STATIVS MARCELLO SVO SALVTEM
Inueni librum, Marcelle carissime, quem pietati tuae dedicarem. Reor equidem aliter quam inuocato numine maximi imperatoris nullum opusculum meum coepisse; sed hic liber tres habet ... se quam quod quarta ad honorem tuum pertinet. Primo autem septimum decimum Germanici nostri consulatum adoraui; secundo gratias egi sacratissimis eius epulis honoratus; tertio uiam Domitianam miratus sum qua grauissimam harenarum moram exemit: cuius beneficio tu quoque maturius epistulam meam accipies, quam tibi in hoc libro a Neapoli scribo. Proximum est lyricum carmen ad Septimium Seuerum, iuuenem, ud scis, inter ornatissimos secundi ordinis, tuum quidem et condiscipulum, sed mihi citra hoc quoque ius artissime carum. Nam Vindicis nostri Herculem Epitrapezion secundum honorem quem de me et de ipsis studiis meretur imputare etiam tibi possum. Maximum Vibium et dignitatis et eloquentiae nomine a nobis diligi satis eram testatus epistula quam ad illum de editione Thebaidos meae publicaui; sed nunc quoque eum reuerti maturius ex Dalmada rogo. Iuncta est ecloga ad municipem meum Iulium Menecraten, splendidum iuuenem et Polli generum, cui gratulor quod Neapolim nostram numero liberorum honestauerit. Plotio Grypo, maioris gradus iuueni, dignius opusculum reddam, sed interim hendecasyllabos quos Saturnalibus una risimus huic uolumini inserui. Quare ergo plura in quarto Siluarum quam in prioribus? ne se putent aliquid egisse qui reprehenderunt, ut audio, quod hoc stili genus edidissem. Primum superuacuum est dissuadere rem factam; deinde multa ex illis iam domino Caesari dederam, et quanto hoc plus est quam edere! exerceri autem ioco non licet? "secreto" inquit. Sed et sphaeromachia spectantes et palaris lusio admittit. Nouissime, quisquis ex meis inuitus aliquid legit, statim se profitetur aduersum. Ita quare consilio eius accedam? in summam, nempe ego sum qui traducor; taceat et gaudeat. Hunc tamen librum tu, Marcelle, defendes. Et, si uidetur, hactenus, sin minus, reprehendemur. Vale.
I
SEPTIMVS DECIMVS CONSOLATVS IMP. AVG. GERMANICI
Laētă bĭs ōctōnīs āccēdīt pūrpŭră fāstīs
Caēsărĭs īnsīgnēmque ăpĕrīt Gērmānĭcŭs ānnūm,
ātque ŏrĭtūr cūm sōlĕ nŏvō, cūm grāndĭbŭs āstrīs
clārĭŭs īpsĕ nĭtēns ēt prīmō māiŏr Ĕōō.
ēxsūltēnt lēgēs Lătĭaē, gaūdētĕ, cŭrūlēs,
ēt sēptēmgĕmĭnō iāctāntĭŏr aēthĕră pūlsēt
Rōmă iŭgō, plūsque ānte ălĭās Ēvāndrĭŭs ārcēs
cōllĭs ŏvēt: sŭbĭērĕ nŏvī Pālātĭă fāscēs
ēt rĕquĭēm bīssēxtŭs hŏnōs prĕcĭbūsquĕ rĕcēptīs
cūrĭă Caēsărĕūm gaūdēt vīcīssĕ pŭdōrēm.
īpse ĕtĭam īmmēnsī rĕpărātōr māxĭmŭs aēvī
āttōllīt vūltūs ĕt ŭtrōque ā līmĭnĕ grātēs
Iānŭs ăgīt, quēm tū vīcīnā Pācĕ lĭgātūm
ōmnĭă iūssīstī cōmpōnĕrĕ bēllă nŏvīquĕ
īn lēgēs iūrārĕ fŏrī. lĕvăt ēccĕ sŭpīnās
hīnc ātque īndĕ mănūs gĕmĭnāque haēc vōcĕ prŏfātūr:
"sālvē, māgnĕ părēns mūndī, quī saēcŭlă mēcūm
īnstaūrārĕ părās, tālēm tē cērnĕrĕ sēmpēr
mēnsĕ mĕō tŭă Rōmă cŭpīt; sīc tēmpŏră nāscī,
sīc ānnōs īntrārĕ dĕcēt. dā gaūdĭă fāstīs
cōntĭnŭa; hōs ŭmĕrōs mūltō sĭnŭs āmbĭăt ōstrō
ēt prŏpĕrātă tŭaē mănĭbūs praētēxtă Mĭnērvaē.
āspĭcĭs ūt tēmplīs ălĭūs nĭtŏr, āltĭŏr ārīs
īgnĭs ĕt īpsă mĕaē tĕpĕānt tĭbĭ sīdĕră brūmaē,
mōrĭbŭs ātquĕ tŭīs gaūdēnt tūrmaēquĕ trĭbūsquĕ
pūrpŭrĕīquĕ pătrēs, lūcēmque ā cōnsŭlĕ dūcīt
ōmnĭs hŏnōs? quīd tālĕ, prĕcōr, prĭŏr ānnŭs hăbēbāt?
dīc ăgĕ, Rōmă pŏtēns, ēt mēcūm, lōngă Vĕtūstās,
dīnŭmĕrā fāstōs nēc pārva ēxēmplă rĕcēnsē,
sēd quaē sōlă mĕūs dīgnētūr vīncĕrĕ Caēsār.
tēr Lătĭō dĕcĭēsquĕ tŭlīt lābēntĭbŭs ānnīs
Aūgūstūs fāscēs, sēd coēpīt sērŏ mĕrērī:
tū iŭvĕnīs praēgrēssŭs ăvōs. ēt quāntă rĕcūsās,
quāntă vĕtās! flēctērĕ tămēn prĕcĭbūsquĕ sĕnātūs
prōmīttēs hūnc saēpĕ dĭēm. mănĕt īnsŭpĕr ōrdŏ
lōngĭŏr, ēt tŏtĭdēm fēlīx tĭbĭ Rōmă cŭrūlēs
tērquĕ quătērquĕ dăbīt. mēcum āltĕră saēcŭlă cōndēs,
ēt tĭbĭ lōngaēvī rĕnŏvābĭtŭr āră părēntīs;
mīllĕ trŏpaēă fĕrēs, tāntūm pērmīttĕ trĭūmphōs.
rēstāt Bāctră nŏvīs, rēstāt Băbўlōnă trĭbūtīs
frēnārī; nōndūm grĕmĭō Iŏvĭs Īndĭcă laūrūs,
nōndum Ărăbēs Sērēsquĕ rŏgānt, nōndum ōmnĭs hŏnōrēm
ānnŭs hăbēt, cŭpĭūntquĕ dĕcēm tŭă nōmĭnă mēnsēs".
sīc Iānūs claūsōquĕ lĭbēns sē pōstĕ rĕcēpīt.
tūnc ōmnēs pătŭērĕ dĕī laētōquĕ dĕdērūnt
sīgnă pŏlō, lōngāmquĕ tĭbī, rēx māgnĕ, iŭvēntām
ānnŭĭt ātquĕ sŭōs prōmīsīt Iūppĭtĕr ānnōs.
II
EVCHARISTICON AD IMP. AVG. GERM. DOMITIANVM
Rēgĭă Sīdŏnĭaē cōnvīvĭă laūdăt Ĕlīssaē
quī māgnum Aēnēān Laūrēntĭbŭs īntŭlĭt ārvīs,
Ālcĭnŏīquĕ dăpēs mānsūrō cārmĭnĕ mōnstrāt,
aēquŏrĕ quī mūltō rĕdŭcēm cōnsūmpsĭt Ŭlīxēm:
āst ĕgŏ cuī sācraē Caēsār nŏvă gaūdĭă cēnaē
nūnc prīmūm dŏmĭnāquĕ dĕdīt nōn sūrgĕrĕ mēnsā,
quā cĕlĕbrēm mĕă vōtă lўrā, quās sōlvĕrĕ grātēs
sūffĭcĭām? nōn, sī părĭtēr mĭhĭ vērtĭcĕ laētō
nēctăt ŏdōrātās ēt Smŷrna ēt Māntŭă laūrōs,
dīgnă lŏquār. mĕdĭīs vĭdĕōr dīscūmbĕre ĭn āstrīs
cūm Iŏve ĕt Īlĭăcā pōrrēctūm sūmĕrĕ dēxtrā
īmmōrtālĕ mĕrūm. stĕrĭlēs trānsmīsĭmŭs ānnōs:
haēc aēvī mĭhĭ prīmă dĭēs, hīc līmĭnă vītaē.
tēne ĕgŏ, rēgnātōr tērrārum ōrbīsquĕ sŭbāctī
māgnĕ părēns, tē, spēs hŏmĭnūm, tē, cūră dĕōrūm,
cērnŏ iăcēns? dătŭr haēc iūxtā, dătŭr ōră tŭērī
vīna īntēr mēnsāsque, ēt nōn ādsūrgĕrĕ fās ēst?
Tēctum aūgūstum, īngēns, nōn cēntum īnsīgnĕ cŏlūmnīs,
sēd quāntaē sŭpĕrōs caēlūmque Ātlāntĕ rĕmīssō
sūstēntārĕ quĕānt. stŭpĕt hōc vīcīnă Tŏnāntīs
rēgĭă, tēquĕ părī laētāntūr sēdĕ lŏcātūm
nūmĭnă. nēc māgnūm prŏpĕrēs ēscēndĕrĕ caēlūm:
tāntă pătēt mōlēs ēffūsaēque īmpĕtŭs aūlaē
lībĕrĭōr, cāmpī mūltūmque āmplēxŭs ŏpērtī
aēthĕrŏs, ēt tāntūm dŏmĭnō mĭnŏr; īllĕ pĕnātīs
īmplĕt ĕt īngēntī gĕnĭō iŭvāt. aēmŭlŭs īllīc
mōns Lĭbўs Īlĭăcūsquĕ nĭtēnt ēt mūltă Sўēnē
ēt Chĭŏs ēt glaūcaē cērtāntĭă Dōrĭdĭ sāxă
Lūnăquĕ pōrtāndīs tāntūm sūffēctă cŏlūmnīs.
lōngă sŭprā spĕcĭēs: fēssīs vīx cūlmĭnă prēndās
vīsĭbŭs aūrātīquĕ pŭtēs lăquĕārĭă caēlī.
hīc cūm Rōmŭlĕōs prŏcĕrēs trăbĕātăquĕ Caēsār
āgmĭnă mīllĕ sĭmūl iūssīt dīscūmbĕrĕ mēnsīs,
īpsă sĭnūs āccīnctă Cĕrēs Bācchūsquĕ lăbōrāt
sūffĭcĕre. Aēthĕrĭī fēlīx sīc ōrbĭtă flūxīt
Trīptŏlĕmī; sīc vītĭfĕrō sūb pālmĭtĕ nūdōs
ūmbrāvīt cōllēs ēt sōbrĭă rūră Lўaēūs.
Sēd mĭhĭ nōn ĕpŭlās Īndīsque īnnīxă cŏlūmnīs
rōbŏră Maūrōrūm fămŭlāsque ēx ōrdĭnĕ tūrmās,
īpsum, īpsūm cŭpĭdō tāntūm spēctārĕ văcāvīt
trānquīllūm vūltūs ēt māiēstātĕ sĕrēnā
mūlcēntēm rădĭōs sūmmīttēntēmquĕ mŏdēstē
fōrtūnaē vēxīllă sŭaē; tămĕn ōrĕ nĭtēbāt
dīssĭmŭlātŭs hŏnōs. tālēm quŏquĕ bārbărŭs hōstīs
pōssĕt ĕt īgnōtaē cōnspēctum āgnōscĕrĕ gēntēs.
Nōn ălĭtēr gĕlĭdā Rhŏdŏpēs īn vāllĕ rĕcūmbīt
dīmīssīs Grādīvŭs ĕquīs; sīc lūbrĭcă pōnīt
mēmbră Thĕrāpnaēā rĕsŏlūtūs gŷmnădĕ Pōllūx,
sīc iăcĕt ād Gāngēn Īndīs ŭlŭlāntĭbŭs Eūhān,
sīc grăvĭs Ālcīdēs pōst hōrrĭdă iūssă rĕvērsūs
gaūdēbāt strātō lătŭs ācclīnārĕ lĕōnī.
Pārvă lŏquōr nēcdum aēquŏ tŭōs, Gērmānĭcĕ, vūltūs:
tālĭs, ŭbi Ōcĕănī fīnēm mēnsāsquĕ rĕvīsīt
Aēthĭŏpūm sācrō dīffūsūs nēctărĕ vūltūs
dūx sŭpĕrūm sēcrētă iŭbēt dărĕ cārmĭnă Mūsās
ēt Pāllēnaēōs Phoēbūm laūdārĕ trĭūmphōs.
