1

I

Sīquă mĕīs fŭĕrīnt, ŭt ĕrūnt, vĭtĭōsă lĭbēllīs,

ēxcūsātă sŭō ‖ tēmpŏrĕ, lēctŏr, hăbē.

Ēxŭl ĕrām, rĕquĭēsquĕ mĭhī, nōn fāmă pĕtīta ēst,

mēns īntēntă sŭīs ‖ nē fŏrĕt ūsquĕ mălīs.

Hōc ēst cūr cāntēt vīnctūs quŏquĕ cōmpĕdĕ fōssōr,

īndŏcĭlī nŭmĕrō ‖ cūm grăvĕ mōllĭt ŏpūs.

Cāntăt ĕt īnnītēns līmōsaē prōnŭs hărēnaē,

ādvērsō tārdām ‖ quī trăhĭt āmnĕ rătēm

quīquĕ rĕfērt părĭtēr lēntōs ād pēctŏră rēmōs,

īn nŭmĕrūm pūlsā ‖ brāchĭă pūlsăt ăquā.

Fēssŭs ŭbi īncŭbŭīt băcŭlō sāxōvĕ rĕsēdīt

pāstŏr, hărūndĭnĕō ‖ cārmĭnĕ mūlcĕt ŏvēs.

Cāntāntīs părĭtēr, părĭtēr dătă pēnsă trăhēntīs,

fāllĭtŭr āncīllaē ‖ dēcĭpĭtūrquĕ lăbōr.

Fērtŭr ĕt ābdūctā Lŷrnēsĭdĕ trīstĭs Ăchīllēs

Haēmŏnĭā cūrās ‖ āttĕnŭāssĕ lўrā.

Cūm trăhĕrēt sīlvās Ōrpheūs ēt dūră cănēndō

sāxă, bĭs āmīssā ‖ cōniŭgĕ maēstŭs ĕrāt.

Mē quŏquĕ Mūsă lĕvāt Pōntī lŏcă iūssă pĕtēntēm:

sōlă cŏmēs nōstraē ‖ pērstĭtĭt īllă fŭgaē;

sōlă nĕc īnsĭdĭās īntēr nēc mīlĭtĭs ēnsēm,

nēc mărĕ nēc vēntōs ‖ bārbărĭāmquĕ tĭmēt.

Scīt quŏquĕ, cūm pĕrĭī, quīs mē dēcēpĕrĭt ērrōr,

ēt cūlpam īn fāctō, ‖ nōn scĕlŭs, ēssĕ mĕō,

scīlĭcĕt hōc īpsō nūnc aēquă, quŏd ōbfŭĭt āntĕ,

cūm mēcūm iūnctī ‖ crīmĭnĭs āctă rĕa ēst.

Nōn ĕquĭdēm vēllēm, quŏnĭām nŏcĭtūră fŭērūnt,

Pīĕrĭdūm sācrīs ‖ īnpŏsŭīssĕ mănūm.

Sēd nūnc quīd făcĭām? Vīs mē tĕnĕt īpsă săcrōrūm,

ēt cārmēn dēmēns ‖ cārmĭnĕ laēsŭs ămō.

Sīc nŏvă Dūlĭchĭō lōtōs gūstātă pălātō

īllō, quō nŏcŭīt, ‖ grātă săpōrĕ fŭīt.

Sēntĭt ămāns sŭă dāmnă fĕrē, tămĕn haērĕt ĭn īllīs,

mātĕrĭām cūlpaē ‖ pērsĕquĭtūrquĕ sŭaē.

Nōs quŏquĕ dēlēctānt, quāmvīs nŏcŭērĕ, lĭbēllī,

quōdquĕ mĭhī tēlūm ‖ vūlnĕră fēcĭt, ămō.

Fōrsĭtăn hōc stŭdĭūm pōssīt fŭrŏr ēssĕ vĭdērī,

sēd quīddām fŭrŏr hīc ‖ ūtĭlĭtātĭs hăbēt.

Sēmpĕr ĭn ōbtūtū mēntēm vĕtăt ēssĕ mălōrūm,

praēsēntīs cāsūs ‖ īnmĕmŏrēmquĕ făcīt.

ūtquĕ sŭūm Bācchē nōn sēntīt saūcĭă vūlnūs,

dūm stŭpĕt Īdaēīs ‖ ēxŭlŭlātă mŏdīs,

sīc ŭbĭ mōtă călēnt vĭrĭdī mĕă pēctŏră thŷrsō,

āltĭŏr hūmānō ‖ spīrĭtŭs īllĕ mălo ēst.

Īllĕ nĕc ēxĭlĭūm, Scўthĭcī nēc lītŏră pōntī,

īllĕ nĕc īrātōs ‖ sēntĭt hăbērĕ dĕōs.

ūtquĕ sŏpōrĭfĕraē bĭbĕrēm sī pōcŭlă Lēthēs,

tēmpŏrĭs ādvērsī ‖ sīc mĭhĭ sēnsŭs ăbēst.

Iūrĕ dĕās ĭgĭtūr vĕnĕrōr mălă nōstră lĕvāntēs,

sōllĭcĭtaē cŏmĭtēs ‖ ēx Hĕlĭcōnĕ fŭgaē,

ēt pārtīm pĕlăgō pārtīm vēstīgĭă tērrā

vēl rătĕ dīgnātās ‖ vēl pĕdĕ nōstră sĕquī.

Sīnt, prĕcŏr, haēc sāltēm făcĭlēs mĭhĭ! Nāmquĕ dĕōrūm

cētĕră cūm māgnō ‖ Caēsărĕ tūrbă făcīt,

mēquĕ tŏt ādvērsīs cŭmŭlānt, quōt lītŭs hărēnās,

quōtquĕ frĕtūm pīscēs, ‖ ōvăquĕ pīscĭs hăbēt.

vērĕ prĭūs flōrēs, aēstū nŭmĕrābĭs ărīstās,

pōmă pĕr aūtūmnūm ‖ frīgŏrĭbūsquĕ nĭvēs,

quām mălă, quaē tōtō pătĭōr iāctātŭs ĭn ōrbĕ,

dūm mĭsĕr Eūxīnī ‖ lītŏră laēvă pĕtō.

Nēc tămĕn, ūt vēnī, lĕvĭōr fōrtūnă mălōrum ēst:

hūc quŏquĕ sūnt nōstrās ‖ fātă sĕcūtă vĭās.

Hīc quŏquĕ cōgnōscō nātālīs stāmĭnă nōstrī,

stāmĭnă dē nīgrō ‖ vēllĕrĕ fāctă mĭhī.

ūtquĕ nĕque īnsĭdĭās căpĭtīsquĕ pĕrīcŭlă nārrēm,

vēră quĭdēm, vērī ‖ sēd grăvĭōră fĭdē:

vīvĕrĕ quām mĭsĕrum ēst īntēr Bēssōsquĕ Gĕtāsquĕ

īllūm, quī pŏpŭlī ‖ sēmpĕr ĭn ōrĕ fŭīt!

Quām mĭsĕrum ēst, pōrtā vītām mūrōquĕ tŭērī,

vīxquĕ sŭī tūtūm ‖ vīrĭbŭs ēssĕ lŏcī!

Āspĕră mīlĭtĭaē iŭvĕnīs cērtāmĭnă fūgī,

nēc nĭsĭ lūsūrā ‖ mōvĭmŭs ārmă mănū;

nūnc sĕnĭōr glădĭōquĕ lătūs scūtōquĕ sĭnīstrām,

cānĭtĭēm gălĕaē ‖ sūbĭcĭōquĕ mĕām.

Nām dĕdĭt ē spĕcŭlā cūstōs ŭbĭ sīgnă tŭmūltūs,

īndŭĭmūs trĕpĭdā ‖ prōtĭnŭs ārmă mănū.

Hōstĭs, hăbēns ārcūs īnbūtăquĕ tēlă vĕnēnīs,

saēvŭs ănhēlāntī ‖ moēnĭă lūstrăt ĕquō;

ūtquĕ răpāx pĕcŭdēm, quaē sē nōn tēxĭt ŏvīlī,

pēr sătă pēr sīlvās ‖ fērtquĕ trăhītquĕ lŭpūs:

sīc, sīquēm nōndūm pōrtārūm saēpĕ rĕcēptūm

bārbărŭs īn cāmpīs ‖ rēppĕrĭt hōstĭs, hăbēt:

aūt sĕquĭtūr cāptūs cōniēctăquĕ vīncŭlă cōllō

āccĭpĭt, aūt tēlō ‖ vīrŭs hăbēntĕ pĕrīt.

Hīc ĕgŏ sōllĭcĭtaē lătĕō nŏvŭs īncŏlă sēdīs:

heū nĭmĭūm fātī ‖ tēmpŏră lōngă mĕī!

ēt tămĕn ād nŭmĕrōs āntīquăquĕ sācră rĕvērtī

sūstĭnĕt īn tāntīs ‖ hōspĭtă Mūsă mălīs.

Sēd nĕquĕ cuī rĕcĭtēm quīsquam ēst mĕă cārmĭnă, nēc quī

aūrĭbŭs āccĭpĭāt ‖ vērbă Lătīnă sŭīs.

Īpsĕ mĭhī (quĭd ĕnīm făcĭām?) scrībōquĕ lĕgōquĕ,

tūtăquĕ iūdĭcĭō ‖ līttĕră nōstră sŭo ēst.

Saēpĕ tămēn dīxī "cuī nūnc haēc cūră lăbōrāt?

Ān mĕă Saūrŏmătaē ‖ scrīptă Gĕtaēquĕ lĕgēnt?"

Saēpe ĕtĭām lăcrĭmaē mē sūnt scrībēntĕ prŏfūsaē,

ūmĭdăque ēst flētū ‖ līttĕră fāctă mĕō,

cōrquĕ vĕtūstă mĕūm, tāmquām nŏvă, vūlnĕră nōvīt,

īnquĕ sĭnūm maēstaē ‖ lābĭtŭr īmbĕr ăquaē.

Cūm vĭcĕ mūtātā, quī sīm fŭĕrīmquĕ, rĕcōrdōr,

ēt, tŭlĕrīt quō mē ‖ cāsŭs ĕt ūndĕ, sŭbīt,

saēpĕ mănūs dēmēns, stŭdĭīs īrātă sĭbīquĕ,

mīsĭt ĭn ārsūrōs ‖ cārmĭnă nōstră fŏcōs.

Ātque, ĕă dē mūltīs quŏnĭām nōn mūltă sŭpērsūnt,

cūm vĕnĭā făcĭtō, ‖ quīsquĭs ĕs, īstă lĕgās.

Tū quŏquĕ nōn mĕlĭūs, quām sūnt mĕă tēmpŏră, cārmēn,

īntērdīctă mĭhī, ‖ cōnsŭlĕ, Rōmă, bŏnī.

II

Iām fĕră Caēsărĭbūs Gērmānĭă, tōtŭs ŭt ōrbīs,

vīctă pŏtēst flēxō ‖ sūccŭbŭīssĕ gĕnū,

āltăquĕ vēlēntūr fōrtāssĕ Pălātĭă sērtīs,

tūrăque ĭn īgnĕ sŏnēnt ‖ īnfĭcĭāntquĕ dĭēm,

cāndĭdăque āddūctā cōllūm pērcūssă sĕcūrī

vīctĭmă pūrpŭrĕō ‖ sānguĭnĕ pūlsĕt hŭmūm,

dōnăque ămīcōrūm tēmplīs prōmīssă dĕōrūm

rēddĕrĕ vīctōrēs ‖ Caēsăr ŭtērquĕ părēnt,

ēt quī Caēsărĕō iŭvĕnēs sūb nōmĭnĕ crēscūnt,

pērpĕtŭō tērrās ‖ ūt dŏmŭs īllă rĕgāt.

cūmquĕ bŏnīs nŭrĭbūs prō sōspĭtĕ Līvĭă nātō

mūnĕră dēt mĕrĭtīs, ‖ saēpĕ dătūră, dĕīs,

ēt părĭtēr mātrēs ēt quaē sĭnĕ crīmĭnĕ cāstōs

pērpĕtŭā sērvānt ‖ vīrgĭnĭtātĕ fŏcōs;

plēbs pĭă cūmquĕ pĭā laētētūr plēbĕ sĕnātūs,

pārvăquĕ cūiŭs ĕrām ‖ pārs ĕgŏ nūpĕr ĕquēs.

