De qua saepe tibi, venit, sed, Tucca, videre

non licet: occulitur limine clausa viri.

De qua saepe tibi, non venit adhuc mihi; namque

si occulitur, longe est, tangere quod nequeas.

Venerit, audivi. Sed iam mihi nuntius iste

quid prodest? Illi dicite cui rediit.

Corinthiorum amator iste verborum,

iste iste rhetor, namque quatenus totus

Thucydides, tyrannus Atticae febris:

tau Gallicum, min et sphin et - male illi sit,

ita omnia ista verba miscuit fratri.

Aspice quem valido subnixum Gloria regno

altius et caeli sedibus extulerat.

Terrarum hic bello magnum concusserat orbem,

hic reges Asiae fregerat, hic populos,

hic grave servitium tibi iam, tibi, Roma, ferebat

(cetera namque viri cuspide conciderant),

cum subito in medio rerum certamine praeceps

corruit, e patria pulsus in exilium.

Tale deae numen, tali mortalia nutu

fallax momento temporis hora dedit.

Quocumque ire ferunt variae nos tempora vitae,

tangere quas terras quosque videre homines,

dispeream si te fuerit mihi carior alter:

alter enim qui te dulcior esse potest?

Cui iuveni ante alios divi divomque sorores

cuncta neque indigno, Musa, dedere bona,

cuncta, quibus gaudet Phoebi chorus ipseque Phoebus,

doctior o quis te, Musa, fuisse potest?

O quis te in terris loquitur iucundior uno?

Clio nam certe candida non loquitur.

Quare illud satis est, si te permittis amari;

nam contra ut sit amor mutuos, unde mihi?

Ite hinc inanes, ite, rhetorum ampullae,

inflata rhoso non Achaico verba,

et vos, Selique Tarquitique Varroque,

scholasticorum natio madens pingui

ite hinc inani, cymbalon iuventutis.

Tuque, o mearum cura, Sexte, curarum,

vale, Sabine; iam valete formosi.

Nos ad beatos vela mittimus portus

magni petentes docta dicta Sironis

vitamque ab omni vindicabimus cura.

Ite hinc, camenae; vos quoque ite iam sane,

dulces camenae (nam fatebimur verum,

dulces fuistis): et tamen meas chartas

revisitote, sed pudenter et raro.

Socer, beate nec tibi neque alteri,

generque Noctuine, putidum caput,

tuoque nunc puella talis et tuo

stupore pressa rus abibit et mihi

(ut ille versus usquequaque pertinet)

"Gener socerque, perdidistis omnia."

Scilicet hoc sine fraude, Vari dulcissime, dicam:

"Dispeream, nisi me perdidit iste putus."

Sin autem praecepta vetant me dicere, sane

non dicam, sed: "Me perdidit iste puer."

VIII.

Villula, quae Sironis eras, et pauper agelle,

verum illi domino tu quoque divitiae,

me tibi et hos una mecum, quos semper amavi,

siquid de patria tristius audiero,

commendo ‹im›primisque patrem: tu nunc eris illi

Mantua quod fuerat quodque Cremona prius.

Pauca mihi, niveo sed non incognita Phoebo,

pauca mihi doctae dicite Pegasides.

Victor adest, magni magnum decus ecce triumphi,

victor, qua terrae quaque patent maria,

horrida barbaricae portans insignia pugnae,

magnus ut Oenides utque superbus Eryx,

nec minus idcirco vestros expromere cantus

maximus et sanctos dignus inire choros.

Hoc itaque insuetis iactor magis, optime, curis,

quid de te possim scribere quidve tibi.

Namque (fatebor enim) quae maxima deterrendi

debuit, hortandi maxima causa fuit.

Pauca tua in nostras venerunt carmina chartas,

carmina cum lingua, tum sale Cecropio,

carmina quae Phrygium, saeclis accepta futuris,

carmina, quae Pylium vincere digna senem.

