VALERII MARTIALIS - EPIGRAMMATON LIBER IX

3

Haue, mi Torani, frater carissime. Epigramma, quod extra ordinem paginarum est, ad Stertinium clarissimum uirum scripsimus, qui imaginem meam ponere in bibliotheca sua uoluit. De quo scribendum tibi putaui, ne ignorares Auitus iste quis uocaretur. Vale et para hospitium.

Nōtĕ, lĭcēt nōlīs, sūblīmī pēctŏrĕ vātēs,

cuī rĕfĕrēt sērūs ‖ praēmĭă dīgnă cĭnīs,

hōc tĭbĭ sūb nōstrā brĕvĕ cārmĕn ĭmāgĭnĕ vīvāt,

quām nōn ōbscūrīs ‖ iūngĭs, Ăvītĕ, vĭrīs:

"Īlle ĕgŏ sūm nūllī nūgārūm laūdĕ sĕcūndūs,

quēm nōn mīrārīs ‖ sēd pŭtŏ, lēctŏr, ămās.

Māiōrēs māiōră sŏnēnt: mĭhĭ pārvă lŏcūtō

sūffĭcĭt īn vēstrās ‖ saēpĕ rĕdīrĕ mănūs".

I

Dūm Iānŭs hĭĕmēs, Dŏmĭtĭānŭs aūtūmnōs,

Aūgūstŭs ānnīs cōmmŏdābĭt aēstātēs,

dūm grāndĕ fămŭlī nōmĕn ādsĕrēt Rhēnī

Gērmānĭcārūm māgnă lūx Kălēndārūm,

Tārpēiă sūmmī sāxă dūm pătrīs stābūnt,

dūm vōcĕ sūpplēx dūmquĕ tūrĕ plācābīt

mātrōnă dīvaē dūlcĕ Iūlĭaē nūmēn:

mănēbĭt āltūm Flāvĭaē dĕcūs gēntīs

cūm sōle ĕt āstrīs cūmquĕ lūcĕ Rōmānā.

Īnvīctă quīdquīd cōndĭdīt mănūs, caēli ēst.

II

Paūpĕr ămīcĭtĭaē cūm sīs, Lŭpĕ, nōn ĕs ămīcaē

ēt quĕrĭtūr dē tē ‖ mēntŭlă sōlă nĭhīl.

Īllă sĭlīgĭnĕīs pīnguēscĭt ădūltĕră cūnnīs,

cōnvīvām pāscīt ‖ nīgră fărīnă tŭūm.

Īncēnsūm nīvēs dŏmĭnaē Sētīnă lĭquāntūr,

nōs bĭbĭmūs Cōrsī ‖ pūllă vĕnēnă cădī;

ēmptă tĭbī nōx ēst fūndīs nōn tōtă pătērnīs,

nōn sŭă dēsērtūs ‖ rūră sŏdālĭs ărāt;

splēndĕt Ĕrŷthraēīs pērlūcĭdă moēchă lăpīllīs,

dūcĭtŭr āddīctūs, ‖ tē fŭtŭēntĕ, clĭēns;

ōctŏ Sўrīs sūffūltă dătūr lēctīcă pŭēllaē,

nūdūm sāndăpĭlaē ‖ pōndŭs ămīcŭs ĕrīt.

Ī nūnc ēt mĭsĕrōs, Cўbĕlē, praēcīdĕ cĭnaēdōs:

haēc ĕrăt, haēc cūltrīs ‖ mēntŭlă dīgnă tŭīs.

III

Quāntūm iām sŭpĕrīs, Caēsār, caēlōquĕ dĕdīstī

sī rĕpĕtās ēt sī ‖ crēdĭtŏr ēssĕ vĕlīs,

grāndĭs ĭn aēthĕrĭō lĭcĕt aūctĭŏ fīăt Ŏlŷmpō

cōgāntūrquĕ dĕī ‖ vēndĕrĕ quīdquĭd hăbēnt,

cōntūrbābĭt Ătlāns ēt nōn ĕrĭt ūncĭă tōtă

dēcīdāt tēcūm ‖ quā pătĕr īpsĕ dĕūm:

prō Căpĭtōlīnīs quĭd ĕnīm tĭbĭ sōlvĕrĕ tēmplīs,

quīd prō Tārpēiaē ‖ frōndĭs hŏnōrĕ pŏtēst?

Quīd prō cūlmĭnĭbūs gĕmĭnīs mātrōnă Tŏnāntīs?

Pāllădă praētĕrĕō: ‖ rēs ăgĭt īllă tŭās.

Quīd lŏquăr Ālcīdēn Phoēbūmquĕ pĭōsquĕ Lăcōnās?

Āddĭtă quīd Lătĭō ‖ Flāvĭă tēmplă pŏlō?

Ēxspēctēs ēt sūstĭnĕās, Aūgūstĕ, nĕcēsse ēst:

nām tĭbĭ quōd sōlvāt ‖ nōn hăbĕt ārcă Iŏvīs.

IV

Aūrĕŏlīs fŭtŭī cūm pōssīt Gāllă dŭōbūs

ēt plūs quām fŭtŭī, ‖ sī tŏtĭdem āddĭdĕrīs:

aūrĕŏlōs ā tē cūr āccĭpĭt, Aēschўlĕ, dēnōs?

Nōn fēllāt tāntī ‖ Gāllă. Quĭd ērgŏ? Tăcēt.

V (VI)

Tĭbĭ, sūmmĕ Rhēnī dŏmĭtŏr ēt părēns ōrbīs,

pŭdīcĕ prīncēps, grātĭās ăgūnt ūrbēs:

pŏpŭlōs hăbēbūnt; părĕrĕ iām scĕlūs nōn ēst.

Nōn puer avari sectus arte mangonis

vĭrīlĭtātīs dāmnă maērĕt ērēptaē,

nēc quām sŭpērbūs cōnpŭtēt stĭpēm lēnŏ

dāt prōstĭtūtō mĭsĕră mātĕr īnfāntī.

Quĭ nēc cŭbīlī fŭĕrăt āntĕ tē quōndām,

pŭdŏr ēssĕ pēr tĕ coēpĭt ēt lŭpānārī.

VI (VII)

Dīcĕrĕ dē Lĭbўcīs rĕdŭcī tĭbĭ gēntĭbŭs, Āfēr,

cōntĭnŭīs vŏlŭī ‖ quīnquĕ dĭēbŭs Hăvē:

"Nōn văcăt" aūt "dōrmīt" dīctum ēst bīs tērquĕ rĕvērsō.

Iām sătĭs ēst: nōn vīs, ‖ Āfĕr, hăvērĕ: vălē.

VII (VIII)

Tāmquām pārvă fŏrēt sēxūs īniūrĭă nōstrī

foēdāndōs pŏpŭlō ‖ prōstĭtŭīssĕ mărēs,

iām cūnaē lēnōnĭs ĕrānt, ŭt ăb ūbĕrĕ rāptūs

sōrdĭdă vāgītū ‖ pōscĕrĕt aēră pŭēr:

īnmātūră dăbānt īnfāndās cōrpŏră poēnās.

Nōn tŭlĭt Aūsŏnĭūs ‖ tālĭă mōnstră pătēr,

īdēm quī tĕnĕrīs nūpēr sūccūrrĭt ĕphēbīs,

nē făcĕrēt stĕrĭlēs ‖ saēvă lĭbīdŏ vĭrōs.

Dīlēxērĕ prĭūs pŭĕrī iŭvĕnēsquĕ sĕnēsquĕ,

āt nūnc īnfāntēs ‖ tē quŏquĕ, Caēsăr, ămānt.

VIII (IX)

Nīl tĭbĭ lēgāvīt Făbĭūs, Bīthŷnĭcĕ, cuī tū

ānnŭă, sī mĕmĭnī, ‖ mīlĭă sēnă dăbās.

Plūs nūllī dĕdĭt īllĕ: quĕrī, Bīthŷnĭcĕ, nōlī:

ānnŭă lēgāvīt ‖ mīlĭă sēnă tĭbī.

IX (X)

Cēnēs, Cānthărĕ, cūm fŏrīs lĭbēntēr,

clāmās ēt mălĕdīcĭs ēt mĭnārīs.

Dēpōnās ănĭmōs trŭcēs mŏnēmūs:

lībēr nōn pŏtĕs ēt gŭlōsŭs ēssĕ.

X (V)

Nūbĕrĕ vīs Prīscō: nōn mīrōr, Paūlă; săpīstī.

dūcĕrĕ tē nōn vūlt ‖ Prīscŭs: ĕt īllĕ săpīt.

XI

Nōmēn cūm vĭŏlīs rŏsīsquĕ nātūm,

quō pārs ōptĭmă nōmĭnātŭr ānnī,

Hŷblām quōd săpĭt Āttĭcōsquĕ flōrēs,

quōd nīdōs ŏlĕt ālĭtīs sŭpērbaē;

nōmēn nēctărĕ dūlcĭūs bĕātō,

quō māllēt Cўbĕlēs pŭēr vŏcārī

ēt quī pōcŭlă tēmpĕrāt Tŏnāntī,

quōd sī Pārrhăsĭā sŏnēs ĭn aūlā,

rēspōndēnt Vĕnĕrēs Cŭpīdĭnēsquĕ;

nōmēn nōbĭlĕ, mōllĕ, dēlĭcātūm

vērsū dīcĕrĕ nōn rŭdī vŏlēbām:

sēd tū sŷllăbă cōntŭmāx rĕbēllās.

Dīcūnt Ēiărĭnōn tămēn pŏētaē,

sēd Graēcī quĭbŭs ēst nĭhīl nĕgātūm

ēt quōs Ārĕs Ărēs dĕcēt sŏnārĕ:

nōbīs nōn lĭcĕt ēssĕ tām dĭsērtīs

quī Mūsās cŏlĭmūs sĕvērĭōrēs.

XII (XIII)

Nōmĕn hăbēs tĕnĕrī quōd tēmpŏră nūncŭpăt ānnī,

cūm brĕvĕ Cēcrŏpĭaē ‖ vēr pŏpŭlāntŭr ăpēs:

nōmĕn Ăcīdălĭā mĕrŭīt quŏd hărūndĭnĕ pīngī,

quōd Cўthĕrēĭ sŭā ‖ scrībĕrĕ gaūdĕt ăcū;

nōmĕn Ĕrŷthraēīs quōd līttĕră fāctă lăpīllīs,

gēmmă quŏd Hēlĭădūm ‖ pōllĭcĕ trītă nŏtēt;

quōd pīnnā scrībēntĕ grŭēs ād sīdĕră tōllānt;

quōd dĕcĕt īn sōlā ‖ Caēsărĭs ēssĕ dŏmō.

XIII (XII)

Sī dărĕt aūtūmnūs mĭhĭ nōmĕn, Ŏpōrĭnŏs ēssēm,

hōrrĭdă sī brūmaē ‖ sīdĕră, Chīmĕrĭnōs;

dīctŭs ăb aēstīvō Thĕrĭnōs tĭbĭ mēnsĕ vŏcārēr:

tēmpŏră cuī nōmēn ‖ vērnă dĕdērĕ quĭs ēst?

XIV

Hūnc quēm mēnsă tĭbī, quēm cēnă părāvĭt ămīcūm

ēssĕ pŭtās fīdaē ‖ pēctŭs ămīcĭtĭaē?

Āprum ămăt ēt mūllōs ēt sūmĕn ĕt ōstrĕă, nōn tē.

Tām bĕnĕ sī cēnēm, ‖ nōstĕr ămīcŭs ĕrīt.

XV

Īnscrīpsīt tŭmŭlīs sēptēm scĕlĕrātă vĭrōrūm

"Sē fēcīssē" Chloē. ‖ Quīd pŏtĕ sīmplĭcĭūs?

XVI

Cōnsĭlĭūm fōrmaē spĕcŭlūm dūlcīsquĕ căpīllōs

Pērgămĕō pŏsŭīt ‖ dōnă săcrātă dĕō

īllĕ pŭēr tōtā dŏmĭnō grātīssĭmŭs aūlā,

nōmĭnĕ quī sīgnāt ‖ tēmpŏră vērnă sŭō.

Fēlīx quaē tālī cēnsētūr mūnĕrĕ tēllūs!

Nēc Gănўmēdēās ‖ māllĕt hăbērĕ cŏmās.

XVII

Lātōnaē vĕnĕrāndĕ nĕpōs, quī mītĭbŭs hērbīs

Pārcārum ēxōrās ‖ pēnsă brĕvēsquĕ cŏlōs,

hōs tĭbĭ laūdātōs dŏmĭnō, rătă vōtă, căpīllōs

īllĕ tŭūs Lătĭā ‖ mīsĭt ăb ūrbĕ pŭēr;

āddĭdĭt ēt nĭtĭdūm sācrātīs crīnĭbŭs ōrbēm,

quō fēlīx făcĭēs ‖ iūdĭcĕ tūtă fŭīt.

Tū iŭvĕnālĕ dĕcūs sērvā, nē pūlchrĭŏr īllĕ

īn lōngā fŭĕrīt ‖ quām brĕvĭōrĕ cŏmā.

XVIII

Ēst mĭhĭ - sītquĕ prĕcōr lōngūm tē praēsĭdĕ, Caēsār -

rūs mĭnĭmūm, pārvī ‖ sūnt ĕt ĭn ūrbĕ lărēs.

Sēd dē vāllĕ brĕvī quās dēt sĭtĭēntĭbŭs hōrtīs

cūrvă lăbōrātās ‖ āntlĭă tōllĭt ăquās:

sīccă dŏmūs quĕrĭtūr nūllō sē rōrĕ fŏvērī,

cūm mĭhĭ vīcīnō ‖ Mārcĭă fōntĕ sŏnēt.

Quām dĕdĕrīs nōstrīs, Aūgūstĕ, pĕnātĭbŭs ūndām,

Cāstălĭs haēc nōbīs ‖ aūt Iŏvĭs īmbĕr ĕrīt.

XIX

Laūdās bālnĕă vērsĭbūs trĕcēntīs

cēnāntīs bĕnĕ Pōntĭcī, Săbēllĕ.

Vīs cēnārĕ, Săbēllĕ, nōn lăvārī.

XX

Haēc, quaē tōtă pătēt tĕgĭtūrque ēt mārmŏre ĕt aūrō,

īnfāntīs dŏmĭnī ‖ cōnscĭă tērră fŭīt,

fēlīx ō, quāntīs sŏnŭīt vāgītĭbŭs ēt quās

vīdīt rēptāntīs ‖ sūstĭnŭītquĕ mănūs:

hīc stĕtĕrāt vĕnĕrāndă dŏmūs quaē praēstĭtĭt ōrbī

quōd Rhŏdŏs āstrĭfĕrō, ‖ quōd pĭă Crētă pŏlō.

Cūrētēs tēxērĕ Iŏvēm crĕpĭtāntĭbŭs ārmīs,

sēmĭvĭrī pŏtĕrānt ‖ quālĭă fērrĕ Phrўgēs:

āt tē prōtēxīt sŭpĕrūm pătĕr ēt tĭbĭ, Caēsār,

prō iăcŭlo ēt pārmā ‖ fūlmĕn ĕt aēgĭs ĕrāt.

XXI

Ārtĕmĭdōrŭs hăbēt pŭĕrūm sēd vēndĭdĭt āgrūm;

āgrūm prō pŭĕrō ‖ Cāllĭŏdōrŭs hăbēt.

Dīc ŭtĕr ēx īstīs mĕlĭūs rēm gēssĕrĭt, Aūctĕ:

Ārtĕmĭdōrŭs ămāt, ‖ Cāllĭŏdōrŭs ărāt.

