I
Quō tū, quō, lĭbĕr ōtĭōsĕ, tēndīs
cūltūs Sīdŏnĕ nōn cŏtīdĭānā?
Nūmquīd Pārthĕnĭūm vĭdērĕ? Cērtē:
vādās ēt rĕdĕās ĭnēvŏlūtūs;
lībrōs nōn lĕgĭt īllĕ sēd lĭbēllōs;
nēc Mūsīs văcăt, aūt sŭīs văcārēt.
Ēcquīd tē sătĭs aēstĭmās bĕātūm,
cōntīngūnt tĭbĭ sī mănūs mĭnōrēs?
Vīcīnī pĕtĕ pōrtĭcūm Quĭrīnī:
tūrbām nōn hăbĕt ōtĭōsĭōrēm
Pōmpēiūs vĕl Ăgēnŏrīs pŭēllă,
vēl prīmaē dŏmĭnūs lĕvīs cărīnaē.
Sūnt īllīc dŭŏ trēsvĕ quī rĕvōlvānt
nōstrārūm tĭnĕās ĭnēptĭārūm,
sēd cūm spōnsĭŏ fābŭlaēquĕ lāssaē
dē Scōrpō fŭĕrīnt ĕt Īncĭtātō.
II
Trīstĕ sŭpērcĭlĭūm dūrīquĕ sĕvēră Cătōnīs
frōns ĕt ărātōrīs ‖ fīlĭă Fābrĭcĭī
ēt pērsōnātī fāstūs ēt rēgŭlă mōrūm
quīdquĭd ĕt īn tĕnĕbrīs ‖ nōn sŭmŭs, ītĕ fŏrās.
Clāmānt ēccĕ mĕī "Iō Sātūrnālĭă" vērsūs:
ēt lĭcĕt ēt sūb tē ‖ praēsĭdĕ, Nērvă, lĭbēt.
Lēctōrēs tĕtrĭcī sălĕbrōsum ēdīscĭtĕ Sāntrām:
nīl mĭhĭ vōbīscum ēst: ‖ īstĕ lĭbēr mĕŭs ēst.
III
Nōn ūrbānă mĕā tāntūm Pīmplēĭdĕ gaūdēnt
ōtĭă nēc văcŭīs ‖ aūrĭbŭs īstă dămūs,
sēd mĕŭs īn Gĕtĭcīs ād Mārtĭă sīgnă prŭīnīs
ā rĭgĭdō tĕrĭtūr ‖ cēntŭrĭōnĕ lĭbēr,
dīcĭtŭr ēt nōstrōs cāntārĕ Brĭtānnĭă vērsūs.
Quīd prōdēst? Nēscīt ‖ sāccŭlŭs īstă mĕūs.
Āt quām vīctūrās pŏtĕrāmūs pāngĕrĕ chārtās
quāntăquĕ Pīĕrĭā ‖ proēlĭă flārĕ tŭbā,
cūm pĭă rēddĭdĕrīnt Aūgūstūm nūmĭnă tērrīs,
ēt Maēcēnātēm ‖ sī tĭbĭ, Rōmă, dărēnt!
IV
Sācră lărēsquĕ Phrўgūm, quōs Troīaē mālŭĭt hērēs
quām răpĕre ārsūrās ‖ Lāŏmĕdōntĭs ŏpēs,
scrīptŭs ĕt aētērnō nūnc prīmūm Iūppĭtĕr aūrō
ēt sŏrŏr ēt sūmmī ‖ fīlĭă tōtă pătrīs,
ēt quī pūrpŭrĕīs iām tērtĭă nōmĭnă fāstīs,
Iānĕ, rĕfērs Nērvaē; ‖ vōs prĕcŏr ōrĕ pĭō:
hūnc ōmnēs sērvātĕ dŭcēm, sērvātĕ sĕnātūm;
mōrĭbŭs hīc vīvāt ‖ prīncĭpĭs, īllĕ sŭīs.
V
Tāntă tĭbi ēst rēctī rĕvĕrēntĭă, Caēsăr, ĕt aēquī
quāntă Nŭmaē fŭĕrāt: ‖ sēd Nŭmă paūpĕr ĕrāt.
Ārdŭă rēs haēc ēst, ŏpĭbūs nōn trādĕrĕ mōrēs
ēt, cūm tōt Croēsōs ‖ vīcĕrĭs, ēssĕ Nŭmām.
Sī rĕdĕānt vĕtĕrēs, īngēntĭă nōmĭnă, pātrēs,
Ēlўsĭūm lĭcĕāt ‖ sī văcŭārĕ nĕmūs:
tē cŏlĕt īnvīctūs prō lībērtātĕ Cămīllūs,
aūrūm Fābrĭcĭūs ‖ tē trĭbŭēntĕ vŏlēt;
tē dŭcĕ gaūdēbīt Brūtūs, tĭbĭ Sūllă crŭēntūs
īmpĕrĭūm trādēt, ‖ cūm pŏsĭtūrŭs ĕrīt;
ēt tē prīvātō cūm Caēsărĕ Māgnŭs ămābīt,
dōnābīt tōtās ‖ ēt tĭbĭ Crāssŭs ŏpēs.
Īpsĕ quŏque īnfērnīs rĕvŏcātūs Dītĭs ăb ūmbrīs
sī Cătŏ rēddātūr, ‖ Caēsărĭānŭs ĕrīt.
VI
Ūnctīs fālcĭfĕrī sĕnīs dĭēbūs,
rēgnātōr quĭbŭs īnpĕrāt frĭtīllūs,
vērsū lūdĕrĕ nōn lăbōrĭōsō
pērmīttīs, pŭtŏ, pīllĕātă Rōmă.
Rīsīstī; lĭcĕt ērgŏ, nōn vĕtāmūr.
Pāllēntēs prŏcŭl hīnc ăbītĕ cūraē;
quīdquīd vēnĕrĭt ōbvĭūm lŏquāmūr
mōrōsā sĭnĕ cōgĭtātĭōnĕ.
Mīscē dīmĭdĭōs, pŭēr, trĭēntēs,
quālēs Pŷthăgŏrās dăbāt Nĕrōnī,
mīscē, Dīndўmĕ, sēd frĕquēntĭōrēs:
pōssūm nīl ĕgŏ sōbrĭūs; bĭbēntī
sūccūrrēnt mĭhĭ quīndĕcīm pŏētaē.
Dā nūnc bāsĭă, sēd Cătūllĭānă:
quaē sī tōt fŭĕrīnt quŏt īllĕ dīxīt,
dōnābō tĭbĭ Pāssĕrēm Cătūllī.
VII
Iām cērtē stŭpĭdō nōn dīcēs, Paūlă, mărītō,
ād moēchūm quŏtĭēns ‖ lōngĭŭs īrĕ vŏlēs,
"Caēsăr ĭn Ālbānūm iūssīt mē mānĕ vĕnīrĕ,
Caēsār Cīrcēiōs". ‖ Iām strŏphă tālĭs ăbīt.
Pēnĕlŏpaē lĭcĕt ēssĕ tĭbī sūb prīncĭpĕ Nērvā:
sēd prŏhĭbēt scăbĭēs ‖ īngĕnĭūmquĕ vĕtūs.
Īnfēlīx, quĭd ăgēs? Aēgrām sĭmŭlābĭs ămīcām?
Haērēbīt dŏmĭnaē ‖ vīr cŏmĕs īpsĕ sŭaē,
ībĭt ĕt ād frātrēm tēcūm mātrēmquĕ pătrēmquĕ.
Quās ĭgĭtūr fraūdēs ‖ īngĕnĭōsă părēs?
Dīcĕrĕt hŷstĕrĭcām sē fōrsĭtăn āltĕră moēchă
īn Sĭnŭēssānō ‖ vēllĕ sĕdērĕ lăcū.
Quāntō tū mĕlĭūs, quŏtĭēns plăcĕt īrĕ fŭtūtūm,
quaē vērūm māvīs ‖ dīcĕrĕ, Paūlă, vĭrō!
VIII
Lāssă quŏd hēstērnī spīrānt ŏpŏbālsămă draūcī,
ūltĭmă quōd cūrvō ‖ quaē cădĭt aūră crŏcō;
pōmă quŏd hībērnā mātūrēscēntĭă cāpsā,
ārbŏrĕ quōd vērnā ‖ lūxŭrĭōsŭs ăgēr;
dē Pālātīnīs dŏmĭnaē quōd Sērĭcă prēlīs,
sūcĭnă vīrgĭnĕā ‖ quōd rĕgĕlātă mănū;
āmphŏră quōd nīgrī, sēd lōngē, frāctă Fălērnī,
quōd quī Sīcănĭās ‖ dētĭnĕt hōrtŭs ăpēs;
quōd Cōsmī rĕdŏlēnt ălăbāstră fŏcīquĕ dĕōrūm,
quōd mŏdŏ dīvĭtĭbūs ‖ lāpsă cŏrōnă cŏmīs:
sīngŭlă quīd dīcām? Nōn sūnt sătĭs; ōmnĭă mīscē:
hōc frāgrānt pŭĕrī ‖ bāsĭă mānĕ mĕī.
Scīrĕ cŭpīs nōmēn? Sī prōptēr bāsĭă, dīcām.
Iūrāstī. Nĭmĭūm ‖ scīrĕ, Săbīnĕ, cŭpīs.
IX
Clārūs frōndĕ Iŏvīs, Rōmānī fāmă cŏthūrnī,
spīrăt Ăpēllēā ‖ rēddĭtŭs ārtĕ Mĕmōr.
X
Cōntŭlĭt ād sătŭrās īngēntĭă pēctŏră Tūrnūs.
Cūr nōn ād Mĕmŏrīs ‖ cārmĭnă? Frātĕr ĕrāt.
XI
Tōllĕ, pŭēr, călĭcēs tĕpĭdīquĕ tŏreūmătă Nīlī
ēt mĭhĭ sēcūrā ‖ pōcŭlă trādĕ mănū
trītă pătrūm lābrīs ēt tōnsō pūră mĭnīstrō;
āntīcūs mēnsīs ‖ rēstĭtŭātŭr hŏnōr.
Tē pōtārĕ dĕcēt gēmmā quī Mēntŏră frāngīs
īn scăphĭūm moēchaē, ‖ Sārdănăpāllĕ, tŭaē.
XII
Iūs tĭbĭ nātōrūm vēl sēptēm, Zōĭlĕ, dētūr,
dūm mātrēm nēmō ‖ dēt tĭbĭ, nēmŏ pătrēm.
XIII
Quīsquīs Flāmĭnĭām tĕrīs, vĭātōr,
nōlī nōbĭlĕ praētĕrīrĕ mārmōr.
Ūrbīs dēlĭcĭaē sălēsquĕ Nīlī,
ārs ēt grātĭă, lūsŭs ēt vŏlūptās,
Rōmānī dĕcŭs ēt dŏlōr thĕātrī
ātque ōmnēs Vĕnĕrēs Cŭpīdĭnēsquĕ
hōc sūnt cōndĭtă, quō Părīs, sĕpūlchrō.
XIV
Hērēdēs, nōlītĕ brĕvēm sĕpĕlīrĕ cŏlōnūm:
nām tērra ēst īllī ‖ quāntŭlăcūmquĕ grăvīs.
XV
Sūnt chārtaē mĭhĭ quās Cătōnĭs ūxōr
ēt quās hōrrĭbĭlēs lĕgānt Săbīnaē:
hīc tōtūs vŏlŏ rīdĕāt lĭbēllūs
ēt sīt nēquĭŏr ōmnĭbūs lĭbēllīs.
Quī vīnō mădĕāt nĕc ērŭbēscāt
pīnguī sōrdĭdŭs ēssĕ Cŏsmĭānō,
lūdāt cūm pŭĕrīs, ămēt pŭēllās,
nēc pēr cīrcŭĭtūs lŏquātŭr īllām,
ēx quā nāscĭmŭr, ōmnĭūm părēntēm,
quām sānctūs Nŭmă mēntŭlām vŏcābāt.
Vērsūs hōs tămĕn ēssĕ tū mĕmēntō
Sātūrnālĭcĭōs, Ăpōllĭnārīs:
mōrēs nōn hăbĕt hīc mĕōs lĭbēllūs.
XVI
Quī grăvĭs ēs nĭmĭūm, pŏtĕs hīnc iām, lēctŏr, ăbīrĕ
quō lĭbĕt: ūrbānaē ‖ scrīpsĭmŭs īstă tŏgaē;
iām mĕă Lāmpsăcĭō lāscīvīt pāgĭnă vērsū
ēt Tārtēsĭăcā ‖ cōncrĕpăt aēră mănū.
Ō quŏtĭēns rĭgĭdā pūlsābīs pāllĭă vēnā,
sīs grăvĭōr Cŭrĭō ‖ Fābrĭcĭōquĕ lĭcēt!
Tū quŏquĕ nēquĭtĭās nōstrī lūsūsquĕ lĭbēllī
ūdă, pŭēllă, lĕgēs, ‖ sīs Pătăvīnă lĭcēt.
Ērŭbŭīt pŏsŭītquĕ mĕūm Lūcrētĭă lībrūm,
sēd cōrām Brūtō; ‖ Brūtĕ, rĕcēdĕ: lĕgēt.
XVII
Nōn ōmnīs nōstrī nōctūrna ēst pāgĭnă lībrī:
īnvĕnĭēs ēt quōd ‖ mānĕ, Săbīnĕ, lĕgās.
XVIII
Dōnāstī, Lŭpĕ, rūs sŭb ūrbĕ nōbīs;
sēd rūs ēst mĭhĭ māiŭs īn fĕnēstrā.
Rūs hōc dīcĕrĕ, rūs pŏtēs vŏcārē?
Īn quō rūtă făcīt nĕmūs Dĭānaē,
ārgūtaē tĕgĭt ālă quōd cĭcādaē,
quōd fōrmīcă dĭē cŏmēdĭt ūnō,
clūsaē cuī fŏlĭūm rŏsaē cŏrōna ēst;
īn quō nōn măgĭs īnvĕnītŭr hērbă
quām Cōsmī fŏlĭūm pĭpērvĕ crūdūm;
īn quō nēc cŭcŭmīs iăcērĕ rēctūs
nēc sērpēns hăbĭtārĕ tōtă pōssīt.
Ūrūcām mălĕ pāscĭt hōrtŭs ūnām,
cōnsūmptō mŏrĭtūr cŭlīx sălīctō,
ēt tālpa ēst mĭhĭ fōssŏr ātque ărātōr.
Nōn bōlētŭs hĭārĕ, nōn mărīscaē
rīdēre aūt vĭŏlaē pătērĕ pōssūnt.