Nōs prŏcŭl ēxpūlsōs cōmmūnĭă gaūdĭă fāllūnt,

fāmăquĕ tām lōngē ‖ nōn nĭsĭ pārvă vĕnīt.

Ērgo ōmnīs pŏpŭlūs pŏtĕrīt spēctārĕ trĭūmphōs,

cūmquĕ dŭcūm tĭtŭlīs ‖ ōppĭdă cāptă lĕgēt,

vīnclăquĕ cāptīvā rēgēs cērvīcĕ gĕrēntēs

āntĕ cŏrōnātōs ‖ īrĕ vĭdēbĭt ĕquōs,

ēt cērnēt vūltūs ălĭīs prō tēmpŏrĕ vērsōs,

tērrĭbĭlēs ălĭīs ‖ īnmĕmŏrēsquĕ sŭī.

Quōrūm pārs caūsās ēt rēs ēt nōmĭnă quaērēt,

pārs rĕfĕrēt, quāmvīs ‖ nōvĕrĭt īllă părūm.

"Hīc, quī Sīdŏnĭō fūlgēt sūblīmĭs ĭn ōstrō,

dūx fŭĕrāt bēllī, ‖ prōxĭmŭs īllĕ dŭcī.

Hīc, quī nūnc ĭn hŭmō lūmēn mĭsĕrābĭlĕ fīxīt,

nōn īstō vūltū, ‖ cūm tŭlĭt ārmă, fŭīt.

Īllĕ fĕrōx ĕt ădhūc ŏcŭlīs hōstīlĭbŭs ārdēns

hōrtātōr pūgnaē ‖ cōnsĭlĭūmquĕ fŭīt.

Pērfĭdŭs hīc nōstrōs īnclūsīt fraūdĕ lŏcōrūm,

squālĭdă prōmīssīs ‖ quī tĕgĭt ōră cŏmīs.

Īllō, quī sĕquĭtūr, dīcūnt māctātă mĭnīstrō

saēpĕ rĕcūsāntī ‖ cōrpŏră cāptă dĕō.

Hīc lăcŭs, hī mōntēs, haēc tōt cāstēllă, tŏt āmnēs

plēnă fĕraē caēdīs, ‖ plēnă crŭōrĭs ĕrānt.

Drūsŭs ĭn hīs mĕrŭīt quōndām cōgnōmĭnă tērrīs.

Quaē bŏnă prōgĕnĭēs, ‖ dīgnă părēntĕ, fŭīt.

Cōrnĭbŭs hīc frāctīs vĭrĭdī mălĕ tēctŭs ăb ūlvā

dēcŏlŏr īpsĕ sŭō ‖ sānguĭnĕ Rhēnŭs ĕrāt.

Crīnĭbŭs ēn ĕtĭām fērtūr Gērmānĭă pāssīs,

ēt dŭcĭs īnvīctī ‖ sūb pĕdĕ maēstă sĕdēt,

cōllăquĕ Rōmānaē praēbēns ănĭmōsă sĕcūrī

vīncŭlă fērt īllā, ‖ quā tŭlĭt ārmă, mănū."

Hōs sŭpĕr īn cūrrū, Caēsār, vīctōrĕ vĕhērīs

pūrpŭrĕūs pŏpŭlī ‖ rītĕ pĕr ōră tŭī,

quāque ībīs, mănĭbūs cīrcūmplaūdērĕ tŭōrūm,

ūndĭquĕ iāctātō ‖ flōrĕ tĕgēntĕ vĭās.

Tēmpŏră Phoēbēā laūrō cīngētŭr "ĭō"quĕ

mīlĕs "ĭō" māgnā ‖ vōcĕ "trĭūmphĕ" cănēt.

Īpsĕ sŏnō plaūsūquĕ sĭmūl frĕmĭtūquĕ cănēntĕ

quādrĭiŭgōs cērnēs ‖ saēpĕ rĕsīstĕre ĕquōs.

Īndĕ pĕtēs ārcem ēt dēlūbră făvēntĭă vōtīs,

ēt dăbĭtūr mĕrĭtō ‖ laūrĕă vōtă Iŏvī.

Haēc ĕgŏ sūmmōtūs quā pōssūm mēntĕ vĭdēbō:

ērēptī nōbīs ‖ iūs hăbĕt īllă lŏcī:

īllă pĕr īnmēnsās spătĭātūr lībĕră tērrās,

īn caēlūm cĕlĕrī ‖ pērvĕnĭt īllă fŭgā;

īllă mĕōs ŏcŭlōs mĕdĭām dēdūcĭt ĭn ūrbēm,

īnmūnēs tāntī ‖ nēc sĭnĭt ēssĕ bŏnī;

īnvĕnĭētque ănĭmūs, quā cūrrūs spēctĕt ĕbūrnōs;

sīc cērte īn pătrĭā ‖ pēr brĕvĕ tēmpŭs ĕrō.

Vēră tămēn căpĭēt pŏpŭlūs spēctācŭlă fēlīx,

laētăque ĕrīt praēsēns ‖ cūm dŭcĕ tūrbă sŭō.

Āt mĭhĭ fīngēndō tāntūm lōngēquĕ rĕmōtīs

aūrĭbŭs hīc frūctūs ‖ pērcĭpĭēndŭs ĕrīt,

ātquĕ prŏcūl Lătĭō dīvērsūm mīssŭs ĭn ōrbēm

quī nārrēt cŭpĭdō, ‖ vīx ĕrĭt, īstă mĭhī.

Īs quŏquĕ iām sērūm rĕfĕrēt vĕtĕrēmquĕ trĭūmphūm:

quō tămĕn aūdĭĕrō ‖ tēmpŏrĕ, laētŭs ĕrō.

Īllă dĭēs vĕnĭēt, mĕă quā lūgūbrĭă pōnām,

caūsăquĕ prīvātā ‖ pūblĭcă māiŏr ĕrīt.

III

Māgnă mĭnōrquĕ fĕraē, quārūm rĕgĭs āltĕră Grāiās,

āltĕră Sīdŏnĭās, ‖ ūtrăquĕ sīccă, rătēs,

ōmnĭă cūm sūmmō pŏsĭtaē vĭdĕātĭs ĭn āxĕ,

ēt mărĭs ōccĭdŭās ‖ nōn sŭbĕātĭs ăquās,

aēthĕrĭāmquĕ sŭīs cīngēns āmplēxĭbŭs ārcēm

vēstĕr ăb īntāctā ‖ cīrcŭlŭs ēxstĕt hŭmō,

āspĭcĭte īllă, prĕcōr, quaē nōn bĕnĕ moēnĭă quōndām

dīcĭtŭr Īlĭădēs ‖ trānsĭlŭīssĕ Rĕmūs,

īnquĕ mĕām nĭtĭdōs dŏmĭnām cōnvērtĭtĕ vūltūs,

sītquĕ mĕmōr nōstrī ‖ nēcnĕ, rĕfērtĕ mĭhī.

Eī mĭhĭ, cūr tĭmĕām? Quaē sūnt mănĭfēstă, rĕquīrō.

Cūr lăbăt āmbĭgŭō ‖ spēs mĕă mīxtă mĕtū?

Crēdĕ, quŏd ēst ēt vīs, āc dēsĭnĕ tūtă vĕrērī,

dēquĕ fĭdē cērtā ‖ sīt tĭbĭ cērtă fĭdēs.

Quōdquĕ pŏlō fīxaē nĕquĕūnt tĭbĭ dīcĕrĕ flāmmaē,

nōn mēntītūrā ‖ tū tĭbĭ vōcĕ rĕfēr:

ēssĕ tŭī mĕmŏrēm, dē quā tĭbĭ māxĭmă cūra ēst,

quōdquĕ pŏtēst, sēcūm ‖ nōmĕn hăbērĕ tŭūm.

Vūltĭbŭs īllă tŭīs tāmquām praēsēntĭs ĭnhaērēt,

tēquĕ rĕmōtă prŏcūl, ‖ sī mŏdŏ vīvĭt, ămāt.

Ēcquĭd, ŭbi īncŭbŭīt iūstō mēns aēgră dŏlōrī,

lēnĭs ăb ādmŏnĭtō ‖ pēctŏrĕ sōmnŭs ăbīt?

Tūnc sŭbĕūnt cūraē, dūm tē lēctūsquĕ lŏcūsquĕ

tāngĭt ĕt ōblītām ‖ nōn sĭnĭt ēssĕ mĕī,

ēt vĕnĭūnt aēstūs, ēt nōx īnmēnsă vĭdētūr,

fēssăquĕ iāctātī ‖ cōrpŏrĭs ōssă dŏlēnt?

Nōn ĕquĭdēm dŭbĭtō, quīn haēc ēt cētĕră fīānt,

dētquĕ tŭūs maēstī ‖ sīgnă dŏlōrĭs ămōr,

nēc crŭcĭērĕ mĭnūs, quām cūm Thēbānă crŭēntūm

Hēctŏră Thēssălĭcō ‖ vīdĭt ăb āxĕ răpī.

Quīd tămĕn īpsĕ prĕcēr dŭbĭtō, nēc dīcĕrĕ pōssūm,

āffēctūm quēm tē ‖ mēntĭs hăbērĕ vĕlīm.

Trīstĭs ĕs? Īndīgnōr quōd sīm tĭbĭ caūsă dŏlōrīs:

nōn ĕs? Ăt āmīssō ‖ cōniŭgĕ dīgnă fŏrēs.

Tū vērō tŭă dāmnă dŏlē, mītīssĭmă cōniūnx,

tēmpŭs ĕt ā nōstrīs ‖ ēxĭgĕ trīstĕ mălīs,

flēquĕ mĕōs cāsūs: ēst quaēdām flērĕ vŏlūptās;

ēxplētūr lăcrĭmīs ‖ ēgĕrĭtūrquĕ dŏlōr.

Ātque ŭtĭnām lūgēndă tĭbī nōn vītă, sĕd ēssēt

mōrs mĕă, mōrtĕ fŏrēs ‖ sōlă rĕlīctă mĕā.

Spīrĭtŭs hīc pēr tē pătrĭās ēxīssĕt ĭn aūrās,

spārsīssēnt lăcrĭmaē ‖ pēctŏră nōstră pĭaē,

sūprēmōquĕ dĭē nōtūm spēctāntĭă caēlūm

tēxīssēnt dĭgĭtī ‖ lūmĭnă nōstră tŭī,

ēt cĭnĭs īn tŭmŭlō pŏsĭtūs iăcŭīssĕt ăvītō,

tāctăquĕ nāscēntī ‖ cōrpŭs hăbērĕt hŭmūs;

dēnĭque, ŭt ēt vīxī, sĭnĕ crīmĭnĕ mōrtŭŭs ēssēm.

Nūnc mĕă sūpplĭcĭō ‖ vītă pŭdēndă sŭo ēst.

Mē mĭsĕrūm, sī tū, cūm dīcĕrĭs ēxŭlĭs ūxōr,

āvērtīs vūltūs ‖ ēt sŭbĭt ōră rŭbōr!

Mē mĭsĕrūm, sī tūrpĕ pŭtās mĭhĭ nūptă vĭdērī!

Mē mĭsĕrūm, sī tē ‖ iām pŭdĕt ēssĕ mĕām!

Tēmpŭs ŭbi ēst īllūd, quō tē iāctārĕ sŏlēbās

cōniŭgĕ, nēc nōmēn ‖ dīssĭmŭlārĕ vĭrī?

Tēmpŭs ŭbi ēst, quō tē (nĭsĭ nōn vīs īllă rĕfērrī)

ēt dīcī, mĕmĭnī, ‖ iūvĭt ĕt ēssĕ mĕām?

ūtquĕ prŏbā dīgnum ēst, ōmnī tĭbĭ dōtĕ plăcēbām:

āddēbāt vērīs ‖ mūltă făvēntĭs ămōr.

Nēc, quēm praēfērrēs (ĭtă rēs tĭbĭ māgnă vĭdēbār)

quēmquĕ tŭūm māllēs ‖ ēssĕ, vĭr āltĕr ĕrāt.

Nūnc quŏquĕ nē pŭdĕāt, quōd sīs mĭhĭ nūptă; tŭūsquĕ

nōn dēbēt dŏlŏr hīnc, ‖ dēbĕt ăbēssĕ pŭdōr.

