Sērŭs ădēs, Lўcĭdā: mŏdŏ Nŷctĭlŭs ēt pŭĕr Ālcōn
cērtāvērĕ sŭb hīs āltērnō cārmĭnĕ rāmīs
iūdĭcĕ mē, sēd nōn sĭnĕ pīgnŏrĕ. Nŷctĭlŭs haēdōs
iūnctā mātrĕ dĕdīt; cătŭlūm dĕdĭt īllĕ lĕaēnaē
iūrāvītquĕ gĕnūs, sēd sūstŭlĭt ōmnĭă vīctōr.
Nŷctĭlŏn ūt cāntū rŭdĭs ēxsŭpĕrāvĕrĭt Ālcōn,
Āstўlĕ, crēdĭbĭle ēst, sī vīncăt ăcānthĭdă cōrnīx,
vōcālēm sŭpĕrēt sī dīrŭs ăēdŏnă būbŏ.
Nōn pŏtĭār Pĕtălē, quā nūnc ĕgŏ mācĕrŏr ūnā,
sī măgĭs aūt dŏcĭlī călămōrūm Nŷctĭlŭs ārtĕ
aūt cāntū măgĭs ēst quām vūltū prōxĭmŭs īllī.
Iām nōn dēcĭpĭōr: tē iūdĭcĕ pāllĭdŭs āltēr
vēnĭt ĕt hīrsūtā spīnōsĭŏr hŷstrĭcĕ bārbām;
cāndĭdŭs āltĕr ĕrāt lēvīquĕ dĕcēntĭŏr ōvō
ēt rīdēns ŏcŭlīs crīnēmquĕ sĭmīllĭmŭs aūrō,
quī pōssēt dīcī, sī nōn cāntārĕt, Ăpōllŏ.
Ō Lўcĭdā, sī quīs tĭbĭ cārmĭnĭs ūsŭs ĭnēssēt,
tū quŏquĕ laūdātūm nōssēs Ālcōnă prŏbārĕ.
Vīs ĭgĭtūr, quŏnĭām nēc nōbīs, īmprŏbĕ, pār ēs,
īpsĕ tŭōs iūdēx călămōs cōmmīttĕrĕ nōstrīs?
vīs cōnfērrĕ mănūm? vĕnĭāt lĭcĕt ārbĭtĕr Ālcōn.
Vīncĕrĕ tū quēmquām? vēl tē cērtāmĭnĕ quīsquām
dīgnētūr, quī vīx stīllāntēs, ārĭdĕ, vōcēs
rūmpĭs ĕt ēxpēllīs mălĕ sīngūltāntĭă vērbă?
Fīngās plūră lĭcēt: nĕc ĕnīm pŏtĕs, īmprŏbĕ, vēră
ēxprōbrārĕ mĭhī, sīcūt tĭbĭ mūltă Lўcōtās.
sēd quĭd ŏpūs vānā cōnsūmĕrĕ tēmpŏră lītĕ?
ēccĕ vĕnīt Mnāsŷllŭs: ĕrīt (nĭsĭ fōrtĕ rĕcūsās)
ārbĭtĕr īnflātīs nōn crēdŭlŭs, īmprŏbĕ, vērbīs.
Mālŭĕrām, fătĕōr, vēl praēdāmnātŭs ăbīrĕ
quām tĭbĭ cērtāntī pārtēm cōmmīttĕrĕ vōcīs.
nē tămĕn hōc īmpūnĕ fĕrās: ēn ādspĭcĭs īllūm,
cāndĭdă quī mĕdĭūs cŭbăt īntēr līlĭă, cērvūm?
quāmvīs hūnc Pĕtălē mĕă dīlĭgăt, āccĭpĕ vīctōr
scīt frēnōs ēt fērrĕ iŭgūm sĕquĭtūrquĕ vŏcāntēm
crēdŭlŭs ēt mēnsaē nōn īmprŏbă pōrrĭgĭt ōră.
ādspĭcĭs, ūt frŭtĭcāt lātē căpŭt ūtquĕ sŭb īpsīs
cōrnĭbŭs ēt tĕrĕtī pēndēnt rĕdĭmīcŭlă cōllō?
ādspĭcĭs, ūt nĭvĕō frōns īrrētītă căpīstrō
lūcĕt ĕt ā dōrsō, quaē tōtām cīrcŭĭt ālvūm,
āltērnāt vĭtrĕās lătĕrālīs cīngŭlă būllās?
cōrnŭă sūbtīlēs rāmōsăquĕ tēmpŏră mōllēs
īmplĭcŭērĕ rŏsaē rŭtĭlōquĕ mŏnīlĭă tōrquĕ
ēxtrēmā cērvīcĕ nătānt, ŭbĭ pēndŭlŭs āprī
dēns sĕdĕt ēt nĭvĕā dīstīnguīt pēctŏră lūnā.
hūnc, sīcūtquĕ vĭdēs, pīgnūs, Mnāsŷllĕ, păcīscōr
pēndĕrĕ, dūm scĭăt hīc sē nōn sĭnĕ pīgnŏrĕ vīncī.