XXII

Crēdĭs ŏb haēc mē, Pāstŏr, ŏpēs fōrtāssĕ rŏgārĕ

prōptēr quaē pŏpŭlūs ‖ crāssăquĕ tūrbă rŏgāt,

ūt Sētīnă mĕōs cōnsūmāt glēbă lĭgōnēs

ēt sŏnĕt īnnŭmĕrā ‖ cōmpĕdĕ Tūscŭs ăgēr;

ūt Maūrī Lĭbўcīs cēntūm stēnt dēntĭbŭs ōrbēs

ēt crĕpĕt īn nōstrīs ‖ aūrĕă lāmnă tŏrīs,

nēc lābrīs nĭsĭ māgnă mĕīs crŷstāllă tĕrāntūr

ēt făcĭānt nīgrās ‖ nōstră Fălērnă nĭvēs;

ūt cănŭsīnātūs nōstrō Sŭrŭs āssĕrĕ sūdēt

ēt mĕă sīt cūltō ‖ sēllă clĭēntĕ frĕquēns;

aēstŭĕt ūt nōstrō mădĭdūs cōnvīvă mĭnīstrō,

quēm pērmūtātūm ‖ nēc Gănўmēdĕ vĕlīs;

ūt lŭtŭlēntă lĭnāt Tўrĭās mĭhĭ mūlă lăcērnās

ēt Māssŷlă mĕūm ‖ vīrgă gŭbērnĕt ĕquūm.

Ēst nĭhĭl ēx īstīs: sŭpĕrōs āc sīdĕră tēstōr.

Ērgŏ quĭd? Ūt dōnēm, ‖ Pāstŏr, ĕt aēdĭfĭcēm.

XXIII

Ō cuī vīrgĭnĕō flāvēscĕrĕ cōntĭgĭt aūrō,

dīc ŭbĭ Pāllădĭūm ‖ sīt tĭbĭ, Cārĕ, dĕcūs.

"Āspĭcĭs ēn dŏmĭnī fūlgēntēs mārmŏrĕ vūltūs?

Vēnĭt ăd hās ūltrō ‖ nōstră cŏrōnă cŏmās".

Ālbānaē līvērĕ pŏtēst pĭă quērcŭs ŏlīvaē,

cīnxĕrĭt īnvīctūm ‖ quōd prĭŏr īllă căpūt.

XXIV

Quīs Pālātīnōs ĭmĭtātŭs ĭmāgĭnĕ vūltūs

Phīdĭăcūm Lătĭō ‖ mārmŏrĕ vīcĭt ĕbūr?

Haēc mūndī făcĭēs, haēc sūnt Iŏvĭs ōră sĕrēnī:

sīc tŏnăt īllĕ dĕūs ‖ cūm sĭnĕ nūbĕ tŏnāt.

Nōn sōlām trĭbŭīt Pāllās tĭbĭ, Cārĕ, cŏrōnām;

ēffĭgĭēm dŏmĭnī, ‖ quām cŏlĭs, īllă dĕdīt.

XXV

"Dāntēm vīnă tŭūm quŏtĭēns āspēxĭmŭs Hŷllūm,

lūmĭnĕ nōs, Āfēr, ‖ tūrbĭdĭōrĕ nŏtās.

Quōd, rŏgŏ, quōd scĕlŭs ēst mōllēm spēctārĕ mĭnīstrūm?

Āspĭcĭmūs sōlēm, ‖ sīdĕră, tēmplă, dĕōs.

Āvērtām vūltūs, tāmquām mĭhĭ pōcŭlă Gōrgōn

pōrrĭgăt ātque ŏcŭlōs ‖ ōrăquĕ nōstră pĕtāt?

Trūx ĕrăt Ālcīdēs, ĕt Hўlān spēctārĕ lĭcēbāt;

lūdĕrĕ Mērcŭrĭō ‖ cūm Gănўmēdĕ lĭcēt.

Sī nōn vīs tĕnĕrōs spēctēt cōnvīvă mĭnīstrōs,

Phīnĕăs īnvītēs, ‖ Āfĕr, ĕt Oēdĭpŏdās.

XXVI

Aūdēt fācūndō quī cārmĭnă mīttĕrĕ Nērvaē,

pāllĭdă dōnābīt ‖ glaūcĭnă, Cōsmĕ, tĭbī,

Paēstānō vĭŏlās ēt cānă lĭgūstră cŏlōnō,

Hŷblaēīs ăpĭbūs ‖ Cōrsĭcă mēllă dăbīt:

sēd tămĕn ēt pārvaē nōnnūlla ēst grātĭă Mūsaē;

āppĕtĭtūr pŏsĭtō ‖ vīlĭs ŏlīvă lŭpō.

Nēc tĭbĭ sīt mīrūm mŏdĭcī quōd cōnscĭă vātīs

iūdĭcĭūm mĕtŭīt ‖ nōstră Thălīă tŭūm:

īpsĕ tŭās ĕtĭām vĕrĭtūs Nĕrŏ dīcĭtŭr aūrēs,

lāscīvūm iŭvĕnīs ‖ cūm tĭbĭ lūsĭt ŏpūs.

XXVII

Cūm dēpĭlātōs, Chrēstĕ, cōlĕōs pōrtēs

ēt vūltŭrīnō mēntŭlām părēm cōllō

ēt prōstĭtūtīs lēvĭūs căpūt cūlīs,

nēc vīvăt ūllŭs īn tŭō pĭlūs crūrĕ,

pūrgēntquĕ saēvaē cānă lābră vōlsēllaē;

Cŭrĭōs, Cămīllōs, Quīntĭōs, Nŭmās, Āncōs,

ēt quīdquĭd ūmquām lēgĭmūs pĭlōsōrūm

lŏquĕrīs sŏnāsquĕ grāndĭbūs mĭnāx vērbīs,

ēt cūm thĕātrīs saēcŭlōquĕ rīxārīs.

Ōccūrrĭt ălĭquĭs īntĕr īstă sī draūcūs,

iām paēdăgōgō lībĕrātŭs ēt cūiūs

rĕfībŭlāvīt tūrgĭdūm făbēr pēnēm,

nŭtū vŏcātūm dūcĭs, ēt pŭdēt fārī

Cătōnĭānā, Chrēstĕ, quōd făcīs līnguā.

XXVIII

Dūlcĕ dĕcūs scaēnaē, lūdōrūm fāmă, Lătīnūs

īlle ĕgŏ sūm, plaūsūs ‖ dēlĭcĭaēquĕ tŭaē,

quī spēctātōrēm pŏtŭī fēcīssĕ Cătōnēm,

sōlvĕrĕ quī Cŭrĭōs ‖ Fābrĭcĭōsquĕ grăvēs.

Sēd nĭhĭl ā nōstrō sūmpsīt mĕă vītă thĕātrō

ēt sōlā tāntūm ‖ scaēnĭcŭs ārtĕ fĕrōr:

nēc pŏtĕrām grātūs dŏmĭnō sĭnĕ mōrĭbŭs ēssĕ:

īntĕrĭūs mēntēs ‖ īnspĭcĭt īllĕ dĕūs.

Vōs mē laūrĭgĕrī părăsītūm dīcĭtĕ Phoēbī,

Rōmă sŭī fămŭlūm ‖ dūm scĭăt ēssĕ Iŏvīs.

XXIX

Saēcŭlă Nēstŏrĕaē pērmēnsă, Phĭlaēnĭ, sĕnēctaē

rāpta ĕs ăd īnfērnās ‖ tām cĭtŏ Dītĭs ăquās?

Eūbŏĭcaē nōndūm nŭmĕrābās lōngă Sĭbŷllaē

tēmpŏră: māiŏr ĕrāt ‖ mēnsĭbŭs īllă trĭbūs.

Heū quaē līnguă sĭlēt! Nōn īllām mīllĕ cătāstaē

vīncēbānt, nēc quaē ‖ tūrbă Sărāpĭn ămāt,

nēc mātūtīnī cīrrātă cătērvă măgīstrī,

nēc quaē Strŷmŏnĭō ‖ dē grĕgĕ rīpă sŏnāt

quaē nūnc Thēssălĭcō lūnām dēdūcĕrĕ rhōmbō,

quaē scĭĕt hōs īllōs ‖ vēndĕrĕ lēnă tŏrōs?

Sīt tĭbĭ tērră lĕvīs mōllīquĕ tĕgārĭs hărēnā,

nē tŭă nōn pōssīnt ‖ ērŭĕre ōssă cănēs.

XXX

Cāppădŏcūm saēvīs Āntīstĭŭs ōccĭdĭt ōrīs

Rūstĭcŭs. Ō trīstī ‖ crīmĭnĕ tērră nŏcēns!

Rēttŭlĭt ōssă sĭnū cārī Nīgrīnă mărītī

ēt quēsta ēst lōngās ‖ nōn sătĭs ēssĕ vĭās;

cūmquĕ dărēt sānctām tŭmŭlīs, quĭbŭs īnvĭdĕt, ūrnām,

vīsă sĭbi ēst rāptō ‖ bīs vĭdŭātă vĭrō.

XXXI

Cūm cŏmĕs Ārctōīs haērērēt Caēsărĭs ārmīs

Vēlĭŭs, hānc Mārtī ‖ prō dŭcĕ vōvĭt ăvēm;

lūnă quătēr bīnōs nōn tōtă pĕrēgĕrăt ōrbēs,

dēbĭtă pōscēbāt ‖ iām sĭbĭ vōtă dĕūs:

īpsĕ sŭās ānsēr prŏpĕrāvīt laētŭs ăd ārās

ēt cĕcĭdīt sānctīs ‖ hōstĭă pārvă fŏcīs.

Ōctŏ vĭdēs pătŭlō pēndērĕ nŏmĭsmătă rōstrō

ālĭtĭs? Haēc ēxtīs ‖ cōndĭtă nūpĕr ĕrānt:

quaē lĭtăt ārgēntō prō tē, nōn sānguĭnĕ, Caēsār,

vīctĭmă iām fērrō ‖ nōn ŏpŭs ēssĕ dŏcēt.

XXXII

Hānc vŏlŏ quaē făcĭlīs, quaē pāllĭŏlātă văgātūr,

hānc vŏlŏ quaē pŭĕrō ‖ iām dĕdĭt āntĕ mĕō,

hānc vŏlŏ quām rĕdĭmīt tōtām dēnārĭŭs āltēr,

hānc vŏlŏ quaē părĭtēr ‖ sūffĭcĭt ūnă trĭbūs.

Pōscēntēm nūmmōs ēt grāndĭă vērbă sŏnāntēm

pōssĭdĕāt crāssaē ‖ mēntŭlă Būrdĭgălaē.

XXXIII

Aūdĭĕrĭs īn quō, Flāccĕ, bālnĕō plaūsūm,

Mărōnĭs īllĭc ēssĕ mēntŭlām scītŏ.

XXXIV

Iūppĭtĕr Īdaēī rīsīt mēndācĭă būstī,

dūm vĭdĕt Aūgūstī ‖ Flāvĭă tēmplă pŏlī,

ātque īntēr mēnsās lārgō iām nēctărĕ fūsūs,

pōcŭlă cūm Mārtī ‖ trādĕrĕt īpsĕ sŭō,

rēspĭcĭēns Phoēbūm părĭtēr Phoēbīquĕ sŏrōrēm,

cūm quĭbŭs Ālcīdēs ‖ ēt pĭŭs Ārcăs ĕrāt:

"Gnōsĭă vōs" īnquīt "nōbīs mŏnŭmēntă dĕdīstīs:

cērnĭtĕ quām plūs sīt ‖ Caēsărĭs ēssĕ pătrēm".

XXXV

Ārtĭbŭs hīs sēmpēr cēnām, Phĭlŏmūsĕ, mĕrērīs,

plūrĭmă dūm fīngīs, ‖ sēd quăsĭ vēră rĕfērs.

Scīs quĭd ĭn Ārsăcĭā Păcŏrūs dēlībĕrĕt aūlā,

Rhēnānām nŭmĕrās ‖ Sārmătĭcāmquĕ mănūm,

vērbă dŭcīs Dācī chārtīs māndātă rĕsīgnās,

vīctrīcĕm laūrūm ‖ quām vĕnĭt āntĕ vĭdēs,

scīs quŏtĭēns Phărĭō mădĕāt Iŏvĕ fūscă Sўēnē,

scīs quŏtă dē Lĭbўcō ‖ lītŏrĕ pūppĭs ĕāt,

cūiŭs Ĭūlēaē căpĭtī nāscāntŭr ŏlīvaē,

dēstĭnĕt aēthĕrĭūs ‖ cuī sŭă sērtă pătēr.

Tōllĕ tŭās ārtēs; hŏdĭē cēnābĭs ăpūd mē

hāc lēge, ūt nārrēs ‖ nīl, Phĭlŏmūsĕ, nŏvī.

XXXVI

Vīdĕrăt Aūsŏnĭūm pŏsĭtō mŏdŏ crīnĕ mĭnīstrūm

Phrŷx pŭĕr, āltĕrĭūs ‖ gaūdĭă nōtă Iŏvīs:

"Quōd tŭŭs ēccĕ sŭō Caēsār pērmīsĭt ĕphēbō

tū pērmīttĕ tŭō, ‖ māxĭmĕ rēctŏr" ăīt;

"iām mĭhĭ prīmă lătēt lōngīs lānūgŏ căpīllīs,

iām tŭă mē rīdēt ‖ Iūnŏ vŏcātquĕ vĭrūm".

Cuī pătĕr aēthĕrĭūs "Pŭĕr ō dūlcīssĭmĕ", dīxīt,

"nōn ĕgŏ quōd pōscīs, ‖ rēs nĕgăt īpsă tĭbī:

Caēsăr hăbēt nōstēr sĭmĭlīs tĭbĭ mīllĕ mĭnīstrōs

tāntăquĕ sīdĕrĕōs ‖ vīx căpĭt aūlă mărēs;

āt tĭbĭ sī dĕdĕrīt vūltūs cŏmă tōnsă vĭrīlēs,

quīs mĭhĭ quī nēctār ‖ mīscĕăt āltĕr ĕrīt"?

XXXVII

Cūm sīs īpsă dŏmī mĕdĭāque ōrnērĕ Sŭbūrā,

fīānt ābsēntēs ‖ ēt tĭbĭ, Gāllă, cŏmaē,

nēc dēntēs ălĭtēr quām Sērĭcă nōctĕ rĕpōnās,

ēt iăcĕās cēntūm ‖ cōndĭtă pŷxĭdĭbūs,

nēc tēcūm făcĭēs tŭă dōrmĭăt, īnnŭĭs īllō

quōd tĭbĭ prōlātum ēst ‖ mānĕ sŭpērcĭlĭō,

ēt tē nūllă mŏvēt cānī rĕvĕrēntĭă cūnnī,

quēm pŏtĕs īntĕr ăvōs ‖ iām nŭmĕrārĕ tŭōs.

Prōmīttīs sēscēntă tămēn; sēd mēntŭlă sūrda ēst,

ēt sīt lūscă lĭcēt, ‖ tē tămĕn īllă vĭdēt.

XXXVIII

Sūmmă lĭcēt vēlōx, Ăgăthīnĕ, pĕrīcŭlă lūdās,

nōn tămĕn ēffĭcĭēs ‖ ūt tĭbĭ pārmă cădāt.

Nōlēntēm sĕquĭtūr tĕnŭīsquĕ rĕvērsă pĕr aūrās

vēl pĕdĕ vēl tērgō, ‖ crīnĕ vĕl ūnguĕ sĕdēt;

lūbrĭcă Cōrўcĭō quāmvīs sīnt pūlpĭtă nīmbō

ēt răpĭānt cĕlĕrēs ‖ vēlă nĕgātă Nŏtī,

sēcūrōs pŭĕrī nēglēctă pĕrāmbŭlăt ārtūs,

ēt nŏcĕt ārtĭfĭcī ‖ vēntŭs ĕt ūndă nĭhīl.

