DEMOPHOONTIS AD PHYLLIDEN RESPONSIO.
Phyllidi Demophoon patria dimittit ab urbe,
Et patriam meminit muneris esse tui.
Nec face Demophoon alia, nec coniuge captus,
Sed tam non felix, quam tibi notus erat.
Thesea, quo socero nequicquam, Phylli, timebas;
Impuleritne ignes forsitan ille tuos?
Turpe pati nobis! regno ferus expulit hospes
Hunc illi finem longa senecta dedit.
Qui modo peltiferas fudit Maeotidas armis,
Alcidae magni non minor esse comes;
Qui socerum Minoa gravi sibi fecit ab hoste,
Mirantem monstri cornua victa sui.
Arguor exsilii, quis credat? causa fuisse;
Nec tacitum frater, nec sinit esse reum
«Dum thalamos, inquit, dilectae Phyllidos urges,
Et tuus externo cessat in igne furor;
Fluxere interea pede tempora lapsa fugaci,
Praevenitque tuas flebilis hora moras.
Forsitan aut nondum fractis occurrere rebus,
Aut poteras fractis utilis esse tamen.
Cur potiora tibi Rhodopeia regna fuere,
Quaeque magis regnis cara puella fuit?
Intonat his Athamas; eadem mox obicit Aethra,
Infelix functae iam prope sortis anus;
Et quod non condant nati sua lumina palmae,
Fecisse haec nostras arguit usque moras.
Non equidem inficior: multum clamavit uterque,
Staret Threiciis quum mihi puppis aquis.
«Poscunt, Demophoon, quid cessas? carbasa venti:
Demophoon patrios respice iure deos.
Respice; et exemplum, qua gaudes, Phyllida sume:
Sic amat, ut terra nolit abire sua;
Utque redire velis, non ut comitetur euntem,
Te rogat; et praefert barbara regna tuis.»
Me tamen haec inter tacitum convicia saepe
Adversis memini vota tulisse Notis;
Saepe abitura tuo ponentem brachia collo,
Gavisum in fluctus aequora mota truces.
Nec metuam hoc, ipso coram genitore, fateri:
«Libertas meritis est mihi facta tuis;
Dicere, non duro dilectam Phyllida liqui
Pectore, nec praeceps vela ferenda dedi.
Et flevi; et flentem solando, saepe remansi,
Quum staret cursus iam mihi certa dies.
Denique Threicia veni rate; non dare Phyllis,
Quam potuit, iussit tardius ire ratem.
Ignosce et fasso! memor es Minoidos ipse;
Antiquus necdum pectore cessit amor;
Et quoties oculis circumdat sidera, dixit:
Quae fulget coelo, nostra puella fuit.
Illum dilecta Bacchus sibi cedere iussit
Coniuge; desertae crimen at ille subit.»
Exemploque patris periurus dicor et ipse.
Nec quaeris causas, Sithoni dura, morae;
Nec satis ampla putas redituri pignora, si me
Non amor alterius, non amor ullus habet.
Nullane fama tibi turbatos, Phylli, penates
Theseos, et miserae rettulit acta domus?
Non laqueos audis cari me flere parentis?
Flebilior laqueis, hei mihi! causa subest.
Non fratrem Hippolytum? cecidit miserabilis ille,
Praeceps attonitis per freta raptus equis.
Non tamen excuso reditus, licet undique fata
Accumulent causas: tempora parva peto.
Thesea, quod superest, patrem tumulabimus ante:
Succedat tumulo non sine honore decens.
Da spatium veniamque, peto: non perfidus absum;
Nec mihi iam terra tutior ulla tua est.
Quidquid mite fuit post diruta Pergama, quidquid
Aut bella, aut pelagi detinuere morae,
Sola fuit Thrace; patria quoque iactor in illa
Auxilium superes casibus una meis.
Si modo mens eadem! nec quod sit iam mihi dives
Regia, Cecropia non minor arce, movet;
Nec patris offendunt casus, nec crimina matris;
Nec iam non felix omine Demophoon.
Quid si Phoebeam peterem, te coniuge, Troiam,
Perque annos sequerer bella gerenda decem?
Penelopen audis: toto laudatur in orbe,
Exemplum fidi non leve facta tori.