Dī tĭbĭ (nāmque ănĭmās saēpe ēxaūdīrĕ mĭnōrēs
dīcūntūr) pătrĭaē bīs tērque ēxīrĕ sĕnēctaē
ānnŭĕrīnt fīnēs. rătă nūmĭnă mīsĕrĭs āstrīs,
tēmplăquĕ dēs hăbĭtēsquĕ dŏmōs! saēpe ānnŭă pāndās
līmĭnă, saēpĕ nŏvō Iānūm līctōrĕ sălūtēs,
saēpĕ cŏrōnātīs ĭtĕrēs quīnquēnnĭă lūstrīs!
quā mĭhĭ fēlīcēs ĕpŭlās mēnsaēquĕ dĕdīstī
sācră tŭaē, tālīs lōngō pōst tēmpŏrĕ vēnīt
lūx mĭhĭ, Trōiānaē quālīs sūb cōllĭbŭs Ālbaē,
cūm mŏdŏ Gērmānās ăcĭēs mŏdŏ Dācă sŏnāntēm
proēlĭă Pāllădĭō tŭă mē mănŭs īndŭĭt aūrō.
III
VIA DOMITIANA
Quīs dūrī sĭlĭcīs grăvīsquĕ fērrī
īmmānīs sŏnŭs aēquŏrī prŏpīnquūm
sāxōsaē lătŭs Āppĭaē rĕplēvīt?
cērtē nōn Lĭbўcaē sŏnānt cătērvaē
nēc dūx ādvĕnă pēiĕrāntĕ bēllō
Cāmpānōs quătĭt īnquĭētŭs āgrōs
nēc frāngīt vădă mōntĭbūsquĕ caēsīs
īndūcīt Nĕrŏ sōrdĭdās pălūdēs,
sēd quī līmĭnă bēllĭcōsă Iānī
iūstīs lēgĭbŭs ēt fŏrō cŏrōnāt,
quīs cāstaē Cĕrĕrī dĭū nĕgātă
rēddīt iūgĕră sōbrĭāsquĕ tērrās,
quīs fōrtēm vĕtăt īntĕrīrĕ sēxūm
ēt cēnsōr prŏhĭbēt mărēs ădūltōs
pūlchraē sūpplĭcĭūm tĭmērĕ fōrmaē,
quī rēddīt Căpĭtōlĭō Tŏnāntēm
ēt Pācēm prŏprĭā dŏmō rĕpōnīt,
quī gēntī pătrĭaē fŭtūră sēmpēr
sāncīt līmĭnă Flāvĭūmquĕ caēlūm,
hīc sēgnēs pŏpŭlī vĭās grăvātūs
ēt cāmpōs ĭtĕr ōmnĕ dētĭnēntēs
lōngōs ēxĭmĭt āmbĭtūs nŏvōquĕ
īniēctū sŏlĭdāt grăvēs hărēnās,
gaūdēns Eūbŏĭcaē dŏmūm Sĭbŷllaē
Gaūrānōsquĕ sĭnūs ĕt aēstŭāntēs
sēptēm mōntĭbŭs ādmŏvērĕ Bāiās.
Hīc quōndām pĭgĕr āxĕ vēctŭs ūnō
nūtābāt crŭcĕ pēndŭlā vĭātōr
sōrbēbātquĕ rŏcās mălīgnă tēllūs
ēt plēbs īn mĕdĭīs Lătīnă cāmpīs
hōrrēbāt mălă nāvĭgātĭōnīs;
nēc cūrsūs ăgĭlēs, sĕd īmpĕdītūm
tārdābānt ĭtĕr ōrbĭtaē tĕnācēs
dūm pōndūs nĭmĭūm quĕrēns sŭb āltā
rēpīt lānguĭdă quādrŭpēs stătērā.
Āt nūnc quaē sŏlĭdūm dĭēm tĕrēbāt
hōrārūm vĭă fāctă vīx dŭārūm.
Nōn tēnsaē vŏlŭcrūm pĕr āstră pēnnaē
nēc vēlōcĭŭs ībĭtīs cărīnaē.
Hīc prīmūs lăbŏr īncŏhārĕ sūlcōs
ēt rēscīndĕrĕ līmĭtēs ĕt āltō
ēgēstū pĕnĭtūs căvārĕ tērrās;
mōx haūstās ălĭtēr rĕplērĕ fōssās
ēt sūmmō grĕmĭūm părārĕ dōrsō,
nē nūtēnt sŏlă, nē mălīgnă sēdēs
dēt prēssīs dŭbĭūm cŭbīlĕ sāxīs;
tūnc ūmbōnĭbŭs hīnc ĕt hīnc cŏāctīs
ēt crēbrīs ĭtĕr āllĭgārĕ gōnfīs.
Ō quāntaē părĭtēr mănūs lăbōrānt!
hī caēdūnt nĕmŭs ēxŭūntquĕ mōntēs,
hī fērrō scŏpŭlōs trăbēsquĕ lēvānt;
īllī sāxă lĭgānt ŏpūsquĕ tēxūnt
cōctō pūlvĕrĕ sōrdĭdōquĕ tōfō;
hī sīccānt bĭbŭlās mănū lăcūnās
ēt lōngē flŭvĭōs ăgūnt mĭnōrēs.
Haē pōssēnt ĕt Ăthōn căvārĕ dēxtraē
ēt maēstūm pĕlăgūs gĕmēntĭs Hēllēs
īntērclūdĕrĕ pōntĕ nōn nătāntī.
Hīs (pārvūs, nĭsĭ dī vĭām vĕtārēnt)
Īnōūs frĕtă mīscŭīssĕt Īsthmōs.
Fērvēnt lītŏră mōbĭlēsquĕ sīlvaē,
īt lōngūs mĕdĭās frăgōr pĕr ūrbēs
ātque ēchō sĭmŭl hīnc ĕt īndĕ frāctām
Gaūrō Māssĭcŭs ūvĭfēr rĕmīttīt.
Mīrātūr sŏnĭtūm quĭētă Cŷmē
ēt Lītērnă pălūs pĭgērquĕ Sāfōn.
Āt flāvūm căpŭt ūmĭdūmquĕ lātē
crīnēm mōllĭbŭs īmpĕdītŭs ūlvīs
Vūltūrnūs lĕvăt ōră māxĭmōquĕ
pōntīs Caēsărĕī rĕclīnĭs ārcū
raūcīs tālĭă faūcĭbūs rĕdūndāt:
"cāmpōrūm bŏnĕ cōndĭtōr mĕōrūm,
quī mē, vāllĭbŭs āvĭīs rĕfūsūm
ēt rīpās hăbĭtārĕ nēscĭēntēm,
rēctī lēgĭbŭs ālvĕī lĭgāstī
ēt nūnc īlle ĕgŏ tūrbĭdūs mĭnāxquĕ,
vīx pāssūs dŭbĭās prĭūs cărīnās,
iām pōntēm fĕrŏ pērvĭūsquĕ cālcōr;
quī tērrās răpĕre ēt rŏtārĕ sīlvās
ādsuērām (pŭdĕt!) āmnĭs ēssĕ coēpī
sēd grātēs ăgŏ sērvĭtūsquĕ tānti ēst
quōd sūb tē dŭcĕ, tē iŭbēntĕ, cēssī,
quōd tū māxĭmŭs ārbĭtēr mĕaēquĕ
vīctōr pērpĕtŭūs lĕgērĕ rīpaē.
Ēt nūnc līmĭtĕ mē cŏlīs bĕātō
nēc sōrdērĕ sĭnīs mălūmquĕ lātē
dētērgēs stĕrĭlīs sŏlī pŭdōrēm,
nē mē pūlvĕrĕūm grăvēmquĕ caēnō
Tŷrrhēnī sĭnŭs ōbrŭāt prŏfūndī
(quālīs Cīnўphĭūs tăcēntĕ rīpā
Poēnōs Bāgrădă sērpĭt īntĕr āgrōs)
sēd tālīs fĕrăr ūt nĭtēntĕ cūrsū
trānquīllūm mărĕ prōxĭmūmquĕ pōssīm
pūrō gūrgĭtĕ prōvŏcārĕ Līrīm".
Haēc āmnīs, părĭtērquĕ sē lĕvārāt
īngēntī plăgă mārmŏrātă dōrsō.
Hūiūs iānŭă prōspĕrūmquĕ līmēn
ārcūs, bēllĭgĕrīs dŭcīs trŏpaēīs
ēt tōtīs Lĭgŭrūm nĭtēns mĕtāllīs,
quāntūs nūbĭlă quī cŏrōnăt īmbrī.
Īllīc flēctĭt ĭtēr cĭtūs vĭātōr,
īllīc Āppĭă sē dŏlēt rĕlīnquī.
Tūnc vēlōcĭŏr ācrĭōrquĕ cūrsūs,
tūnc īpsōs iŭvăt īmpĕrūs iŭgālēs,
ceū fēssīs ŭbĭ rēmĭgūm lăcērtīs,
prīmaē, cārbăsă vēntĭlātĭs, aūraē.
Ērgo ōmnēs, ăgĕ, quaē sŭb āxĕ prīmō
Rōmānī cŏlĭtīs fĭdēm părēntīs,
prōnō līmĭtĕ cōmmĕātĕ, gēntēs,
Ēōaē, cĭtĭūs vĕnītĕ, laūrūs:
nīl ōbstāt cŭpĭdīs, nĭhīl mŏrātūr.
Quī prīmō Tĭbĕrīm rĕlīquĭt ōrtū
prīmō vēspĕrĕ nāvĭgēt Lŭcrīnūm.
Sēd quām fīnĕ vĭaē rĕcēntĭs īmō,
quā mōnstrāt vĕtĕrēs Ăpōllŏ Cūmās,
ālbām crīnĭbŭs īnfŭlīsquĕ cērnō?
vīsū fāllĭmŭr, ān săctīs ăb āntrīs
prōfērt Chālcĭdĭcās Sĭbŷllă laūrūs?
cēdāmūs; chĕlў, iām rĕpōnĕ cāntūs:
vātēs sānctĭŏr īncĭpīt, tăcēndum ēst.
Ēn ēt cōllă rŏtāt nŏvīsquĕ lātē
bācchātūr spătĭīs vĭāmquĕ rēplēt.
Tūnc sīc vīrgĭnĕō prŏfātŭr ōrĕ:
"dīcēbām, vĕnĭēt (mănētĕ cāmpī
ātque āmnīs), vĕnĭēt făvēntĕ caēlō
quī foēdūm nĕmŭs ēt pŭtrēs hărēnās
cēlsīs pōntĭbŭs ēt vĭā lĕvābīt.
Ēn hīc ēst dĕŭs, hūnc iŭbēt bĕātīs
prō sē Iūppĭtĕr īmpĕrārĕ tērrīs;
quō nōn dīgnĭŏr hās sŭbīt hăbēnās
ēx quō mē dŭcĕ praēscĭōs Ăvērnī
Aēnēās ăvĭdē fŭtūră quaērēns
lūcōs ēt pĕnĕtrāvĭt ēt rĕlīquīt.
Hīc pācī bŏnŭs, hīc tĭmēndŭs ārmīs;
hīc sī flāmmĭgĕrōs tĕnērĕt āxēs,
nātūrā mĕlĭōr pŏtēntĭōrquĕ,
lārgīs, Īndĭă, nūbĭbūs mădērēs,
ūndārēt Lĭbўē, tĕpērĕt Haēmūs.
Sālvē, dūx hŏmĭnum ēt părēns dĕōrūm,
prōvīsūm mĭhĭ cōndĭtūmquĕ nūmēn.
Nēc iām pūtrĭbŭs ēvŏlūtă chārtīs
sōllēmnī prĕcĕ Quīndĕcīmvĭrōrūm
pērlūstrā mĕă dīctă, sēd cănēntēm
īpsām cōmmĭnŭs, ūt mĕrērĭs, aūdī.
Vīdī quām sĕrĭēm vĭrēntĭs aēvī
prōnēctānt tĭbĭ cāndĭdaē sŏrōrēs:
māgnūs tē mănĕt ōrdŏ saēcŭlōrūm,
nātīs lōngĭŏr ābnĕpōtĭbūsquĕ
ānnōs pērpĕtŭā gĕrēs iŭvēntā
quōs fērtūr plăcĭdōs ădīssĕ Nēstōr,
quōs Tīthōnĭă cōmpŭtāt sĕnēctūs
ēt quāntōs ĕgŏ Dēlĭūm pŏpōscī.
