GERMANICI - ARATEA


0

Āb Iŏvĕ prīncĭpĭūm māgnō dēdūxĭt Ărātūs,

cārmĭnĭs āt nōbīs, gĕnĭtōr, tū māxĭmŭs aūctōr,

tē vĕnĕrōr, tĭbĭ sācră fĕrō dōctīquĕ lăbōrīs

prīmĭtĭās. prŏbăt īpsĕ dĕūm rēctōrquĕ sătōrquĕ.

quāntum ĕtĕnīm pōssēnt ānnī cērtīssĭmă sīgnă,5

quā sōl ārdēntēm cāncrūm răpĭdīssĭmŭs āmbīt

dīvērsāsquĕ sĕcāt mētās gĕlĭdī căprĭcōrnī

quāve ărĭēs ēt lībra aēquānt dīvōrtĭă lūcīs,

sī nōn tāntă quĭēs, tē praēsĭdĕ, pūppĭbŭs aēquōr

cūltōrīquĕ dărēt tērrās, prŏcŭl ārmă sĭlērēnt?10

nūnc văcăt aūdācīs īn caēlūm tōllĕrĕ vūltūs

sīdĕrăque ēt mūndī vărĭōs cōgnōscĕrĕ mōtūs,

nāvĭtă quīd căvĕāt, quīd scītūs vītĕt ărātōr,

quāndŏ rătēm vēntīs aūt crēdāt sēmĭnă tērrīs.

haēc ĕgŏ dūm Lătĭīs cōnōr praēdīcĕrĕ Mūsīs,15

pāx tŭă tūque ādsīs nātō nūmēnquĕ sĕcūndēs!

Cētĕră, quaē tōtō fūlgēnt văgă sīdĕră mūndō,

īndēfēssă trăhīt prŏprĭō cūm pōndĕrĕ caēlūm.

āxĭs ăt īmmōtūs sēmpēr vēstīgĭă sērvāt

lībrātāsquĕ tĕnēt tērrās ēt cārdĭnĕ fīrmō20

ōrbem ăgĭt. ēxtrēmūm gĕmĭnūs dētērmĭnăt āxēm,

quēm Grāī dīxērĕ pŏlōn; pārs mērsă sŭb ūndās

ōcĕănī, pārs cēlsă sŭb hōrrĭfĕrō | ăquĭlōnē.

Āxēm Crētaēaē dēxtrā laēvāquĕ tŭēntūr

sīve ārctoē seū Rōmānī cōgnōmĭnĭs ūrsaē25

plaūstrăvĕ, quaē făcĭēs stēllārūm prōxĭmă vērō:

trēs tēmōnĕ rŏtīsquĕ mĭcānt sūblīmĕ quătērnaē.

sī mĕlĭūs dīxīssĕ fĕrās, ŏbŭērsă rĕfūlgēnt

ōră fĕrīs; căpŭt āltĕrĭūs sŭpĕr hōrrĭdă tērgă

āltĕrĭūs lūcēt; prōnās răpĭt ōrbĭs ĭn īpsōs30

dēclīvīs ŭmĕrōs. vĕtĕrī sī grātĭă fāmaē,

Crēsĭă vōs tēllūs ālvīt, mŏdĕrātŏr Ŏlŷmpī

dōnāvīt caēlō; mĕrĭtūm cūstōdĭă fēcīt,

quōd fīdaē cŏmĭtēs prīma īncūnābŭlă māgnī

fōvērūnt Iŏvĭs, āttŏnĭtaē cūm fūrtă părēntīs35

aērĕă pūlsāntēs mēndācī cŷmbălă dēxtrā,

vāgītūs pŭĕrī pătrĭās nē tāngĕrĕt aūrīs,

Dīctaēī tēxēre ădўtīs fămŭlī Cŏrўbāntēs.

hīnc Iŏvĭs āltrīcēs Hĕlĭcē Cўnŏsūrăquĕ fūlgēnt.

dāt Grāīs Hĕlĭcē cūrsūs māiōrĭbŭs āstrīs,40

Phoēnīcās Cўnŏsūră rĕgīt. sēd cāndĭdă tōtă

ēt lĭquĭdō splēndōre Hĕlĭcē nĭtĕt; haūt prĭŭs ūllă,

cūm sōl ōcĕănō fūlgēntĭă cōndĭdĭt ōră,

stēllă mĭcāt caēlō, sēptēm quām Crēsĭă flāmmīs.

cērtĭŏr ēst Cўnŏsūră tămēn sūlcāntĭbŭs aēquōr,45

quīppĕ brĕvīs tōtām fīdō sē cārdĭnĕ vērtīt

Sīdŏnĭāmquĕ rătēm nūmquām spēctātă fĕfēllīt.

Hās īntēr mĕdĭās ābrūptī flūmĭnĭs īnstār

īmmānīs sērpēns sĭnŭōsă vŏlūmĭnă tōrquēt

hīnc ātque hīnc sŭpĕrāque īllās mīrābĭlĕ mōnstrūm.50

caūda Hĕlĭcēn sūprā tēndīt, rĕdĭt ād Cўnŏsūrān

squāmĭgĕrō lāpsū; quā dēsĭnĭt ūltĭmă caūdă,

hāc căpŭt ēst Hĕlĭcēs; flēxū cōmprēndĭtŭr āltō

sērpēntīs Cўnŏsūra; īlle ēxplĭcăt āmplĭŭs ōrbēs

sūblātūsquĕ rĕtrō māiōrēm rēspĭcĭt ārctōn.55

ārdēnt īngēntēs ŏcŭlī, căvă tēmpŏră clārīs

ōrnāntūr flāmmīs, mēntō sĕdĕt ūnĭcŭs īgnīs.

tēmpūs dēxtĕrĭūs quā sīgnāt stēllă drăcōnīs

quāquĕ sĕdēt mēntūm, lūcētquĕ nŏvīssĭmă caūdă

ēxtrēmūmque Hĕlĭcēs sīdūs mĭcăt. hāc rădĭātūr60

sērpēntīs dēclīvĕ căpūt, quā prōxĭmă sīgnă

ōccāsūs ōrtūsque ūnō tāngūntŭr ăb ōrbĕ,

ōcĕănī tŭmĭdīs īgnōtaē flūctĭbŭs ārctoē,

sēmpĕr ĭnōccĭdŭīs sērvāntēs īgnĭbŭs āxēm.

Haūd prŏcŭl ēffĭgĭēs īnde ēst dēfēctă lăbōrĕ.65

nōn īllī nōmēn, nōn māgnī caūsă lăbōrīs,

dēxtrō nāmquĕ gĕnū nīxūs dīvērsăquĕ tēndēns

brācchĭă, sūpplĭcĭtēr pāssīs ād nūmĭnă pālmīs.

sērpēntīs căpĭtī fīgīt vēstīgĭă laēvă.

Tūm fēssī sūbtēr cōstās ātque ārdŭă tērgă70

clāra Ărĭādnaēō sācrātāst īgnĕ cŏrōnă,

hūnc īllī Bācchūs thălămī mĕmŏr āddĭt hŏnōrēm.

tērgă nĭtēnt stēllīs, āt quā sē vērtĭcĕ tōllīt

sūccĭdŭīs gĕnĭbūs lāssum ēt mĭsĕrābĭlĕ sīdūs,

hāc ŏphĭūchŭs ĕrīt lōngē căpŭt āntĕ nŏtābīs75

ēt vāstōs ŭmĕrōs, tūm cētĕră mēmbră sĕquūntūr.

īllīs lānguĕt hŏnōs, ŭmĕrīs mănĕt īntĕgĕr ārdōr,

lūna ĕtĭām mēnsēm cūm plēnō dīvĭdĭt ōrbĕ.

lūx tĕnŭīs mănĭbūs, pēr quās ēlābĭtŭr ānguīs,

prēssŭs ŭtrāquĕ mănū, mĕdĭūm cīngēns ŏphĭūchūm.80

scōrpĭŏs īmă pĕdūm tāngīt, sēd plāntă sĭnīstră

īn tērgō rĕsĭdēt, vēstīgĭă dēxtĕră pēndēnt.

īmpār ēst mănĭbūs pōndūs, nām dēxtĕră pārvām

pārtem ānguīs rĕtĭnēt, pēr laēvam āttōllĭtŭr ōmnīs,

quāntūmque āb laēvā dīstāntĭă sērtă nŏtāntūr,85

ērĭgĭtūr tāntūm sērpēns ātque ūltĭmă mēntō

stēllă sŭb aēthĕrĭā lūcēt crīnītă cŏrōnā.

āt quā sē dōrsō sīnvābīt lūbrĭcŭs ānguīs

īnsīgnī caēlūm pērfūndēnt lūmĭnĕ chēlaē.

Īpsam Hĕlĭcēn sĕquĭtūr sĕnĭōr băcŭlōquĕ mĭnātūr,90

sīve īlle ārctŏphўlāx seū Bācchi ōb mūnĕră caēsūs

Īcărŭs ērēptām pēnsāvīt sīdĕrĕ vītām.

nōn īlli ōbscūrūm căpŭt ēst, nōn trīstĭă mēmbră,

sēd prŏprĭō tămĕn ūnă mĭcāt sūb nōmĭnĕ flāmmă,

ārctūrūm dīxērĕ, sĭnūs quā vīncŭlă nōdānt.95

Vīrgĭnĭs īndĕ sŭbēst făcĭēs, cuī plēnă sĭnīstrā

fūlgēt spīcă mănū mātūrīsque ārdĕt ărīstīs.

quām tē, dīvă, vŏcēm? tāngūnt mōrtālĭă sī tē

cārmĭnă nēc sūrdām praēbēs vĕnĕrāntĭbŭs aūrēm,

ēxōsa heū mōrtālĕ gĕnūs, mĕdĭō mĭhĭ cūrsū100

stābūnt quādrŭpĕdēs ēt flēxīs laētŭs hăbēnīs

tēquĕ tŭūmquĕ cănām tērrīs vĕnĕrābĭlĕ nūmēn.

Aūrĕă pācātī rĕgĕrēs cūm saēcŭlă mūndī,

Iūstĭtĭa īnvĭŏlātă mălīs, plăcĭdīssĭmă vīrgŏ,

sīve īlla Āstraēī gĕnŭs ēs, quēm fāmă părēntēm105

trādĭdĭt āstrōrūm, seū vēra īntērcĭdĭt aēvō

ōrtūs fāmă tŭī, mĕdĭīs tē laētă fĕrēbās

sūblīmīs pŏpŭlīs nēc dēdīgnātă sŭbīrĕ

tēcta hŏmĭnum ēt pūrōs sĭnĕ crīmĭnĕ, dīvă, pĕnātīs

iūră dăbās cūltūquĕ nŏvō rŭdĕ vūlgŭs ĭn ōmnēm110

fōrmābās vītaē sīncērīs ārtĭbŭs ūsūm.

nōndūm vēsānōs răbĭēs nūdāvĕrăt ēnsīs

nēc cōnsānguĭnĕīs fŭĕrāt dīscōrdĭă nōtă,

īgnōtīquĕ mărīs cūrsūs prīvātăquĕ tēllūs

grātă sătīs, nĕquĕ pēr dŭbĭōs ăvĭdīssĭmă vēntōs115

spēs prŏcŭl āmōtās făbrĭcātā nāvĕ pĕtēbāt

dīvĭtĭās, frūctūsquĕ dăbāt plācātă cŏlōnō

spōntĕ sŭā tēllūs nēc pārvī tērmĭnŭs āgrī

praēstābāt dŏmĭnīs, sĭne ĕō tūtīssĭmă, rūră.

Āt pōstquam ārgēntī crēvīt dēfōrmĭŏr aētās120

rārĭŭs īnvīsīt măcŭlātās fraūdĭbŭs ūrbīs

sērăque ăb ēxcēlsīs dēscēndēns mōntĭbŭs ōrĕ

vēlātō trīstīquĕ gĕnās ābscōndĭtă rīcā,

nūllīūsquĕ lărēm, nūllōs ădĭt īllă pĕnātīs.

tāntūm cūm trĕpĭdūm vūlgūs coētūsquĕ nŏtāvīt125

īncrĕpăt "ō pātrūm sŭbŏlēs ōblītă prĭōrūm,

dēgĕnĕrēs sēmpēr sēmpērque hăbĭtūră mĭnōrēs,

quīd mē, cuīŭs ăbīt ūsūs, pēr vōtă vŏcātīs?

quaērēnda ēst sēdēs nōbīs nŏvă, saēcŭlă vēstră

ārtĭbŭs īndŏmĭtīs trādām scĕlĕrīquĕ crŭēntō";130

haēc ēffātă sŭpēr mōntīs ăbĭt ālĭtĕ cūrsū,

āttŏnĭtōs līnquēns pŏpŭlōs grăvĭōră păvēntīs.

Aērĕă sēd pōstquām prōlēs tērrīs dătă nēc iām

sēmĭnă vīrtūtīs vĭtĭīs dēmērsă rĕsīstūnt

fērrīque īnvēntō mēns ēst laētātă mĕtāllō135

pōllŭĭt ēt taūrūs mēnsās āssuētŭs ărātrō,

dēsĕrŭīt prŏpĕrē tērrās iūstīssĭmă vīrgŏ

ēt caēlīst sōrtītă lŏcūm, quā prōxĭmŭs īllī

tārdŭs ĭn ōccāsūm sĕquĭtūr sŭă plaūstră Bŏōtēs.