Ūt pēccārĕ vĕlīs, cūm fēcĕrĭs ōmnĭă, fāllī

nōn pŏtĕs: ārte ŏpŭs ēst ‖ ūt tĭbĭ pārmă cădāt.

XXXIX

Prīmă Pălātīnō lūx ēst haēc ōrtă Tŏnāntī,

ōptāssēt Cўbĕlē ‖ quā pĕpĕrīssĕ Iŏvēm;

hāc ēt sānctă mĕī gĕnĭta ēst Caēsōnĭă Rūfī:

plūs dēbēt mātrī ‖ nūllă pŭēllă sŭaē.

Laētātūr gĕmĭnā vōtōrūm sōrtĕ mărītūs,

cōntĭgĭt hūnc īllī ‖ quōd bĭs ămārĕ dĭēm.

XL

Tārpeīās Dĭŏdōrŭs ād cŏrōnās

Rōmām cūm pĕtĕrēt Phărō rĕlīctā,

vōvīt prō rĕdĭtū vĭrī Phĭlaēnīs

īllām līngĕrĕt ūt pŭēllă sīmplēx

quām cāstaē quŏquĕ dīlĭgūnt Săbīnaē.

Dīspērsā rătĕ trīstĭbūs prŏcēllīs

mērsūs flūctĭbŭs ōbrŭtūsquĕ pōntō

ād vōtūm Dĭŏdōrŭs ēnătāvīt.

Ō tārdūs nĭmĭs ēt pĭgēr mărītūs!

Hōc īn lītŏrĕ sī pŭēllă vōtūm

fēcīssēt mĕă, prōtĭnūs rĕdīssēm.

XLI

Pōntĭcĕ, quōd nūmquām fŭtŭīs, sēd paēlĭcĕ laēvā

ūtĕrĭs ēt Vĕnĕrī ‖ sērvĭt ămīcă mănūs,

hōc nĭhĭl ēssĕ pŭtās? Scĕlŭs ēst, mĭhĭ crēdĕ, sĕd īngēns,

quāntūm vīx ănĭmō ‖ cōncĭpĭs īpsĕ tŭō.

Nēmpĕ sĕmēl fŭtŭīt, gĕnĕrārĕt Hŏrātĭŭs ūt trēs;

Mārs sĕmĕl, ūt gĕmĭnōs ‖ Īlĭă cāstă dărēt.

Ōmnĭă pērdĭdĕrāt sī māstūrbātŭs ŭtērquĕ

māndāssēt mănĭbūs ‖ gaūdĭă foēdă sŭīs.

Īpsām crēdĕ tĭbī nātūrām dīcĕrĕ rērūm:

"Īstūd quōd dĭgĭtīs, ‖ Pōntĭcĕ, pērdĭs, hŏmo ēst".

XLII

Cāmpīs dīvĕs Ăpōllŏ sīc Mўrīnīs,

sīc sēmpēr sĕnĭbūs frŭārĕ cŷcnīs,

dōctaē sīc tĭbĭ sērvĭānt sŏrōrēs

nēc Dēlphīs tŭă mēntĭātŭr ūllī,

sīc Pālātĭă tē cŏlānt ămēntquĕ:

bīs sēnōs cĭtŏ tē rŏgāntĕ fāscēs

dēt Stēllaē bŏnŭs ādnŭātquĕ Caēsār.

Fēlīx tūnc ĕgŏ dēbĭtōrquĕ vōtī

cāsūrūm tĭbĭ rūstĭcās ăd ārās

dūcām cōrnĭbŭs aūrĕīs iŭvēncūm.

Nāta ēst hōstĭă, Phoēbĕ; quīd mŏrārīs?

XLIII

Hīc quī dūră sĕdēns pōrrēctō sāxă lĕōnĕ

mītĭgăt, ēxĭgŭō ‖ māgnŭs ĭn aērĕ dĕūs,

quaēquĕ tŭlīt spēctāt rĕsŭpīnō sīdĕră vūltū,

cūiūs laēvă călēt ‖ rōbŏrĕ, dēxtră mĕrō:

nōn ēst fāmă rĕcēns nēc nōstrī glōrĭă caēlī;

nōbĭlĕ Lŷsīppī ‖ mūnŭs ŏpūsquĕ vĭdēs.

Hōc hăbŭīt nūmēn Pēllaēī mēnsă tўrānnī,

quī cĭtŏ pērdŏmĭtō ‖ vīctŏr ĭn ōrbĕ iăcēt;

hūnc pŭĕr ād Lĭbўcās iūrāvĕrăt Hānnĭbăl ārās;

iūssĕrăt hīc Sūllām ‖ pōnĕrĕ rēgnă trŭcēm.

Ōffēnsūs vărĭaē tŭmĭdīs tērrōrĭbŭs aūlaē

prīvātōs gaūdēt ‖ nūnc hăbĭtārĕ lărēs,

ūtquĕ fŭīt quōndām plăcĭdī cōnvīvă Mŏlōrchī,

sīc vŏlŭīt dōctī ‖ Vīndĭcĭs ēssĕ dĕūs.

XLIV

Ālcīdēn mŏdŏ Vīndĭcīs rŏgābām

ēssēt cūiŭs ŏpūs lăbōrquĕ fēlīx.

Rīsīt, nām sŏlĕt hōc, lĕvīquĕ nūtū

"Graēcē nūmquĭd" ăīt "pŏētă nēscīs?

Īnscrīpta ēst băsĭs īndĭcātquĕ nōmēn".

Lŷsīppoū lĕgŏ, Phīdĭaē pŭtāvī.

XLV

Mīlĕs Hўpērbŏrĕōs mŏdŏ, Mārcēllīnĕ, trĭōnēs

ēt Gĕtĭcī tŭlĕrās ‖ sīdĕră pīgră pŏlī:

ēccĕ Prŏmēthēī rūpēs ēt fābŭlă mōntīs

quām prŏpĕ sūnt ŏcŭlīs ‖ nūnc ădĕūndă tŭīs!

Vīdĕrĭs īnmēnsīs cūm cōnclāmātă quĕrēlīs

sāxă sĕnīs, dīcēs ‖ "Dūrĭŏr īpsĕ fŭīt".

Ēt lĭcĕt haēc āddās: "Pŏtŭīt quī tālĭă fērrĕ,

hūmānūm mĕrĭtō ‖ fīnxĕrăt īllĕ gĕnūs".

XLVI

Gēllĭŭs aēdĭfĭcāt sēmpēr: mŏdŏ līmĭnă pōnīt,

nūnc fŏrĭbūs clāvēs ‖ āptăt ĕmītquĕ sĕrās,

nūnc hās, nūnc īllās rĕfĭcīt mūtātquĕ fĕnēstrās:

dūm tāntum aēdĭfĭcēt, ‖ quīdlĭbĕt īllĕ făcīt,

ōrāntī nūmmōs ūt dīcĕrĕ pōssĭt ămīcō

ūnum īllūd vērbūm ‖ Gēllĭŭs "Aēdĭfĭcō".

XLVII

Dēmŏcrĭtōs, Zēnōnăs ĭnēxplĭcĭtōsquĕ Plătōnās

quīdquĭd ĕt hīrsūtīs ‖ squālĕt ĭmāgĭnĭbūs,

sīt quăsĭ Pŷthăgŏraē lŏquĕrīs sūccēssŏr ĕt hērēs.

Praēpēndēt sānē ‖ nēc tĭbĭ bārbă mĭnōr:

sēd, quŏd ĕt hīrcōsīs sērum ēst ēt tūrpĕ pĭlōsīs,

īn mōllī rĭgĭdām ‖ clūnĕ lĭbēntĕr hăbēs.

Tū, quī sēctārūm caūsās ēt pōndĕră nōstī,

dīc mĭhĭ, pērcīdī, ‖ Pānnўchĕ, dōgmă quŏd ēst?

XLVIII

Hērēdēm cūm mē pārtīs tĭbĭ, Gārrĭcĕ, quārtaē

pēr tŭă iūrārēs ‖ sācră căpūtquĕ tŭūm,

crēdĭdĭmūs - quĭs ĕnīm dāmnēt sŭă vōtă lĭbēntēr? -

ēt spēm mūnĕrĭbūs ‖ fōvĭmŭs ūsquĕ dătīs;

īntēr quaē rārī Laūrēntēm pōndĕrĭs āprūm

mīsĭmŭs: Aētōlā ‖ dē Călўdōnĕ pŭtēs.

Āt tū cōntĭnŭō pŏpŭlūmquĕ pătrēsquĕ vŏcāstī;

rūctăt ădhūc āprūm ‖ cāllĭdă Rōmă mĕūm:

īpse ĕgŏ - quīs crēdāt? - cōnvīvă nĕc ūltĭmŭs haēsī,

sēd nēc cōstă dăta ēst ‖ caūdăvĕ mīssă mĭhī.

Dē quādrāntĕ tŭō quīd spērēm, Gārrĭcĕ? Nūllă

dē nōstrō nōbīs ‖ ūncĭă vēnĭt ăprō.

XLIX

Haēc ēst īllă mĕīs mūltūm cāntātă lĭbēllīs,

quām mĕŭs ēdĭdĭcīt ‖ lēctŏr ămātquĕ tŏgām.

Pārthēniānă fŭīt quōndām, mĕmŏrābĭlĕ vātīs

mūnŭs: ĭn hāc ībām ‖ cōnspĭcĭēndŭs ĕquēs,

dūm nŏvă, dūm nĭtĭdā fūlgēbāt splēndĭdă lānā,

dūmque ĕrăt aūctōrīs ‖ nōmĭnĕ dīgnă sŭī:

nūnc ănŭs ēt trĕmŭlō vīx āccĭpĭēndă trĭbūlī,

quām pōssīs nĭvĕām ‖ dīcĕrĕ iūrĕ tŭō.

Quīd nōn lōngă dĭēs, quīd nōn cōnsūmĭtĭs ānnī?

Haēc tŏgă iām nōn ēst ‖ Pārthĕnĭānă, mĕa ēst.

L

Īngĕnĭūm mĭhĭ, Gaūrĕ, prŏbās sīc ēssĕ pŭsīllūm,

cārmĭnă quōd făcĭām ‖ quaē brĕvĭtātĕ plăcēnt.

Cōnfĭtĕōr. Sēd tū bīs sēnīs grāndĭă lībrīs

quī scrībīs Prĭămī ‖ proēlĭă, māgnŭs hŏmo ēs?

Nōs făcĭmūs Brūtī pŭĕrūm, nōs Lāngŏnă vīvūm:

tū māgnūs lŭtĕūm, ‖ Gaūrĕ, Gĭgāntă făcīs.

LI

Quōd sēmpēr sŭpĕrōs īnvītō frātrĕ rŏgāstī,

hōc, Lūcānĕ, tĭbī ‖ cōntĭgĭt, āntĕ mŏrī.

Īnvĭdĕt īllĕ tĭbī; Stўgĭās nām Tūllŭs ăd ūmbrās

ōptābāt, quāmvīs ‖ sīt mĭnŏr, īrĕ prĭōr.

Tū cŏlĭs Ēlўsĭōs nĕmŏrīsque hăbĭtātŏr ămoēnī

ēssĕ tŭō prīmūm ‖ nūnc sĭnĕ frātrĕ cŭpīs;

ēt sī iām nĭtĭdīs āltērnūs vēnĭt ăb āstrīs,

prō Pōllūcĕ mŏnēs ‖ Cāstŏră nē rĕdĕāt.

LII

Sī crēdīs mĭhĭ, Quīntĕ, quōd mĕrērīs,

nātālīs, Ŏvĭdī, tŭās Ăprīlīs

ūt nōstrās ămŏ Mārtĭās Kălēndās.

Fēlīx ūtrăquĕ lūx dĭēsquĕ nōbīs

sīgnāndī mĕlĭōrĭbūs lăpīllīs!

Hīc vītām trĭbŭīt sĕd hīc ămīcūm.

Plūs dānt, Quīntĕ, mĭhī tŭaē Kălēndaē.

LIII

Nātālī tĭbĭ, Quīntĕ, tŭō dărĕ pārvă vŏlēbām

mūnĕră; tū prŏhĭbēs: ‖ īnpĕrĭōsŭs hŏmo ēs.

Pārēndum ēst mŏnĭtīs, fīāt quŏd ŭtērquĕ vŏlēmūs

ēt quŏd ŭtrūmquĕ iŭvāt: ‖ tū mĭhĭ, Quīntĕ, dătŏ.

LIV

Sī mĭhĭ Pīcēnā tūrdūs pāllērĕt ŏlīvā,

tēndĕrĕt aūt nōstrās ‖ sīlvă Săbīnă plăgās,

aūt crēscēntĕ lĕvīs trăhĕrētŭr hărūndĭnĕ praēdă

pīnguĭs ĕt īnplĭcĭtās ‖ vīrgă tĕnērĕt ăvīs:

cāră dărēt sōllēmnĕ tĭbī cōgnātĭŏ mūnūs

nēc frātēr nōbīs ‖ nēc prĭŏr ēssĕt ăvūs.

Nūnc stūrnōs ĭnŏpēs frīngīllōrūmquĕ quĕrēlās

aūdĭt ĕt ārgūtō ‖ pāssĕrĕ vērnăt ăgēr;

īndĕ sălūtātūs pīcaē rēspōndĕt ărātōr,

hīnc prŏpĕ sūmmă răpāx ‖ mīlvŭs ăd āstră vŏlāt.

Mīttĭmŭs ērgŏ tĭbī pārvaē mūnūscŭlă chōrtīs,

quālĭă sī rĕcĭpīs, ‖ saēpĕ prŏpīnquŭs ĕrīs.

LV

Lūcĕ prŏpīnquōrūm, quā plūrĭmă mīttĭtŭr ālēs,

dūm Stēllaē tūrdōs, ‖ dūm tĭbĭ, Flāccĕ, părō,

sūccūrrīt nōbīs īngēns ŏnĕrōsăquĕ tūrbă,

īn quā sē prīmūm ‖ quīsquĕ mĕūmquĕ pŭtāt.

Dēmĕrŭīssĕ dŭōs vōtum ēst; ōffēndĕrĕ plūrēs

vīx tūtūm; mūltīs ‖ mīttĕrĕ dōnă grăve ēst.

Quā pōssūm sōlā vĕnĭām rătĭōnĕ mĕrēbōr:

nēc Stēllaē tūrdōs ‖ nēc tĭbĭ, Flāccĕ, dăbō.

LVI

Spēndŏphŏrōs Lĭbўcās dŏmĭnī pĕtĭt ārmĭgĕr ūrbīs:

quaē pŭĕrō dōnēs ‖ tēlă, Cŭpīdŏ, părā,

īllă quĭbūs iŭvĕnēs fīgīs mōllēsquĕ pŭēllās:

sīt tămĕn īn tĕnĕrā ‖ lēvĭs ĕt hāstă mănū.

Lōrīcām clўpĕūmquĕ tĭbī gălĕāmquĕ rĕmīttō;

tūtŭs ŭt īnvādāt ‖ proēlĭă, nūdŭs ĕāt:

nōn iăcŭlō, nōn ēnsĕ fŭīt laēsūsvĕ săgīttā,

cāssĭdĕ dūm lībēr ‖ Pārthĕnŏpaēŭs ĕrāt.

Quīsquĭs ăb hōc fŭĕrīt fīxūs mŏrĭētŭr ămōrĕ.

Ō fēlīx, sī quēm ‖ tām bŏnă fātă mănēnt!

Dūm pŭĕr ēs, rĕdĕās, dūm vūltū lūbrĭcŭs, ēt tē

nōn Lĭbўē făcĭāt, ‖ sēd tŭă Rōmă vĭrūm.