Molliter hic viridi patulae sub tegmine quercus

Moeris pastores et Meliboeus erant

dulcia iactantes alterno carmina versu,

qualia Trinacriae doctus amat iuvenis.

Certatim ornabant omnes heroida divi,

certatim divae munere quoque suo.

Felicem ante alias o te scriptore puellam:

altera non fama dixerit esse prior:

non illa, Hesperidum ni munere capta fuisset,

quae volucrem cursu vicerat Hippomenen;

candida cycneo non edita Tyndaris ovo;

non supero fulgens Cassiopea polo;

non defensa diu † multum certamine equorum,

obstabant gravidae quod sibi quaeque manus

saepe animam generi pro qua pater impius hausit,

saepe rubro similis sanguine fluxit humus;

regia non Semele, non Inachis Acrisione,

immitti expertae fulmine et imbre Iovem;

non cuius ob raptum pulsi liquere penates

Tarquinii patrios, filius atque pater,

illo quo primum dominatus Roma superbos

mutavit placidis tempore consulibus,

multa neque immeritis donavit praemia alumnis,

praemia Messallis maxima Poplicolis.

Nam quid ego immensi memorem studia ista laboris,

horrida quid durae tempora militiae?

Castra foro, ‹te› castra Urbi praeponere, castra

tam procul hoc gnato, tam procul hac patria;

immoderata pati iam frigora iamque calores,

sternere vel dura posse super silice;

saepe trucem adverso perlabi sidere pontum,

saepe mare audendo vincere, saepe hiemem,

saepe etiam densos immittere corpus in hostes,

communem belli non meminisse deum;

nunc celeres Afros, periurae milia gentis,

aurea nunc rapidi flumina adire Tagi,

nunc aliam ex alia bellando quaerere gentem,

vincere et Oceani finibus ulterius?

non nostrum est tantas, non, inquam, attingere laudes,

quin ausim hoc etiam dicere, vix hominum est:

ipsa haec, ipsa ferent rerum monumenta per orbem,

ipsa sibi egregium facta decus parient.

Nos ea quae tecum finxerunt carmina divi,

Cynthius et Musae, Bacchus et Aglaie,

si laudem aspirare humilis, si adire Cyrenas,

si patrio Graios carmine adire sales

possumus, optatis plus iam procedimus ipsis.

Hoc satis est: pingui nil mihi cum populo.

Sabinus ille, quem videtis, hospites,

ait fuisse mulio celerrimus,

neque ullius volantis impetum cisi

nequisse praeterire, sive Mantuam

opus foret volare sive Brixiam.

Et hoc negat Triphonis aemuli domum

negare nobilem insulamve Caeruli,

ubi iste post Sabinus, ante Quinctio

bidente dicit attodisse forcipe

comata colla, ne Cytorio iugo

premente dura volnus ederet iuba.

Cremona frigida et lutosa Gallia,

tibi haec fuisse et esse cognitissima

ait Sabinus. ultima ex origine

tua stetisse ‹dicit› in voragine,

tua in palude deposisse sarcinas

et inde tot per orbitosa milia

iugum tulisse, laeva sive dextera

strigare mula sive utrumque coeperat.

neque ulla vota semitalibus deis

sibi esse facta praeter hoc novissimum,

paterna lora proximumque pectinem.

Sed haec prius fuere: nunc eburnea

sedetque sede seque dedicat tibi,

gemelle Castor et gemelle Castoris.

"Quis deus, Octavi, te nobis abstulit? An quae

dicunt, a, nimio pocula dura mero?"

"Vobiscum, si est culpa, bibi; sua quemque sequontur

fata: quid immeriti crimen habent cyathi?"

"Scripta quidem tua nos multum mirabimur et te

raptum et Romanam flebimus historiam,

sed tu nullus eris." Perversi dicite Manes,

hunc superesse patri quae fuit invidia?

Superbe Noctuine, putidum caput,

datur tibi puella quam petis, datur;

datur, superbe Noctuine, quam petis.

Sed, o superbe Noctuine, non vides

duas habere filias Atilium,

‹duas›, et hanc et alteram, tibi dari?