Iūrāvīt tĭbĭ iām nĭvālĭs Ārctūs,
nūnc māgnōs Ŏrĭēns dăbīt trĭūmphōs.
ībīs quā văgŭs Hērcŭlēs ĕt Eūhān
ūltrā sīdĕră flāmmĕūmquĕ sōlēm
ēt Nīlī căpŭt ēt nĭvēs Ătlāntīs,
ēt laūdūm cŭmŭlō bĕātŭs ōmnī
scāndēs bēllĭgĕr ābnŭēsquĕ cūrrūs,
dōnēc Trōĭcŭs īgnĭs ēt rĕnātaē
Tārpēiūs pătĕr īntŏnābĭt aūlaē,
haēc dōnēc vĭă tē rĕgēntĕ tērrās
ānnōsā măgĭs Āppĭā sĕnēscāt".
IV
EPISTVLA AD VITORIVM MARCELLVM
Cūrrĕ pĕr Eūbŏĭcōs nōn sēgnĭs, ĕpīstŏlă, cāmpōs,
hāc īngrēssă vĭās quā nōbĭlĭs Āppĭă crēscīt
īn lătŭs ēt mōllēs sŏlĭdūs prĕmĭt āggĕr hărēnās;
ātque ŭbĭ Rōmŭlĕās vēlōx pĕnĕtrāvĕrĭs ārcēs,
cōntĭnŭō dēxtrās flāvī pĕtĕ Thŷbrĭdĭs ōrās,
Lŷdĭă quā pĕnĭtūs stāgnūm nāvālĕ cŏērcēt
rīpă sŭbūrbānīsquĕ vădūm praētēxĭtŭr hōrtīs.
īllīc ēgrĕgĭūm fōrmāque ănĭmīsquĕ vĭdēbīs
Mārcēllum ēt cēlsō praēsīgnēm vērtĭcĕ nōscēs.
cuī prīmām sŏlĭtō vūlgī dē mōrĕ sălūtēm,
mōx īnclūsă mŏdīs haēc rēddĕrĕ vērbă mĕmēntŏ:
"iām tērrās vŏlŭcrēmquĕ pŏlūm fŭgă vērĭs ăquōsī
lāxăt ĕt Īcărĭīs caēlūm lātrātĭbŭs ūrīt;
ārdŭă iām dēnsaē rārēscūnt moēnĭă Rōmaē.
hōs Praēnēstĕ săcrūm, nĕmŭs hōs glăcĭālĕ Dĭānaē,
Ālgĭdŭs aūt hōrrēns aūt Tūscŭlă prōtĕgĭt ūmbră,
Tībŭrĭs hī lūcōs Ănĭēnăquĕ frīgŏră cāptānt.
tē quŏquĕ clāmōsaē quaēnām plăgă mītĭŏr Ūrbī
sūbtrăhĭt? aēstīvōs quō dēcĭpĭs āĕrĕ sōlēs?
quīd tŭŭs ānte ōmnīs, tŭă cūră pŏtīssĭmă, Gāllūs,
nēc nōn nōstĕr ămōr (dŭbĭūm mōrūmnĕ prŏbāndūs
īngēniīnĕ bŏnīs)? Lătĭīs aēstīvăt ĭn ōrīs
ānnĕ mĕtāllĭfĕraē rĕpĕtīt iām moēnĭă Lūnaē
Tŷrrhēnāsquĕ dŏmōs? quōd sī tĭbĭ prōxĭmŭs haērēt,
nōn ĕgŏ nūnc vēstrō prŏcŭl ā sērmōnĕ rĕcēdō:
cērtum ēst, īndĕ sŏnūs gĕmĭnās mĭhĭ cīrcŭmĭt aūrēs.
sēd tū, dūm nĭmĭō pōssēssa Hўpĕrīŏnĕ flāgrāt
tōrvă Clĕōnaēī iŭbă sīdĕrĭs, ēxŭĕ cūrīs
pēctŭs ĕt āssĭdŭō tēmēt fūrārĕ lăbōrī.
ēt sōntēs ŏpĕrīt phărĕtrās ārcūmquĕ rĕtēndīt
Pārthŭs ĕt Ēlēīs aūrīgă lăbōrĭbŭs āctōs
Ālphēō pērmūlcĕt ĕquōs ēt nōstră fătīscīt
lāxātūrquĕ chĕlŷs: vīrēs īnstīgăt ălītquĕ
tēmpēstīvă quĭēs, māiōr pōst ōtĭă vīrtūs.
tālīs cāntātā Brīsēĭdĕ vēnĭt Ăchīllēs
ācrĭŏr ēt pŏsĭtīs ērūpĭt ĭn Hēctŏră plēctrīs.
tē quŏquĕ flāmmābīt tăcĭtē rĕpĕtītă părūmpēr
dēsĭdĭa ēt sŏlĭtōs nŏvŭs ēxsūltābĭs ĭn āctūs.
cērtē iām Lătĭaē nōn mīscēnt iūrgĭă lēgēs,
ēt pācēm pĭgĕr ānnŭs hăbēt, mēssēsquĕ rĕvērsaē
dīmīsērĕ fŏrūm. nēc iām tĭbĭ tūrbă rĕōrūm
vēstĭbŭlō quĕrŭlīquĕ rŏgānt ēxīrĕ clĭēntēs.
cēssāt cēntēnī mŏdĕrātrīx iūdĭcĭs hāstă,
quā tĭbĭ sūblīmī iām nūnc cĕlĕbērrĭmă fāmā
ēmĭnĕt ēt iŭvĕnīs fācūndĭă praētĕrĭt ānnōs.
fēlīx cūrārūm, cuī nōn Hĕlĭcōnĭă cōrdī
sērtă nĕc īmbēllēs Pārnāsi ē vērtĭcĕ laūrūs,
sēd vĭgĕt īngĕnĭum ēt māgnōs āccīnctŭs ĭn ūsūs
fērt ănĭmūs quāscūmquĕ vĭcēs: nōs ōtĭă vītaē
sōlāmūr cāntū vēntōsăquĕ gaūdĭă fāmaē
quaērĭmŭs. Ēn, ĕgŏmēt sōmnum ēt gĕnĭālĕ sĕcūtūs
lītŭs, ŭbi Aūsŏnĭō sē cōndĭdĭt hōspĭtă pōrtū
Pārthĕnŏpē, tĕnŭēs īgnāvō pōllĭcĕ chōrdās
pūlsŏ Mărōnēīquĕ sĕdēns īn mārgĭnĕ tēmplī
sūmo ănĭmum ēt māgnī tŭmŭlīs āccāntŏ măgīstrī:
āt tū, sī lōngī cūrsūm dăbĭt Ātrŏpŏs aēvī
(dētquĕ prĕcōr Lătĭīquĕ dŭcīs sīc nūmĭnă pērgānt,
quēm tĭbĭ pōsthăbĭtō stŭdĭum ēst cŏlŭīssĕ Tŏnāntĕ,
quīquĕ tŭōs ălĭō sūbtēxīt mūnĕrĕ fāscēs
ēt spătĭa ōblīquaē māndāt rĕnŏvārĕ Lătīnaē),
fōrsĭtăn Aūsŏnĭās ībīs frēnārĕ cŏhōrtēs
aūt Rhēnī pŏpŭlōs aūt nīgraē lītŏră Thūlēs
aūt Hīstrūm sērvārĕ dătūr mĕtŭēndăquĕ pōrtaē
līmĭnă Cāspĭăcaē. nĕc ĕnīm tĭbĭ sōlă pŏtēntīs
ēlŏquĭī vīrtūs: sūnt mēmbra āccōmmŏdă bēllīs,
quīquĕ grăvēm tārdē sŭbĕānt thōrācă lăcērtī:
seū cāmpō pĕdĕs īrĕ părēs, ēst āgmĭnă sūprā
nūtātūrŭs ăpēx; seū frēnă sŏnāntĭă flēctēs,
sērvĭĕt āspĕr ĕquūs. nōs fācta ălĭēnă cănēndō
vērgĭmŭr īn sĕnĭūm: prŏprĭīs tū pūlchĕr ĭn ārmīs
īpsĕ cănēndă gĕrēs pārvōque ēxēmplă părābīs
māgnă Gĕtaē, dīgnōs quēm iām nūnc bēllĭgĕr āctūs
pōscĭt ăvōs praēstātquĕ dŏmī nōvīssĕ trĭūmphōs.
sūrge, ăgĕdūm, iŭvĕnēmquĕ, pŭēr, dēprēndĕ părēntēm,
stēmmătĕ mātērnō fēlīx, vīrtūtĕ pătērnā.
iām tē blāndă sĭnū Tўrĭō sĭbĭ Cūrĭă fēlīx
ēdŭcăt ēt cūnctās gaūdēt spōndērĕ cŭrūlēs".
Haēc ĕgŏ Chālcĭdĭcīs ād tē, Mārcēllĕ, sŏnābām
lītŏrĭbūs, frāctās ŭbĭ Vēsvĭŭs ērĭgĭt īrās
aēmŭlă Trīnăcrĭīs vōlvēns īncēndĭă flāmmīs.
mīră fĭdēs! crēdētnĕ vĭrūm vēntūră prŏpāgŏ,
cūm sĕgĕtēs ĭtĕrūm, cūm iam haēc dēsērtă vĭrēbūnt,
īnfra ūrbēs pŏpŭlōsquĕ prĕmī prŏăvītăquĕ tōtō
rūra ăbĭīssĕ mărī? nēcdūm lētālĕ mĭnārī
cēssăt ăpēx. prŏcŭl īstă tŭō sīnt fātă Tĕātĕ,
nēc Mārrūcīnōs ăgăt haēc īnsānĭă mōntēs.
Nūnc sī fōrtĕ mĕīs quaē sīnt ēxōrdĭă mūsīs
scīrĕ pĕtīs, iām Sīdŏnĭōs ēmēnsă lăbōrēs
Thēbăĭs ōptātō cōllēgīt cārbăsă pōrtū
Pārnāsīquĕ iŭgīs sīlvāque Hĕlĭcōnĭdĕ fēstīs
tūră dĕdīt flāmmīs ēt vīrgĭnĭs ēxtă iŭvēncaē
vōtĭfĕrāquĕ mĕās sūspēndĭt ăb ārbŏrĕ vīttās.
nūnc văcŭōs crīnēs ălĭō sŭbĭt īnfŭlă nēxū:
Trōiă quĭdēm māgnūsquĕ mĭhī tēmptātŭr Ăchīllēs,
sēd vŏcăt ārcĭtĕnēns ălĭō pătĕr ārmăquĕ mōnstrāt
Aūsŏnĭī māiōră dŭcīs. trăhĭt īmpĕtŭs īllō
iām prīdēm rĕtrăhītquĕ tĭmōr. stābūntnĕ sŭb īllā
mōle ŭmĕri ān māgnō vīncētūr pōndĕrĕ cērvīx?
dīc, Mārcēllĕ, fĕrām? flūctūs ān suētă mĭnōrēs
nōssĕ rătīs nōndum Īŏnĭīs crēdēndă pĕrīclīs?
Iāmquĕ văle ēt pĕnĭtūs vōtī tĭbĭ vātĭs hŏnōrēm
cōrde ēxīrĕ vĕtā. nĭsi ĕnīm Tīrŷnthĭŭs, ālmaē
pēctŭs ămīcĭtĭaē: cēdēt tĭbĭ glōrĭă fīdī
Thēsĕŏs, ēt lăcĕrūm quī cīrcā moēnĭă Trōiaē
Prīămĭdēn caēsō sōlācĭă trāxĭt ămīcō.
V
ODE LYRICA AD SEPTIMIVM SEVERVM
Pārvī bĕātūs rūrĭs hŏnōrĭbūs,
quā prīscă Teūcrōs Ālbă cŏlīt lărēs,
fōrtem ātquĕ fācūndūm Sĕvērūm
nōn sŏlĭtīs fĭdĭbūs sălūtō.
Iām trūx ăd Ārctōs Pārrhăsĭās hĭēms
cōncēssĭt āltīs ōbrŭtă sōlĭbūs,
iām pōntŭs āc tēllūs rĕnīdēnt
īn Zĕphўrōs Ăquĭlōnĕ frāctō.
Nūnc cūnctă vērīs frōndĭbŭs ānnŭīs
crīnītŭr ārbōs, nūnc vŏlŭcrūm nŏvī
quēstūs ĭnēxpērtūmquĕ cārmēn
quōd tăcĭtā stătŭērĕ brūmā.
Mōs pārcă tēllūs pērvĭgĭl ēt fŏcūs
cūlmēnquĕ mūltō lūmĭnĕ sōrdĭdūm
sōlāntŭr ēxēmptūsquĕ tēstā
quā mŏdŏ fērbŭĕrāt Lўaēūs.