LVII

Nīl ēst trītĭŭs Hēdўlī lăcērnīs:

nōn ānsaē vĕtĕrūm Cŏrīnthĭōrūm,

nēc crūs cōmpĕdĕ lūbrĭcūm dĕcēnnī,

nēc rūptaē rĕcŭtītă cōllă mūlaē,

nēc quaē Flāmĭnĭām sĕcānt sălēbraē,

nēc quī lītŏrĭbūs nĭtēnt lăpīllī,

nēc Tūscā lĭgŏ vīnĕā pŏlītūs,

nēc pāllēns tŏgă mōrtŭī trĭbūlīs,

nēc pīgrī rŏtă quāssă mūlĭōnīs,

nēc rāsūm căvĕā lătūs vĭsōntīs,

nēc dēns iām sĕnĭōr fĕrōcĭs āprī.

Rēs ūna ēst tămĕn: īpsĕ nōn nĕgābīt,

cūlūs trītĭŏr Hēdўlī lăcērnīs.

LVIII

Nŷmphă săcrī rēgīnă lăcūs, cuī grātă Săbīnūs

ēt mānsūră pĭō ‖ mūnĕrĕ tēmplă dĕdīt,

sīc mōntānă tŭōs sēmpēr cŏlăt Ūmbrĭă fōntēs

nēc tŭă Bāiānās ‖ Sāssĭnă mālĭt ăquās:

ēxcĭpĕ sōllĭcĭtōs plăcĭdē, mĕă dōnă, lĭbēllōs;

tū fŭĕrīs Mūsīs ‖ Pēgăsĭs ūndă mĕīs. -

"Nŷmphārūm tēmplīs quīsquīs sŭă cārmĭnă dōnāt,

quīd fĭĕrī lībrīs ‖ dēbĕăt īpsĕ mŏnēt".

LIX

Īn Saēptīs Māmūrră dĭū mūltūmquĕ văgātūs,

hīc ŭbĭ Rōmă sŭās ‖ aūrĕă vēxăt ŏpēs,

īnspēxīt mōllēs pŭĕrōs ŏcŭlīsquĕ cŏmēdīt,

nōn hōs quōs prīmaē ‖ prōstĭtŭērĕ căsaē,

sēd quōs ārcānaē sērvānt tăbŭlātă cătāstaē

ēt quōs nōn pŏpŭlūs ‖ nēc mĕă tūrbă vĭdēt.

Īndĕ sătūr mēnsās ĕt ŏpērtōs ēxŭĭt ōrbēs

ēxpŏsĭtūmque āltē ‖ pīnguĕ pŏpōscĭt ĕbūr,

ēt tēstūdĭnĕūm mēnsūs quătĕr hēxāclīnōn

īngĕmŭīt cītrō ‖ nōn sătĭs ēssĕ sŭō.

Cōnsŭlŭīt nārēs ăn ŏlērēnt aēră Cŏrīnthōn,

cūlpāvīt stătŭās ‖ ēt, Pŏlўclītĕ, tŭās,

ēt tūrbātă brĕvī quēstūs crŷstāllĭnă vītrō

mūrrĭnă sīgnāvīt ‖ sēpŏsŭītquĕ dĕcēm.

Ēxpēndīt vĕtĕrēs călăthōs ēt sī quă fŭērūnt

pōcŭlă Mēntŏrĕā ‖ nōbĭlĭtātă mănū,

ēt vĭrĭdīs pīctō gēmmās nŭmĕrāvĭt ĭn aūrō,

quīdquĭd ĕt ā nĭvĕā ‖ grāndĭŭs aūrĕ sŏnāt.

Sārdŏnўchās vērō mēnsā quaēsīvĭt ĭn ōmnī

ēt prĕtĭūm māgnīs ‖ fēcĭt ĭāspĭdĭbūs.

Ūndĕcĭmā lāssūs cūm iām dīscēdĕrĕt hōrā,

āssĕ dŭōs călĭcēs ‖ ēmĭt ĕt īpsĕ tŭlīt.

LX

Seū tū Paēstānīs gĕnĭta ēs seū Tībŭrĭs ārvīs,

seū rŭbŭīt tēllūs ‖ Tūscŭlă flōrĕ tŭō,

seū Praēnēstīnō tē vīlĭcă lēgĭt ĭn hōrtō,

seū mŏdŏ Cāmpānī ‖ glōrĭă rūrĭs ĕrās:

pūlchrĭŏr ūt nōstrō vĭdĕārĕ cŏrōnă Săbīnō,

dē Nōmēntānō ‖ tē pŭtĕt ēssĕ mĕō.

LXI

Īn Tārtēsĭăcīs dŏmŭs ēst nōtīssĭmă tērrīs,

quā dīvēs plăcĭdūm ‖ Cōrdŭbă Baētĭn ămāt,

vēllĕră nātīvō pāllēnt ŭbĭ flāvă mĕtāllō

ēt lĭnĭt Hēspĕrĭūm ‖ brāttĕă vīvă pĕcūs.

Aēdĭbŭs īn mĕdĭīs tōtōs āmplēxă pĕnātēs

stāt plătănūs dēnsīs ‖ Caēsărĭānă cŏmīs,

hōspĭtĭs īnvīctī pŏsŭīt quām dēxtĕră fēlīx,

coēpĭt ĕt ēx īllā ‖ crēscĕrĕ vīrgă mănū.

Aūctōrēm dŏmĭnūmquĕ nĕmūs sēntīrĕ vĭdētūr:

sīc vĭrĕt ēt rāmīs ‖ sīdĕră cēlsă pĕtīt.

Saēpĕ sŭb hāc mădĭdī lūsērūnt ārbŏrĕ Faūnī

tērrŭĭt ēt tăcĭtām ‖ fīstŭlă sēră dŏmūm;

dūmquĕ fŭgīt sōlōs nōctūrnūm Pānă pĕr āgrōs,

saēpĕ sŭb hāc lătŭīt ‖ rūstĭcă frōndĕ Drўās.

Ātque ŏlŭērĕ lărēs cōmīssātōrĕ Lўaēō

crēvĭt ĕt ēffūsō ‖ laētĭŏr ūmbră mĕrō;

hēstērnīsquĕ rŭbēns dēiēcta ēst hērbă cŏrōnīs

ātquĕ sŭās pŏtŭīt ‖ dīcĕrĕ nēmŏ rŏsās.

Ō dīlēctă dĕīs, ō māgnī Caēsărĭs ārbōr,

nē mĕtŭās fērrūm ‖ sācrĭlĕgōsquĕ fŏcōs.

Pērpĕtŭōs spērārĕ lĭcēt tĭbĭ frōndĭs hŏnōrēs:

nōn Pōmpēiānaē ‖ tē pŏsŭērĕ mănūs.

LXII

Tīnctīs mūrĭcĕ vēstĭbūs quŏd ōmnī

ēt nōcte ūtĭtŭr ēt dĭē Phĭlaēnīs,

nōn ēst āmbĭtĭōsă nēc sŭpērbă:

dēlēctātŭr ŏdōrĕ, nōn cŏlōrĕ.

LXIII

Ād cēnam īnvītānt ōmnēs tē, Phoēbĕ, cĭnaēdī.

Mēntŭlă quēm pāscīt, ‖ nōn, pŭtŏ, pūrŭs hŏmo ēst.

LXIV

Hērcŭlĭs īn māgnī vōltūs dēscēndĕrĕ Caēsār

dīgnātūs Lătĭaē ‖ dāt nŏvă tēmplă vĭaē,

quā Trĭvĭaē nĕmŏrōsă pĕtīt dūm rēgnă, vĭātōr

ōctāvūm dŏmĭnā ‖ mārmŏr ăb ūrbĕ lĕgīt.

Āntĕ cŏlēbātūr vōtīs ēt sānguĭnĕ lārgō,

māiōrem Ālcīdēn ‖ nūnc mĭnŏr īpsĕ cŏlīt.

Hūnc māgnās rŏgăt āltĕr ŏpēs, rŏgăt āltĕr hŏnōrēs;

īllī sēcūrūs ‖ vōtă mĭnōră făcīt.

LXV

Ālcīdē, Lătĭō nūnc āgnōscēndĕ Tŏnāntī,

pōstquām pūlchră dĕī ‖ Caēsărĭs ōră gĕrīs,

sī tĭbĭ tūnc īstī vūltūs hăbĭtūsquĕ fŭīssēnt,

cēssērūnt mănĭbūs ‖ cūm fĕră mōnstră tŭīs:

Ārgŏlĭcō fămŭlūm nōn tē sērvīrĕ tўrānnō

vīdīssēnt gēntēs ‖ saēvăquĕ rēgnă pătī,

sēd tū iūssīssēs Eūrŷsthĕă; nēc tĭbĭ fāllāx

pōrtāssēt Nēssī ‖ pērfĭdă dōnă Lĭchās,

Oētaēī sĭnĕ lēgĕ rŏgī sēcūrŭs ădīssēs

āstră pătrīs sūmmī, ‖ quaē tĭbĭ poēnă dĕdīt;

Lŷdĭă nēc dŏmĭnaē trāxīssēs pēnsă sŭpērbaē

nēc Stўgă vīdīssēs ‖ Tārtărĕūmquĕ cănēm.

Nūnc tĭbĭ Iūnŏ făvēt, nūnc tē tŭă dīlĭgĭt Hēbē;

nūnc tē sī vĭdĕāt ‖ Nŷmphă, rĕmīttĕt Hўlān.

LXVI

Ūxōr cūm tĭbĭ sīt fōrmōnsă, pŭdīcă, pŭēllă,

quō tībī nātōrum ‖ iūră, Făbūllĕ, trĭūm?

Quōd pĕtĭs ā nōstrō sūpplēx dŏmĭnōquĕ dĕōquĕ

tū dăbĭs īpsĕ tĭbī, ‖ sī pŏtĕs ārrĭgĕrĕ.

LXVII

Lāscīvām tōtā pōssēdī nōctĕ pŭēllām,

cūiūs nēquĭtĭās ‖ vīncĕrĕ nūllă pŏtēst.

Fēssūs mīllĕ mŏdīs īllūd pŭĕrīlĕ pŏpōscī:

āntĕ prĕcēs tōtās ‖ prīmăquĕ vērbă dĕdīt.

Īnprŏbĭūs quīddām rīdēnsquĕ rŭbēnsquĕ rŏgāvī:

pōllĭcĭtāst nūllā ‖ lūxŭrĭōsă mŏrā.

Sēd mĭhĭ pūră fŭīt; tĭbĭ nōn ĕrĭt, Aēschўlĕ, sī vīs

āccĭpĕre hōc mūnūs ‖ cōndĭtĭōnĕ mălā.

LXVIII

Quīd tĭbĭ nōbīscum ēst, lūdī scĕlĕrātĕ măgīstēr,

īnvīsūm pŭĕrīs ‖ vīrgĭnĭbūsquĕ căpūt?

Nōndūm crīstātī rūpērĕ sĭlēntĭă gāllī:

mūrmŭrĕ iām saēvō ‖ vērbĕrĭbūsquĕ tŏnās.

Tām grăvĕ pērcūssīs īncūdĭbŭs aēră rĕsūltānt,

caūsĭdĭcūm mĕdĭō ‖ cūm făbĕr āptăt ĕquō:

mītĭŏr īn māgnō clāmōr fŭrĭt āmphĭthĕātrō,

vīncēntī pārmaē ‖ cūm sŭă tūrbă făvēt.

Vīcīnī sōmnūm nōn tŏtă nōctĕ - rŏgāmūs:

nām vĭgĭlārĕ lĕve ēst, ‖ pērvĭgĭlārĕ grăve ēst.

Dīscĭpŭlōs dīmīttĕ tŭōs. Vīs, gārrŭlĕ, quāntūm

āccĭpĭs ūt clāmēs, ‖ āccĭpĕre ūt tăcĕās?

LXIX

Cūm fŭtŭīs, Pŏlўchārmĕ, sŏlēs īn fīnĕ căcārĕ.

Cūm pēdīcārīs, ‖ quīd, Pŏlўchārmĕ, făcīs?

LXX

Dīxĕrăt "Ō mōrēs! Ō tēmpŏră!" Tūllĭŭs ōlīm,

sācrĭlĕgūm strŭĕrēt ‖ cūm Cătĭlīnă nĕfās,

cūm gĕnĕr ātquĕ sŏcēr dīrīs cōncūrrĕrĕt ārmīs

maēstăquĕ cīvīlī ‖ caēdĕ mădērĕt hŭmūs.

Cūr nūnc "Ō mōrēs!" cūr nūnc "Ō tēmpŏră!" dīcīs?

Quōd tĭbĭ nōn plăcĕāt, ‖ Caēcĭlĭānĕ, quĭd ēst?

Nūllă dŭcūm fĕrĭtās, nūlla ēst īnsānĭă fērrī;

pācĕ frŭī cērtā ‖ laētĭtĭāquĕ lĭcēt.

Nōn nōstrī făcĭūnt tĭbĭ quōd tŭă tēmpŏră sōrdēnt,

sēd făcĭūnt mōrēs, ‖ Caēcĭlĭānĕ, tŭī.

LXXI

Māssŷlī lĕŏ fāmă iŭgī pĕcŏrīsquĕ mărītūs

lānĭgĕrī mīrūm ‖ quā cŏĭērĕ fĭdē.

Īpsĕ lĭcēt vĭdĕās, căvĕā stăbŭlāntŭr ĭn ūnā

ēt părĭtēr sŏcĭās ‖ cārpĭt ŭtērquĕ dăpēs:

nēc fētū nĕmŏrūm gaūdēnt nēc mītĭbŭs hērbīs,

cōncōrdēm sătĭāt ‖ sēd rŭdĭs āgnă fămēm.

Quīd mĕrŭīt tērrōr Nĕmĕēs, quīd pōrtĭtŏr Hēllēs,

ūt nĭtĕānt cēlsī ‖ lūcĭdă sīgnă pŏlī?

Sīdĕră sī pōssēnt pĕcŭdēsquĕ fĕraēquĕ mĕrērī,

hīc ărĭēs āstrīs, ‖ hīc lĕŏ dīgnŭs ĕrāt.

LXXII

Lībĕr, Ămŷclaēā frōntēm vīttātĕ cŏrōnā,

quī quătĭs Aūsŏnĭā ‖ vērbĕră Grāiă mănū,

clūsă mĭhī tēxtō cūm prāndĭă vīmĭnĕ mīttās,

cūr cŏmĭtātă dăpēs ‖ nūllă lăgōnă vĕnīt?

Ātquī dīgnă tŭō sī nōmĭnĕ mūnĕră fērrēs,

scīs, pŭtŏ, dēbŭĕrīnt ‖ quaē mĭhĭ dōnă dărī.

LXXIII

Dēntĭbŭs āntīquās sŏlĭtūs prōdūcĕrĕ pēllēs

ēt mōrdērĕ lŭtō ‖ pūtrĕ vĕtūsquĕ sŏlūm,

Praēnēstīnă tĕnēs dēfūnctī rūră pătrōnī,

īn quĭbŭs īndīgnōr ‖ sī tĭbĭ cēllă fŭīt;

rūmpĭs ĕt ārdēntī mădĭdūs crŷstāllă Fălērnō

ēt prūrīs dŏmĭnī ‖ cūm Gănўmēdĕ tŭī.

Āt mē līttĕrŭlās stūltī dŏcŭērĕ părēntēs:

quīd cūm grāmmătĭcīs ‖ rhētŏrĭbūsquĕ mĭhī?

Frāngĕ lĕvēs călămōs ēt scīndĕ, Thălīă, lĭbēllōs,

sī dărĕ sūtōrī ‖ cālcĕŭs īstă pŏtēst.

LXXIV

Ēffĭgĭēm tāntūm pŭĕrī pīctūră Cămōnī

sērvăt ĕt īnfāntīs ‖ pārvă fĭgūră mănēt.

