61
Collis o | Heliconii
cultor, Uraniae genus,
qui rapis teneram ad virum
virginem, o | Hymenaee Hymen,
5o | Hymen Hymenaee;
cinge tempora floribus
suave olentis amaraci,
flammeum cape laetus, huc
huc veni, niveo gerens
10luteum pede soccum;
excitusque hilari die,
nuptialia concinens
voce carmina tinnula,
pelle humum pedibus, manu
15pineam quate taedam.
Namque Iunia Manlio,
qualis Idalium colens
venit ad Phrygium Venus
iudicem, bona cum bona
20nubet alite virgo,
floridis velut enitens
myrtus Asia ramulis
quos Hamadryades deae
nutriunt umore.
25Quare age, huc aditum ferens,
perge linquere Thespiae
rupis Aonios specus,
nympha quos super irrigat
frigerans Aganippe.
30Ac domum dominam voca
coniugis cupidam novi,
mentem amore revinciens,
ut tenax hedera huc et huc
arborem implicat errans.
35Vosque item simul, integrae
virgines, quibus advenit
par dies, agite in modum
dicite, o | Hymenaee Hymen,
o | Hymen Hymenaee.
40Ut lubentius, audiens
se citarier ad suum
munus, huc aditum ferat
dux bonae Veneris, boni
coniugator amoris.
45Quis deus magis est ama-
tis petendus amantibus?
Quem colent homines magis
caelitum, o | Hymenaee Hymen,
o | Hymen Hymenaee?
50Te suis tremulus parens
invocat, tibi virgines
zonula solvunt sinus,
te timens cupida novos
captat aure maritus.
55Tu fero iuveni in manus
floridam ipse puellulam
dedis a gremio suae
matris, o | Hymenaee Hymen,
o | Hymen Hymenaee.
60Nil potest sine te Venus,
fama quod bona comprobet,
commodi capere, at potest
te volente. Quis huic deo
compararier ausit?
65Nulla quit sine te domus
liberos dare, nec parens
stirpe nitier; at potest
te volente. Quis huic deo
compararier ausit?
70Quae tuis careat sacris,
non queat dare praesides
terra finibus: at queat
te volente. Quis huic deo
compararier ausit?
75Claustra pandite ianuae.
Virgo adest. Viden ut faces
splendidas quatiunt comas?
. . .
. . .
. . .
. . .
Tardet ingenuus pudor.
Quem tamen magis audiens,
80flet quod ire necesse est.
Flere desine. Non tibi Au-
runculeia periculum est,
ne qua femina pulcrior
clarum ab Oceano diem
85viderit venientem.
Talis in vario solet
divitis domini hortulo
stare flos hyacinthinus.
Sed moraris, abit dies.
90Prodeas nova nupta.
Prodeas nova nupta, si
iam videtur, et audias
nostra verba. Viden? Faces
aureas quatiunt comas:
95prodeas nova nupta.
Non tuus levis in mala
deditus vir adultera,
probra turpia persequens,
a tuis teneris volet
100secubare papillis,
lenta sed velut adsitas
vitis implicat arbores,
implicabitur in tuum
complexum. Sed abit dies:
105prodeas nova nupta.
O cubile quod omnibus
. . .
. . .
. . .
candido pede lecti,
quae tuo veniunt ero,
quanta gaudia, quae vaga
110nocte, quae medio die
gaudeat! Sed abit dies:
prodeas nova nupta.
Tollite, ‹o› pueri, faces:
flammeum video venire.
115Ite concinite in modum
"io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee."
Ne diu taceat procax
Fescennina iocatio,
120nec nuces pueris neget
desertum domini audiens
concubinus amorem.
Da nuces pueris, iners
concubine! Satis diu
125lusisti nucibus: lubet
iam servire Talasio.
Concubine, nuces da.
Sordebant tibi vilicae,
concubine, hodie atque heri:
130nunc tuum cinerarius
tondet os. Miser a miser
concubine, nuces, da.
Diceris male te a tuis
unguentate glabris marite
135abstinere, sed abstine.
Io | Hymen Hymenaee io,
‹io | Hymen Hymenaee.›
Scimus haec tibi quae licent
sola cognita, sed marito
140ista non eadem licent.
Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee.
Nupta, tu quoque quae tuus
vir petet cave ne neges,
145ne petitum aliunde eat.
Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee.
En tibi domus ut potens
et beata viri tui,
150quae tibi sine serviat
( Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee)
usque dum tremulum movens
cana tempus anilitas
155omnia omnibus annuit.
Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee.