Nōn mīllĕ bālānt lānĭgĕrī grĕgēs
nēc vāccă dūlcī mūgĭt ădūltĕrō,
ūnīquĕ sīquāndō cănēntī
mūtŭs ăgēr dŏmĭnō rĕclāmāt.
Sēd tērră prīmīs pōst pătrĭām mĭhĭ
dīlēctă cūrīs; hīc mĕă cārmĭnă
rēgīnă bēllōrūm vĭrāgŏ
Caēsărĕō pĕrămāvĭt aūrō,
cūm tū sŏdālīs dūlcĕ pĕrīcŭlūm
cōnīsŭs ōmnī pēctŏrĕ tōllĕrēs,
ūt Cāstŏr ād cūnctōs trĕmēbāt
Bēbrўcĭaē strĕpĭtūs hărēnaē.
Tēne īn rĕmōtīs Sŷrtĭbŭs āvĭă
Lēptīs crĕāvīt? iām fĕrĕt Īndĭcās
mēssēs ŏdōrātīsquĕ rāră
cīnnămă praērĭpĭēt Săbaēīs.
Quīs nōn ĭn ōmnī vērtĭcĕ Rōmŭlī
rēptāssĕ dūlcēm Sēptĭmĭūm pŭtēt?
quīs fōntĕ Iūtūrnaē rĕlīctīs
ūbĕrĭbūs nĕgĕt ēssĕ pāstūm?
nēc mīră vīrtūs: prōtĭnŭs Aūsŏnūm
pōrtūs vădōsaē nēscĭŭs Āfrĭcaē
īntrās ădōptātūsquĕ Tūscīs
gūrgĭtĭbūs pŭĕr īnnătāstī.
Hīnc pārvŭs īntēr pīgnŏră cūrĭaē
cōntēntŭs ārtaē lūmĭnĕ pūrpŭraē
crēscīs, sĕd īmmēnsōs lăbōrēs
īndŏlĕ pātrĭcĭā sĕcūtūs.
Nōn sērmŏ Poēnūs, nōn hăbĭtūs tĭbĭ,
ēxtērnă nōn mēns: Ītălŭs, Ītălūs.
Sūnt Ūrbĕ Rōmānīsquĕ tūrmīs
quī Lĭbўām dĕcĕānt ălūmnī.
Ēst ēt frĕmēntī vōx hĭlărīs fŏrō,
vēnālĕ sēd nōn ēlŏquĭūm tĭbĭ,
ēnsīsquĕ vāgīnā quĭēscīt
strīngĕrĕ nī iŭbĕrnt ămīcī.
Sēd rūră cōrdī saēpĭŭs ēt quĭēs,
nūnc īn pătērnīs sēdĭbŭs ēt sŏlō
Vĕiēntĕ, nūnc frōndōsă sūprā
Hērnĭcă, nūnc Cŭrĭbūs vĕtūstīs.
Hīc plūră pōnēs vōtĭbŭs ēt mŏdīs
pāssū sŏlūtīs, sēd mĕmŏr īntĕrīm
nōstrī vĕrēcūndō lătēntēm
bārbĭtŏn īngĕmĭnā sŭb āntrō.
VI
HERCVLES EPITRAPEZIOS NOVI VINDICIS
Fōrtĕ rĕmīttēntēm cūrās Phoēbōquĕ lĕvātūm
pēctŏră, cūm pătŭlīs tĕrĕrēm văgŭs ōtĭă Saēptīs
iām mŏrĭēntĕ dĭē, răpŭīt mē cēnă bĕnīgnī
Vīndĭcĭs. haēc īmōs ănĭmī pērlāpsă rĕcēssūs
īncōnsūmptă mănēt: nĕque ĕnīm lūdībrĭă vēntrīs
haūsĭmŭs aūt ĕpŭlās dīvērso ā sōlĕ pĕtītās
vīnăquĕ pērpĕtŭīs aēvō cērtāntĭă fāstīs.
ā mĭsĕrī! quōs nōssĕ iŭvāt quīd Phāsĭdĭs ālēs
dīstĕt ăb hībērnā Rhŏdŏpēs grŭĕ, quīs măgĭs ānsēr
ēxtă fĕrāt, cūr Tūscŭs ăpēr gĕnĕrōsĭŏr Ūmbrō,
lūbrĭcă quā rĕcŭbēnt cōnchŷlĭă mōllĭŭs ālgā!
nōbīs vērŭs ămōr mĕdĭōque Hĕlĭcōnĕ pĕtītūs
sērmo hĭlărēsquĕ iŏcī brūmālem ābsūmĕrĕ nōctēm
suāsērūnt mōllēmque ŏcŭlīs ēxpēllĕrĕ sōmnūm,
dōnĕc ăb Ēlўsĭīs prōspēxīt sēdĭbŭs āltēr
Cāstŏr ĕt hēstērnās rīsīt Tīthōnĭă mēnsās.
ō bŏnă nōx iūnctāque ŭtĭnām Tīrŷnthĭă lūnā!
nōx ĕt Ĕrŷthraēīs Thĕtĭdīs sīgnāndă lăpīllīs
ēt mĕmŏrāndă dĭū gĕnĭūmque hăbĭtūră pĕrēnnēm!
mīlle ĭbĭ tūnc spĕcĭēs aērīsque ĕbŏrīsquĕ vĕtūstī
ātquĕ lŏcūtūrās mēntītō cōrpŏrĕ cērās
ēdĭdĭcī. quīs nāmque ŏcŭlīs cērtāvĕrĭt ūsquām
Vīndĭcĭs, ārtĭfĭcūm vĕtĕrēs āgnōscĕrĕ dūctūs
ēt nōn īnscrīptīs aūctōrēm rēddĕrĕ sīgnīs?
hīc tĭbĭ quaē dōctō mūltūm vĭgĭlātă Mўrōnī
aēră, lăbōrĭfĕrī vīvānt quaē mārmŏră caēlō
Prāxĭtĕlīs, quŏd ĕbūr Pīsaēō pōllĭcĕ rāsūm,
quīd Pŏlўclētēīs iūssūm spīrārĕ cămīnīs,
līnĕă quaē vĕtĕrēm lōngē fătĕātŭr Ăpēllēn,
mōnstrābīt: nāmque haēc, quŏtĭēns chĕlўn ēxŭĭt, īllī
dēsĭdĭa ēst, hīc Āŏnĭīs ămŏr āvŏcăt āntrīs.
Haēc īntēr cāstaē gĕnĭūs tūtēlăquĕ mēnsaē
Āmphĭtrўōnĭădēs mūltō mĕă cēpĭt ămōrĕ
pēctŏră nēc lōngō sătĭāvīt lūmĭnă vīsū
tāntŭs hŏnōs ŏpĕrī fīnēsque īnclūsă pĕr ārtōs
māiēstās. dĕŭs īllĕ, dĕūs! sēsēquĕ vĭdēndūm
īndūlsīt, Lŷsīppĕ, tĭbī pārvūsquĕ vĭdērī
sēntīrīque īngēns! Ēt cūm mīrābĭlĭs īntrā
stēt mēnsūră pĕdēm, tămĕn ēxclāmārĕ lĭbēbīt,
sī vīsūs pēr mēmbră fĕrēs: "hōc pēctŏrĕ prēssūs
vāstātōr Nĕmĕēs; haēc ēxĭtĭālĕ fĕrēbānt
rōbŭr ĕt Ārgōōs frāngēbānt brācchĭă rēmōs."
nēc spătĭūm: tām māgnă brĕvī mēndācĭă fōrmaē!
quīs mŏdŭs īn dēxtrā, quānta ēxpĕrĭēntĭă dōctī
ārtĭfĭcīs cūrīs părĭtēr gēstāmĭnă mēnsaē
fīngĕre ĕt īngēntēs ănĭmō vērsārĕ cŏlōssōs!
tālĕ nĕc Īdaēīs quīcquām Tēlchīnĕs ĭn āntrīs
nēc stŏlĭdūs Brōntēs nēc, quī pŏlĭt ārmă dĕōrūm,
Lēmnĭŭs ēxĭgŭā pŏtŭīssēt lūdĕrĕ māssā.
nēc tōrva ēffĭgĭēs ĕpŭlīsque ălĭēnă rĕmīssīs,
sēd quālēm pārcī dŏmŭs ādmīrātă Mŏlōrchī
aūt Ălĕaē lūcīs vīdīt Tĕgĕaēă săcērdōs;
quālĭs ĕt Oētaēīs ēmīssŭs ĭn āstră făvīllīs
nēctăr ădhūc tōrvā laētūs Iūnōnĕ bĭbēbāt;
sīc mītīs vūltūs, vĕlŭtī dē pēctŏrĕ gaūdēns,
hōrtātūr mēnsās. tĕnĕt haēc mārcēntĭă frātrīs
pōcŭla, ăt haēc clāvaē mĕmĭnīt mănŭs; āspĕră sēdēs
sūstĭnĕt ēt cūltūm Nĕmĕaēō tēgmĭnĕ sāxūm.
Dīgna ŏpĕrī fōrtūnă săcrō. Pēllaēŭs hăbēbāt
rēgnātōr laētīs nūmēn vĕnĕrābĭlĕ mēnsīs
ēt cŏmĭtem ōccāsūs sēcūm pōrtābăt ĕt ōrtūs,
praēstābātquĕ lĭbēns mŏdŏ quā dĭădēmătă dēxtrā
ābstŭlĕrāt dĕdĕrātque ēt māgnās vērtĕrăt ūrbēs.
sēmpĕr ăb hōc ănĭmōs īn crāstĭnă bēllă pĕtēbāt,
huīc ăcĭēs sēmpēr vīctōr nārrābăt ŏpīmās,
sīvĕ cătēnātōs Brŏmĭō dētrāxĕrăt Īndōs,
seū clūsām māgnā Băbўlōnă rĕfrēgĕrăt hāstā
seū Pĕlŏpīs tērrās lībērtātēmquĕ Pĕlāsgām
ōbrŭĕrāt bēllō; māgnōque ēx āgmĭnĕ laūdūm
fērtūr Thēbānōs tāntum ēxcūsāssĕ trĭūmphōs.
īlle ĕtĭām, māgnōs Fātīs rūmpēntĭbŭs āctūs,
cūm trăhĕrēt lētālĕ mĕrūm, iām mōrtĭs ŏpācā
nūbĕ grăvīs vūltūs ălĭōs īn nūmĭnĕ cārō
aērăquĕ sūprēmīs tĭmŭīt sūdāntĭă mēnsīs.
Mōx Năsămōnĭăcō dĕcŭs ādmīrābĭlĕ rēgī
pōssēssūm; fōrtīquĕ dĕō lībāvĭt hŏnōrēs
sēmpĕr ătrōx dēxtrā pēriūrōque ēnsĕ sŭpērbūs
Hānnĭbăl. Ītălĭcaē pērfūsūm sānguĭnĕ gēntīs
dīrăquĕ Rōmŭlĕīs pōrtāntem īncēndĭă tēctīs
ōdĕrăt, ēt cum ĕpŭlās, ēt cūm Lēnaēă dĭcārēt
dōnă, dĕūs cāstrīs maērēns cŏmĕs īrĕ nĕfāndīs,
praēcĭpŭē cūm sācrĭlĕgā făcĕ mīscŭĭt ārcēs
īpsĭŭs īmmĕrĭtaēquĕ dŏmōs āc tēmplă Săgūntī
pōllŭĭt ēt pŏpŭlīs Fŭrĭās īmmīsĭt hŏnēstās.
Nēc pōst Sīdŏnĭī lētūm dŭcĭs aērĕ pŏtītă
ēgrĕgĭō plĕbĕīă dŏmūs. cōnvīvĭă Sŷllaē
ōrnābāt sēmpēr clārōs īntrārĕ pĕnātēs
ādsuētum ēt fēlīx dŏmĭnōrūm stēmmătĕ sīgnūm.
Nūnc quŏquĕ, sī mōrēs hūmānăquĕ pēctŏră cūraē
nōssĕ dĕīs, nōn aūlă quĭdēm, Tīrŷnthĭĕ, nēc tē
rēgĭŭs āmbĭt hŏnōs, sēd cāsta īgnārăquĕ cūlpaē
mēns dŏmĭnī, cuī prīscă fĭdēs coēptaēquĕ pĕrēnnĕ
foēdŭs ămīcĭtĭaē. scĭt ădhūc flōrēntĕ sŭb aēvō
pār māgnīs Vēstīnŭs ăvīs, quēm nōctĕ dĭēquĕ
spīrăt ĕt īn cāraē vīvīt cōmplēxĭbŭs ūmbraē.