Cūm cĕcĭdīt Căpăneūs sŭbĭtō tĕmĕrārĭŭs īctū,

nūm lĕgĭs Ēvādnēn ‖ ērŭbŭīssĕ vĭrō?

Nēc quĭă rēx mūndī cōmpēscŭĭt īgnĭbŭs īgnēs,

īpsĕ sŭīs Phăĕthōn ‖ īnfĭtĭāndŭs ĕrāt.

Nēc Sĕmĕlē Cādmō fācta ēst āliēnă părēntī,

quōd prĕcĭbūs pĕrĭīt ‖ āmbĭtĭōsă sŭīs.

Nēc tĭbĭ, quōd saēvīs ĕgŏ sūm Iŏvĭs īgnĭbŭs īctūs,

pūrpŭrĕūs mōllī ‖ fīăt ĭn ōrĕ pŭdōr.

Sēd măgĭs īn cūrām nōstrī cōnsūrgĕ tŭēndī,

ēxēmplūmquĕ mĭhī ‖ cōniŭgĭs ēstŏ bŏnaē,

mātĕrĭāmquĕ tŭīs trīstēm vīrtūtĭbŭs īnplē:

ārdŭă pēr praēcēps ‖ glōrĭă vādăt ĭtēr.

Hēctŏră quīs nōssēt, sī fēlīx Troīă fŭīssēt?

Pūblĭcă vīrtūtīs ‖ pēr mălă fāctă vĭa ēst.

Ārs tŭă, Tīphў, iăcēt, sī nōn sĭt ĭn aēquŏrĕ flūctūs:

sī vălĕānt hŏmĭnēs, ‖ ārs tŭă, Phoēbĕ, iăcēt.

Quaē lătĕt īnquĕ bŏnīs cēssāt nōn cōgnĭtă rēbūs,

āppārēt vīrtūs ‖ ārgŭĭtūrquĕ mălīs.

dāt tĭbĭ nōstră lŏcūm tĭtŭlī fōrtūnă, căpūtquĕ

cōnspĭcŭūm pĭĕtās ‖ quā tŭă tōllăt, hăbēt.

ūtĕrĕ tēmpŏrĭbūs, quōrūm nūnc mūnĕrĕ fācta ēst

ēt pătĕt īn laūdēs ‖ ārĕă lātă tŭās.

IV

Ō quī, nōmĭnĭbūs cūm sīs gĕnĕrōsŭs ăvōrūm,

ēxsŭpĕrās mōrūm ‖ nōbĭlĭtātĕ gĕnūs,

cūiŭs ĭnēst ănĭmō pătrĭī cāndōrĭs ĭmāgŏ,

nōn cărĕāt nŭmĕrīs ‖ cāndŏr ŭt īstĕ sŭīs:

cūiŭs ĭn īngĕnĭo ēst pătrĭaē fācūndĭă līnguaē,

quā prĭŏr īn Lătĭō ‖ nōn fŭĭt ūllă fŏrō:

quōd mĭnĭmē vŏlŭī, pŏsĭtīs prō nōmĭnĕ sīgnīs

dīctŭs ĕs: īgnōscās ‖ laūdĭbŭs īpsĕ tŭīs.

Nīl ĕgŏ pēccāvī; tŭă tē bŏnă cōgnĭtă prōdūnt.

Sī, quŏd ĕs, āppārēs, ‖ cūlpă sŏlūtă mĕa ēst.

Nēc tămĕn ōffĭcĭūm nōstrō tĭbĭ cārmĭnĕ fāctūm

prīncĭpĕ tām iūstō ‖ pōssĕ nŏcērĕ pŭtō.

Īpsĕ pătēr pătrĭaē (quĭd ĕnim ēst cīvīlĭŭs īllō?)

sūstĭnĕt īn nōstrō ‖ cārmĭnĕ saēpĕ lĕgī,

nēc prŏhĭbērĕ pŏtēst, quĭă rēs ēst pūblĭcă Caēsār,

ēt dē cōmmūnī ‖ pārs quŏquĕ nōstră bŏno ēst.

Iūppĭtĕr īngĕnĭīs praēbēt sŭă nūmĭnă vātūm,

sēquĕ cĕlēbrārī ‖ quōlĭbĕt ōrĕ sĭnīt.

Caūsă tŭa ēxēmplō sŭpĕrōrūm tūtă dŭōrum ēst,

quōrum hīc āspĭcĭtūr, ‖ crēdĭtŭr īllĕ dĕūs.

ūt nōn dēbŭĕrīm, tămĕn hōc ĕgŏ crīmĕn hăbēbō:

nōn fŭĭt ārbĭtrĭī ‖ līttĕră nōstră tŭī.

Nēc nŏvă, quōd tēcūm lŏquŏr, ēst īniūrĭă nōstră,

īncŏlŭmīs cūm quō ‖ saēpĕ lŏcūtŭs ĕrām.

Quō vĕrĕārĕ mĭnūs nē sīm tĭbĭ crīmĕn ămīcūs,

īnvĭdĭām, sīqua ēst, ‖ aūctŏr hăbērĕ pŏtēst.

Nām tŭŭs ēst prīmīs cūltūs mĭhĭ sēmpĕr ăb ānnīs

(hōc cērtē nōlī ‖ dīssĭmŭlārĕ) pătēr,

īngĕnĭūmquĕ mĕūm (pŏtĕs hōc mĕmĭnīssĕ) prŏbābāt

plūs ĕtĭām quām mē ‖ iūdĭcĕ dīgnŭs ĕrām;

dēquĕ mĕīs īllō rĕfĕrēbāt vērsĭbŭs ōrĕ,

īn quō pārs māgnaē ‖ nōbĭlĭtātĭs ĕrāt.

Nōn ĭgĭtūr tĭbĭ nūnc, quōd mē dŏmŭs īstă rĕcēpīt,

sēd prĭŭs aūctōrī ‖ sūnt dătă vērbă tŭō.

Nēc dătă sūnt, mĭhĭ crēdĕ, tămēn: sĕd ĭn ōmnĭbŭs āctīs

ūltĭmă sī dēmās, ‖ vītă tŭēndă mĕa ēst.

Hānc quŏquĕ, quā pĕrĭī, cūlpām scĕlŭs ēssĕ nĕgābīs,

sī tāntī sĕrĭēs ‖ sīt tĭbĭ nōtă mălī.

Aūt tĭmŏr aūt ērrōr nōbīs, prĭŭs ōbfŭĭt ērrōr.

Ā, sĭnĕ mē fātī ‖ nōn mĕmĭnīssĕ mĕī;

nēvĕ rĕtrāctāndō nōndūm cŏĕūntĭă rūmpām

vūlnĕră: vīx īllīs ‖ prōdĕrĭt īpsă quĭēs.

Ērgo ūt iūrĕ dămūs poēnās, sīc āfŭĭt ōmnĕ

pēccātō făcĭnūs ‖ cōnsĭlĭūmquĕ mĕō;

īdquĕ dĕūs sēntīt; prō quō nēc lūmĕn ădēmptūm,

nēc mĭhĭ dētrāctās ‖ pōssĭdĕt āltĕr ŏpēs.

Fōrsĭtăn hānc īpsām, vīvām mŏdŏ, fīnĭĕt ōlīm,

tēmpŏrĕ cūm fŭĕrīt ‖ lēnĭŏr īră, fŭgām.

Nūnc prĕcŏr hīnc ălĭō iŭbĕāt dīscēdĕrĕ, sī nōn

nōstră vĕrēcūndō ‖ vōtă pŭdōrĕ cărēnt.

Mītĭŭs ēxĭlĭūm paūlōquĕ prŏpīnquĭŭs ōptō,

quīquĕ sĭt ā saēvō ‖ lōngĭŭs hōstĕ lŏcūs;

quāntăque ĭn Aūgūstō clēmēntĭă, sī quĭs ăb īllō

hōc pĕtĕrēt prō mē, ‖ fōrsĭtăn īllĕ dărēt.

Frīgĭdă mē cŏhĭbēnt Eūxīnī lītŏră Pōntī:

dīctŭs ăb āntīquīs ‖ Āxĕnŭs īllĕ fŭīt.

Nām nĕquĕ iāctāntūr mŏdĕrātīs aēquŏră vēntīs,

nēc plăcĭdōs pōrtūs ‖ hōspĭtă nāvĭs ădīt.

Sūnt cīrcā gēntēs, quaē praēdām sānguĭnĕ quaērūnt;

nēc mĭnŭs īnfīdā ‖ tērră tĭmētŭr ăquā.

Īllī, quōs aūdīs hŏmĭnūm gaūdērĕ crŭōrĕ,

paēnĕ sŭb ēiūsdēm ‖ sīdĕrĭs āxĕ iăcēnt.

Nēc prŏcŭl ā nōbīs lŏcŭs ēst, ŭbĭ Taūrĭcă dīrā

caēdĕ phărētrātaē ‖ spārgĭtŭr āră dĕaē.

Haēc prĭŭs, ūt mĕmŏrānt, nōn īnvĭdĭōsă nĕfāndīs

nēc cŭpĭēndă bŏnīs ‖ rēgnă Thŏāntĭs ĕrānt.

Hīc prō sūbpŏsĭtā vīrgō Pĕlŏpēĭă cērvā

sācră dĕaē cŏlŭīt ‖ quālĭăcūmquĕ sŭaē.

Quō pōstquām, dŭbĭūm pĭŭs ān scĕlĕrātŭs, Ŏrēstēs

ēxāctūs Fŭrĭīs ‖ vēnĕrăt īpsĕ sŭīs,

ēt cŏmĕs ēxēmplūm vērī Phōcēŭs ămōrīs,

quī dŭŏ cōrpŏrĭbūs ‖ mēntĭbŭs ūnŭs ĕrānt,

prōtĭnŭs ēvīnctī trīstēm dūcūntŭr ăd ārām,

quaē stābāt gĕmĭnās ‖ āntĕ crŭēntă fŏrēs.

Nēc tămĕn hūnc sŭă mōrs, nēc mōrs sŭă tērrŭĭt īllūm;

āltĕr ŏb āltĕrĭūs ‖ fūnĕră maēstŭs ĕrāt.

Ēt iām cōnstĭtĕrāt strīctō mūcrōnĕ săcērdōs,

cīnxĕrăt ēt Grāiās ‖ bārbără vīttă cŏmās,

cūm vĭcĕ sērmōnīs frātrēm cōgnōvĭt, ĕt īllī

prō nĕcĕ cōmplēxūs ‖ Īphĭgĕnīă dĕdīt.

Laētă dĕaē sīgnūm crūdēlĭă sācră pĕrōsaē

trānstŭlĭt ēx īllīs ‖ īn mĕlĭōră lŏcīs.

Haēc ĭgĭtūr rĕgĭō, māgnī paēne ūltĭmă mūndī,

quām fūgēre hŏmĭnēs ‖ dīquĕ, prŏpīnquă mĭhi ēst:

āquĕ mĕā tērrā prŏpĕ sūnt fūnēbrĭă sācră,

sī mŏdŏ Nāsōnī ‖ bārbără tērră sŭa ēst.

Ō | ŭtĭnām vēntī, quĭbŭs ēst āblātŭs Ŏrēstēs,

plācātō rĕfĕrānt ‖ ēt mĕă vēlă dĕō!

V

Ō mĭhĭ dīlēctōs īntēr pārs prīmă sŏdālēs

ūnĭcă fōrtūnīs ‖ āră rĕpērtă mĕīs,

cūiŭs ăb āllŏquĭīs ănĭma haēc mŏrĭbūndă rĕvīxīt,

ūt vĭgĭl īnfūsā ‖ Pāllădĕ flāmmă sŏlēt;

quī vĕrĭtūs nōn ēs pōrtūs ăpĕrīrĕ fĭdēlēs

fūlmĭnĕ pērcūssaē ‖ cōnfŭgĭūmquĕ rătī;

cūiŭs ĕrām cēnsū nōn mē sēnsūrŭs ĕgēntēm,

sī Caēsār pătrĭās ‖ ērĭpŭīssĕt ŏpēs.

Tēmpŏrĭs ōblītūm dūm mē răpĭt īmpĕtŭs hūiūs,

ēxcĭdĭt heū nōmēn ‖ quām mĭhĭ paēnĕ tŭūm!

Tū tămĕn āgnōscīs tāctūsquĕ cŭpīdĭnĕ laūdīs,

"īlle ĕgŏ sūm" cŭpĕrēs ‖ dīcĕrĕ pōssĕ pălām.