Vīrgĭnĭs āt plăcĭdaē praēstāntī lūmĭnĕ sīgnāt140

stēlla ŭmĕrōs. Hĕlĭcēn īgnīs nōn clārĭŏr āmbīt,

quīquĕ mĭcāt caūdā quīque ārmūm fūlgĕt ăd īpsūm

quīquĕ prĭōră tĕnēt vēstīgĭă quīquĕ sĕcūndă

clūnĭbŭs hīrsūtīs ēt quī sŭă sīdĕră rēddīt,

nāmque ălĭī, quĭbŭs ēxplētūr cērvīxquĕ căpūtquĕ,145

vātĭbŭs īgnōtī prīscīs sĭne hŏnōrĕ fĕrūntūr.

Quā mĕdĭa ēst Hĕlĭcē, sūbiēctūm rēspĭcĕ cāncrūm;

āt căpĭtī sŭbĕrūnt gĕmĭnī. quā pōstĕrĭōr pēs,

hōrrēntīsquĕ iŭbās ēt fūlvūm cērnĕ lĕōnēm.

hūnc ŭbĭ cōntĭgĕrīt Phoēbī vĭŏlēntĭŏr āxīs,150

āccēnsa īn cāncrō iām tūm gĕmĭnābĭtŭr aēstās.

tūnc lŷmphaē tĕnŭēs, tūnc ēst trīstīssĭmă tēllūs

ēt dēnsās laētūs sĕgĕtēs bĕnĕ cōndĭt ărātōr.

nē mĭhĭ tūnc rēmīs pūlsēt vădă caērŭlă pūppīs;

dēm pŏtĭūs vēntīs ēxcūssō vēlă rŭdēntĕ155

ēxcĭpĭāmquĕ sĭnū zĕphўrīs spīrāntĭbŭs aūrās.

Ēst ĕtĭam aūrīgaē făcĭēs, sīne Ātthĭdĕ tērrā

nātŭs Ĕrīchthŏnĭūs, quī prīmūs sūb iŭgă dūxīt

quādrŭpĕdēs, seū Mŷrtōās dēmērsŭs ĭn ūndās

Mŷrtĭlŏs. hūnc pŏtĭūs spĕcĭēs īn sīdĕrĕ rēddīt,160

sīc nūllī cūrrūs, sīc rūptīs maēstŭs hăbēnīs

pērfĭdĭā Pĕlŏpīs rāptām gĕmĭt Hīppŏdămīām.

īpse īngēns trānsvērsŭs ăbīt laēvā gĕmĭnōrūm

māiōrīsque ūrsaē cōntrā dēlābĭtŭr ōră.

nūmĭnă praētĕrĕā sēcūm trăhĭt, ūnă pŭtātūr165

nūtrīx ēssĕ Iŏvīs, sī vērē Iūppĭtĕr īnfāns

ūbĕră Crētaēaē mūlsīt fīdīssĭmă cāpraē,

sīdĕrĕ quaē clārō grātūm tēstātŭr ălūmnūm.

hānc Aūrīga ŭmĕrō tōtām gĕrĭt, āt mănŭs haēdōs

ōstēndīt, naūtīs ĭnĭmīcūm sīdŭs, ŭbi īllōs170

ōrbĭs ăb ōcĕănō cēlsōs răpĭt; haūt sĕmĕl haēdī

iāctātām vīdērĕ rătēm naūtāsquĕ păvēntīs

spārsăquĕ pēr saēvōs mŏrĭēntūm cōrpŏră flūctūs.

Aūrīgaē pĕdĭbūs trūx ādiăcĕt īgnĕă taūrūs,

cōrnŭă frōntĕ gĕrēns ēt lūcĭdŭs ōrĕ mĭnācī.175

quāmlĭbĕt īgnārūm caēlī sŭă fōrmă dŏcēbīt,

ēt căpŭt ēt pătŭlaē nārīs ēt cōrnŭă taūrī.

frōntĕ mĭcānt hўădēs. quā cōrnūs flāmmă sĭnīstrī

sūmmă tĕnēt, sŭbĭt haēc ĕădēm vēstīgĭă dēxtră

aūrīgaē mĕdĭāquĕ lĭgāt cōmpāgĭnĕ dīvōs.180

Mŷrtĭlŏs ēxŏrĭtūr sūmmō cūm flūctĭbŭs ōrĕ,

tōtūs cūm taūrō lūcēt; rŭĭt ōcĕănō bōs

āntĕ, sŭpēr tērrās cūm fūlgēt Mŷrtĭlŏs ōrĕ.

Īăsĭdēs ĕtĭām caēlūm cūm cōniŭgĕ Cēpheūs

āscēndīt tōtāquĕ dŏmō, quĭă Iūppĭtĕr aūctōr185

ēst gĕnĕrīs: prōdēst măĭēstās saēpĕ părēntīs.

īpsĕ brĕvēm pătŭlīs mănĭbūs stāt pōst Cўnŏsūrām

dīdūctō pāssū. quāntūm lătŭs ā pĕdĕ dēxtrō

Cēphĕŏs ēxtrēmām tāngīt Cўnŏsūrĭdă caūdām,

tāntūndem āb laēvō dīstāt; mĭnŏr ūtrăquĕ iūngīt190

rēgŭlă Cēphēōs vēstīgĭă. bāltĕŭs āmbīt

quā lătŭs, ād flēxūm sĭnŭōsī rēspĭcĭt ānguīs.

Cāssĭĕpīă vĭrūm rĕsĭdēt sūblīmĭs ăd īpsūm,

clāra, ĕtĭām pērnōx caēlō cūm lūnă rĕfūlsīt,

sēd brĕvĭs ēt paūcīs dĕcŏrāta īn sīdĕrĕ flāmmīs.195

quālīs fērrātōs sŭbĭcīt clāvīcŭlă dēntēs,

sūccŭtĭt ēt fŏrĭbūs praēdūctī vīncŭlă claūstrī,

tālīs dīspŏsĭta ēst stēllīs. īpsa hōrrĭdă vūltū

sīc tēndīt pālmās, ceū sīt plānctūră rĕlīctām

Āndrŏmĕdām, mĕrĭtaē nōn iūstă pĭācŭlă mātrīs.200

Nēc prŏcŭl Āndrŏmĕdē, tōtām quām cērnĕrĕ pōssĕ

ōbscūrā sūb nōctĕ lĭcēt, sīc ēmĭcăt ōrĕ,

sīc māgnīs ŭmĕrīs cāndēt nĭtŏr. hānc mĕdĭa ābīt

īgnĕă sūbstrīctā lūcēt quā zōnŭlă pāllā.

sēd poēnaē făcĭēs rĕmănēt dīstrīctăquĕ pāndīt205

brācchĭă, ceū dūrī tĕnĕāntūr rōbŏrĕ sāxī.

Āndrŏmĕdaē căpĭtī sŏnĭpēs sŭpĕrēmĭnĕt ālēs,

vērtĭce ĕt Āndrŏmĕdaē rădĭāt quaē stēllă, sŭb īpsā

ālvō fūlgĕt ĕquī, trēs ārmōs ēt lătĕra aēquīs

dīstīnguūnt spătĭīs, căpĭtī trīstīssĭmă fōrmă210

ēt cērvīx sĭne hŏnōre ōbscūrō lūmĭnĕ sōrdēt.

spūmāntī māndīt sēd quā fĕrŭs ōrĕ lŭpātă,

ēt căpĭte ēt lōngā cērvīce īnsīgnĭŏr ēxīt

stēllă nĭtēns ārmīs lătĕrīquĕ sĭmīllĭmă māgnō.

nēc tōtam īllĕ tămēn fōrmām pēr sīngŭlă rēddīt.215

prīmō praēstăt ĕquūm, mĕdĭō rūpta ōrdĭnĕ mēmbră

dēstĭtŭūnt vīsūs, rŭdĭs īnde ādsūrgĭt ĭmāgŏ.

Gōrgŏnĭs hīc prōlēs. īn Pīĕrĭō | Hĕlĭcōnĕ,

vērtĭcĕ cūm sūmmō nōndūm dēcūrrĕrĕt ūndă,

Mūsēōs fōntīs dēxtrī pĕdĭs īctĭbŭs haūsīt.220

īndĕ lĭquōr gĕnĭtūs nōmēn tĕnĕt Hīppōcrēnēs;

fōntēs nōmĕn hăbēnt. sēd Pēgăsŭs aēthĕrĕ sūmmō

vēlōcīs ăgĭtāt pēnnās ēt sīdĕrĕ gaūdēt.

Īndĕ sŭbēst ărĭēs, quī lōngē māxĭmă cūrrēns

ōrbĕ sŭō spătĭa ād fīnēm nōn tārdĭŭs ūrsă225

pērvĕnĭt ēt quāntō grăvĭōrĕ Lўcāŏnĭs ārctōs

āxem āctū tōrquēt, tāntō pērnīcĭŏr īllĕ

dīstāntīs cōrnū prŏpĕrāt cōntīngĕrĕ mētās.

clāră nĕc ēst īllī făcĭēs nēc sīdĕră pōssūnt,

ōffĭcĭāt sī lūnă, sŭā vīrtūtĕ nĭtērĕ.230

sēd quaērēndŭs ĕrīt zōnae ē rĕgĭōnĕ mĭcāntīs

Āndrŏmĕdaē; tĕrĭt hīc mĕdĭī dīvōrtĭă mūndī,

ūt chēlaē, cāndēns ūt bāltĕŭs Ōrīōnīs.

Ēst ĕtĭām prŏpĭōrĕ dĕūm cōgnōscĕrĕ sīgnō,

dēltōtōn sī quīs dōnum hōc spēctābĭlĕ Nīlī235

dīvĭtĭbūs gĕnĕrātum ūndīs īn sēdĕ nŏtābīt.

trīs īllī lătĕrūm dūctūs, aēquātă dŭōrūm

sūnt spătĭa, ūnīūs brĕvĭōr, sēd clārĭŏr īgnĕ.

hūnc ărĭēs iūxtā. mĕdĭūm dēltōtŏn hăbēbīt

īntēr lānĭgĕrī tērgum ēt Cēphēĭdă maēstām.240

Hūc ūltrā gĕmĭnī pīscēs, quōrum āltĕr ĭn aūstrūm

tēndīt, Thrēĭcĭūm bŏrĕām pĕtĭt āltĕr ĕt aūdīt

strīdēntīs aūrās, nīveūs quās prōcrĕăt Haēmūs.

nōn īllīs lībēr cūrsūs, sēd vīncŭlă caūdā

sīngŭla ŭtrūmquĕ tĕnēnt ūnō cŏĕūntĭă nōdō.245

nōdūm stēllă prĕmīt. pīscīs, quī rēspĭcĭt aūrās

Thrēĭcĭās, dēxtram Āndrŏmĕdaē cērnētŭr ăd ūlnām.

Sūbtĕr ŭtrūmquĕ pĕdēm dēvōtaē vīrgĭnĭs ālēs

Pērsĕŏs ēffĭgĭēs, sērvātaē grātă pŭēllaē.

mōlēs īpsă vĭrī sătĭs ēst tēstātă părēntēm,250

tāntŭs ŭbīquĕ mĭcāt, tāntum ōccŭpăt āb Iŏvĕ caēlī.

dēxtrā sūblātā sŏlĭūm prŏpĕ Cāssĭĕpīaē

sūblīmīs fūlgēt pĕdĭbūs prŏpĕrārĕ vĭdētūr

ēt vēlle ālĭgĕrīs pūrum aēthĕră fīndĕrĕ plāntīs.

Pōplĭtĕ sūb laēvō, taūrī cērtīssĭmă sīgnă,255

Plēĭădēs sŭbĕrūnt brĕvĭs ēt lŏcŭs ōccŭpăt ōmnēs,

nēc făcĭlēs cērnī, nĭsĭ quōd cōëūntĭă plūră

sīdĕră cōmmūnem ōstēndūnt ēx ōmnĭbŭs īgnēm.

sēptēm trādūntūr nŭmĕrō, sēd cārpĭtŭr ūnă,

dēfĭcĭēnte ŏcŭlō dīstīnguĕrĕ cōrpŏră pārvă.260

nōmĭnă sēd cūnctīs sērvāvīt fīdă vĕtūstās:

Ēlēctra Ālcўŏnēquĕ Cĕlaēnōquē Mĕrŏpēquĕ

Āstĕrŏpēque ēt Tāўgĕtē | ēt Māiă părēntĕ

caēlĭfĕrō gĕnĭtaē, sī vērē sūstĭnĕt Ātlās

rēgnă Iŏvīs sŭpĕrōsque ātque īpsō pōndĕrĕ gaūdēt.265

lūmĭnĕ nōn mūltīs Plīās cērtāvĕrĭt āstrīs,

praēcĭpŭō sĕd hŏnōre ōstēndīt tēmpŏră bīnă,

cūm prīmum āgrĭcŏlām vēntūs † sŭpĕr īmmŏvĕt ātrī

ēt cūm sūrgĭt hĭēms, pōrtū fŭgĭēndă pĕrītīs.

Quīn ĕtĭām lўră Mērcŭrĭō dīlēctă, dĕōrūm270

† plūrĭmŭlum āccēptē prōlīs caēlō nĭtĕt āntĕ lăbōrĕ

dēvīctam ēffĭgĭēm plānta ērēctā † quŏquĕ dēxtrā

tēmpŏră laēvă prĕmīt tōrtī sūbiēctă drăcōnīs.

sūmmă gĕnū sūbvōrsă tĕnēt, quā sē lўră vōlvīt.