Fīnīs mūs pŏpŭlātŭr ēt cŏlōnō
tāmquām sūs Călўdōnĭūs tĭmētūr,
ēt sūblātă vŏlāntĭs ūnguĕ Prōgnēs
īn nīdō sĕgĕs ēst hĭrūndĭnīnō;
ēt cūm stēt sĭnĕ fālcĕ mēntŭlāquĕ,
nōn ēst dīmĭdĭō lŏcūs Prĭāpō.
Vīx īmplēt cŏclĕām pĕrāctă mēssīs,
ēt mūstūm nŭcĕ cōndĭmūs pĭcātā.
Ērrāstī, Lŭpĕ, līttĕrā sĕd ūnā:
nām quō tēmpŏrĕ praēdĭūm dĕdīstī,
māllēm tū mĭhĭ prāndĭūm dĕdīssēs.
XIX
Quaērīs cūr nōlīm tē dūcĕrĕ, Gāllă? Dĭsērta ēs.
Saēpĕ sŏloēcīsmūm ‖ mēntŭlă nōstră făcīt.
XX
Caēsărĭs Aūgūstī lāscīvōs, līvĭdĕ, vērsūs
sēx lĕgĕ, quī trīstīs ‖ vērbă Lătīnă lĕgīs:
"Quōd fŭtŭīt Glăphўrān Āntōnĭŭs, hānc mĭhĭ poēnām
Fūlvĭă cōnstĭtŭīt, ‖ sē quŏque ŭtī fŭtŭām.
Fūlvĭam ĕgo ūt fŭtŭām? Quīd sī mē Mānĭŭs ōrēt
pēdīcēm, făcĭām? ‖ Nōn pŭtŏ, sī săpĭām.
"Aūt fŭtŭe, aūt pūgnēmŭs" ăīt. Quīd quōd mĭhĭ vītā
cārĭŏr ēst īpsā ‖ mēntŭlă? Sīgnă cănānt"!
Āpsōlvīs lĕpĭdōs nīmīrum, Aūgūstĕ, lĭbēllōs,
quī scīs Rōmānā ‖ sīmplĭcĭtātĕ lŏquī.
XXI
Lŷdĭă tām lāxa ēst ĕquĭtīs quām cūlŭs ăēnī,
quām cĕlĕr ārgūtō ‖ quī sŏnăt aērĕ trŏchūs,
quām rŏtă trānsmīssō tŏtĭēns īnpāctă pĕtaūrō,
quām vĕtŭs ā crāssā ‖ cālcĕŭs ūdŭs ăquā,
quām quaē rāră văgōs ēxspēctānt rētĭă tūrdōs,
quām Pōmpēiānō ‖ vēlă nĕgātă Nŏtō,
quām quaē dē phthĭsĭcō lāpsa ēst ārmīllă cĭnaēdō,
cūlcĭtă Leūcŏnĭcō ‖ quām vĭdŭātă sŭō,
quām vĕtĕrēs brācaē Brīttōnīs paūpĕrĭs, ēt quām
tūrpĕ Răvēnnātīs ‖ gūttŭr ŏnōcrŏtălī.
Hānc īn pīscīnā dīcōr fŭtŭīssĕ mărīnā.
Nēscĭŏ; pīscīnām ‖ mē fŭtŭīssĕ pŭtō.
XXII
Mōllĭă quōd nĭvĕī dūrō tĕrĭs ōrĕ Gălaēsī
bāsĭă, quōd nūdō ‖ cūm Gănўmēdĕ iăcēs,
- quīs nĕgăt? - hōc nĭmĭūmst. Sēd sīt sătĭs; īnguĭnă sāltēm
pārcĕ fŭtūtrīcī ‖ sōllĭcĭtārĕ mănū.
Lēvĭbŭs īn pŭĕrīs plūs haēc quām mēntŭlă pēccāt
ēt făcĭūnt dĭgĭtī ‖ praēcĭpĭtāntquĕ vĭrūm:
īndĕ trăgūs cĕlĕrēsquĕ pĭlī mīrāndăquĕ mātrī
bārbă nĕc īn clārā ‖ bālnĕă lūcĕ plăcēnt.
Dīvīsīt nātūră mărēm: pārs ūnă pŭēllīs,
ūnă vĭrīs gĕnĭta ēst. ‖ Ūtĕrĕ pārtĕ tŭā.
XXIII
Nūbĕrĕ Sīlă mĭhī nūllā nōn lēgĕ părāta ēst;
sēd Sīlām nūllā ‖ dūcĕrĕ lēgĕ vŏlō.
Cūm tămĕn īnstārēt, "Dĕcĭēns mĭhĭ dōtĭs ĭn aūrō
spōnsă dăbīs" dīxī; ‖ "Quīd mĭnŭs ēssĕ pŏtēst?
Nēc fŭtŭām quāmvīs prīmā tē nōctĕ mărītūs,
cōmmūnīs tēcūm ‖ nēc mĭhĭ lēctŭs ĕrīt;
cōmplēctārquĕ mĕām, nēc tū prŏhĭbēbĭs, ămīcām,
āncīllām mīttēs ‖ ēt mĭhĭ iūssă tŭām.
Tē spēctāntĕ dăbīt nōbīs lāscīvă mĭnīstēr
bāsĭă, sīvĕ mĕūs ‖ sīve ĕrĭt īllĕ tŭūs.
Ād cēnām vĕnĭēs, sēd sīc dīvīsă rĕcūmbēs
ūt nōn tāngāntūr ‖ pāllĭă nōstră tŭīs.
Ōscŭlă rāră dăbīs nōbīs ēt nōn dăbĭs ūltrō,
nēc quăsĭ nūptă dăbīs ‖ sēd quăsĭ mātĕr ănūs.
Sī pŏtĕs īstă pătī, sī nīl pērfērrĕ rĕcūsās,
īnvĕnĭēs quī tē ‖ dūcĕrĕ, Sīlă, vĕlīt".
XXIV
Dūm tē prōsĕquŏr ēt dŏmūm rĕdūcō,
aūrēm dūm tĭbĭ praēstŏ gārrĭēntī,
ēt quīdquīd lŏquĕrīs făcīsquĕ laūdō,
quōt vērsūs pŏtĕrānt, Lăbūllĕ, nāscī!
Hōc dāmnūm tĭbĭ nōn vĭdētŭr ēssĕ,
sī quōd Rōmă lĕgīt, rĕquīrĭt hōspēs,
nōn dērīdĕt ĕquēs, tĕnēt sĕnātōr,
laūdāt caūsĭdĭcūs, pŏētă cārpīt,
prōptēr tē pĕrĭt - hōc, Lăbūllĕ, vērum ēst -?
Hōc quīsquām fĕrăt? Ūt tĭbī tŭōrūm
sīt māiōr nŭmĕrūs tŏgātŭlōrūm,
lībrōrūm mĭhĭ sīt mĭnōr mĕōrūm?
Trīgīntā prŏpĕ iām dĭēbŭs ūna ēst
nōbīs pāgĭnă vīx pĕrāctă. Sīc fīt
cūm cēnārĕ dŏmī pŏētă nōn vūlt.
XXV
Īllă sălāx nĭmĭūm nēc paūcīs nōtă pŭēllīs
stārĕ Lĭnō dēsīt ‖ mēntŭlă. Līnguă, căvē.
XXVI
Ō mĭhĭ grātă quĭēs, ō blāndă, Tĕlēsphŏrĕ, cūră,
quālĭs ĭn āmplēxū ‖ nōn fŭĭt āntĕ mĕō:
bāsĭă dā nōbīs vĕtŭlō, pŭĕr, ūdă Fălērnō,
pōcŭlă dā lābrīs ‖ fāctă mĭnōră tŭīs.
Āddĭdĕrīs sŭpĕr haēc Vĕnĕrīs sī gaūdĭă vēră,
ēssĕ nĕgēm mĕlĭūs ‖ cūm Gănўmēdĕ Iŏvī.
XXVII
Fērrĕŭs ēs, sī stārĕ pŏtēst tĭbĭ mēntŭlă, Flāccĕ,
cūm tē sēx cўăthōs ‖ ōrăt ămīcă gărī,
vēl dŭŏ frūstă rŏgāt cўbĭī tĕnŭēmvĕ lăcērtūm
nēc dīgnām tōtō ‖ sē bŏtrўōnĕ pŭtāt;
cuī pōrtāt gaūdēns āncīllă părōpsĭdĕ rūbrā
āllēcēm, sēd quām ‖ prōtĭnŭs īllă vŏrēt;
aūt cūm pērfrĭcŭīt frōntēm pŏsŭītquĕ pŭdōrēm,
sūcĭdă pāllĭŏlō ‖ vēllĕră quīnquĕ pĕtīt.
Āt mĕă mē lībrām fŏlĭātī pōscăt ămīcă
aūt vĭrĭdēs gēmmās ‖ sārdŏnўchāsvĕ părēs,
nēc nĭsĭ prīmă vĕlīt dē Tūscō Sērĭcă vīcō
aūt cēntum aūrĕŏlōs ‖ sīc vĕlŭt aēră rŏgēt.
Nūnc tū vēllĕ pŭtās haēc mē dōnārĕ pŭēllaē?
Nōlŏ sĕd hīs ūt sīt ‖ dīgnă pŭēllă vŏlō.
XXVIII
Īnvāsīt mĕdĭcī Nāsīcă phrĕnētĭcŭs Eūctī
ēt pērcīdĭt Hўlān. ‖ Hīc, pŭtŏ, sānŭs ĕrāt.
XXIX
Lānguĭdă cūm vĕtŭlā trāctārĕ vĭrīlĭă dēxtrā
coēpīstī, iŭgŭlōr ‖ pōllĭcĕ, Phŷllĭ, tŭō:
nām cūm mē mūrēm, cūm mē tŭă lūmĭnă dīcīs,
hōrīs mē rĕfĭcī ‖ vīx pŭtŏ pōssĕ dĕcēm.
Blāndĭtĭās nēscīs: "dăbŏ" dīc "tĭbĭ mīlĭă cēntūm;
ēt dăbŏ Sētīnī ‖ iūgĕră cūltă sŏlī;
āccĭpĕ vīnă, dŏmūm, pŭĕrōs, chrŷsēndĕtă, mēnsās".
Nīl ŏpŭs ēst dĭgĭtīs: ‖ sīc mĭhĭ, Phŷllĭ, frĭcā.
XXX
Ōs mălĕ caūsĭdĭcīs ēt dīcĭs ŏlērĕ pŏētīs.
Sēd fēllātōrī, ‖ Zōĭlĕ, pēiŭs ŏlēt.
XXXI
Ātreūs Caēcĭlĭūs cŭcūrbĭtārūm
sīc īllās quăsĭ fīlĭōs Thўēstaē
īn pārtēs lăcĕrāt sĕcātquĕ mīllĕ.
Gūstū prōtĭnŭs hās ĕdēs ĭn īpsō,
hās prīmā fĕrĕt āltĕrāvĕ cēnā.
Hās cēnā tĭbĭ tērtĭā rĕpōnēt,
hīnc sērās ĕpĭdīpnĭdās părābīt.
Hīnc pīstōr fătŭās făcīt plăcēntās,
hīnc ēt mūltĭplĭcēs strŭīt tăbēllās
ēt nōtās cărўōtĭdās thĕātrīs.
Hīnc ēxīt vărĭūm cŏcō mĭnūtāl,
ūt lēntēm pŏsĭtām făbāmquĕ crēdās;
bōlētōs ĭmĭtātŭr ēt bŏtēllōs,
ēt caūdām cўbĭī brĕvēsquĕ maēnās.
Hīnc cēllārĭŭs ēxpĕrītŭr ārtēs,
ūt cōndāt vărĭō văfēr săpōrĕ
īn rūtaē fŏlĭūm Căpēllĭānă.
Sīc īnplēt găbătās părōpsĭdēsquĕ,
ēt lēvēs scŭtŭlās căvāsquĕ lāncēs.
Hōc laūtūm vŏcăt, hōc pŭtāt vĕnūstūm,
ūnūm pōnĕrĕ fērcŭlīs tŏt āssēm.
XXXII
Nēc tŏgă nēc fŏcŭs ēst nēc trītūs cīmĭcĕ lēctūs
nēc tĭbĭ dē bĭbŭlā ‖ sārtă pălūdĕ tĕgēs,
nēc pŭĕr aūt sĕnĭōr, nūlla ēst āncīllă nĕc īnfāns,
nēc sĕră nēc clāvīs ‖ nēc cănĭs ātquĕ călīx.
Tū tămĕn ādfēctās, Nēstōr, dīci ātquĕ vĭdērī
paūpĕr ĕt īn pŏpŭlō ‖ quaērĭs hăbērĕ lŏcūm.
Mēntīrīs vānōquĕ tĭbī blāndīrĭs hŏnōrĕ.
Nōn ēst paūpērtās, ‖ Nēstŏr, hăbērĕ nĭhīl.
XXXIII
Saēpĭŭs ād pālmām prăsĭnūs pōst fātă Nĕrōnīs
pērvĕnĭt ēt vīctōr ‖ praēmĭă plūră rĕfērt.
Ī nūnc, līvŏr ĕdāx, dīc tē cēssīssĕ Nĕrōnī:
vīcīt nīmīrūm ‖ nōn Nĕrŏ, sēd prăsĭnūs.
XXXIV
Aēdēs ēmĭt Ăpēr sēd quās nēc nōctŭă vēllēt
ēssĕ sŭās; ădĕō ‖ nīgră vĕtūsquĕ căsa ēst.
Vīcīnōs īllī nĭtĭdūs Mărŏ pōssĭdĕt hōrtōs.
Cēnābīt bēllē, ‖ nōn hăbĭtābĭt Ăpēr.
XXXV
Īgnōtōs mĭhĭ cūm vŏcēs trĕcēntōs,
quārē nōn vĕnĭām vŏcātŭs ād tē
mīrārīs quĕrĕrīsquĕ lītĭgāsquĕ.
Sōlūs cēnŏ, Făbūllĕ, nōn lĭbēntēr.
XXXVI
Gāĭŭs hānc lūcēm gēmmā mĭhĭ Iūlĭŭs ālbā
sīgnăt, ĭō, vōtīs ‖ rēddĭtŭs ēccĕ mĕīs:
dēspērāssĕ iŭvāt vĕlŭtī iām rūptă sŏrōrūm
fīlă; mĭnūs gaūdēnt ‖ quī tĭmŭērĕ nĭhīl.