Cērte ĕgŏ, sī sĭnĕrēs, tĭtŭlūm tĭbĭ rēddĕrĕ vēllēm,

ēt rārām fāmaē ‖ cōncĭlĭārĕ fĭdēm.

Nē nŏcĕām grātō vĕrĕōr tĭbĭ cārmĭnĕ, nēvĕ

īntēmpēstīvūs ‖ nōmĭnĭs ōbstĕt hŏnōr.

Quōd lĭcĕt (hōc tūtum ēst) īntrā tŭă pēctŏră gaūdē

mēquĕ tŭī mĕmŏrēm ‖ tēquĕ fŭīssĕ pĭūm.

ūtquĕ făcīs, rēmīs ăd ŏpēm lūctārĕ fĕrēndām,

dūm vĕnĭāt plăcĭdō ‖ mōllĭŏr aūră dĕō;

ēt tūtārĕ căpūt nūllī sērvābĭlĕ, sī nōn

quī mērsīt Stўgĭā ‖ sūblĕvĕt īllŭd ăquā;

tēquĕ, quŏd ēst rārūm, praēstā cōnstāntĕr ăd ōmnĕ

īndēclīnātaē ‖ mūnŭs ămīcĭtĭaē.

Sīc tŭă prōcēssūs hăbĕāt fōrtūnă pĕrēnnēs,

sīc ŏpĕ nōn ĕgĕās ‖ īpsĕ iŭvēsquĕ tŭōs;

sīc aēquēt tŭă nūptă vĭrūm bŏnĭtātĕ pĕrēnnī,

īncĭdăt ēt vēstrō ‖ nūllă quĕrēlă tŏrō;

dīlĭgăt ēt sēmpēr sŏcĭūs tē sānguĭnĭs īllō,

quō pĭŭs āffēctū ‖ Cāstŏră frātĕr ămāt;

sīc iŭvĕnīs sĭmĭlīsquĕ tĭbī sīt nātŭs, ĕt īllūm

mōrĭbŭs āgnōscāt ‖ quīlĭbĕt ēssĕ tŭūm;

sīc făcĭāt sŏcĕrūm taēdā tē nātă iŭgālī,

nēc tārdūm iŭvĕnī ‖ dēt tĭbĭ nōmĕn ăvī.

VI

Tēmpŏrĕ rūrĭcŏlaē pătĭēns fīt taūrŭs ărātrī,

praēbĕt ĕt īncūrvō ‖ cōllă prĕmēndă iŭgō;

tēmpŏrĕ pārĕt ĕquūs lēntīs ănĭmōsŭs hăbēnīs,

ēt plăcĭdō dūrōs ‖ āccĭpĭt ōrĕ lŭpōs;

tēmpŏrĕ Poēnōrūm cōmpēscĭtŭr īră lĕōnūm,

nēc fĕrĭtās ănĭmō, ‖ quaē fŭĭt āntĕ, mănēt;

quaēquĕ sŭī mŏnĭtīs ōbtēmpĕrăt Īndă măgīstrī

bēlŭă, sērvĭtĭūm ‖ tēmpŏrĕ vīctă sŭbīt.

Tēmpŭs ŭt ēxtēnsīs tŭmĕāt făcĭt ūvă răcēmīs,

vīxquĕ mĕrūm căpĭānt ‖ grānă quŏd īntŭs hăbēnt:

tēmpŭs ĕt īn cānās sēmēn prōdūcĭt ărīstās,

ēt nē sīnt trīstī ‖ pōmă săpōrĕ căvēt.

Hōc tĕnŭāt dēntēm tērrās rĕnŏvāntĭs ărātrī,

hōc rĭgĭdōs sĭlĭcēs, ‖ hōc ădămāntă tĕrīt;

hōc ĕtĭām saēvās paūlātīm mītĭgăt īrās,

hōc mĭnŭīt lūctūs ‖ maēstăquĕ cōrdă lĕvāt.

Cūnctă pŏtēst ĭgĭtūr tăcĭtō pĕdĕ lāpsă vĕtūstās

praētērquām cūrās ‖ āttĕnŭārĕ mĕās.

ūt pătrĭā cărĕō, bīs frūgĭbŭs ārĕă trīta ēst,

dīssĭlŭīt nūdō ‖ prēssă bĭs ūvă pĕdē.

Nēc quaēsītă tămēn spătĭō pătĭēntĭă lōngo ēst,

mēnsquĕ mălī sēnsūm ‖ nōstră rĕcēntĭs hăbēt.

Scīlĭcĕt ēt vĕtĕrēs fŭgĭūnt iŭgă saēpĕ iŭvēncī,

ēt dŏmĭtūs frēnō ‖ saēpĕ rĕpūgnăt ĕquūs.

Trīstĭŏr ēst ĕtĭām praēsēns aērūmnă prĭōrĕ:

ūt sĭt ĕnīm sĭbĭ pār, ‖ crēvĭt ĕt aūctă mŏra ēst.

Nēc tām nōtă mĭhī, quām sūnt, mălă nōstră fŭērūnt;

nūnc măgĭs hōc, quō sūnt ‖ cōgnĭtĭōră, grăvānt.

Ēst quŏquĕ nōn nĭhĭlūm vīrēs āffērrĕ rĕcēntēs,

nēc praēcōnsūmptūm ‖ tēmpŏrĭs ēssĕ mălīs.

Fōrtĭŏr īn fūlvā nŏvŭs ēst lūctātŏr hărēnā,

quām cuī sūnt tārdā ‖ brāchĭă fēssă mŏrā.

Īntĕgĕr ēst mĕlĭōr nĭtĭdīs glădĭātŏr ĭn ārmīs,

quām cuī tēlă sŭō ‖ sānguĭnĕ tīnctă rŭbēnt.

Fērt bĕnĕ praēcĭpĭtēs nāvīs mŏdŏ fāctă prŏcēllās:

quāmlĭbĕt ēxĭgŭō ‖ sōlvĭtŭr īmbrĕ vĕtūs.

Nōs quŏquĕ quaē fĕrĭmūs, tŭlĭmūs pătĭēntĭŭs āntĕ:

vaē, mălă sūnt lōngā ‖ mūltĭplĭcātă dĭē.

Crēdĭtĕ, dēfĭcĭō, nōstrōque ā cōrpŏrĕ quāntūm

aūgŭrŏr, āccēdūnt ‖ tēmpŏră pārvă mălīs.

Nām nĕquĕ sūnt vīrēs, nēc quī cŏlŏr ēssĕ sŏlēbāt:

vīx hăbĕō tĕnŭēm, ‖ quaē tĕgăt ōssă, cŭtēm.

Cōrpŏrĕ sēd mēns ēst aēgrō măgĭs aēgră, mălīquĕ

īn cīrcūmspēctū ‖ stāt sĭnĕ fīnĕ sŭī.

ūrbĭs ăbēst făcĭēs, ābsūnt, mĕă cūră, sŏdālēs,

ēt, quā nūllă mĭhī ‖ cārĭŏr, ūxŏr ăbēst.

Vūlgŭs ădēst Scўthĭcūm brācātăquĕ tūrbă Gĕtārūm.

Sīc mē quaē vĭdĕō ‖ nōn vĭdĕōquĕ mŏvēnt.

ūnă tămēn spēs ēst, quaē mē sōlētŭr ĭn īstīs,

haēc fŏrĕ mōrtĕ mĕā ‖ nōn dĭŭtūrnă mălā.

VII

Bīs mē sōl ădĭīt gĕlĭdaē pōst frīgŏră brūmaē,

bīsquĕ sŭūm tāctō ‖ Pīscĕ pĕrēgĭt ĭtēr.

Tēmpŏrĕ tām lōngō cūr nōn tŭă dēxtĕră vērsūs

quāmlĭbĕt īn paūcōs ‖ ōffĭcĭōsă fŭīt?

Cūr tŭă cēssāvīt pĭĕtās, scrībēntĭbŭs īllīs,

ēxĭgŭūs nōbīs ‖ cūm quĭbŭs ūsŭs ĕrāt?

Cūr, quŏtĭēns ălĭcuī cārtaē sŭă vīncŭlă dēmpsī,

īllām spērāvī ‖ nōmĕn hăbērĕ tŭūm?

dī făcĭānt ūt saēpĕ tŭā sĭt ĕpīstŭlă dēxtrā

scrīptă, sĕd ēx mūltīs ‖ rēddĭtă nūllă mĭhī.

Quōd prĕcŏr, ēssĕ lĭquēt. Crēdām prĭŭs ōră Mĕdūsaē

Gōrgŏnĭs ānguīnīs ‖ cīnctă fŭīssĕ cŏmīs,

ēssĕ cănēs ŭtĕrō sūb vīrgĭnĭs, ēssĕ Chĭmaērām,

ā trŭcĕ quaē flāmmīs ‖ sēpărĕt ānguĕ lĕām,

quādrŭpĕdēsque hŏmĭnīs cūm pēctŏrĕ pēctŏră iūnctōs,

tērgĕmĭnūmquĕ vĭrūm ‖ tērgĕmĭnūmquĕ cănēm,

Sphīngăque ĕt Hārpŷiās sērpēntĭpĕdēsquĕ Gĭgāntās,

cēntĭmănūmquĕ Gўān ‖ sēmĭbŏvēmquĕ vĭrūm.

Haēc ĕgŏ cūnctă prĭūs, quām tē, cārīssĭmĕ, crēdām

mūtātūm cūrām ‖ dēpŏsŭīssĕ mĕī.

Īnnŭmĕrī mōntēs īntēr mē tēquĕ vĭaēquĕ

flūmĭnăque ēt cāmpī ‖ nēc frĕtă paūcă iăcēnt.

Mīllĕ pŏtēst caūsīs ā tē quaē līttĕră saēpĕ

mīssă sĭt īn nōstrās ‖ rāră vĕnīrĕ mănūs:

mīllĕ tămēn caūsās scrībēndō vīncĕ frĕquēntēr,

ēxcūsēm nē tē ‖ sēmpĕr, ămīcĕ, mĭhī.

VIII

Iām mĕă cŷcnēās ĭmĭtāntūr tēmpŏră plūmās,

īnfĭcĭt ēt nīgrās ‖ ālbă sĕnēctă cŏmās.

Iām sŭbĕūnt ānnī frăgĭlēs ĕt ĭnērtĭŏr aētās,

iāmquĕ părūm fīrmō ‖ mē mĭhĭ fērrĕ grăve ēst.

Nūnc ĕrăt, ūt pŏsĭtō dēbērēm fīnĕ lăbōrūm

vīvĕrĕ, mē nūllō ‖ sōllĭcĭtāntĕ mĕtū,

quaēquĕ mĕaē sēmpēr plăcŭērūnt ōtĭă mēntī

cārpĕre ĕt īn stŭdĭīs ‖ mōllĭtĕr ēssĕ mĕīs,

ēt pārvām cĕlĕbrārĕ dŏmūm vĕtĕrēsquĕ Pĕnātēs

ēt quaē nūnc dŏmĭnō ‖ rūră pătērnă cărēnt,

Īnquĕ sĭnū dŏmĭnaē cārīsquĕ sŏdālĭbŭs īnquĕ

sēcūrūs pătrĭā ‖ cōnsĕnŭīssĕ mĕā.

Haēc mĕă sīc quōndām pĕrăgī spērāvĕrăt aētās:

hōs ĕgŏ sīc ānnōs ‖ pōnĕrĕ dīgnŭs ĕrām.

Nōn ĭtă dīs vīsum ēst, quī mē tērrāquĕ mărīquĕ

āctūm Sārmătĭcīs ‖ ēxpŏsŭērĕ lŏcīs.

Īn căvă dūcūntūr quāssaē nāvālĭă pūppēs,

nē tĕmĕre īn mĕdĭīs ‖ dīssŏlŭāntŭr ăquīs.

Nē cădăt ēt mūltās pālmās ĭnhŏnēstĕt ădēptūs,

lānguĭdŭs īn prātīs ‖ grāmĭnă cārpĭt ĕquūs.

Mīlĕs ŭbi ēmĕrĭtīs nōn ēst sătĭs ūtĭlĭs ānnīs,

pōnĭt ăd āntīquōs, ‖ quaē tŭlĭt, ārmă Lărēs.