Cōntrā spēctăt ăvēm vēl Phoēbī quaē fŭĭt ōlīm275

cŷgnūs vēl Lēdaē thălămīs qui īllāpsŭs ădūltēr

fūrtă Iŏvīs fālsā vŏlŭcēr sŭb ĭmāgĭnĕ tēxīt.

īntēr dēfēctūm sīdūs cŷgnūmquĕ nĭtēntēm

Mērcŭrĭālĭs hăbēt sēdēm Lўră. mūltă vĭdēbīs

stēllārūm văcŭa īn cŷgnō, mūlta īgnĕă rūrsūs280

aūt mĕdĭī fūlgōrĭs ĕrūnt. pēnna ūtrăquĕ laētă,

dēxtĕrĭōr iūxtā rēgālēm Cēphĕŏs ūlnām,

āt laēvā fŭgĭt īnstāntēm sĭbĭ Pēgăsŏn ālā.

pīscĭbŭs īntērlūcĕt ĕquī lătŭs, ād căpŭt ēiūs,

dēxtră mănūs lătĭcēs quā fūndĭt, ăquārĭŭs ēxīt.285

quō prĭŏr aēgŏcĕrōs sēmpēr prŏpĕrārĕ vĭdētūr

ōcĕănō mērsūs sōpītās cōndĕrĕ flāmmās.

tūm brĕvĭs ōccāsūs ōrtūsque īntērcĭpĭt hōră,

cūm sōl āmbĭĕrīt mētās gĕlĭdī căprĭcōrnī.

nām nĕquĕ pērfĭcĭēt cūrsūs ēt vōtă brĕvīs lūx,290

ēt cūm tērrōrēs aūgēt nōx ātră mărīnōs,

mūltūm clāmātōs frūstra ēxspēctāvĕrĭs ōrtūs.

tūnc rĭgŏr aūt răpĭdūs pōntō tūnc īncŭbăt aūstēr;

pīgră mĭnīstĕrĭa, ēt naūtīs trĕmŏr āllĭgăt ārtūs.

sēd rătĭōnem ănĭmī tĕmĕrārĭă pēctŏră sōlvūnt,295

nūllă dĭēs ŏrĭtūr, quaē iām văcŭa aēquŏră cērnāt

pūppĭbŭs, ēt sēmpēr tŭmĭdīs rătĭs īnnătăt ūndīs.

īn tērrā tēmptāre ūndās iŭvăt, āspĕră sēd cūm

ādsūltāt lătĕrī dēprēnsaē spūmă cărīnaē,

tūnc ălĭī cūrvōs prōspēctānt lītŏrĕ pōrtūs300

īnvēntāsque ălĭī tērrās prō mūnĕrĕ nārrānt,

īntĕrĕa ēxănĭmāt păvĭdōs īnstāntĭs ăquaē mōns.

āst ălĭī prŏcŭl ā tērrā iāctāntŭr ĭn āltūm,

mūnĭt ĕōs brĕvĕ līgnum ēt fāta īnstāntĭă pēllīt,

nām tāntum ā lētō, quāntūm rătĕ flūctĭbŭs, ābsūnt.305

Bēllĭgĕrī Tītān māgnūm cūm cōntĭgĭt ārcūm

dūcēntēmquĕ fĕrūm sĭnŭātō spīcŭlă nērvō,

iām claūsūm rătĭōnĕ măre ēst, iām nāvĭtă pōrtū

īnfēstām nōctēm fŭgĭtāt lōngāsquĕ tĕnēbrās.

sīgnum ĕrĭt ēxŏrĭēns nōbīs tūm nōctĕ sŭprēmā310

scōrpĭŏs, īllĕ mĭcāt sūpēr frĕtă caērŭlă caūdā.

īnsĕquĭtūr grăvĭs ārcŭs ĕt īn lūcēm măgĭs ēxīt.

tūnc āltō Cўnŏsūră rĕdīt, tūnc tōtŭs ĭn ūndās

mērgĭtŭr Ōrīōn, ŭmĕrīs ēt vērtĭcĕ Cēpheūs.

Ēst ĕtĭam, īncērtūm quō cōrnū mīssă săgīttă,315

quām sērvāt Iŏvĭs ālĕs. hăbēt mīrācŭlă nūllă,

sī caēlum āscēndīt Iŏvĭs ārmĭgĕr. hīc tămĕn ārvō

ūnguĭbŭs īnnŏcŭīs Phrўgĭō răpŭīt Gănўmēdēn

ēt tēlo āppŏsĭtūs cūstōs, cūm Iūppĭtĕr ārsīt

īn pŭĕrō, lŭĭt ēxcĭdĭō quēm Troīă fŭrōrēm.320

Dēlphīn īndĕ brĕvīs lūcēt iūxtā căprĭcōrnūm

paūcīs sīdĕrĭbūs, tŭlĭt hīc Ātlāntĭdă Nŷmphēn

īn thălămōs, Nēptūnĕ, tŭōs, mĭsĕrātŭs ămāntēm.

Sīdĕră, quaē mūndī pārs cēlsĭŏr aēthĕrĕ vōlvīt

quaēquĕ vĭdēnt bŏrĕām vēntīs ādsuētă sĕrēnīs,325

dīxĭmŭs. hīnc ălĭūs dēclīvīs dūcĭtŭr ōrdŏ,

sēntĭt ĕt īnsānōs ōbscūrīs flātĭbŭs aūstrōs.

Prīmŭs ĭn ōblīquūm răpĭtūr sūb pēctŏrĕ taūrī

Ōrīōn. nōn ūllă măgīs vīcīnă nŏtābīt

stēllă vĭrūm, spārsaē quām tōtō cōrpŏrĕ flāmmaē;330

tālĕ căpūt, māgnīsque ŭmĕrīs sīc bāltĕŭs ārdēt,

sīc vāgīna ēnsīs, pērnīcī sīc pĕdĕ lūcēt.

tālĭs ĕī cūstōs ădĕrīt cănĭs ōrĕ tĭmēndō.

ōrĕ vŏmīt flāmmām, mēmbrīs cōntēmptĭŏr īgnīs.

Sīrĭŏn hūnc Grāī prŏprĭō sūb nōmĭnĕ dīcūnt.335

cūm tĕtĭgīt sōlīs rădĭōs, āccēndĭtŭr aēstās,

dīscērnītque ōrtū lōngē sătă, vīvĭdă fīrmāt,

āt quĭbŭs ādfēctaē frōndēs aūt lānguĭdă rādīx,

ēxănĭmāt. nūllō gaūdēt māiūsvĕ mĭnūsvĕ

āgrĭcŏla ēt sīdūs prīmō spĕcŭlātŭr ăb ōrtū.340

Aūrītūm lĕpŏrēm sĕquĭtūr cănĭs ēt fŭgĭt īllĕ,

sīc ūtrūmque ŏrĭtūr, sīc ōccĭdĭt īn frĕtă sīdūs.

tū pārvūm lĕpŏrēm rīmārĕ sŭb Ōrīōnĕ.

Āt quā caūdă cănīs lānguēntī dēsĭnĭt āstrō,

fūlgēnt Ārgōaē stēllīs āplūstrĭă pūppīs,345

pūppe ĕtĕnīm trăhĭtūr, nōn rēctō lībĕră cūrsū,

ūt cūm dēcūrrēns ĭnhĭbēt iām nāvĭtă rēmōs

āvērsāmquĕ rătēm vōtīs dāmnātŭs ăd ōrām

pērlĭgăt, ōptātām cŭpĭēns cōntīngĕrĕ tērrām.

sēd quĭă pārs vĭŏlātă fŭīt, cŏĕūntĭă sāxă350

nūmĭnĕ Iūnōnīs tūtūs cūm fūgĭt Ĭāsōn,

haēc mĭcăt īn caēlō, lătĕrī nōn āmplĭŏr aūctūs,

quām sūrgīt mālūs; quā dēbēt rēddĕrĕ prōrām,

īntērcēptă pĕrīt nūllā sŭb ĭmāgĭnĕ fōrmă;

pūppīs dēmīssō tāntūm stāt lūcĭdă clāvō.355

Haūd prŏcŭl ēxpŏsĭtām sĕquĭtūr Nērēĭă prīstīs

Āndrŏmĕdām. mĕdĭa ēst Sōlīs vĭă, cūm tămĕn īllă

tērrētūr mōnstrō pĕlăgī gaūdētquĕ sŭb āxĕ

dīvērsō pŏsĭta ēt bŏrĕaē vīcīnă lĕgēntī.

aūstēr prīstĭn ăgīt. dŭŏ sīdĕră pērlĕgĭt ūnūm,360

nāmque ărĭēs sūprā prīstīn pīscēsquĕ fĕrūntūr.

bēlŭă sēd pōntī nōn mūltūm praētĕrĭt āmnēm,

āmnēm, quī Phăĕthōntă sŭās dēflēvĭt ăd ūndās,

pōstquām pātrĭs ĕquōs nōn aēquō pōndĕrĕ rēxīt,

vūlnĕrĕ rēddēntēm flāmmās Iŏvĭs; hūnc, nŏvă sīlvă,365

plānxēre īgnōtīs maēstaē Phăĕthōntĭdĕs ūlnīs.

Ērĭdănūs mĕdĭūs lĭquĭdīs īntēriăcĕt āstrīs.

hūiūs pārs ūndaē laēvūm fĕrĭt Ōrīōnīs

lāpsă pĕdēm. prŏcŭl āmbōbūs quī pīscĭbŭs ūnūs

vīncŭlă cōnēctīt, nōdūs crīstām sŭpĕr īpsām370

aēquŏrĕaē prīstīs rădĭāt. sūnt lībĕră caēlō

sīdĕră nōn ūllām spĕcĭē rēddēntĭă fōrmām

sūb lĕpŏrīs lătŭs āvērsām pōst dēnĭquĕ pūppīm

īntĕr ĕt Ērĭdănī flēxūs clāvūmquĕ cărīnaē.

ātque haēc īpsă nŏtāst nūllām praēbērĕ fĭgūrām,375

sūnt ĕtĕnīm tōtō spārsī sĭnĕ nōmĭnĕ mūndō

īntēr sīgna īgnēs, quĭbŭs ētsī prōprĭă dēsīt

fōrmă, pĕr āppŏsĭtī nōscūntūr lūmĭnă sīgnī.

Ēst ĕtĭam ā gĕmĭnīs dīvērsūs pīscĭbŭs ūnūs,

quī bōreān fŭgĭtāt, tōtūs dīrēctŭs ĭn aūstrōs,380

vēntrĕ sŭb aēgŏcĕrī, prīstīn cōnvērsŭs ăd īmām.

īnfĭmŭs hŷdrŏchŏōs sēd quā vēstīgĭă fīgīt,

sūnt ălĭaē stēllaē; quā caūdām bēlŭă flēctīt

quāquĕ căpūt pīscīs, mĕdĭā rĕgĭōnĕ lŏcātaē

nūllūm nōmĕn hăbēnt nēc caūsāst nōmĭnĭs ūllă,385

sīc tĕnŭīs cūnctīs iām paēne ēvānŭĭt ārdōr.

nēc prŏcŭl hīnc dēxtrā dēfūndĭt ăquārĭŭs ūndās

ātque ĭmĭtātă cădūnt ērrāntīs sīgnă lĭquōrīs.

ē quĭbŭs ūnă măgīs sūb caūdā flāmmă rĕlūcēt

squāmĭgĕraē prīstīs, pĕdĭbūs sŭbĭt āltĕră sīgnī390

fūndēntīs lătĭcēs. ēst ēt sĭne hŏnōrĕ cŏrōnă

āntĕ săgīttĭfĕrī paūllūm pērnīcĭă crūră.

Scōrpĭŏs ērēctā tōrquēt quā spīcŭlă caūdā,

tūrĭbŭlūm vīcīnum aūstrīs sācro īgnĕ vĭdēbīs

ārctūrūm cōntrā; sēd quāntō tārdĭŭs īllĕ395

ōcĕănum ōccāsū tāngīt, tāntō măgĭs ārtaē

tūrĭbŭlī mētaē. vīx caēlūm sūspĭcĭt ēt iām

praēcĭpĭtī trāctū vāstīs dīmīttĭtŭr ūndīs.

mūltă dĕdīt nātūra hŏmĭnī rătă sīgnă sălūtīs

vēntūrāmquĕ nŏtīs clādēm dēpēllĕrĕ suāsīt.400

īntēr cērtă lĭcēt nŭmĕrēs sūb nōctĕ căvēndă

tūrĭbŭlūm, nām sī sōrdēbūnt cētĕră caēlī

nūbĭbŭs ōbdūctīs, īllō splēndēntĕ, tĭmētō,

nē pācēm pĕlăgī sōlvāt vĭŏlēntĭŏr aūstēr.

tūnc mĭhĭ † sīccēntūr sūbstrīctō cōrnŭă vēlō405

ēt rĭgĭdi ēmīttānt flātūs pĕr ĭnānĕ rŭdēntēs.

quōd sī dēprēnsaē tūrbāvīt līntĕă pūppīs

īncŭbŭītquĕ sĭnū lāxō, vēl mērgĭtŭr ūndīs

prōnă rătīs sōrbētque ĭnĭmīcūm Nērĕă prōră,

vēl sī rēspēxīt sērvātōr Iūppĭtĕr, aēgrē410

ūltĭmă pērsōlvūnt iāctātī vōtă sălūtīs;

nēc mĕtŭs āntĕ fŭgīt, quām pārs ēffūlsĕrĭt ōrbīs,

quaē bŏrĕām caēlūm spēctāntĭbŭs īndĭcĕt ōrtūm.