Transfer omine cum bono
limen aureolos pedes,
160rasilemque subi forem.
Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee.
Aspice intus ut accubans
vir tuus Tyrio in toro
165totus immineat tibi.
Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee.
Illi non minus ac tibi
pectore uritur intimo
170flamma, sed penite magis.
Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee.
Mitte brachiolum teres,
praetextate, puellulae:
175iam cubile adeat viri.
Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee.
«Uos» bonae senibus viris
cognitae bene feminae
180collocate puellulam.
Io | Hymen Hymenaee io,
io | Hymen Hymenaee.
Iam licet venias marite:
uxor in thalamo tibi est,
185ore floridulo nitens,
alba parthenice velut
luteumve papaver.
At, marite, ita me iuvent
caelites, nihilo minus
190pulcer es, neque te Venus
neglegit. Sed abit dies:
perge, ne remorare.
Non diu remoratus es:
iam venis. Bona te Venus
195iuverit, quoniam palam
quod cupis cupis, et bonum
non abscondis amorem.
Ille pulveris Africi
siderumque micantium
200subducat numerum prius,
qui vestri numerare volt
multa milia ludi.
Ludite ut lubet, et brevi
liberos date. Non decet
205tam vetus sine liberis
nomen esse, sed indidem
semper ingenerari.
Torquatus volo parvulus
matris e gremio suae
210porrigens teneras manus
dulce rideat ad patrem
semihiante labello.
Sit suo similis patri
Manlio et facile insciis
215noscitetur ab omnibus,
et pudicitiam suae
matris indicet ore.
Talis illius a bona
matre laus genus approbet,
220qualis unica ab optima
matre Telemacho manet
fama Penelopeo.
Claudite ostia, virgines:
lusimus satis. At boni
225coniuges, bene vivite et
munere assiduo valentem
exercete iuventam.
61
Cōllīs ō | Hĕlĭcōnĭī
cūltŏr, Ūrănĭaē gĕnūs,
quī răpīs tĕnĕram ād vĭrūm
vīrgĭnem, ō | Hўmĕnaēe Hўmēn,
ō | Hўmēn Hўmĕnaēē;5
cīngĕ tēmpŏră flōrĭbūs
suāve ŏlēntĭs ămārăcī,
flāmmĕūm căpĕ laētŭs, hūc
hūc vĕnī, nĭvĕō gĕrēns
lūtĕūm pĕdĕ sōccūm;10
ēxcītūsque hĭlărī dĭē,
nūptĭālĭă cōncĭnēns
vōcĕ cārmĭnă tīnnŭlā,
pēlle hŭmūm pĕdĭbūs, mănū
pīnĕām quătĕ taēdām.15
Nāmquĕ Iūnĭă Mānlĭō,
quālĭs Īdălĭūm cŏlēns
vēnĭt ād Phrўgĭūm Vĕnūs
iūdĭcēm, bŏnă cūm bŏnā
nūbĕt ālĭtĕ vīrgō,20
flōrĭdīs vĕlŭt ēnĭtēns
mŷrtŭs Āsĭă rāmŭlīs
quōs Hămādrўădēs dĕaē
nūtrĭūnt ŭmōrē.
Quāre ăge, hūc ădĭtūm fĕrēns,25
pērgē līnquĕrĕ Thēspĭaē
rūpĭs Āŏnĭōs spĕcūs,
nŷmphă quōs sŭpĕr īrrĭgāt
frīgĕrāns Ăgănīppē.
Āc dŏmūm dŏmĭnām vŏcă30
cōniŭgīs cŭpĭdām nŏvī,
mēntem ămōrĕ rĕvīncĭēns,
ūt tĕnāx hĕdĕra hūc ĕt hūc
ārbŏrem īmplĭcăt ērrāns.
Vōsque ĭtēm sĭmŭl, īntĕgraē35
vīrgĭnēs, quĭbŭs ādvĕnīt
pār dĭēs, ăgĭte īn mŏdūm
dīcĭte, ō | Hўmĕnaēe Hўmēn,
ō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Ūt lŭbēntĭŭs, aūdĭēns40
sē cĭtārĭĕr ād sŭūm
mūnŭs, hūc ădĭtūm fĕrāt
dūx bŏnaē Vĕnĕrīs, bŏnī
cōniŭgātŏr ămōrīs.
Quīs dĕūs măgĭs ēst ămā-45
tīs pĕtēndŭs ămāntĭbūs?
Quēm cŏlēnt hŏmĭnēs măgīs
caēlītum, ō | Hўmĕnaēe Hўmēn,
ō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ?