Flōrēntēs nūllā sīgnāvĭt ĭmāgĭnĕ vōltūs,

dūm tĭmĕt ōră pĭūs ‖ mūtă vĭdērĕ pătēr.

LXXV

Nōn sĭlĭcĕ dūrō strūctĭlīvĕ caēmēntō,

nēc lătĕrĕ cōctō, quō Sămīrămīs lōngām

Băbўlōnă cīnxīt, Tūccă bālnĕūm fēcīt:

sēd strāgĕ nĕmŏrūm pīnĕāquĕ cōnpāgĕ,

ūt nāvĭgārĕ Tūccă bālnĕō pōssīt.

Ĭdēm bĕātās laūtŭs ēxstrŭīt thērmās

dē mārmŏre ōmnī, quōd Cărŷstŏs īnvēnīt,

quōd Phrўgĭă Sŷnnăs, Ăfră quōd Nŏmās mīsīt

ēt quōd vĭrēntī fōntĕ lāvĭt Eūrōtās.

Sēd līgnă dēsūnt: sūbĭcē bălneūm thērmīs.

LXXVI

Haēc sūnt īllă mĕī quaē cērnĭtĭs ōră Cămōnī,

haēc pŭĕrī făcĭēs ‖ prīmăquĕ fōrmă fŭīt.

Crēvĕrăt hīc vūltūs bīs dēnīs fōrtĭŏr ānnīs

gaūdēbātquĕ sŭās ‖ pīngĕrĕ bārbă gĕnās,

ēt lībātă sĕmēl sūmmōs mŏdŏ pūrpŭră cūltrōs

spārsĕrăt. Īnvīdīt ‖ dē trĭbŭs ūnă sŏrōr

ēt fēstīnātīs īncīdīt stāmĭnă pēnsīs

āpsēntēmquĕ pătrī ‖ rēttŭlĭt ūrnă rŏgūm.

Sēd nē sōlă tămēn pŭĕrūm pīctūră lŏquātūr,

haēc ĕrĭt īn chārtīs ‖ māiŏr ĭmāgŏ mĕīs.

LXXVII

Quŏd ōptĭmūm sīt dīspŭtāt cōnvīvĭūm

fācūndă Prīscī pāgĭnă,

ēt mūltă dūlcī, mūltă sūblīmī rĕfērt,

sēd cūnctă dōctō pēctŏrĕ.

Quŏd ōptĭmūm sīt quaērĭtīs cōnvīvĭūm?

Īn quō chŏraūlēs nōn ĕrīt.

LXXVIII

Fūnĕră pōst sēptēm nūpsīt tĭbĭ Gāllă vĭrōrūm,

Pīcēntīnĕ: sĕquī ‖ vūlt, pŭtŏ, Gāllă vĭrōs.

LXXIX

Ōdĕrăt āntĕ dŭcūm fămŭlōs tūrbāmquĕ prĭōrēm

ēt Pālātīnūm ‖ Rōmă sŭpērcĭlĭūm:

āt nūnc tāntŭs ămōr cūnctīs, Aūgūstĕ, tŭōrum ēst

ūt sīt cuīquĕ sŭaē ‖ cūră sĕcūndă dŏmūs.

Tām plăcĭdaē mēntēs, tānta ēst rĕvĕrēntĭă nōstrī,

tām pācātă quĭēs, ‖ tāntŭs ĭn ōrĕ pŭdōr.

Nēmŏ sŭōs - haēc ēst aūlaē nātūră pŏtēntīs -,

sēd dŏmĭnī mōrēs ‖ Caēsărĭānŭs hăbēt.

LXXX

Dūxĕrăt ēsŭrĭēns lŏcŭplētēm paūpĕr ănūmquĕ:

ūxōrēm pāscīt ‖ Gēllĭŭs ēt fŭtŭīt.

LXXXI

Lēctŏr ĕt aūdītōr nōstrōs prŏbăt, Aūlĕ, lĭbēllōs,

sēd quīdam ēxāctōs ‖ ēssĕ pŏētă nĕgāt.

Nōn nĭmĭūm cūrō: nām cēnaē fērcŭlă nōstraē

mālīm cōnvīvīs ‖ quām plăcŭīssĕ cŏcīs.

LXXXII

Dīxĕrăt āstrŏlŏgūs pĕrĭtūrūm tē cĭtŏ, Mūnnă,

nēc, pŭtŏ, mēntītūs ‖ dīxĕrăt īllĕ tĭbī.

Nām tū dūm mĕtŭīs nē quīd pōst fātă rĕlīnquās,

haūsīstī pătrĭās ‖ lūxŭrĭōsŭs ŏpēs

bīsquĕ tŭūm dĕcĭēns nōn tōtō tābŭĭt ānnō:

dīc mĭhĭ, nōn hōc ēst, ‖ Mūnnă, pĕrīrĕ cĭtŏ?

LXXXIII

Īntēr tāntă tŭaē mīrācŭlă, Caēsăr, hărēnaē,

quaē vīncīt vĕtĕrūm ‖ mūnĕră clāră dŭcūm,

mūltum ŏcŭlī, sēd plūs aūrēs dēbērĕ fătēntūr

sē tĭbĭ quōd spēctānt ‖ quī rĕcĭtārĕ sŏlēnt.

LXXXIV

Cūm tŭă sācrĭlĕgōs cōntrā, Nōrbānĕ, fŭrōrēs

stārēt prō dŏmĭnō ‖ Caēsărĕ sānctă fĭdēs,

haēc ĕgŏ Pīĕrĭā lūdēbām tūtŭs ĭn ūmbrā,

īllĕ tŭaē cūltōr ‖ nōtŭs ămīcĭtĭaē.

Mē tĭbĭ Vīndĕlĭcīs Raētūs nārrābăt ĭn ōrīs

nēscĭă nēc nōstrī ‖ nōmĭnĭs Ārctŏs ĕrāt:

ō quŏtĭēns vĕtĕrēm nōn īnfĭcĭātŭs ămīcūm

dīxīstī "Mĕŭs ēst ‖ īstĕ pŏētă, mĕūs"!

Ōmnĕ tĭbī nōstrūm quōd bīs trĭĕtērĭdĕ iūnctā

āntĕ dăbāt lēctōr, ‖ nūnc dăbĭt aūctŏr ŏpūs.

LXXXV

Lānguĭdĭōr nōstēr sī quāndo ēst Paūlŭs, Ătīlī,

nōn sē, cōnvīvās ‖ ābstĭnĕt īllĕ sŭōs.

Tū lānguōrĕ quĭdēm sŭbĭtō fīctōquĕ lăbōrās,

sēd mĕă pōrrēxīt ‖ spōrtŭlă, Paūlĕ, pĕdēs.

LXXXVI

Fēstīnātă sŭī gĕmĕrēt quōd fātă Sĕvērī

Sīlĭŭs, Aūsŏnĭō ‖ nōn sĕmĕl ōrĕ pŏtēns,

cūm grĕgĕ Pīĕrĭō maēstūs Phoēbōquĕ quĕrēbār.

"Īpsĕ mĕūm flēvī" ‖ dīxĭt Ăpōllŏ "Lĭnōn":

rēspēxītquĕ sŭām quaē stābāt prōxĭmă frātrī

Cāllĭŏpēn ĕt ăīt: ‖ "Tū quŏquĕ vūlnŭs hăbēs.

Āspĭcĕ Tārpēiūm Pālātīnūmquĕ Tŏnāntēm:

aūsă nĕfās Lăchĕsīs ‖ laēsĭt ŭtrūmquĕ Iŏvēm.

Nūmĭnă cūm vĭdĕās dūrīs ōbnōxĭă fātīs,

īnvĭdĭā pōssīs ‖ ēxŏnĕrārĕ dĕōs".

LXXXVII

Sēptēm pōst călĭcēs Ŏpīmĭānī

dēnsō cūm iăcĕām trĭēntĕ blaēsūs,

ādfērs nēscĭŏ quās mĭhī tăbēllās

ēt dīcīs "Mŏdŏ lībĕrum ēssĕ iūssī

Nāstām - sērvŏlŭs ēst mĭhī pătērnūs -

sīgnā". Crās mĕlĭūs, Lŭpērcĕ, fīēt:

nūnc sīgnāt mĕŭs ānŭlūs lăgōnām.

LXXXVIII

Cūm mē cāptārēs, mīttēbās mūnĕră nōbīs:

pōstquām cēpīstī, ‖ dās mĭhĭ, Rūfĕ, nĭhīl.

Ūt cāptūm tĕnĕās, cāptō quŏquĕ mūnĕră mīttĕ,

dē căvĕā fŭgĭāt ‖ nē mălĕ pāstŭs ăpēr.

LXXXIX

Lēgĕ nĭmīs dūrā cōnvīvām scrībĕrĕ vērsūs

cōgīs, Stēllă? "Lĭcēt ‖ scrībĕrĕ nēmpĕ mălōs".

XC

Sīc īn grāmĭnĕ flōrĭdō rĕclīnīs,

quā gēmmāntĭbŭs hīnc ĕt īndĕ rīvīs

cūrvā cālcŭlŭs ēxcĭtātŭr ūndā,

ēxclūsīs prŏcŭl ōmnĭbūs mŏlēstīs,

pērtūndās glăcĭēm trĭēntĕ nīgrō,

frōntēm sūtĭlĭbūs rŭbēr cŏrōnīs;

sīc ūnī tĭbĭ sīt pŭēr cĭnaēdūs

ēt cāstīssĭmă prūrĭāt pŭēllă:

īnfāmēm nĭmĭō călōrĕ Cŷprōn

ōbsērvēs mŏnĕō prĕcōrquĕ, Flāccĕ,

mēssēs ārĕă cūm tĕrēt crĕpāntīs

ēt fērvēns iŭbă saēvĭēt lĕōnīs.

Āt tū, dīvă Păphī, rĕmīttĕ, nōstrīs

īnlaēsūm iŭvĕnēm rĕmīttĕ vōtīs.

Sīc Mārtīs tĭbĭ sērvĭānt Kălēndaē

ēt cūm tūrĕ mĕrōquĕ vīctĭmāquĕ

lībētūr tĭbĭ cāndĭdās ăd ārās

sēctā plūrĭmă quādră dē plăcēntā.

XCI

Ād cēnām sī mē dīvērsă vŏcārĕt ĭn āstră

hīnc īnvītātōr ‖ Caēsărĭs, īndĕ Iŏvīs,

āstră lĭcēt prŏpĭūs, Pālātĭă lōngĭŭs ēssēnt,

rēspōnsa ād sŭpĕrōs ‖ haēc rĕfĕrēndă dărēm:

"Quaērĭtĕ quī mālīt fĭĕrī cōnvīvă Tŏnāntīs:

mē mĕŭs īn tērrīs ‖ Iūppĭtĕr ēccĕ tĕnēt".

XCII

Quaē mălă sūnt dŏmĭnī, quaē sērvī cōmmŏdă, nēscīs,

Cōndўlĕ, quī sērvūm ‖ tē gĕmĭs ēssĕ dĭū.

Dāt tĭbĭ sēcūrōs vīlīs tĕgĕtīcŭlă sōmnōs,

pērvĭgĭl īn plūmā ‖ Gāĭŭs ēccĕ iăcēt.

Gāĭŭs ā prīmā trĕmĕbūndūs lūcĕ sălūtāt

tōt dŏmĭnōs, āt tū, ‖ Cōndўlĕ, nēc dŏmĭnūm.

"Quōd dēbēs, Gāī, rēdde" īnquīt Phoēbŭs ĕt īllīnc

Cīnnămŭs: hōc dīcīt, ‖ Cōndўlĕ, nēmŏ tĭbī.

Tōrtōrēm mĕtŭīs? Pŏdăgrā chĕrăgrāquĕ sĕcātūr

Gāĭŭs ēt māllēt ‖ vērbĕră mīllĕ pătī.

Quōd nēc mānĕ vŏmīs nēc cūnnūm, Cōndўlĕ, līngīs,

nōn māvīs quām tēr ‖ Gāĭŭs ēssĕ tŭūs?

XCIII

Āddĕrĕ quīd cēssās, pŭĕr, īnmōrtālĕ Fălērnūm?

Quādrāntēm dŭplĭcā ‖ dē sĕnĭōrĕ cădō.

Nūnc mĭhĭ dīc, quĭs ĕrīt cuī tē, Călăcīssĕ, dĕōrūm

sēx iŭbĕō cўăthōs ‖ fūndĕrĕ? "Caēsăr ĕrīt".

Sūtĭlĭs āptētūr dĕcĭēns rŏsă crīnĭbŭs, ūt sīt

quī pŏsŭīt sācraē ‖ nōbĭlĕ gēntĭs ŏpūs.

Nūnc bīs quīnă mĭhī dā bāsĭă, fīăt ŭt īllūd

nōmĕn ăb Ōdrўsĭō ‖ quōd dĕŭs ōrbĕ tŭlīt.

XCIV

Sāntŏnĭcā mĕdĭcātă dĕdīt mĭhĭ pōcŭlă vīrgā:

ōs hŏmĭnīs! Mūlsūm ‖ mē rŏgăt Hīppŏcrătēs.

Tām stŭpĭdūs nūmquām nēc tū, pŭtŏ, Glaūcĕ, fŭīstī,

chālkĕă dōnāntī ‖ chrŷsĕă quī dĕdĕrās.

Dūlce ălĭquīs mūnūs prō mūnĕrĕ pōscĭt ămārō?

Āccĭpĭāt, sēd sī ‖ pōtăt ĭn ēllĕbŏrō.

XCV

Ālphĭŭs āntĕ fŭīt, coēpīt nūnc Ōlphĭŭs ēssĕ,

ūxōrēm pōstquām ‖ dūxĭt Ăthēnăgŏrās.

XCV B

Nōmĕn Ăthēnăgŏraē crēdīs, Cāllīstrătĕ, vērūm.

Sī scĭŏ, dīspĕrĕām, ‖ quī sĭt Ăthēnăgŏrās.

Sēd pŭtă mē vērūm, Cāllīstrătĕ, dīcĕrĕ nōmēn:

nōn ĕgŏ sēd vēstēr ‖ pēccăt Ăthēnăgŏrās.

XCVI

Clīnĭcŭs Hērōdēs trūllām sūbdūxĕrăt aēgrō:

dēprēnsūs dīxīt ‖ "Stūltĕ, quĭd ērgŏ bĭbīs"?

XCVII

Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quīdām, cārīssĭmĕ Iūlī,

quōd mē Rōmă lĕgīt, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.

Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quōd tūrbā sēmpĕr ĭn ōmnī

mōnstrāmūr dĭgĭtō, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.

Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā trĭbŭīt quōd Caēsăr ŭtērquĕ

iūs mĭhĭ nātōrūm, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.

Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quōd rūs mĭhĭ dūlcĕ sŭb ūrbe ēst

pārvăque ĭn ūrbĕ dŏmūs, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.

Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quōd sūm iūcūndŭs ămīcīs,

quōd cōnvīvă frĕquēns, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.

Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quŏd ămāmūr quōdquĕ prŏbāmūr:

rūmpātūr quīsquīs ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.

XCVIII

Vīndēmĭārūm nōn ŭbīquĕ prōvēntūs

cēssāvĭt, Ŏvīdī; plŭvĭă prōfŭīt grāndīs.

Cēntūm Cŏrānŭs āmphŏrās ăquaē fēcīt.

XCIX

Mārcŭs ămāt nōstrās Āntōnĭŭs, Āttĭcĕ, Mūsās,

chārtă sălūtātrīx ‖ sī mŏdŏ vēră rĕfērt:

Mārcūs Pāllădĭaē nōn īnfĭtĭāndă Tŏlōsaē

glōrĭă, quēm gĕnŭīt ‖ Pācĭs ălūmnă Quĭēs.

Tū quī lōngă pŏtēs dīspēndĭă fērrĕ vĭārūm,

ī, lĭbĕr, ābsēntīs ‖ pīgnŭs ămīcĭtĭaē.