Sūnt ĕtĭām flāmmīs cōnmīssa īmmānĭă mēmbră

Cēntaūrī, căpĭte ātque hīrsūtō pēctŏre ĕt ālvō415

sūbtēr cāndēntīs hŏmĭnēm rēddēntĭă chēlās,

īndĕ pĕr īngēntīs cōstās, pēr crūră, pĕr ārmōs,

nāscĭtŭr īntāctā sŏnĭpēs sūb vīrgĭnĕ. dēxtrā

seū praēdam ē sīlvīs pōrtāt seū dōnă prŏpīnquaē

plācātūră dĕōs, cūltōr Iŏvĭs, ādmŏvĕt āraē,420

hīc ĕrĭt īllĕ pĭūs Chīrōn, iūstīssĭmŭs ōmnīs

īntēr nūbĭgĕnās ēt māgnī dōctŏr Ăchīllīs.

hīc ŭmĕrō mĕdĭūm scīndēns ĭtĕr aēthĕrĭs āltī,

sī tĕnŭēm trāxīt nūbēm stēllāsquĕ rĕcōndīt,

tōtō clārŭs ĕquō vĕnĭēntīs nūntĭăt eūrōs.425

Nēc prŏcŭl hīnc hŷdrōs trăhĭtūr, cuī caūdă sŭpērnē

Cēntaūrūm lūcēt, trāctū sŭbĭt īllĕ lĕōnēm,

pērvĕnĭt ād cāncrūm căpĭte ēt trĭă sīdĕră tāngīt.

huīc prīmōs tōrtūs crātēr prĕmĭt, ūltĕrĭōrīs

vōcālī rōstrō cōrvūs fŏrăt. ōmnĭă lūcēnt,430

ēt cōrvūs pēnnīs ēt pārvō pōndĕrĕ crātēr

ēt spătĭō trĭplĭcīs fōrmātūs sīdĕrĭs hŷdrōs.

Sūb gĕmĭnīs prŏcўōn fūlgēntī lūmĭnĕ sūrgīt.

Hīc caēlo ōrnātūs trăhĭtūr nōctēmquĕ dĭēmquĕ;

sōrs sŭă cuīquĕ dăta ēst; sĕmĕl ādsīgnātă tŭēntūr435

īmmōtī lŏcă nēc lōngō mūtāntŭr ĭn aēvō.

quīnque ălĭaē stēllaē dīvērsā lēgĕ fĕrūntūr

ēt prŏprĭō mōtū mūndō cōntrārĭă vōlvūnt

cūrrĭcŭla ēxcēdūntquĕ lŏco ēt vēstīgĭă mūtānt.

haūd ĕquĭdēm pōssīs ălĭō cōntīngĕrĕ sīgnō,440

quaē dīvīs sēdēs. hīnc ātque hīnc saēpĕ vĭdēntūr

ōccāsūs ōrtūsquĕ. nĕque ānfrāctūs brĕvĭs īllīs,

ānnōsāsquĕ vĭās tārdūs vīx pērfĭcĭt ōrbīs.

hōc ŏpŭs ārcānīs sī crēdām pōstmŏdŏ Mūsīs,

tēmpŭs ĕt īpsĕ lăbōr, pātiāntūr fātă, dŏcēbīt.445

Sīgnōrūm pārtīs, quōrum ēst praēdīctă fĭgūră,

ānnum ēxplētūrī praēcīdūnt quāttŭŏr ōrbīs.

īntērvāllă trĭūm trānsvērsūs cōllĭgăt ūnūs.

nēc pār ēst īllīs spătĭūm: dŭŏ nāmquĕ fĕrūntūr

īntēr se aēquālēs; dŭŏ, quōrum ēst māxĭmă fōrmă;450

ēt tŏtĭdēm rūrsūm praēdīctīs āntĕ mĭnōrēs.

hī sēmpēr dīstānt, īllōs cōmmūnĭă sīgnă

cōmmīttūnt. quā sē tāngūnt, pārs aēquă rŏtārūm

dīvĭdĭtūr, bīnōs ūt sī quī dēsĕcĕt ārcūs.

Dīssĭmĭlīs quīntūs lĭquĭdā sūb nōctĕ vĭdētūr,455

sīdĕră cūm rēddūnt sīncērōs ēmĭnŭs īgnīs.

lāctĭs ĕī cŏlŏr, ēt mĕdĭīs vĭă lūcĕt ĭn ūmbrīs.

Lācteūs hīc ōrbīs nūllō mĭnŏr ōrbĕ rŏtātūr.

Cēlsĭŏr ād bŏrĕām quī vērgīt cīrcŭlŭs āltōs

ēt pĕrăgīt trāctūs vīcīnīs haūd prŏcŭl ūrsīs,460

pēr gĕmĭnōs cūrrīt mĕdĭōs, vēstīgĭă tāngīt

aūrīgaē plāntāmquĕ tĕrīt Pērsēĭdă laēvām,

trānsvērsae Āndrŏmĕdaē lătĕra ūtrăquĕ pērsĕcăt āctūs

ēt tōtam ābs ŭmĕrō dēxtrām; sūmma ūngŭlă pūlsū

ācrĭs ĕquī fĕrĭt ōrbĭs ĭtēr. tūnc cāndĭdŭs ōră465

cŷgnŭs hăbēt iūxtā, cŭbĭtō lūcēt sŭpĕr īpsūm

nīxă gĕnū făcĭēs ēt prīmīs īgnĭbŭs ānguīs.

ēffŭgĭt āt vīrgō; tōtūs lĕŏ, tōtŭs ĭn īpsō

cāncĕr. ăb ādvērsīs ōmnēm sĕcăt īllĕ lĕōnēm

clūnĭbŭs hīrsūtīquĕ iŭbām pēr pēctŏrĭs ēxīt,470

cāncrō fūlgēntēs ŏcŭlī, ceū rēgŭlă cūrrāt

pēr mĕdĭōs, sīc dīvīsī lătĕra ūtrăquĕ tāngūnt.

hūnc ōcto īn pārtīs sī quīs dīvīsĕrĭt ōrbēm,

quīnquĕ sŭpēr tērrās sēmpēr fūlgērĕ nŏtābīt,

ābdī trēs ūndīs brĕvĭbūsquĕ lătērĕ sŭb ūmbrīs.475

hōc cāncrūm tĕtĭgīt cūm Tītān ōrbĕ, tĭmētō

aēstātēm răpĭdam ēt sōlvēntīs cōrpŏră mōrbōs.

tūnc hăbĕt aētērnī cūrsūs fāstīgĭă sūmmă

ērēctōquĕ pŏlō brĕvĭūs nōn ādplĭcăt ūmquām

cāndēntīs cūrrūs. ādvērsō nītĭtŭr ōrbĕ,480

dūm tāngāt mētās; prōnūs dēvōlvĭtŭr īndĕ.

Hīc bŏrĕaē prŏpĭōr, cōntrārĭŭs ēxcĭpĭt aūstrōs;

aēgŏcĕrōs mētās hĭĕmīs glăcĭālĭbŭs aūstrīs

aēstātīsquĕ tĕnēt flāgrāntĭă sīdĕră cāncēr.

hōc mĕdĭūm sīdūs fīndīt dēvēxĭŏr ōrbīs,485

fūndēntīs lătĭcēs gĕnŭa īmplĭcăt; īllĭgăt īllūm

īntōrtā prīstīs caūdā; vēlōcĭă crūră

cōntīngīt lĕpŏrīs, cănĭs ālvūm dēsĕcăt īmām.

dēsĕcăt ēt sācraē spĕcĭōsa āplūstrĭă pūppīs

Cēntaūrīque ŭmĕrōs ēt scōrpĭŏn ūltĭmă caūdā490

spīcŭlă tōrquēntēm; māgnūs mĭcăt ārcŭs ĭn īllō.

īnde aūstrō prŏpĭōr sōl ēst ăquĭlōnĕ rĕlīctō

ēt gĕlĭdās hĭĕmēs hĕbĕtātō lūmĭnĕ pōrtāt.

hūiūs trēs caēlō pārtēs ādsūrgĕrĕ cērnēs,

quīnquĕ lătēnt ūndīs ēt lōngā nōctĕ fĕrūntūr.495

Hōs īntēr mĕdĭūs nūllō mĭnŏr ōrbĭs ăgētūr,

īn quō cūm Phoēbūs rădĭātōs ēxtŭlĭt īgnēs,

dīvĭdĭt aēquālī spătĭō nōctēmquĕ dĭēmquĕ.

bīs rĕdĭt haēc făcĭēs, lībrātō sīdĕrĕ, mūndō,

cūm vēr fēcūndūm sūrgīt, cūm dēfĭcĭt aēstās.500

sīgna ărĭēs taūrūsque aēquō tāngūntŭr ăb ōrbĕ,

sēd prīncēps ărĭēs tōtūs fūlgēbĭt ĭn īllō,

taūri ārmūm sŭbĭt ēt flēxī dŭŏ sīdĕră crūrīs.

āt mĕdĭum Ōrīōnă sĕcāt spīrāmquĕ prĭōrēm

hŷdri ēt crātērām lēvēm cōrvīquĕ fŏrāntīs505

ūltĭmă, dēfĭcĭūnt nīgrā quā sīdĕră caūdā.

īllīc ēt chēlās trānsvērsō lūmĭnĕ quaērēs

ēt cēlsī pārtem ānguĭs ĕt ā mĕdĭō | ŏphĭūchūm

nēc prŏcŭl īnde ăquĭlām, tōtō căpĭte īncŭbăt ārdēns

Pēgăsŭs ēt lōngaē spătĭō cērvīcĭs ĭnhaērēt.510

hōs ōrbīs, quōrūm trāctūs ēt sīgnă nŏtāmūs,

rēctūs pēr mĕdĭōs pērcūrrēns trāĭcĭt āxīs.

trēs īntērvāllīs părĭbūs sĭnĕ fīnĕ rŏtāntūr

nēc mūtārĕ vĭās pōssūnt nēc iūngĕrĕ sūlcōs.

quārtŭs ĭn ōblīquūm trīs ūnūs cōllĭgăt ōrbīs,515

pārtĭbŭs ēxtrēmīs dīvērsōs īmplĭcăt; ūnūm

īntĕr ŭtrūmquĕ sĕcāt mĕdĭūm dēsēctŭs ăb īllō.

nōn sī Pāllădĭā dōctūs fōrmārĕt ăb ārtĕ,

dīstāntīs ōrbīs mĕlĭūs rĕlĭgāssĕt ăb ūnō.

sēd trĭbŭs īdem ōrtūs ōmnī nāscūntŭr ăb aēvō520

ātque ĕădem ōccāsūs rĕmănēnt cērtīssĭmă sīgnă.

Quārtŭs ăb ōcĕănō tāntūm vēstīgĭă mūtāt,

ōblīquō cūrrēns spătĭō, quāntūm căprĭcōrnūs

aēstĭfĕrō dīstāt cāncrō, quām lātŭs ăd aūrās

aēthĕrĭās sūrgīt, tām sācrīs mērgĭtŭr ūndīs.525

īn sēx sīgnĭfĕrūm sī quīs dīvīsĕrĭt ōrbēm

aēquālīs pārtēs, sūccūmbēt rēgŭlă bīnīs

īnfĕrĭōr sīgnīs spătĭī tāntūmquĕ tĕnēbīt

ūnă, sŭī lătĕrīs quāntum ā tēllūrĕ rĕcēdīt;

nēc tămĕn hūmānōs vīsūs fŭgĭt ūltĭmŭs ōrbīs.530

haēc vĭă sōlĭs ĕrīt bīs sēnīs lūcĭdă sīgnīs.

nōbĭlĭs hīc ărĭēs aūrātō vēllĕrĕ, quōndām

quī tŭlĭt īn Taūrōs Phrīxūm, quī prōdĭdĭt Hēllēn,

quēm prōptēr făbrĭcātă rătīs, quēm pērfĭdă Cōlchīs

sōpītō vĭgĭle īncēstō dōnāvĭt ămōrī.535

cōrnĭgĕr hīc taūrūs, cūiūs dēcēptă fĭgūrā

Eūrōpē, thălămīs ēt vīrgĭnĭtātĕ rĕlīctā,

pēr frĕtă sūblīmīs tērgō mēndācĭă sēnsīt

lītŏră, Crētaēō pārtūs ēnīxă mărītō.

sūnt gĕmĭnī, quōs nūllă dĭēs sūb Tārtără mīsīt;540

sēd caēlō sēmpēr, naūtīs laētīssĭmă sīgnă,

Lēdaēōs stătŭīt iŭvĕnīs pătĕr īpsĕ dĕōrūm.

tē quŏquĕ, fēcūndām mĕtĕrēt cūm cōmmĭnŭs hŷdrām

Ālcīdēs aūsūm mōrsū cōntīngĕrĕ † bēllō

sīdĕrĕ dōnāvīt, cāncēr, Sātūrnĭă Iūnō,545

nūmquam ōblītă sŭī, nūmquām sēcūră nŏvērcā.

hīnc Nĕmĕaēŭs ĕrīt iūxtā lĕŏ; tūnc pĭă vīrgŏ;

scōrpĭŏs hīnc dūplō quām cētĕră pōssĭdĕt ōrbĕ

sīdĕră, pēr chēlās gĕmĭnātō lūmĭnĕ fūlgēns,

quēm mĭhĭ dīvă căvēt dīctō prĭŭs Ōrīōnĕ.550

īndĕ săgīttĭfĕrō tēntūs cūrvābĭtŭr ārcūs,

quī sŏlĭtūs Mūsās vĕnĕrārī sūpplĭcĕ plaūsū

āccēptūs caēlō Phoēbēīs ārdĕt ĭn ārmīs.

cōchlĭdĭs īnvēntōr, cūiūs Tītānĭă flātū

proēlĭă cōmmīsīt dīvōrūm laētĭŏr aētās555

bēllāntēm cŏmĭtātă Iŏvēm, pĭĕtātĭs hŏnōrēm,

ūt fŭĕrāt gĕmĭnūs fōrmā, sīc sīdĕrĕ, cēpīt.

hīc, Aūgūstĕ, tŭūm gĕnĭtālī cōrpŏrĕ nūmēn

āttŏnĭtās īntēr gēntīs pătrĭāmquĕ păvēntēm

īn caēlūm tŭlĭt ēt mātērnīs rēddĭdĭt āstrīs.560

prōxĭmŭs īnfēstās, ōlīm quās fūgĕrăt, ūndās

Deūcălĭōn pārvām dēfūndēns īndĭcăt ūrnām.