Hŷpnĕ, quĭd ēxspēctās, pĭgĕr? Īnmōrtālĕ Fălērnūm
fūndĕ, sĕnēm pōscūnt ‖ tālĭă vōtă cădūm:
quīncūncēs ēt sēx cўăthōs bēssēmquĕ bĭbāmūs,
GĀĬŬS ūt fīāt ‖ IŪLĬŬS ēt PRŎCŬLŪS.
XXXVII
Zōĭlĕ, quīd tōtā gēmmām praēcīngĕrĕ lībrā
tē iŭvăt ēt mĭsĕrūm ‖ pērdĕrĕ sārdŏnўchă?
Ānŭlŭs īstĕ tŭīs fŭĕrāt mŏdŏ crūrĭbŭs āptūs:
nōn ĕădēm dĭgĭtīs ‖ pōndĕră cōnvĕnĭūnt.
XXXVIII
Mūlĭŏ vīgīntī vēnīt mŏdŏ mīlĭbŭs, Aūlĕ.
Mīrārīs prĕtĭūm ‖ tām grăvĕ? Sūrdŭs ĕrāt.
XXXIX
Cūnārūm fŭĕrās mōtōr, Chărĭdēmĕ, mĕārūm
ēt pŭĕrī cūstōs ‖ ādsĭdŭūsquĕ cŏmēs.
Iām mĭhĭ nīgrēscūnt tōnsā sūdārĭă bārbā
ēt quĕrĭtūr lābrīs ‖ pūnctă pŭēllă mĕīs;
sēd tĭbĭ nōn crēvī: tē nōstēr vīlĭcŭs hōrrēt,
tē dīspēnsātōr, ‖ tē dŏmŭs īpsă păvēt.
Lūdĕrĕ nēc nōbīs nēc tū pērmīttĭs ămārĕ;
nīl mĭhĭ vīs ēt vīs ‖ cūnctă lĭcērĕ tĭbī.
Cōrrĭpĭs, ōbsērvās, quĕrĕrīs, sūspīrĭă dūcīs,
ēt vīx ā fĕrŭlīs ‖ tēmpĕrăt īră tŭă.
Sī Tўrĭōs sūmpsī cūltūs ūnxīvĕ căpīllōs,
ēxclāmās "Nūmquām ‖ fēcĕrăt īstă pătēr";
ēt nŭmĕrās nōstrōs ādstrīctā frōntĕ trĭēntēs,
tāmquām dē cēllā ‖ sīt cădŭs īllĕ tŭā.
Dēsĭnĕ; nōn pōssūm lībērtūm fērrĕ Cătōnēm.
Ēssĕ vĭrūm iām mē ‖ dīcĕt ămīcă tĭbī.
XL
Fōrmōnsām Glўcĕrān ămāt Lŭpērcūs
ēt sōlūs tĕnĕt īmpĕrātquĕ sōlūs.
Quām tōtō sĭbĭ mēnsĕ nōn fŭtūtām
cūm trīstīs quĕrĕrētŭr ēt rŏgāntī
caūsām rēddĕrĕ vēllĕt Aēlĭānō,
rēspōndīt Glўcĕraē dŏlērĕ dēntēs.
XLI
Īndūlgēt pĕcŏrī nĭmĭūm dūm pāstŏr Ămŷntās
ēt gaūdēt fāmā ‖ lūxŭrĭāquĕ grĕgīs,
cēdēntēs ŏnĕrī rāmōs sīlvāmquĕ flŭēntēm
vīcīt, cōncūssās ‖ īpsĕ sĕcūtŭs ŏpēs.
Trīstĕ nĕmūs dīraē vĕtŭīt sŭpĕrēssĕ răpīnaē
dāmnāvītquĕ rŏgīs ‖ nōxĭă līgnă pătēr.
Pīnguēs, Lŷgdĕ, sŭēs hăbĕāt vīcīnŭs Ĭōllās:
tē sătĭs ēst nōbīs ‖ ādnŭmĕrārĕ pĕcūs.
XLII
Vīvĭdă cūm pōscās ĕpĭgrāmmătă, mōrtŭă pōnīs
lēmmătă. Quī fĭĕrī, ‖ Caēcĭlĭānĕ, pŏtēst?
Mēllă iŭbēs Hŷblaēă tĭbī vĕl Hўmēttĭă nāscī,
ēt thўmă Cēcrŏpĭaē ‖ Cōrsĭcă pōnĭs ăpī!
XLIII
Dēprēnsum īn pŭĕrō tĕtrĭcīs mē vōcĭbŭs, ūxōr,
cōrrĭpĭs ēt cūlūm ‖ tē quŏque hăbērĕ rĕfērs.
Dīxĭt ĭdēm quŏtĭēns lāscīvō Iūnŏ Tŏnāntī?
Īllĕ tămēn grāndī ‖ cūm Gănўmēdĕ iăcēt.
Īncūrvābăt Hўlān pŏsĭtō Tīrŷnthĭŭs ārcū:
tū Mĕgărān crēdīs ‖ nōn hăbŭīssĕ nătīs?
Tōrquēbāt Phoēbūm Dāphnē fŭgĭtīvă: sĕd īllās
Oēbălĭūs flāmmās ‖ iūssĭt ăbīrĕ pŭēr.
Brīsēīs mūltūm quāmvīs āvērsă iăcērēt,
Aēăcĭdaē prŏpĭōr ‖ lēvĭs ămīcŭs ĕrāt.
Pārcĕ tŭīs ĭgĭtūr dărĕ māscŭlă nōmĭnă rēbūs
tēquĕ pŭtā cūnnōs, ‖ ūxŏr, hăbērĕ dŭōs.
XLIV
Ōrbŭs ĕs ēt lŏcŭplēs ēt Brūtō cōnsŭlĕ nātūs:
ēssĕ tĭbī vērās ‖ crēdĭs ămīcĭtĭās?
Sūnt vēraē, sēd quās iŭvĕnīs, quās paūpĕr hăbēbās.
quī nŏvŭs ēst, mōrtēm ‖ dīlĭgĭt īllĕ tŭām.
XLV
Īntrāstī quŏtĭēns īnscrīptaē līmĭnă cēllaē,
seū pŭĕr ādrīsīt ‖ sīvĕ pŭēllă tĭbī,
cōntēntūs nōn ēs fŏrĭbūs vēlōquĕ sĕrāquĕ,
sēcrētūmquĕ iŭbēs ‖ grāndĭŭs ēssĕ tĭbī:
ōblĭnĭtūr mĭnĭmaē sī qua ēst sūspīcĭŏ rīmaē
pūnctăquĕ lāscīvā ‖ quaē tĕrĕbrāntŭr ăcū.
Nēmo ēst tām tĕnĕrī tām sōllĭcĭtīquĕ pŭdōrīs
quī vēl pēdīcāt, ‖ Cānthărĕ, vēl fŭtŭīt.
XLVI
Iām nĭsĭ pēr sōmnūm nōn ārrĭgĭs ēt tĭbĭ, Maēvī,
īncĭpĭt īn mĕdĭōs ‖ mēiĕrĕ vērpă pĕdēs,
trūdĭtŭr ēt dĭgĭtīs pānnūcĕă mēntŭlă lāssīs
nēc lĕvăt ēxtīnctūm ‖ sōllĭcĭtātă căpūt.
Quīd mĭsĕrōs frūstrā cūnnōs cūlōsquĕ lăcēssīs?
Sūmmă pĕtās: īllīc ‖ mēntŭlă vīvĭt ănūs.
XLVII
Ōmnĭă fēmĭnĕīs quārē dīlēctă cătērvīs
bālnĕă dēvītāt ‖ Lāttără? Nē fŭtŭāt.
Cūr nēc Pōmpĕĭā lēntūs spătĭātŭr ĭn ūmbrā
nēc pĕtĭt Īnăchĭdōs ‖ līmĭnă? Nē fŭtŭāt.
Cūr Lăcĕdaēmŏnĭō lŭtĕūm cērōmătĕ cōrpūs
pērfūndīt gĕlĭdā ‖ Vīrgĭnĕ? Nē fŭtŭāt.
Cūm sīc fēmĭnĕī gĕnĕrīs cōntāgĭă vītēt,
cūr līngīt cūnnūm ‖ Lāttără? Nē fŭtŭāt.
XLVIII
Sīlĭŭs haēc māgnī cĕlĕbrāt mŏnĭmēntă Mărōnīs,
iūgĕră fācūndī ‖ quī Cĭcĕrōnĭs hăbēt.
Hērēdēm dŏmĭnūmquĕ sŭī tŭmŭlīvĕ lărīsvĕ
nōn ălĭūm māllēt ‖ nēc Mărŏ nēc Cĭcĕrŏ.
XLIX (L)
Nūlla ēst hōră tĭbī quā nōn mē, Phŷllĭ, fŭrēntēm
dēspŏlĭēs: tāntā ‖ cāllĭdĭtātĕ răpīs.
Nūnc plōrāt spĕcŭlō fāllāx āncīllă rĕlīctō,
gēmmă vĕl ā dĭgĭtō ‖ vēl cădĭt aūrĕ lăpīs;
nūnc fūrtīvă lŭcrī fĭĕrī bōmbŷcĭnă pōssūnt,
prōfērtūr Cōsmī ‖ nūnc mĭhĭ sīccŭs ŏnŷx;
āmphŏră nūnc pĕtĭtūr nīgrī cărĭōsă Fălērnī,
ēxpĭĕt ūt sōmnōs ‖ gārrŭlă sāgă tŭōs;
nūnc ŭt ĕmām grāndēmvĕ lŭpūm mūllūmvĕ bĭlībrēm,
īndīxīt cēnām ‖ dīvĕs ămīcă tĭbī.
Sīt pŭdŏr ēt tāndēm vērī rēspēctŭs ĕt aēquī:
nīl tĭbĭ, Phŷllĭ, nĕgō; ‖ nīl mĭhĭ, Phŷllĭ, nĕgā.
L (XLIX)
Iām prŏpĕ dēsērtōs cĭnĕrēs ēt sānctă Mărōnīs
nōmĭnă quī cŏlĕrēt ‖ paūpĕr ĕt ūnŭs ĕrāt.
Sīlĭŭs ōptātaē sūccūrrĕrĕ cēnsŭĭt ūmbraē,
Sīlĭŭs ēt vātēm, ‖ nōn mĭnŏr, īpsĕ, cŏlīt.
LI
Tānta ēst quaē Tĭtĭō cŏlūmnă pēndēt
quāntām Lāmpsăcĭaē cŏlūnt pŭēllaē.
Hīc nūllō cŏmĭtāntĕ nēc mŏlēstō
thērmīs grāndĭbŭs ēt sŭīs lăvātūr.
Āngūstē Tĭtĭūs tămēn lăvātūr.
LII
Cēnābīs bēllē, Iūlī Cĕrĭālĭs, ăpūd mē;
cōndĭtĭo ēst mĕlĭōr ‖ sī tĭbĭ nūllă, vĕnī.
Ōctāvām pŏtĕrīs sērvārĕ; lăvābĭmŭr ūnā:
scīs quām sīnt Stĕphănī ‖ bālnĕă iūnctă mĭhī.
Prīmă tĭbī dăbĭtūr vēntrī lāctūcă mŏvēndō
ūtĭlĭs, ēt pōrrīs ‖ fīlă rĕsēctă sŭīs,
mōx vĕtŭs ēt tĕnŭī māiōr cōrdŷlă lăcērtō,
sēd quām cūm rūtaē ‖ frōndĭbŭs ōvă tĕgānt;
āltĕră nōn dērūnt tĕnŭī vērsātă făvīllā,
ēt Vēlābrēnsī ‖ māssă cŏāctă fŏcō,
ēt quaē Pīcēnūm sēnsērūnt frīgŭs ŏlīvaē.
Haēc sătĭs īn gūstū. ‖ Cētĕră nōssĕ cŭpīs?
Mēntĭăr, ūt vĕnĭās: pīscēs, cōnchŷlĭă, sūmēn,
ēt chōrtīs sătŭrās ‖ ātquĕ pălūdĭs ăvēs,
quaē nēc Stēllă sŏlēt rārā nĭsĭ pōnĕrĕ cēnā.
Plūs ĕgŏ pōllĭcĕōr: ‖ nīl rĕcĭtābŏ tĭbī,
īpsĕ tŭōs nōbīs rĕlĕgās lĭcĕt ūsquĕ Gĭgāntās
Rūră vĕl aētērnō ‖ prōxĭmă Vērgĭlĭō.
LIII
Claūdĭă caērŭlĕīs cūm sīt Rūfīnă Brĭtānnīs
ēdĭtă, quām Lătĭaē ‖ pēctŏră gēntĭs hăbēt!
Quālĕ dĕcūs fōrmaē! Rōmānām crēdĕrĕ mātrēs
Ītălĭdēs pōssūnt, ‖ Ātthĭdĕs ēssĕ sŭām.
Dī bĕnĕ quōd sānctō pĕpĕrīt fēcūndă mărītō,
quōd spērāt gĕnĕrōs ‖ quōdquĕ pŭēllă nŭrūs.
Sīc plăcĕāt sŭpĕrīs ūt cōniŭgĕ gaūdĕăt ūnō
ēt sēmpēr nātīs ‖ gaūdĕăt īllă trĭbūs.
LIV
Ūnguēnta ēt căsĭās ĕt ŏlēntēm fūnĕră mūrrām
tūrăquĕ dē mĕdĭō ‖ sēmĭcrĕmātă rŏgō
ēt quaē dē Stўgĭō răpŭīstī cīnnămă lēctō,
īnprŏbĕ, dē tūrpī, ‖ Zōĭlĕ, rēddĕ sĭnū.
Ā pĕdĭbūs dĭdĭcērĕ mănūs pēccārĕ prŏtērvaē.
Nōn mīrōr fūrēm, ‖ quī fŭgĭtīvŭs ĕrās.
LV
Hōrtātūr fĭĕrī quōd tē Lŭpŭs, Ūrbĭcĕ, pātrēm,
nē crēdās; nĭhĭl ēst ‖ quōd mĭnŭs īllĕ vĕlīt.
Ārs ēst cāptāndī quōd nōlīs vēllĕ vĭdērī;
nē făcĭās ōptāt ‖ quōd rŏgăt ūt făcĭās.
Dīcāt praēgnāntēm tŭă sē Cōscōnĭă tāntūm:
pāllĭdĭōr fīēt ‖ iām părĭēntĕ Lŭpūs.
Āt tū cōnsĭlĭō vĭdĕārĭs ŭt ūsŭs ămīcī,
sīc mŏrĕre ūt fāctūm ‖ tē pŭtĕt ēssĕ pătrēm.
LVI
Quōd nĭmĭūm mōrtēm, Chaērēmōn Stōĭcĕ, laūdās,
vīs ănĭmūm mīrēr ‖ sūspĭcĭāmquĕ tŭūm?