Sīc ĭgĭtūr, tārdā vīrēs mĭnŭēntĕ sĕnēctā,

mē quŏquĕ dōnārī ‖ iām rŭdĕ tēmpŭs ĕrāt.

Tēmpŭs ĕrāt nēc mē pĕrĕgrīnūm dūcĕrĕ caēlūm,

nēc sīccām Gĕtĭcō ‖ fōntĕ lĕvārĕ sĭtīm,

sēd mŏdŏ, quōs hăbŭī, văcŭōs sēcēdĕre ĭn hōrtōs,

nūnc hŏmĭnūm vīsū ‖ rūrsŭs ĕt ūrbĕ frŭī.

Sīc ănĭmō quōndām nōn dīvīnāntĕ fŭtūră

ōptābām plăcĭdē ‖ vīvĕrĕ pōssĕ sĕnēx.

Fātă rĕpūgnārūnt, quaē, cūm mĭhĭ tēmpŏră prīmă

mōllĭă praēbŭĕrīnt, ‖ pōstĕrĭōră grăvānt.

Iāmquĕ dĕcēm lūstrīs ōmnī sĭnĕ lābĕ pĕrāctīs,

pārtĕ prĕmōr vītaē ‖ dētĕrĭōrĕ mĕaē;

nēc prŏcŭl ā mētīs, quās paēnĕ tĕnērĕ vĭdēbār,

cūrrĭcŭlō grăvĭs ēst ‖ fāctă rŭīnă mĕō.

Ērgo īllūm dēmēns īn mē saēvīrĕ cŏēgī,

mītĭŭs īnmēnsūs ‖ quō nĭhĭl ōrbĭs hăbēt?

Īpsăquĕ dēlīctīs vīcta ēst clēmēntĭă nōstrīs,

nēc tămĕn ērrōrī ‖ vītă nĕgātă mĕo ēst?

Vītă prŏcūl pătrĭā pĕrăgēndă sŭb āxĕ Bŏrēō,

quā mărĭs Eūxīnī ‖ tērră sĭnīstră iăcēt.

Hōc mĭhĭ sī Dēlphī Dōdōnăquĕ dīcĕrĕt īpsă,

ēssĕ vĭdērētūr ‖ vānŭs ŭtērquĕ lŏcūs.

Nīl ădĕō vălĭdum ēst, ădămās lĭcĕt āllĭgĕt īllūd,

ūt mănĕāt răpĭdō ‖ fīrmĭŭs īgnĕ Iŏvīs;

nīl ĭtă sūblīme ēst sūprāquĕ pĕrīcŭlă tēndīt,

nōn sĭt ŭt īnfĕrĭūs ‖ sūppŏsĭtūmquĕ dĕō.

Nām quāmquām vĭtĭō pārs ēst cōntrāctă mălōrūm,

plūs tămĕn ēxĭtĭī ‖ nūmĭnĭs īră dĕdīt.

Āt vōs ādmŏnĭtī nōstrīs quŏquĕ cāsĭbŭs ēstĕ,

aēquāntēm sŭpĕrōs ‖ ēmĕrŭīssĕ vĭrūm.

IX

Sī lĭcĕt ēt pătĕrīs, nōmēn făcĭnūsquĕ tăcēbō,

ēt tŭă Lēthaēīs ‖ āctă dăbūntŭr ăquīs,

nōstrăquĕ vīncētūr lăcrĭmīs clēmēntĭă sērīs,

fāc mŏdŏ tē pătĕāt ‖ paēnĭtŭīssĕ tŭī;

fāc mŏdŏ tē dāmnēs cŭpĭāsque ērādĕrĕ vītaē

tēmpŏră, sī pōssīs, ‖ Tīsĭphŏnēă tŭaē.

Sīn mĭnŭs, ēt flāgrānt ŏdĭō tŭă pēctŏră nōstrō,

īndŭĕt īnfēlīx ‖ ārmă cŏāctă dŏlōr.

Sīm lĭcĕt ēxtrēmūm, sīcūt sūm, mīssŭs ĭn ōrbēm,

nōstră sŭās īstīnc ‖ pōrrĭgĕt īră mănūs.

Ōmnĭă, sī nēscīs, Caēsār mĭhĭ iūră rĕlīquīt,

ēt sōla ēst pătrĭā ‖ poēnă cărērĕ mĕā.

Ēt pătrĭām, mŏdŏ sīt sōspēs, spērāmŭs ăb īllō:

saēpĕ Iŏvīs tēlō ‖ quērcŭs ădūstă vĭrēt.

Dēnĭquĕ vīndīctaē sī sīt mĭhĭ nūllă făcūltās,

Pīĕrĭdēs vīrēs ‖ ēt sŭă tēlă dăbūnt.

Quōd Scўthĭcīs hăbĭtēm lōngē sūmmōtŭs ĭn ōrīs,

sīccăquĕ sīnt ŏcŭlīs ‖ prōxĭmă sīgnă mĕīs,

nōstră pĕr īnmēnsās ībūnt praēcōnĭă gēntēs,

quōdquĕ quĕrār nōtūm ‖ quā pătĕt ōrbĭs ĕrīt.

Ībĭt ăd ōccāsūm quīcquīd dīcēmŭs ăb ōrtū,

tēstĭs ĕt Hēspĕrĭaē ‖ vōcĭs Ĕōŭs ĕrīt.

Trāns ĕgŏ tēllūrēm, trāns āltās aūdĭăr ūndās,

ēt gĕmĭtūs vōx ēst ‖ māgnă fŭtūră mĕī.

Nēc tŭă tē sōntēm tāntūmmŏdŏ saēcŭlă nōrīnt:

pērpĕtŭaē crīmēn ‖ pōstĕrĭtātĭs ĕrīs.

Iām fĕrŏr īn pūgnās ēt nōndūm cōrnŭă sūmpsī,

nēc mĭhĭ sūmēndī ‖ caūsă sĭt ūllă vĕlīm.

Cīrcŭs ădhūc cēssāt; spārgīt iām tōrvŭs hărēnām

taūrŭs ĕt īnfēstō ‖ iām pĕdĕ pūlsăt hŭmūm.

Hōc quŏquĕ, quām vŏlŭī, plūs ēst. Cănĕ, Mūsă, rĕcēptūs,

dūm lĭcĕt huīc nōmēn ‖ dīssĭmŭlārĕ sŭūm.

X

Īlle ĕgŏ quī fŭĕrīm, tĕnĕrōrūm lūsŏr ămōrūm,

quēm lĕgĭs, ūt nōrīs, ‖ āccĭpĕ pōstĕrĭtās.

Sūlmŏ mĭhī pătrĭa ēst, gĕlĭdīs ūbērrĭmŭs ūndīs,

mīlĭă quī nŏvĭēns ‖ dīstăt ăb ūrbĕ dĕcēm.

Ēdĭtŭs hīc ĕgŏ sūm, nēc nōn, ūt tēmpŏră nōrīs,

cūm cĕcĭdīt fātō ‖ cōnsŭl ŭtērquĕ părī:

sī quĭd ĭd ēst, ūsque ā prŏăvīs vĕtŭs ōrdĭnĭs hērēs

nōn mŏdŏ fōrtūnaē ‖ mūnĕrĕ fāctŭs ĕquēs.

Nēc stīrps prīmă fŭī; gĕnĭtō sūm frātrĕ crĕātūs,

quī trĭbŭs āntĕ quătēr ‖ mēnsĭbŭs ōrtŭs ĕrāt.

Lūcĭfĕr āmbōrūm nātālĭbŭs āffŭĭt īdēm:

ūnă cĕlēbrāta ēst ‖ pēr dŭŏ lībă dĭēs.

Haēc ēst ārmĭfĕraē fēstīs dē quīnquĕ Mĭnērvaē,

quaē fĭĕrī pūgnā ‖ prīmă crŭēntă sŏlēt.

Prōtĭnŭs ēxcŏlĭmūr tĕnĕrī cūrāquĕ părēntīs

īmŭs ăd īnsīgnēs ‖ ūrbĭs ăb ārtĕ vĭrōs.

Frātĕr ăd ēlŏquĭūm vĭrĭdī tēndēbăt ăb aēvō,

fōrtĭă vērbōsī ‖ nātŭs ăd ārmă fŏrī;

āt mĭhĭ iām pŭĕrō caēlēstĭă sācră plăcēbānt,

īnquĕ sŭūm fūrtīm ‖ Mūsă trăhēbăt ŏpūs.

Saēpĕ pătēr dīxīt "stŭdĭūm quĭd ĭnūtĭlĕ tēmptās?

Maēŏnĭdēs nūllās ‖ īpsĕ rĕlīquĭt ŏpēs."

Mōtŭs ĕrām dīctīs, tōtōque Hĕlĭcōnĕ rĕlīctō

scrībĕrĕ tēmptābām ‖ vērbă sŏlūtă mŏdīs.

Spōntĕ sŭā cārmēn nŭmĕrōs vĕnĭēbăt ăd āptōs,

ēt quōd tēmptābām ‖ dīcĕrĕ vērsŭs ĕrāt.

Īntĕrĕā tăcĭtō pāssū lābēntĭbŭs ānnīs

lībĕrĭōr frātrī ‖ sūmptă mĭhīquĕ tŏga ēst,

īndŭĭtūrque ŭmĕrīs cūm lātō pūrpŭră clāvō,

ēt stŭdĭūm nōbīs, ‖ quōd fŭĭt āntĕ, mănēt.

Iāmquĕ dĕcēm vītaē frātēr gĕmĭnāvĕrăt ānnōs,

cūm pĕrĭt, ēt coēpī ‖ pārtĕ cărērĕ mĕī.

Cēpĭmŭs ēt tĕnĕraē prīmōs aētātĭs hŏnōrēs,

ēquĕ vĭrīs quōndām ‖ pārs trĭbŭs ūnă fŭī.

Cūrĭă rēstābāt: clāvī mēnsūră cŏācta ēst;

māiŭs ĕrāt nōstrīs ‖ vīrĭbŭs īllŭd ŏnūs.

Nēc pătĭēns cōrpūs, nēc mēns fŭĭt āptă lăbōrī,

sōllĭcĭtaēquĕ fŭgāx ‖ āmbĭtĭōnĭs ĕrām,

ēt pĕtĕre Āŏnĭaē suādēbānt tūtă sŏrōrēs

ōtĭă, iūdĭcĭō ‖ sēmpĕr ămātă mĕō.

Tēmpŏrĭs īllīūs cŏlŭī fōvīquĕ pŏētās,

quōtque ădĕrānt vātēs, ‖ rēbăr ădēssĕ dĕōs.

Saēpĕ sŭās vŏlŭcrēs lēgīt mĭhĭ grāndĭŏr aēvō,

quaēquĕ nŏcēt sērpēns, ‖ quaē iŭvăt hērbă, Măcēr,

saēpĕ sŭōs sŏlĭtūs rĕcĭtārĕ Prŏpērtĭŭs īgnēs,

iūrĕ sŏdālĭcĭī, ‖ quō mĭhĭ iūnctŭs ĕrāt.

Pōntĭcŭs hērōō, Bāssūs quŏquĕ clārŭs ĭāmbīs

dūlcĭă cōnvīctūs ‖ mēmbră fŭērĕ mĕī.

Ēt tĕnŭīt nōstrās nŭmĕrōsŭs Hŏrātĭŭs aūrēs,

dūm fĕrĭt Aūsŏnĭā ‖ cārmĭnă cūltă lўrā.

Vērgĭlĭūm vīdī tāntūm: nĕc ăvāră Tĭbūllō

tēmpŭs ămīcĭtĭaē ‖ fātă dĕdērĕ mĕaē.

Sūccēssōr fŭĭt hīc tĭbĭ, Gāllĕ, Prŏpērtĭŭs īllī;

quārtŭs ăb hīs sĕrĭē ‖ tēmpŏrĭs īpsĕ fŭī.

ūtque ĕgŏ māiōrēs, sīc mē cŏlŭērĕ mĭnōrēs,

nōtăquĕ nōn tārdē ‖ fāctă Thălīă mĕa ēst.

Cārmĭnă cūm prīmūm pŏpŭlō iŭvĕnālĭă lēgī,

bārbă rĕsēctă mĭhī ‖ bīsvĕ sĕmēlvĕ fŭīt.

Mōvĕrăt īngĕnĭūm tōtām cāntātă pĕr ūrbēm

nōmĭnĕ nōn vērō ‖ dīctă Cŏrīnnă mĭhī.