Vīlĭs ĕrās, fătĕōr, sī tē nūnc mīttĕrĕt ēmptōr;

grāndĕ tŭī prĕtĭūm ‖ mūnĕrĭs aūctŏr ĕrīt:

mūltūm, crēdĕ mĭhī, rēfērt ā fōntĕ bĭbātūr

quaē flŭĭt ān pīgrō ‖ quaē stŭpĕt ūndă lăcū.

C

Dēnārīs trĭbŭs īnvītās ēt mānĕ tŏgātūm

ōbsērvārĕ iŭbēs ‖ ātrĭă, Bāssĕ, tŭă,

deīnde haērērĕ tŭō lătĕrī, praēcēdĕrĕ sēllām,

ād vĭdŭās tēcūm ‖ plūs mĭnŭs īrĕ dĕcēm.

Trītă quĭdēm nōbīs tŏgŭla ēst vīlīsquĕ vĕtūsquĕ:

dēnārīs tămĕn hānc ‖ nōn ĕmŏ, Bāssĕ, trĭbūs.

CI

Āppĭă, quām sĭmĭlī vĕnĕrāndŭs ĭn Hērcŭlĕ Caēsār

cōnsĕcrăt, Aūsŏnĭaē ‖ māxĭmă fāmă vĭaē,

sī cŭpĭs Ālcīdaē cōgnōscĕrĕ fāctă prĭōrīs,

dīscĕ: Lĭbŷn dŏmŭīt ‖ rārăquĕ pōmă tŭlīt,

pēltātām Scўthĭcō dīscīnxĭt Ămāzŏnă nōdō,

āddĭdĭt Ārcădĭō ‖ tērgă lĕōnĭs ăprō,

aērĭpĕdēm sīlvīs cērvūm, Stŷmphālĭdăs āstrīs

ābstŭlĭt, ā Stўgĭā ‖ cūm cănĕ vēnĭt ăquā,

fēcūndām vĕtŭīt rĕpărārī mōrtĭbŭs hŷdrām,

Hēspĕrĭās Tūscō ‖ lāvĭt ĭn āmnĕ bŏvēs.

Haēc mĭnŏr Ālcīdēs: māiōr quaē gēssĕrĭt aūdī,

sēxtŭs ăb Ālbānā ‖ quēm cŏlĭt ārcĕ lăpīs.

Ādsĕrŭīt pōssēssă mălīs Pālātĭă rēgnīs,

prīmă sŭō gēssīt ‖ prō Iŏvĕ bēllă pŭēr;

sōlŭs Ĭūlēās cūm iām rĕtĭnērĕt hăbēnās,

trādĭdĭt īnquĕ sŭō ‖ tērtĭŭs ōrbĕ fŭīt;

cōrnŭă Sārmătĭcī tēr pērfĭdă cōntŭdĭt Hīstrī,

sūdāntēm Gĕtĭcā ‖ tēr nĭvĕ lāvĭt ĕquūm;

saēpĕ rĕcūsātōs pārcūs dūxīssĕ trĭūmphōs

vīctŏr Hўpērbŏrĕō ‖ nōmĕn ăb ōrbĕ tŭlīt;

tēmplă dĕīs, mōrēs pŏpŭlīs dĕdĭt, ōtĭă fērrō,

āstră sŭīs, caēlō ‖ sīdĕră, sērtă Iŏvī.

Hērcŭlĕūm tāntīs nūmēn nōn sūffĭcĭt āctīs:

Tārpēiō dĕŭs hīc ‖ cōmmŏdĕt ōră pătrī.

CII

Quādrīngēntōrūm rēddīs mĭhĭ, Phoēbĕ, tăbēllās:

cēntūm dā pŏtĭūs ‖ mūtŭă, Phoēbĕ, mĭhī.

Quaēre ălĭūm cuī tē tām vānō mūnĕrĕ iāctēs:

quōd tĭbĭ nōn pōssūm ‖ sōlvĕrĕ, Phoēbĕ, mĕum ēst.

CIII

Quaē nŏvă tām sĭmĭlīs gĕnŭīt tĭbĭ Lēdă mĭnīstrōs?

Quaē cāpta ēst ălĭō ‖ nūdă Lăcaēnă cўcnō?

Dāt făcĭēm Pōllūx Hĭĕrō, dāt Cāstŏr Ăsŷlō,

ātque ĭn ŭtrōquĕ nĭtēt ‖ Tŷndărĭs ōrĕ sŏrōr.

Īstă Thĕrāpnaēīs sī fōrmă fŭīssĕt Ămŷclīs,

cūm vīcērĕ dŭās ‖ dōnă mĭnōră dĕās,

mānsīssēs, Hĕlĕnē, Phrўgĭāmquĕ rĕdīssĕt ĭn Īdēn

Dārdănĭūs gĕmĭnō ‖ cūm Gănўmēdĕ Părīs.

Haue, mi Torani, frater carissime. Epigramma, quod extra ordinem paginarum est, ad Stertinium clarissimum uirum scripsimus, qui imaginem meam ponere in bibliotheca sua uoluit. De quo scribendum tibi putaui, ne ignorares Auitus iste quis uocaretur. Vale et para hospitium.

Note, licet nolis, sublimi pectore uates,

cui referet serus praemia digna cinis,

hoc tibi sub nostra breue carmen imagine uiuat,

quam non obscuris iungis, Auite, uiris:

"Ille ego sum nulli nugarum laude secundus,

quem non miraris sed puto, lector, amas.

Maiores maiora sonent: mihi parua locuto

sufficit in uestras saepe redire manus".

I

Dum Ianus hiemes, Domitianus autumnos,

Augustus annis commodabit aestates,

dum grande famuli nomen adseret Rheni

Germanicarum magna lux Kalendarum,

Tarpeia summi saxa dum patris stabunt,

dum uoce supplex dumque ture placabit

matrona diuae dulce Iuliae numen:

manebit altum Flauiae decus gentis

cum sole et astris cumque luce Romana.

Inuicta quidquid condidit manus, caeli est.

II

Pauper amicitiae cum sis, Lupe, non es amicae

et queritur de te mentula sola nihil.

Illa siligineis pinguescit adultera cunnis,

conuiuam pascit nigra farina tuum.

Incensum niues dominae Setina liquantur,

nos bibimus Corsi pulla uenena cadi;

empta tibi nox est fundis non tota paternis,

non sua desertus rura sodalis arat;

splendet Erythraeis perlucida moecha lapillis,

ducitur addictus, te futuente, cliens;

octo Syris suffulta datur lectica puellae,

nudum sandapilae pondus amicus erit.

I nunc et miseros, Cybele, praecide cinaedos:

haec erat, haec cultris mentula digna tuis.

III

Quantum iam superis, Caesar, caeloque dedisti

si repetas et si creditor esse uelis,

grandis in aetherio licet auctio fiat Olympo

coganturque dei uendere quidquid habent,

conturbabit Atlans et non erit uncia tota

decidat tecum qua pater ipse deum:

pro Capitolinis quid enim tibi soluere templis,

quid pro Tarpeiae frondis honore potest?

Quid pro culminibus geminis matrona Tonantis?

Pallada praetereo: res agit illa tuas.

Quid loquar Alciden Phoebumque piosque Laconas?

Addita quid Latio Flauia templa polo?

Exspectes et sustineas, Auguste, necesse est:

nam tibi quod soluat non habet arca Iouis.

IV

Aureolis futui cum possit Galla duobus

et plus quam futui, si totidem addideris:

aureolos a te cur accipit, Aeschyle, denos?

Non fellat tanti Galla. Quid ergo? Tacet.

V (VI)

Tibi, summe Rheni domitor et parens orbis,

pudice princeps, gratias agunt urbes:

populos habebunt; parere iam scelus non est.

Non puer auari sectus arte mangonis

uirilitatis damna maeret ereptae,

nec quam superbus conputet stipem leno

dat prostituto misera mater infanti.

Qui nec cubili fuerat ante te quondam,

pudor esse per te coepit et lupanari.

VI (VII)

Dicere de Libycis reduci tibi gentibus, Afer,

continuis uolui quinque diebus Haue:

"Non uacat" aut "dormit" dictum est bis terque reuerso.

Iam satis est: non uis, Afer, hauere: uale.

VII (VIII)

Tamquam parua foret sexus iniuria nostri

foedandos populo prostituisse mares,

iam cunae lenonis erant, ut ab ubere raptus

sordida uagitu posceret aera puer:

inmatura dabant infandas corpora poenas.

Non tulit Ausonius talia monstra pater,

idem qui teneris nuper succurrit ephebis,

ne faceret steriles saeua libido uiros.

Dilexere prius pueri iuuenesque senesque,

at nunc infantes te quoque, Caesar, amant.

VIII (IX)

Nil tibi legauit Fabius, Bithynice, cui tu

annua, si memini, milia sena dabas.

Plus nulli dedit ille: queri, Bithynice, noli:

annua legauit milia sena tibi.

IX (X)

Cenes, Canthare, cum foris libenter,

clamas et maledicis et minaris.

Deponas animos truces monemus:

liber non potes et gulosus esse.

X (V)

Nubere uis Prisco: non miror, Paula; sapisti.

ducere te non uult Priscus: et ille sapit.

XI

Nomen cum uiolis rosisque natum,

quo pars optima nominatur anni,

Hyblam quod sapit Atticosque flores,

quod nidos olet alitis superbae;

nomen nectare dulcius beato,

quo mallet Cybeles puer uocari

et qui pocula temperat Tonanti,

quod si Parrhasia sones in aula,

respondent Veneres Cupidinesque;

nomen nobile, molle, delicatum

uersu dicere non rudi uolebam:

sed tu syllaba contumax rebellas.

Dicunt Eiarinon tamen poëtae,

sed Graeci quibus est nihil negatum

et quos Ares Ares decet sonare:

nobis non licet esse tam disertis

qui Musas colimus seueriores.

XII (XIII)

Nomen habes teneri quod tempora nuncupat anni,

cum breue Cecropiae uer populantur apes:

nomen Acidalia meruit quod harundine pingi,

quod Cytherei sua scribere gaudet acu;

nomen Erythraeis quod littera facta lapillis,

gemma quod Heliadum pollice trita notet;

quod pinna scribente grues ad sidera tollant;

quod decet in sola Caesaris esse domo.

XIII (XII)

Si daret autumnus mihi nomen, Oporinos essem,

horrida si brumae sidera, Chimerinos;

dictus ab aestiuo Therinos tibi mense uocarer:

tempora cui nomen uerna dedere quis est?

XIV

Hunc quem mensa tibi, quem cena parauit amicum

esse putas fidae pectus amicitiae?

Aprum amat et mullos et sumen et ostrea, non te.

Tam bene si cenem, noster amicus erit.

XV

Inscripsit tumulis septem scelerata uirorum

"Se fecisse" Chloë. Quid pote simplicius?

XVI

Consilium formae speculum dulcisque capillos

Pergameo posuit dona sacrata deo

ille puer tota domino gratissimus aula,

nomine qui signat tempora uerna suo.

Felix quae tali censetur munere tellus!

Nec Ganymedeas mallet habere comas.

XVII

Latonae uenerande nepos, qui mitibus herbis

Parcarum exoras pensa breuesque colos,

hos tibi laudatos domino, rata uota, capillos

ille tuus Latia misit ab urbe puer;

addidit et nitidum sacratis crinibus orbem,

quo felix facies iudice tuta fuit.

Tu iuuenale decus serua, ne pulchrior ille

in longa fuerit quam breuiore coma.

XVIII

Est mihi - sitque precor longum te praeside, Caesar -

rus minimum, parui sunt et in urbe lares.

Sed de ualle breui quas det sitientibus hortis

curua laboratas antlia tollit aquas:

sicca domus queritur nullo se rore foueri,

cum mihi uicino Marcia fonte sonet.

Quam dederis nostris, Auguste, penatibus undam,

Castalis haec nobis aut Iouis imber erit.

XIX

Laudas balnea uersibus trecentis

cenantis bene Pontici, Sabelle.

Vis cenare, Sabelle, non lauari.

XX

Haec, quae tota patet tegiturque et marmore et auro,

infantis domini conscia terra fuit,

felix o, quantis sonuit uagitibus et quas

uidit reptantis sustinuitque manus:

hic steterat ueneranda domus quae praestitit orbi

quod Rhodos astrifero, quod pia Creta polo.

Curetes texere Iouem crepitantibus armis,

semiuiri poterant qualia ferre Phryges:

at te protexit superum pater et tibi, Caesar,

pro iaculo et parma fulmen et aegis erat.

XXI

Artemidorus habet puerum sed uendidit agrum;

agrum pro puero Calliodorus habet.

Dic uter ex istis melius rem gesserit, Aucte:

Artemidorus amat, Calliodorus arat.

XXII

Credis ob haec me, Pastor, opes fortasse rogare

propter quae populus crassaque turba rogat,

ut Setina meos consumat gleba ligones

et sonet innumera compede Tuscus ager;

ut Mauri Libycis centum stent dentibus orbes

et crepet in nostris aurea lamna toris,

nec labris nisi magna meis crystalla terantur

et faciant nigras nostra Falerna niues;

ut canusinatus nostro Surus assere sudet

et mea sit culto sella cliente frequens;

aestuet ut nostro madidus conuiua ministro,

quem permutatum nec Ganymede uelis;

ut lutulenta linat Tyrias mihi mula lacernas

et Massyla meum uirga gubernet equum.

Est nihil ex istis: superos ac sidera testor.

Ergo quid? Vt donem, Pastor, et aedificem.

XXIII

O cui uirgineo flauescere contigit auro,

dic ubi Palladium sit tibi, Care, decus.

"Aspicis en domini fulgentes marmore uultus?

Venit ad has ultro nostra corona comas".

Albanae liuere potest pia quercus oliuae,

cinxerit inuictum quod prior illa caput.

XXIV

Quis Palatinos imitatus imagine uultus

Phidiacum Latio marmore uicit ebur?

Haec mundi facies, haec sunt Iouis ora sereni:

sic tonat ille deus cum sine nube tonat.

Non solam tribuit Pallas tibi, Care, coronam;

effigiem domini, quam colis, illa dedit.

XXV

"Dantem uina tuum quotiens aspeximus Hyllum,

lumine nos, Afer, turbidiore notas.

Quod, rogo, quod scelus est mollem spectare ministrum?

Aspicimus solem, sidera, templa, deos.

Auertam uultus, tamquam mihi pocula Gorgon

porrigat atque oculos oraque nostra petat?

Trux erat Alcides, et Hylan spectare licebat;

ludere Mercurio cum Ganymede licet.

Si non uis teneros spectet conuiua ministros,

Phineas inuites, Afer, et Oedipodas.

XXVI

Audet facundo qui carmina mittere Neruae,

pallida donabit glaucina, Cosme, tibi,

Paestano uiolas et cana ligustra colono,

Hyblaeis apibus Corsica mella dabit:

sed tamen et paruae nonnulla est gratia Musae;

appetitur posito uilis oliua lupo.

Nec tibi sit mirum modici quod conscia uatis

iudicium metuit nostra Thalia tuum:

ipse tuas etiam ueritus Nero dicitur aures,

lasciuum iuuenis cum tibi lusit opus.

XXVII

Cum depilatos, Chreste, coleos portes

et uulturino mentulam parem collo

et prostitutis leuius caput culis,

nec uiuat ullus in tuo pilus crure,

purgentque saeuae cana labra uolsellae;

Curios, Camillos, Quintios, Numas, Ancos,

et quidquid umquam legimus pilosorum

loqueris sonasque grandibus minax uerbis,

et cum theatris saeculoque rixaris.

Occurrit aliquis inter ista si draucus,

iam paedagogo liberatus et cuius

refibulauit turgidum faber penem,

nutu uocatum ducis, et pudet fari

Catoniana, Chreste, quod facis lingua.