Hīc ĭgĭtūr tĭbĭ laētă quĭēs, fōrtīssĭmĕ dīvūm
Ālcīdē, nēc bēllă vĭdēs pūgnāsquĕ fĕrōcēs,
sēd chĕlўn ēt vīttās ĕt ămāntēs cārmĭnă laūrūs.
hīc tĭbĭ sōllēmnī mĕmŏrābīt cārmĭnĕ quāntūs
Īlĭăcās Gĕtĭcāsquĕ dŏmōs quāntūsquĕ nĭvālēm
Stŷmphālōn quāntūsquĕ iŭgīs Ĕrўmānthŏn ăquōsīs
tērrŭĕrīs, quēm tē pĕcŏrīs pōssēssŏr Hĭbērī,
quēm tŭlĕrīt saēvaē Mărĕōtĭcŭs ārbĭtĕr āraē;
hīc pĕnĕtrātă tĭbī spŏlĭātăquĕ līmĭnă mōrtīs
cōncĭnĕt ēt flēntēs Lĭbўaē Scўthĭaēquĕ pŭēllās.
nēc tē rēgnātōr Măcĕtūm nēc bārbărŭs ūmquām
Hānnĭbăl aūt saēvī pōssēt vōx hōrrĭdă Sŷllaē
hīs cĕlĕbrārĕ mŏdīs. cērtē tū, mūnĕrĭs aūctōr,
nōn ălĭīs māllēs ŏcŭlīs, Lŷsīppĕ, prŏbārī.
VII
ODE LYRICA AD VIBIVM MAXIMVM
Iām dĭū lātō sŏcĭātă cāmpō
fōrtĭs hērōōs, Ĕrătō, lăbōrēs
dīffĕr ātque īngēns ŏpŭs īn mĭnōrēs
cōntrăhĕ gŷrōs,
tūquĕ rēgnātōr lўrĭcaē cŏhōrtīs
dā nŏvī paūlūm mĭhĭ iūră plēctrī,
sī tŭās cāntū Lătĭō săcrāvī,
Pīndărĕ, Thēbās.
Māxĭmō cārmēn tĕnŭārĕ tēmptō;
nūnc ăb īntōnsā căpĭēndă mŷrtō
sērtă, nūnc māiōr sĭtĭs ēt bĭbēndūs
cāstĭŏr āmnīs.
Quāndŏ tē dūlcī Lătĭō rĕmīttēnt
Dālmătaē mōntēs, ŭbĭ Dītĕ vīsō
pāllĭdūs fōssōr rĕdĭt ērŭtōquĕ
cōncŏlŏr aūrō?
ēccĕ mē nātūm prŏpĭōrĕ tērrā
nōn tămēn pōrtū rĕtĭnēnt ămoēnō
dēsĭdēs Bāiaē lĭtĭcēnvĕ nōtūs
Hēctŏrĭs ārmīs.
Tōrpŏr ēst nōstrīs sĭnĕ tē Cămēnīs,
tārdĭūs suētō vĕnĭt īpsĕ Thŷmbraē
rēctŏr ēt prīmīs mĕŭs ēccĕ mētīs
haērĕt Ăchīllēs.
Quīppĕ tē fīdō mŏnĭtōrĕ nōstră
Thēbăīs mūltā crŭcĭātă līmā
tēmptăt aūdācī fĭdĕ Māntŭānaē
gaūdĭă fāmaē.
Sēd dămūs lēntō vĕnĭām, quŏd ālmā
prōlĕ fūndāstī văcŭōs pĕnātēs.
Ō dĭēm laētūm! vĕnĭt ēccĕ nōbīs
Māxĭmŭs āltēr.
Ōrbĭtās ōmnī fŭgĭēndă nīsū,
quām prĕmīt vōtīs ĭnĭmīcŭs hērēs,
ōptĭmō pōscēns (pŭdĕt heū) prŏpīnquūm
fūnŭs ămīcō,
ōrbĭtās nūllō tŭmŭlātă flētū;
stāt dŏmō cāptā cŭpĭdūs sŭpērstēs
īmmĭnēns lētī spŏlĭīs ĕt īpsūm
cōmpŭtăt īgnēm.
Dūrĕt īn lōngūm gĕnĕrōsŭs īnfāns
pērquĕ nōn mūltīs ĭtĕr ēxpĕdītūm
crēscăt īn mōrēs pătrĭōs ăvūmquĕ
prōvŏcĕt āctīs.
Tū tŭōs pārvō mĕmŏrābĭs ēnsēs
quōs ăd Ēōūm tŭlĕrās Ŏrōntēn
sīgnă frēnātaē mŏdĕrātŭs ālaē
Cāstŏrĕ dēxtrō;
īlle ŭt īnvīctī răpĭdūm sĕcūtūs
Caēsărīs fūlmēn rĕfŭgīs ămārām
Sārmătīs lēgēm dĕdĕrīt, sŭb ūnō
vīvĕrĕ caēlō.
Sēd tŭās ārtēs pŭĕr āntĕ dīscāt,
ōmnĕ quīs mūndī sĕnĭūm rĕmēnsūs
ōrsă Sāllūstī brĕvĭs ēt Tĭmāvī
rēddĭs ălūmnūm.
VIII
GRATVLATIO AD IVLIVM MENECRATEN
Pāndĕ fŏrīs sŭpĕrūm vīttātăquĕ tēmplă Săbaēīs
nūbĭbŭs ēt pĕcŭdūm fībrīs spīrāntĭbŭs īmplē,
Pārthĕnŏpē; clārī gĕnŭs ēccĕ Mĕnēcrătĭs aūgēt
tērtĭă iām sŭbŏlēs. prŏcĕrūm tĭbĭ nōbĭlĕ vūlgūs
crēscĭt ĕt īnsānī sōlātūr dāmnă Vĕsēvī.
nēc sōlūm fēstās sēcrētă Nĕāpŏlĭs ārās
āmbĭăt: ēt sŏcĭī pōrtūs dīlēctăquĕ mītī
tērră Dĭcaēārchō nēc nōn plăgă cāră mădēntī
Sūrrēntīnă dĕō sērtīs āltārĭă cīngāt,
mātērnī quā lītŭs ăvī, quēm tūrbă nĕpōtūm
cīrcŭmĭt ēt sĭmĭlēs cōntēndīt rēddĕrĕ vūltūs.
gaūdĕăt ēt Lĭbўcā praēsīgnĭs ăvūncŭlŭs hāstā,
quaēquĕ sĭbī gĕnĭtōs pŭtăt āttōllītquĕ bĕnīgnō
Pōllă sĭnū. mācte, ō iŭvĕnīs, quī tāntă mĕrēntī
lūmĭnă dās pătrĭaē. dūlcī trĕmĭt ēccĕ tŭmūltū
tōt dŏmĭnīs clāmātă dŏmūs. prŏcŭl ātră rĕcēdāt
Īnvĭdĭa ātque ălĭō līvēntĭă pēctŏră flēctāt:
hīs sĕnĭūm lōngaēquĕ dĕcūs vīrtūtĭs ĕt ālbă
Ātrŏpŏs ēt pătrĭūs laūrōs prōmīsĭt Ăpōllŏ.
Ērgŏ quŏd Aūsŏnĭaē pătĕr aūgūstīssĭmŭs ūrbīs
iūs tĭbĭ tērgĕmĭnaē dĕdĕrāt laētābĭlĕ prōlīs,
ōmĕn ĕrāt. vēnīt tŏtĭēns Lūcīnă pĭūmquĕ
īntrāvīt rĕpĕtītă lărēm. sīc fērtĭlĭs, ōrō,
stēt dŏmŭs ēt dōnīs nūmquām mūtātă săcrātīs.
māctĕ, quŏd ēt prōlēs tĭbĭ saēpĭŭs aūctă vĭrīlī
rōbŏrĕ, sēd iŭvĕnī laētānda ēt vīrgŏ părēntī:
āptĭŏr hīs vīrtūs, cĭtĭūs dăbĭt īllă nĕpōtēs,
quālīs mātērnīs Hĕlĕnē iām dīgnă pălaēstrīs
īntĕr Ămŷclaēōs rēptābāt cāndĭdă frātrēs;
vēl quālīs caēlī făcĭēs, ŭbĭ nōctĕ sĕrēnā
ādmōvērĕ iŭbār mĕdĭaē dŭŏ sīdĕră lūnaē.
Sēd quĕrŏr haūd făcĭlēs, iŭvĕnūm rārīssĭmĕ, quēstūs
īrāscōrque ĕtĭām, quāntum īrāscūntŭr ămāntēs.
tāntănĕ mē dĕcŭīt vūlgārī gaūdĭă fāmā
nōscĕrĕ? cūmquĕ tĭbī vāgīrēt tērtĭŭs īnfāns,
prōtĭnŭs īngēntī nōn vēnīt nūntĭă cūrsū
līttĕră, quaē fēstōs cŭmŭlāre āltārĭbŭs īgnēs
ēt rĕdĭmīrĕ chĕlŷn pōstēsque ōrnārĕ iŭbērēt
Ālbānōquĕ cădūm sōrdēntēm prōmĕrĕ fūmō
ēt cāntū sīgnārĕ dĭēm? sēd tārdŭs ĭnērsquĕ
nūnc dēmūm mĕă vōtă cănō: tŭă cūlpă tŭūsquĕ
hīc pŭdŏr. ūltĕrĭūs sĕd ĕnīm prōdūcĕrĕ quēstūs
nōn lĭcĕt; ēn hĭlărīs cīrcūmstāt tūrbă tŭōrūm
dēfēnsātquĕ pătrēm. quēm nōn hōc āgmĭnĕ vīncās?
dī pătrĭī, quōs aūgŭrĭīs sŭpĕr aēquŏră māgnīs
lītŭs ăd Aūsŏnĭūm dēvēxĭt Ăbāntĭă clāssīs,
tū, dūctōr pŏpŭlī lōngē mīgrāntĭs, Ăpōllŏ,
cūiŭs ădhūc vŏlŭcrēm laēvā cērvīcĕ sĕdēntēm
rēspĭcĭēns blāndē fēlīx Eūmēlŭs ădōrāt,
tūque, Āctaēă Cĕrēs, cūrsū cuī sēmpĕr ănhēlō
vōtīvām tăcĭtī quāssāmūs lāmpădă mŷstaē,
ēt vōs, Tŷndărĭdaē, quōs nōn hōrrēndă Lўcūrgī
Tāўgĕta ūmbrōsaēquĕ măgīs cŏlŭērĕ Thĕrāpnaē,
hōs cūm plēbĕ sŭā pătrĭī sērvātĕ pĕnātēs.
sīnt, quī fēssam aēvō crēbrīsquĕ lăbōrĭbŭs ūrbēm
vōce ŏpĭbūsquĕ iŭvēnt vĭrĭdīque īn nōmĭnĕ sērvēnt.
Hīs plăcĭdōs gĕnĭtōr mōrēs lārgūmquĕ nĭtōrēm
mōnstrĕt ăvūs, pūlchraē stŭdĭūm vīrtūtĭs ŭtērquĕ.
quīppe ĕt ŏpēs ĕt ŏrīgŏ sĭnūnt hānc lāmpădĕ prīmā
pātrĭcĭās īntrārĕ fŏrēs, hōs pūbĕ sŭb īpsā,
sī mŏdŏ prōnă bŏnīs īnvīctī Caēsărĭs ādsīnt
nūmĭnă, Rōmŭlĕī līmēn pūlsārĕ sĕnātūs.
IX
HENDECASYLLABI IOCOSI AD PLOTIVM GRYPVM
Ēst sānē iŏcŭs īstĕ, quōd lĭbēllūm
mīsīstī mĭhĭ, Grŷpĕ, prō lĭbēllō.
Ūrbānūm tămĕn hōc pŏtēst vĭdērī
sī pōst hōc ălĭquīd mĭhī rĕmīttās;
nām sī lūdĕrĕ, Grŷpĕ, pērsĕvērās,
nōn lūdīs. Lĭcĕt, ēccĕ, cōmpŭtēmūs.