Hānc tĭbĭ vīrtūtēm frāctā făcĭt ūrceūs ānsā,
ēt trīstīs nūllō ‖ quī tĕpĕt īgnĕ fŏcūs,
ēt tĕgĕs ēt cīmēx ēt nūdī spōndă grăbātī,
ēt brĕvĭs ātque ĕădēm ‖ nōctĕ dĭēquĕ tŏgă.
Ō quām māgnŭs hŏmo ēs quī faēcĕ rŭbēntĭs ăcētī
ēt stĭpŭla ēt nīgrō ‖ pānĕ cărērĕ pŏtēs!
Leūcŏnĭcīs ăgĕdūm tŭmĕāt tĭbĭ cūlcĭtă lānīs
cōnstrīngātquĕ tŭōs ‖ pūrpŭră pēxă tŏrōs,
dōrmĭăt ēt tēcūm quī cūm mŏdŏ Caēcŭbă mīscēt
cōnvīvās rŏsĕō ‖ tōrsĕrăt ōrĕ pŭēr:
ō quām tū cŭpĭēs tēr vīvĕrĕ Nēstŏrĭs ānnōs
ēt nĭhĭl ēx ūltā ‖ pērdĕrĕ lūcĕ vŏlēs!
Rēbŭs ĭn āngūstīs făcĭle ēst cōntēmnĕrĕ vītām:
fōrtĭtĕr īllĕ făcīt ‖ quī mĭsĕr ēssĕ pŏtēst.
LVII
Mīrārīs dōctō quōd cārmĭnă mīttŏ Sĕvērō,
ād cēnām cūm tē, ‖ dōctĕ Sĕvērĕ, vŏcēm?
Iūppĭtĕr āmbrŏsĭā sătŭr ēst ēt nēctărĕ vīvīt;
nōs tămĕn ēxtă Iŏvī ‖ crūdă mĕrūmquĕ dămūs.
Ōmnĭă cūm tĭbĭ sīnt dōnō cōncēssă dĕōrūm,
sī quŏd hăbēs nōn vīs, ‖ ērgŏ quĭd āccĭpĭēs?
LVIII
Cūm mē vēllĕ vĭdēs tēntūmquĕ, Tĕlēsphŏrĕ, sēntīs,
māgnă rŏgās - pŭtă mē ‖ vēllĕ nĕgārĕ: lĭcēt? -
ēt nĭsĭ iūrātūs dīxī "dăbŏ", sūbtrăhĭs īllās,
pērmīttūnt īn mē ‖ quaē tĭbĭ mūltă, nătīs.
Quīd sī mē tōnsōr, cūm strīctă nŏvācŭlă sūpra ēst,
tūnc lībērtātēm ‖ dīvĭtĭāsquĕ rŏgēt?
Prōmīttām; nĕque ĕnīm rŏgăt īllō tēmpŏrĕ tōnsōr,
lātrŏ rŏgāt; rēs ēst ‖ īnpĕrĭōsă tĭmōr:
sēd fŭĕrīt cūrvā cūm tūtă nŏvācŭlă thēcā,
frāngām tōnsōrī ‖ crūră mănūsquĕ sĭmūl.
Āt tĭbĭ nīl făcĭām, sēd lōtā mēntŭlă lānā
lāĭkăzeīn cŭpĭdaē ‖ dīcĕt ăvārĭtĭaē.
LIX
Sĕnōs Chărīnŭs ōmnĭbūs dĭgĭtīs gĕrīt
nēc nōctĕ pōnĭt ānŭlōs
nēc cūm lăvātūr. Caūsă quaē sīt quaērĭtīs?
Dāctŷliŏthēcām nōn hăbēt.
LX
Sīt Phlŏgĭs ān Chĭŏnē Vĕnĕrī măgĭs āptă rĕquīrīs?
Pūlchrĭŏr ēst Chĭŏnē; ‖ sēd Phlŏgĭs ūlcŭs hăbēt,
ūlcŭs hăbēt Prĭămī quōd tēndĕrĕ pōssĭt ălūtām
quōdquĕ sĕnēm Pĕlĭān ‖ nōn sĭnăt ēssĕ sĕnēm,
ūlcŭs hăbēt quŏd hăbērĕ sŭām vūlt quīsquĕ pŭēllām,
quōd sānārĕ Crĭtōn, ‖ nōn quŏd Hўgīă pŏtēst:
āt Chĭŏnē nōn sēntĭt ŏpūs nēc vōcĭbŭs ūllīs
ādiŭvăt, ābsēntēm ‖ mārmŏrĕāmvĕ pŭtēs.
Ēxōrārĕ, dĕī, sī vōs tām māgnă lĭcērēt
ēt bŏnă vēllētīs ‖ tām prĕtĭōsă dărĕ,
hōc quŏd hăbēt Chĭŏnē cōrpūs făcĕrētĭs hăbērēt
ūt Phlŏgĭs, ēt Chĭŏnē ‖ quōd Phlŏgĭs ūlcŭs hăbēt.
LXI
Līnguā mărītūs, moēchŭs ōrĕ Nānneīūs,
Sūmmēmmĭānīs īnquĭnātĭōr būccīs;
quēm cūm fĕnēstrā vīdĭt ā Sŭbūrānā
ōbscēnă nūdūm Lēdă, fōrnĭcēm clūdīt
mĕdĭūmquĕ māvūlt bāsĭārĕ quām sūmmūm;
mŏdŏ quī pĕr ōmnēs vīscĕrūm tŭbōs ībāt
ēt vōcĕ cērtā cōnscĭāquĕ dīcēbāt
pŭĕr ān pŭēllă mātrĭs ēssĕt īn vēntrĕ:
- gaūdētĕ cūnnī; vēstră nāmquĕ rēs ācta ēst -
ārrīgĕrĕ līnguām nōn pŏtēst fŭtūtrīcēm.
Nām dūm tŭmēntī mērsŭs haērĕt īn vōlvā
ēt vāgĭēntēs īntŭs aūdĭt īnfāntēs,
pārtēm gŭlōsām sōlvĭt īndĕcēns mōrbūs.
Nēc pūrŭs ēssē nūnc pŏtēst nĕc īnpūrūs.
LXII
Lēsbĭă sē iūrāt grātīs nūmquam ēssĕ fŭtūtām.
Vērum ēst. Cūm fŭtŭī ‖ vūlt, nŭmĕrārĕ sŏlēt.
LXIII
Spēctās nōs, Phĭlŏmūsĕ, cūm lăvāmūr,
ēt quārē mĭhĭ tām mŭtōnĭātī
sīnt lēvēs pŭĕrī sŭbīndĕ quaērīs.
Dīcām sīmplĭcĭtēr tĭbī rŏgāntī:
pēdīcānt, Phĭlŏmūsĕ, cūrĭōsōs.
LXIV
Nēscĭŏ tām mūltīs quīd scrībās, Faūstĕ, pŭēllīs:
hōc scĭŏ, quōd scrībīt ‖ nūllă pŭēllă tĭbī.
LXV
Sēscēntī cēnānt ā tē, Iūstīnĕ, vŏcātī
lūcĭs ăd ōffĭcĭūm ‖ quaē tĭbĭ prīmă fŭīt.
Īntēr quōs, mĕmĭnī, nōn ūltĭmŭs ēssĕ sŏlēbām;
nēc lŏcŭs hīc nōbīs ‖ īnvĭdĭōsŭs ĕrāt.
Pōstĕră sēd fēstaē rēddīs sōllēmnĭă mēnsaē:
sēscēntīs hŏdĭē, ‖ crās mĭhĭ nātŭs ĕrīs.
LXVI
Ēt dēlātŏr ĕs ēt călūmnĭātōr,
ēt fraūdātŏr ĕs ēt nĕgōtĭātōr,
ēt fēllātŏr ĕs ēt lănīstă. Mīrōr
quārē nōn hăbĕās, Văcērră, nūmmōs.
LXVII
Nīl mĭhĭ dās vīvūs; dīcīs pōst fātă dătūrūm.
Sī nōn ēs stūltūs, ‖ scīs, Mărŏ, quīd cŭpĭām.
LXVIII
Pārvă rŏgās māgnōs; sēd nōn dānt haēc quŏquĕ māgnī.
Ūt pŭdĕāt lĕvĭūs ‖ tē, Măthŏ, māgnă rŏgā.
LXIX
Āmphĭthĕātrālēs īntēr nūtrītă măgīstrōs
vēnātrīx, sīlvīs ‖ āspĕră, blāndă dŏmī,
Lŷdĭă dīcēbār, dŏmĭnō fīdīssĭmă Dēxtrō,
quī nōn Ērĭgŏnēs ‖ māllĕt hăbērĕ cănēm,
nēc quī Dīctaēā Cĕphălūm dē gēntĕ sĕcūtūs
lūcĭfĕraē părĭtēr ‖ vēnĭt ăd āstră dĕaē.
Nōn mē lōngă dĭēs nĕc ĭnūtĭlĭs ābstŭlĭt aētās,
quālĭă Dūlĭchĭō ‖ fātă fŭērĕ cănī:
fūlmĭnĕō spūmāntĭs ăprī sūm dēntĕ pĕrēmptă,
quāntŭs ĕrāt, Călўdōn, ‖ aūt, Ĕrўmānthĕ, tŭūs.
Nēc quĕrŏr īnfērnās quāmvīs cĭtŏ rāptă sŭb ūmbrās.
Nōn pŏtŭī fātō ‖ nōbĭlĭōrĕ mŏrī.
LXX
Vēndĕrĕ, Tūccă, pŏtēs cēntēnīs mīlĭbŭs ēmptōs?
Plōrāntīs dŏmĭnōs ‖ vēndĕrĕ, Tūccă, pŏtēs?
Nēc tē blāndĭtĭaē, nēc vērbă rŭdēsvĕ quĕrēlaē,
nēc tē dēntĕ tŭō ‖ saūcĭă cōllă mŏvēnt?
Āh făcĭnūs! Tŭnĭcā pătĕt īnguĕn ŭtrīmquĕ lĕvātā,
āspĭcĭtūrquĕ tŭā ‖ mēntŭlă fāctă mănū.
Sī tē dēlēctāt nŭmĕrātă pĕcūnĭă, vēndĕ
ārgēntūm, mēnsās, ‖ mūrrĭnă, rūră, dŏmūm;
vēndĕ sĕnēs sērvōs, īgnōscēnt, vēndĕ pătērnōs:
nē pŭĕrōs vēndās ‖ ōmnĭă vēndĕ mĭsēr.
Lūxŭrĭa ēst ĕmĕre hōs - quĭs ĕnīm dŭbĭtātvĕ nĕgātvĕ? -,
sēd mūltō māiōr ‖ vēndĕrĕ lūxŭrĭa ēst.
LXXI
Hŷstĕrĭcām vĕtŭlō sē dīxĕrăt ēssĕ mărītō
ēt quĕrĭtūr fŭtŭī ‖ Lēdă nĕcēssĕ sĭbī;
sēd flēns ātquĕ gĕmēns tāntī nĕgăt ēssĕ sălūtēm
sēquĕ rĕfērt pŏtĭūs ‖ prōpŏsŭīssĕ mŏrī.
Vīr rŏgăt ūt vīvāt vĭrĭdēs nēc dēsĕrăt ānnōs,
ēt fĭĕrī quōd iām ‖ nōn făcĭt īpsĕ sĭnīt.
Prōtĭnŭs āccēdūnt mĕdĭcī mĕdĭcaēquĕ rĕcēdūnt,
tōllūntūrquĕ pĕdēs. ‖ Ō mĕdĭcīnă grăvīs!
LXXII
Draūcī Nāttă sŭī vŏcāt pĭpīnnām,
cōnlātūs cŭĭ Gāllŭs ēst Prĭāpūs.
LXXIII
Vēntūrūm iūrās sēmpēr mĭhĭ, Lŷgdĕ, rŏgāntī
cōnstĭtŭīsque hōrām ‖ cōnstĭtŭīsquĕ lŏcūm.
Cūm frūstrā iăcŭī lōngā prūrīgĭnĕ tēntūs,
sūccūrrīt prō tē ‖ saēpĕ sĭnīstră mĭhī.
Quīd prĕcĕr, ō fāllāx, mĕrĭtīs ēt mōrĭbŭs īstīs?
Ūmbēllām lūscaē, Lŷgdĕ, ‖ fĕrās dŏmĭnaē.
LXXIV
Cūrāndūm pēnēm cōmmīsīt Bāccără Raētūs
rīvālī mĕdĭcō. ‖ Bāccără Gāllŭs ĕrīt.
LXXV
Thēcā tēctŭs ăhēnĕā lăvātūr
tēcūm, Caēlĭă, sērvŭs; ūt quĭd, ōrō,
nōn sīt cūm cĭthăroēdŭs aūt chŏraūlēs?
Nōn vīs, ūt pŭtŏ, mēntŭlām vĭdērē.
Quārē cūm pŏpŭlō lăvārĭs ērgō?
Ōmnēs ān tĭbĭ nōs sŭmūs spădōnēs?
Ērgō, nē vĭdĕārĭs īnvĭdērĕ,
sērvō, Caēlĭă, fībŭlām rĕmīttĕ.
LXXVI
Sōlvĕrĕ, Paētĕ, dĕcēm tĭbĭ mē sēstērtĭă cōgīs,
pērdĭdĕrīt quŏnĭām ‖ Būccŏ dŭcēntă tĭbī.
Nē nŏcĕānt, ōrō, mĭhĭ nōn mĕă crīmĭnă: tū quī
bīs cēntēnă pŏtēs ‖ pērdĕrĕ, pērdĕ dĕcēm.
LXXVII
Ĭn ōmnĭbūs Vācērră quōd cōnclāvĭbūs
cōnsūmĭt hōrās ēt dĭē tōtō sĕdēt,
cēnātŭrīt Vācērră, nōn căcātŭrīt.
LXXVIII
Ūtĕrĕ fēmĭnĕīs cōnplēxĭbŭs, ūtĕrĕ, Vīctōr,
īgnōtūmquĕ sĭbī ‖ mēntŭlă dīscăt ŏpūs.
Flāmmĕă tēxūntūr spōnsaē, iām vīrgŏ părātūr,
tōndēbīt pŭĕrōs ‖ iām nŏvă nūptă tŭōs.
Pēdīcārĕ sĕmēl cŭpĭdō dăbĭt īllă mărītō,
dūm mĕtŭīt tēlī ‖ vūlnĕră prīmă nŏvī:
saēpĭŭs hōc fĭĕrī nūtrīx mātērquĕ vĕtābūnt
ēt dīcēnt: "Ūxōr, ‖ nōn pŭĕr, īstă tĭbi ēst".
