I
AUSONIO PAULINUS
Quarta redit duris haec iam messoribus aestas,
et totiens cano bruma gelu riguit,
ex quo nulla tuo mihi littera venit ab ore,
nulla tua vidi scripta notata manu,
ante salutifero felix quam charta libello
dona negata diu multiplicata daret.
Trina etenim vario florebat epistula textu,
set numerosa triplex pagina carmen erat.
Dulcia multimodis quaedam subamara querellis,
anxia censurae miscuerat pietas.
Sed mihi mite patris plus quam censoris acerbum
sedit, et e blandis aspera penso animo.
Ista suo regerenda loco tamen et graviore
vindicis heroi sunt agitanda sono.
Interea levior paucis praecurret iambus
discreto referens mutua verba pede.
Nunc elegi salvere iubent dictaque salute,
ut fecere aliis orsa gradumque, silent.
II
Quid abdicatas in meam curam, pater,
redire Musas praecipis?
Negant Camenis nec patent Apollini
dicata Christo pectora.
Fuit ista quondam non ope, sed studio pari
tecum mihi concordia,
ciere surdum Delphica Phoebum specu,
vocare Musas numina,
fandique munus munere indultum dei
petere e nemoribus aut iugis.
Nunc alia mentem vis agit, maior deus,
aliosque mores postulat
sibi reposcens ab homine munus suum,
vivamus ut vitae patri.
Vacare vanis, otio aut negotio,
et fabulosis litteris
vetat; suis ut pareamus legibus
lucemque cernamus suam,
quam vis sophorum callida arsque rhetorum et
figmenta vatum nubilant,
qui corda falsis atque vanis imbuunt
tantumque linguas instruunt,
nihil adferentes, ut salutem conferant,
quod veritatem detegat.
Quid enim tenere vel bonum aut verum queant,
qui non tenent summae caput,
veri bonique fomitem et fontem deum,
quem nemo nisi in Christo videt?
Hic veritatis lumen est, vitae via,
vis, mens, manus, virtus patris,
sol aequitatis, fons bonorum, flos dei,
natus deo, mundi sator,
mortalitatis vita nostrae et mors necis.
Magister hic virtutium,
deusque nobis atque pro nobis homo,
nos induendus induit,
aeterna iungens homines inter et deum
in utrumque se commercia.
Hic ergo nostris ut suum praecordiis
vibraverit caelo iubar,
abstergit aegrum corporis pigri situm
habitumque mentis innovat:
exhaurit omne, quod iuvabat antea,
castae voluptatis vice,
totusque nostra iure domini vindicat
et corda et ora et tempora.
Se cogitari, intellegi, credi, legi,
se vult timeri et diligi.
Aestus inanes, quos movet vitae labor
praesentis aevi tramite,
abolet futura cum deo vitae fides.
Quae, quas videmur spernere,
non ut profanas abicit aut viles opes,
set ut magis caras monet
caelo reponi creditas Christo deo,
qui plura promisit datis,
contempta praesens vel mage deposita sibi
multo ut rependat faenore.
Sine fraude custos, aucta creditoribus
bonus aera reddet debitor
multaque spretam largior pecuniam
restituet usura deus.
Huic vacantem vel studentem et deditum,
in hoc reponentem omnia
ne quaeso segnem neve perversum putes
nec crimineris impium.
Pietas abesse Christiano qui potest?
Namque argumentum mutuum est
pietatis, esse Christianum, et impii,
non esse Christo subditum.
Hanc cum tenere discimus, possum tibi
non exhibere, id est patri,
cui cuncta sancta iura, cara nomina
debere me voluit deus?
Tibi disciplinas, dignitatem, litteras,
linguae, togae, famae decus
provectus, altus, institutus debeo,
patrone, praeceptor, pater.
Sed cur remotus tamdiu degam, arguis
pioque motu irasceris.
Conducit istud aut necesse est aut placet:
veniale, quidquid horum, erit.
Ignosce amanti, si geram quod expedit;
gratare, si vivam, ut libet.
III
Defore me patriis tota trieteride terris
atque alium legisse vagis erroribus orbem,
culta prius vestrae oblitum consortia vitae,
increpitas sanctis mota pietate querellis.
Amplector patrio venerandos pectore motus
et mihi gratandas salvis adfectibus iras.
Set reditum inde meum, genitor, te poscere mallem,
unde dari possit. Revocandum me tibi credam,
cum steriles fundas non ad divina precatus,
Castalidis supplex averso numine Musis?
Non his numinibus tibi me patriaeque reduces.
Surda vocas et nulla rogas (levis hoc feret aura,
quod datur in nihilum) sine numine nomina Musas.
Inrita ventosae rapiunt haec vota procellae,
quae non missa deo vacuis in nubibus haerent
nec penetrant superi stellantem regis in aulam.
Si tibi cura mei reditus, illum adspice et ora,
qui tonitru summi quatit ignea culmina caeli,
qui trifido igne micat nec inania murmura miscet
quique satis caelo soles largitur et imbres,
qui super omne, quod est, vel in omni totus ubique,
omnibus infuso rebus regit omnia Christo:
quo mentes tenet atque movet, quo tempora nostra
et loca disponit. Quod si contraria votis
constituat nostri, prece deflectendus in illa est,
quae volumus. Quid me accusas? Si displicet actus
quem gero agente deo, prius est, fiat reus auctor,
cui placet aut formare meos aut vertere sensus.
Nam mea si reputes, quae pristina, quae tibi nota,
sponte fatebor eum modo me non esse, sub illo
tempore qui fuerim, quo non perversus habebar
et perversus eram falsi caligine cernens,
stulta dei sapiens et mortis pabula vivens.
Quo magis ignosci mihi fas, quia promptius ex hoc
agnosci datur a summo genitore novari,
quod non more meo geritur: non, arbitror, istic
confessus dicar mutatae in prava notandum
errorem mentis, quoniam sim sponte professus
me non mente mea vitam mutasse priorem.
Mens nova mi, fateor, mens non mea: non mea quondam,
set mea nunc auctore deo, qui, si quid in actu
ingeniove meo sua dignum ad munia vidit,
gratia prima tibi, tibi gloria debita cedit,
cuius praeceptis partum est, quod Christus amaret.
Quare gratandum magis est tibi, quam queritandum,
quod tuus ille, tuis studiis et moribus ortus,
Paulinus, cui te non infitiare parentem,
nec modo, cum credis perversum, sic mea verti
consilia, ut sim promeritus Christi fore, dum sum
Ausonii. Feret ille tuae sua praemia laudi
deque tua primum tibi deferet arbore fructum.
Unde, precor, meliora putes nec maxima perdas
praemia detestando tuis bona fontibus orta.