Mūltă quĭdēm scrīpsī, sēd, quaē vĭtĭōsă pŭtāvī,

ēmēndātūrīs ‖ īgnĭbŭs īpsĕ dĕdī.

Tūnc quŏquĕ, cūm fŭgĕrēm, quaēdām plăcĭtūră crĕmāvī,

īrātūs stŭdĭō ‖ cārmĭnĭbūsquĕ mĕīs.

Mōllĕ Cŭpīdĭnĕīs nĕc ĭnēxpūgnābĭlĕ tēlīs

cōr mĭhĭ, quōdquĕ lĕvīs ‖ caūsă mŏvērĕt, ĕrāt.

Cūm tămĕn hīc ēssēm mĭnĭmōque āccēndĕrĕr īgnī,

nōmĭnĕ sūb nōstrō ‖ fābŭlă nūllă fŭīt.

Paēnĕ mĭhī pŭĕrō nēc dīgnă nĕc ūtĭlĭs ūxōr

ēst dătă, quaē tēmpūs ‖ pēr brĕvĕ nūptă fŭīt.

Īllī sūccēssīt, quāmvīs sĭnĕ crīmĭnĕ cōniūnx,

nōn tămĕn īn nōstrō ‖ fīrmă fŭtūră tŏrō.

ūltĭmă, quaē mēcūm sērōs pērmānsĭt ĭn ānnōs,

sūstĭnŭīt cōniūnx ‖ ēxŭlĭs ēssĕ vĭrī.

Fīlĭă mē mĕă bīs prīmā fēcūndă iŭvēntā,

sēd nōn ēx ūnō ‖ cōniŭgĕ, fēcĭt ăvūm.

Ēt iām cōmplērāt gĕnĭtōr sŭă fātă nŏvēmquĕ

āddĭdĕrāt lūstrīs ‖ āltĕră lūstră nŏvēm.

Nōn ălĭtēr flēvī, quām mē flētūrŭs ădēmptūm

īllĕ fŭīt. Mātrīs ‖ prōxĭmă būstă tŭlī.

Fēlīcēs āmbō tēmpēstīvēquĕ sĕpūltī,

āntĕ dĭēm poēnaē ‖ quōd pĕrĭērĕ mĕaē!

Mē quŏquĕ fēlīcēm, quōd nōn vīvēntĭbŭs īllīs

sūm mĭsĕr, ēt dē mē ‖ quōd dŏlŭērĕ nĭhīl!

Sī tămĕn ēxtīnctīs ălĭquīd nĭsĭ nōmĭnă rēstānt,

ēt grăcĭlīs strūctōs ‖ ēffŭgĭt ūmbră rŏgōs:

fāmă, părēntālēs, sī vōs mĕă cōntĭgĭt, ūmbraē,

ēt sūnt īn Stўgĭō ‖ crīmĭnă nōstră fŏrō,

scītĕ, prĕcōr, caūsām (nēc vōs mĭhĭ fāllĕrĕ fās ēst)

ērrōrēm iūssaē, ‖ nōn scĕlŭs, ēssĕ fŭgaē.

Mānĭbŭs hōc sătĭs ēst: ād vōs, stŭdĭōsă, rĕvērtōr,

pēctŏră, quaē vītaē ‖ quaērĭtĭs āctă mĕaē.

Iām mĭhĭ cānĭtĭēs pūlsīs mĕlĭōrĭbŭs ānnīs

vēnĕrăt, āntīquās ‖ mīscŭĕrātquĕ cŏmās,

pōstquĕ mĕōs ōrtūs Pīsaēā vīnctŭs ŏlīvā

ābstŭlĕrāt dĕcĭēns ‖ praēmĭă vīctŏr ĕquēs,

cūm mărĭs Eūxīnī pŏsĭtōs ād laēvă Tŏmītās

quaērĕrĕ mē laēsī ‖ prīncĭpĭs īră iŭbēt.

Caūsă mĕaē cūnctīs nĭmĭūm quŏquĕ nōtă rŭīnaē

īndĭcĭō nōn ēst ‖ tēstĭfĭcāndă mĕō.

Quīd rĕfĕrām cŏmĭtūmquĕ nĕfās fămŭlōsquĕ nŏcēntēs?

Īpsā mūltă tŭlī ‖ nōn lĕvĭōră fŭgā.

Īndīgnātă mălīs mēns ēst sūccūmbĕrĕ sēquĕ

praēstĭtĭt īnvīctām ‖ vīrĭbŭs ūsă sŭīs;

ōblītūsquĕ mĕī dūctaēquĕ pĕr ōtĭă vītaē

īnsŏlĭtā cēpī ‖ tēmpŏrĭs ārmă mănū.

Tōtquĕ tŭlī tērrā cāsūs pĕlăgōquĕ quŏt īntēr

ōccūltūm stēllaē ‖ cōnspĭcŭūmquĕ pŏlūm.

Tāctă mĭhī tāndēm lōngīs ērrōrĭbŭs āctō

iūnctă phărētrātīs ‖ Sārmătĭs ōră Gĕtīs.

Hīc ĕgŏ, fīnĭtĭmīs quāmvīs cīrcūmsŏnĕr ārmīs,

trīstĭă, quō pōssūm, ‖ cārmĭnĕ fātă lĕvō.

Quōd quāmvīs nēmo ēst, cūiūs rĕfĕrātŭr ăd aūrēs,

sīc tămĕn ābsūmō ‖ dēcĭpĭōquĕ dĭēm.

Ērgō quōd vīvō dūrīsquĕ lăbōrĭbŭs ōbstō,

nēc mē sōllĭcĭtaē ‖ taēdĭă lūcĭs hăbēnt,

grātĭă, Mūsă, tĭbī: nām tū sōlācĭă praēbēs,

tū cūraē rĕquĭēs, ‖ tū mĕdĭcīnă vĕnīs.

Tū dūx ēt cŏmĕs ēs, tū nōs ābdūcĭs ăb Hīstrō,

īn mĕdĭōquĕ mĭhī ‖ dās Hĕlĭcōnĕ lŏcūm;

tū mĭhĭ, quōd rārum ēst, vīvō sūblīmĕ dĕdīstī

nōmĕn, ăb ēxsĕquĭīs ‖ quōd dărĕ fāmă sŏlēt.

Nēc, quī dētrāctāt praēsēntĭă, Līvŏr ĭnīquō

ūllūm dē nōstrīs ‖ dēntĕ mŏmōrdĭt ŏpūs.

Nām tŭlĕrīnt māgnōs cūm saēcŭlă nōstră pŏētās,

nōn fŭĭt īngĕnĭō ‖ fāmă mălīgnă mĕō,

cūmque ĕgŏ praēpōnām mūltōs mĭhĭ, nōn mĭnŏr īllīs

dīcŏr ĕt īn tōtō ‖ plūrĭmŭs ōrbĕ lĕgōr.

Sī quĭd hăbēnt ĭgĭtūr vātūm praēsāgĭă vērī,

prōtĭnŭs ūt mŏrĭār, ‖ nōn ĕrŏ, tērră, tŭūs.

Sīvĕ făvōrĕ tŭlī, sīve hānc ĕgŏ cārmĭnĕ fāmām,

iūrĕ tĭbī grātēs, ‖ cāndĭdĕ lēctŏr ăgō.

I

Siqua meis fuerint, ut erunt, uitiosa libellis,

excusata suo tempore, lector, habe.

Exul eram, requiesque mihi, non fama petita est,

mens intenta suis ne foret usque malis.

Hoc est cur cantet uinctus quoque compede fossor,

indocili numero cum graue mollit opus.

Cantat et innitens limosae pronus harenae,

aduerso tardam qui trahit amne ratem

quique refert pariter lentos ad pectora remos,

in numerum pulsa brachia pulsat aqua.

Fessus ubi incubuit baculo saxoue resedit

pastor, harundineo carmine mulcet oues.

Cantantis pariter, pariter data pensa trahentis,

fallitur ancillae decipiturque labor.

Fertur et abducta Lyrneside tristis Achilles

Haemonia curas attenuasse lyra.

Cum traheret siluas Orpheus et dura canendo

saxa, bis amissa coniuge maestus erat.

Me quoque Musa leuat Ponti loca iussa petentem:

sola comes nostrae perstitit illa fugae;

sola nec insidias inter nec militis ensem,

nec mare nec uentos barbariamque timet.

Scit quoque, cum perii, quis me deceperit error,

et culpam in facto, non scelus, esse meo,

scilicet hoc ipso nunc aequa, quod obfuit ante,

cum mecum iuncti criminis acta rea est.

Non equidem uellem, quoniam nocitura fuerunt,

Pieridum sacris inposuisse manum.

Sed nunc quid faciam? Vis me tenet ipsa sacrorum,

et carmen demens carmine laesus amo.

Sic noua Dulichio lotos gustata palato

illo, quo nocuit, grata sapore fuit.

Sentit amans sua damna fere, tamen haeret in illis,

materiam culpae persequiturque suae.

Nos quoque delectant, quamuis nocuere, libelli,

quodque mihi telum uulnera fecit, amo.

Forsitan hoc studium possit furor esse uideri,

sed quiddam furor hic utilitatis habet.

Semper in obtutu mentem uetat esse malorum,

praesentis casus inmemoremque facit.

utque suum Bacche non sentit saucia uulnus,

dum stupet Idaeis exululata modis,

sic ubi mota calent uiridi mea pectora thyrso,

altior humano spiritus ille malo est.

Ille nec exilium, Scythici nec litora ponti,

ille nec iratos sentit habere deos.

utque soporiferae biberem si pocula Lethes,

temporis aduersi sic mihi sensus abest.

Iure deas igitur ueneror mala nostra leuantes,

sollicitae comites ex Helicone fugae,

et partim pelago partim uestigia terra

uel rate dignatas uel pede nostra sequi.

Sint, precor, haec saltem faciles mihi! Namque deorum

cetera cum magno Caesare turba facit,

meque tot aduersis cumulant, quot litus harenas,

quotque fretum pisces, ouaque piscis habet.

uere prius flores, aestu numerabis aristas,

poma per autumnum frigoribusque niues,

quam mala, quae toto patior iactatus in orbe,

dum miser Euxini litora laeua peto.

Nec tamen, ut ueni, leuior fortuna malorum est:

huc quoque sunt nostras fata secuta uias.

Hic quoque cognosco natalis stamina nostri,

stamina de nigro uellere facta mihi.

utque neque insidias capitisque pericula narrem,

uera quidem, ueri sed grauiora fide:

uiuere quam miserum est inter Bessosque Getasque

illum, qui populi semper in ore fuit!

Quam miserum est, porta uitam muroque tueri,

uixque sui tutum uiribus esse loci!

Aspera militiae iuuenis certamina fugi,

nec nisi lusura mouimus arma manu;

nunc senior gladioque latus scutoque sinistram,

canitiem galeae subicioque meam.

Nam dedit e specula custos ubi signa tumultus,

induimus trepida protinus arma manu.

Hostis, habens arcus inbutaque tela uenenis,

saeuus anhelanti moenia lustrat equo;

utque rapax pecudem, quae se non texit ouili,

per sata per siluas fertque trahitque lupus:

sic, siquem nondum portarum saepe receptum

barbarus in campis repperit hostis, habet:

aut sequitur captus coniectaque uincula collo

accipit, aut telo uirus habente perit.

Hic ego sollicitae lateo nouus incola sedis:

heu nimium fati tempora longa mei!

et tamen ad numeros antiquaque sacra reuerti

sustinet in tantis hospita Musa malis.

Sed neque cui recitem quisquam est mea carmina, nec qui

auribus accipiat uerba Latina suis.

Ipse mihi (quid enim faciam?) scriboque legoque,

tutaque iudicio littera nostra suo est.

Saepe tamen dixi "cui nunc haec cura laborat?

An mea Sauromatae scripta Getaeque legent?"

Saepe etiam lacrimae me sunt scribente profusae,

umidaque est fletu littera facta meo,

corque uetusta meum, tamquam noua, uulnera nouit,

inque sinum maestae labitur imber aquae.

Cum uice mutata, qui sim fuerimque, recordor,

et, tulerit quo me casus et unde, subit,

saepe manus demens, studiis irata sibique,

misit in arsuros carmina nostra focos.

Atque, ea de multis quoniam non multa supersunt,

cum uenia facito, quisquis es, ista legas.

