique siquando canenti

20mutus ager domino reclamat.

Sed terra primis post patriam mihi

dilecta curis; hic mea carmina

regina bellorum virago

Caesareo peramavit auro,

25cum tu sodalis dulce periculum

conisus omni pectore tolleres,

ut Castor ad cunctos tremebat

Bebryciae strepitus harenae.

Tene in remotis Syrtibus avia

30Leptis creavit? iam feret Indicas

messes odoratisque rara

cinnama praeripiet Sabaeis.

Quis non in omni vertice Romuli

reptasse dulcem Septimium putet?

35quis fonte Iuturnae relictis

uberibus neget esse pastum?

nec mira virtus: protinus Ausonum

portus vadosae nescius Africae

intras adoptatusque Tuscis

40gurgitibus puer innatasti.

Hinc parvus inter pignora curiae

contentus artae lumine purpurae

crescis, sed immensos labores

indole patricia secutus.

45Non sermo Poenus, non habitus tibi,

externa non mens: Italus, Italus.

Sunt Urbe Romanisque turmis

qui Libyam deceant alumni.

Est et frementi vox hilaris foro,

50venale sed non eloquium tibi,

ensisque vagina quiescit

stringere ni iubeant amici.

Sed rura cordi saepius et quies,

nunc in paternis sedibus et solo

55Veiente, nunc frondosa supra

Hernica, nunc Curibus vetustis.

Hic plura pones votibus et modis

passu solutis, sed memor interim

nostri verecundo latentem

60barbiton ingemina sub antro.

VI

HERCVLES EPITRAPEZIOS NOVI VINDICIS

Forte remittentem curas Phoeboque levatum

pectora, cum patulis tererem vagus otia Saeptis

iam moriente die, rapuit me cena benigni

Vindicis. haec imos animi perlapsa recessus

5inconsumpta manet: neque enim ludibria ventris

hausimus aut epulas diverso a sole petitas

vinaque perpetuis aevo certantia fastis.

a miseri! quos nosse iuvat quid Phasidis ales

distet ab hiberna Rhodopes grue, quis magis anser

10exta ferat, cur Tuscus aper generosior Umbro,

lubrica qua recubent conchylia mollius alga!

nobis verus amor medioque Helicone petitus

sermo hilaresque ioci brumalem absumere noctem

suaserunt mollemque oculis expellere somnum,

15donec ab Elysiis prospexit sedibus alter

Castor et hesternas risit Tithonia mensas.

o bona nox iunctaque utinam Tirynthia luna!

nox et Erythraeis Thetidis signanda lapillis

et memoranda diu geniumque habitura perennem!

20mille ibi tunc species aerisque eborisque vetusti

atque locuturas mentito corpore ceras

edidici. quis namque oculis certaverit usquam

Vindicis, artificum veteres agnoscere ductus

et non inscriptis auctorem reddere signis?

25hic tibi quae docto multum vigilata Myroni

aera, laboriferi vivant quae marmora caelo

Praxitelis, quod ebur Pisaeo pollice rasum,

quid Polycleteis iussum spirare caminis,

linea quae veterem longe fateatur Apellen,

30monstrabit: namque haec, quotiens chelyn exuit, illi

desidia est, hic Aoniis amor avocat antris.

Haec inter castae genius tutelaque mensae

Amphitryoniades multo mea cepit amore

pectora nec longo satiavit lumina visu

35tantus honos operi finesque inclusa per artos

maiestas. deus ille, deus! seseque videndum

indulsit, Lysippe, tibi parvusque videri

sentirique ingens! Et cum mirabilis intra

stet mensura pedem, tamen exclamare libebit,

40si visus per membra feres: "hoc pectore pressus

vastator Nemees; haec exitiale ferebant

robur et Argoos frangebant bracchia remos."

nec spatium: tam magna brevi mendacia formae!

quis modus in dextra, quanta experientia docti

45artificis curis pariter gestamina mensae

fingere et ingentes animo versare colossos!

tale nec Idaeis quicquam Telchines in antris

nec stolidus Brontes nec, qui polit arma deorum,

Lemnius exigua potuisset ludere massa.

50nec torva effigies epulisque aliena remissis,

sed qualem parci domus admirata Molorchi

aut Aleae lucis vidit Tegeaea sacerdos;

qualis et Oetaeis emissus in astra favillis

nectar adhuc torva laetus Iunone bibebat;

55sic mitis vultus, veluti de pectore gaudens,

hortatur mensas. tenet haec marcentia fratris

pocula, at haec clavae meminit manus; aspera sedes

sustinet et cultum Nemeaeo tegmine saxum.