Non etenim mihi mens vaga, sed neque participantum
vita fugax hominum, Lyciae qua scribis in antris
Pegaseum vixisse equitem, licet avia multi
numine agente colant, clari velut ante sophorum
pro studus musisque suis: ut nunc quoque, castis
qui Christum sumpsere animis, agitare frequentant,
non inopes animi neque de feritate legentes
desertis habitare locis; sed in ardua versi
sidera spectantesque deum verique profunda
perspicere intenti de vanis libera curis
otia amant strepitumque fori rerumque tumultus
cunctaque divinis inimica negotia donis,
et Christi imperiis et amore salutis, abhorrent
speque fideque deum sponsa mercede sequuntur,
quam referet certus non desperantibus auctor,
si modo non vincant vacuis praesentia rebus,
quaeque videt spernat, quae non videt ut mereatur
secreta ignitus penetrans caelestia sensus.
Namque caduca patent nostris, aeterna negantur
visibus; et nunc spe sequimur, quod mente videmus,
spernentes varias, rerum spectacula, formas
et male corporeos bona sollicitantia visus.
Attamen haec sedisse illis sententia visa est,
tota quibus iam lux patuit verique bonique,
venturi aeternum saecli et praesentis inane.
At mihi, non eadem cui gloria, cur eadem sit
fama? Fides voti par est, sed amoena colenti,
nunc etiam et blanda posito locupletis in acta
litoris, unde haec iam tam festinata locorum
invidia est? Utinam iustus me carpere livor
incipiat: Christi sub nomine probra placebunt.
Non patitur tenerum mens numine firma pudorem,
et laus hic contempta redit mihi iudice Christo.
Ne me igitur, venerande parens, his ut male versum
increpites studiis neque me vel coniuge carpas
vel mentis vitio: non anxia Bellerophontis
mens est nec Tanaquil mihi, sed Lucretia coniunx.
Nec mihi nunc patrii est, ut visa, oblivio caeli,
qui summum suspecto patrem, quem qui colit unum,
hic vere memor est caeli. Crede ergo, pater, nos
nec caeli inmemores nec vivere mentis egentes,
humanisque agitare locis. Studia ipsa piorum
testantur mores hominum; nec enim impia summum
gens poterit novisse deum: sint multa locorum,
multa hominum studiis inculta, expertia legum,
quae regio agresti ritu caret? Aut quid in istis
improbitas aliena nocet? Quod tu mihi vastos
Vasconiae saltus et ninguida Pyrenaei
obicis hospitia, in primo quasi limine fixus
Hispanae regionis agam nec sit locus usquam
rure vel urbe mihi, summum qua dives in orbem
usque patet mersos spectans Hispania soles.
Sed fuerit fortuna iugis habitasse latronum,
num lare barbarico rigui mutatus in ipsos,
inter quos habui, socia feritate colonos?
Non recipit mens pura malum neque levibus haerent
inspersae fibris maculae: si Vascone saltu
quisquis agit purus sceleris vitam, integer aeque
nulla ab inhumano morum contagia ducit
hospite. Sed mihi cur sit ab illo nomine crimen.
qui diversa colo, ut colui, loca iuncta superbis
urbibus et laetis hominum celeberrima cultis?
Ac si Vasconicis mihi vita fuisset in oris,
cur non more meo potius formata ferinos
poneret, in nostros migrans, gens barbara ritus?
Nam quod in eversis habitacula ponis Hibera
urbibus et deserta tuo legis oppida versu
montanamque mihi Calagorrim et Birbilim acutis
pendentem scopulis collemque iacentis Hilerdae
exprobras, velut his habitem laris exul et urbis
extra hominum tecta atque vias; - an credis Hiberae
has telluris opes, Hispani nescius orbis,
quo gravis ille poli sub pondere constitit Atlans,
ultima nunc eius mons portio metaque terrae,
discludit bimarem celso qui vertice Calpen?
Birbilis huic tantum, Calagorris, Hilerda notantur,
Caesarea est Augusta cui, cui Barcino amoena
et capite insigni despectans Tarraco pontum
Quid numerem egregias terris et moenibus urbes,
quas geminum felix Hispania tendit in aequor,
qua Betis Oceanum Tyrrhenumque auget Hiberus,
lataque distantis pelagi divortia conplet,
orbe suo finem ponens in limite mundi?
Anne tibi, o domine inlustris, si scribere sit mens,
qua regione habites, placeat reticere nitentem
Burdigalam et piceos malis describere Boios?
Cumque Maroialicis tua prodigis otia thermis
inter et umbrosos donas tibi vivere lucos,
laeta locis et mira colens habitacula tectis:
nigrantesne casas et texta mapalia culmo
dignaque pellitis habitas deserta Bigerris?
Quique superba tuae contemnis moenia Romae
consul, arenosas non dedignare Vasatas?
Vel quia Pictonicis tibi fertile rus viret arvis,
Raraunum Ausonias heu devenisse curules
conquerar, et trabeam veteri sordescere fano;
quae tamen augusta Latiaris in urbe Quirini
Caesareas inter parili titulo palmatas
fulget inadtrito longum venerabilis auro,
florentem retinens meriti vivacis honorem.
Aut cum Lucani retineris culmine fundi,
aemula Romuleis habitans fastigia tectis,
materiam praebente loco, qui proxima signat,
in Condatino diceris degere vico?
Multa iocis pateant, liceat quoque ludere fictis;
sed lingua mulcente gravem interlidere dentem,
ludere blanditiis urentibus et male dulces
fermentare iocos satirae mordacis aceto
saepe poëtarum, numquam decet esse parentum.
Namque fides pietasque petunt, ut, quod mala nectens
insinuat castis fama auribus, hoc bona voti
mens patris adfigi fixumque haerescere cordi
non sinat. Et vulgus scaevo rumore malignum
ante habitos mores, non semper flectere vitam
crimen habet: namque est laudi bene vertere. Cum me
inmutatum audis, studium officiumque require.
Si pravo rectum, si relligiosa profanis,
luxurie parcum, turpi mutatur honestum,
segnis, iners, obscurus ago, miserere sodalis
in mala perversi: blandum licet ira parentem
excitet, ut lapsum rectis instauret amicum
moribus et monitu reparet meliora severo.
At si forte itidem, quod legi et quod sequor, audis,
corda pio vovisse deo venerabile Christi
imperium docili pro credulitate sequentem,
persuasumque dei monitis aeterna parari
praemia mortali damnis praesentibus empta,
non reor id sancto sic displicuisse parenti,
mentis ut errorem credat sic vivere Christo,
ut Christus sanxit. Iuvat hoc nec paenitet huius
erroris. Stultus diversa sequentibus esse
nil moror, aeterno mea dum sententia regi
sit sapiens. Breve, quidquid homo est, homo corporis aegri,
temporis occidui et sine Christo pulvis et umbra:
quod probat aut damnat tanti est, quanti arbiter ipse.
Ipse obit atque illi suus est comitabilis error
cumque suo moriens sententia iudice transit.
Et nisi, dum tempus praesens datur, anxia nobis
cura sit ad domini praeceptum vivere Christi,
sera erit exutis homini querimonia membris,
dum levia humanae metuit convicia linguae,
non timuisse graves divini iudicis iras;
quem patris aeterni solio dextraque sedentem,
omnibus impositum regem et labentibus annis
venturum, ut cunctas aequato examine gentes
iudicet et variis referat sua praemia gestis,
credo equidem et metuens studio properante laboro,
si qua datur, ne morte prius quam crimine solvar.