Tērrērī, Mnāsŷllĕ, sŭō mē mūnĕrĕ crēdīt:
ādspĭcĕ, quām tĭmĕām! gĕnŭs ēst, ūt scītĭs, ĕquārūm
nōn vūlgārĕ mĭhī; quārūm dē sānguĭnĕ pōnām
vēlōcēm Pĕtăsōn, quī grāmĭnă mātrĕ rĕlīctā
nūnc prīmūm tĕnĕrīs lībābīt dēntĭbŭs: īllī
tērgă sĕdēnt, mĭcăt ācrĕ căpūt, sĭnĕ pōndĕrĕ cērvīx,
pēs lĕvĭs, āddūctūm lătŭs, ēxcēlsīssĭmă frōns ēst,
ēt tōrnātă brĕvī sūbstrīngĭtŭr ūngŭlă cōrnū,
ūngŭlă, quā vĭrĭdī sīc ēxsūltāvĭt ĭn ārvō,
tāngĕrĕt ūt frăgĭlēs, sēd nōn cūrvārĕt, ărīstās:
hūnc dărĕ, sī vīncār, sīlvēstrĭă nūmĭnă iūrō.
Ēt văcăt ēt vēstrōs cāntūs aūdīrĕ iŭvābīt.
iūdĭcĕ mē sānē cōntēndĭtĕ, sī lĭbĕt: īstīc
prōtĭnŭs ēccĕ tŏrūm fēcērĕ sŭb īlĭcĕ Mūsaē.
Sēd, nē vīcīnī nōbīs sŏnŭs ōbstrĕpăt āmnīs,
grāmĭnă līnquāmūs rīpāmquĕ vŏlūbĭlĭs ūndaē.
nāmquĕ sŭb ēxēsō raūcūm mĭhĭ pūmĭcĕ lŷmphaē
rēspōndēnt ĕt ŏbēst ārgūtī glārĕă rīvī.
Sī plăcĕt, āntră măgīs vīcīnăquĕ sāxă pĕtāmūs,
sāxă, quĭbūs vĭrĭdīs stīllāntī vēllĕrĕ mūscūs
dēpēndēt scŏpŭlīsquĕ căvūm sĭnŭāntĭbŭs ārcūm
īmmĭnĕt ēxĕsă vēlūtī tēstūdĭnĕ cōnchă.
Vēnĭmŭs ēt tăcĭtō sŏnĭtūm mūtāvĭmŭs āntrō:
seū rĕsĭdērĕ lĭbēt, dăbĭt ēccĕ sĕdīlĭă tōphūs,
pōnĕrĕ seū cŭbĭtūm, mĕlĭōr vĭrĕt hērbă tăpētīs.
nūnc mĭhĭ sēpŏsĭtā rēddāntūr cārmĭnă lītĕ;
nām vĭcĭbūs tĕnĕrōs mālīm cāntētĭs ămōrēs:
Āstўlĕ, tū Pĕtălēn, Lўcĭdā, tū Phŷllĭdă laūdā.
Tū mŏdŏ nōs īllīs (iām nūnc, Mnāsŷllĕ, prĕcāmūr)
aūrĭbŭs āccĭpĭās, quĭbŭs hūnc ĕt Ăcānthĭdă nūpēr
dīcĕrĭs īn sīlvā iūdēx aūdīssĕ Thălēā.
Nōn ĕquĭdēm pōssūm, cūm prōvŏcĕt īstĕ, tăcērĕ.
rūmpŏr ĕnīm, Mnāsŷllĕ: nĭhīl nĭsĭ iūrgĭă quaērīt.
aūdĭăt aūt dīcāt, quŏnĭām cŭpĭt; hōc mĭhĭ cērtē
dūlcĕ sătīs fŭĕrīt, Lўcĭdām spēctārĕ trĕmēntēm,
dūm tē tēstĕ pălām sŭă crīmĭnă pāllĭdŭs aūdīt.
Mē, pŭtŏ, vīcīnūs Stĭmĭchōn, mē prōxĭmŭs Aēgōn
hōs īntēr frŭtĭcēs tăcĭtē rīsērĕ vŏlēntēm
ōscŭlă cūm tĕnĕrō sĭmŭlārĕ vĭrīlĭă Mōpsō.
Fōrtĭŏr ō | ŭtĭnām nōndūm Mnāsŷllŭs ădēssēt!
ēffĭcĕrēm, nē tē quīsquām tĭbĭ tūrpĭŏr ēssēt.
Quīd fŭrĭtīs, quō vōs īnsānĭă tēndĕrĕ iūssīt?
sī vĭcĭbūs cērtārĕ plăcēt - sēd nōn ĕgŏ vōbīs
ārbĭtĕr: hōc ălĭūs pōssīt dīscērnĕrĕ iūdēx!
ēt vĕnĭt ēccĕ Mĭcōn, vĕnĭt ēt vīcīnŭs Ĭōllās:
lītĭbŭs hī vēstrīs pŏtĕrūnt īmpōnĕrĕ fīnēm.