Nōstēr pūrpŭrĕūs nŏvūsquĕ chārtā
ēt bīnīs dĕcŏrātŭs ūmbĭlīcīs
praētēr mē mĭhĭ cōnstĭtīt dĕcūssīs;
tū rōsūm tĭnĕīs sĭtūquĕ pūtrēm,
quālĕs aūt Lĭbўcīs mădēnt ŏlīvīs
aūt tūs Nīlĭăcūm pĭpērvĕ sērvānt
aūt Bŷzāntĭăcōs cŏcūnt lăcērtōs,
nēc sāltēm tŭă dīctă cōntĭnēntēm
quaē trīnō iŭvĕnīs fŏrō tŏnābās
aūt cēntūm prŏpĕ iūdĭcēs, prĭūsquām
tē Gērmānĭcŭs ārbĭtrūm sĕquēntī
ānnōnaē dĕdĭt ōmnĭūmquĕ lātē
praēfēcīt stătĭōnĭbūs vĭārūm,
sēd Brūtī sĕnĭs ōscĭtātĭōnēs
dē cāpsā mĭsĕrī lĭbēllĭōnīs,
ēmptūm plūs mĭnŭs āssĕ Gāĭānō,
dōnās. Ūsque ădĕōnĕ dēfŭērūnt
caēsīs pīllĕă sūtă dē lăcērnīs
vēl māntēlĭă lūrĭdaēvĕ māppaē,
chārtaē Thēbăĭcaēvĕ Cārĭcaēvĕ?
nūsquām tūrbĭnĕ cōndĭtūs rŭēntī
prūnōrūm glŏbŭs ātquĕ cōttănōrūm?
nōn ēnlŷchnĭă sīccă, nōn rĕplīctaē
būlbōrūm tŭnĭcaē? nĕc ōvă tāntūm
nēc lēnēs hălĭcaē nĕc āspĕrūm fār?
nūsquām Cīnўphĭīs văgātă cāmpīs
cūrvārūm dŏmŭs ūdă cōchlĕārūm?
nōn lārdūm grăvĕ dēbĭlīsvĕ pērnă?
nōn Lūcānĭcă, nōn grăvēs Fălīscī,
nōn sāl ōxўpŏrūmvĕ cāsĕūsvĕ
aūt pānēs vĭrĭdāntĭs āphrŏnītrī
vēl pāssūm psĭthĭīs sŭīs rĕcōctūm
dūlcī dēfrŭtă vēl lŭrōsă caēnō?
quāntūm vēl dărĕ cērĕōs ŏlēntēs,
cūltēllūm tĕnŭēsvĕ cōdĭcīllōs?
ōllārēs, rŏgŏ, nōn lĭcēbăt ūvās,
Cūmānō pătĭnās ĭn ōrbĕ tōrtās
aūt ūnām dărĕ sŷnthĕsīn (quĭd hōrrēs?)
ālbōrūm călĭcum ātquĕ cāccăbōrūm?
sēd cērtā vĕlŭt aēquŭs īn stătērā
nīl mūtās, sĕd ĭdēm mĭhī rĕpēndīs.
Quīd sī cūm bĕnĕ mānĕ sēmĭcrūdūs
īnlātām tĭbĭ dīxĕrō sălūtēm,
ēt tū mē vĭcĭbūs dŏmī sălūtēs?
aūt cūm mē dăpĕ iūvĕrīs ŏpīmā,
ēxspēctēs sĭmĭlēs ĕt īpsĕ cēnās?
Īrāscōr tĭbĭ, Grŷpĕ. sēd vălēbīs;
tāntūm nē mĭhĭ, quō sŏlēs lĕpōrĕ,
ēt nūnc hēndĕcăsŷllăbōs rĕmīttās.
STATIVS MARCELLO SVO SALVTEM
Inveni librum, Marcelle carissime, quem pietati tuae dedicarem. Reor equidem aliter quam invocato numine maximi imperatoris nullum opusculum meum coepisse; sed hic liber tres habet ... se quam quod quarta ad honorem tuum pertinet. Primo autem septimum decimum Germanici nostri consulatum adoravi; secundo gratias egi sacratissimis eius epulis honoratus; tertio viam Domitianam miratus sum qua gravissimam harenarum moram exemit: cuius beneficio tu quoque maturius epistulam meam accipies, quam tibi in hoc libro a Neapoli scribo. Proximum est lyricum carmen ad Septimium Severum, iuvenem, ud scis, inter ornatissimos secundi ordinis, tuum quidem et condiscipulum, sed mihi citra hoc quoque ius artissime carum. Nam Vindicis nostri Herculem Epitrapezion secundum honorem quem de me et de ipsis studiis meretur imputare etiam tibi possum. Maximum Vibium et dignitatis et eloquentiae nomine a nobis diligi satis eram testatus epistula quam ad illum de editione Thebaidos meae publicavi; sed nunc quoque eum reverti maturius ex Dalmada rogo. Iuncta est ecloga ad municipem meum Iulium Menecraten, splendidum iuvenem et Polli generum, cui gratulor quod Neapolim nostram numero liberorum honestaverit. Plotio Grypo, maioris gradus iuveni, dignius opusculum reddam, sed interim hendecasyllabos quos Saturnalibus una risimus huic volumini inservi. Quare ergo plura in quarto Silvarum quam in prioribus? ne se putent aliquid egisse qui reprehenderunt, ut audio, quod hoc stili genus edidissem. Primum supervacuum est dissuadere rem factam; deinde multa ex illis iam domino Caesari dederam, et quanto hoc plus est quam edere! exerceri autem ioco non licet? "secreto" inquit. Sed et sphaeromachia spectantes et palaris lusio admittit. Novissime, quisquis ex meis invitus aliquid legit, statim se profitetur adversum. Ita quare consilio eius accedam? in summam, nempe ego sum qui traducor; taceat et gaudeat. Hunc tamen librum tu, Marcelle, defendes. Et, si videtur, hactenus, sin minus, reprehendemur. Vale.
I
SEPTIMVS DECIMVS CONSOLATVS IMP. AVG. GERMANICI
Laeta bis octonis accedit purpura fastis
Caesaris insignemque aperit Germanicus annum,
atque oritur cum sole novo, cum grandibus astris
clarius ipse nitens et primo maior Eoo.
5exsultent leges Latiae, gaudete, curules,
et septemgemino iactantior aethera pulset
Roma iugo, plusque ante alias Evandrius arces
collis ovet: subiere novi Palatia fasces
et requiem bissextus honos precibusque receptis
10curia Caesareum gaudet vicisse pudorem.
ipse etiam immensi reparator maximus aevi
attollit vultus et utroque a limine grates
Ianus agit, quem tu vicina Pace ligatum
omnia iussisti componere bella novique
15in leges iurare fori. levat ecce supinas
hinc atque inde manus geminaque haec voce profatur:
"salve, magne parens mundi, qui saecula mecum
instaurare paras, talem te cernere semper
mense meo tua Roma cupit; sic tempora nasci,
20sic annos intrare decet. da gaudia fastis
continua; hos umeros multo sinus ambiat ostro
et properata tuae manibus praetexta Minervae.
aspicis ut templis alius nitor, altior aris
ignis et ipsa meae tepeant tibi sidera brumae,
25moribus atque tuis gaudent turmaeque tribusque
purpureique patres, lucemque a consule ducit
omnis honos? quid tale, precor, prior annus habebat?
dic age, Roma potens, et mecum, longa Vetustas,
dinumera fastos nec parva exempla recense,
30sed quae sola meus dignetur vincere Caesar.
ter Latio deciesque tulit labentibus annis
Augustus fasces, sed coepit sero mereri:
tu iuvenis praegressus avos. et quanta recusas,
quanta vetas! flectere tamen precibusque senatus
35promittes hunc saepe diem. manet insuper ordo
longior, et totidem felix tibi Roma curules
terque quaterque dabit. mecum altera saecula condes,
et tibi longaevi renovabitur ara parentis;
mille tropaea feres, tantum permitte triumphos.
40restat Bactra novis, restat Babylona tributis
frenari; nondum gremio Iovis Indica laurus,
nondum Arabes Seresque rogant, nondum omnis honorem
annus habet, cupiuntque decem tua nomina menses".
sic Ianus clausoque libens se poste recepit.
45tunc omnes patuere dei laetoque dederunt
signa polo, longamque tibi, rex magne, iuventam
annuit atque suos promisit Iuppiter annos.
II
EVCHARISTICON AD IMP. AVG. GERM. DOMITIANVM
Regia Sidoniae convivia laudat Elissae
qui magnum Aenean Laurentibus intulit arvis,
Alcinoique dapes mansuro carmine monstrat,
aequore qui multo reducem consumpsit Ulixem:
5ast ego cui sacrae Caesar nova gaudia cenae
nunc primum dominaque dedit non surgere mensa,
qua celebrem mea vota lyra, quas solvere grates
sufficiam? non, si pariter mihi vertice laeto
nectat odoratas et Smyrna et Mantua lauros,
10digna loquar. mediis videor discumbere in astris
cum Iove et Iliaca porrectum sumere dextra
immortale merum. steriles transmisimus annos:
haec aevi mihi prima dies, hic limina vitae.
tene ego, regnator terrarum orbisque subacti
15magne parens, te, spes hominum, te, cura deorum,
cerno iacens? datur haec iuxta, datur ora tueri
vina inter mensasque, et non adsurgere fas est?
Tectum augustum, ingens, non centum insigne columnis,
sed quantae superos caelumque Atlante remisso
20sustentare queant. stupet hoc vicina Tonantis
regia, teque pari laetantur sede locatum
numina. nec magnum properes escendere caelum:
tanta patet moles effusaeque impetus aulae
liberior, campi multumque amplexus operti
25aetheros, et tantum domino minor; ille penatis
implet et ingenti genio iuvat. aemulus illic
mons Libys Iliacusque nitent et multa Syene
et Chios et glaucae certantia Doridi saxa
Lunaque portandis tantum suffecta columnis.
30longa supra species: fessis vix culmina prendas
visibus auratique putes laquearia caeli.
hic cum Romuleos proceres trabeataque Caesar
agmina mille simul iussit discumbere mensis,
ipsa sinus accincta Ceres Bacchusque laborat
35sufficere. Aetherii felix sic orbita fluxit
Triptolemi; sic vitifero sub palmite nudos
umbravit colles et sobria rura Lyaeus.
Sed mihi non epulas Indisque innixa columnis
robora Maurorum famulasque ex ordine turmas,
40ipsum, ipsum cupido tantum spectare vacavit
tranquillum vultus et maiestate serena
mulcentem radios summittentemque modeste
fortunae vexilla suae; tamen ore nitebat
dissimulatus honos. talem quoque barbarus hostis
45posset et ignotae conspectum agnoscere gentes.
Non aliter gelida Rhodopes in valle recumbit
dimissis Gradivus equis; sic lubrica ponit
membra Therapnaea resolutus gymnade Pollux,
sic iacet ad Gangen Indis ululantibus Euhan,
50sic gravis Alcides post horrida iussa reversus
gaudebat strato latus acclinare leoni.
Parva loquor necdum aequo tuos, Germanice, vultus:
talis, ubi Oceani finem mensasque revisit
Aethiopum sacro diffusus nectare vultus
55dux superum secreta iubet dare carmina Musas
et Pallenaeos Phoebum laudare triumphos.
Di tibi (namque animas saepe exaudire minores
dicuntur) patriae bis terque exire senectae
annuerint fines. rata numina miseris astris,
60templaque des habitesque domos! saepe annua pandas
limina, saepe novo Ianum lictore salutes,
saepe coronatis iteres quinquennia lustris!
qua mihi felices epulas mensaeque dedisti
sacra tuae, talis longo post tempore venit
65lux mihi, Troianae qualis sub collibus Albae,
cum modo Germanas acies modo Daca sonantem
proelia Palladio tua me manus induit auro.
III
VIA DOMITIANA
Quis duri silicis gravisque ferri
immanis sonus aequori propinquum
saxosae latus Appiae replevit?
certe non Libycae sonant catervae
5nec dux advena peierante bello
Campanos quatit inquietus agros
nec frangit vada montibusque caesis
inducit Nero sordidas paludes,
sed qui limina bellicosa Iani
10iustis legibus et foro coronat,
quis castae Cereri diu negata
reddit iugera sobriasque terras,
quis fortem vetat interire sexum
et censor prohibet mares adultos
15pulchrae supplicium timere formae,
qui reddit Capitolio Tonantem
et Pacem propria domo reponit,
qui genti patriae futura semper
sancit limina Flaviumque caelum,
20hic segnes populi vias gravatus
et campos iter omne detinentes
longos eximit ambitus novoque
iniectu solidat graves harenas,
gaudens Euboicae domum Sibyllae
25Gauranosque sinus et aestuantes
septem montibus admovere Baias.
Hic quondam piger axe vectus uno
nutabat cruce pendula viator
sorbebatque rocas maligna tellus
30et plebs in mediis Latina campis
horrebat mala navigationis;
nec cursus agiles, sed impeditum
tardabant iter orbitae tenaces
dum pondus nimium querens sub alta
35repit languida quadrupes statera.
At nunc quae solidum diem terebat
horarum via facta vix duarum.