Huius in adventum trepidis mihi credula fibris
corda tremunt gestitque anima id iam cauta futuri,
praemetuens, ne vincta aegris pro corpore curis
ponderibusque gravis rerum, si forte recluso
increpitet tuba vasta polo, non possit in auras
regis ad occursum levibus se tollere pinnis,
inter honora volans sanctorum milia caelo,
qui per inane levis neque mundi conpede vinctos
ardua in astra pedes facili molimine tollent
et teneris vecti per sidera nubibus ibunt,
caelestem ut medio venerentur in aëre regem
claraque adorato coniungant agmina Christo.
Hic metus est, labor iste, dies ne me ultimus atris
sopitum tenebris sterili deprendat in actu,
tempora sub vacuis ducentem perdita curis.
Nam quid agam, lentis si, dum coniveo votis,
Christus ab aetheria mihi proditus arce coruscet
et, subitis domini caelo venientis aperto
praestrictus radiis, obscurae tristia noctis
suffugia inlato confusus lumine quaeram?
Quod mihi ne pareret vel diffidentia veri,
vel praesentis amor vitae rerumque voluptas
curarumque labor, placuit praevertere casus
proposito et curas finire superstite vita
communemque adeo ventura in saecula rebus
exspectare trucem securo pectore mortem.
Si placet hoc, gratare tui spe divite amici:
si contra est, Christo tantum me linque probari.
IV
Continuata meae durare silentia linguae
te numquam tacito memoras placitamque latebris
desidiam exprobras neglectaeque insuper addis
crimen amicitiae formidatamque iugalem
obicis et durum iacis in mea viscera versum.
Parce, precor, lacerare tuum, nec amara paternis
admiscere velis, ceu melle absinthia, verbis.
Cura mihi semper fuit et manet officiis te
omnibus excolere, adfectu observare fideli.
Non umquam tenui saltim tua gratia naevo
conmaculata mihi est; ipso te laedere vultu
semper et incauta timui violare figura;
cumque tua accessi, venerans mea cautius ora
conposui et laeto formavi lumine frontem,
ne qua vel a tacito contractam pectore nubem
duceret in sanctum suspicio falsa parentem.
Hoc mea te domus exemplo coluitque colitque
inque tuum tantus nobis consensus amorem est,
quantus et in Christum conexa mente colendum.
Quis tua, quaeso, tuis obduxit pectora livor?
Quo rumore pium facilis tibi fama per aures
inrupit pepulitque animum contraque vetustam
experta pietate fidem nova vulnera movit,
laederet ut natis placidum male suada parentem?
Set mibi non fictae mens conscia simplicitatis
nec patris inculti pietas rea respuit omne
inmeritum et falso perstringi crimine non fert,
inmunis vero: gravius violatur iniquo
vulnere, tam tenera offensae, quam libera culpae.
Discussisse iugum quereris me, quo tibi doctis
iunctus eram studiis. Hoc nec gestasse quidem me
adsero. Namque pares subeunt iuga: nemo valentes
copulat infirmis neque sunt concordia frena,
si sit conpulsis mensura iugalibus inpar.
Si vitulum tauro vel equum committis onagro;
si confers fulicas cycnis et aëdona parrae,
castaneis corulos; aequas viburna cupressis;
me conpone tibi: vix Tullius et Maro tecum
sustineant aequale iugum. Si iungar amore,
D hoc tantum tibi me iactare audebo iugalem,
quo modicus sociis magno contendit habenis.
Dulcis amicitia aeterno mihi foedere tecum
et paribus semper redamandi legibus aequat.
Hoc nostra cervice iugum non scaeva resolvit
fabula, non terris absentia longa diremit,
nec perimet, toto licet abstrahar orbe vel aevo.
Numquam animo divisus agam: prius ipsa recedet
corpore vita meo, quam vester pectore vultus.
V
Ego te per omne quod datum mortalibus
et destinatum saeculum est,
claudente donec continebor corpore,
discernar orbe quamlibet,
nec orbe longe nec remotum lumine
tenebo fibris insitum:
videbo corde, mente conplectar pia
ubique praesentem mihi.
Et cum solutus corporali carcere
terraque provolavero,
quo me locarit axe communis pater,
illic quoque animo te geram;
neque finis idem, qui meo me corpore
et amore laxabit tuo.
Mens quippe, lapsis quae superstes artubus
de stirpe durat caeliti,
sensus necesse est simul et adfectus suos
teneat aeque ut vitam suam,
et ut mori, sic oblivisci non capit,
perenne vivax et memor.
Vale domine illustris.
I
AUSONIO PAULINUS
Quārtă rĕdīt dūrīs haēc iām mēssōrĭbŭs aēstās,
ēt tŏtĭēns cānō ‖ brūmă gĕlū rĭgŭīt,
ēx quō nūllă tŭō mĭhĭ līttĕră vēnĭt ăb ōrĕ,
nūllă tŭā vīdī ‖ scrīptă nŏtātă mănū,
āntĕ sălūtĭfĕrō fēlīx quām chārtă lĭbēllō
dōnă nĕgātă dĭū ‖ mūltĭplĭcātă dărēt.
Trīna ĕtĕnīm vărĭō flōrēbăt ĕpīstŭlă tēxtū,
sēt nŭmĕrōsă trĭplēx ‖ pāgĭnă cārmĕn ĕrāt.
Dūlcĭă mūltĭmŏdīs quaēdām sŭbămāră quĕrēllīs,
ānxĭă cēnsūraē ‖ mīscŭĕrāt pĭĕtās.
Sēd mĭhĭ mītĕ pătrīs plūs quām cēnsōrĭs ăcērbūm
sēdĭt, ĕt ē blāndīs ‖ āspĕră pēnso ănĭmō.
Īstă sŭō rĕgĕrēndă lŏcō tămĕn ēt grăvĭōrĕ
vīndĭcĭs hērōī ‖ sūnt ăgĭtāndă sŏnō.
Īntĕrĕā lĕvĭōr paūcīs praēcūrrĕt ĭāmbūs
dīscrētō rĕfĕrēns ‖ mūtŭă vērbă pĕdĕ.
Nūnc ĕlĕgī sālvērĕ iŭbēnt dīctāquĕ sălūtĕ,
ūt fēcēre ălĭīs ‖ ōrsă grădūmquĕ, sĭlēnt.
II
Quīd ābdĭcātās īn mĕām cūrām, pătēr,
rĕdīrĕ Mūsās praēcĭpīs?
Nĕgānt Cămēnīs nēc pătēnt Ăpōllĭnī
dĭcātă Chrīstō pēctŏră.
Fŭĭt īstă quōndām nŏn ŏpĕ, sēd stŭdĭō părī
tēcūm mĭhī cōncōrdĭă,
cĭērĕ sūrdūm Dēlphĭcā Phoēbūm spĕcū,
vŏcārĕ Mūsās nūmĭnă,
fāndīquĕ mūnūs mūnĕre īndūltūm dĕī
pĕtĕre ē nĕmōrĭbŭs aūt iŭgīs.