ānnŭă cōnclūdūnt Sўrĭaē dŭŏ nūmĭnă pīscīs

tēmpŏră; tūnc ĭtĕrūm praēdīctūs nāscĭtŭr ōrdŏ

lānĭgĕri ēt taūrī, gĕmĭnōrūm, pōstĕă cāncrī,565

tūnc lĕŏ, tūnc vīrgō, tūnc scōrpĭŏs, ārcĭtĕnēnsquĕ

ēt gĕlĭdūs căprĭcōrnŭs ĕt īmbrĭfĕr ēt dŭŏ pīscēs.

hūiūs quāntum āltās dēmērgĭtŭr ōrbĭs ĭn ūndās

ōcĕănī, tāntūm lĭquĭdūm sŭpĕr āĕră lūcēt.

nūllăquĕ nōx bīs tērnă mĭnūs caēlō trăhĭt āstră,570

nūllăquĕ māiŏr ĕrīt, quām quāntō tēmpŏre ĭn aūrās

ōrbīs pērfēctī dīvīsūs tōllĭtŭr ārcūs.

Saēpĕ vĕlīs quāntūm sŭpĕrēt cōgnōscĕrĕ nōctīs,

ēt spē vēntūraē sōlārī pēctŏră lūcīs.

prīmă tĭbī nŏtă sōlĭs ĕrīt, quō sīdĕrĕ cūrrāt,575

sēmpĕr ĕnīm sīgnō Phoēbūs rădĭābĭt ĭn ūnō.

cētĕră tūnc prŏprĭīs ārdēntĭă sūspĭcĕ flāmmīs,

quōd cădăt aūt sūrgāt sūmmōvĕ fĕrātŭr ĭn ōrbĕ,

quāntōque ēxĭlĭānt spătĭō, cūm caērŭlă līnquūnt;

nāmque ălĭīs pērnīx sāltūs, māiōrĕ trăhūntūr580

mōle ălĭa, ōcĕănūm tārdō līnquēntĭă pāssū.

quōd sī nūbĕ căvā sōlīs vĭă fōrtĕ lătēbīt,

ōccŭlĕt aūt sīgnūm cōnscēndēns vērtĭcĕ caēlūm

āltŭs Ăthōs vēl Cŷllēnē vēl cāndĭdŭs Haēmūs,

Gārgărŏn aūt Īdē sŭpĕrīsve ăgĭtātŭs Ŏlŷmpūs,585

tūnc dēxtrā laēvāquĕ sĭmūl rĕdĕūntĭă sīgnīs

sīdĕră sī nōrīs, nūmquām tē tēmpŏră nōctīs

ēffŭgĭēnt, nūmquām vĕnĭēns Tīthōnĭŭs ōrtūs.

Cūm prīmūm cāncrūm Tēthŷs ēmīttĭt ĭn aūrās,

ēxcĭpĭt ōcĕănūs Mīnōaē sērtă cŏrōnaē590

ōccĭdĭt ēt dōrsō pīscīs caūdāquĕ prĭōrĕ,

mērgĭtŭr īn tōtōs ŭmĕrōs ŏphĭūchŭs ĕt ānguīs

ūltĭmă caūdă mĭcāt, tōrtūs hăbĕt īllă tĭmēndōs.

nēc mūlto ārctŏphўlāx hūnc lōngĕ sŭbīăcĕt āstrō,

lūmĭnĕ quī prīmō cūm scōrpĭŭs ōccĭdĭt ūndīs595

ōccŭlĭtūr pĕdĭbūs; dūrāt tămĕn ārdŭŭs ōrĕ,

dūm rĭgĭdum aēgŏcĕrī sīgnūm frĕtă lūcĭdă tērrēt.

sīdĕrĕā vīx tūm sătĭātūs lūcĕ bŏōtēs

īn tērrās ăbĭt ēt nōctīs plūs pārtĕ rĕlīnquīt.

āt cōntrā nūllō dēfēctūs lūmĭnĕ tōtūs600

Ōrīōn ŭmĕrīs splēndēbīt māgnăquĕ dīvĭ

vāgīna ēt clārō caēlātūs bāltĕŭs īgnī.

cōrnŭa ĕt Ērĭdănūs lĭquĭdō fĕrĕt ūtrăquĕ caēlō.

Āt cūm prīmă iŭbā rădĭārīt flāmmă lĕōnīs,

quīcquīd pārtĕ mĭcāt caēlo, hōc nāscēntĕ sŭb ūndās605

ōmne ăbĭt ātquĕ fĕrī vĕnĭēntīs dēfŭgĭt ōră.

tōtă Iŏvīs mērsa ēst pēnnīs stēllāntĭbŭs ālēs,

quīquĕ gĕnū pŏsĭtō dēfēssūs cōndĭtŭr ūndīs

crūrĕ tĕnūs; rĕdĭt īn caēlūm vāstī căpŭt hŷdrī

ēt pērnīx lĕpŭs ēt prŏcўōn ēt Sīrĭŭs īpsĕ610

tōtīūsquĕ cănīs răbĭdī vēstīgĭă prīmă.

Āccĭpĕ quaē vītēnt ēxōrsaē vīrgĭnĭs ōră:

dēlphīnūs nōtīs iām tūm dēflēxĕrĭt ūndīs

ēt lўră dūlcĕ sŏnāns ēt flāmmīs cīnctă săgīttă

ēt nīveūs cŷgnūs prŏpĕrārīt tāngĕrĕ flūctūs,615

ūtrăquĕ pēnnă vŏlāns caūdām vīx lūcĕt ăd īpsām,

nīgrēscītquĕ Pădūs, tērraē quī prōxĭmŭs āmnīs.

tūm căpŭt ābscōndēt sŏnĭpēs, tūm tōtă lătēbīt

cērvīx, āt cōntrā sūblīmĭŏr hŷdră fĕrētūr

crātērā tĕnŭs ēt sūrgēnt āplūstrĭă pūppīs620

Ārgōaē tōtūsquĕ cănīs; sēd cūm pĭă vīrgŏ

nāscĭtŭr, īllă rătīs mĕdĭā plūs ārbŏrĕ lūcēt.

Sūrgēntīs ĕtĭām chēlās sŭă sīgnă nŏtābūnt:

ēxĭlĭt ōcĕănō nūnc tōtō crīnĕ bŏōtēs,

quēm clārō vĕnĭēns ārctūrūs nūntĭăt ōrĕ,625

cēlsăquĕ pūppĭs hăbēt, caūdā mĭnŭs āttămĕn hŷdră,

nīxă gĕnū spĕcĭēs flēxō rĕdĭt ārdŭă crūrĕ,

pārtĭbŭs haūd ălĭīs; nōcte ēlūctātă sŭprēmā

bīs sŏlĕt īlla ūnā caēlō se ōstēndĕrĕ nōctĕ,

nām sī Phoēbēōs cūrrūs, dūm lōngă vĕnīt nōx,630

ōccāsū sĕquĭtūr, rūrsūs fŭgĭt ōcĕănum ōrtū

crūrĕ sĭmūl chēlīs fūlgēns. cūm scōrpĭŭs ēxīt,

iām tōtīs rădĭāt mēmbrīs mĭsĕrābĭlĕ sīdūs;

āt cūm tāntum ăbĭīt, quāntūm lўră sūrgĭt ăb ūndīs,

ārcūs īpsă sŭō caēlō rĕfĕrētŭr ĭmāgŏ.635

īmpērfēctă rĕdīt caēlō tūm tōtă cŏrōnă

ēt Chīrōn pĭŭs ād caūdām cōgnōscĭtŭr īmām.

Pēgăsŭs ābscōndīt tōtō tūnc pēctŏrĕ pēnnās

nēc lūcēt caūdā praēmērsūs pēctŏrĕ cŷgnūs.

ābdĭt ĕt Āndrŏmĕdē vūltūs ēt māxĭmă prīstīs640

ōccāsu īnsĕquĭtūr mĕtŭēntīs vīrgĭnĭs ōră,

crīstă sŭpēr caēlō fūlgēt. căpŭt ābdĭtŭr īpsĕ

rēgālīs Cēpheūs ălĭās īntāctŭs ăb ūndīs.

Scōrpĭŏs ēxŏrĭēns, cūm clārūs fūgĕrĭt āmnīs,

scōrpĭŏs Ōrīōnă fŭgāt, păvĕt īllĕ sĕquēntēm.645

sīs vātī plācātă, prĕcōr, Lātōnĭă vīrgŏ;

nōn ĕgŏ, nōn prīmūs, vĕtĕrēs cĕcĭnērĕ pŏētaē,

vīrgĭnĭs īntāctās quōndām cōntīngĕrĕ vēstēs

aūsum hŏmĭnēm dīvaē sācrūm tĕmĕrāssĕ pŭdōrēm.

dēvōtūs poēnaē tūnc īmpĭŭs īllĕ fŭtūraē650

nūdābātquĕ fĕrīs āngūstō stīpĭtĕ sīlvās

pācātāmquĕ Chĭōn dōnō dăbăt Oēnŏpĭōnī.

haūd pătĭēns sĕd ĕnīm Phoēbī gērmānă rĕpēntĕ

nūmĭnĭs ūltōrēm mĕdĭā tēllūrĕ rĕvūlsă

scōrpiōn īngēntī māiōrēm cōntŭlĭt hōstēm.655

pārcĭtĕ, mōrtālēs, nūmquām lĕvĭs īră dĕōrūm.

hōrrēt vūlnŭs ădhūc ēt spīcŭlă tīnctă vĕnēnō

flēbĭlĭs Ōrīōn ēt quāmquām pārtĕ rĕlīctā

caēlĭ † paēnĕ fŭgīt, tămĕn āltīs mērgĭtŭr ūndīs,

scōrpĭŏs ārdēntī cūm pēctŏrĕ cōntĭgĭt ōrtūs.660

nīl sŭpĕr Āndrŏmĕdaē, nīl prīstīs lūcĕ frŭētūr.

īn căpŭt ātque ŭmĕrōs răpĭt ōrbīs Cāssĭĕpīām,

dēclīvēmquĕ trăhūnt aētērnī pōndĕră mūndī

cōrrūptāquĕ cădīt fōrmā, cērtāvĕrăt ōlīm

quā sĕnĭs aēquŏrĕī nātīs, cūm lītŏrĕ Cānchlī665

Dōrĭdŏs ēt Pănŏpēs spēctāssēt stūltă chŏrēās.

īlla ăbĭt ōcĕănō, tōtīūs sērtă cŏrōnaē

īn caēlūm rĕdĕūnt, tōtūm sē lībĕrăt hŷdrūs.

crūrĭbŭs ēxspēctāt Chīrōn, ōbscūrĭŏr ārcū,

cōrpŏrĕ iām tōtō vāstō sūb vērtĭcĕ clārūs.670

tūm fĕră, quām dēxtrā pōrtāt Cēntaūrŭs, ĭn aūrās

ēxĭlĭt ēt clārīs ăpĕrītūr flēxĭbŭs ānguīs;

īnnīxūmquĕ gĕnū laēvā mĭnŭs aēquŏră līnquūnt.

Āt cūm prīmă sŭbīt făcĭēs rĕmĕābĭlĭs ārcūs,

iām sīcca ōcĕănō Chīrōn pērnīcĭă crūră675

ēxpŭlĭt ēt cēlsīs ŏphĭūchūs fūlgĕt ĭn āstrīs.

nīl trăhĭt ōbscūrūm sērpēns ēt trūncă rĕcēptā

dēsĭnĭt ēssĕ mănū mēmbrīs dēfōrmĭs ĭmāgŏ.

iām lўră cūm sŭpĕrīs ēt cŷgnī dēxtĕră pēnnă,

rādīt tēllūrēm rĕdĭēns cūm sīdĕrĕ Cēpheūs.680

tūm cănĭs ābscōndīt tōtīūs cōrpŏrĭs īgnīs

ēt lătĕt Ōrīōn ēt sēmpēr tūtŭs ĭn ūndīs

ēst lĕpŭs Ārgōaēquĕ rătīs, quā flēxĭlĕ sīgnūm

īn pūppīm fōrmātŭr, ădhūc āplūstrĭă lūcēnt.

mērgĭtŭr ēt Pērseūs ēt cāpraē nōbĭlĕ lūmēn.685

Aūrīgām tōtum ābscōndīt vĕnĭēns căprĭcōrnūs

ātque ōmnem ōrnātūm vĕnĕrāndaē nūmĭnĕ pūppīs.

tūm prŏcўōn ōbscūrŭs ăbīt; rĕdĭt ārmĭgĕr ūncīs

ūnguĭbŭs, ānte ōmnīs grātūs tĭbĭ, Iūppĭtĕr, ālēs.