Heū quāntōs aēstūs, quāntōs pătĭērĕ lăbōrēs,
sī fŭĕrīt cūnnūs ‖ rēs pĕrĕgrīnă tĭbī!
Ērgŏ Sŭbūrānaē tīrōnēm trādĕ măgīstraē.
Īllă vĭrūm făcĭēt; ‖ nōn bĕnĕ vīrgŏ dŏcēt.
LXXIX
Ād prīmūm dĕcŭmā lăpĭdēm quōd vēnĭmŭs hōrā,
ārgŭĭmūr lēntaē ‖ crīmĭnĕ pīgrĭtĭaē.
Nōn ēst īstă quĭdēm, nōn ēst mĕă, sēd tŭă cūlpa ēst
mīsīstī mūlās ‖ quī mĭhĭ, Paētĕ, tŭās.
LXXX
Lītūs bĕātaē Vĕnĕrĭs aūrĕūm Bālās,
Bāiās sŭpērbaē blāndă dōnă Nātūraē,
ūt mīllĕ laūdēm, Flāccĕ, vērsĭbūs Bāiās,
laūdābŏ dīgnē nōn sătīs tămēn Bāiās.
Sēd Mārtĭālēm mālŏ, Flāccĕ, quām Bāiās.
Ōptāre ŭtrūmquĕ părĭtĕr īnprŏbī vōtum ēst.
Quōd sī dĕōrūm mūnĕre hōc tĭbī dētūr,
quīd gaūdĭōrum ēst Mārtĭālĭs ēt Bāiaē!
LXXXI
Cūm sĕnĕ cōmmūnēm vēxāt spădŏ Dīndўmŭs Aēglēn
ēt iăcĕt īn mĕdĭō sīccă pŭēllă tŏrō.
Vīrĭbŭs hīc, ŏpĕrī nōn ēst hīc ūtĭlĭs ānnīs:
ērgŏ sĭne ēffēctū ‖ prūrĭt ŭtrīquĕ lăbōr.
Sūpplēx īllă rŏgāt prō sē mĭsĕrīsquĕ dŭōbūs,
hūnc iŭvĕnēm făcĭās, ‖ hūnc, Cўthĕrēă, vĭrūm.
LXXXII
Ā Sĭnŭēssānīs cōnvīvă Phĭlōstrătŭs ūndīs
cōndūctūm rĕpĕtēns ‖ nōctĕ iŭbēntĕ lărēm
paēne ĭmĭtātŭs ŏbīt saēvīs Ēlpēnŏră fātīs,
praēcēps pēr lōngōs ‖ dūm rŭĭt ūsquĕ grădūs.
Nōn ēssēt, Nŷmphaē, tām māgnă pĕrīcŭlă pāssūs
sī pŏtĭūs vēstrās ‖ īllĕ bĭbīssĕt ăquās.
LXXXIII
Nēmo hăbĭtāt grātīs nĭsĭ dīvĕs ĕt ōrbŭs ăpūd tē,
nēmŏ dŏmūm plūrīs, ‖ Sōsĭbĭānĕ, lŏcāt.
LXXXIV
Quī nōndūm Stўgĭās dēscēndĕrĕ quaērĭt ăd ūmbrās
tōnsōrēm fŭgĭāt, ‖ sī săpĭt, Āntĭŏchūm.
Ālbă mĭnūs saēvīs lăcĕrāntūr brācchĭă cūltrīs,
cūm fŭrĭt ād Phrўgĭōs ‖ ēnthĕă tūrbă mŏdōs;
mītĭŏr īnplĭcĭtās Ālcōn sĕcăt ēntĕrŏcēlās
frāctăquĕ fābrīlī ‖ dēdŏlăt ōssă mănū.
Tōndĕăt hīc ĭnŏpēs Cўnĭcōs ēt Stōĭcă mēntă
cōllăquĕ pūlvĕrĕā ‖ nūdĕt ĕquīnă iŭbā.
Hīc mĭsĕrūm Scўthĭcā sūb rūpĕ Prŏmēthĕă rādāt,
cārnĭfĭcēm dūrō ‖ pēctŏrĕ pōscĕt ăvēm;
ād mātrēm fŭgĭēt Pēntheūs, ād Maēnădăs Ōrpheūs,
Āntĭŏchī tāntūm ‖ bārbără tēlă sŏnēnt.
Haēc quaēcūmquĕ mĕō nŭmĕrātīs stīgmătă mēntō,
īn vĕtŭlī pŷctaē ‖ quālĭă frōntĕ sĕdēnt,
nōn īrācūndīs fēcīt grăvĭs ūnguĭbŭs ūxōr:
Āntĭŏchī fērrum ēst ‖ ēt scĕlĕrātă mănūs.
Ūnūs dē cūnctīs ănĭmālĭbŭs hīrcŭs hăbēt cōr:
bārbātūs vīvīt ‖ nē fĕrăt Āntĭŏchūm.
LXXXV
Sīdĕrĕ pērcūssa ēst sŭbĭtō tĭbĭ, Zōĭlĕ, līnguă,
dūm līngīs. Cērtē, ‖ Zōĭlĕ, nūnc fŭtŭēs.
LXXXVI
Lēnĭăt ūt faūcēs mĕdĭcūs, quās āspĕră vēxāt
ādsĭdŭē tūssīs, ‖ Pārthĕnŏpaēĕ, tĭbī,
mēllă dărī nŭclĕōsquĕ iŭbēt dūlcēsquĕ plăcēntās
ēt quīdquīd pŭĕrōs ‖ nōn sĭnĭt ēssĕ trŭcēs.
Āt tū nōn cēssās tōtīs tūssīrĕ dĭēbūs.
Nōn ēst haēc tūssīs, ‖ Pārthĕnŏpaēĕ, gŭla ēst.
LXXXVII
Dīvĕs ĕrās quōndām: sēd tūnc pēdīcŏ fŭīstī
ēt tĭbĭ nūllă dĭū ‖ fēmĭnă nōtă fŭīt.
Nūnc sēctārĭs ănūs. Ō quāntūm cōgĭt ĕgēstās!
Īllă fŭtūtōrēm ‖ tē, Chărĭdēmĕ, făcīt.
LXXXVIII
Mūltīs iām, Lŭpĕ, pōssĕ sē dĭēbūs
pēdīcārĕ nĕgāt Chărīsĭānūs.
Caūsām cūm mŏdŏ quaērĕrēnt sŏdālēs,
vēntrēm dīxĭt hăbērĕ sē sŏlūtūm.
LXXXIX
Īntāctās quārē mīttīs mĭhĭ, Pōllă, cŏrōnās?
Ā tē vēxātās ‖ mālŏ tĕnērĕ rŏsās.
XC
Cārmĭnă nūllă prŏbās mōllī quaē līmĭtĕ cūrrūnt,
sēd quaē pēr sălĕbrās ‖ āltăquĕ sāxă cădūnt,
ēt tĭbĭ Maēŏnĭō quŏquĕ cārmĭnĕ māiŭs hăbētūr,
Lūcīlī cŏlŭmēlla ‖ hīc sĭtŭ' Mētrŏphănēs;
āttŏnĭtūsquĕ lĕgīs "tērrāī frūgĭfĕrāī",
Āccĭŭs ēt quīdquīd ‖ Pācŭvĭūsquĕ vŏmūnt.
Vīs ĭmĭtēr vĕtĕrēs, Chrēstīllĕ, tŭōsquĕ pŏētās?
Dīspĕrĕām nī scīs ‖ mēntŭlă quīd săpĭāt.
XCI
Aēŏlĭdōs Cănăcē iăcĕt hōc tŭmŭlātă sĕpūlchrō,
ūltĭmă cuī pārvaē ‖ sēptĭmă vēnĭt hĭēms.
Āh scĕlŭs, āh făcĭnūs! Prŏpĕrās quī flērĕ, vĭātōr,
nōn lĭcĕt hīc vītaē ‖ dē brĕvĭtātĕ quĕrī:
trīstĭŭs ēst lētō lētī gĕnŭs: hōrrĭdă vūltūs
āpstŭlĭt ēt tĕnĕrō ‖ sēdĭt ĭn ōrĕ lŭēs,
īpsăquĕ crūdēlēs ēdērūnt ōscŭlă mōrbī
nēc dătă sūnt nīgrīs ‖ tōtă lăbēllă rŏgīs.
Sī tām praēcĭpĭtī fŭĕrānt vēntūră vŏlātū,
dēbŭĕrānt ălĭā ‖ fātă vĕnīrĕ vĭā.
Sēd mōrs vōcĭs ĭtēr prŏpĕrāvīt clūdĕrĕ blāndaē,
nē pōssēt dūrās ‖ flēctĕrĕ līnguă dĕās.
XCII
Mēntītūr quī tē vĭtĭōsūm, Zōĭlĕ, dīcīt.
Nōn vĭtĭōsŭs hŏmo ēs, ‖ Zōĭlĕ, sēd vĭtĭūm.
XCIII
Pīĕrĭōs vātīs Thĕŏdōrī flāmmă pĕnātēs
ābstŭlĭt. Hōc Mūsīs ‖ ēt tĭbĭ, Phoēbĕ, plăcēt?
Ō scĕlŭs, ō māgnūm făcĭnūs crīmēnquĕ dĕōrūm,
nōn ārsīt părĭtēr ‖ quōd dŏmŭs ēt dŏmĭnūs!
XCIV
Quōd nĭmĭūm līvēs nōstrīs ĕt ŭbīquĕ lĭbēllīs
dētrăhĭs, īgnōscō: ‖ vērpĕ pŏētă, săpīs.
Hōc quŏquĕ nōn cūrō, quōd cūm mĕă cārmĭnă cārpās,
cōnpīlās: ēt sīc, ‖ vērpĕ pŏētă, săpīs.
Īllūd mē crŭcĭāt, Sŏlўmīs quōd nātŭs ĭn īpsīs
pēdīcās pŭĕrūm, ‖ vērpĕ pŏētă, mĕūm.
Ēccĕ nĕgās iūrāsquĕ mĭhī pēr tēmplă Tŏnāntīs.
Nōn crēdō: iūrā, ‖ vērpĕ, pĕr Ānchĭălūm.
XCV
Īncĭdĕrīs quŏtĭēns īn bāsĭă fēllātōrūm,
īn sŏlĭūm pŭtă tē ‖ mērgĕrĕ, Flāccĕ, căpūt.
XCVI
Mārcĭă, nōn Rhēnūs sălĭt hīc, Gērmānĕ: quĭd ōpstās
ēt pŭĕrūm prŏhĭbēs ‖ dīvĭtĭs īmbrĕ lăcūs?
Bārbărĕ, nōn dēbēt, sūmmōtō cīvĕ, mĭnīstrō
cāptīvām vīctrīx ‖ ūndă lĕvārĕ sĭtīm.
XCVII
Ūnā nōctĕ quătēr pōssūm: sēd quāttŭŏr ānnīs
sī pōssūm, pĕrĕām, ‖ tē Tĕlĕsīllă sĕmēl.
XCVIII
Ēffūgĕrĕ nōn ēst, Flāccĕ, bāsĭātōrēs.
Īnstānt, mŏrāntūr; pērsĕcūntŭr, ōccūrrūnt
ēt hīnc ĕt īllīnc, ūsquĕquāquĕ, quācūmquĕ.
Nōn ūlcŭs ācrē pūsŭlaēvĕ lūcēntēs,
nēc trīstĕ mēntūm sōrdĭdīquĕ līchēnēs,
nēc lābră pīnguī dēlĭbūtă cērātō
nēc cōngĕlātī gūttă prōdĕrīt nāsī.
Ĕt aēstŭāntēm bāsĭānt ĕt ālgēntēm,
ēt nūptĭālĕ bāsĭūm rĕsērvāntēm.
Nōn tē cŭcūllīs ādsĕrēt căpūt tēctūm,
lēctīcă nēc tē tūtă pēllĕ vēlōquĕ,
nēc vīndĭcābīt sēllă saēpĭūs clūsă:
rīmās pĕr ōmnīs bāsĭātŏr īntrābīt.
Nōn cōnsŭlātūs īpsĕ, nōn trĭbūnātūs
sēnīvĕ fāscēs nēc sŭpērbă clāmōsī
līctōrĭs ăbĭgēt vīrgă bāsĭātōrēm:
sĕdĕās ĭn āltō tū lĭcēt trĭbūnālī
ĕt ē cŭrūlī iūră gēntĭbūs rēddās,
āscēndĕt īllā bāsĭātŏr ātque īllā.
Fēbrīcĭtāntēm bāsĭābĭt ēt flēntēm,
dăbĭt ōscĭtāntī bāsĭūm nătāntīquĕ,
dăbīt căcāntī. Rĕmēdĭūm mălī sōlum ēst,
făcĭās ămīcūm bāsĭārĕ quēm nōlīs.
XCIX
Dē căthĕdrā quŏtĭēns sūrgīs - iām saēpĕ nŏtāvī -
pēdīcānt mĭsĕraē, ‖ Lēsbĭă, tē tŭnĭcaē.
Quās cūm cōnāta ēs dēxtrā, cŏnătā sīnīstrā
vēllĕrĕ, cūm lăcrĭmīs ‖ ēxĭmĭs ēt gĕmĭtū:
sīc cōnstrīngūntūr māgnī Sŷmplēgădĕ cūlī
ēt Mĭnўās īntrānt ‖ Cŷănĕāsquĕ nătīs.
Ēmēndārĕ cŭpīs vĭtĭūm dēfōrmĕ? Dŏcēbō:
Lēsbĭă, nēc sūrgās ‖ cēnsĕŏ nēc sĕdĕās.
C
Hābēre ămīcām nōlŏ, Flāccĕ, sūbtīlēm,
cūiūs lăcērtōs ānŭlī mĕī cīngānt,
quaē clūnĕ nūdō rādăt ēt gĕnū pūngāt,
cuī sērră lūmbīs, cūspĭs ēmĭnēt cūlō.
Sēd īdem ămīcām nōlŏ mīllĕ lībrārūm.
Cārnārĭūs sūm, pīnguĭārĭūs nōn sūm.
CI
Thāĭdă tām tĕnŭēm pŏtŭīstī, Flāccĕ, vĭdērĕ?
Tū, pŭtŏ, quōd nōn ēst, ‖ Flāccĕ, vĭdērĕ pŏtēs.
CII
Nōn ēst mēntītūs quī tē mĭhĭ dīxĭt hăbērĕ
fōrmōnsām cārnēm, ‖ Lŷdĭă, nōn făcĭēm.