Nūnc ălĭă mēntēm vĭs ăgīt, māiōr dĕūs,
ălĭōsquĕ mŏrĕs pŏstŭlāt
sībī rĕpōscēns ăb hŏmĭnĕ mūnūs sŭūm,
vīvāmŭs ūt vĭtaē pătrī.
Văcārĕ vānīs, ōtĭo aūt nĕgōtĭō,
ēt fābŭlōsīs līttĕrīs
vĕtāt; sŭīs ūt pārĕāmūs lēgĭbūs
lūcēmquĕ cērnāmūs sŭām,
quām vīs sŏphōrūm cāllĭda ārsquĕ rhētŏrum ēt
fīgmēntă vātūm nūbĭlānt,
quī cōrdă fālsīs ātquĕ vānīs īmbŭūnt
tāntūmquĕ līnguās īnstrŭūnt,
nĭhĭl ādfĕrēntĕs, ūt sălūtēm cōnfĕrānt,
quōd vērĭtātēm dētĕgāt.
Quĭd ĕnīm tĕnērĕ vēl bōnum aūt vērūm quĕānt,
quī nōn tĕnēnt sūmmaē căpūt,
vērī bŏnīquĕ fōmĭtem ēt fōntēm dĕūm,
quēm nēmŏ nĭsi īn Chrīstō vĭdēt?
Hīc vērĭtātīs lūmĕn ĕst, vĭtaĕ vĭă,
vīs, mēns, mănūs, vīrtūs pătrīs,
sōl aēquĭtātīs, fōns bŏnōrūm, flōs dĕī,
nātūs dĕō, mūndī sătōr,
mōrtālĭtātīs vītă nōstrae ēt mōrs nĕcīs.
Măgīstĕr hīc vīrtūtĭūm,
dĕūsquĕ nōbīs ātquĕ prō nōbīs hŏmŏ,
nōs īndŭēndŭs īndŭīt,
aētērnă iūngēns hŏmĭnēs īntĕr ēt deŭm
īn utrumque se commercia.
Hĭc ērgŏ nōstrīs ūt sŭūm praēcōrdĭīs
vībrāvĕrīt caēlō iŭbār,
ābstērgĭt aēgrūm cōrpŏrīs pīgrī sĭtūm
hăbĭtūmquē mēntĭs īnnŏvāt:
ēxhaūrĭt ōmnĕ, quōd iŭvābăt āntĕā,
cāstaē vŏlūptātīs vĭcē,
tōtūsquĕ nōstră iūrĕ dŏmĭnĭ vīndĭcāt
ēt cōrda ĕt ōra ēt tēmpŏră.
Sē cōgĭtāri, īntēllĕgī, crēdī, lĕgī,
sē vūlt tĭmēri ēt dīlĭgī.
Aēstūs ĭnānēs, quōs mŏvēt vītaē lăbōr
praēsēntĭs aēvī trāmĭtĕ,
ăbŏlēt fŭtūră cūm dĕō vītaē fĭdēs.
Quaē, quās vĭdēmūr spērnĕrĕ,
nōn ūt prŏfānās ăbĭcĭt aūt vīlēs ŏpēs,
sĕt ūt măgīs cārās mŏnēt
caēlō rĕpōnī crēdĭtās Chrīstō dĕō,
quī plūră prōmīsīt dătīs,
cōntēmptă praēsēns vēl măgĕ dĕpōsĭtă sĭbī
mūlto ūt rĕpēndāt faēnŏrĕ.
Sĭnĕ fraūdĕ cūstŏs, aūctă crēdĭtōrĭbūs
bŏnŭs aēră rĕddĕt dēbĭtōr
mūltāquĕ sprētām lārgĭōr pĕcūnĭām
rēstĭtŭĕt ŭsūrā dĕūs.
Hŭīc văcāntēm vēl stŭdēntem ēt dēdĭtūm,
ĭn hōc rĕpōnēntem ōmnĭă
nē quaēsŏ sēgnēm nēvĕ pērvērsūm pŭtēs
nēc crīmĭnērĭs īmpĭūm.
Pĭĕtās ăbēssĕ Chrīstĭānō quī pŏtēst?
Nāmque ārgŭmēntūm mūtŭum ēst
pĭĕtātĭs, ēssĕ Chrīstĭānum, ĕt īmpĭī,
nōn ēssĕ Chrīstō sūbdĭtūm.
Hānc cūm tĕnērĕ dīscĭmūs, pōssūm tĭbī
nōn ēxhĭbēre, ĭd ēst pătrī,
cuī cūnctă sānctă iūră, cāră nōmĭnă
dĕbērĕ mĕ vŏlŭīt dĕūs?
Tĭbĭ dīscĭplīnās, dīgnĭtātēm, līttĕrās,
līnguaē, tŏgaē, fāmaē dĕcūs
prōvēctŭs, āltŭs, īnstĭtūtūs dēbĕō,
pătrōnĕ, praēcēptōr, pătēr.
Sēd cūr rĕmōtūs tāmdĭū dēgam, ārgŭīs
pĭōquĕ mōtu īrāscĕrīs.
Cōndūcĭt īstŭd aūt nĕcēsse ēst aūt plăcēt:
vĕnĭālĕ, quīdquīd hōrum, ĕrīt.
Īgnōsce ămāntī, sī gĕrām quŏd ēxpĕdīt;
grātārĕ, sī vīvam, ūt lĭbēt.
III
Dēfŏrĕ mē pătrĭīs tōtā trĭĕtērĭdĕ tērrīs
ātque ălĭūm lēgīssĕ văgīs ērrōrĭbŭs ōrbēm,
cūltă prĭūs vēstrae ōblītūm cōnsōrtĭă vītaē,
īncrĕpĭtās sānctīs mōtā pĭĕtātĕ quĕrēllīs.
Āmplēctōr pătrĭō vĕnĕrāndōs pēctŏrĕ mōtūs
ēt mĭhĭ grātāndās sālvīs ādfēctĭbŭs īrās.
Sēt rĕdĭtum īndĕ mĕūm, gĕnĭtōr, tē pōscĕrĕ māllēm,
ūndĕ dărī pōssīt. Rĕvŏcāndūm mē tĭbĭ crēdām,
cūm stĕrĭlēs fūndās nōn ād dīvīnă prĕcātūs,
Cāstălĭdīs sūpplēx āvērsō nūmĭnĕ Mūsīs?
Nōn hīs nūmĭnĭbūs tĭbĭ mē pătrĭaēquĕ rĕdūcēs.
Sūrdă vŏcās ēt nūllă rŏgās (lĕvĭs hōc fĕrĕt aūră,
quōd dătŭr īn nĭhĭlūm) sĭnĕ nūmĭnĕ nōmĭnă Mūsās.
Īnrĭtă vēntōsaē răpĭūnt haēc vōtă prŏcēllaē,
quaē nōn mīssă dĕō văcŭīs īn nūbĭbŭs haērēnt
nēc pĕnĕtrānt sŭpĕrī stēllāntēm rēgĭs ĭn aūlām.