ōmnĭbŭs ēt stēllīs cŷgnūs rĕdĭt ēt lĕvĕ tēlūm690

ēt pārvūs dēlphīnŭs ĕt āpta āltārĭă sācrīs.

Gēmĭnŭs ēxsūrgīt Mīnōĭă nōtă cŏrōnă.

Hŷdrŏchŏōs caēlūm scāndēns sĭmŭl ēvŏcăt ōrĕ

ēt cērvīcĕ tĕnūs fīdēntēm Pēgăsŏn ālīs.

āvērsūm Chīrōnă trăhīt nōx ātră sŭb ūndās,695

ōcĕănūs caūdām tīnguīt, nōndūm căpĭt ōră,

nōn vāstōs ŭmĕrōs, nōn pēctŏră trīstĭă sētīs.

hŷdrām plūs mĕdĭām cōndīt, pārs tērtĭă lūcēt.

Hānc pīscēs ābdūnt ōrtī tōtūmquĕ bĭfōrmēm.

cūm gĕmĭnōs pīscēs ăquĭlōnīs prōvŏcăt aūră,700

īlle ĕtĭām sūrgīt, quī trīstīs rēspĭcĭt aūstrōs;

pīscĭbŭs īllĕ sĭmūl sūrgīt, sēd lībĕrăt ōrtūs,

cūm pērnīx ărĭēs īn caēlūm cōrnŭă tōllīt.

pīscēs ēdūcūnt Cēphēĭdă; laētĭŏr īllă

Nērĕĭdās pōntūmquĕ fŭgīt caēlōquĕ rĕfērtūr.705

Ōrtūs lānĭgĕrī prŏpĕrābūnt cōndĕrĕ sācrūm

tūrĭbŭlūm; pătrĭō fūlgēbĭt ĭn aēthĕrĕ Pērseūs.

Pērsĕă cūm pēnnaē rēddūnt, iām Plīăs ăb ūndīs

ēffŭgĭt ēt dēxtrō taūrī cōgnōscĭtŭr ārmō.

fīxŭs ŭt īn cūrrū trăhĭtūr sĭnĕ cūrrĭbŭs ūllīs710

Mŷrtĭlŏs. haūt tōtūm cērnēs, nōn īntĕgĕr īpsĕ

īn caēlūm rĕdĭt, āt pārs dēxtĕră mērgĭtŭr ūndīs;

vērtĭcĕ lūcēbīt, tĕnĕrōs mănŭs ēffĕrĕt haēdōs.

laēvă Iŏvīs nūtrīx ŭmĕrō rădĭābĭt ĭn īpsō,

prōxĭmă tēllūrī nāscētūr plāntă sĭnīstrā.715

cētĕră cūm gĕmĭnīs pērfēctō sīdĕrĕ sūrgēnt.

Taūrō pīstrīcīs părĭtēr crīstaēquĕ rĕfūlgēnt

caūdăquĕ; vīcīnūm tērrīs iām cērnĕ bŏōtēn.

ēt cūm sē gĕnĭbūs dēmīsīt pārs ŏphĭūchī,

sīgnum ĕrĭt, ōcĕănō gĕmĭnōs rĕmĕārĕ rĕlīctō.720

tōtăquĕ iām prīstīs lūcēbūnt squāmĕă tērgă;

Ērĭdăni ēt prīmōs dēprēndāt nāvĭtă fōntēs,

caēlūm cōnspĭcĭēns, dūm clārō sē mŏvĕt ōrtū

Ōrīōn; hăbĕt īllĕ nŏtās, quaē tēmpŏră nōctīs

sīgnĭfĭcēnt, vēntōsvĕ trŭcēs fīdāmvĕ quĭētēm.725

Ab Iove principium magno deduxit Aratus,

carminis at nobis, genitor, tu maximus auctor,

te veneror, tibi sacra fero doctique laboris

primitias. probat ipse deum rectorque satorque.

5quantum etenim possent anni certissima signa,

qua sol ardentem cancrum rapidissimus ambit

diversasque secat metas gelidi capricorni

quave aries et libra aequant divortia lucis,

si non tanta quies, te praeside, puppibus aequor

10cultorique daret terras, procul arma silerent?

nunc vacat audacis in caelum tollere vultus

sideraque et mundi varios cognoscere motus,

navita quid caveat, quid scitus vitet arator,

quando ratem ventis aut credat semina terris.

15haec ego dum Latiis conor praedicere Musis,

pax tua tuque adsis nato numenque secundes!

Cetera, quae toto fulgent vaga sidera mundo,

indefessa trahit proprio cum pondere caelum.

axis at immotus semper vestigia servat

20libratasque tenet terras et cardine firmo

orbem agit. extremum geminus determinat axem,

quem Grai dixere polon; pars mersa sub undas

oceani, pars celsa sub horrifero | aquilone.

Axem Cretaeae dextra laevaque tuentur

25sive arctoe seu Romani cognominis ursae

plaustrave, quae facies stellarum proxima vero:

tres temone rotisque micant sublime quaternae.

si melius dixisse feras, obuersa refulgent

ora feris; caput alterius super horrida terga

30alterius lucet; pronas rapit orbis in ipsos

declivis umeros. veteri si gratia famae,

Cresia vos tellus alvit, moderator Olympi

donavit caelo; meritum custodia fecit,

quod fidae comites prima incunabula magni

35foverunt Iovis, attonitae cum furta parentis

aerea pulsantes mendaci cymbala dextra,

vagitus pueri patrias ne tangeret auris,

Dictaei texere adytis famuli Corybantes.

hinc Iovis altrices Helice Cynosuraque fulgent.

40dat Grais Helice cursus maioribus astris,

Phoenicas Cynosura regit. sed candida tota

et liquido splendore Helice nitet; haut prius ulla,

cum sol oceano fulgentia condidit ora,

stella micat caelo, septem quam Cresia flammis.

45certior est Cynosura tamen sulcantibus aequor,

quippe brevis totam fido se cardine vertit

Sidoniamque ratem numquam spectata fefellit.

Has inter medias abrupti fluminis instar

immanis serpens sinvosa volumina torquet

50hinc atque hinc superaque illas mirabile monstrum.

cauda Helicen supra tendit, redit ad Cynosuran

squamigero lapsu; qua desinit ultima cauda,

hac caput est Helices; flexu comprenditur alto

serpentis Cynosura; ille explicat amplius orbes

55sublatusque retro maiorem respicit arcton.

ardent ingentes oculi, cava tempora claris

ornantur flammis, mento sedet unicus ignis.

tempus dexterius qua signat stella draconis

quaque sedet mentum, lucetque novissima cauda

60extremumque Helices sidus micat. hac radiatur

serpentis declive caput, qua proxima signa

occasus ortusque uno tanguntur ab orbe,

oceani tumidis ignotae fluctibus arctoe,

semper inocciduis servantes ignibus axem.

65Haud procul effigies inde est defecta labore.

non illi nomen, non magni causa laboris,

dextro namque genu nixus diversaque tendens

bracchia, suppliciter passis ad numina palmis.

serpentis capiti figit vestigia laeva.

70Tum fessi subter costas atque ardua terga

clara Ariadnaeo sacratast igne corona,

hunc illi Bacchus thalami memor addit honorem.

terga nitent stellis, at qua se vertice tollit

succiduis genibus lassum et miserabile sidus,

75hac ophiuchus erit longe caput ante notabis

et vastos umeros, tum cetera membra sequuntur.

illis languet honos, umeris manet integer ardor,

luna etiam mensem cum pleno dividit orbe.

lux tenuis manibus, per quas elabitur anguis,

80pressus utraque manu, medium cingens ophiuchum.

scorpios ima pedum tangit, sed planta sinistra

in tergo residet, vestigia dextera pendent.

impar est manibus pondus, nam dextera parvam

partem anguis retinet, per laevam attollitur omnis,

85quantumque ab laeva distantia serta notantur,

erigitur tantum serpens atque ultima mento

stella sub aetheria lucet crinita corona.

at qua se dorso sinvabit lubricus anguis

insigni caelum perfundent lumine chelae.

90Ipsam Helicen sequitur senior baculoque minatur,

sive ille arctophylax seu Bacchi ob munera caesus

Icarus ereptam pensavit sidere vitam.

non illi obscurum caput est, non tristia membra,

sed proprio tamen una micat sub nomine flamma,

95arcturum dixere, sinus qua vincula nodant.

Virginis inde subest facies, cui plena sinistra

fulget spica manu maturisque ardet aristis.

quam te, diva, vocem? tangunt mortalia si te

carmina nec surdam praebes venerantibus aurem,

100exosa heu mortale genus, medio mihi cursu

stabunt quadrupedes et flexis laetus habenis

teque tuumque canam terris venerabile numen.

Aurea pacati regeres cum saecula mundi,

Iustitia inviolata malis, placidissima virgo,

105sive illa Astraei genus es, quem fama parentem

tradidit astrorum, seu vera intercidit aevo

ortus fama tui, mediis te laeta ferebas

sublimis populis nec dedignata subire

tecta hominum et puros sine crimine, diva, penatis

110iura dabas cultuque novo rude vulgus in omnem

formabas vitae sinceris artibus usum.

nondum vesanos rabies nudaverat ensis

nec consanguineis fuerat discordia nota,

ignotique maris cursus privataque tellus

115grata satis, neque per dubios avidissima ventos

spes procul amotas fabricata nave petebat

divitias, fructusque dabat placata colono

sponte sua tellus nec parvi terminus agri

praestabat dominis, sine eo tutissima, rura.

120At postquam argenti crevit deformior aetas

rarius invisit maculatas fraudibus urbis

seraque ab excelsis descendens montibus ore

velato tristique genas abscondita rica,

nulliusque larem, nullos adit illa penatis.

125tantum cum trepidum vulgus coetusque notavit

increpat "o patrum suboles oblita priorum,

degeneres semper semperque habitura minores,

quid me, cuius abit usus, per vota vocatis?

quaerenda est sedes nobis nova, saecula vestra

130artibus indomitis tradam scelerique cruento";

haec effata super montis abit alite cursu,

attonitos linquens populos graviora paventis.

Aerea sed postquam proles terris data nec iam

semina virtutis vitiis demersa resistunt

135ferrique invento mens est laetata metallo

polluit et taurus mensas assuetus aratro,

deservit propere terras iustissima virgo

et caelist sortita locum, qua proximus illi

tardus in occasum sequitur sua plaustra Bootes.

140Virginis at placidae praestanti lumine signat

stella umeros. Helicen ignis non clarior ambit,

quique micat cauda quique armum fulget ad ipsum

quique priora tenet vestigia quique secunda

clunibus hirsutis et qui sua sidera reddit,

145namque alii, quibus expletur cervixque caputque,

vatibus ignoti priscis sine honore feruntur.

Qua media est Helice, subiectum respice cancrum;

at capiti suberunt gemini. qua posterior pes,

horrentisque iubas et fulvum cerne leonem.

150hunc ubi contigerit Phoebi violentior axis,

accensa in cancro iam tum geminabitur aestas.

tunc lymphae tenues, tunc est tristissima tellus

et densas laetus segetes bene condit arator.

ne mihi tunc remis pulset vada caerula puppis;

155dem potius ventis excusso vela rudente

excipiamque sinu zephyris spirantibus auras.

Est etiam aurigae facies, sine Atthide terra

natus Erichthonius, qui primus sub iuga duxit

quadrupedes, seu Myrtoas demersus in undas

160Myrtilos. hunc potius species in sidere reddit,

sic nulli currus, sic ruptis maestus habenis

perfidia Pelopis raptam gemit Hippodamiam.

ipse ingens transuersus abit laeva geminorum

maiorisque ursae contra delabitur ora.

165numina praeterea secum trahit, una putatur

nutrix esse Iovis, si vere Iuppiter infans

ubera Cretaeae mulsit fidissima caprae,

sidere quae claro gratum testatur alumnum.

hanc Auriga umero totam gerit, at manus haedos

170ostendit, nautis inimicum sidus, ubi illos

orbis ab oceano celsos rapit; haut semel haedi

iactatam videre ratem nautasque paventis

sparsaque per saevos morientum corpora fluctus.

Aurigae pedibus trux adiacet ignea taurus,

175cornua fronte gerens et lucidus ore minaci.

quamlibet ignarum caeli sua forma docebit,

et caput et patulae naris et cornua tauri.

fronte micant hyades. qua cornus flamma sinistri

summa tenet, subit haec eadem vestigia dextra

180aurigae mediaque ligat compagine divos.

Myrtilos exoritur summo cum fluctibus ore,

totus cum tauro lucet; ruit oceano bos

ante, super terras cum fulget Myrtilos ore.

