Invideo vobis, agri formosaque prata,
hoc formosa magis, mea quod formosa puella
in vobis tacite nostrum suspirat amorem.
Vos nunc illa videt, vobis mea Lydia ludit,
vos nunc alloquitur, vos nunc arridet ocellis
et mea submissa meditatur carmina voce,
cantat et interea, mihi quae cantabat in aurem.
Invideo vobis, agri, discetis amare.
O fortunati nimium multumque beati,
in quibus illa pedis nivei vestigia ponet
aut roseis viridem digitis decerpserit uvam
(dulci namque tumet nondum vitecula Baccho)
aut inter varios, Veneris stipendia, flores
membra reclinarit teneramque illiserit herbam
et secreta meos furtim narrabit amores:
gaudebunt silvae, gaudebunt mollia prata
et gelidi fontes aviumque silentia fient,
tardabunt rivi labentes (currite lymphae),
dum mea iucundas exponat cura querellas.
Invideo vobis, agri mea gaudia habetis
et vobis nunc est mea quae fuit ante voluptas.
At mihi tabescunt morientia membra dolore
et calor infuso decedit frigore mortis,
quod mea non mecum domina est. Non ulla puella
doctior in terris fuit aut formosior ac, si
fabula non vana est, tauro Iove digna vel auro
(Iuppiter avertas aurem) mea sola puella est.
Felix taure, pater magni gregis et decus, a te
vaccula non unquam secreta cubilia captans
frustra te patitur silvis mugire dolorem.
Et pater haedorum felix semperque beate,
sive petis montes praeruptos saxa pererrans
sive tibi silvis nova pabula fastidire
sive libet campis: tecum tua laeta capella est.
Et mas quicumque est, illi sua femina iuncta
interpellatos numquam ploravit amores.
Cur non et nobis facilis, natura, fuisti?
Cur ego crudelem patior tam saepe dolorem?
Sidera per viridem redeunt cum pallida mundum
inque vicem Phoebi currens atque aureus orbis,
Luna, tuus tecum est: cur non est et mea mecum?
Luna, dolor nosti quid sit: miserere dolentis;
Phoebe, gerens in te laurus celebrabis amorem.
Et qua est pompa deum (nisi vilia Fama locuta est,
omnia vos estis), secum sua gaudia gestat
aut insparsa videt mundo - quae dicere longum est.
Aurea quin etiam cum saecula volvebantur
condicio similisque foret mortalibus illis,
haec quoque praetereo: (notum Minoidis astrum
quaeque virum virgo sicut captiva secuta est).
Laedere, caelicolae, potuit vos nostra quid aetas,
condicio nobis vitae quo durior esset?
Ausus egon primus castos violare pudores
sacratumque meae vittam temptare puellae
immatura mea cogor nece solvere fata?
Istius atque utinam facti mea culpa magistra
prima foret: letum vita mihi dulcius esset.
Non mea, non ullo moreretur tempore fama,
dulcia cum Veneris furatus gaudia primum
dicerer atque ex me dulcis foret orta voluptas.
Nam mihi non tantum tribuerunt invida fata,
auctor ut occulti noster foret error amoris:
Iuppiter ante, sui semper mendacia factus,
cum Iunone, prius coniunx quam dictus uterque est,
gaudia libavit dulcem furatus amorem.
Et moechum tenera gavisa est laedere in herba
purpureos flores, quos insuper accumbebat,
Cypria formoso supponens bracchia collo
(tum, credo, fuerat Mavors distentus in armis,
nam certe Volcanus opus faciebat et illi
tristi turpabat malam ‹ac› fuligine barbam).
Non Aurora novos etiam ploravit amores
atque rubens oculos roseo celavit amictu?
Talia caelicolae. Numquid minus aurea proles?
Ergo quod deus atque heros, cur non minor aetas?
Infelix ego, non illo qui tempore natus,
quo facilis natura fuit. Sors o mea laeva
nascendi miserumque genus, quo sera libido est.
Tantam Fata meae carnis fecere rapinam,
ut maneam, quod vix oculis cognoscere possis.