Adeste, nunc adeste: ducit, ut decet,

superbus ecce Noctuinus - hirneam.

Thalassio, thalassio, ‹thalassio›.

Iacere me, quod alta non possim, putas,

ut ante vectari freta

nec ferre durum frigus aut aestum pati

neque arma victoris sequi?

Valent, valent mihi ira et antiquos furor

et lingua qua † assim tibi

et prostitutae turpe contubernium

sororis (o quid me incitas,

quid impudice et improbande Caesari?).

Seu furta dicantur tua

et heluato sera patrimonio

in fratre parsimonia

vel acta puero cum viris convivia

udaeque per somnum nates

et inscio repente clamatum insuper

"Thalassio, thalassio"

quid palluisti, femina? An ioci dolent?

An facta cognoscis tua?

Non me vocabis pulcra per Cotytia

ad feriatos fascinos

nec deinde te movere lumbos in † ratulam

prensis videbo altaribus

flavomque propter Thybrim olentis nauticum

vocare, ubi adpulsae rates

caeno retentae sordido stant in vadis

macraque luctantes aqua,

neque in culinam et uncta compitalia

dapesque duces sordidas,

quibus repletus ut salivosis aquis,

obesam ad uxorem redis

et aestuantes dote solvis pantices

osusque lambis saviis.

Nunc laede, nunc lacesse, si quidquam vales.

Et nomen adscribo tuom:

cinaede Liciene, liquerunt opes

fameque genuini crepant;

videbo habentem praeter ignavos nihil

fratres et iratum Iovem

scissumque ventrem et hirniosi patrui

pedes inedia turgidos.

Si mihi susceptum fuerit decurrere munus,

o Paphon, o sedes quae colis Idalias,

Troius Aeneas Romana per oppida digno

iam tandem ut tecum carmine victus eat:

non ego ture modo aut picta tua templa tabella

ornabo et puris serta feram manibus

corniger hos aries humilis et maxima taurus

victima sacrato sparget honore focos

marmoreusque tibi aut mille coloribus ales

in morem picta stabit Amor pharetra.

Adsis o Cytherea: tuos te Caesar Olympo

et Surrentini litoris ara vocat.

Vate Syracosio qui dulcior, Hesiodoque

maior, Homereo non minor ore fuit,

illius haec quoque sunt divini elementa poëtae,

et rudis in vario carmine Calliope.

Callide mage sub hec celi est iniuria secli

antiquis, hospes, non minor ingeniis,

et quo Roma uiro doctis certaret Athenis;

ferrea sed nulli uincere fata datur.

Dē quā saēpĕ tĭbī, vēnīt, sēd, Tūccă, vĭdērĕ

nōn lĭcĕt: ōccŭlĭtūr ‖ līmĭnĕ claūsă vĭrī.

Dē quā saēpĕ tĭbī, nōn vēnĭt ădhūc mĭhĭ; nāmquĕ

si ōccŭlĭtūr, lōnge ēst, ‖ tāngĕrĕ quōd nĕquĕās.

Vēnĕrĭt, aūdīvī. Sēd iām mĭhĭ nūntĭŭs īstĕ

quīd prōdēst? Īllī ‖ dīcĭtĕ cuī rĕdĭīt.

Cŏrīnthĭōrum ămātŏr īstĕ vērbōrūm,

īste īstĕ rhētōr, nāmquĕ quātĕnūs tōtūs

Thūcŷdĭdēs, tўrānnŭs Āttĭcaē fēbrīs:

taū Gāllĭcūm, mĭn ēt sphĭn ēt - măle īllī sīt,

ĭta ōmnĭa īstă vērbă mīscŭīt frātrī.

Āspĭcĕ quēm vălĭdō sūbnīxūm Glōrĭă rēgnō

āltĭŭs ēt caēlī ‖ sēdĭbŭs ēxtŭlĕrāt.