Iasides etiam caelum cum coniuge Cepheus

185ascendit totaque domo, quia Iuppiter auctor

est generis: prodest maiestas saepe parentis.

ipse brevem patulis manibus stat post Cynosuram

diducto passu. quantum latus a pede dextro

Cepheos extremam tangit Cynosurida caudam,

190tantundem ab laevo distat; minor utraque iungit

regula Cepheos vestigia. balteus ambit

qua latus, ad flexum sinvosi respicit anguis.

Cassiepia virum residet sublimis ad ipsum,

clara, etiam pernox caelo cum luna refulsit,

195sed brevis et paucis decorata in sidere flammis.

qualis ferratos subicit clavicula dentes,

succutit et foribus praeducti vincula claustri,

talis disposita est stellis. ipsa horrida vultu

sic tendit palmas, ceu sit planctura relictam

200Andromedam, meritae non iusta piacula matris.

Nec procul Andromede, totam quam cernere posse

obscura sub nocte licet, sic emicat ore,

sic magnis umeris candet nitor. hanc media abit

ignea substricta lucet qua zonula palla.

205sed poenae facies remanet districtaque pandit

bracchia, ceu duri teneantur robore saxi.

Andromedae capiti sonipes supereminet ales,

vertice et Andromedae radiat quae stella, sub ipsa

alvo fulget equi, tres armos et latera aequis

210distinguunt spatiis, capiti tristissima forma

et cervix sine honore obscuro lumine sordet.

spumanti mandit sed qua ferus ore lupata,

et capite et longa cervice insignior exit

stella nitens armis laterique simillima magno.

215nec totam ille tamen formam per singula reddit.

primo praestat equum, medio rupta ordine membra

destituunt visus, rudis inde adsurgit imago.

Gorgonis hic proles. in Pierio | Helicone,

vertice cum summo nondum decurreret unda,

220Museos fontis dextri pedis ictibus hausit.

inde liquor genitus nomen tenet Hippocrenes;

fontes nomen habent. sed Pegasus aethere summo

velocis agitat pennas et sidere gaudet.

Inde subest aries, qui longe maxima currens

225orbe suo spatia ad finem non tardius ursa

pervenit et quanto graviore Lycaonis arctos

axem actu torquet, tanto pernicior ille

distantis cornu properat contingere metas.

clara nec est illi facies nec sidera possunt,

230officiat si luna, sua virtute nitere.

sed quaerendus erit zonae e regione micantis

Andromedae; terit hic medii divortia mundi,

ut chelae, candens ut balteus Orionis.

Est etiam propiore deum cognoscere signo,

235deltoton si quis donum hoc spectabile Nili

divitibus generatum undis in sede notabit.

tris illi laterum ductus, aequata duorum

sunt spatia, unius brevior, sed clarior igne.

hunc aries iuxta. medium deltoton habebit

240inter lanigeri tergum et Cepheida maestam.

Huc ultra gemini pisces, quorum alter in austrum

tendit, Threicium boream petit alter et audit

stridentis auras, niveus quas procreat Haemus.

non illis liber cursus, sed vincula cauda

245singula utrumque tenent uno coëuntia nodo.

nodum stella premit. piscis, qui respicit auras

Threicias, dextram Andromedae cernetur ad ulnam.

Subter utrumque pedem devotae virginis ales

Perseos effigies, servatae grata puellae.

250moles ipsa viri satis est testata parentem,

tantus ubique micat, tantum occupat ab Iove caeli.

dextra sublata solium prope Cassiepiae

sublimis fulget pedibus properare videtur

et velle aligeris purum aethera findere plantis.

255Poplite sub laevo, tauri certissima signa,

Pleiades suberunt brevis et locus occupat omnes,

nec faciles cerni, nisi quod coëuntia plura

sidera communem ostendunt ex omnibus ignem.

septem traduntur numero, sed carpitur una,

260deficiente oculo distinguere corpora parva.

nomina sed cunctis servavit fida vetustas:

Electra Alcyoneque Celaenoque Meropeque

Asteropeque et Taygete | et Maia parente

caelifero genitae, si vere sustinet Atlas

265regna Iovis superosque atque ipso pondere gaudet.

lumine non multis Plias certaverit astris,

praecipuo sed honore ostendit tempora bina,

cum primum agricolam ventus † super immovet atri

et cum surgit hiems, portu fugienda peritis.

270Quin etiam lyra Mercurio dilecta, deorum

† plurimulum accepte prolis caelo nitet ante labore

devictam effigiem planta erecta † quoque dextra

tempora laeva premit torti subiecta draconis.

summa genu subuorsa tenet, qua se lyra volvit.

275Contra spectat avem vel Phoebi quae fuit olim

cygnus vel Ledae thalamis qui illapsus adulter

furta Iovis falsa volucer sub imagine texit.

inter defectum sidus cygnumque nitentem

Mercurialis habet sedem Lyra. multa videbis

280stellarum vacua in cygno, multa ignea rursus

aut medii fulgoris erunt. penna utraque laeta,

dexterior iuxta regalem Cepheos ulnam,

at laeva fugit instantem sibi Pegason ala.

piscibus interlucet equi latus, ad caput eius,

285dextra manus latices qua fundit, aquarius exit.

quo prior aegoceros semper properare videtur

oceano mersus sopitas condere flammas.

tum brevis occasus ortusque intercipit hora,

cum sol ambierit metas gelidi capricorni.

290nam neque perficiet cursus et vota brevis lux,

et cum terrores auget nox atra marinos,

multum clamatos frustra exspectaveris ortus.

tunc rigor aut rapidus ponto tunc incubat auster;

pigra ministeria, et nautis tremor alligat artus.

295sed rationem animi temeraria pectora solvunt,

nulla dies oritur, quae iam vacua aequora cernat

puppibus, et semper tumidis ratis innatat undis.

in terra temptare undas iuvat, aspera sed cum

adsultat lateri deprensae spuma carinae,

300tunc alii curvos prospectant litore portus

inventasque alii terras pro munere narrant,

interea exanimat pavidos instantis aquae mons.

ast alii procul a terra iactantur in altum,

munit eos breve lignum et fata instantia pellit,

305nam tantum a leto, quantum rate fluctibus, absunt.

Belligeri Titan magnum cum contigit arcum

ducentemque ferum sinvato spicula nervo,

iam clausum ratione mare est, iam navita portu

infestam noctem fugitat longasque tenebras.

310signum erit exoriens nobis tum nocte suprema

scorpios, ille micat super freta caerula cauda.

insequitur gravis arcus et in lucem magis exit.

tunc alto Cynosura redit, tunc totus in undas

mergitur Orion, umeris et vertice Cepheus.

315Est etiam, incertum quo cornu missa sagitta,

quam servat Iovis ales. habet miracula nulla,

si caelum ascendit Iovis armiger. hic tamen arvo

unguibus innocuis Phrygio rapuit Ganymeden

et telo appositus custos, cum Iuppiter arsit

320in puero, luit excidio quem Troia furorem.

Delphin inde brevis lucet iuxta capricornum

paucis sideribus, tulit hic Atlantida Nymphen

in thalamos, Neptune, tuos, miseratus amantem.

Sidera, quae mundi pars celsior aethere volvit

325quaeque vident boream ventis adsueta serenis,

diximus. hinc alius declivis ducitur ordo,

sentit et insanos obscuris flatibus austros.

Primus in obliquum rapitur sub pectore tauri

Orion. non ulla magis vicina notabit

330stella virum, sparsae quam toto corpore flammae;

tale caput, magnisque umeris sic balteus ardet,

sic vagina ensis, pernici sic pede lucet.

talis ei custos aderit canis ore timendo.

ore vomit flammam, membris contemptior ignis.

335Sirion hunc Grai proprio sub nomine dicunt.

cum tetigit solis radios, accenditur aestas,

discernitque ortu longe sata, vivida firmat,

at quibus adfectae frondes aut languida radix,

exanimat. nullo gaudet maiusve minusve

340agricola et sidus primo speculatur ab ortu.

Auritum leporem sequitur canis et fugit ille,

sic utrumque oritur, sic occidit in freta sidus.

tu parvum leporem rimare sub Orione.

At qua cauda canis languenti desinit astro,

345fulgent Argoae stellis aplustria puppis,

puppe etenim trahitur, non recto libera cursu,

ut cum decurrens inhibet iam navita remos

aversamque ratem votis damnatus ad oram

perligat, optatam cupiens contingere terram.

350sed quia pars violata fuit, coëuntia saxa

numine Iunonis tutus cum fugit Iason,

haec micat in caelo, lateri non amplior auctus,

quam surgit malus; qua debet reddere proram,

intercepta perit nulla sub imagine forma;

355puppis demisso tantum stat lucida clavo.

Haud procul expositam sequitur Nereia pristis

Andromedam. media est Solis via, cum tamen illa

terretur monstro pelagi gaudetque sub axe

diverso posita et boreae vicina legenti.

360auster pristin agit. duo sidera perlegit unum,

namque aries supra pristin piscesque feruntur.

belua sed ponti non multum praeterit amnem,

amnem, qui Phaëthonta suas deflevit ad undas,

postquam patris equos non aequo pondere rexit,

365vulnere reddentem flammas Iovis; hunc, nova silva,

planxere ignotis maestae Phaëthontides ulnis.

Eridanus medius liquidis interiacet astris.

huius pars undae laevum ferit Orionis

lapsa pedem. procul ambobus qui piscibus unus

370vincula conectit, nodus cristam super ipsam

aequoreae pristis radiat. sunt libera caelo

sidera non ullam specie reddentia formam

sub leporis latus aversam post denique puppim

inter et Eridani flexus clavumque carinae.

375atque haec ipsa notast nullam praebere figuram,

sunt etenim toto sparsi sine nomine mundo

inter signa ignes, quibus etsi propria desit

forma, per appositi noscuntur lumina signi.

Est etiam a geminis diversus piscibus unus,

380qui borean fugitat, totus directus in austros,

ventre sub aegoceri, pristin conversus ad imam.

infimus hydrochoos sed qua vestigia figit,

sunt aliae stellae; qua caudam belua flectit

quaque caput piscis, media regione locatae

385nullum nomen habent nec causast nominis ulla,

sic tenuis cunctis iam paene evanuit ardor.

nec procul hinc dextra defundit aquarius undas

atque imitata cadunt errantis signa liquoris.

e quibus una magis sub cauda flamma relucet

390squamigerae pristis, pedibus subit altera signi

fundentis latices. est et sine honore corona

ante sagittiferi paullum pernicia crura.

Scorpios erecta torquet qua spicula cauda,

turibulum vicinum austris sacro igne videbis

395arcturum contra; sed quanto tardius ille

oceanum occasu tangit, tanto magis artae

turibuli metae. vix caelum suspicit et iam

praecipiti tractu vastis dimittitur undis.

multa dedit natura homini rata signa salutis

400venturamque notis cladem depellere suasit.

inter certa licet numeres sub nocte cavenda

turibulum, nam si sordebunt cetera caeli

nubibus obductis, illo splendente, timeto,

ne pacem pelagi solvat violentior auster.

405tunc mihi † siccentur substricto cornua velo

et rigidi emittant flatus per inane rudentes.

quod si deprensae turbavit lintea puppis

incubuitque sinu laxo, vel mergitur undis

prona ratis sorbetque inimicum Nerea prora,

410vel si respexit servator Iuppiter, aegre

ultima persolvunt iactati vota salutis;

nec metus ante fugit, quam pars effulserit orbis,

quae boream caelum spectantibus indicet ortum.

Sunt etiam flammis conmissa immania membra

415Centauri, capite atque hirsuto pectore et alvo

subter candentis hominem reddentia chelas,

inde per ingentis costas, per crura, per armos,

nascitur intacta sonipes sub virgine. dextra

seu praedam e silvis portat seu dona propinquae

420placatura deos, cultor Iovis, admovet arae,

hic erit ille pius Chiron, iustissimus omnis

inter nubigenas et magni doctor Achillis.

hic umero medium scindens iter aetheris alti,

si tenuem traxit nubem stellasque recondit,

425toto clarus equo venientis nuntiat euros.

Nec procul hinc hydros trahitur, cui cauda superne

Centaurum lucet, tractu subit ille leonem,

pervenit ad cancrum capite et tria sidera tangit.

huic primos tortus crater premit, ulterioris

430vocali rostro corvus forat. omnia lucent,

et corvus pennis et parvo pondere crater

et spatio triplicis formatus sideris hydros.

Sub geminis procyon fulgenti lumine surgit.

Hic caelo ornatus trahitur noctemque diemque;

435sors sua cuique data est; semel adsignata tuentur

immoti loca nec longo mutantur in aevo.

quinque aliae stellae diversa lege feruntur

et proprio motu mundo contraria volvunt

curricula exceduntque loco et vestigia mutant.

440haud equidem possis alio contingere signo,

quae divis sedes. hinc atque hinc saepe videntur

occasus ortusque. neque anfractus brevis illis,

annosasque vias tardus vix perficit orbis.

hoc opus arcanis si credam postmodo Musis,

445tempus et ipse labor, patiantur fata, docebit.

Signorum partis, quorum est praedicta figura,

annum expleturi praecidunt quattuor orbis.

intervalla trium transuersus colligat unus.

nec par est illis spatium: duo namque feruntur

450inter se aequales; duo, quorum est maxima forma;

et totidem rursum praedictis ante minores.

hi semper distant, illos communia signa

committunt. qua se tangunt, pars aequa rotarum

dividitur, binos ut si qui desecet arcus.