Ēst ĭtă, sī tăcĕās ēt sī tām mūtă rĕcūmbās
quām sĭlĕt īn cērā ‖ vūltŭs ĕt īn tăbŭlā.
Sēd quŏtĭēns lŏquĕrīs, cārnēm quŏquĕ, Lŷdĭă, pērdīs
ēt sŭă plūs nūllī ‖ quām tĭbĭ līnguă nŏcēt.
Aūdĭăt aēdīlīs nē tē vĭdĕātquĕ căvētŏ:
pōrtēntum ēst, quŏtĭēns ‖ coēpĭt ĭmāgŏ lŏquī.
CIII
Tāntă tĭbi ēst ănĭmī prŏbĭtās ōrīsquĕ, Săfrōnī,
ūt mīrēr fĭĕrī ‖ tē pŏtŭīssĕ pătrēm.
CIV
Ūxōr, vādĕ fŏrās aūt mōrĭbŭs ūtĕrĕ nōstrīs:
nōn sum ĕgŏ nēc Cŭrĭūs ‖ nēc Nŭmă nēc Tătĭūs.
Mē iūcūndă iŭvānt trāctaē pēr pōcŭlă nōctēs:
tū prŏpĕrās pōtā ‖ sūrgĕrĕ trīstĭs ăquā.
Tū tĕnĕbrīs gaūdēs: mē lūdĕrĕ tēstĕ lŭcērnā
ēt iŭvăt ādmīssā ‖ rūmpĕrĕ lūcĕ lătūs.
Fāscĭă tē tŭnĭcaēque ōbscūrăquĕ pāllĭă cēlānt,
āt mĭhĭ nūllă sătīs ‖ nūdă pŭēllă iăcēt.
Bāsĭă mē căpĭūnt blāndās ĭmĭtātă cŏlūmbās:
tū mĭhĭ dās ăvĭaē ‖ quālĭă mānĕ sŏlēs.
Nēc mōtū dīgnārĭs ŏpūs nēc vōcĕ iŭvārĕ
nēc dĭgĭtīs, tāmquām ‖ tūră mĕrūmquĕ părēs:
māstūrbābāntūr Phrўgĭī pōst ōstĭă sērvī,
Hēctŏrĕō quŏtĭēns ‖ sēdĕrăt ūxŏr ĕquō,
ēt quāmvīs Ĭthăcō stērtēntĕ pŭdīcă sŏlēbāt
īllīc Pēnĕlŏpē ‖ sēmpĕr hăbērĕ mănūm.
Pēdĭcărē nēgās: dăbăt hōc Cōrnēlĭă Grācchō,
Iūlĭă Pōmpēiō, ‖ Pōrcĭă, Brūtĕ, tĭbī;
dūlcĭă Dārdănĭō nōndūm mīscēntĕ mĭnīstrō
pōcŭlă Iūnŏ fŭīt ‖ prō Gănўmēdĕ Iŏvī.
Sī tē dēlēctāt grăvĭtās, Lūcrētĭă tōtō
sīs lĭcĕt ūsquĕ dĭē, ‖ Lāĭdă nōctĕ vŏlō.
CV
Mīttēbās lībrām, quādrāntēm, Gārrĭcĕ, mīttīs.
Sāltēm sēmīssēm, ‖ Gārrĭcĕ, sōlvĕ mĭhī.
CVI
Vībī Māxĭmĕ, sī văcās hăvērĕ,
hōc tāntūm lĕgĕ: nāmque ĕt ōccŭpātūs
ēt nōn ēs nĭmĭūm lăbōrĭōsūs.
Trānsīs hōs quŏquĕ quāttŭōr? Săpīstī.
CVII
Ēxplĭcĭtūm nōbīs ūsque ād sŭă cōrnŭă lībrūm
ēt quăsĭ pērlēctūm, ‖ Sēptĭcĭānĕ, rĕfērs.
Ōmnĭă lēgīstī. Crēdō, scĭŏ, gaūdĕŏ, vērum ēst.
Pērlēgī lībrōs ‖ sīc ĕgŏ quīnquĕ tŭōs.
CVIII
Quāmvīs tām lōngō pōssīs sătŭr ēssĕ lĭbēllō,
lēctŏr, ădhūc ā mē ‖ dīstĭchă paūcă pĕtīs.
Sēd Lŭpŭs ūsūrām pŭĕrīquĕ dĭārĭă pōscūnt.
Lēctōr, sōlvĕ. Tăcēs ‖ dīssĭmŭlāsquĕ? Vălē.
I
Quo tu, quo, liber otiose, tendis
cultus Sidone non cotidiana?
Numquid Parthenium uidere? Certe:
uadas et redeas ineuolutus;
libros non legit ille sed libellos;
nec Musis uacat, aut suis uacaret.
Ecquid te satis aestimas beatum,
contingunt tibi si manus minores?
Vicini pete porticum Quirini:
turbam non habet otiosiorem
Pompeius uel Agenoris puella,
uel primae dominus leuis carinae.
Sunt illic duo tresue qui reuoluant
nostrarum tineas ineptiarum,
sed cum sponsio fabulaeque lassae
de Scorpo fuerint et Incitato.
II
Triste supercilium durique seuera Catonis
frons et aratoris filia Fabricii
et personati fastus et regula morum
quidquid et in tenebris non sumus, ite foras.
Clamant ecce mei "Io Saturnalia" uersus:
et licet et sub te praeside, Nerua, libet.
Lectores tetrici salebrosum ediscite Santram:
nil mihi uobiscum est: iste liber meus est.
III
Non urbana mea tantum Pimpleide gaudent
otia nec uacuis auribus ista damus,
sed meus in Geticis ad Martia signa pruinis
a rigido teritur centurione liber,
dicitur et nostros cantare Britannia uersus.
Quid prodest? Nescit sacculus ista meus.
At quam uicturas poteramus pangere chartas
quantaque Pieria proelia flare tuba,
cum pia reddiderint Augustum numina terris,
et Maecenatem si tibi, Roma, darent!
IV
Sacra laresque Phrygum, quos Troiae maluit heres
quam rapere arsuras Laomedontis opes,
scriptus et aeterno nunc primum Iuppiter auro
et soror et summi filia tota patris,
et qui purpureis iam tertia nomina fastis,
Iane, refers Neruae; uos precor ore pio:
hunc omnes seruate ducem, seruate senatum;
moribus hic uiuat principis, ille suis.
V
Tanta tibi est recti reuerentia, Caesar, et aequi
quanta Numae fuerat: sed Numa pauper erat.
Ardua res haec est, opibus non tradere mores
et, cum tot Croesos uiceris, esse Numam.
Si redeant ueteres, ingentia nomina, patres,
Elysium liceat si uacuare nemus:
te colet inuictus pro libertate Camillus,
aurum Fabricius te tribuente uolet;
te duce gaudebit Brutus, tibi Sulla cruentus
imperium tradet, cum positurus erit;
et te priuato cum Caesare Magnus amabit,
donabit totas et tibi Crassus opes.
Ipse quoque infernis reuocatus Ditis ab umbris
si Cato reddatur, Caesarianus erit.
VI
Vnctis falciferi senis diebus,
regnator quibus inperat fritillus,
uersu ludere non laborioso
permittis, puto, pilleata Roma.
Risisti; licet ergo, non uetamur.
Pallentes procul hinc abite curae;
quidquid uenerit obuium loquamur
morosa sine cogitatione.
Misce dimidios, puer, trientes,
quales Pythagoras dabat Neroni,
misce, Dindyme, sed frequentiores:
possum nil ego sobrius; bibenti
succurrent mihi quindecim poëtae.
Da nunc basia, sed Catulliana:
quae si tot fuerint quot ille dixit,
donabo tibi Passerem Catulli.
VII
Iam certe stupido non dices, Paula, marito,
ad moechum quotiens longius ire uoles,
"Caesar in Albanum iussit me mane uenire,
Caesar Circeios". Iam stropha talis abit.
Penelopae licet esse tibi sub principe Nerua:
sed prohibet scabies ingeniumque uetus.
Infelix, quid ages? Aegram simulabis amicam?
Haerebit dominae uir comes ipse suae,
ibit et ad fratrem tecum matremque patremque.
Quas igitur fraudes ingeniosa pares?
Diceret hystericam se forsitan altera moecha
in Sinuessano uelle sedere lacu.
Quanto tu melius, quotiens placet ire fututum,
quae uerum mauis dicere, Paula, uiro!
VIII
Lassa quod hesterni spirant opobalsama drauci,
ultima quod curuo quae cadit aura croco;
poma quod hiberna maturescentia capsa,
arbore quod uerna luxuriosus ager;
de Palatinis dominae quod Serica prelis,
sucina uirginea quod regelata manu;
amphora quod nigri, sed longe, fracta Falerni,
quod qui Sicanias detinet hortus apes;
quod Cosmi redolent alabastra focique deorum,
quod modo diuitibus lapsa corona comis:
singula quid dicam? Non sunt satis; omnia misce:
hoc fragrant pueri basia mane mei.
Scire cupis nomen? Si propter basia, dicam.
Iurasti. Nimium scire, Sabine, cupis.
IX
Clarus fronde Iouis, Romani fama cothurni,
spirat Apellea redditus arte Memor.
X
Contulit ad saturas ingentia pectora Turnus.
Cur non ad Memoris carmina? Frater erat.
XI
Tolle, puer, calices tepidique toreumata Nili
et mihi secura pocula trade manu
trita patrum labris et tonso pura ministro;
anticus mensis restituatur honor.
Te potare decet gemma qui Mentora frangis
in scaphium moechae, Sardanapalle, tuae.
XII
Ius tibi natorum uel septem, Zoile, detur,
dum matrem nemo det tibi, nemo patrem.
XIII
Quisquis Flaminiam teris, uiator,
noli nobile praeterire marmor.
Vrbis deliciae salesque Nili,
ars et gratia, lusus et uoluptas,
Romani decus et dolor theatri
atque omnes Veneres Cupidinesque
hoc sunt condita, quo Paris, sepulchro.
XIV
Heredes, nolite breuem sepelire colonum:
nam terra est illi quantulacumque grauis.
XV
Sunt chartae mihi quas Catonis uxor
et quas horribiles legant Sabinae:
hic totus uolo rideat libellus
et sit nequior omnibus libellis.
Qui uino madeat nec erubescat
pingui sordidus esse Cosmiano,
ludat cum pueris, amet puellas,
nec per circuitus loquatur illam,
ex qua nascimur, omnium parentem,
quam sanctus Numa mentulam uocabat.
Versus hos tamen esse tu memento
Saturnalicios, Apollinaris:
mores non habet hic meos libellus.
XVI
Qui grauis es nimium, potes hinc iam, lector, abire
quo libet: urbanae scripsimus ista togae;
iam mea Lampsacio lasciuit pagina uersu
et Tartesiaca concrepat aera manu.
O quotiens rigida pulsabis pallia uena,
sis grauior Curio Fabricioque licet!
Tu quoque nequitias nostri lususque libelli
uda, puella, leges, sis Patauina licet.
Erubuit posuitque meum Lucretia librum,
sed coram Bruto; Brute, recede: leget.
XVII
Non omnis nostri nocturna est pagina libri:
inuenies et quod mane, Sabine, legas.
XVIII
Donasti, Lupe, rus sub urbe nobis;
sed rus est mihi maius in fenestra.
Rus hoc dicere, rus potes uocare?
In quo ruta facit nemus Dianae,
argutae tegit ala quod cicadae,
quod formica die comedit uno,
clusae cui folium rosae corona est;
in quo non magis inuenitur herba
quam Cosmi folium piperue crudum;
in quo nec cucumis iacere rectus
nec serpens habitare tota possit.
Vrucam male pascit hortus unam,
consumpto moritur culix salicto,
et talpa est mihi fossor atque arator.
Non boletus hiare, non mariscae
ridere aut uiolae patere possunt.
Finis mus populatur et colono
tamquam sus Calydonius timetur,
et sublata uolantis ungue Prognes
in nido seges est hirundinino;
et cum stet sine falce mentulaque,
non est dimidio locus Priapo.
Vix implet cocleam peracta messis,
et mustum nuce condimus picata.
Errasti, Lupe, littera sed una:
nam quo tempore praedium dedisti,
mallem tu mihi prandium dedisses.
XIX
Quaeris cur nolim te ducere, Galla? Diserta es.
Saepe soloecismum mentula nostra facit.
XX
Caesaris Augusti lasciuos, liuide, uersus
sex lege, qui tristis uerba Latina legis:
"Quod futuit Glaphyran Antonius, hanc mihi poenam
Fuluia constituit, se quoque uti futuam.
Fuluiam ego ut futuam? Quid si me Manius oret
pedicem, faciam? Non puto, si sapiam.
"Aut futue, aut pugnemus" ait. Quid quod mihi uita
carior est ipsa mentula? Signa canant"!
Apsoluis lepidos nimirum, Auguste, libellos,
qui scis Romana simplicitate loqui.
XXI
Lydia tam laxa est equitis quam culus aeni,
quam celer arguto qui sonat aere trochus,
quam rota transmisso totiens inpacta petauro,
quam uetus a crassa calceus udus aqua,
quam quae rara uagos exspectant retia turdos,
quam Pompeiano uela negata Noto,
quam quae de phthisico lapsa est armilla cinaedo,
culcita Leuconico quam uiduata suo,
quam ueteres bracae Brittonis pauperis, et quam
turpe Rauennatis guttur onocrotali.
Hanc in piscina dicor futuisse marina.
Nescio; piscinam me futuisse puto.
XXII
Mollia quod niuei duro teris ore Galaesi
basia, quod nudo cum Ganymede iaces,
- quis negat? - hoc nimiumst. Sed sit satis; inguina saltem
parce fututrici sollicitare manu.
Leuibus in pueris plus haec quam mentula peccat
et faciunt digiti praecipitantque uirum:
inde tragus celeresque pili mirandaque matri
barba nec in clara balnea luce placent.
Diuisit natura marem: pars una puellis,
una uiris genita est. Vtere parte tua.
XXIII
Nubere Sila mihi nulla non lege parata est;
sed Silam nulla ducere lege uolo.
Cum tamen instaret, "Deciens mihi dotis in auro
sponsa dabis" dixi; "Quid minus esse potest?
Nec futuam quamuis prima te nocte maritus,
communis tecum nec mihi lectus erit;
complectarque meam, nec tu prohibebis, amicam,
ancillam mittes et mihi iussa tuam.
Te spectante dabit nobis lasciua minister
basia, siue meus siue erit ille tuus.
Ad cenam uenies, sed sic diuisa recumbes
ut non tangantur pallia nostra tuis.