Serus ades, Lycida: modo Nyctilus et puer Alcon
certauere sub his alterno carmine ramis
iudice me, sed non sine pignore. Nyctilus haedos
iuncta matre dedit; catulum dedit ille leaenae
iurauitque genus, sed sustulit omnia uictor.
Nyctilon ut cantu rudis exsuperauerit Alcon,
Astyle, credibile est, si uincat acanthida cornix,
uocalem superet si dirus aëdona bubo.
Non potiar Petale, qua nunc ego maceror una,
si magis aut docili calamorum Nyctilus arte
aut cantu magis est quam uultu proximus illi.
Iam non decipior: te iudice pallidus alter
uenit et hirsuta spinosior hystrice barbam;
candidus alter erat leuique decentior ouo
et ridens oculis crinemque simillimus auro,
qui posset dici, si non cantaret, Apollo.
O Lycida, si quis tibi carminis usus inesset,
tu quoque laudatum nosses Alcona probare.
Vis igitur, quoniam nec nobis, improbe, par es,
ipse tuos iudex calamos committere nostris?
uis conferre manum? ueniat licet arbiter Alcon.
Vincere tu quemquam? uel te certamine quisquam
dignetur, qui uix stillantes, aride, uoces
rumpis et expellis male singultantia uerba?
Fingas plura licet: nec enim potes, improbe, uera
exprobrare mihi, sicut tibi multa Lycotas.
sed quid opus uana consumere tempora lite?
ecce uenit Mnasyllus: erit (nisi forte recusas)
arbiter inflatis non credulus, improbe, uerbis.
Malueram, fateor, uel praedamnatus abire
quam tibi certanti partem committere uocis.
ne tamen hoc impune feras: en adspicis illum,
candida qui medius cubat inter lilia, ceruum?
quamuis hunc Petale mea diligat, accipe uictor
scit frenos et ferre iugum sequiturque uocantem
credulus et mensae non improba porrigit ora.
adspicis, ut fruticat late caput utque sub ipsis
cornibus et tereti pendent redimicula collo?
adspicis, ut niueo frons irretita capistro
lucet et a dorso, quae totam circuit aluum,
alternat uitreas lateralis cingula bullas?
cornua subtiles ramosaque tempora molles
implicuere rosae rutiloque monilia torque
extrema ceruice natant, ubi pendulus apri
dens sedet et niuea distinguit pectora luna.
hunc, sicutque uides, pignus, Mnasylle, paciscor
pendere, dum sciat hic se non sine pignore uinci.
Terreri, Mnasylle, suo me munere credit:
adspice, quam timeam! genus est, ut scitis, equarum
non uulgare mihi; quarum de sanguine ponam
uelocem Petason, qui gramina matre relicta
nunc primum teneris libabit dentibus: illi
terga sedent, micat acre caput, sine pondere ceruix,
pes leuis, adductum latus, excelsissima frons est,
et tornata breui substringitur ungula cornu,
ungula, qua uiridi sic exsultauit in aruo,
tangeret ut fragiles, sed non curuaret, aristas:
hunc dare, si uincar, siluestria numina iuro.
Et uacat et uestros cantus audire iuuabit.
iudice me sane contendite, si libet: istic
protinus ecce torum fecere sub ilice Musae.
Sed, ne uicini nobis sonus obstrepat amnis,
gramina linquamus ripamque uolubilis undae.
namque sub exeso raucum mihi pumice lymphae
respondent et obest arguti glarea riui.
Si placet, antra magis uicinaque saxa petamus,
saxa, quibus uiridis stillanti uellere muscus
dependet scopulisque cauum sinuantibus arcum
imminet exesa ueluti testudine concha.
Venimus et tacito sonitum mutauimus antro:
seu residere libet, dabit ecce sedilia tophus,
ponere seu cubitum, melior uiret herba tapetis.
nunc mihi seposita reddantur carmina lite;
nam uicibus teneros malim cantetis amores:
Astyle, tu Petalen, Lycida, tu Phyllida lauda.
Tu modo nos illis (iam nunc, Mnasylle, precamur)
auribus accipias, quibus hunc et Acanthida nuper
diceris in silua iudex audisse Thalea.
Non equidem possum, cum prouocet iste, tacere.
rumpor enim, Mnasylle: nihil nisi iurgia quaerit.
audiat aut dicat, quoniam cupit; hoc mihi certe
dulce satis fuerit, Lycidam spectare trementem,
dum te teste palam sua crimina pallidus audit.
Me, puto, uicinus Stimichon, me proximus Aegon
hos inter frutices tacite risere uolentem
oscula cum tenero simulare uirilia Mopso.
Fortior o | utinam nondum Mnasyllus adesset!
efficerem, ne te quisquam tibi turpior esset.
Quid furitis, quo uos insania tendere iussit?
si uicibus certare placet - sed non ego uobis
arbiter: hoc alius possit discernere iudex!
et uenit ecce Micon, uenit et uicinus Iollas:
litibus hi uestris poterunt imponere finem.