Illa pie, sic rumor ait, mendacia telae
Struxit, et instantes distulit arte procos
Quum properata palam revocaret stamina noctis,
Atque iterum in lanas omne rediret opus.
At tua ne fugiant spreti connubia Thraces,
Phylli, times: ulli nubere, dura, potes!
Estque tibi pectus cuiusque accedere taedas?
Obstat perfidiae nec metus iste tuae?
Ah! tibi quantus erit facti rubor! ah! tibi quantus
Tum dolor, adspicies quum mea vela procul!
Damnabisque tuos sero temeraria questus!
Demophoon, dices, hei mihi! fidus erat;
Demophoon rediit, et saevos forsitan Euros
Passus, et hibernas dum quoque currit aquas.
Ah! cur nescio quam properavimus, hei mihi! culpam?
Rupi, quam ruptam sum mihi questa, fidem.
Sic tamen, ac potius sic perstes, quam mihi de te
Ulterior tangat pectora, Phylli, dolor!
Quos tibi, me miserum! laqueos, quae fata minaris?
Et nimis audaces gens habet ista deos.
Parce, precor; famamque domus mihi crimen habentis
Perfidiae, gemina ne preme, dura, nota.
Excuset patrem fatis in parte relicta
Gnosis: non merui, cur ferar ipse nocens.
Nunc venti mea verba ferant, qui vela tulerunt.
Est animus reditus; sed pia causa tenet.
DEMOPHOONTIS AD PHYLLIDEN RESPONSIO.
Phŷllĭdĭ Dēmŏphŏōn pătrĭā dīmīttĭt ăb ūrbĕ,
Ēt pătrĭām mĕmĭnīt ‖ mūnĕrĭs ēssĕ tŭī.
Nēc făcĕ Dēmŏphŏōn ălĭā, nēc cōniŭgĕ cāptūs,
Sēd tām nōn fēlīx, ‖ quām tĭbĭ nōtŭs ĕrāt.
Thēsĕă, quō sŏcĕrō nēquīcquām, Phŷllĭ, tĭmēbās;
Īmpŭlĕrītne īgnēs ‖ fōrsĭtăn īllĕ tŭōs?
Tūrpĕ pătī nōbīs! rēgnō fĕrŭs ēxpŭlĭt hōspēs
Hūnc īllī fīnēm ‖ lōngă sĕnēctă dĕdīt.
Quī mŏdŏ pēltĭfĕrās fūdīt Maēōtĭdăs ārmīs,
Ālcīdaē māgnī ‖ nōn mĭnŏr ēssĕ cŏmēs;
Quī sŏcĕrūm Mīnōă grăvī sĭbĭ fēcĭt ăb hōstĕ,
Mīrāntēm mōnstrī ‖ cōrnŭă vīctă sŭī.
Ārgŭŏr ēxsĭlĭī, quīs crēdāt? caūsă fŭīssĕ;
Nēc tăcĭtūm frātēr, ‖ nēc sĭnĭt ēssĕ rĕūm
«Dūm thălămōs, īnquīt, dīlēctaē Phŷllĭdŏs ūrgēs,
Ēt tŭŭs ēxtērnō ‖ cēssăt ĭn īgnĕ fŭrōr;
Flūxēre īntĕrĕā pĕdĕ tēmpŏră lāpsă fŭgācī,
Praēvēnītquĕ tŭās ‖ flēbĭlĭs hōră mŏrās.
Fōrsĭtăn aūt nōndūm frāctīs ōccūrrĕrĕ rēbūs,
Aūt pŏtĕrās frāctīs ‖ ūtĭlĭs ēssĕ tămēn.
Cūr pŏtĭōră tĭbī Rhŏdŏpēĭă rēgnă fŭērĕ,
Quaēquĕ măgīs rēgnīs ‖ cāră pŭēllă fŭīt?
Īntŏnăt hīs Ăthămās; ĕădēm mōx ōbĭcĭt Aēthră,
Īnfēlīx fūnctaē ‖ iām prŏpĕ sōrtĭs ănūs;
Ēt quōd nōn cōndānt nātī sŭă lūmĭnă pālmaē,
Fēcīsse haēc nōstrās ‖ ārgŭĭt ūsquĕ mŏrās.