Tērrārum hīc bēllō māgnūm cōncūssĕrăt ōrbēm,

hīc rēgēs Ăsĭaē ‖ frēgĕrăt, hīc pŏpŭlōs,

hīc grăvĕ sērvĭtĭūm tĭbĭ iām, tĭbĭ, Rōmă, fĕrēbāt

(cētĕră nāmquĕ vĭrī ‖ cūspĭdĕ cōncĭdĕrānt),

cūm sŭbĭto īn mĕdĭō rērūm cērtāmĭnĕ praēcēps

cōrrŭĭt, ē pătrĭā ‖ pūlsŭs ĭn ēxĭlĭūm.

Tālĕ dĕaē nūmēn, tālī mōrtālĭă nūtū

fāllāx mōmēntō ‖ tēmpŏrĭs hōră dĕdīt.

Quōcūmque īrĕ fĕrūnt vărĭaē nōs tēmpŏră vītaē,

tāngĕrĕ quās tērrās ‖ quōsquĕ vĭdēre hŏmĭnēs,

dīspĕrĕām sī tē fŭĕrīt mĭhĭ cārĭŏr āltēr:

āltĕr ĕnīm quī tē ‖ dūlcĭŏr ēssĕ pŏtēst?

Cuī iŭvĕni ānte ălĭōs dīvī dīvōmquĕ sŏrōrēs

cūnctă nĕque īndīgnō, ‖ Mūsă, dĕdērĕ bŏnă,

cūnctă, quĭbūs gaūdēt Phoēbī chŏrŭs īpsĕquĕ Phoēbūs,

dōctĭŏr ō quīs tē, ‖ Mūsă, fŭīssĕ pŏtēst?

Ō quīs te īn tērrīs lŏquĭtūr iūcūndĭŏr ūnō?

Clīō nām cērtē ‖ cāndĭdă nōn lŏquĭtūr.

Quāre īllūd sătĭs ēst, sī tē pērmīttĭs ămārī;

nām cōntra ūt sĭt ămōr ‖ mūtŭŏs, ūndĕ mĭhī?

Īte hīnc ĭnānĕs, ītĕ, rhētŏrum āmpūllaē,

īnflātă rhōsō nōn Ăchāĭcō vērbă,

ēt vōs, Sĕlīquĕ Tārquĭtīquĕ Vārrōquĕ,

schŏlāstĭcōrūm nātĭō mădēns pīnguī

īte hīnc ĭnānĕ cŷmbălōn iŭvēntūtīs.

Tūque, ō mĕārūm cūră, Sēxtĕ, cūrārūm,

vălē, Săbīnĕ; iām vălētĕ fōrmōsī.

Nōs ād bĕātōs vēlă mīttĭmūs pōrtūs

māgnī pĕtēntēs dōctă dīctă Sīrōnīs

vītāmque ăb ōmnī vīndĭcābĭmūs cūrā.

Īte hīnc, cămēnaē; vōs quŏque ītĕ iām sānē,

dūlcēs cămēnaē (nām fătēbĭmūr vērūm,

dūlcēs fŭīstĭs): ēt tămēn mĕās chārtās

rĕvīsĭtōtĕ, sēd pŭdēntĕr ēt rārō.

Sŏcēr, bĕātĕ nēc tĭbī nĕque āltĕrī,

gĕnērquĕ Nōctŭīnĕ, pūtĭdūm căpūt,

tŭōquĕ nūnc pŭēllă tālĭs ēt tŭō

stŭpōrĕ prēssă rūs ăbībĭt ēt mĭhĭ

(ŭt īllĕ vērsŭs ūsquĕquāquĕ pērtĭnēt)

"Gĕnēr sŏcērquĕ, pērdĭdīstĭs ōmnĭă."

Scīlĭcĕt hōc sĭnĕ fraūdĕ, Vărī dūlcīssĭmĕ, dīcām:

"Dīspĕrĕām, nĭsĭ mē ‖ pērdĭdĭt īstĕ pŭtūs."