XXVIII

Dulce decus scaenae, ludorum fama, Latinus

ille ego sum, plausus deliciaeque tuae,

qui spectatorem potui fecisse Catonem,

soluere qui Curios Fabriciosque graues.

Sed nihil a nostro sumpsit mea uita theatro

et sola tantum scaenicus arte feror:

nec poteram gratus domino sine moribus esse:

interius mentes inspicit ille deus.

Vos me laurigeri parasitum dicite Phoebi,

Roma sui famulum dum sciat esse Iouis.

XXIX

Saecula Nestoreae permensa, Philaeni, senectae

rapta es ad infernas tam cito Ditis aquas?

Euboicae nondum numerabas longa Sibyllae

tempora: maior erat mensibus illa tribus.

Heu quae lingua silet! Non illam mille catastae

uincebant, nec quae turba Sarapin amat,

nec matutini cirrata caterua magistri,

nec quae Strymonio de grege ripa sonat

quae nunc Thessalico lunam deducere rhombo,

quae sciet hos illos uendere lena toros?

Sit tibi terra leuis mollique tegaris harena,

ne tua non possint eruere ossa canes.

XXX

Cappadocum saeuis Antistius occidit oris

Rusticus. O tristi crimine terra nocens!

Rettulit ossa sinu cari Nigrina mariti

et questa est longas non satis esse uias;

cumque daret sanctam tumulis, quibus inuidet, urnam,

uisa sibi est rapto bis uiduata uiro.

XXXI

Cum comes Arctois haereret Caesaris armis

Velius, hanc Marti pro duce uouit auem;

luna quater binos non tota peregerat orbes,

debita poscebat iam sibi uota deus:

ipse suas anser properauit laetus ad aras

et cecidit sanctis hostia parua focis.

Octo uides patulo pendere nomismata rostro

alitis? Haec extis condita nuper erant:

quae litat argento pro te, non sanguine, Caesar,

uictima iam ferro non opus esse docet.

XXXII

Hanc uolo quae facilis, quae palliolata uagatur,

hanc uolo quae puero iam dedit ante meo,

hanc uolo quam redimit totam denarius alter,

hanc uolo quae pariter sufficit una tribus.

Poscentem nummos et grandia uerba sonantem

possideat crassae mentula Burdigalae.

XXXIII

Audieris in quo, Flacce, balneo plausum,

Maronis illic esse mentulam scito.

XXXIV

Iuppiter Idaei risit mendacia busti,

dum uidet Augusti Flauia templa poli,

atque inter mensas largo iam nectare fusus,

pocula cum Marti traderet ipse suo,

respiciens Phoebum pariter Phoebique sororem,

cum quibus Alcides et pius Arcas erat:

"Gnosia uos" inquit "nobis monumenta dedistis:

cernite quam plus sit Caesaris esse patrem".

XXXV

Artibus his semper cenam, Philomuse, mereris,

plurima dum fingis, sed quasi uera refers.

Scis quid in Arsacia Pacorus deliberet aula,

Rhenanam numeras Sarmaticamque manum,

uerba ducis Daci chartis mandata resignas,

uictricem laurum quam uenit ante uides,

scis quotiens Phario madeat Ioue fusca Syene,

scis quota de Libyco litore puppis eat,

cuius Iuleae capiti nascantur oliuae,

destinet aetherius cui sua serta pater.

Tolle tuas artes; hodie cenabis apud me

hac lege, ut narres nil, Philomuse, noui.

XXXVI

Viderat Ausonium posito modo crine ministrum

Phryx puer, alterius gaudia nota Iouis:

"Quod tuus ecce suo Caesar permisit ephebo

tu permitte tuo, maxime rector" ait;

"iam mihi prima latet longis lanugo capillis,

iam tua me ridet Iuno uocatque uirum".

Cui pater aetherius "Puer o dulcissime", dixit,

"non ego quod poscis, res negat ipsa tibi:

Caesar habet noster similis tibi mille ministros

tantaque sidereos uix capit aula mares;

at tibi si dederit uultus coma tonsa uiriles,

quis mihi qui nectar misceat alter erit"?

XXXVII

Cum sis ipsa domi mediaque ornere Subura,

fiant absentes et tibi, Galla, comae,

nec dentes aliter quam Serica nocte reponas,

et iaceas centum condita pyxidibus,

nec tecum facies tua dormiat, innuis illo

quod tibi prolatum est mane supercilio,

et te nulla mouet cani reuerentia cunni,

quem potes inter auos iam numerare tuos.

Promittis sescenta tamen; sed mentula surda est,

et sit lusca licet, te tamen illa uidet.

XXXVIII

Summa licet uelox, Agathine, pericula ludas,

non tamen efficies ut tibi parma cadat.

Nolentem sequitur tenuisque reuersa per auras

uel pede uel tergo, crine uel ungue sedet;

lubrica Corycio quamuis sint pulpita nimbo

et rapiant celeres uela negata Noti,

securos pueri neglecta perambulat artus,

et nocet artifici uentus et unda nihil.

Vt peccare uelis, cum feceris omnia, falli

non potes: arte opus est ut tibi parma cadat.

XXXIX

Prima Palatino lux est haec orta Tonanti,

optasset Cybele qua peperisse Iouem;

hac et sancta mei genita est Caesonia Rufi:

plus debet matri nulla puella suae.

Laetatur gemina uotorum sorte maritus,

contigit hunc illi quod bis amare diem.

XL

Tarpeias Diodorus ad coronas

Romam cum peteret Pharo relicta,

uouit pro reditu uiri Philaenis

illam lingeret ut puella simplex

quam castae quoque diligunt Sabinae.

Dispersa rate tristibus procellis

mersus fluctibus obrutusque ponto

ad uotum Diodorus enatauit.

O tardus nimis et piger maritus!

Hoc in litore si puella uotum

fecisset mea, protinus redissem.

XLI

Pontice, quod numquam futuis, sed paelice laeua

uteris et Veneri seruit amica manus,

hoc nihil esse putas? Scelus est, mihi crede, sed ingens,

quantum uix animo concipis ipse tuo.

Nempe semel futuit, generaret Horatius ut tres;

Mars semel, ut geminos Ilia casta daret.

Omnia perdiderat si masturbatus uterque

mandasset manibus gaudia foeda suis.

Ipsam crede tibi naturam dicere rerum:

"Istud quod digitis, Pontice, perdis, homo est".

XLII

Campis diues Apollo sic Myrinis,

sic semper senibus fruare cycnis,

doctae sic tibi seruiant sorores

nec Delphis tua mentiatur ulli,

sic Palatia te colant amentque:

bis senos cito te rogante fasces

det Stellae bonus adnuatque Caesar.

Felix tunc ego debitorque uoti

casurum tibi rusticas ad aras

ducam cornibus aureis iuuencum.

Nata est hostia, Phoebe; quid moraris?

XLIII

Hic qui dura sedens porrecto saxa leone

mitigat, exiguo magnus in aere deus,

quaeque tulit spectat resupino sidera uultu,

cuius laeua calet robore, dextra mero:

non est fama recens nec nostri gloria caeli;

nobile Lysippi munus opusque uides.

Hoc habuit numen Pellaei mensa tyranni,

qui cito perdomito uictor in orbe iacet;

hunc puer ad Libycas iurauerat Hannibal aras;

iusserat hic Sullam ponere regna trucem.

Offensus uariae tumidis terroribus aulae

priuatos gaudet nunc habitare lares,

utque fuit quondam placidi conuiua Molorchi,

sic uoluit docti Vindicis esse deus.

XLIV

Alciden modo Vindicis rogabam

esset cuius opus laborque felix.

Risit, nam solet hoc, leuique nutu

"Graece numquid" ait "poeta nescis?

Inscripta est basis indicatque nomen".

Lysippou lego, Phidiae putaui.

XLV

Miles Hyperboreos modo, Marcelline, triones

et Getici tuleras sidera pigra poli:

ecce Promethei rupes et fabula montis

quam prope sunt oculis nunc adeunda tuis!

Videris inmensis cum conclamata querelis

saxa senis, dices "Durior ipse fuit".

Et licet haec addas: "Potuit qui talia ferre,

humanum merito finxerat ille genus".

XLVI

Gellius aedificat semper: modo limina ponit,

nunc foribus claues aptat emitque seras,

nunc has, nunc illas reficit mutatque fenestras:

dum tantum aedificet, quidlibet ille facit,

oranti nummos ut dicere possit amico

unum illud uerbum Gellius "Aedifico".

XLVII

Democritos, Zenonas inexplicitosque Platonas

quidquid et hirsutis squalet imaginibus,

sit quasi Pythagorae loqueris successor et heres.

Praependet sane nec tibi barba minor:

sed, quod et hircosis serum est et turpe pilosis,

in molli rigidam clune libenter habes.

Tu, qui sectarum causas et pondera nosti,

dic mihi, percidi, Pannyche, dogma quod est?

XLVIII

Heredem cum me partis tibi, Garrice, quartae

per tua iurares sacra caputque tuum,

credidimus - quis enim damnet sua uota libenter? -

et spem muneribus fouimus usque datis;

inter quae rari Laurentem ponderis aprum

misimus: Aetola de Calydone putes.

At tu continuo populumque patresque uocasti;

ructat adhuc aprum callida Roma meum:

ipse ego - quis credat? - conuiua nec ultimus haesi,

sed nec costa data est caudaue missa mihi.

De quadrante tuo quid sperem, Garrice? Nulla

de nostro nobis uncia uenit apro.

XLIX

Haec est illa meis multum cantata libellis,

quam meus edidicit lector amatque togam.

Partheniana fuit quondam, memorabile uatis

munus: in hac ibam conspiciendus eques,

dum noua, dum nitida fulgebat splendida lana,

dumque erat auctoris nomine digna sui:

nunc anus et tremulo uix accipienda tribuli,

quam possis niueam dicere iure tuo.

Quid non longa dies, quid non consumitis anni?

Haec toga iam non est Partheniana, mea est.

L

Ingenium mihi, Gaure, probas sic esse pusillum,

carmina quod faciam quae breuitate placent.

Confiteor. Sed tu bis senis grandia libris

qui scribis Priami proelia, magnus homo es?

Nos facimus Bruti puerum, nos Langona uiuum:

tu magnus luteum, Gaure, Giganta facis.

LI

Quod semper superos inuito fratre rogasti,

hoc, Lucane, tibi contigit, ante mori.

Inuidet ille tibi; Stygias nam Tullus ad umbras

optabat, quamuis sit minor, ire prior.

Tu colis Elysios nemorisque habitator amoeni

esse tuo primum nunc sine fratre cupis;

et si iam nitidis alternus uenit ab astris,

pro Polluce mones Castora ne redeat.

LII

Si credis mihi, Quinte, quod mereris,

natalis, Ouidi, tuas Aprilis

ut nostras amo Martias Kalendas.

Felix utraque lux diesque nobis

signandi melioribus lapillis!

Hic uitam tribuit sed hic amicum.

Plus dant, Quinte, mihi tuae Kalendae.

LIII

Natali tibi, Quinte, tuo dare parua uolebam

munera; tu prohibes: inperiosus homo es.

Parendum est monitis, fiat quod uterque uolemus

et quod utrumque iuuat: tu mihi, Quinte, dato.

LIV

Si mihi Picena turdus palleret oliua,

tenderet aut nostras silua Sabina plagas,

aut crescente leuis traheretur harundine praeda

pinguis et inplicitas uirga teneret auis:

cara daret sollemne tibi cognatio munus

nec frater nobis nec prior esset auus.

Nunc sturnos inopes fringillorumque querelas

audit et arguto passere uernat ager;

inde salutatus picae respondet arator,

hinc prope summa rapax miluus ad astra uolat.

Mittimus ergo tibi paruae munuscula chortis,

qualia si recipis, saepe propinquus eris.

LV

Luce propinquorum, qua plurima mittitur ales,

dum Stellae turdos, dum tibi, Flacce, paro,

succurrit nobis ingens onerosaque turba,

in qua se primum quisque meumque putat.

Demeruisse duos uotum est; offendere plures

uix tutum; multis mittere dona graue est.

Qua possum sola ueniam ratione merebor:

nec Stellae turdos nec tibi, Flacce, dabo.

LVI

Spendophoros Libycas domini petit armiger urbis:

quae puero dones tela, Cupido, para,

illa quibus iuuenes figis mollesque puellas:

sit tamen in tenera leuis et hasta manu.

Loricam clypeumque tibi galeamque remitto;

tutus ut inuadat proelia, nudus eat:

non iaculo, non ense fuit laesusue sagitta,

casside dum liber Parthenopaeus erat.

Quisquis ab hoc fuerit fixus morietur amore.

O felix, si quem tam bona fata manent!

Dum puer es, redeas, dum uultu lubricus, et te

non Libye faciat, sed tua Roma uirum.

LVII

Nil est tritius Hedyli lacernis:

non ansae ueterum Corinthiorum,

nec crus compede lubricum decenni,

nec ruptae recutita colla mulae,

nec quae Flaminiam secant salebrae,

nec qui litoribus nitent lapilli,

nec Tusca ligo uinea politus,

nec pallens toga mortui tribulis,

nec pigri rota quassa mulionis,

nec rasum cauea latus uisontis,

nec dens iam senior ferocis apri.

Res una est tamen: ipse non negabit,

culus tritior Hedyli lacernis.

LVIII

Nympha sacri regina lacus, cui grata Sabinus

et mansura pio munere templa dedit,

sic montana tuos semper colat Vmbria fontes

nec tua Baianas Sassina malit aquas:

excipe sollicitos placide, mea dona, libellos;

tu fueris Musis Pegasis unda meis. -

"Nympharum templis quisquis sua carmina donat,

quid fieri libris debeat ipse monet".

LIX

In Saeptis Mamurra diu multumque uagatus,

hic ubi Roma suas aurea uexat opes,

inspexit molles pueros oculisque comedit,

non hos quos primae prostituere casae,

sed quos arcanae seruant tabulata catastae

et quos non populus nec mea turba uidet.

Inde satur mensas et opertos exuit orbes

expositumque alte pingue poposcit ebur,

et testudineum mensus quater hexaclinon

ingemuit citro non satis esse suo.

Consuluit nares an olerent aera Corinthon,

culpauit statuas et, Polyclite, tuas,

et turbata breui questus crystallina uitro

murrina signauit seposuitque decem.

Expendit ueteres calathos et si qua fuerunt

pocula Mentorea nobilitata manu,

et uiridis picto gemmas numerauit in auro,

quidquid et a niuea grandius aure sonat.

Sardonychas uero mensa quaesiuit in omni

et pretium magnis fecit iaspidibus.

Vndecima lassus cum iam discederet hora,

asse duos calices emit et ipse tulit.

LX

Seu tu Paestanis genita es seu Tiburis aruis,

seu rubuit tellus Tuscula flore tuo,

seu Praenestino te uilica legit in horto,

seu modo Campani gloria ruris eras:

pulchrior ut nostro uideare corona Sabino,

de Nomentano te putet esse meo.

LXI

In Tartesiacis domus est notissima terris,

qua diues placidum Corduba Baetin amat,

uellera natiuo pallent ubi flaua metallo

et linit Hesperium brattea uiua pecus.

Aedibus in mediis totos amplexa penates

stat platanus densis Caesariana comis,

hospitis inuicti posuit quam dextera felix,

coepit et ex illa crescere uirga manu.

Auctorem dominumque nemus sentire uidetur:

sic uiret et ramis sidera celsa petit.

Saepe sub hac madidi luserunt arbore Fauni

terruit et tacitam fistula sera domum;

dumque fugit solos nocturnum Pana per agros,

saepe sub hac latuit rustica fronde Dryas.