455Dissimilis quintus liquida sub nocte videtur,

sidera cum reddunt sinceros eminus ignis.

lactis ei color, et mediis via lucet in umbris.

Lacteus hic orbis nullo minor orbe rotatur.

Celsior ad boream qui vergit circulus altos

460et peragit tractus vicinis haud procul ursis,

per geminos currit medios, vestigia tangit

aurigae plantamque terit Perseida laevam,

transuersae Andromedae latera utraque persecat actus

et totam abs umero dextram; summa ungula pulsu

465acris equi ferit orbis iter. tunc candidus ora

cygnus habet iuxta, cubito lucet super ipsum

nixa genu facies et primis ignibus anguis.

effugit at virgo; totus leo, totus in ipso

cancer. ab adversis omnem secat ille leonem

470clunibus hirsutique iubam per pectoris exit,

cancro fulgentes oculi, ceu regula currat

per medios, sic divisi latera utraque tangunt.

hunc octo in partis si quis diviserit orbem,

quinque super terras semper fulgere notabit,

475abdi tres undis brevibusque latere sub umbris.

hoc cancrum tetigit cum Titan orbe, timeto

aestatem rapidam et solventis corpora morbos.

tunc habet aeterni cursus fastigia summa

erectoque polo brevius non adplicat umquam

480candentis currus. adverso nititur orbe,

dum tangat metas; pronus devolvitur inde.

Hic boreae propior, contrarius excipit austros;

aegoceros metas hiemis glacialibus austris

aestatisque tenet flagrantia sidera cancer.

485hoc medium sidus findit devexior orbis,

fundentis latices genua implicat; illigat illum

intorta pristis cauda; velocia crura

contingit leporis, canis alvum desecat imam.

desecat et sacrae speciosa aplustria puppis

490Centaurique umeros et scorpion ultima cauda

spicula torquentem; magnus micat arcus in illo.

inde austro propior sol est aquilone relicto

et gelidas hiemes hebetato lumine portat.

huius tres caelo partes adsurgere cernes,

495quinque latent undis et longa nocte feruntur.

Hos inter medius nullo minor orbis agetur,

in quo cum Phoebus radiatos extulit ignes,

dividit aequali spatio noctemque diemque.

bis redit haec facies, librato sidere, mundo,

500cum ver fecundum surgit, cum deficit aestas.

signa aries taurusque aequo tanguntur ab orbe,

sed princeps aries totus fulgebit in illo,

tauri armum subit et flexi duo sidera cruris.

at medium Oriona secat spiramque priorem

505hydri et crateram levem corvique forantis

ultima, deficiunt nigra qua sidera cauda.

illic et chelas transuerso lumine quaeres

et celsi partem anguis et a medio | ophiuchum

nec procul inde aquilam, toto capite incubat ardens

510Pegasus et longae spatio cervicis inhaeret.

hos orbis, quorum tractus et signa notamus,

rectus per medios percurrens traicit axis.

tres intervallis paribus sine fine rotantur

nec mutare vias possunt nec iungere sulcos.

515quartus in obliquum tris unus colligat orbis,

partibus extremis diversos implicat; unum

inter utrumque secat medium desectus ab illo.

non si Palladia doctus formaret ab arte,

distantis orbis melius religasset ab uno.

520sed tribus idem ortus omni nascuntur ab aevo

atque eadem occasus remanent certissima signa.

Quartus ab oceano tantum vestigia mutat,

obliquo currens spatio, quantum capricornus

aestifero distat cancro, quam latus ad auras

525aetherias surgit, tam sacris mergitur undis.

in sex signiferum si quis diviserit orbem

aequalis partes, succumbet regula binis

inferior signis spatii tantumque tenebit

una, sui lateris quantum a tellure recedit;

530nec tamen humanos visus fugit ultimus orbis.

haec via solis erit bis senis lucida signis.

nobilis hic aries aurato vellere, quondam

qui tulit in Tauros Phrixum, qui prodidit Hellen,

quem propter fabricata ratis, quem perfida Colchis

535sopito vigile incesto donavit amori.

corniger hic taurus, cuius decepta figura

Europe, thalamis et virginitate relicta,

per freta sublimis tergo mendacia sensit

litora, Cretaeo partus enixa marito.

540sunt gemini, quos nulla dies sub Tartara misit;

sed caelo semper, nautis laetissima signa,

Ledaeos statuit iuvenis pater ipse deorum.

te quoque, fecundam meteret cum comminus hydram

Alcides ausum morsu contingere † bello

545sidere donavit, cancer, Saturnia Iuno,

numquam oblita sui, numquam secura noverca.

hinc Nemeaeus erit iuxta leo; tunc pia virgo;

scorpios hinc duplo quam cetera possidet orbe

sidera, per chelas geminato lumine fulgens,

550quem mihi diva cavet dicto prius Orione.

inde sagittifero tentus curvabitur arcus,

qui solitus Musas venerari supplice plausu

acceptus caelo Phoebeis ardet in armis.

cochlidis inventor, cuius Titania flatu

555proelia commisit divorum laetior aetas

bellantem comitata Iovem, pietatis honorem,

ut fuerat geminus forma, sic sidere, cepit.

hic, Auguste, tuum genitali corpore numen

attonitas inter gentis patriamque paventem

560in caelum tulit et maternis reddidit astris.

proximus infestas, olim quas fugerat, undas

Deucalion parvam defundens indicat urnam.

annua concludunt Syriae duo numina piscis

tempora; tunc iterum praedictus nascitur ordo

565lanigeri et tauri, geminorum, postea cancri,

tunc leo, tunc virgo, tunc scorpios, arcitenensque

et gelidus capricornus et imbrifer et duo pisces.

huius quantum altas demergitur orbis in undas

oceani, tantum liquidum super aëra lucet.

570nullaque nox bis terna minus caelo trahit astra,

nullaque maior erit, quam quanto tempore in auras

orbis perfecti divisus tollitur arcus.

Saepe velis quantum superet cognoscere noctis,

et spe venturae solari pectora lucis.

575prima tibi nota solis erit, quo sidere currat,

semper enim signo Phoebus radiabit in uno.

cetera tunc propriis ardentia suspice flammis,

quod cadat aut surgat summove feratur in orbe,

quantoque exiliant spatio, cum caerula linquunt;

580namque aliis pernix saltus, maiore trahuntur

mole alia, oceanum tardo linquentia passu.

quod si nube cava solis via forte latebit,

occulet aut signum conscendens vertice caelum

altus Athos vel Cyllene vel candidus Haemus,

585Gargaron aut Ide superisve agitatus Olympus,

tunc dextra laevaque simul redeuntia signis

sidera si noris, numquam te tempora noctis

effugient, numquam veniens Tithonius ortus.

Cum primum cancrum Tethys emittit in auras,

590excipit oceanus Minoae serta coronae

occidit et dorso piscis caudaque priore,

mergitur in totos umeros ophiuchus et anguis

ultima cauda micat, tortus habet illa timendos.

nec multo arctophylax hunc longe subiacet astro,

595lumine qui primo cum scorpius occidit undis

occulitur pedibus; durat tamen arduus ore,

dum rigidum aegoceri signum freta lucida terret.

siderea vix tum satiatus luce bootes

in terras abit et noctis plus parte relinquit.

600at contra nullo defectus lumine totus

Orion umeris splendebit magnaque divi

vagina et claro caelatus balteus igni.

cornua et Eridanus liquido feret utraque caelo.

At cum prima iuba radiarit flamma leonis,

605quicquid parte micat caelo, hoc nascente sub undas

omne abit atque feri venientis defugit ora.

tota Iovis mersa est pennis stellantibus ales,

quique genu posito defessus conditur undis

crure tenus; redit in caelum vasti caput hydri

610et pernix lepus et procyon et Sirius ipse

totiusque canis rabidi vestigia prima.

Accipe quae vitent exorsae virginis ora:

delphinus notis iam tum deflexerit undis

et lyra dulce sonans et flammis cincta sagitta

615et niveus cygnus properarit tangere fluctus,

utraque penna volans caudam vix lucet ad ipsam,

nigrescitque Padus, terrae qui proximus amnis.

tum caput abscondet sonipes, tum tota latebit

cervix, at contra sublimior hydra feretur

620cratera tenus et surgent aplustria puppis

Argoae totusque canis; sed cum pia virgo

nascitur, illa ratis media plus arbore lucet.

Surgentis etiam chelas sua signa notabunt:

exilit oceano nunc toto crine bootes,

625quem claro veniens arcturus nuntiat ore,

celsaque puppis habet, cauda minus attamen hydra,

nixa genu species flexo redit ardua crure,

partibus haud aliis; nocte eluctata suprema

bis solet illa una caelo se ostendere nocte,

630nam si Phoebeos currus, dum longa venit nox,

occasu sequitur, rursus fugit oceanum ortu

crure simul chelis fulgens. cum scorpius exit,

iam totis radiat membris miserabile sidus;

at cum tantum abiit, quantum lyra surgit ab undis,

635arcus ipsa suo caelo referetur imago.

imperfecta redit caelo tum tota corona

et Chiron pius ad caudam cognoscitur imam.

Pegasus abscondit toto tunc pectore pennas

nec lucet cauda praemersus pectore cygnus.

640abdit et Andromede vultus et maxima pristis

occasu insequitur metuentis virginis ora,

crista super caelo fulget. caput abditur ipse

regalis Cepheus alias intactus ab undis.

Scorpios exoriens, cum clarus fugerit amnis,

645scorpios Oriona fugat, pavet ille sequentem.

sis vati placata, precor, Latonia virgo;

non ego, non primus, veteres cecinere poëtae,

virginis intactas quondam contingere vestes

ausum hominem divae sacrum temerasse pudorem.

650devotus poenae tunc impius ille futurae

nudabatque feris angusto stipite silvas

pacatamque Chion dono dabat Oenopioni.

haud patiens sed enim Phoebi germana repente

numinis ultorem media tellure revulsa

655scorpion ingenti maiorem contulit hostem.

parcite, mortales, numquam levis ira deorum.

horret vulnus adhuc et spicula tincta veneno

flebilis Orion et quamquam parte relicta

caeli † paene fugit, tamen altis mergitur undis,

660scorpios ardenti cum pectore contigit ortus.

nil super Andromedae, nil pristis luce fruetur.

in caput atque umeros rapit orbis Cassiepiam,

declivemque trahunt aeterni pondera mundi

corruptaque cadit forma, certaverat olim

665qua senis aequorei natis, cum litore Canchli

Doridos et Panopes spectasset stulta choreas.

illa abit oceano, totius serta coronae

in caelum redeunt, totum se liberat hydrus.

cruribus exspectat Chiron, obscurior arcu,

670corpore iam toto vasto sub vertice clarus.

tum fera, quam dextra portat Centaurus, in auras

exilit et claris aperitur flexibus anguis;

innixumque genu laeva minus aequora linquunt.

At cum prima subit facies remeabilis arcus,

675iam sicca oceano Chiron pernicia crura

expulit et celsis ophiuchus fulget in astris.

nil trahit obscurum serpens et trunca recepta

desinit esse manu membris deformis imago.

iam lyra cum superis et cygni dextera penna,

680radit tellurem rediens cum sidere Cepheus.

tum canis abscondit totius corporis ignis

et latet Orion et semper tutus in undis

est lepus Argoaeque ratis, qua flexile signum

in puppim formatur, adhuc aplustria lucent.

685mergitur et Perseus et caprae nobile lumen.

Aurigam totum abscondit veniens capricornus

atque omnem ornatum venerandae numine puppis.

tum procyon obscurus abit; redit armiger uncis

unguibus, ante omnis gratus tibi, Iuppiter, ales.

690omnibus et stellis cygnus redit et leve telum

et parvus delphinus et apta altaria sacris.

Geminus exsurgit Minoia nota corona.

Hydrochoos caelum scandens simul evocat ore

et cervice tenus fidentem Pegason alis.

695aversum Chirona trahit nox atra sub undas,

oceanus caudam tinguit, nondum capit ora,

non vastos umeros, non pectora tristia setis.

hydram plus mediam condit, pars tertia lucet.

Hanc pisces abdunt orti totumque biformem.

700cum geminos pisces aquilonis provocat aura,

ille etiam surgit, qui tristis respicit austros;

piscibus ille simul surgit, sed liberat ortus,

cum pernix aries in caelum cornua tollit.

pisces educunt Cepheida; laetior illa

705Nereidas pontumque fugit caeloque refertur.

Ortus lanigeri properabunt condere sacrum

turibulum; patrio fulgebit in aethere Perseus.

Persea cum pennae reddunt, iam Plias ab undis

effugit et dextro tauri cognoscitur armo.

710fixus ut in curru trahitur sine curribus ullis

Myrtilos. haut totum cernes, non integer ipse

in caelum redit, at pars dextera mergitur undis;

vertice lucebit, teneros manus efferet haedos.

laeva Iovis nutrix umero radiabit in ipso,

715proxima telluri nascetur planta sinistra.

cetera cum geminis perfecto sidere surgent.

Tauro pistricis pariter cristaeque refulgent

caudaque; vicinum terris iam cerne booten.

et cum se genibus demisit pars ophiuchi,

720signum erit, oceano geminos remeare relicto.

totaque iam pristis lucebunt squamea terga;

Eridani et primos deprendat navita fontes,

caelum conspiciens, dum claro se movet ortu

Orion; habet ille notas, quae tempora noctis

725significent, ventosve truces fidamve quietem.