Tē sŭīs trĕmŭlūs părēns50
īnvŏcāt, tĭbĭ vīrgĭnēs
zōnŭlā sŏlŭūnt sĭnūs,
tē tĭmēns cŭpĭdā nŏvōs
cāptăt aūrĕ mărītūs.
Tū fĕrō iŭvĕni īn mănūs55
flōrĭdam īpsĕ pŭēllŭlām
dēdĭs ā grĕmĭō sŭaē
mātrĭs, ō | Hўmĕnaēe Hўmēn,
ō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Nīl pŏtēst sĭnĕ tē Vĕnūs,60
fāmă quōd bŏnă cōmprŏbēt,
cōmmŏdī căpĕre, āt pŏtēst
tē vŏlēntĕ. Quĭs huīc dĕō
cōmpărārĭĕr aūsīt?
Nūllă quīt sĭnĕ tē dŏmūs65
lībĕrōs dărĕ, nēc părēns
stīrpĕ nītĭĕr; āt pŏtēst
tē vŏlēntĕ. Quĭs huīc dĕō
cōmpărārĭĕr aūsīt?
Quaē tŭīs cărĕāt săcrīs,70
nōn quĕāt dărĕ praēsĭdēs
tērră fīnĭbŭs: āt quĕāt
tē vŏlēntĕ. Quĭs huīc dĕō
cōmpărārĭĕr aūsīt?
Claūstră pāndĭtĕ iānŭaē.75
Vīrgo ădēst. Vĭdĕn ūt făcēs
splēndĭdās quătĭūnt cŏmās?
. . .
. . .
. . .
. . .
Tārdĕt īngĕnŭūs pŭdōr.
Quēm tămēn măgĭs aūdĭēns,
flēt quŏd īrĕ nĕcēsse ēst.80
Flērĕ dēsĭnĕ. Nōn tĭbi Aū-
rūncŭleīă pĕrīcŭlum ēst,
nē quă fēmĭnă pūlcrĭōr
clārum ăb Ōcĕănō dĭēm
vīdĕrīt vĕnĭēntēm.85
Tālĭs īn vărĭō sŏlēt
dīvĭtīs dŏmĭni hōrtŭlō
stārĕ flōs hўăcīnthĭnūs.
Sēd mŏrārĭs, ăbīt dĭēs.
Prōdĕās nŏvă nūptă.90
Prōdĕās nŏvă nūptă, sī
iām vĭdētŭr, ĕt aūdĭās
nōstră vērbă. Vĭdēn? Făcēs
aūrĕās quătĭūnt cŏmās:
prōdĕās nŏvă nūptă.95
Nōn tŭūs lĕvĭs īn mălā
dēdĭtūs vĭr ădūltĕrā,
prōbră tūrpĭă pērsĕquēns,
ā tŭīs tĕnĕrīs vŏlēt
sēcŭbārĕ păpīllīs,100
lēntă sēd vĕlŭt ādsĭtās
vītĭs īmplĭcăt ārbŏrēs,
īmplĭcābĭtŭr īn tŭūm
cōmplēxūm. Sĕd ăbīt dĭēs:
prōdĕās nŏvă nūptă.105
Ō cŭbīlĕ quŏd ōmnĭbūs
. . .
. . .
. . .
cāndĭdō pĕdĕ lēctī,
quaē tŭō vĕnĭūnt ĕrō,
quāntă gaūdĭă, quaē văgā
nōctĕ, quaē mĕdĭō dĭē110
gaūdĕāt! Sĕd ăbīt dĭēs:
prōdĕās nŏvă nūptă.
Tōllĭte, ‹ō› pŭĕrī, făcēs:
flāmmĕūm vĭdĕō vĕnīre.
Ītĕ cōncĭnĭte īn mŏdūm115
"iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ."
Nē dĭū tăcĕāt prŏcāx
Fēscēnnīnă iŏcātĭō,
nēc nŭcēs pŭĕrīs nĕgēt120
dēsērtūm dŏmĭni aūdĭēns
cōncŭbīnŭs ămōrēm.
Dā nŭcēs pŭĕrīs, ĭnērs
cōncŭbīnĕ! Sătīs dĭū
lūsīstī nŭcĭbūs: lŭbēt125
iām sērvīrĕ Tălāsĭō.
Cōncŭbīnĕ, nŭcēs dā.
Sōrdĕbānt tĭbĭ vīlĭcaē,
cōncŭbīne, hŏdĭe ātque hĕrī:
nūnc tŭūm cĭnĕrārĭūs130
tōndēt ōs. Mĭsĕr ā mĭsēr
cōncŭbīnĕ, nŭcēs, dā.