Sī tĭbĭ cūră mĕī rĕdĭtūs, īllum ādspĭce ĕt ōrā,
quī tŏnĭtrū sūmmī quătĭt īgnĕă cūlmĭnă caēlī,
quī trĭfĭdo īgnĕ mĭcāt nĕc ĭnānĭă mūrmŭră mīscēt
quīquĕ sătīs caēlō sōlēs lārgītŭr ĕt īmbrēs,
quī sŭpĕr ōmnĕ, quŏd ēst, vĕl ĭn ōmnī tōtŭs ŭbīquĕ,
ōmnĭbŭs īnfūsō rēbūs rĕgĭt ōmnĭă Chrīstō:
quō mēntēs tĕnĕt ātquĕ mŏvēt, quō tēmpŏră nōstră
ēt lŏcă dīspōnīt. Quōd sī cōntrārĭă vōtīs
cōnstĭtŭāt nōstrī, prĕcĕ dēflēctēndŭs ĭn īlla ēst,
quaē vŏlŭmūs. Quīd me āccūsās? Sī dīsplĭcĕt āctūs
quēm gĕro ăgēntĕ dĕō, prĭŭs ēst, fīāt rĕŭs aūctōr,
cuī plăcĕt aūt fōrmārĕ mĕōs aūt vērtĕrĕ sēnsūs.
Nām mĕă sī rĕpŭtēs, quaē prīstĭnă, quaē tĭbĭ nōtă,
spōntĕ fătēbōr eūm mŏdŏ mē nōn ēssĕ, sŭb īllō
tēmpŏrĕ quī fŭĕrīm, quō nōn pērvērsŭs hăbēbār
ēt pērvērsŭs ĕrām fālsī cālīgĭnĕ cērnēns,
stūltă dĕī săpĭēns ēt mōrtīs pābŭlă vīvēns.
Quō măgĭs īgnōscī mĭhĭ fās, quĭă prōmptĭŭs ēx hōc
āgnōscī dătŭr ā sūmmō gĕnĭtōrĕ nŏvārī,
quōd nōn mōrĕ mĕō gĕrĭtūr: nōn, ārbĭtrŏr, īstīc
cōnfēssūs dīcār mūtātae īn prāvă nŏtāndūm
ērrōrēm mēntīs, quŏnĭām sīm spōntĕ prŏfēssūs
mē nōn mēntĕ mĕā vītām mūtāssĕ prĭōrēm.
Mēns nŏvă mī, fătĕōr, mēns nōn mĕă: nōn mĕă quōndām,
sēt mĕă nūnc aūctōrĕ dĕō, quī, sī quĭd ĭn āctū
īngĕnĭōvĕ mĕō sŭă dīgnum ād mūnĭă vīdīt,
grātĭă prīmă tĭbī, tĭbĭ glōrĭă dēbĭtă cēdīt,
cūiūs praēcēptīs pārtum ēst, quōd Chrīstŭs ămārēt.
Quārē grātāndūm măgĭs ēst tĭbĭ, quām quĕrĭtāndūm,
quōd tŭŭs īllĕ, tŭīs stŭdĭīs ēt mōrĭbŭs ōrtūs,
Paūlīnūs, cuī tē nōn īnfĭtĭārĕ părēntēm,
nēc mŏdŏ, cūm crēdīs pĕrŭērsūm, sīc mĕă vērtī
cōnsĭlĭa, ūt sīm prōmĕrĭtūs Chrīstī fŏrĕ, dūm sūm
Aūsŏnĭī. Fĕrĕt īllĕ tŭaē sŭă praēmĭă laūdī
dēquĕ tŭā prīmūm tĭbĭ dēfĕrĕt ārbŏrĕ frūctūm.
Ūndĕ, prĕcōr, mĕlĭōră pŭtēs nēc māxĭmă pērdās
praēmĭă dētēstāndŏ tŭīs bŏnă fōntĭbŭs ōrtă.
Nōn ĕtĕnīm mĭhĭ mēns văgă, sēd nĕquĕ pārtĭcĭpāntūm
vītă fŭgāx hŏmĭnūm, Lўcĭaē quā scrībĭs ĭn āntrīs
Pēgāseūm vīxīsse ĕquĭtēm, lĭcĕt āvĭă mūltī
nūmĭne ăgēntĕ cŏlānt, clārī vĕlŭt āntĕ sŏphōrūm
prō stūdūs mūsīsquĕ sŭīs: ūt nūnc quŏquĕ, cāstīs
quī Chrīstūm sūmpsēre ănĭmīs, ăgĭtārĕ frĕquēntānt,
nōn ĭnŏpēs ănĭmī nĕquĕ dē fĕrĭtātĕ lĕgēntēs
dēsērtīs hăbĭtārĕ lŏcīs; sĕd ĭn ārdŭă vērsī
sīdĕră spēctāntēsquĕ dĕūm vērīquĕ prŏfūndă
pērspĭcĕre īntēntī dē vānīs lībĕră cūrīs
ōtĭa ămānt strĕpĭtūmquĕ fŏrī rērūmquĕ tŭmūltūs
cūnctăquĕ dīvīnīs ĭnĭmīcă nĕgōtĭă dōnīs,
ēt Chrīsti īmpĕrĭīs ĕt ămōrĕ sălūtĭs, ăbhōrrēnt
spēquĕ fĭdēquĕ dĕūm spōnsā mērcēdĕ sĕquūntūr,
quām rĕfĕrēt cērtūs nōn dēspērāntĭbŭs aūctōr,
sī mŏdŏ nōn vīncānt văcŭīs praēsēntĭă rēbūs,
quaēquĕ vĭdēt spērnāt, quaē nōn vĭdĕt ūt mĕrĕātūr
sēcrēta īgnītūs pĕnĕtrāns caēlēstĭă sēnsūs.
Nāmquĕ cădūcă pătēnt nōstrīs, aētērnă nĕgāntūr
vīsĭbŭs; ēt nūnc spē sĕquĭmūr, quōd mēntĕ vĭdēmūs,
spērnēntēs vărĭās, rērūm spēctācŭlă, fōrmās
ēt mălĕ cōrpŏrĕōs bŏnă sōllĭcĭtāntĭă vīsūs.
Āttămĕn haēc sēdīsse īllīs sēntēntĭă vīsa ēst,
tōtă quĭbūs iām lūx pătŭīt vērīquĕ bŏnīquĕ,
vēntūri aētērnūm saēcli ēt praēsēntĭs ĭnānĕ.
Āt mĭhĭ, nōn ĕădēm cuī glōrĭă, cūr ĕădēm sīt
fāmă? Fĭdēs vōtī pār ēst, sĕd ămoēnă cŏlēntī,
nūnc ĕtĭam ēt blāndā pŏsĭtō lŏcŭplētĭs ĭn āctā
lītŏrĭs, ūnde haēc iām tām fēstīnātă lŏcōrūm
īnvĭdĭa ēst? Ŭtĭnām iūstūs mē cārpĕrĕ līvōr
īncĭpĭāt: Chrīstī sūb nōmĭnĕ prōbră plăcēbūnt.
Nōn pătĭtūr tĕnĕrūm mēns nūmĭnĕ fīrmă pŭdōrēm,
ēt laūs hīc cōntēmptă rĕdīt mĭhĭ iūdĭcĕ Chrīstō.