Oscula rara dabis nobis et non dabis ultro,
nec quasi nupta dabis sed quasi mater anus.
Si potes ista pati, si nil perferre recusas,
inuenies qui te ducere, Sila, uelit".
XXIV
Dum te prosequor et domum reduco,
aurem dum tibi praesto garrienti,
et quidquid loqueris facisque laudo,
quot uersus poterant, Labulle, nasci!
Hoc damnum tibi non uidetur esse,
si quod Roma legit, requirit hospes,
non deridet eques, tenet senator,
laudat causidicus, poëta carpit,
propter te perit - hoc, Labulle, uerum est -?
Hoc quisquam ferat? Vt tibi tuorum
sit maior numerus togatulorum,
librorum mihi sit minor meorum?
Triginta prope iam diebus una est
nobis pagina uix peracta. Sic fit
cum cenare domi poëta non uult.
XXV
Illa salax nimium nec paucis nota puellis
stare Lino desit mentula. Lingua, caue.
XXVI
O mihi grata quies, o blanda, Telesphore, cura,
qualis in amplexu non fuit ante meo:
basia da nobis uetulo, puer, uda Falerno,
pocula da labris facta minora tuis.
Addideris super haec Veneris si gaudia uera,
esse negem melius cum Ganymede Ioui.
XXVII
Ferreus es, si stare potest tibi mentula, Flacce,
cum te sex cyathos orat amica gari,
uel duo frusta rogat cybii tenuemue lacertum
nec dignam toto se botryone putat;
cui portat gaudens ancilla paropside rubra
allecem, sed quam protinus illa uoret;
aut cum perfricuit frontem posuitque pudorem,
sucida palliolo uellera quinque petit.
At mea me libram foliati poscat amica
aut uirides gemmas sardonychasue pares,
nec nisi prima uelit de Tusco Serica uico
aut centum aureolos sic uelut aera roget.
Nunc tu uelle putas haec me donare puellae?
Nolo sed his ut sit digna puella uolo.
XXVIII
Inuasit medici Nasica phreneticus Eucti
et percidit Hylan. Hic, puto, sanus erat.
XXIX
Languida cum uetula tractare uirilia dextra
coepisti, iugulor pollice, Phylli, tuo:
nam cum me murem, cum me tua lumina dicis,
horis me refici uix puto posse decem.
Blanditias nescis: "dabo" dic "tibi milia centum;
et dabo Setini iugera culta soli;
accipe uina, domum, pueros, chrysendeta, mensas".
Nil opus est digitis: sic mihi, Phylli, frica.
XXX
Os male causidicis et dicis olere poëtis.
Sed fellatori, Zoile, peius olet.
XXXI
Atreus Caecilius cucurbitarum
sic illas quasi filios Thyestae
in partes lacerat secatque mille.
Gustu protinus has edes in ipso,
has prima feret alteraue cena.
Has cena tibi tertia reponet,
hinc seras epidipnidas parabit.
Hinc pistor fatuas facit placentas,
hinc et multiplices struit tabellas
et notas caryotidas theatris.
Hinc exit uarium coco minutal,
ut lentem positam fabamque credas;
boletos imitatur et botellos,
et caudam cybii breuesque maenas.
Hinc cellarius experitur artes,
ut condat uario uafer sapore
in rutae folium Capelliana.
Sic inplet gabatas paropsidesque,
et leues scutulas cauasque lances.
Hoc lautum uocat, hoc putat uenustum,
unum ponere ferculis tot assem.
XXXII
Nec toga nec focus est nec tritus cimice lectus
nec tibi de bibula sarta palude teges,
nec puer aut senior, nulla est ancilla nec infans,
nec sera nec clauis nec canis atque calix.
Tu tamen adfectas, Nestor, dici atque uideri
pauper et in populo quaeris habere locum.
Mentiris uanoque tibi blandiris honore.
Non est paupertas, Nestor, habere nihil.
XXXIII
Saepius ad palmam prasinus post fata Neronis
peruenit et uictor praemia plura refert.
I nunc, liuor edax, dic te cessisse Neroni:
uicit nimirum non Nero, sed prasinus.
XXXIV
Aedes emit Aper sed quas nec noctua uellet
esse suas; adeo nigra uetusque casa est.
Vicinos illi nitidus Maro possidet hortos.
Cenabit belle, non habitabit Aper.
XXXV
Ignotos mihi cum uoces trecentos,
quare non ueniam uocatus ad te
miraris quererisque litigasque.
Solus ceno, Fabulle, non libenter.
XXXVI
Gaius hanc lucem gemma mihi Iulius alba
signat, io, uotis redditus ecce meis:
desperasse iuuat ueluti iam rupta sororum
fila; minus gaudent qui timuere nihil.
Hypne, quid exspectas, piger? Inmortale Falernum
funde, senem poscunt talia uota cadum:
quincunces et sex cyathos bessemque bibamus,
GAIVS ut fiat IVLIVS et PROCVLVS.
XXXVII
Zoile, quid tota gemmam praecingere libra
te iuuat et miserum perdere sardonycha?
Anulus iste tuis fuerat modo cruribus aptus:
non eadem digitis pondera conueniunt.
XXXVIII
Mulio uiginti uenit modo milibus, Aule.
Miraris pretium tam graue? Surdus erat.
XXXIX
Cunarum fueras motor, Charideme, mearum
et pueri custos adsiduusque comes.
Iam mihi nigrescunt tonsa sudaria barba
et queritur labris puncta puella meis;
sed tibi non creui: te noster uilicus horret,
te dispensator, te domus ipsa pauet.
Ludere nec nobis nec tu permittis amare;
nil mihi uis et uis cuncta licere tibi.
Corripis, obseruas, quereris, suspiria ducis,
et uix a ferulis temperat ira tua.
Si Tyrios sumpsi cultus unxiue capillos,
exclamas "Numquam fecerat ista pater";
et numeras nostros adstricta fronte trientes,
tamquam de cella sit cadus ille tua.
Desine; non possum libertum ferre Catonem.
Esse uirum iam me dicet amica tibi.
XL
Formonsam Glyceran amat Lupercus
et solus tenet imperatque solus.
Quam toto sibi mense non fututam
cum tristis quereretur et roganti
causam reddere uellet Aeliano,
respondit Glycerae dolere dentes.
XLI
Indulget pecori nimium dum pastor Amyntas
et gaudet fama luxuriaque gregis,
cedentes oneri ramos siluamque fluentem
uicit, concussas ipse secutus opes.
Triste nemus dirae uetuit superesse rapinae
damnauitque rogis noxia ligna pater.
Pingues, Lygde, sues habeat uicinus Iollas:
te satis est nobis adnumerare pecus.
XLII
Viuida cum poscas epigrammata, mortua ponis
lemmata. Qui fieri, Caeciliane, potest?
Mella iubes Hyblaea tibi uel Hymettia nasci,
et thyma Cecropiae Corsica ponis api!
XLIII
Deprensum in puero tetricis me uocibus, uxor,
corripis et culum te quoque habere refers.
Dixit idem quotiens lasciuo Iuno Tonanti?
Ille tamen grandi cum Ganymede iacet.
Incuruabat Hylan posito Tirynthius arcu:
tu Megaran credis non habuisse natis?
Torquebat Phoebum Daphne fugitiua: sed illas
Oebalius flammas iussit abire puer.
Briseis multum quamuis auersa iaceret,
Aeacidae propior leuis amicus erat.
Parce tuis igitur dare mascula nomina rebus
teque puta cunnos, uxor, habere duos.
XLIV
Orbus es et locuples et Bruto consule natus:
esse tibi ueras credis amicitias?
Sunt uerae, sed quas iuuenis, quas pauper habebas.
qui nouus est, mortem diligit ille tuam.
XLV
Intrasti quotiens inscriptae limina cellae,
seu puer adrisit siue puella tibi,
contentus non es foribus ueloque seraque,
secretumque iubes grandius esse tibi:
oblinitur minimae si qua est suspicio rimae
punctaque lasciua quae terebrantur acu.
Nemo est tam teneri tam sollicitique pudoris
qui uel pedicat, Canthare, uel futuit.
XLVI
Iam nisi per somnum non arrigis et tibi, Maeui,
incipit in medios meiere uerpa pedes,
truditur et digitis pannucea mentula lassis
nec leuat extinctum sollicitata caput.
Quid miseros frustra cunnos culosque lacessis?
Summa petas: illic mentula uiuit anus.
XLVII
Omnia femineis quare dilecta cateruis
balnea deuitat Lattara? Ne futuat.
Cur nec Pompeia lentus spatiatur in umbra
nec petit Inachidos limina? Ne futuat.
Cur Lacedaemonio luteum ceromate corpus
perfundit gelida Virgine? Ne futuat.
Cum sic feminei generis contagia uitet,
cur lingit cunnum Lattara? Ne futuat.
XLVIII
Silius haec magni celebrat monimenta Maronis,
iugera facundi qui Ciceronis habet.
Heredem dominumque sui tumuliue larisue
non alium mallet nec Maro nec Cicero.
XLIX (L)
Nulla est hora tibi qua non me, Phylli, furentem
despolies: tanta calliditate rapis.
Nunc plorat speculo fallax ancilla relicto,
gemma uel a digito uel cadit aure lapis;
nunc furtiua lucri fieri bombycina possunt,
profertur Cosmi nunc mihi siccus onyx;
amphora nunc petitur nigri cariosa Falerni,
expiet ut somnos garrula saga tuos;
nunc ut emam grandemue lupum mullumue bilibrem,
indixit cenam diues amica tibi.
Sit pudor et tandem ueri respectus et aequi:
nil tibi, Phylli, nego; nil mihi, Phylli, nega.
L (XLIX)
Iam prope desertos cineres et sancta Maronis
nomina qui coleret pauper et unus erat.
Silius optatae succurrere censuit umbrae,
Silius et uatem, non minor, ipse, colit.
LI
Tanta est quae Titio columna pendet
quantam Lampsaciae colunt puellae.
Hic nullo comitante nec molesto
thermis grandibus et suis lauatur.
Anguste Titius tamen lauatur.
LII
Cenabis belle, Iuli Cerialis, apud me;
conditio est melior si tibi nulla, ueni.
Octauam poteris seruare; lauabimur una:
scis quam sint Stephani balnea iuncta mihi.
Prima tibi dabitur uentri lactuca mouendo
utilis, et porris fila resecta suis,
mox uetus et tenui maior cordyla lacerto,
sed quam cum rutae frondibus oua tegant;
altera non derunt tenui uersata fauilla,
et Velabrensi massa coacta foco,
et quae Picenum senserunt frigus oliuae.
Haec satis in gustu. Cetera nosse cupis?
Mentiar, ut uenias: pisces, conchylia, sumen,
et chortis saturas atque paludis aues,
quae nec Stella solet rara nisi ponere cena.
Plus ego polliceor: nil recitabo tibi,
ipse tuos nobis relegas licet usque Gigantas
Rura uel aeterno proxima Vergilio.
LIII
Claudia caeruleis cum sit Rufina Britannis
edita, quam Latiae pectora gentis habet!
Quale decus formae! Romanam credere matres
Italides possunt, Atthides esse suam.
Di bene quod sancto peperit fecunda marito,
quod sperat generos quodque puella nurus.
Sic placeat superis ut coniuge gaudeat uno
et semper natis gaudeat illa tribus.
LIV
Vnguenta et casias et olentem funera murram
turaque de medio semicremata rogo
et quae de Stygio rapuisti cinnama lecto,
inprobe, de turpi, Zoile, redde sinu.
A pedibus didicere manus peccare proteruae.
Non miror furem, qui fugitiuus eras.
LV
Hortatur fieri quod te Lupus, Vrbice, patrem,
ne credas; nihil est quod minus ille uelit.
Ars est captandi quod nolis uelle uideri;
ne facias optat quod rogat ut facias.
Dicat praegnantem tua se Cosconia tantum:
pallidior fiet iam pariente Lupus.
At tu consilio uidearis ut usus amici,
sic morere ut factum te putet esse patrem.
LVI
Quod nimium mortem, Chaeremon Stoice, laudas,
uis animum mirer suspiciamque tuum?
Hanc tibi uirtutem fracta facit urceus ansa,
et tristis nullo qui tepet igne focus,
et teges et cimex et nudi sponda grabati,
et breuis atque eadem nocte dieque toga.
O quam magnus homo es qui faece rubentis aceti
et stipula et nigro pane carere potes!
Leuconicis agedum tumeat tibi culcita lanis
constringatque tuos purpura pexa toros,
dormiat et tecum qui cum modo Caecuba miscet
conuiuas roseo torserat ore puer:
o quam tu cupies ter uiuere Nestoris annos
et nihil ex ulta perdere luce uoles!
Rebus in angustis facile est contemnere uitam:
fortiter ille facit qui miser esse potest.
LVII
Miraris docto quod carmina mitto Seuero,
ad cenam cum te, docte Seuere, uocem?
Iuppiter ambrosia satur est et nectare uiuit;
nos tamen exta Ioui cruda merumque damus.
Omnia cum tibi sint dono concessa deorum,
si quod habes non uis, ergo quid accipies?
LVIII
Cum me uelle uides tentumque, Telesphore, sentis,
magna rogas - puta me uelle negare: licet? -
et nisi iuratus dixi "dabo", subtrahis illas,
permittunt in me quae tibi multa, natis.
Quid si me tonsor, cum stricta nouacula supra est,
tunc libertatem diuitiasque roget?
Promittam; neque enim rogat illo tempore tonsor,
latro rogat; res est inperiosa timor:
sed fuerit curua cum tuta nouacula theca,
frangam tonsori crura manusque simul.
At tibi nil faciam, sed lota mentula lana
laikazein cupidae dicet auaritiae.
LIX
Senos Charinus omnibus digitis gerit
nec nocte ponit anulos
nec cum lauatur. Causa quae sit quaeritis?
Dactyliothecam non habet.
LX
Sit Phlogis an Chione Veneri magis apta requiris?
Pulchrior est Chione; sed Phlogis ulcus habet,
ulcus habet Priami quod tendere possit alutam
quodque senem Pelian non sinat esse senem,
ulcus habet quod habere suam uult quisque puellam,
quod sanare Criton, non quod Hygia potest:
at Chione non sentit opus nec uocibus ullis
adiuuat, absentem marmoreamue putes.
Exorare, dei, si uos tam magna liceret
et bona uelletis tam pretiosa dare,
hoc quod habet Chione corpus faceretis haberet
ut Phlogis, et Chione quod Phlogis ulcus habet.