Digna operi fortuna sacro. Pellaeus habebat

60regnator laetis numen venerabile mensis

et comitem occasus secum portabat et ortus,

praestabatque libens modo qua diademata dextra

abstulerat dederatque et magnas verterat urbes.

semper ab hoc animos in crastina bella petebat,

65huic acies semper victor narrabat opimas,

sive catenatos Bromio detraxerat Indos,

seu clusam magna Babylona refregerat hasta

seu Pelopis terras libertatemque Pelasgam

obruerat bello; magnoque ex agmine laudum

70fertur Thebanos tantum excusasse triumphos.

ille etiam, magnos Fatis rumpentibus actus,

cum traheret letale merum, iam mortis opaca

nube gravis vultus alios in numine caro

aeraque supremis timuit sudantia mensis.

75Mox Nasamoniaco decus admirabile regi

possessum; fortique deo libavit honores

semper atrox dextra periuroque ense superbus

Hannibal. Italicae perfusum sanguine gentis

diraque Romuleis portantem incendia tectis

80oderat, et cum epulas, et cum Lenaea dicaret

dona, deus castris maerens comes ire nefandis,

praecipue cum sacrilega face miscuit arces

ipsius immeritaeque domos ac templa Sagunti

polluit et populis Furias immisit honestas.

85Nec post Sidonii letum ducis aere potita

egregio plebeia domus. convivia Syllae

ornabat semper claros intrare penates

adsuetum et felix dominorum stemmate signum.

Nunc quoque, si mores humanaque pectora curae

90nosse deis, non aula quidem, Tirynthie, nec te

regius ambit honos, sed casta ignaraque culpae

mens domini, cui prisca fides coeptaeque perenne

foedus amicitiae. scit adhuc florente sub aevo

par magnis Vestinus avis, quem nocte dieque

95spirat et in carae vivit complexibus umbrae.

Hic igitur tibi laeta quies, fortissime divum

Alcide, nec bella vides pugnasque feroces,

sed chelyn et vittas et amantes carmina laurus.

hic tibi sollemni memorabit carmine quantus

100Iliacas Geticasque domos quantusque nivalem

Stymphalon quantusque iugis Erymanthon aquosis

terrueris, quem te pecoris possessor Hiberi,

quem tulerit saevae Mareoticus arbiter arae;

hic penetrata tibi spoliataque limina mortis

105concinet et flentes Libyae Scythiaeque puellas.

nec te regnator Macetum nec barbarus umquam

Hannibal aut saevi posset vox horrida Syllae

his celebrare modis. certe tu, muneris auctor,

non aliis malles oculis, Lysippe, probari.

VII

ODE LYRICA AD VIBIVM MAXIMVM

Iam diu lato sociata campo

fortis heroos, Erato, labores

differ atque ingens opus in minores

contrahe gyros,

5tuque regnator lyricae cohortis

da novi paulum mihi iura plectri,

si tuas cantu Latio sacravi,

Pindare, Thebas.

Maximo carmen tenuare tempto;

10nunc ab intonsa capienda myrto

serta, nunc maior sitis et bibendus

castior amnis.

Quando te dulci Latio remittent

Dalmatae montes, ubi Dite viso

15pallidus fossor redit erutoque

concolor auro?

ecce me natum propiore terra

non tamen portu retinent amoeno

desides Baiae liticenve notus

20Hectoris armis.

Torpor est nostris sine te Camenis,

tardius sueto venit ipse Thymbrae

rector et primis meus ecce metis

haeret Achilles.

25Quippe te fido monitore nostra

Thebais multa cruciata lima

temptat audaci fide Mantuanae

gaudia famae.

Sed damus lento veniam, quod alma

30prole fundasti vacuos penates.

O diem laetum! venit ecce nobis

Maximus alter.

Orbitas omni fugienda nisu,

quam premit votis inimicus heres,

35optimo poscens (pudet heu) propinquum

funus amico,

orbitas nullo tumulata fletu;

stat domo capta cupidus superstes

imminens leti spoliis et ipsum

40computat ignem.

Duret in longum generosus infans

perque non multis iter expeditum

crescat in mores patrios avumque

provocet actis.

45Tu tuos parvo memorabis enses

quos ad Eoum tuleras Oronten

signa frenatae moderatus alae

Castore dextro;

ille ut invicti rapidum secutus

50Caesaris fulmen refugis amaram

Sarmatis legem dederit, sub uno

vivere caelo.

Sed tuas artes puer ante discat,

omne quis mundi senium remensus

55orsa Sallusti brevis et Timavi

reddis alumnum.

VIII

GRATVLATIO AD IVLIVM MENECRATEN

Pande foris superum vittataque templa Sabaeis

nubibus et pecudum fibris spirantibus imple,

Parthenope; clari genus ecce Menecratis auget

tertia iam suboles. procerum tibi nobile vulgus

5crescit et insani solatur damna Vesevi.

nec solum festas secreta Neapolis aras

ambiat: et socii portus dilectaque miti

terra Dicaearcho nec non plaga cara madenti

Surrentina deo sertis altaria cingat,

10materni qua litus avi, quem turba nepotum

circumit et similes contendit reddere vultus.

gaudeat et Libyca praesignis avunculus hasta,

quaeque sibi genitos putat attollitque benigno

Polla sinu. macte, o iuvenis, qui tanta merenti

15lumina das patriae. dulci tremit ecce tumultu

tot dominis clamata domus. procul atra recedat

Invidia atque alio liventia pectora flectat:

his senium longaeque decus virtutis et alba

Atropos et patrius lauros promisit Apollo.