Sīn aūtēm praēcēptă vĕtānt mē dīcĕrĕ, sānē

nōn dīcām, sēd: "Mē ‖ pērdĭdĭt īstĕ pŭēr."

Vīllŭlă, quaē Sīrōnĭs ĕrās, ēt paūpĕr ăgēllĕ,

vērum īllī dŏmĭnō ‖ tū quŏquĕ dīvĭtĭaē,

mē tĭbi ĕt hōs ūnā mēcūm, quōs sēmpĕr ămāvī,

sīquīd dē pătrĭā ‖ trīstĭŭs aūdĭĕrō,

cōmmēndo ‹īm›prīmīsquĕ pătrēm: tū nūnc ĕrĭs īllī

Māntŭă quōd fŭĕrāt ‖ quōdquĕ Crĕmōnă prĭūs.

Paūcă mĭhī, nĭvĕō sēd nōn īncōgnĭtă Phoēbō,

paūcă mĭhī dōctaē ‖ dīcĭtĕ Pēgăsĭdēs.

Vīctŏr ădēst, māgnī māgnūm dĕcŭs ēccĕ trĭūmphī,

vīctōr, quā tērraē ‖ quāquĕ pătēnt mărĭă,

hōrrĭdă bārbărĭcaē pōrtāns īnsīgnĭă pūgnaē,

māgnŭs ŭt Oēnīdēs ‖ ūtquĕ sŭpērbŭs Ĕrŷx,

nēc mĭnŭs īdcīrcō vēstrōs ēxprōmĕrĕ cāntūs

māxĭmŭs ēt sānctōs ‖ dīgnŭs ĭnīrĕ chŏrōs.

Hōc ĭtăque īnsuētīs iāctōr măgĭs, ōptĭmĕ, cūrīs,

quīd dē tē pōssīm ‖ scrībĕrĕ quīdvĕ tĭbī.

Nāmquĕ (fătēbŏr ĕnīm) quaē māxĭmă dētērrēndī

dēbŭĭt, hōrtāndī ‖ māxĭmă caūsă fŭīt.

Paūcă tŭa īn nōstrās vēnērūnt cārmĭnă chārtās,

cārmĭnă cūm līnguā, ‖ tūm sălĕ Cēcrŏpĭō,

cārmĭnă quaē Phrўgĭūm, saēclīs āccēptă fŭtūrīs,

cārmĭnă, quaē Pўlĭūm ‖ vīncĕrĕ dīgnă sĕnēm.

Mōllĭtĕr hīc vĭrĭdī pătŭlaē sūb tēgmĭnĕ quērcūs

Moērīs pāstōrēs ‖ ēt Mĕlĭboēŭs ĕrānt

dūlcĭă iāctāntēs āltērnō cārmĭnă vērsū,

quālĭă Trīnăcrĭaē ‖ dōctŭs ămāt iŭvĕnīs.

Cērtātim ōrnābānt ōmnēs hērōĭdă dīvī,

cērtātīm dīvaē ‖ mūnĕrĕ quōquĕ sŭō.

Fēlīcem ānte ălĭās ō tē scrīptōrĕ pŭēllām:

āltĕră nōn fāmā ‖ dīxĕrĭt ēssĕ prĭōr:

nōn īlla, Hēspĕrĭdūm nī mūnĕrĕ cāptă fŭīssēt,

quaē vŏlŭcrēm cūrsū ‖ vīcĕrăt Hīppŏmĕnēn;

cāndĭdă cŷcnēō nōn ēdĭtă Tŷndărĭs ōvō;

nōn sŭpĕrō fūlgēns ‖ Cāssĭŏpēă pŏlō;

nōn dēfēnsă dĭū † mūltūm cērtāmĭne ĕquōrūm,

ōbstābānt grăvĭdaē ‖ quōd sĭbĭ quaēquĕ mănūs

saēpe ănĭmām gĕnĕrī prō quā pătĕr īmpĭŭs haūsīt,

saēpĕ rŭbrō sĭmĭlīs ‖ sānguĭnĕ flūxĭt hŭmūs;