Tu quoque non melius, quam sunt mea tempora, carmen,

interdicta mihi, consule, Roma, boni.

II

Iam fera Caesaribus Germania, totus ut orbis,

uicta potest flexo succubuisse genu,

altaque uelentur fortasse Palatia sertis,

turaque in igne sonent inficiantque diem,

candidaque adducta collum percussa securi

uictima purpureo sanguine pulset humum,

donaque amicorum templis promissa deorum

reddere uictores Caesar uterque parent,

et qui Caesareo iuuenes sub nomine crescunt,

perpetuo terras ut domus illa regat.

cumque bonis nuribus pro sospite Liuia nato

munera det meritis, saepe datura, deis,

et pariter matres et quae sine crimine castos

perpetua seruant uirginitate focos;

plebs pia cumque pia laetetur plebe senatus,

paruaque cuius eram pars ego nuper eques.

Nos procul expulsos communia gaudia fallunt,

famaque tam longe non nisi parua uenit.

Ergo omnis populus poterit spectare triumphos,

cumque ducum titulis oppida capta leget,

uinclaque captiua reges ceruice gerentes

ante coronatos ire uidebit equos,

et cernet uultus aliis pro tempore uersos,

terribiles aliis inmemoresque sui.

Quorum pars causas et res et nomina quaeret,

pars referet, quamuis nouerit illa parum.

"Hic, qui Sidonio fulget sublimis in ostro,

dux fuerat belli, proximus ille duci.

Hic, qui nunc in humo lumen miserabile fixit,

non isto uultu, cum tulit arma, fuit.

Ille ferox et adhuc oculis hostilibus ardens

hortator pugnae consiliumque fuit.

Perfidus hic nostros inclusit fraude locorum,

squalida promissis qui tegit ora comis.

Illo, qui sequitur, dicunt mactata ministro

saepe recusanti corpora capta deo.

Hic lacus, hi montes, haec tot castella, tot amnes

plena ferae caedis, plena cruoris erant.

Drusus in his meruit quondam cognomina terris.

Quae bona progenies, digna parente, fuit.

Cornibus hic fractis uiridi male tectus ab ulua

decolor ipse suo sanguine Rhenus erat.

Crinibus en etiam fertur Germania passis,

et ducis inuicti sub pede maesta sedet,

collaque Romanae praebens animosa securi

uincula fert illa, qua tulit arma, manu."

Hos super in curru, Caesar, uictore ueheris

purpureus populi rite per ora tui,

quaque ibis, manibus circumplaudere tuorum,

undique iactato flore tegente uias.

Tempora Phoebea lauro cingetur "io"que

miles "io" magna uoce "triumphe" canet.

Ipse sono plausuque simul fremituque canente

quadriiugos cernes saepe resistere equos.

Inde petes arcem et delubra fauentia uotis,

et dabitur merito laurea uota Ioui.

Haec ego summotus qua possum mente uidebo:

erepti nobis ius habet illa loci:

illa per inmensas spatiatur libera terras,

in caelum celeri peruenit illa fuga;

illa meos oculos mediam deducit in urbem,

inmunes tanti nec sinit esse boni;

inuenietque animus, qua currus spectet eburnos;

sic certe in patria per breue tempus ero.

Vera tamen capiet populus spectacula felix,

laetaque erit praesens cum duce turba suo.

At mihi fingendo tantum longeque remotis

auribus hic fructus percipiendus erit,

atque procul Latio diuersum missus in orbem

qui narret cupido, uix erit, ista mihi.

Is quoque iam serum referet ueteremque triumphum:

quo tamen audiero tempore, laetus ero.

Illa dies ueniet, mea qua lugubria ponam,

causaque priuata publica maior erit.

III

Magna minorque ferae, quarum regis altera Graias,

altera Sidonias, utraque sicca, rates,

omnia cum summo positae uideatis in axe,

et maris occiduas non subeatis aquas,

aetheriamque suis cingens amplexibus arcem

uester ab intacta circulus exstet humo,

aspicite illa, precor, quae non bene moenia quondam

dicitur Iliades transiluisse Remus,

inque meam nitidos dominam conuertite uultus,

sitque memor nostri necne, referte mihi.

Ei mihi, cur timeam? Quae sunt manifesta, requiro.

Cur labat ambiguo spes mea mixta metu?

Crede, quod est et uis, ac desine tuta uereri,

deque fide certa sit tibi certa fides.

Quodque polo fixae nequeunt tibi dicere flammae,

non mentitura tu tibi uoce refer:

esse tui memorem, de qua tibi maxima cura est,

quodque potest, secum nomen habere tuum.

Vultibus illa tuis tamquam praesentis inhaeret,

teque remota procul, si modo uiuit, amat.

Ecquid, ubi incubuit iusto mens aegra dolori,

lenis ab admonito pectore somnus abit?

Tunc subeunt curae, dum te lectusque locusque

tangit et oblitam non sinit esse mei,

et ueniunt aestus, et nox inmensa uidetur,

fessaque iactati corporis ossa dolent?

Non equidem dubito, quin haec et cetera fiant,

detque tuus maesti signa doloris amor,

nec cruciere minus, quam cum Thebana cruentum

Hectora Thessalico uidit ab axe rapi.

Quid tamen ipse precer dubito, nec dicere possum,

affectum quem te mentis habere uelim.

Tristis es? Indignor quod sim tibi causa doloris:

non es? At amisso coniuge digna fores.

Tu uero tua damna dole, mitissima coniunx,

tempus et a nostris exige triste malis,

fleque meos casus: est quaedam flere uoluptas;

expletur lacrimis egeriturque dolor.

Atque utinam lugenda tibi non uita, sed esset

mors mea, morte fores sola relicta mea.

Spiritus hic per te patrias exisset in auras,

sparsissent lacrimae pectora nostra piae,

supremoque die notum spectantia caelum

texissent digiti lumina nostra tui,

et cinis in tumulo positus iacuisset auito,

tactaque nascenti corpus haberet humus;

denique, ut et uixi, sine crimine mortuus essem.

Nunc mea supplicio uita pudenda suo est.

Me miserum, si tu, cum diceris exulis uxor,

auertis uultus et subit ora rubor!

Me miserum, si turpe putas mihi nupta uideri!

Me miserum, si te iam pudet esse meam!

Tempus ubi est illud, quo te iactare solebas

coniuge, nec nomen dissimulare uiri?

Tempus ubi est, quo te (nisi non uis illa referri)

et dici, memini, iuuit et esse meam?

utque proba dignum est, omni tibi dote placebam:

addebat ueris multa fauentis amor.

Nec, quem praeferres (ita res tibi magna uidebar)

quemque tuum malles esse, uir alter erat.

Nunc quoque ne pudeat, quod sis mihi nupta; tuusque

non debet dolor hinc, debet abesse pudor.

Cum cecidit Capaneus subito temerarius ictu,

num legis Euadnen erubuisse uiro?

Nec quia rex mundi compescuit ignibus ignes,

ipse suis Phaëthon infitiandus erat.

Nec Semele Cadmo facta est aliena parenti,

quod precibus periit ambitiosa suis.

Nec tibi, quod saeuis ego sum Iouis ignibus ictus,

purpureus molli fiat in ore pudor.

Sed magis in curam nostri consurge tuendi,

exemplumque mihi coniugis esto bonae,

materiamque tuis tristem uirtutibus inple:

ardua per praeceps gloria uadat iter.

Hectora quis nosset, si felix Troia fuisset?

Publica uirtutis per mala facta uia est.

Ars tua, Tiphy, iacet, si non sit in aequore fluctus:

si ualeant homines, ars tua, Phoebe, iacet.

Quae latet inque bonis cessat non cognita rebus,

apparet uirtus arguiturque malis.

dat tibi nostra locum tituli fortuna, caputque

conspicuum pietas qua tua tollat, habet.

utere temporibus, quorum nunc munere facta est

et patet in laudes area lata tuas.

IV

O qui, nominibus cum sis generosus auorum,

exsuperas morum nobilitate genus,

cuius inest animo patrii candoris imago,

non careat numeris candor ut iste suis:

cuius in ingenio est patriae facundia linguae,

qua prior in Latio non fuit ulla foro:

quod minime uolui, positis pro nomine signis

dictus es: ignoscas laudibus ipse tuis.

Nil ego peccaui; tua te bona cognita produnt.

Si, quod es, appares, culpa soluta mea est.

Nec tamen officium nostro tibi carmine factum

principe tam iusto posse nocere puto.

Ipse pater patriae (quid enim est ciuilius illo?)

sustinet in nostro carmine saepe legi,

nec prohibere potest, quia res est publica Caesar,

et de communi pars quoque nostra bono est.

Iuppiter ingeniis praebet sua numina uatum,

seque celebrari quolibet ore sinit.

Causa tua exemplo superorum tuta duorum est,

quorum hic aspicitur, creditur ille deus.

ut non debuerim, tamen hoc ego crimen habebo:

non fuit arbitrii littera nostra tui.

Nec noua, quod tecum loquor, est iniuria nostra,

incolumis cum quo saepe locutus eram.

Quo uereare minus ne sim tibi crimen amicus,

inuidiam, siqua est, auctor habere potest.

Nam tuus est primis cultus mihi semper ab annis

(hoc certe noli dissimulare) pater,

ingeniumque meum (potes hoc meminisse) probabat

plus etiam quam me iudice dignus eram;

deque meis illo referebat uersibus ore,

in quo pars magnae nobilitatis erat.

Non igitur tibi nunc, quod me domus ista recepit,

sed prius auctori sunt data uerba tuo.

Nec data sunt, mihi crede, tamen: sed in omnibus actis

ultima si demas, uita tuenda mea est.

Hanc quoque, qua perii, culpam scelus esse negabis,

si tanti series sit tibi nota mali.

Aut timor aut error nobis, prius obfuit error.

A, sine me fati non meminisse mei;

neue retractando nondum coëuntia rumpam

uulnera: uix illis proderit ipsa quies.

Ergo ut iure damus poenas, sic afuit omne

peccato facinus consiliumque meo;

idque deus sentit; pro quo nec lumen ademptum,

nec mihi detractas possidet alter opes.

Forsitan hanc ipsam, uiuam modo, finiet olim,

tempore cum fuerit lenior ira, fugam.

Nunc precor hinc alio iubeat discedere, si non

nostra uerecundo uota pudore carent.

Mitius exilium pauloque propinquius opto,

quique sit a saeuo longius hoste locus;

quantaque in Augusto clementia, si quis ab illo

hoc peteret pro me, forsitan ille daret.

Frigida me cohibent Euxini litora Ponti:

dictus ab antiquis Axenus ille fuit.

Nam neque iactantur moderatis aequora uentis,

nec placidos portus hospita nauis adit.

Sunt circa gentes, quae praedam sanguine quaerunt;

nec minus infida terra timetur aqua.

Illi, quos audis hominum gaudere cruore,

paene sub eiusdem sideris axe iacent.

Nec procul a nobis locus est, ubi Taurica dira

caede pharetratae spargitur ara deae.

Haec prius, ut memorant, non inuidiosa nefandis

nec cupienda bonis regna Thoantis erant.

Hic pro subposita uirgo Pelopeia cerua

sacra deae coluit qualiacumque suae.

Quo postquam, dubium pius an sceleratus, Orestes

exactus Furiis uenerat ipse suis,

et comes exemplum ueri Phoceus amoris,

qui duo corporibus mentibus unus erant,

protinus euincti tristem ducuntur ad aram,

quae stabat geminas ante cruenta fores.

Nec tamen hunc sua mors, nec mors sua terruit illum;

alter ob alterius funera maestus erat.

Et iam constiterat stricto mucrone sacerdos,

cinxerat et Graias barbara uitta comas,

cum uice sermonis fratrem cognouit, et illi

pro nece complexus Iphigenia dedit.

Laeta deae signum crudelia sacra perosae

transtulit ex illis in meliora locis.

Haec igitur regio, magni paene ultima mundi,

quam fugere homines dique, propinqua mihi est:

aque mea terra prope sunt funebria sacra,

si modo Nasoni barbara terra sua est.

O | utinam uenti, quibus est ablatus Orestes,

placato referant et mea uela deo!