20Ergo quod Ausoniae pater augustissimus urbis

ius tibi tergeminae dederat laetabile prolis,

omen erat. venit totiens Lucina piumque

intravit repetita larem. sic fertilis, oro,

stet domus et donis numquam mutata sacratis.

25macte, quod et proles tibi saepius aucta virili

robore, sed iuveni laetanda et virgo parenti:

aptior his virtus, citius dabit illa nepotes,

qualis maternis Helene iam digna palaestris

inter Amyclaeos reptabat candida fratres;

30vel qualis caeli facies, ubi nocte serena

admovere iubar mediae duo sidera lunae.

Sed queror haud faciles, iuvenum rarissime, questus

irascorque etiam, quantum irascuntur amantes.

tantane me decuit vulgari gaudia fama

35noscere? cumque tibi vagiret tertius infans,

protinus ingenti non venit nuntia cursu

littera, quae festos cumulare altaribus ignes

et redimire chelyn postesque ornare iuberet

Albanoque cadum sordentem promere fumo

40et cantu signare diem? sed tardus inersque

nunc demum mea vota cano: tua culpa tuusque

hic pudor. ulterius sed enim producere questus

non licet; en hilaris circumstat turba tuorum

defensatque patrem. quem non hoc agmine vincas?

45di patrii, quos auguriis super aequora magnis

litus ad Ausonium devexit Abantia classis,

tu, ductor populi longe migrantis, Apollo,

cuius adhuc volucrem laeva cervice sedentem

respiciens blande felix Eumelus adorat,

50tuque, Actaea Ceres, cursu cui semper anhelo

votivam taciti quassamus lampada mystae,

et vos, Tyndaridae, quos non horrenda Lycurgi

Taygeta umbrosaeque magis coluere Therapnae,

hos cum plebe sua patrii servate penates.

55sint, qui fessam aevo crebrisque laboribus urbem

voce opibusque iuvent viridique in nomine servent.

His placidos genitor mores largumque nitorem

monstret avus, pulchrae studium virtutis uterque.

quippe et opes et origo sinunt hanc lampade prima

60patricias intrare fores, hos pube sub ipsa,

si modo prona bonis invicti Caesaris adsint

numina, Romulei limen pulsare senatus.

IX

HENDECASYLLABI IOCOSI AD PLOTIVM GRYPVM

Est sane iocus iste, quod libellum

misisti mihi, Grype, pro libello.

Urbanum tamen hoc potest videri

si post hoc aliquid mihi remittas;

5nam si ludere, Grype, perseveras,

non ludis. Licet, ecce, computemus.

Noster purpureus novusque charta

et binis decoratus umbilicis

praeter me mihi constitit decussis;

10tu rosum tineis situque putrem,

quales aut Libycis madent olivis

aut tus Niliacum piperve servant

aut Byzantiacos cocunt lacertos,

nec saltem tua dicta continentem

15quae trino iuvenis foro tonabas

aut centum prope iudices, priusquam

te Germanicus arbitrum sequenti

annonae dedit omniumque late

praefecit stationibus viarum,

20sed Bruti senis oscitationes

de capsa miscri libellionis,

emptum plus minus asse Gaiano,

donas. Usque adeone defuerunt

caesis pillea suta de lacernis

25vel mantelia luridaeve mappae,

chartae Thebaicaeve Caricaeve?

nusquam turbine conditus ruenti

prunorum globus atque cottanorum?

non enlychnia sicca, non replictae

30bulborum tunicae? nec ova tantum

nec lenes halicae nec asperum far?

nusquam Cinyphiis vagata campis

curvarum domus uda cochlearum?

non lardum grave debilisve perna?

35non Lucanica, non graves Falisci,

non sal oxyporumve caseusve

aut panes viridantis aphronitri

vel passum psithiis suis recoctum

dulci defruta vel lurosa caeno?

40quantum vel dare cereos olentes,

cultellum tenuesve codicillos?

ollares, rogo, non licebat uvas,

Cumano patinas in orbe tortas

aut unam dare synthesin (quid horres?)

45alborum calicum atque caccaborum?

sed certa velut aequus in statera

nil mutas, sed idem mihi rependis.

Quid si cum bene mane semicrudus

inlatam tibi dixero salutem,

50et tu me vicibus domi salutes?

aut cum me dape iuveris opima,

exspectes similes et ipse cenas?

Irascor tibi, Grype. sed valebis;

tantum ne mihi, quo soles lepore,

55et nunc hendecasyllabos remittas.