Nōn ĕquĭdem īnfĭcĭōr: mūltūm clāmāvĭt ŭtērquĕ,
Stārēt Thrēĭcĭīs ‖ quūm mĭhĭ pūppĭs ăquīs.
«Pōscūnt, Dēmŏphŏōn, quīd cēssās? cārbăsă vēntī:
Dēmŏphŏōn pătrĭōs ‖ rēspĭcĕ iūrĕ dĕōs.
Rēspĭce; ĕt ēxēmplūm, quā gaūdēs, Phŷllĭdă sūmĕ:
Sīc ămăt, ūt tērrā ‖ nōlĭt ăbīrĕ sŭā;
Ūtquĕ rĕdīrĕ vĕlīs, nōn ūt cŏmĭtētŭr ĕūntēm,
Tē rŏgăt; ēt praēfērt ‖ bārbără rēgnă tŭīs.»
Mē tămĕn haēc īntēr tăcĭtūm cōnvīcĭă saēpĕ
Ādvērsīs mĕmĭnī ‖ vōtă tŭlīssĕ Nŏtīs;
Saēpe ăbĭtūră tŭō pōnēntēm brāchĭă cōllō,
Gāvīsum īn flūctūs ‖ aēquŏră mōtă trŭcēs.
Nēc mĕtŭam hōc, īpsō cōrām gĕnĭtōrĕ, fătērī:
«Lībērtās mĕrĭtīs ‖ ēst mĭhĭ fāctă tŭīs;
Dīcĕrĕ, nōn dūrō dīlēctām Phŷllĭdă līquī
Pēctŏrĕ, nēc praēcēps ‖ vēlă fĕrēndă dĕdī.
Ēt flēvi; ēt flēntēm sōlāndō, saēpĕ rĕmānsī,
Quūm stārēt cūrsūs ‖ iām mĭhĭ cērtă dĭēs.
Dēnĭquĕ Thrēĭcĭā vēnī rătĕ; nōn dărĕ Phŷllīs,
Quām pŏtŭīt, iūssīt ‖ tārdĭŭs īrĕ rătēm.
Īgnōsce ēt fāssō! mĕmŏr ēs Mīnōĭdŏs īpsĕ;
Āntīquūs nēcdūm ‖ pēctŏrĕ cēssĭt ămōr;
Ēt quŏtĭēs ŏcŭlīs cīrcūmdāt sīdĕră, dīxīt:
Quaē fūlgēt coēlō, ‖ nōstră pŭēllă fŭīt.
Īllūm dīlēctā Bācchūs sĭbĭ cēdĕrĕ iūssīt
Cōniŭgĕ; dēsērtaē ‖ crīmĕn ăt īllĕ sŭbīt.
Ēxēmplōquĕ pătrīs pēriūrūs dīcŏr ĕt īpsĕ.
Nēc quaērīs caūsās, ‖ Sīthŏnĭ dūră, mŏraē;
Nēc sătĭs āmplă pŭtās rĕdĭtūrī pīgnŏră, sī mē
Nōn ămŏr āltĕrĭūs, ‖ nōn ămŏr ūllŭs hăbēt.
Nūllănĕ fāmă tĭbī tūrbātōs, Phŷllĭ, pĕnātēs
Thēsĕŏs, ēt mĭsĕraē ‖ rēttŭlĭt āctă dŏmūs?
Nōn lăquĕōs aūdīs cārī mē flērĕ părēntīs?
Flēbĭlĭōr lăquĕīs, ‖ heī mĭhĭ! caūsă sŭbēst.
Nōn frātrem Hīppŏlўtūm? cĕcĭdīt mĭsĕrābĭlĭs īllĕ,
Praēcēps āttŏnĭtīs ‖ pēr frĕtă rāptŭs ĕquīs.
Nōn tămĕn ēxcūsō rĕdĭtūs, lĭcĕt ūndĭquĕ fātă
Āccŭmŭlēnt caūsās: ‖ tēmpŏră pārvă pĕtō.
Thēsĕă, quōd sŭpĕrēst, pātrēm tŭmŭlābĭmŭs āntĕ:
Sūccēdāt tŭmŭlō ‖ nōn sĭne hŏnōrĕ dĕcēns.