Dīcĕrīs mălĕ te ā tŭīs
ūnguēntātĕ glăbrīs mărīte
ābstĭnērĕ, sĕd ābstĭnē.135
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
‹iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.›
Scīmŭs haēc tĭbĭ quaē lĭcēnt
sōlă cōgnĭtă, sēd mărīto
īstă nōn ĕădēm lĭcēnt.140
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Nūptă, tū quŏquĕ quaē tŭūs
vīr pĕtēt căvĕ nē nĕgēs,
nē pĕtītum ălĭūnde ĕāt.145
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Ēn tĭbī dŏmŭs ūt pŏtēns
ēt bĕātă vĭrī tŭī,
quaē tĭbī sĭnĕ sērvĭāt150
(Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ)
ūsquĕ dūm trĕmŭlūm mŏvēns
cānă tēmpŭs ănīlĭtās
ōmnĭa ōmnĭbŭs ānnŭīt.155
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Trānsfĕr ōmĭnĕ cūm bŏnō
līmĕn aūrĕŏlōs pĕdēs,
rāsĭlēmquĕ sŭbī fŏrēm.160
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Āspĭce īntŭs ŭt āccŭbāns
vīr tŭūs Tўrĭo īn tŏrō
tōtŭs īmmĭnĕāt tĭbī.165
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Īllĭ nōn mĭnŭs āc tĭbĭ
pēctŏre ūrĭtŭr īntĭmō
flāmmă, sēd pĕnĭtē măgīs.170
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Mīttĕ brāchĭŏlūm tĕrēs,
praētēxtātĕ, pŭēllŭlaē:
iām cŭbīle ădĕāt vĭrī.175
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaĕĕ.
«Vōs» bŏnaē sĕnĭbūs vĭrīs
cōgnĭtaē bĕnĕ fēmĭnaē
cōllŏcātĕ pŭēllŭlām.180
Iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ iō,
iō | Hўmēn Hўmĕnaēĕ.
Iām lĭcēt vĕnĭās mărīte:
ūxŏr īn thălămō tĭbi ēst,
ōrĕ flōrĭdŭlō nĭtēns,185
ālbă pārthĕnĭcē vĕlūt
lūtĕūmvĕ păpāvēr.
Āt, mărīte, ĭtă mē iūvēnt
caēlĭtēs, nĭhĭlō mĭnūs
pūlcĕr ēs, nĕquĕ tē Vĕnūs190
nēglĕgīt. Sĕd ăbīt dĭēs:
pērgĕ, nē rĕmŏrārĕ.
Nōn dĭū rĕmŏrātŭs ēs:
iām vĕnīs. Bŏnă tē Vĕnūs
iūvĕrīt, quŏnĭām pălām195
quōd cŭpīs cŭpĭs, ēt bŏnūm
nōn ābscōndĭs ămōrēm.
Īllĕ pūlvĕrĭs Āfrĭcī
sīdĕrūmquĕ mĭcāntĭūm
sūbdūcāt nŭmĕrūm prĭūs,200
quī vēstrī nŭmĕrārĕ vōlt
mūltă mīlĭă lūdī.
Lūdĭte ūt lŭbĕt, ēt brĕvī
lībĕrōs dătĕ. Nōn dĕcēt
tām vĕtūs sĭnĕ lībĕrīs205
nōmĕn ēssĕ, sĕd īndĭdēm
sēmpĕr īngĕnĕrārĭ.
Tōrquātūs vŏlŏ pārvŭlūs
mātrĭs ē grĕmĭō sŭaē
pōrrĭgēns tĕnĕrās mănūs210
dūlcĕ rīdĕăt ād pătrēm
sēmĭhiāntĕ lăbēllō.
Sīt sŭō sĭmĭlīs pătrī
Mānlĭo ēt făcĭle īnscĭīs
nōscĭtētŭr ăb ōmnĭbūs,215
ēt pŭdīcĭtĭām sŭaē
mātrĭs īndĭcĕt ōrĕ.
Tālĭs īllĭŭs ā bŏnā
mātrĕ laūs gĕnŭs āpprŏbēt,
quālĭs ūnĭca ăb ōptĭmā220
mātrĕ Tēlĕmăchō mănēt
fāmă Pēnĕlŏpēō.
Claūdĭte ōstĭă, vīrgĭnēs:
lūsĭmūs sătĭs. Āt bŏnī
cōniŭgēs, bĕnĕ vīvĭte ēt225
mūnĕre āssĭdŭō vălēntēm
ēxērcētĕ iŭvēntām.