LXI
Lingua maritus, moechus ore Nanneius,
Summemmianis inquinatior buccis;
quem cum fenestra uidit a Suburana
obscena nudum Leda, fornicem cludit
mediumque mauult basiare quam summum;
modo qui per omnes uiscerum tubos ibat
et uoce certa consciaque dicebat
puer an puella matris esset in uentre:
- gaudete cunni; uestra namque res acta est -
arrigere linguam non potest fututricem.
Nam dum tumenti mersus haeret in uolua
et uagientes intus audit infantes,
partem gulosam soluit indecens morbus.
Nec purus esse nunc potest nec inpurus.
LXII
Lesbia se iurat gratis numquam esse fututam.
Verum est. Cum futui uult, numerare solet.
LXIII
Spectas nos, Philomuse, cum lauamur,
et quare mihi tam mutoniati
sint leues pueri subinde quaeris.
Dicam simpliciter tibi roganti:
pedicant, Philomuse, curiosos.
LXIV
Nescio tam multis quid scribas, Fauste, puellis:
hoc scio, quod scribit nulla puella tibi.
LXV
Sescenti cenant a te, Iustine, uocati
lucis ad officium quae tibi prima fuit.
Inter quos, memini, non ultimus esse solebam;
nec locus hic nobis inuidiosus erat.
Postera sed festae reddis sollemnia mensae:
sescentis hodie, cras mihi natus eris.
LXVI
Et delator es et calumniator,
et fraudator es et negotiator,
et fellator es et lanista. Miror
quare non habeas, Vacerra, nummos.
LXVII
Nil mihi das uiuus; dicis post fata daturum.
Si non es stultus, scis, Maro, quid cupiam.
LXVIII
Parua rogas magnos; sed non dant haec quoque magni.
Vt pudeat leuius te, Matho, magna roga.
LXIX
Amphitheatrales inter nutrita magistros
uenatrix, siluis aspera, blanda domi,
Lydia dicebar, domino fidissima Dextro,
qui non Erigones mallet habere canem,
nec qui Dictaea Cephalum de gente secutus
luciferae pariter uenit ad astra deae.
Non me longa dies nec inutilis abstulit aetas,
qualia Dulichio fata fuere cani:
fulmineo spumantis apri sum dente perempta,
quantus erat, Calydon, aut, Erymanthe, tuus.
Nec queror infernas quamuis cito rapta sub umbras.
Non potui fato nobiliore mori.
LXX
Vendere, Tucca, potes centenis milibus emptos?
Plorantis dominos uendere, Tucca, potes?
Nec te blanditiae, nec uerba rudesue querelae,
nec te dente tuo saucia colla mouent?
Ah facinus! Tunica patet inguen utrimque leuata,
aspiciturque tua mentula facta manu.
Si te delectat numerata pecunia, uende
argentum, mensas, murrina, rura, domum;
uende senes seruos, ignoscent, uende paternos:
ne pueros uendas omnia uende miser.
Luxuria est emere hos - quis enim dubitatue negatue? -,
sed multo maior uendere luxuria est.
LXXI
Hystericam uetulo se dixerat esse marito
et queritur futui Leda necesse sibi;
sed flens atque gemens tanti negat esse salutem
seque refert potius proposuisse mori.
Vir rogat ut uiuat uirides nec deserat annos,
et fieri quod iam non facit ipse sinit.
Protinus accedunt medici medicaeque recedunt,
tollunturque pedes. O medicina grauis!
LXXII
Drauci Natta sui uocat pipinnam,
conlatus cui Gallus est Priapus.
LXXIII
Venturum iuras semper mihi, Lygde, roganti
constituisque horam constituisque locum.
Cum frustra iacui longa prurigine tentus,
succurrit pro te saepe sinistra mihi.
Quid precer, o fallax, meritis et moribus istis?
Vmbellam luscae, Lygde, feras dominae.
LXXIV
Curandum penem commisit Baccara Raetus
riuali medico. Baccara Gallus erit.
LXXV
Theca tectus ahenea lauatur
tecum, Caelia, seruus; ut quid, oro,
non sit cum citharoedus aut choraules?
Non uis, ut puto, mentulam uidere.
Quare cum populo lauaris ergo?
Omnes an tibi nos sumus spadones?
Ergo, ne uidearis inuidere,
seruo, Caelia, fibulam remitte.
LXXVI
Soluere, Paete, decem tibi me sestertia cogis,
perdiderit quoniam Bucco ducenta tibi.
Ne noceant, oro, mihi non mea crimina: tu qui
bis centena potes perdere, perde decem.
LXXVII
In omnibus Vacerra quod conclauibus
consumit horas et die toto sedet,
cenaturit Vacerra, non cacaturit.
LXXVIII
Vtere femineis conplexibus, utere, Victor,
ignotumque sibi mentula discat opus.
Flammea texuntur sponsae, iam uirgo paratur,
tondebit pueros iam noua nupta tuos.
Pedicare semel cupido dabit illa marito,
dum metuit teli uulnera prima noui:
saepius hoc fieri nutrix materque uetabunt
et dicent: "Vxor, non puer, ista tibi est".
Heu quantos aestus, quantos patiere labores,
si fuerit cunnus res peregrina tibi!
Ergo Suburanae tironem trade magistrae.
Illa uirum faciet; non bene uirgo docet.
LXXIX
Ad primum decuma lapidem quod uenimus hora,
arguimur lentae crimine pigritiae.
Non est ista quidem, non est mea, sed tua culpa est
misisti mulas qui mihi, Paete, tuas.
LXXX
Litus beatae Veneris aureum Baias,
Baias superbae blanda dona Naturae,
ut mille laudem, Flacce, uersibus Baias,
laudabo digne non satis tamen Baias.
Sed Martialem malo, Flacce, quam Baias.
Optare utrumque pariter inprobi uotum est.
Quod si deorum munere hoc tibi detur,
quid gaudiorum est Martialis et Baiae!
LXXXI
Cum sene communem uexat spado Dindymus Aeglen
et iacet in medio sicca puella toro.
Viribus hic, operi non est hic utilis annis:
ergo sine effectu prurit utrique labor.
Supplex illa rogat pro se miserisque duobus,
hunc iuuenem facias, hunc, Cytherea, uirum.
LXXXII
A Sinuessanis conuiua Philostratus undis
conductum repetens nocte iubente larem
paene imitatus obit saeuis Elpenora fatis,
praeceps per longos dum ruit usque gradus.
Non esset, Nymphae, tam magna pericula passus
si potius uestras ille bibisset aquas.
LXXXIII
Nemo habitat gratis nisi diues et orbus apud te,
nemo domum pluris, Sosibiane, locat.
LXXXIV
Qui nondum Stygias descendere quaerit ad umbras
tonsorem fugiat, si sapit, Antiochum.
Alba minus saeuis lacerantur bracchia cultris,
cum furit ad Phrygios enthea turba modos;
mitior inplicitas Alcon secat enterocelas
fractaque fabrili dedolat ossa manu.
Tondeat hic inopes Cynicos et Stoica menta
collaque puluerea nudet equina iuba.
Hic miserum Scythica sub rupe Promethea radat,
carnificem duro pectore poscet auem;
ad matrem fugiet Pentheus, ad Maenadas Orpheus,
Antiochi tantum barbara tela sonent.
Haec quaecumque meo numeratis stigmata mento,
in uetuli pyctae qualia fronte sedent,
non iracundis fecit grauis unguibus uxor:
Antiochi ferrum est et scelerata manus.
Vnus de cunctis animalibus hircus habet cor:
barbatus uiuit ne ferat Antiochum.
LXXXV
Sidere percussa est subito tibi, Zoile, lingua,
dum lingis. Certe, Zoile, nunc futues.
LXXXVI
Leniat ut fauces medicus, quas aspera uexat
adsidue tussis, Parthenopaee, tibi,
mella dari nucleosque iubet dulcesque placentas
et quidquid pueros non sinit esse truces.
At tu non cessas totis tussire diebus.
Non est haec tussis, Parthenopaee, gula est.
LXXXVII
Diues eras quondam: sed tunc pedico fuisti
et tibi nulla diu femina nota fuit.
Nunc sectaris anus. O quantum cogit egestas!
Illa fututorem te, Charideme, facit.
LXXXVIII
Multis iam, Lupe, posse se diebus
pedicare negat Charisianus.
Causam cum modo quaererent sodales,
uentrem dixit habere se solutum.
LXXXIX
Intactas quare mittis mihi, Polla, coronas?
A te uexatas malo tenere rosas.
XC
Carmina nulla probas molli quae limite currunt,
sed quae per salebras altaque saxa cadunt,
et tibi Maeonio quoque carmine maius habetur,
"Lucili columella hic situ' Metrophanes";
attonitusque legis "terrai frugiferai",
Accius et quidquid Pacuuiusque uomunt.
Vis imiter ueteres, Chrestille, tuosque poëtas?
Dispeream ni scis mentula quid sapiat.
XCI
Aeolidos Canace iacet hoc tumulata sepulchro,
ultima cui paruae septima uenit hiems.
Ah scelus, ah facinus! Properas qui flere, uiator,
non licet hic uitae de breuitate queri:
tristius est leto leti genus: horrida uultus
apstulit et tenero sedit in ore lues,
ipsaque crudeles ederunt oscula morbi
nec data sunt nigris tota labella rogis.
Si tam praecipiti fuerant uentura uolatu,
debuerant alia fata uenire uia.
Sed mors uocis iter properauit cludere blandae,
ne posset duras flectere lingua deas.
XCII
Mentitur qui te uitiosum, Zoile, dicit.
Non uitiosus homo es, Zoile, sed uitium.
XCIII
Pierios uatis Theodori flamma penates
abstulit. Hoc Musis et tibi, Phoebe, placet?
O scelus, o magnum facinus crimenque deorum,
non arsit pariter quod domus et dominus!
XCIV
Quod nimium liues nostris et ubique libellis
detrahis, ignosco: uerpe poëta, sapis.
Hoc quoque non curo, quod cum mea carmina carpas,
conpilas: et sic, uerpe poëta, sapis.
Illud me cruciat, Solymis quod natus in ipsis
pedicas puerum, uerpe poëta, meum.
Ecce negas iurasque mihi per templa Tonantis.
Non credo: iura, uerpe, per Anchialum.
XCV
Incideris quotiens in basia fellatorum,
in solium puta te mergere, Flacce, caput.
XCVI
Marcia, non Rhenus salit hic, Germane: quid opstas
et puerum prohibes diuitis imbre lacus ?
Barbare, non debet, summoto ciue, ministro
captiuam uictrix unda leuare sitim.
XCVII
Vna nocte quater possum: sed quattuor annis
si possum, peream, te Telesilla semel.
XCVIII
Effugere non est, Flacce, basiatores.
Instant, morantur; persecuntur, occurrunt
et hinc et illinc, usquequaque, quacumque.
Non ulcus acre pusulaeue lucentes,
nec triste mentum sordidique lichenes,
nec labra pingui delibuta cerato
nec congelati gutta proderit nasi.
Et aestuantem basiant et algentem,
et nuptiale basium reseruantem.
Non te cucullis adseret caput tectum,
lectica nec te tuta pelle ueloque,
nec uindicabit sella saepius clusa:
rimas per omnis basiator intrabit.
Non consulatus ipse, non tribunatus
seniue fasces nec superba clamosi
lictoris abiget uirga basiatorem:
sedeas in alto tu licet tribunali
et e curuli iura gentibus reddas,
ascendet illa basiator atque illa.
Febricitantem basiabit et flentem,
dabit oscitanti basium natantique,
dabit cacanti. Remedium mali solum est,
facias amicum basiare quem nolis.
XCIX
De cathedra quotiens surgis - iam saepe notaui -
pedicant miserae, Lesbia, te tunicae.
Quas cum conata es dextra, conata sinistra
uellere, cum lacrimis eximis et gemitu:
sic constringuntur magni Symplegade culi
et Minyas intrant Cyaneasque natis.
Emendare cupis uitium deforme? Docebo:
Lesbia, nec surgas censeo nec sedeas.
C
Habere amicam nolo, Flacce, subtilem,
cuius lacertos anuli mei cingant,
quae clune nudo radat et genu pungat,
cui serra lumbis, cuspis eminet culo.
Sed idem amicam nolo mille librarum.
Carnarius sum, pinguiarius non sum.
CI
Thaida tam tenuem potuisti, Flacce, uidere?
Tu, puto, quod non est, Flacce, uidere potes.
CII
Non est mentitus qui te mihi dixit habere
formonsam carnem, Lydia, non faciem.
Est ita, si taceas et si tam muta recumbas
quam silet in cera uultus et in tabula.
Sed quotiens loqueris, carnem quoque, Lydia, perdis
et sua plus nulli quam tibi lingua nocet.
Audiat aedilis ne te uideatque caueto:
portentum est, quotiens coepit imago loqui.
CIII
Tanta tibi est animi probitas orisque, Safroni,
ut mirer fieri te potuisse patrem.
CIV
Vxor, uade foras aut moribus utere nostris:
non sum ego nec Curius nec Numa nec Tatius.
Me iucunda iuuant tractae per pocula noctes:
tu properas pota surgere tristis aqua.
Tu tenebris gaudes: me ludere teste lucerna
et iuuat admissa rumpere luce latus.
Fascia te tunicaeque obscuraque pallia celant,
at mihi nulla satis nuda puella iacet.
Basia me capiunt blandas imitata columbas:
tu mihi das auiae qualia mane soles.
Nec motu dignaris opus nec uoce iuuare
nec digitis, tamquam tura merumque pares:
masturbabantur Phrygii post ostia serui,
Hectoreo quotiens sederat uxor equo,
et quamuis Ithaco stertente pudica solebat
illic Penelope semper habere manum.
Pedicare negas: dabat hoc Cornelia Graccho,
Iulia Pompeio, Porcia, Brute, tibi;
dulcia Dardanio nondum miscente ministro
pocula Iuno fuit pro Ganymede Ioui.
Si te delectat grauitas, Lucretia toto
sis licet usque die, Laida nocte uolo.
CV
Mittebas libram, quadrantem, Garrice, mittis.
Saltem semissem, Garrice, solue mihi.
CVI
Vibi Maxime, si uacas hauere,
hoc tantum lege: namque et occupatus
et non es nimium laboriosus.
Transis hos quoque quattuor? Sapisti.
CVII
Explicitum nobis usque ad sua cornua librum
et quasi perlectum, Septiciane, refers.
Omnia legisti. Credo, scio, gaudeo, uerum est.
Perlegi libros sic ego quinque tuos.
CVIII
Quamuis tam longo possis satur esse libello,
lector, adhuc a me disticha pauca petis.
Sed Lupus usuram puerique diaria poscunt.
Lector, solue. Taces dissimulasque? Vale.