rēgĭă nōn Sēmēlĕ, nŏn Īnăchĭs Ācrĭsĭōnē,

īmmītti ēxpērtaē ‖ fūlmĭne ĕt īmbrĕ Iŏvēm;

nōn cŭiŭs ōb rāptūm pūlsī līquērĕ pĕnātēs

Tārquĭnĭī pătrĭōs, ‖ fīlĭŭs ātquĕ pătēr,

īllō quō prīmūm dŏmĭnātūs Rōmă sŭpērbōs

mūtāvīt plăcĭdīs ‖ tēmpŏrĕ cōnsŭlĭbūs,

mūltă nĕque īmmĕrĭtīs dōnāvīt praēmĭa ălūmnīs,

praēmĭă Mēssāllīs ‖ māxĭmă Pōplĭcŏlīs.

Nām quĭd ĕgo īmmēnsī mĕmŏrēm stŭdĭa īstă lăbōrīs,

hōrrĭdă quīd dūraē ‖ tēmpŏră mīlĭtĭaē?

Cāstră fŏrō, ‹tē› cāstra Ūrbī praēpōnĕrĕ, cāstră

tām prŏcŭl hōc gnātō, ‖ tām prŏcŭl hāc pătrĭā;

īmmŏdĕrātă pătī iām frīgŏră iāmquĕ călōrēs,

stērnĕrĕ vēl dūrā ‖ pōssĕ sŭpēr sĭlĭcĕ;

saēpĕ trŭcem ādvērsō pērlābī sīdĕrĕ pōntūm,

saēpĕ măre aūdēndō ‖ vīncĕrĕ, saēpe hĭĕmēm,

saēpe ĕtĭām dēnsōs īmmīttĕrĕ cōrpŭs ĭn hōstēs,

cōmmūnēm bēllī ‖ nōn mĕmĭnīssĕ dĕūm;

nūnc cĕlĕrēs Āfrōs, pēriūraē mīlĭă gēntīs,

aūrĕă nūnc răpĭdī ‖ flūmĭna ădīrĕ Tăgī,

nūnc ălĭam ēx ălĭā bēllāndō quaērĕrĕ gēntēm,

vīncĕre ĕt Ōcĕănī ‖ fīnĭbŭs ūltĕrĭūs?

nōn nōstrum ēst tāntās, nōn, īnquam, āttīngĕrĕ laūdēs,

quīn aūsim hōc ĕtĭām ‖ dīcĕrĕ, vīx hŏmĭnum ēst:

īpsa haēc, īpsă fĕrēnt rērūm mŏnŭmēntă pĕr ōrbēm,

īpsă sĭbi ēgrĕgĭūm ‖ fāctă dĕcūs părĭēnt.

Nōs ĕă quaē tēcūm fīnxērūnt cārmĭnă dīvī,

Cŷnthĭŭs ēt Mūsaē, ‖ Bācchŭs ĕt Āglăĭē,

sī laūdem āspīrāre hŭmĭlīs, si ādīrĕ Cўrēnās,

sī pătrĭō Grāiōs ‖ cārmĭne ădīrĕ sălēs

pōssŭmŭs, ōptātīs plūs iām prōcēdĭmŭs īpsīs.

Hōc sătĭs ēst: pīnguī ‖ nīl mĭhĭ cūm pŏpŭlō.

Săbīnŭs īllĕ, quēm vĭdētĭs, hōspĭtēs,

ăīt fŭīssĕ mūlĭō cĕlērrĭmūs,

nĕque ūllĭūs vŏlāntĭs īmpĕtūm cĭsī

nĕquīssĕ praētĕrīrĕ, sīvĕ Māntŭām

ŏpūs fŏrēt vŏlārĕ sīvĕ Brīxĭām.