Atque oluere lares comissatore Lyaeo

creuit et effuso laetior umbra mero;

hesternisque rubens deiecta est herba coronis

atque suas potuit dicere nemo rosas.

O dilecta deis, o magni Caesaris arbor,

ne metuas ferrum sacrilegosque focos.

Perpetuos sperare licet tibi frondis honores:

non Pompeianae te posuere manus.

LXII

Tinctis murice uestibus quod omni

et nocte utitur et die Philaenis,

non est ambitiosa nec superba:

delectatur odore, non colore.

LXIII

Ad cenam inuitant omnes te, Phoebe, cinaedi.

Mentula quem pascit, non, puto, purus homo est.

LXIV

Herculis in magni uoltus descendere Caesar

dignatus Latiae dat noua templa uiae,

qua Triuiae nemorosa petit dum regna, uiator

octauum domina marmor ab urbe legit.

Ante colebatur uotis et sanguine largo,

maiorem Alciden nunc minor ipse colit.

Hunc magnas rogat alter opes, rogat alter honores;

illi securus uota minora facit.

LXV

Alcide, Latio nunc agnoscende Tonanti,

postquam pulchra dei Caesaris ora geris,

si tibi tunc isti uultus habitusque fuissent,

cesserunt manibus cum fera monstra tuis:

Argolico famulum non te seruire tyranno

uidissent gentes saeuaque regna pati,

sed tu iussisses Eurysthea; nec tibi fallax

portasset Nessi perfida dona Lichas,

Oetaei sine lege rogi securus adisses

astra patris summi, quae tibi poena dedit;

Lydia nec dominae traxisses pensa superbae

nec Styga uidisses Tartareumque canem.

Nunc tibi Iuno fauet, nunc te tua diligit Hebe;

nunc te si uideat Nympha, remittet Hylan.

LXVI

Vxor cum tibi sit formonsa, pudica, puella,

quo tibi natorum iura, Fabulle, trium?

Quod petis a nostro supplex dominoque deoque

tu dabis ipse tibi, si potes arrigere.

LXVII

Lasciuam tota possedi nocte puellam,

cuius nequitias uincere nulla potest.

Fessus mille modis illud puerile poposci:

ante preces totas primaque uerba dedit.

Inprobius quiddam ridensque rubensque rogaui:

pollicitast nulla luxuriosa mora.

Sed mihi pura fuit; tibi non erit, Aeschyle, si uis

accipere hoc munus conditione mala.

LXVIII

Quid tibi nobiscum est, ludi scelerate magister,

inuisum pueris uirginibusque caput?

Nondum cristati rupere silentia galli:

murmure iam saeuo uerberibusque tonas.

Tam graue percussis incudibus aera resultant,

causidicum medio cum faber aptat equo:

mitior in magno clamor furit amphitheatro,

uincenti parmae cum sua turba fauet.

Vicini somnum - non tota nocte - rogamus:

nam uigilare leue est, peruigilare graue est.

Discipulos dimitte tuos. Vis, garrule, quantum

accipis ut clames, accipere ut taceas?

LXIX

Cum futuis, Polycharme, soles in fine cacare.

Cum pedicaris, quid, Polycharme, facis?

LXX

Dixerat "O mores! O tempora!" Tullius olim,

sacrilegum strueret cum Catilina nefas,

cum gener atque socer diris concurreret armis

maestaque ciuili caede maderet humus.

Cur nunc "O mores!" cur nunc "O tempora!" dicis?

Quod tibi non placeat, Caeciliane, quid est?

Nulla ducum feritas, nulla est insania ferri;

pace frui certa laetitiaque licet.

Non nostri faciunt tibi quod tua tempora sordent,

sed faciunt mores, Caeciliane, tui.

LXXI

Massyli leo fama iugi pecorisque maritus

lanigeri mirum qua coiere fide.

Ipse licet uideas, cauea stabulantur in una

et pariter socias carpit uterque dapes:

nec fetu nemorum gaudent nec mitibus herbis,

concordem satiat sed rudis agna famem.

Quid meruit terror Nemees, quid portitor Helles,

ut niteant celsi lucida signa poli?

Sidera si possent pecudesque feraeque mereri,

hic aries astris, hic leo dignus erat.

LXXII

Liber, Amyclaea frontem uittate corona,

qui quatis Ausonia uerbera Graia manu,

clusa mihi texto cum prandia uimine mittas,

cur comitata dapes nulla lagona uenit?

Atqui digna tuo si nomine munera ferres,

scis, puto, debuerint quae mihi dona dari.

LXXIII

Dentibus antiquas solitus producere pelles

et mordere luto putre uetusque solum,

Praenestina tenes defuncti rura patroni,

in quibus indignor si tibi cella fuit;

rumpis et ardenti madidus crystalla Falerno

et pruris domini cum Ganymede tui.

At me litterulas stulti docuere parentes:

quid cum grammaticis rhetoribusque mihi?

Frange leues calamos et scinde, Thalia, libellos,

si dare sutori calceus ista potest.

LXXIV

Effigiem tantum pueri pictura Camoni

seruat et infantis parua figura manet.

Florentes nulla signauit imagine uoltus,

dum timet ora pius muta uidere pater.

LXXV

Non silice duro structiliue caemento,

nec latere cocto, quo Samiramis longam

Babylona cinxit, Tucca balneum fecit:

sed strage nemorum pineaque conpage,

ut nauigare Tucca balneo possit.

Idem beatas lautus exstruit thermas

de marmore omni, quod Carystos inuenit,

quod Phrygia Synnas, Afra quod Nomas misit

et quod uirenti fonte lauit Eurotas.

Sed ligna desunt: subice balneum thermis.

LXXVI

Haec sunt illa mei quae cernitis ora Camoni,

haec pueri facies primaque forma fuit.

Creuerat hic uultus bis denis fortior annis

gaudebatque suas pingere barba genas,

et libata semel summos modo purpura cultros

sparserat. Inuidit de tribus una soror

et festinatis incidit stamina pensis

apsentemque patri rettulit urna rogum.

Sed ne sola tamen puerum pictura loquatur,

haec erit in chartis maior imago meis.

LXXVII

Quod optimum sit disputat conuiuium

facunda Prisci pagina,

et multa dulci, multa sublimi refert,

sed cuncta docto pectore.

Quod optimum sit quaeritis conuiuium?

In quo choraules non erit.

LXXVIII

Funera post septem nupsit tibi Galla uirorum,

Picentine: sequi uult, puto, Galla uiros.

LXXIX

Oderat ante ducum famulos turbamque priorem

et Palatinum Roma supercilium:

at nunc tantus amor cunctis, Auguste, tuorum est

ut sit cuique suae cura secunda domus.

Tam placidae mentes, tanta est reuerentia nostri,

tam pacata quies, tantus in ore pudor.

Nemo suos - haec est aulae natura potentis -,

sed domini mores Caesarianus habet.

LXXX

Duxerat esuriens locupletem pauper anumque:

uxorem pascit Gellius et futuit.

LXXXI

Lector et auditor nostros probat, Aule, libellos,

sed quidam exactos esse poëta negat.

Non nimium curo: nam cenae fercula nostrae

malim conuiuis quam placuisse cocis.

LXXXII

Dixerat astrologus periturum te cito, Munna,

nec, puto, mentitus dixerat ille tibi.

Nam tu dum metuis ne quid post fata relinquas,

hausisti patrias luxuriosus opes

bisque tuum deciens non toto tabuit anno:

dic mihi, non hoc est, Munna, perire cito?

LXXXIII

Inter tanta tuae miracula, Caesar, harenae,

quae uincit ueterum munera clara ducum,

multum oculi, sed plus aures debere fatentur

se tibi quod spectant qui recitare solent.

LXXXIV

Cum tua sacrilegos contra, Norbane, furores

staret pro domino Caesare sancta fides,

haec ego Pieria ludebam tutus in umbra,

ille tuae cultor notus amicitiae.

Me tibi Vindelicis Raetus narrabat in oris

nescia nec nostri nominis Arctos erat:

o quotiens ueterem non inficiatus amicum

dixisti "Meus est iste poëta, meus"!

Omne tibi nostrum quod bis trieteride iuncta

ante dabat lector, nunc dabit auctor opus.

LXXXV

Languidior noster si quando est Paulus, Atili,

non se, conuiuas abstinet ille suos.

Tu languore quidem subito fictoque laboras,

sed mea porrexit sportula, Paule, pedes.

LXXXVI

Festinata sui gemeret quod fata Seueri

Silius, Ausonio non semel ore potens,

cum grege Pierio maestus Phoeboque querebar.

"Ipse meum fleui" dixit Apollo "Linon":

respexitque suam quae stabat proxima fratri

Calliopen et ait: "Tu quoque uulnus habes.

Aspice Tarpeium Palatinumque Tonantem:

ausa nefas Lachesis laesit utrumque Iouem.

Numina cum uideas duris obnoxia fatis,

inuidia possis exonerare deos".

LXXXVII

Septem post calices Opimiani

denso cum iaceam triente blaesus,

adfers nescio quas mihi tabellas

et dicis "Modo liberum esse iussi

Nastam - seruolus est mihi paternus -

signa". Cras melius, Luperce, fiet:

nunc signat meus anulus lagonam.

LXXXVIII

Cum me captares, mittebas munera nobis:

postquam cepisti, das mihi, Rufe, nihil.

Vt captum teneas, capto quoque munera mitte,

de cauea fugiat ne male pastus aper.

LXXXIX

Lege nimis dura conuiuam scribere uersus

cogis, Stella? "Licet scribere nempe malos".

XC

Sic in gramine florido reclinis,

qua gemmantibus hinc et inde riuis

curua calculus excitatur unda,

exclusis procul omnibus molestis,

pertundas glaciem triente nigro,

frontem sutilibus ruber coronis;

sic uni tibi sit puer cinaedus

et castissima pruriat puella:

infamem nimio calore Cypron

obserues moneo precorque, Flacce,

messes area cum teret crepantis

et feruens iuba saeuiet leonis.

At tu, diua Paphi, remitte, nostris

inlaesum iuuenem remitte uotis.

Sic Martis tibi seruiant Kalendae

et cum ture meroque uictimaque

libetur tibi candidas ad aras

secta plurima quadra de placenta.

XCI

Ad cenam si me diuersa uocaret in astra

hinc inuitator Caesaris, inde Iouis,

astra licet propius, Palatia longius essent,

responsa ad superos haec referenda darem:

"Quaerite qui malit fieri conuiua Tonantis:

me meus in terris Iuppiter ecce tenet".

XCII

Quae mala sunt domini, quae serui commoda, nescis,

Condyle, qui seruum te gemis esse diu.

Dat tibi securos uilis tegeticula somnos,

peruigil in pluma Gaius ecce iacet.

Gaius a prima tremebundus luce salutat

tot dominos, at tu, Condyle, nec dominum.

"Quod debes, Gai, redde" inquit Phoebus et illinc

Cinnamus: hoc dicit, Condyle, nemo tibi.

Tortorem metuis? Podagra cheragraque secatur

Gaius et mallet uerbera mille pati.

Quod nec mane uomis nec cunnum, Condyle, lingis,

non mauis quam ter Gaius esse tuus?

XCIII

Addere quid cessas, puer, inmortale Falernum?

Quadrantem duplica de seniore cado.

Nunc mihi dic, quis erit cui te, Calacisse, deorum

sex iubeo cyathos fundere? "Caesar erit".

Sutilis aptetur deciens rosa crinibus, ut sit

qui posuit sacrae nobile gentis opus.

Nunc bis quina mihi da basia, fiat ut illud

nomen ab Odrysio quod deus orbe tulit.

XCIV

Santonica medicata dedit mihi pocula uirga:

os hominis! Mulsum me rogat Hippocrates.

Tam stupidus numquam nec tu, puto, Glauce, fuisti,

chalkea donanti chrysea qui dederas.

Dulce aliquis munus pro munere poscit amaro?

Accipiat, sed si potat in elleboro.

XCV

Alphius ante fuit, coepit nunc Olphius esse,

uxorem postquam duxit Athenagoras.

XCV B

Nomen Athenagorae credis, Callistrate, uerum.

Si scio, dispeream, qui sit Athenagoras.

Sed puta me uerum, Callistrate, dicere nomen:

non ego sed uester peccat Athenagoras.

XCVI

Clinicus Herodes trullam subduxerat aegro:

deprensus dixit "Stulte, quid ergo bibis"?

XCVII

Rumpitur inuidia quidam, carissime Iuli,

quod me Roma legit, rumpitur inuidia.

Rumpitur inuidia quod turba semper in omni

monstramur digito, rumpitur inuidia.

Rumpitur inuidia tribuit quod Caesar uterque

ius mihi natorum, rumpitur inuidia.

Rumpitur inuidia quod rus mihi dulce sub urbe est

paruaque in urbe domus, rumpitur inuidia.

Rumpitur inuidia quod sum iucundus amicis,

quod conuiua frequens, rumpitur inuidia.

Rumpitur inuidia quod amamur quodque probamur:

rumpatur quisquis rumpitur inuidia.

XCVIII

Vindemiarum non ubique prouentus

cessauit, Ouidi; pluuia profuit grandis.

Centum Coranus amphoras aquae fecit.

XCIX

Marcus amat nostras Antonius, Attice, Musas,

charta salutatrix si modo uera refert:

Marcus Palladiae non infitianda Tolosae

gloria, quem genuit Pacis alumna Quies.

Tu qui longa potes dispendia ferre uiarum,

i, liber, absentis pignus amicitiae.

Vilis eras, fateor, si te nunc mitteret emptor;

grande tui pretium muneris auctor erit:

multum, crede mihi, refert a fonte bibatur

quae fluit an pigro quae stupet unda lacu.

C

Denaris tribus inuitas et mane togatum

obseruare iubes atria, Basse, tua,

deinde haerere tuo lateri, praecedere sellam,

ad uiduas tecum plus minus ire decem.

Trita quidem nobis togula est uilisque uetusque:

denaris tamen hanc non emo, Basse, tribus.

CI

Appia, quam simili uenerandus in Hercule Caesar

consecrat, Ausoniae maxima fama uiae,

si cupis Alcidae cognoscere facta prioris,

disce: Libyn domuit raraque poma tulit,

peltatam Scythico discinxit Amazona nodo,

addidit Arcadio terga leonis apro,

aeripedem siluis ceruum, Stymphalidas astris

abstulit, a Stygia cum cane uenit aqua,

fecundam uetuit reparari mortibus hydram,

Hesperias Tusco lauit in amne boues.

Haec minor Alcides: maior quae gesserit audi,

sextus ab Albana quem colit arce lapis.

Adseruit possessa malis Palatia regnis,

prima suo gessit pro Ioue bella puer;

solus Iuleas cum iam retineret habenas,

tradidit inque suo tertius orbe fuit;

cornua Sarmatici ter perfida contudit Histri,

sudantem Getica ter niue lauit equum;

saepe recusatos parcus duxisse triumphos

uictor Hyperboreo nomen ab orbe tulit;

templa deis, mores populis dedit, otia ferro,

astra suis, caelo sidera, serta Ioui.

Herculeum tantis numen non sufficit actis:

Tarpeio deus hic commodet ora patri.

CII

Quadringentorum reddis mihi, Phoebe, tabellas:

centum da potius mutua, Phoebe, mihi.

Quaere alium cui te tam uano munere iactes:

quod tibi non possum soluere, Phoebe, meum est.

CIII

Quae noua tam similis genuit tibi Leda ministros?

Quae capta est alio nuda Lacaena cycno?

Dat faciem Pollux Hiero, dat Castor Asylo,

atque in utroque nitet Tyndaris ore soror.

Ista Therapnaeis si forma fuisset Amyclis,

cum uicere duas dona minora deas,

mansisses, Helene, Phrygiamque redisset in Iden

Dardanius gemino cum Ganymede Paris.