Īnvĭdĕō vōbīs, āgrī fōrmōsăquĕ prātă,
hōc fōrmōsă măgīs, mĕă quōd fōrmōsă pŭēllă
īn vōbīs tăcĭtē nōstrūm sūspīrăt ămōrēm.
Vōs nūnc īllă vĭdēt, vōbīs mĕă Lŷdĭă lūdīt,
vōs nūnc āllŏquĭtūr, vōs nūnc ārrīdĕt ŏcēllīs
ēt mĕă sūbmīssā mĕdĭtātūr cārmĭnă vōcĕ,
cāntăt ĕt īntĕrĕā, mĭhĭ quaē cāntābăt ĭn aūrēm.
Īnvĭdĕō vōbīs, āgrī, dīscētĭs ămārē.
Ō fōrtūnātī nĭmĭūm mūltūmquĕ bĕātī,
īn quĭbŭs īllă pĕdīs nĭvĕī vēstīgĭă pōnēt
aūt rŏsĕīs vĭrĭdēm dĭgĭtīs dēcērpsĕrĭt ūvām
(dūlcī nāmquĕ tŭmēt nōndūm vītēcŭlă Bācchō)
aūt īntēr vărĭōs, Vĕnĕrīs stīpēndĭă, flōrēs
mēmbră rĕclīnārīt tĕnĕrāmque īllīsĕrĭt hērbām
ēt sēcrētă mĕōs fūrtīm nārrābĭt ămōrēs:
gaūdēbūnt sīlvaē, gaūdēbūnt mōllĭă prātă
ēt gĕlĭdī fōntēs ăvĭūmquĕ sĭlēntĭă fīēnt,
tārdābūnt rīvī lābēntēs (cūrrĭtĕ lŷmphaē),
dūm mĕă iūcūndās ēxpōnāt cūră quĕrēllās.
Īnvīdēŏ vŏbīs, āgrī mĕă gaūdĭa hăbētīs
ēt vōbīs nūnc ēst mĕă quaē fŭĭt āntĕ vŏlūptās.
Āt mĭhĭ tābēscūnt mŏrĭēntĭă mēmbră dŏlōrĕ
ēt călŏr īnfūsō dēcēdīt frīgŏrĕ mōrtīs,
quōd mĕă nōn mēcūm dŏmĭna ēst. Nōn ūllă pŭēllă
dōctĭŏr īn tērrīs fŭĭt aūt fōrmōsĭŏr āc, sī
fābŭlă nōn vāna ēst, taūrō Iŏvĕ dīgnă vĕl aūrō
(Iūppĭtĕr āvērtās aūrēm) mĕă sōlă pŭēlla ēst.
Fēlīx taūrĕ, pătēr māgnī grĕgĭs ēt dĕcŭs, ā tē
vāccŭlă nōn ūnquām sēcrētă cŭbīlĭă cāptāns
frūstrā tē pătĭtūr sīlvīs mūgīrĕ dŏlōrēm.
Ēt pătĕr haēdōrūm fēlīx sēmpērquĕ bĕātĕ,
sīvĕ pĕtīs mōntēs praērūptōs sāxă pĕrērrāns
sīvĕ tĭbī sīlvīs nŏvă pābŭlă fāstīdīrĕ
sīvĕ lĭbēt cāmpīs: tēcūm tŭă laētă căpēlla ēst.
Ēt mās quīcūmque ēst, īllī sŭă fēmĭnă iūnctă
īntērpēllātōs nūmquām plōrāvĭt ămōrēs.
Cūr nōn ēt nōbīs făcĭlīs, nātūră, fŭīstī?
Cūr ĕgŏ crūdēlēm pătĭōr tām saēpĕ dŏlōrēm?
Sīdĕră pēr vĭrĭdēm rĕdĕūnt cūm pāllĭdă mūndūm
īnquĕ vĭcēm Phoēbī cūrrēns ātque aūrĕŭs ōrbīs,
Lūnă, tŭūs tēcum ēst: cūr nōn ēst ēt mĕă mēcūm?