Ĕt hōc nĕgāt Trĭphōnĭs aēmŭlī dŏmūm

nĕgārĕ nōbĭlem īnsŭlāmvĕ Caērŭlī,

ŭbi īstĕ pōst Săbīnŭs, āntĕ Quīnctĭō

bĭdēntĕ dīcĭt āttŏdīssĕ fōrcĭpĕ

cŏmātă cōllă, nē Cўtōrĭō iŭgō

prĕmēntĕ dūră vōlnŭs ēdĕrēt iŭbā.

Crĕmōnă frīgĭda ēt lŭtōsă Gāllĭă,

tĭbi haēc fŭīsse ĕt ēssĕ cōgnĭtīssĭmă

ăīt Săbīnŭs. ūltĭma ēx ŏrīgĭnĕ

tŭā stĕtīssĕ ‹dīcĭt› īn vŏrāgĭnĕ,

tŭa īn pălūdĕ dēpŏsīssĕ sārcĭnās

ĕt īndĕ tōt pĕr ōrbĭtōsă mīlĭă

iŭgūm tŭlīssĕ, laēvă sīvĕ dēxtĕră

strĭgārĕ mūlă sīve ŭtrūmquĕ coēpĕrāt.

nĕque ūllă vōtă sēmĭtālĭbūs dĕīs

sĭbi ēssĕ fāctă praētĕr hōc nŏvīssĭmūm,

pătērnă lōră prōxĭmūmquĕ pēctĭnēm.

Sĕd haēc prĭūs fŭērĕ: nūnc ĕbūrnĕā

sĕdētquĕ sēdĕ sēquĕ dēdĭcāt tĭbĭ,

gĕmēllĕ Cāstŏr ēt gĕmēllĕ Cāstŏrīs.

"Quīs dĕŭs, Ōctāvī, tē nōbīs ābstŭlĭt? Ān quaē

dīcūnt, ā, nĭmĭō ‖ pōcŭlă dūră mĕrō?"

"Vōbīscūm, si ēst cūlpă, bĭbī; sŭă quēmquĕ sĕquōntūr

fātă: quĭd īmmĕrĭtī ‖ crīmĕn hăbēnt cўăthī?"

"Scrīptă quĭdēm tŭă nōs mūltūm mīrābĭmŭr ēt tē

rāptum ēt Rōmānām ‖ flēbĭmŭs hīstŏrĭām,

sēd tū nūllŭs ĕrīs." Pērvērsī dīcĭtĕ Mānēs,

hūnc sŭpĕrēssĕ pătrī ‖ quaē fŭĭt īnvĭdĭă?

Sŭpērbĕ Nōctŭīnĕ, pūtĭdūm căpūt,

dătūr tĭbī pŭēllă quām pĕtīs, dătūr;

dătūr, sŭpērbĕ Nōctŭīnĕ, quām pĕtīs.

Sĕd, ō sŭpērbĕ Nōctŭīnĕ, nōn vĭdēs

dŭās hăbērĕ fīlĭās Ătīlĭūm,

‹dŭās›, ĕt hānc ĕt āltĕrām, tĭbī dărī?

Ădēstĕ, nūnc ădēstĕ: dūcĭt, ūt dĕcēt,

sŭpērbŭs ēccĕ Nōctŭrīnŭs - hīrnĕām.

Thălāssĭō, thălāssĭō, ‹thălāssĭō›.

Iăcērĕ mē, quŏd āltă nōn pōssīm, pŭtās,

ŭt āntĕ vēctărī frĕtă

nēc fērrĕ dūrūm frīgŭs aūt aēstūm pătī

nĕque ārmă vīctōrīs sĕquī?

Vălēnt, vălēnt mĭhi īra ĕt āntīquōs fŭrōr

ēt līnguă quā † āssīm tĭbĭ

ēt prōstĭtūtaē tūrpĕ cōntŭbērnĭūm

sŏrōrĭs (ō quīd me īncĭtās,

quĭd īmpŭdīce ĕt īmprŏbāndĕ Caēsărī?).