Non tensae volucrum per astra pennae
nec velocius ibitis carinae.
40Hic primus labor incohare sulcos
et rescindere limites et alto
egestu penitus cavare terras;
mox haustas aliter replere fossas
et summo gremium parare dorso,
45ne nutent sola, ne maligna sedes
det pressis dubium cubile saxis;
tunc umbonibus hinc et hinc coactis
et crebris iter alligare gonfis.
O quantae pariter manus laborant!
50hi caedunt nemus exuuntque montes,
hi ferro scopulos trabesque levant;
illi saxa ligant opusque texunt
cocto pulvere sordidoque tofo;
hi siccant bibulas manu lacunas
55et longe fluvios agunt minores.
Hae possent et Athon cavare dextrae
et maestum pelagus gementis Helles
intercludere ponte non natanti.
His (parvus, nisi di viam vetarent)
60Inous freta miscuisset Isthmos.
Fervent litora mobilesque silvae,
it longus medias fragor per urbes
atque echo simul hinc et inde fractam
Gauro Massicus uvifer remittit.
65Miratur sonitum quieta Cyme
et Literna palus pigerque Safon.
At flavum caput umidumque late
crinem mollibus impeditus ulvis
Vulturnus levat ora maximoque
70pontis Caesarei reclinis arcu
raucis talia faucibus redundat:
"camporum bone conditor meorum,
qui me, vallibus aviis refusum
et ripas habitare nescientem,
75recti legibus alvei ligasti
et nunc ille ego turbidus minaxque,
vix passus dubias prius carinas,
iam pontem fero perviusque calcor;
qui terras rapere et rotare silvas
80adsueram (pudet!) amnis esse coepi
sed grates ago servitusque tanti est
quod sub te duce, te iubente, cessi,
quod tu maximus arbiter meaeque
victor perpetuus legere ripae.
85Et nunc limite me colis beato
nec sordere sinis malumque late
deterges sterilis soli pudorem,
ne me pulvereum gravemque caeno
Tyrrheni sinus obruat profundi
90(qualis Cinyphius tacente ripa
Poenos Bagrada serpit inter agros)
sed talis ferar ut nitente cursu
tranquillum mare proximumque possim
puro gurgite provocare Lirim".
95Haec amnis, pariterque se levarat
ingenti plaga marmorata dorso.
Huius ianua prosperumque limen
arcus, belligeris ducis tropaeis
et totis Ligurum nitens metallis,
100quantus nubila qui coronat imbri.
Illic flectit iter citus viator,
illic Appia se dolet relinqui.
Tunc velocior acriorque cursus,
tunc ipsos iuvat imperus iugales,
105ceu fessis ubi remigum lacertis,
primae, carbasa ventilatis, aurae.
Ergo omnes, age, quae sub axe primo
Romani colitis fidem parentis,
prono limite commeate, gentes,
110Eoae, citius venite, laurus:
nil obstat cupidis, nihil moratur.
Qui primo Tiberim reliquit ortu
primo vespere naviget Lucrinum.
Sed quam fine viae recentis imo,
115qua monstrat veteres Apollo Cumas,
albam crinibus infulisque cerno?
visu fallimur, an sacris ab antris
profert Chalcidicas Sibylla laurus?
cedamus; chely, iam repone cantus:
120vates sanctior incipit, tacendum est.
En et colla rotat novisque late
bacchatur spatiis viamque replet.
Tunc sic virgineo profatur ore:
"dicebam, veniet (manete campi
125atque amnis), veniet favente caelo
qui foedum nemus et putres harenas
celsis pontibus et via levabit.
En hic est deus, hunc iubet beatis
pro se Iuppiter imperare terris;
130quo non dignior has subit habenas
ex quo me duce praescios Averni
Aeneas avide futura quaerens
lucos et penetravit et reliquit.
Hic paci bonus, hic timendus armis;
135hic si flammigeros teneret axes,
natura melior potentiorque,
largis, India, nubibus maderes,
undaret Libye, teperet Haemus.
Salve, dux hominum et parens deorum,
140provisum mihi conditumque numen.
Nec iam putribus evoluta chartis
sollemni prece Quindecimvirorum
perlustra mea dicta, sed canentem
ipsam comminus, ut mereris, audi.
145Vidi quam seriem virentis aevi
pronectant tibi candidae sorores:
magnus te manet ordo saeculorum,
natis longior abnepotibusque
annos perpetua geres iuventa
150quos fertur placidos adisse Nestor,
quos Tithonia computat senectus
et quantos ego Delium poposci.
Iuravit tibi iam nivalis Arctus,
nunc magnos Oriens dabit triumphos.
155ibis qua vagus Hercules et Euhan
ultra sidera flammeumque solem
et Nili caput et nives Atlantis,
et laudum cumulo beatus omni
scandes belliger abnuesque currus,
160donec Troicus ignis et renatae
Tarpeius pater intonabit aulae,
haec donec via te regente terras
annosa magis Appia senescat".
IV
EPISTVLA AD VITORIVM MARCELLVM
Curre per Euboicos non segnis, epistola, campos,
hac ingressa vias qua nobilis Appia crescit
in latus et molles solidus premit agger harenas;
atque ubi Romuleas velox penetraveris arces,
5continuo dextras flavi pete Thybridis oras,
Lydia qua penitus stagnum navale coërcet
ripa suburbanisque vadum praetexitur hortis.
illic egregium formaque animisque videbis
Marcellum et celso praesignem vertice nosces.
10cui primam solito vulgi de more salutem,
mox inclusa modis haec reddere verba memento:
"iam terras volucremque polum fuga veris aquosi
laxat et Icariis caelum latratibus urit;
ardua iam densae rarescunt moenia Romae.
15hos Praeneste sacrum, nemus hos glaciale Dianae,
Algidus aut horrens aut Tuscula protegit umbra,
Tiburis hi lucos Anienaque frigora captant.
te quoque clamosae quaenam plaga mitior Urbi
subtrahit? aestivos quo decipis aëre soles?
20quid tuus ante omnis, tua cura potissima, Gallus,
nec non noster amor (dubium morumne probandus
ingeniine bonis)? Latiis aestivat in oris
anne metalliferae repetit iam moenia Lunae
Tyrrhenasque domos? quod si tibi proximus haeret,
25non ego nunc vestro procul a sermone recedo:
certum est, inde sonus geminas mihi circumit aures.
sed tu, dum nimio possessa Hyperione flagrat
torva Cleonaei iuba sideris, exue curis
pectus et assiduo temet furare labori.
30et sontes operit pharetras arcumque retendit
Parthus et Eleis auriga laboribus actos
Alpheo permulcet equos et nostra fatiscit
laxaturque chelys: vires instigat alitque
tempestiva quies, maior post otia virtus.
35talis cantata Briseide venit Achilles
acrior et positis erupit in Hectora plectris.
te quoque flammabit tacite repetita parumper
desidia et solitos novus exsultabis in actus.
certe iam Latiae non miscent iurgia leges,
40et pacem piger annus habet, messesque reversae
dimisere forum. nec iam tibi turba reorum
vestibulo querulique rogant exire clientes.
cessat centeni moderatrix iudicis hasta,
qua tibi sublimi iam nunc celeberrima fama
45eminet et iuvenis facundia praeterit annos.
felix curarum, cui non Heliconia cordi
serta nec imbelles Parnasi e vertice laurus,
sed viget ingenium et magnos accinctus in usus
fert animus quascumque vices: nos otia vitae
50solamur cantu ventosaque gaudia famae
quaerimus. En, egomet somnum et geniale secutus
litus, ubi Ausonio se condidit hospita portu
Parthenope, tenues ignavo pollice chordas
pulso Maroneique sedens in margine templi
55sumo animum et magni tumulis accanto magistri:
at tu, si longi cursum dabit Atropos aevi
(detque precor Latiique ducis sic numina pergant,
quem tibi posthabito studium est coluisse Tonante,
quique tuos alio subtexit munere fasces
60et spatia obliquae mandat renovare Latinae),
forsitan Ausonias ibis frenare cohortes
aut Rheni populos aut nigrae litora Thules
aut Histrum servare datur metuendaque portae
limina Caspiacae. nec enim tibi sola potentis
65eloquii virtus: sunt membra accommoda bellis,
quique gravem tarde subeant thoraca lacerti:
seu campo pedes ire pares, est agmina supra
nutaturus apex; seu frena sonantia flectes,
serviet asper equus. nos facta aliena canendo
70vergimur in senium: propriis tu pulcher in armis
ipse canenda geres parvoque exempla parabis
magna Getae, dignos quem iam nunc belliger actus
poscit avos praestatque domi novisse triumphos.
surge, agedum, iuvenemque, puer, deprende parentem,
75stemmate materno felix, virtute paterna.
iam te blanda sinu Tyrio sibi Curia felix
educat et cunctas gaudet spondere curules".
Haec ego Chalcidicis ad te, Marcelle, sonabam
litoribus, fractas ubi Vesuius erigit iras
80aemula Trinacriis volvens incendia flammis.
mira fides! credetne virum ventura propago,
cum segetes iterum, cum iam haec deserta virebunt,
infra urbes populosque premi proavitaque toto
rura abiisse mari? necdum letale minari
85cessat apex. procul ista tuo sint fata Teate,
nec Marrucinos agat haec insania montes.
Nunc si forte meis quae sint exordia musis
scire petis, iam Sidonios emensa labores
Thebais optato collegit carbasa portu
90Parnasique iugis silvaque Heliconide festis
tura dedit flammis et virginis exta iuvencae
votiferaque meas suspendit ab arbore vittas.
nunc vacuos crines alio subit infula nexu:
Troia quidem magnusque mihi temptatur Achilles,
95sed vocat arcitenens alio pater armaque monstrat
Ausonii maiora ducis. trahit impetus illo
iam pridem retrahitque timor. stabuntne sub illa
mole umeri an magno vincetur pondere cervix?
dic, Marcelle, feram? fluctus an sueta minores
100nosse ratis nondum Ioniis credenda periclis?
Iamque vale et penitus voti tibi vatis honorem
corde exire veta. nisi enim Tirynthius, almae
pectus amicitiae: cedet tibi gloria fidi
Theseos, et lacerum qui circa moenia Troiae
105Priamiden caeso solacia traxit amico.
V
ODE LYRICA AD SEPTIMIVM SEVERVM
Parvi beatus ruris honoribus,
qua prisca Teucros Alba colit lares,
fortem atque facundum Severum
non solitis fidibus saluto.
5Iam trux ad Arctos Parrhasias hiems
concessit altis obruta solibus,
iam pontus ac tellus renident
in Zephyros Aquilone fracto.
Nunc cuncta veris frondibus annuis
10crinitur arbos, nunc volucrum novi
questus inexpertumque carmen
quod tacita statuere bruma.
Mos parca tellus pervigil et focus
culmenque multo lumine sordidum
15solantur exemptusque testa
qua modo ferbuerat Lyaeus.
Non mille balant lanigeri greges
nec vacca dulci mugit adultero,
unique siquando canenti
20mutus ager domino reclamat.
Sed terra primis post patriam mihi
dilecta curis; hic mea carmina
regina bellorum virago
Caesareo peramavit auro,
25cum tu sodalis dulce periculum
conisus omni pectore tolleres,
ut Castor ad cunctos tremebat
Bebryciae strepitus harenae.
Tene in remotis Syrtibus avia
30Leptis creavit? iam feret Indicas
messes odoratisque rara
cinnama praeripiet Sabaeis.
Quis non in omni vertice Romuli
reptasse dulcem Septimium putet?
35quis fonte Iuturnae relictis
uberibus neget esse pastum?
nec mira virtus: protinus Ausonum
portus vadosae nescius Africae
intras adoptatusque Tuscis
40gurgitibus puer innatasti.
Hinc parvus inter pignora curiae
contentus artae lumine purpurae
crescis, sed immensos labores
indole patricia secutus.
45Non sermo Poenus, non habitus tibi,
externa non mens: Italus, Italus.
Sunt Urbe Romanisque turmis
qui Libyam deceant alumni.
Est et frementi vox hilaris foro,
50venale sed non eloquium tibi,
ensisque vagina quiescit
stringere ni iubeant amici.
Sed rura cordi saepius et quies,
nunc in paternis sedibus et solo
55Veiente, nunc frondosa supra
Hernica, nunc Curibus vetustis.
Hic plura pones votibus et modis
passu solutis, sed memor interim
nostri verecundo latentem
60barbiton ingemina sub antro.