Dā spătĭūm vĕnĭāmquĕ, pĕtō: nōn pērfĭdŭs ābsūm;
Nēc mĭhĭ iām tērrā ‖ tūtĭŏr ūllă tŭa ēst.
Quīdquīd mītĕ fŭīt pōst dīrŭtă Pērgămă, quīdquīd
Aūt bēlla, aūt pĕlăgī ‖ dētĭnŭērĕ mŏraē,
Sōlă fŭīt Thrācē; pătrĭā quŏquĕ iāctŏr ĭn īllā
Aūxĭlĭūm sŭpĕrēs ‖ cāsĭbŭs ūnă mĕīs.
Sī mŏdŏ mēns ĕădēm! nēc quōd sīt iām mĭhĭ dīvēs
Rēgĭă, Cēcrŏpĭā ‖ nōn mĭnŏr ārcĕ, mŏvēt;
Nēc pătrĭs ōffēndūnt cāsūs, nēc crīmĭnă mātrīs;
Nēc iām nōn fēlīx ‖ ōmĭnĕ Dēmŏphŏōn.
Quīd sī Phoēbēām pĕtĕrēm, tē cōniŭgĕ, Troīām,
Pērque ānnōs sĕquĕrēr ‖ bēllă gĕrēndă dĕcēm?
Pēnĕlŏpēn aūdīs: tōtō laūdātŭr ĭn ōrbĕ,
Ēxēmplūm fīdī ‖ nōn lĕvĕ fāctă tŏrī.
Īllă pĭē, sīc rūmŏr ăīt, mēndācĭă tēlaē
Strūxĭt, ĕt īnstāntēs ‖ dīstŭlĭt ārtĕ prŏcōs
Quūm prŏpĕrātă pălām rĕvŏcārēt stāmĭnă nōctīs,
Ātque ĭtĕrum īn lānās ‖ ōmnĕ rĕdīrĕt ŏpūs.
Āt tŭă nē fŭgĭānt sprētī cōnnūbĭă Thrācēs,
Phŷllĭ, tĭmēs: ūllī ‖ nūbĕrĕ, dūră, pŏtēs!
Ēstquĕ tĭbī pēctūs cūiūsque āccēdĕrĕ taēdās?
Ōbstāt pērfĭdĭaē ‖ nēc mĕtŭs īstĕ tŭaē?
Āh! tĭbĭ quāntŭs ĕrīt fāctī rŭbŏr! āh! tĭbĭ quāntūs
Tūm dŏlŏr, ādspĭcĭēs ‖ quūm mĕă vēlă prŏcūl!
Dāmnābīsquĕ tŭōs sērō tĕmĕrārĭă quēstūs!
Dēmŏphŏōn, dīcēs, ‖ heī mĭhĭ! fīdŭs ĕrāt;
Dēmŏphoōn rĕdĭīt, ēt saēvōs fōrsĭtăn Eūrōs
Pāssŭs, ĕt hībērnās ‖ dūm quŏquĕ cūrrĭt ăquās.
Āh! cūr nēscĭŏ quām prŏpĕrāvĭmŭs, heī mĭhĭ! cūlpām?
Rūpī, quām rūptām ‖ sūm mĭhĭ quēstă, fĭdēm.
Sīc tămĕn, āc pŏtĭūs sīc pērstēs, quām mĭhĭ dē tē
Ūltĕrĭōr tāngāt ‖ pēctŏră, Phŷllĭ, dŏlōr!
Quōs tĭbĭ, mē mĭsĕrūm! lăquĕōs, quaē fātă mĭnārīs?
Ēt nĭmĭs aūdācēs ‖ gēns hăbĕt īstă dĕōs.
Pārcĕ, prĕcōr; fāmāmquĕ dŏmūs mĭhĭ crīmĕn hăbēntīs
Pērfĭdĭaē, gĕmĭnā ‖ nē prĕmĕ, dūră, nŏtā.
Ēxcūsēt pātrēm fātīs īn pārtĕ rĕlīctă
Gnōsīs: nōn mĕrŭī, ‖ cūr fĕrăr īpsĕ nŏcēns.
Nūnc vēntī mĕă vērbă fĕrānt, quī vēlă tŭlērūnt.
Ēst ănĭmūs rĕdĭtūs; ‖ sēd pĭă caūsă tĕnēt.