Seū fūrtă dīcāntūr tŭă

ĕt hēlŭātō sēră pātrĭmōnĭō

īn frātrĕ pārsĭmōnĭă

vĕl āctă pŭĕrō cūm vĭrīs cōnvīvĭă

ūdaēquĕ pēr sōmnūm nătēs

ĕt īnscĭō rĕpēntĕ clāmătum īnsŭpēr

"Thălāssĭō, thălāssĭō"

quīd pāllŭīstī, fēmĭna? Ān iŏcī dŏlēnt?

Ān fāctă cōgnōscīs tŭă?

Nōn mē vŏcābīs pūlcră pēr Cŏtŷtĭă

ād fērĭātōs fāscĭnōs

nēc deīndĕ tē mŏvērĕ lūmbōs īn † rātŭlām

prēnsīs vĭdēbo āltārĭbūs

flāvōmquĕ prōptēr Thŷbrim ŏlēntīs naūtĭcūm

vŏcāre, ŭbi ādpūlsaē rătēs

caēnō rĕtēntaē sōrdĭdō stānt īn vădīs

măcrāquĕ lūctāntēs ăquā,

nĕque īn cŭlīnam ĕt ūnctă cōmpĭtālĭă

dăpēsquĕ dūcēs sōrdĭdās,

quĭbūs rĕplētŭs ūt sălīvōsīs ăquīs,

ŏbēsam ăd ūxōrēm rĕdīs

ĕt aēstŭāntēs dōtĕ sōlvīs pāntĭcēs

ōsūsquĕ lāmbīs sāvĭīs.

Nūnc laēdĕ, nūnc lăcēssĕ, sī quīdquām vălēs.

Ēt nōmĕn ādscrībō tŭōm:

cĭnaēdĕ Līcĭēnĕ, lĭquērūnt ŏpēs

fămēquĕ gēnuĭnī crĕpānt;

vĭdēbo hăbēntēm praētĕr īgnāvōs nĭhīl

frātrēs ĕt īrătūm Iŏvēm

scīssūmquĕ vēntrem ĕt hīrnĭōsī pātrŭī

pĕdēs ĭnēdiā tūrgĭdōs.

Sī mĭhĭ sūscēptūm fŭĕrīt dēcūrrĕrĕ mūnūs,

ō Păphŏn, ō sēdēs ‖ quaē cŏlĭs Īdălĭās,

Trōĭŭs Aēnēās Rōmānă pĕr ōppĭdă dīgnō

iām tāndem ūt tēcūm ‖ cārmĭnĕ vīctŭs ĕāt:

nōn ĕgŏ tūrĕ mŏdo aūt pīctā tŭă tēmplă tăbēllā

ōrnābo ēt pūrīs ‖ sērtă fĕrām mănĭbūs

cōrnĭgĕr hōs ărĭēs hŭmĭlīs ēt māxĭmă taūrūs

vīctĭmă sācrātō ‖ spārgĕt hŏnōrĕ fŏcōs

mārmŏrĕūsquĕ tĭbi aūt mīllē cōlōrĭbŭs ālēs

īn mōrēm pīctā ‖ stābĭt Ămōr phărĕtrā.

Ādsīs ō Cўthĕrēă: tŭōs tē Caēsăr Ŏlŷmpō

ēt Sūrrēntīnī ‖ lītŏrĭs āră vŏcāt.

Vātĕ Sўrācŏsĭō quī dūlcĭŏr, Hēsĭŏdōquĕ

māĭŏr, Hōmĕrĕō ‖ nōn mĭnŏr ōrĕ fŭīt,

īllĭŭs haēc quŏquĕ sūnt dīvīni ĕlĕmēntă pŏētaē,

ēt rŭdĭs īn vărĭō ‖ cārmĭnĕ Cāllĭŏpē.

Cāllĭdĕ māgĕ sŭb hēc cēli ēst īniūrĭă sēclī

āntīquīs, hōspēs, ‖ nōn mĭnŏr īngĕnĭīs,

ēt quō Rōmă vĭrō dōctīs cērtārĕt Ăthēnīs;

fērrĕă sēd nūllī ‖ vīncĕrĕ fātă dătūr.