Nē me ĭgĭtūr, vĕnĕrāndĕ părēns, hīs ūt mălĕ vērsūm
īncrĕpĭtēs stŭdĭīs nĕquĕ mē vēl cōniŭgĕ cārpās
vēl mēntīs vĭtĭō: nōn ānxĭă Bēllĕrŏphōntīs
mēns ēst nēc Tănăquīl mĭhĭ, sēd Lūcrētĭă cōniūnx.
Nēc mĭhĭ nūnc pătrĭi ēst, ūt vīsa, ōblīvĭŏ caēlī,
quī sūmmūm sūspēctŏ pătrēm, quēm quī cŏlĭt ūnūm,
hīc vērē mĕmŏr ēst caēlī. Crēde ērgŏ, pătēr, nōs
nēc caēli īnmĕmŏrēs nēc vīvĕrĕ mēntĭs ĕgēntēs,
hūmānīsque ăgĭtārĕ lŏcīs. Stŭdĭa īpsă pĭōrūm
tēstāntūr mōrēs hŏmĭnūm; nĕc ĕnim īmpĭă sūmmūm
gēns pŏtĕrīt nōvīssĕ dĕūm: sīnt mūltă lŏcōrūm,
mūlta hŏmĭnūm stŭdĭīs īncūlta, ēxpērtĭă lēgūm,
quaē rĕgĭo āgrēstī rītū cărĕt? Aūt quĭd ĭn īstīs
īmprŏbĭtās ălĭēnă nŏcēt? Quōd tū mĭhĭ vāstōs
Vāscŏnĭaē sāltūs ēt nīngŭĭdā Pўrĕnaēī
ōbĭcĭs hōspĭtĭa, īn prīmō quăsĭ līmĭnĕ fīxūs
Hīspānaē rĕgĭōnĭs ăgām nēc sīt lŏcŭs ūsquām
rūrĕ vĕl ūrbĕ mĭhī, sūmmūm quā dīvĕs ĭn ōrbēm
ūsquĕ pătēt mērsōs spēctāns Hīspānĭă sōlēs.
Sēd fŭĕrīt fōrtūnă iŭgīs hăbĭtāssĕ lătrōnūm,
nūm lărĕ bārbărĭcō rĭgŭī mūtātŭs ĭn īpsōs,
īntēr quōs hăbŭī, sŏcĭā fĕrĭtātĕ cŏlōnōs?
Nōn rĕcĭpīt mēns pūră mălūm nĕquĕ lēvĭbŭs haērēnt
īnspērsaē fībrīs măcŭlaē: sī Vāscŏnĕ sāltū
quīsquĭs ăgīt pūrūs scĕlĕrīs vītam, īntĕgĕr aēquĕ
nūlla ăb ĭnhūmānō mōrūm cōntāgĭă dūcīt
hōspĭtĕ. Sēd mĭhĭ cūr sĭt ăb īllō nōmĭnĕ crīmēn.
quī dīvērsă cŏlo, ūt cŏlŭī, lŏcă iūnctă sŭpērbīs
ūrbĭbŭs ēt laētīs hŏmĭnūm cĕlĕbērrĭmă cūltīs?
Āc sī Vāscŏnĭcīs mĭhĭ vītă fŭīssĕt ĭn ōrīs,
cūr nōn mōrĕ mĕō pŏtĭūs fōrmātă fĕrīnōs
pōnĕrĕt, īn nōstrōs mīgrāns, gēns bārbără rītūs?
Nām quŏd ĭn ēvērsīs hăbĭtācŭlă pōnĭs Hĭbēră
ūrbĭbŭs ēt dēsērtă tŭō lĕgĭs ōppĭdă vērsū
mōntānāmquĕ mĭhī Călăgōrrim ēt Bīrbĭlim ăcūtīs
pēndēntēm scŏpŭlīs cōllēmquĕ iăcēntĭs Hĭlērdaē
ēxprōbrās, vĕlŭt hīs hăbĭtēm lărĭs ēxŭl ĕt ūrbīs
ēxtra hŏmĭnūm tēcta ātquĕ vĭās; - ān crēdĭs Hĭbēraē
hās tēllūrĭs ŏpēs, Hīspānī nēscĭŭs ōrbīs,
quō grăvĭs īllĕ pŏlī sūb pōndĕrĕ cōnstĭtĭt Ātlāns,
ūltĭmă nūnc ēiūs mōns pōrtĭŏ mētăquĕ tērraē,
dīsclūdīt bĭmărēm cēlsō quī vērtĭcĕ Cālpēn?
Bīrbĭlĭs huīc tāntūm, Călăgōrrĭs, Hĭlērdă nŏtāntūr,
Caēsărĕa ēst Aūgūstă cŭī, cuī Bārcĭno ămoēnă
ēt căpĭte īnsīgnī dēspēctāns Tārrăcŏ pōntūm.
Quīd nŭmĕrem ēgrĕgĭās tērrīs ēt moēnĭbŭs ūrbēs,
quās gĕmĭnūm fēlīx Hīspānĭă tēndĭt ĭn aēquōr,
quā Bĕtĭs Ōcĕănūm Tŷrrhēnūmque aūgĕt Hĭbērūs,
lātăquĕ dīstāntīs pĕlăgī dīvōrtĭă cōnplēt,
ōrbĕ sŭō fīnēm pōnēns īn līmĭtĕ mūndī?
Ānnĕ tĭbi, ō dŏmĭne īnlūstrīs, sī scrībĕrĕ sīt mēns,
quā rĕgĭōne hăbĭtēs, plăcĕāt rĕtĭcērĕ nĭtēntēm
Būrdĭgălam ēt pĭcĕōs mālīs dēscrībĕrĕ Bōiōs?
Cūmquĕ Mărōiălĭcīs tŭă prōdĭgĭs ōtĭă thērmīs
īntĕr ĕt ūmbrōsōs dōnās tĭbĭ vīvĕrĕ lūcōs,
laētă lŏcīs ēt mīră cŏlēns hăbĭtācŭlă tēctīs:
nīgrāntēsnĕ căsās ēt tēxtă măpālĭă cūlmō
dīgnăquĕ pēllītīs hăbĭtās dēsērtă Bĭgērrīs?
Quīquĕ sŭpērbă tŭaē cōntēmnīs moēnĭă Rōmaē
cōnsŭl, ărēnōsās nōn dēdīgnārĕ Văsātās?
Vēl quĭă Pīctŏnĭcīs tĭbĭ fērtĭlĕ rūs vĭrĕt ārvīs,
Rāraūnum Aūsŏnĭās heū dēvēnīssĕ cŭrūlēs
cōnquĕrăr, ēt trăbĕām vĕtĕrī sōrdēscĕrĕ fānō;
quaē tămĕn aūgūstā Lătĭārĭs ĭn ūrbĕ Quĭrīnī
Caēsărĕās īntēr părĭlī tĭtŭlō pālmātās
fūlgĕt ĭnādtrītō lōngūm vĕnĕrābĭlĭs aūrō,
flōrēntēm rĕtĭnēns mĕrĭtī vīvācĭs hŏnōrēm.