Lūnă, dŏlōr nōstī quīd sīt: mĭsĕrērĕ dŏlēntīs;
Phoēbĕ, gĕrēns īn tē laūrūs cĕlĕbrābĭs ămōrēm.
Ēt qua ēst pōmpă dĕūm (nĭsĭ vīlĭă Fāmă lŏcūta ēst,
ōmnĭă vōs ēstīs), sēcūm sŭă gaūdĭă gēstāt
aūt īnspārsă vĭdēt mūndō - quaē dīcĕrĕ lōngum ēst.
Aūrĕă quīn ĕtĭām cūm saēcŭlă vōlvēbāntūr
cōndĭcĭō sĭmĭlīsquĕ fŏrēt mōrtālĭbŭs īllīs,
haēc quŏquĕ praētĕrĕō: (nōtūm Mīnōĭdĭs āstrūm
quaēquĕ vĭrūm vīrgō sīcūt cāptīvă sĕcūta ēst).
Laēdĕrĕ, caēlĭcŏlaē, pŏtŭīt vōs nōstră quĭd aētās,
cōndĭcĭō nōbīs vītaē quō dūrĭŏr ēssēt?
Aūsŭs ĕgōn prīmūs cāstōs vĭŏlārĕ pŭdōrēs
sācrātūmquĕ mĕaē vīttām tēmptārĕ pŭēllaē
īmmātūră mĕā cōgōr nĕcĕ sōlvĕrĕ fātă?
Īstĭŭs ātque ŭtĭnām fāctī mĕă cūlpă măgīstră
prīmă fŏrēt: lētūm vītā mĭhĭ dūlcĭŭs ēssēt.
Nōn mĕă, nōn ūllō mŏrĕrētūr tēmpŏrĕ fāmă,
dūlcĭă cūm Vĕnĕrīs fūrātūs gaūdĭă prīmūm
dīcĕrĕr ātque ēx mē dūlcīs fŏrĕt ōrtă vŏlūptās.
Nām mĭhĭ nōn tāntūm trĭbŭērūnt īnvĭdă fātă,
aūctŏr ŭt ōccūltī nōstēr fŏrĕt ērrŏr ămōrīs:
Iūppĭtĕr āntĕ, sŭī sēmpēr mēndācĭă fāctūs,
cūm Iūnōnĕ, prĭūs cōniūnx quām dīctŭs ŭtērque ēst,
gaūdĭă lībāvīt dūlcēm fūrātŭs ămōrēm.
Ēt moēchūm tĕnĕrā gāvīsa ēst laēdĕre ĭn hērbā
pūrpŭrĕōs flōrēs, quōs īnsŭpĕr āccūmbēbāt,
Cŷprĭă fōrmōsō sūppōnēns brācchĭă cōllō
(tūm, crēdō, fŭĕrāt Māvōrs dīstēntŭs ĭn ārmīs,
nām cērtē Vōlcānŭs ŏpūs făcĭēbăt ĕt īllī
trīstī tūrpābāt mālam ‹āc› fūlīgĭnĕ bārbām).
Nōn Aūrōră nŏvōs ĕtĭām plōrāvĭt ămōrēs
ātquĕ rŭbēns ŏcŭlōs rŏsĕō cēlāvĭt ămīctū?
Tālĭă caēlĭcŏlaē. Nūmquīd mĭnŭs aūrĕă prōlēs?
Ērgō quōd dĕŭs ātque hērōs, cūr nōn mĭnŏr aētās?
Īnfēlīx ĕgŏ, nōn īllō quī tēmpŏrĕ nātūs,
quō făcĭlīs nātūră fŭīt. Sōrs ō mĕă laēvă
nāscēndī mĭsĕrūmquĕ gĕnūs, quō sēră lĭbīdo ēst.
Tāntām Fātă mĕaē cārnīs fēcērĕ răpīnām,
ūt mănĕām, quōd vīx ŏcŭlīs cōgnōscĕrĕ pōssīs.