VI
HERCVLES EPITRAPEZIOS NOVI VINDICIS
Forte remittentem curas Phoeboque levatum
pectora, cum patulis tererem vagus otia Saeptis
iam moriente die, rapuit me cena benigni
Vindicis. haec imos animi perlapsa recessus
5inconsumpta manet: neque enim ludibria ventris
hausimus aut epulas diverso a sole petitas
vinaque perpetuis aevo certantia fastis.
a miseri! quos nosse iuvat quid Phasidis ales
distet ab hiberna Rhodopes grue, quis magis anser
10exta ferat, cur Tuscus aper generosior Umbro,
lubrica qua recubent conchylia mollius alga!
nobis verus amor medioque Helicone petitus
sermo hilaresque ioci brumalem absumere noctem
suaserunt mollemque oculis expellere somnum,
15donec ab Elysiis prospexit sedibus alter
Castor et hesternas risit Tithonia mensas.
o bona nox iunctaque utinam Tirynthia luna!
nox et Erythraeis Thetidis signanda lapillis
et memoranda diu geniumque habitura perennem!
20mille ibi tunc species aerisque eborisque vetusti
atque locuturas mentito corpore ceras
edidici. quis namque oculis certaverit usquam
Vindicis, artificum veteres agnoscere ductus
et non inscriptis auctorem reddere signis?
25hic tibi quae docto multum vigilata Myroni
aera, laboriferi vivant quae marmora caelo
Praxitelis, quod ebur Pisaeo pollice rasum,
quid Polycleteis iussum spirare caminis,
linea quae veterem longe fateatur Apellen,
30monstrabit: namque haec, quotiens chelyn exuit, illi
desidia est, hic Aoniis amor avocat antris.
Haec inter castae genius tutelaque mensae
Amphitryoniades multo mea cepit amore
pectora nec longo satiavit lumina visu
35tantus honos operi finesque inclusa per artos
maiestas. deus ille, deus! seseque videndum
indulsit, Lysippe, tibi parvusque videri
sentirique ingens! Et cum mirabilis intra
stet mensura pedem, tamen exclamare libebit,
40si visus per membra feres: "hoc pectore pressus
vastator Nemees; haec exitiale ferebant
robur et Argoos frangebant bracchia remos."
nec spatium: tam magna brevi mendacia formae!
quis modus in dextra, quanta experientia docti
45artificis curis pariter gestamina mensae
fingere et ingentes animo versare colossos!
tale nec Idaeis quicquam Telchines in antris
nec stolidus Brontes nec, qui polit arma deorum,
Lemnius exigua potuisset ludere massa.
50nec torva effigies epulisque aliena remissis,
sed qualem parci domus admirata Molorchi
aut Aleae lucis vidit Tegeaea sacerdos;
qualis et Oetaeis emissus in astra favillis
nectar adhuc torva laetus Iunone bibebat;
55sic mitis vultus, veluti de pectore gaudens,
hortatur mensas. tenet haec marcentia fratris
pocula, at haec clavae meminit manus; aspera sedes
sustinet et cultum Nemeaeo tegmine saxum.
Digna operi fortuna sacro. Pellaeus habebat
60regnator laetis numen venerabile mensis
et comitem occasus secum portabat et ortus,
praestabatque libens modo qua diademata dextra
abstulerat dederatque et magnas verterat urbes.
semper ab hoc animos in crastina bella petebat,
65huic acies semper victor narrabat opimas,
sive catenatos Bromio detraxerat Indos,
seu clusam magna Babylona refregerat hasta
seu Pelopis terras libertatemque Pelasgam
obruerat bello; magnoque ex agmine laudum
70fertur Thebanos tantum excusasse triumphos.
ille etiam, magnos Fatis rumpentibus actus,
cum traheret letale merum, iam mortis opaca
nube gravis vultus alios in numine caro
aeraque supremis timuit sudantia mensis.
75Mox Nasamoniaco decus admirabile regi
possessum; fortique deo libavit honores
semper atrox dextra periuroque ense superbus
Hannibal. Italicae perfusum sanguine gentis
diraque Romuleis portantem incendia tectis
80oderat, et cum epulas, et cum Lenaea dicaret
dona, deus castris maerens comes ire nefandis,
praecipue cum sacrilega face miscuit arces
ipsius immeritaeque domos ac templa Sagunti
polluit et populis Furias immisit honestas.
85Nec post Sidonii letum ducis aere potita
egregio plebeia domus. convivia Syllae
ornabat semper claros intrare penates
adsuetum et felix dominorum stemmate signum.
Nunc quoque, si mores humanaque pectora curae
90nosse deis, non aula quidem, Tirynthie, nec te
regius ambit honos, sed casta ignaraque culpae
mens domini, cui prisca fides coeptaeque perenne
foedus amicitiae. scit adhuc florente sub aevo
par magnis Vestinus avis, quem nocte dieque
95spirat et in carae vivit complexibus umbrae.
Hic igitur tibi laeta quies, fortissime divum
Alcide, nec bella vides pugnasque feroces,
sed chelyn et vittas et amantes carmina laurus.
hic tibi sollemni memorabit carmine quantus
100Iliacas Geticasque domos quantusque nivalem
Stymphalon quantusque iugis Erymanthon aquosis
terrueris, quem te pecoris possessor Hiberi,
quem tulerit saevae Mareoticus arbiter arae;
hic penetrata tibi spoliataque limina mortis
105concinet et flentes Libyae Scythiaeque puellas.
nec te regnator Macetum nec barbarus umquam
Hannibal aut saevi posset vox horrida Syllae
his celebrare modis. certe tu, muneris auctor,
non aliis malles oculis, Lysippe, probari.
VII
ODE LYRICA AD VIBIVM MAXIMVM
Iam diu lato sociata campo
fortis heroos, Erato, labores
differ atque ingens opus in minores
contrahe gyros,
5tuque regnator lyricae cohortis
da novi paulum mihi iura plectri,
si tuas cantu Latio sacravi,
Pindare, Thebas.
Maximo carmen tenuare tempto;
10nunc ab intonsa capienda myrto
serta, nunc maior sitis et bibendus
castior amnis.
Quando te dulci Latio remittent
Dalmatae montes, ubi Dite viso
15pallidus fossor redit erutoque
concolor auro?
ecce me natum propiore terra
non tamen portu retinent amoeno
desides Baiae liticenve notus
20Hectoris armis.
Torpor est nostris sine te Camenis,
tardius sueto venit ipse Thymbrae
rector et primis meus ecce metis
haeret Achilles.
25Quippe te fido monitore nostra
Thebais multa cruciata lima
temptat audaci fide Mantuanae
gaudia famae.
Sed damus lento veniam, quod alma
30prole fundasti vacuos penates.
O diem laetum! venit ecce nobis
Maximus alter.
Orbitas omni fugienda nisu,
quam premit votis inimicus heres,
35optimo poscens (pudet heu) propinquum
funus amico,
orbitas nullo tumulata fletu;
stat domo capta cupidus superstes
imminens leti spoliis et ipsum
40computat ignem.
Duret in longum generosus infans
perque non multis iter expeditum
crescat in mores patrios avumque
provocet actis.
45Tu tuos parvo memorabis enses
quos ad Eoum tuleras Oronten
signa frenatae moderatus alae
Castore dextro;
ille ut invicti rapidum secutus
50Caesaris fulmen refugis amaram
Sarmatis legem dederit, sub uno
vivere caelo.
Sed tuas artes puer ante discat,
omne quis mundi senium remensus
55orsa Sallusti brevis et Timavi
reddis alumnum.
VIII
GRATVLATIO AD IVLIVM MENECRATEN
Pande foris superum vittataque templa Sabaeis
nubibus et pecudum fibris spirantibus imple,
Parthenope; clari genus ecce Menecratis auget
tertia iam suboles. procerum tibi nobile vulgus
5crescit et insani solatur damna Vesevi.
nec solum festas secreta Neapolis aras
ambiat: et socii portus dilectaque miti
terra Dicaearcho nec non plaga cara madenti
Surrentina deo sertis altaria cingat,
10materni qua litus avi, quem turba nepotum
circumit et similes contendit reddere vultus.
gaudeat et Libyca praesignis avunculus hasta,
quaeque sibi genitos putat attollitque benigno
Polla sinu. macte, o iuvenis, qui tanta merenti
15lumina das patriae. dulci tremit ecce tumultu
tot dominis clamata domus. procul atra recedat
Invidia atque alio liventia pectora flectat:
his senium longaeque decus virtutis et alba
Atropos et patrius lauros promisit Apollo.
20Ergo quod Ausoniae pater augustissimus urbis
ius tibi tergeminae dederat laetabile prolis,
omen erat. venit totiens Lucina piumque
intravit repetita larem. sic fertilis, oro,
stet domus et donis numquam mutata sacratis.
25macte, quod et proles tibi saepius aucta virili
robore, sed iuveni laetanda et virgo parenti:
aptior his virtus, citius dabit illa nepotes,
qualis maternis Helene iam digna palaestris
inter Amyclaeos reptabat candida fratres;
30vel qualis caeli facies, ubi nocte serena
admovere iubar mediae duo sidera lunae.
Sed queror haud faciles, iuvenum rarissime, questus
irascorque etiam, quantum irascuntur amantes.
tantane me decuit vulgari gaudia fama
35noscere? cumque tibi vagiret tertius infans,
protinus ingenti non venit nuntia cursu
littera, quae festos cumulare altaribus ignes
et redimire chelyn postesque ornare iuberet
Albanoque cadum sordentem promere fumo
40et cantu signare diem? sed tardus inersque
nunc demum mea vota cano: tua culpa tuusque
hic pudor. ulterius sed enim producere questus
non licet; en hilaris circumstat turba tuorum
defensatque patrem. quem non hoc agmine vincas?
45di patrii, quos auguriis super aequora magnis
litus ad Ausonium devexit Abantia classis,
tu, ductor populi longe migrantis, Apollo,
cuius adhuc volucrem laeva cervice sedentem
respiciens blande felix Eumelus adorat,
50tuque, Actaea Ceres, cursu cui semper anhelo
votivam taciti quassamus lampada mystae,
et vos, Tyndaridae, quos non horrenda Lycurgi
Taygeta umbrosaeque magis coluere Therapnae,
hos cum plebe sua patrii servate penates.
55sint, qui fessam aevo crebrisque laboribus urbem
voce opibusque iuvent viridique in nomine servent.
His placidos genitor mores largumque nitorem
monstret avus, pulchrae studium virtutis uterque.
quippe et opes et origo sinunt hanc lampade prima
60patricias intrare fores, hos pube sub ipsa,
si modo prona bonis invicti Caesaris adsint
numina, Romulei limen pulsare senatus.
IX
HENDECASYLLABI IOCOSI AD PLOTIVM GRYPVM
Est sane iocus iste, quod libellum
misisti mihi, Grype, pro libello.
Urbanum tamen hoc potest videri
si post hoc aliquid mihi remittas;
5nam si ludere, Grype, perseveras,
non ludis. Licet, ecce, computemus.
Noster purpureus novusque charta
et binis decoratus umbilicis
praeter me mihi constitit decussis;
10tu rosum tineis situque putrem,
quales aut Libycis madent olivis
aut tus Niliacum piperve servant
aut Byzantiacos cocunt lacertos,
nec saltem tua dicta continentem
15quae trino iuvenis foro tonabas
aut centum prope iudices, priusquam
te Germanicus arbitrum sequenti
annonae dedit omniumque late
praefecit stationibus viarum,
20sed Bruti senis oscitationes
de capsa miscri libellionis,
emptum plus minus asse Gaiano,
donas. Usque adeone defuerunt
caesis pillea suta de lacernis
25vel mantelia luridaeve mappae,
chartae Thebaicaeve Caricaeve?
nusquam turbine conditus ruenti
prunorum globus atque cottanorum?
non enlychnia sicca, non replictae
30bulborum tunicae? nec ova tantum
nec lenes halicae nec asperum far?
nusquam Cinyphiis vagata campis
curvarum domus uda cochlearum?
non lardum grave debilisve perna?
35non Lucanica, non graves Falisci,
non sal oxyporumve caseusve
aut panes viridantis aphronitri
vel passum psithiis suis recoctum
dulci defruta vel lurosa caeno?
40quantum vel dare cereos olentes,
cultellum tenuesve codicillos?
ollares, rogo, non licebat uvas,
Cumano patinas in orbe tortas
aut unam dare synthesin (quid horres?)
45alborum calicum atque caccaborum?
sed certa velut aequus in statera
nil mutas, sed idem mihi rependis.
Quid si cum bene mane semicrudus
inlatam tibi dixero salutem,
50et tu me vicibus domi salutes?
aut cum me dape iuveris opima,
exspectes similes et ipse cenas?
Irascor tibi, Grype. sed valebis;
tantum ne mihi, quo soles lepore,
55et nunc hendecasyllabos remittas.