Aūt cūm Lūcānī rĕtĭnērīs cūlmĭnĕ fūndī,
aēmŭlă Rōmŭlĕīs hăbĭtāns fāstīgĭă tēctīs,
mātĕrĭām praēbēntĕ lŏcō, quī prōxĭmă sīgnāt,
īn Cōndātīnō dīcērīs dēgĕrĕ vīcō?
Mūltă iŏcīs pătĕānt, lĭcĕāt quŏquĕ lūdĕrĕ fīctīs;
sēd līnguā mūlcēntĕ grăvem īntērlīdĕrĕ dēntēm,
lūdĕrĕ blāndĭtĭīs ūrēntĭbŭs ēt mălĕ dūlcēs
fērmēntārĕ iŏcōs sătĭraē mōrdācĭs ăcētō
saēpĕ pŏētārūm, nūmquām dĕcĕt ēssĕ părēntūm.
Nāmquĕ fĭdēs pĭĕtāsquĕ pĕtūnt, ūt, quōd mălă nēctēns
īnsĭnŭāt cāstīs fāma aūrĭbŭs, hōc bŏnă vōtī
mēns pătrĭs ādfīgī fīxūmque haērēscĕrĕ cōrdī
nōn sĭnăt. Ēt vūlgūs scaēvō rūmōrĕ mălīgnūm
ānte hăbĭtōs mōrēs, nōn sēmpēr flēctĕrĕ vītām
crīmĕn hăbēt: nāmque ēst laūdī bĕnĕ vērtĕrĕ. Cūm mē
īnmūtātum aūdīs, stŭdĭum ōffĭcĭūmquĕ rĕquīrĕ.
Sī prāvō rēctūm, sī rēllĭgĭōsă prŏfānīs,
lūxŭrĭē pārcūm, tūrpī mūtātŭr hŏnēstūm,
sēgnĭs, ĭnērs, ōbscūrŭs ăgō, mĭsĕrērĕ sŏdālīs
īn mălă pērvērsī: blāndūm lĭcĕt īră părēntēm
ēxcĭtĕt, ūt lāpsūm rēctīs īnstaūrĕt ămīcūm
mōrĭbŭs ēt mŏnĭtū rĕpărēt mĕlĭōră sĕvērō.
Āt sī fōrte ĭtĭdēm, quōd lēgi ēt quōd sĕquŏr, aūdīs,
cōrdă pĭō vōvīssĕ dĕō vĕnĕrābĭlĕ Chrīstī
īmpĕrĭūm dŏcĭlī prō crēdŭlĭtātĕ sĕquēntēm,
pērsuāsūmquĕ dĕī mŏnĭtīs aētērnă părārī
praēmĭă mōrtālī dāmnīs praēsēntĭbŭs ēmptă,
nōn rĕŏr īd sānctō sīc dīsplĭcŭīssĕ părēntī,
mēntĭs ŭt ērrōrēm crēdāt sīc vīvĕrĕ Chrīstō,
ūt Chrīstūs sānxīt. Iŭvăt hōc nēc paēnĭtĕt hūiūs
ērrōrīs. Stūltūs dīvērsă sĕquēntĭbŭs ēssĕ
nīl mŏrŏr, aētērnō mĕă dūm sēntēntĭă rēgī
sīt săpĭēns. Brĕvĕ, quīdquĭd hŏmo ēst, hŏmŏ cōrpŏrĭs aēgrī,
tēmpŏrĭs ōccĭdŭi ēt sĭnĕ Chrīstō pūlvĭs ĕt ūmbră:
quōd prŏbăt aūt dāmnāt tānti ēst, quānti ārbĭtĕr īpsĕ.
Īpse ŏbĭt ātque īllī sŭŭs ēst cŏmĭtābĭlĭs ērrōr
cūmquĕ sŭō mŏrĭēns sēntēntĭă iūdĭcĕ trānsīt.
Ēt nĭsĭ, dūm tēmpūs praēsēns dătŭr, ānxĭă nōbīs
cūră sĭt ād dŏmĭnī praēcēptūm vīvĕrĕ Chrīstī,
sēra ĕrĭt ēxūtīs hŏmĭnī quĕrĭmōnĭă mēmbrīs,
dūm lĕvĭa hūmānaē mĕtŭīt cōnvīcĭă līnguaē,
nōn tĭmŭīssĕ grăvēs dīvīnī iūdĭcĭs īrās;
quēm pătrĭs aētērnī sŏlĭō dēxtrāquĕ sĕdēntēm,
ōmnĭbŭs īmpŏsĭtūm rēgem ēt lābēntĭbŭs ānnīs
vēntūrum, ūt cūnctās aēquāto ēxāmĭnĕ gēntēs
iūdĭcĕt ēt vărĭīs rĕfĕrāt sŭă praēmĭă gēstīs,
crēdo ĕquĭdem ēt mĕtŭēns stŭdĭō prŏpĕrāntĕ lăbōrō,
sī quă dătūr, nē mōrtĕ prĭūs quām crīmĭnĕ sōlvār.
Hūiŭs ĭn ādvēntūm trĕpĭdīs mĭhĭ crēdŭlă fībrīs
cōrdă trĕmūnt gēstītque ănĭma īd iām caūtă fŭtūrī,
praēmĕtŭēns, nē vīncta aēgrīs prō cōrpŏrĕ cūrīs
pōndĕrĭbūsquĕ grăvīs rērūm, sī fōrtĕ rĕclūsō
īncrĕpĭtēt tŭbă vāstă pŏlō, nōn pōssĭt ĭn aūrās
rēgĭs ăd ōccūrsūm lĕvĭbūs sē tōllĕrĕ pīnnīs,
īntĕr hŏnōră vŏlāns sānctōrūm mīlĭă caēlō,
quī pĕr ĭnānĕ lĕvīs nĕquĕ mūndī cōnpĕdĕ vīnctōs
ārdŭa ĭn āstră pĕdēs făcĭlī mōlīmĭnĕ tōllēnt
ēt tĕnĕrīs vēctī pēr sīdĕră nūbĭbŭs ībūnt,
caēlēstem ūt mĕdĭō vĕnĕrēntŭr ĭn āĕrĕ rēgēm
clārăque ădōrātō cōniūngānt āgmĭnă Chrīstō.
Hīc mĕtŭs ēst, lăbŏr īstĕ, dĭēs nē me ūltĭmŭs ātrīs
sōpītūm tĕnĕbrīs stĕrĭlī dēprēndăt ĭn āctū,
tēmpŏră sūb văcŭīs dūcēntēm pērdĭtă cūrīs.
Nām quĭd ăgām, lēntīs sī, dūm cōnīvĕŏ vōtīs,
Chrīstŭs ăb aēthĕrĭā mĭhĭ prōdĭtŭs ārcĕ cŏrūscēt
ēt, sŭbĭtīs dŏmĭnī caēlō vĕnĭēntĭs ăpērtō
praēstrīctūs rădĭīs, ōbscūraē trīstĭă nōctīs
sūffŭgĭa īnlātō cōnfūsūs lūmĭnĕ quaērām?
Quōd mĭhĭ nē părĕrēt vēl dīffīdēntĭă vērī,
vēl praēsēntĭs ămōr vītaē rērūmquĕ vŏlūptās
cūrārūmquĕ lăbōr, plăcŭīt praēvērtĕrĕ cāsūs
prōpŏsĭto ēt cūrās fīnīrĕ sŭpērstĭtĕ vītā
cōmmūnēmque ădĕō vēntūra īn saēcŭlă rēbūs
ēxspēctārĕ trŭcēm sēcūrō pēctŏrĕ mōrtēm.
Sī plăcĕt hōc, grātārĕ tŭī spē dīvĭte ămīcī:
sī cōntra ēst, Chrīstō tāntūm mē līnquĕ prŏbārī.
IV
Cōntĭnŭātă mĕaē dūrārĕ sĭlēntĭă līnguaē
tē nūmquām tăcĭtō mĕmŏrās plăcĭtāmquĕ lătēbrīs
dēsĭdĭam ēxprōbrās nēglēctaēque īnsŭpĕr āddīs
crīmĕn ămīcĭtĭaē fōrmīdātāmquĕ iŭgālēm
ōbĭcĭs ēt dūrūm iăcĭs īn mĕă vīscĕră vērsūm.
Pārcĕ, prĕcōr, lăcĕrārĕ tŭūm, nĕc ămāră pătērnīs
ādmīscērĕ vĕlīs, ceū mēlle ābsīnthĭă, vērbīs.
Cūră mĭhī sēmpēr fŭĭt ēt mănĕt ōffĭcĭīs tē
ōmnĭbŭs ēxcŏlĕre, ādfēctu ōbsērvārĕ fĭdēlī.
Nōn ūmquām tĕnŭī sāltīm tŭă grātĭă naēvō
cōnmăcŭlātă mĭhi ēst; īpsō tē laēdĕrĕ vūltū
sēmpĕr ĕt īncaūtā tĭmŭī vĭŏlārĕ fĭgūrā;
cūmquĕ tŭa āccēssī, vĕnĕrāns mĕă caūtĭŭs ōră
cōnpŏsŭi ēt laētō fōrmāvī lūmĭnĕ frōntēm,
nē quă vĕl ā tăcĭtō cōntrāctām pēctŏrĕ nūbēm
dūcĕrĕt īn sānctūm sūspīcĭŏ fālsă părēntēm.
Hōc mĕă tē dŏmŭs ēxēmplō cŏlŭītquĕ cŏlītquĕ
īnquĕ tŭūm tāntūs nōbīs cōnsēnsŭs ămōrem ēst,
quāntŭs ĕt īn Chrīstūm cōnēxā mēntĕ cŏlēndūm.
Quīs tŭă, quaēsŏ, tŭīs ōbdūxīt pēctŏră līvōr?
Quō rūmōrĕ pĭūm făcĭlīs tĭbĭ fāmă pĕr aūrēs
īnrūpīt pĕpŭlītque ănĭmūm cōntrāquĕ vĕtūstām
ēxpērtā pĭĕtātĕ fĭdēm nŏvă vūlnĕră mōvīt,
laēdĕrĕt ūt nātīs plăcĭdūm mălĕ suādă părēntēm?
Sēt mĭbĭ nōn fīctaē mēns cōnscĭă sīmplĭcĭtātīs
nēc pătrĭs īncūltī pĭĕtās rĕă rēspŭĭt ōmnĕ
īnmĕrĭtum ēt fālsō pērstrīngī crīmĭnĕ nōn fērt,
īnmūnīs vērō: grăvĭūs vĭŏlātŭr ĭnīquō
vūlnĕrĕ, tām tĕnĕra ōffēnsaē, quām lībĕră cūlpaē.
Dīscūssīssĕ iŭgūm quĕrĕrīs mē, quō tĭbĭ dōctīs
iūnctŭs ĕrām stŭdĭīs. Hōc nēc gēstāssĕ quĭdēm mē
ādsĕrŏ. Nāmquĕ părēs sŭbĕūnt iŭgă: nēmŏ vălēntēs
cōpŭlăt īnfīrmīs nĕquĕ sūnt cōncōrdĭă frēnă,
sī sīt cōnpūlsīs mēnsūră iŭgālĭbŭs īnpār.
Sī vĭtŭlūm taūrō vĕl ĕquūm cōmmīttĭs ŏnāgrō;
sī cōnfērs fŭlĭcās cŷcnīs ĕt ăēdŏnă pārraē,
cāstănĕīs cŏrŭlōs; aēquās vībūrnă cŭprēssīs;
mē cōnpōnĕ tĭbī: vīx Tūllĭŭs ēt Mărŏ tēcūm
sūstĭnĕānt aēquālĕ iŭgūm. Sī iūngăr ămōrĕ,
D hoc tantum tibi me iactare audebo iugalem,
quō mŏdĭcūs sŏcĭīs māgnō cōntēndĭt hăbēnīs.
Dūlcĭs ămīcĭtĭa aētērnō mĭhĭ foēdĕrĕ tēcūm
ēt părĭbūs sēmpēr rĕdămāndī lēgĭbŭs aēquāt.
Hōc nōstrā cērvīcĕ iŭgūm nōn scaēvă rĕsōlvīt
fābŭlă, nōn tērrīs ābsēntĭă lōngă dĭrēmīt,
nēc pĕrĭmēt, tōtō lĭcĕt ābstrăhăr ōrbĕ vĕl aēvō.
Nūmquam ănĭmō dīvīsŭs ăgām: prĭŭs īpsă rĕcēdēt
cōrpŏrĕ vītă mĕō, quām vēstēr pēctŏrĕ vūltūs.
V
Ĕgŏ tē pĕr ōmnĕ quōd dātūm mōrtālĭbūs
ēt dēstĭnātūm saēcŭlum ēst,
claūdēntĕ dōnēc cōntĭnēbōr cōrpŏrĕ,
dīscērnăr ōrbĕ quāmlĭbēt,
nĕc ōrbĕ lōngē nēc rĕmōtūm lūmĭnĕ
tĕnēbŏ fībrīs īnsĭtūm:
vĭdēbŏ cōrdĕ, mēntĕ cōnplēctār pĭā
ŭbīquĕ praēsēntēm mĭhī.
Ēt cūm sŏlūtūs cōrpŏrālī cārcĕrĕ
tērrāquĕ prōvŏlāvĕrō,
quō mē lŏcārĭt āxĕ cōmmūnīs pătēr,
īllīc quōquĕ te ănĭmō gĕrām;
nĕquĕ fīnĭs īdēm, quī mĕō mĕ cōrpŏrĕ
ĕt ămōrĕ lāxābīt tŭō.
Mēns quīppĕ, lāpsīs quaē sŭpērstĕs ārtŭbūs
dē stīrpĕ dūrāt caēlĭtī,
sēnsūs nĕcēsse ēst sĭmŭl ĕt ādfēctūs sŭōs
tĕnĕāt aēque ūt vītām sŭām,
ēt ūt mŏrī, sīc ōblĭvīscī nōn căpīt,
pĕrēnnĕ vīvāx ēt mĕmōr.
Vale domine illustris.