V

O mihi dilectos inter pars prima sodales

unica fortunis ara reperta meis,

cuius ab alloquiis anima haec moribunda reuixit,

ut uigil infusa Pallade flamma solet;

qui ueritus non es portus aperire fideles

fulmine percussae confugiumque rati;

cuius eram censu non me sensurus egentem,

si Caesar patrias eripuisset opes.

Temporis oblitum dum me rapit impetus huius,

excidit heu nomen quam mihi paene tuum!

Tu tamen agnoscis tactusque cupidine laudis,

"ille ego sum" cuperes dicere posse palam.

Certe ego, si sineres, titulum tibi reddere uellem,

et raram famae conciliare fidem.

Ne noceam grato uereor tibi carmine, neue

intempestiuus nominis obstet honor.

Quod licet (hoc tutum est) intra tua pectora gaude

meque tui memorem teque fuisse pium.

utque facis, remis ad opem luctare ferendam,

dum ueniat placido mollior aura deo;

et tutare caput nulli seruabile, si non

qui mersit Stygia subleuet illud aqua;

teque, quod est rarum, praesta constanter ad omne

indeclinatae munus amicitiae.

Sic tua processus habeat fortuna perennes,

sic ope non egeas ipse iuuesque tuos;

sic aequet tua nupta uirum bonitate perenni,

incidat et uestro nulla querela toro;

diligat et semper socius te sanguinis illo,

quo pius affectu Castora frater amat;

sic iuuenis similisque tibi sit natus, et illum

moribus agnoscat quilibet esse tuum;

sic faciat socerum taeda te nata iugali,

nec tardum iuueni det tibi nomen aui.

VI

Tempore ruricolae patiens fit taurus aratri,

praebet et incuruo colla premenda iugo;

tempore paret equus lentis animosus habenis,

et placido duros accipit ore lupos;

tempore Poenorum compescitur ira leonum,

nec feritas animo, quae fuit ante, manet;

quaeque sui monitis obtemperat Inda magistri

belua, seruitium tempore uicta subit.

Tempus ut extensis tumeat facit uua racemis,

uixque merum capiant grana quod intus habent:

tempus et in canas semen producit aristas,

et ne sint tristi poma sapore cauet.

Hoc tenuat dentem terras renouantis aratri,

hoc rigidos silices, hoc adamanta terit;

hoc etiam saeuas paulatim mitigat iras,

hoc minuit luctus maestaque corda leuat.

Cuncta potest igitur tacito pede lapsa uetustas

praeterquam curas attenuare meas.

ut patria careo, bis frugibus area trita est,

dissiluit nudo pressa bis uua pede.

Nec quaesita tamen spatio patientia longo est,

mensque mali sensum nostra recentis habet.

Scilicet et ueteres fugiunt iuga saepe iuuenci,

et domitus freno saepe repugnat equus.

Tristior est etiam praesens aerumna priore:

ut sit enim sibi par, creuit et aucta mora est.

Nec tam nota mihi, quam sunt, mala nostra fuerunt;

nunc magis hoc, quo sunt cognitiora, grauant.

Est quoque non nihilum uires afferre recentes,

nec praeconsumptum temporis esse malis.

Fortior in fulua nouus est luctator harena,

quam cui sunt tarda brachia fessa mora.

Integer est melior nitidis gladiator in armis,

quam cui tela suo sanguine tincta rubent.

Fert bene praecipites nauis modo facta procellas:

quamlibet exiguo soluitur imbre uetus.

Nos quoque quae ferimus, tulimus patientius ante:

uae, mala sunt longa multiplicata die.

Credite, deficio, nostroque a corpore quantum

auguror, accedunt tempora parua malis.

Nam neque sunt uires, nec qui color esse solebat:

uix habeo tenuem, quae tegat ossa, cutem.

Corpore sed mens est aegro magis aegra, malique

in circumspectu stat sine fine sui.

urbis abest facies, absunt, mea cura, sodales,

et, qua nulla mihi carior, uxor abest.

Vulgus adest Scythicum bracataque turba Getarum.

Sic me quae uideo non uideoque mouent.

una tamen spes est, quae me soletur in istis,

haec fore morte mea non diuturna mala.

VII

Bis me sol adiit gelidae post frigora brumae,

bisque suum tacto Pisce peregit iter.

Tempore tam longo cur non tua dextera uersus

quamlibet in paucos officiosa fuit?

Cur tua cessauit pietas, scribentibus illis,

exiguus nobis cum quibus usus erat?

Cur, quotiens alicui chartae sua uincula dempsi,

illam speraui nomen habere tuum?

di faciant ut saepe tua sit epistula dextra

scripta, sed ex multis reddita nulla mihi.

Quod precor, esse liquet. Credam prius ora Medusae

Gorgonis anguinis cincta fuisse comis,

esse canes utero sub uirginis, esse Chimaeram,

a truce quae flammis separet angue leam,

quadrupedesque hominis cum pectore pectora iunctos,

tergeminumque uirum tergeminumque canem,

Sphingaque et Harpyias serpentipedesque Gigantas,

centimanumque Gyan semibouemque uirum.

Haec ego cuncta prius, quam te, carissime, credam

mutatum curam deposuisse mei.

Innumeri montes inter me teque uiaeque

fluminaque et campi nec freta pauca iacent.

Mille potest causis a te quae littera saepe

missa sit in nostras rara uenire manus:

mille tamen causas scribendo uince frequenter,

excusem ne te semper, amice, mihi.

VIII

Iam mea cycneas imitantur tempora plumas,

inficit et nigras alba senecta comas.

Iam subeunt anni fragiles et inertior aetas,

iamque parum firmo me mihi ferre graue est.

Nunc erat, ut posito deberem fine laborum

uiuere, me nullo sollicitante metu,

quaeque meae semper placuerunt otia menti

carpere et in studiis molliter esse meis,

et paruam celebrare domum ueteresque Penates

et quae nunc domino rura paterna carent,

Inque sinu dominae carisque sodalibus inque

securus patria consenuisse mea.

Haec mea sic quondam peragi sperauerat aetas:

hos ego sic annos ponere dignus eram.

Non ita dis uisum est, qui me terraque marique

actum Sarmaticis exposuere locis.

In caua ducuntur quassae naualia puppes,

ne temere in mediis dissoluantur aquis.

Ne cadat et multas palmas inhonestet adeptus,

languidus in pratis gramina carpit equus.

Miles ubi emeritis non est satis utilis annis,

ponit ad antiquos, quae tulit, arma Lares.

Sic igitur, tarda uires minuente senecta,

me quoque donari iam rude tempus erat.

Tempus erat nec me peregrinum ducere caelum,

nec siccam Getico fonte leuare sitim,

sed modo, quos habui, uacuos secedere in hortos,

nunc hominum uisu rursus et urbe frui.

Sic animo quondam non diuinante futura

optabam placide uiuere posse senex.

Fata repugnarunt, quae, cum mihi tempora prima

mollia praebuerint, posteriora grauant.

Iamque decem lustris omni sine labe peractis,

parte premor uitae deteriore meae;

nec procul a metis, quas paene tenere uidebar,

curriculo grauis est facta ruina meo.

Ergo illum demens in me saeuire coëgi,

mitius inmensus quo nihil orbis habet?

Ipsaque delictis uicta est clementia nostris,

nec tamen errori uita negata meo est?

Vita procul patria peragenda sub axe Boreo,

qua maris Euxini terra sinistra iacet.

Hoc mihi si Delphi Dodonaque diceret ipsa,

esse uideretur uanus uterque locus.

Nil adeo ualidum est, adamas licet alliget illud,

ut maneat rapido firmius igne Iouis;

nil ita sublime est supraque pericula tendit,

non sit ut inferius suppositumque deo.

Nam quamquam uitio pars est contracta malorum,

plus tamen exitii numinis ira dedit.

At uos admoniti nostris quoque casibus este,

aequantem superos emeruisse uirum.

IX

Si licet et pateris, nomen facinusque tacebo,

et tua Lethaeis acta dabuntur aquis,

nostraque uincetur lacrimis clementia seris,

fac modo te pateat paenituisse tui;

fac modo te damnes cupiasque eradere uitae

tempora, si possis, Tisiphonea tuae.

Sin minus, et flagrant odio tua pectora nostro,

induet infelix arma coacta dolor.

Sim licet extremum, sicut sum, missus in orbem,

nostra suas istinc porriget ira manus.

Omnia, si nescis, Caesar mihi iura reliquit,

et sola est patria poena carere mea.

Et patriam, modo sit sospes, speramus ab illo:

saepe Iouis telo quercus adusta uiret.

Denique uindictae si sit mihi nulla facultas,

Pierides uires et sua tela dabunt.

Quod Scythicis habitem longe summotus in oris,

siccaque sint oculis proxima signa meis,

nostra per inmensas ibunt praeconia gentes,

quodque querar notum qua patet orbis erit.

Ibit ad occasum quicquid dicemus ab ortu,

testis et Hesperiae uocis Eous erit.

Trans ego tellurem, trans altas audiar undas,

et gemitus uox est magna futura mei.

Nec tua te sontem tantummodo saecula norint:

perpetuae crimen posteritatis eris.

Iam feror in pugnas et nondum cornua sumpsi,

nec mihi sumendi causa sit ulla uelim.

Circus adhuc cessat; spargit iam toruus harenam

taurus et infesto iam pede pulsat humum.

Hoc quoque, quam uolui, plus est. Cane, Musa, receptus,

dum licet huic nomen dissimulare suum.

X

Ille ego qui fuerim, tenerorum lusor amorum,

quem legis, ut noris, accipe posteritas.

Sulmo mihi patria est, gelidis uberrimus undis,

milia qui nouiens distat ab urbe decem.

Editus hic ego sum, nec non, ut tempora noris,

cum cecidit fato consul uterque pari:

si quid id est, usque a proauis uetus ordinis heres

non modo fortunae munere factus eques.

Nec stirps prima fui; genito sum fratre creatus,

qui tribus ante quater mensibus ortus erat.

Lucifer amborum natalibus affuit idem:

una celebrata est per duo liba dies.

Haec est armiferae festis de quinque Mineruae,

quae fieri pugna prima cruenta solet.

Protinus excolimur teneri curaque parentis

imus ad insignes urbis ab arte uiros.

Frater ad eloquium uiridi tendebat ab aeuo,

fortia uerbosi natus ad arma fori;

at mihi iam puero caelestia sacra placebant,

inque suum furtim Musa trahebat opus.

Saepe pater dixit "studium quid inutile temptas?

Maeonides nullas ipse reliquit opes."

Motus eram dictis, totoque Helicone relicto

scribere temptabam uerba soluta modis.

Sponte sua carmen numeros ueniebat ad aptos,

et quod temptabam dicere uersus erat.

Interea tacito passu labentibus annis

liberior fratri sumpta mihique toga est,

induiturque umeris cum lato purpura clauo,

et studium nobis, quod fuit ante, manet.

Iamque decem uitae frater geminauerat annos,

cum perit, et coepi parte carere mei.

Cepimus et tenerae primos aetatis honores,

eque uiris quondam pars tribus una fui.

Curia restabat: claui mensura coacta est;

maius erat nostris uiribus illud onus.

Nec patiens corpus, nec mens fuit apta labori,

sollicitaeque fugax ambitionis eram,

et petere Aoniae suadebant tuta sorores

otia, iudicio semper amata meo.

Temporis illius colui fouique poëtas,

quotque aderant uates, rebar adesse deos.

Saepe suas uolucres legit mihi grandior aeuo,

quaeque nocet serpens, quae iuuat herba, Macer,

saepe suos solitus recitare Propertius ignes,

iure sodalicii, quo mihi iunctus erat.

Ponticus heroo, Bassus quoque clarus iambis

dulcia conuictus membra fuere mei.

Et tenuit nostras numerosus Horatius aures,

dum ferit Ausonia carmina culta lyra.

Vergilium uidi tantum: nec auara Tibullo

tempus amicitiae fata dedere meae.

Successor fuit hic tibi, Galle, Propertius illi;

quartus ab his serie temporis ipse fui.

utque ego maiores, sic me coluere minores,

notaque non tarde facta Thalia mea est.

Carmina cum primum populo iuuenalia legi,

barba resecta mihi bisue semelue fuit.

Mouerat ingenium totam cantata per urbem

nomine non uero dicta Corinna mihi.

Multa quidem scripsi, sed, quae uitiosa putaui,

emendaturis ignibus ipse dedi.

Tunc quoque, cum fugerem, quaedam placitura cremaui,

iratus studio carminibusque meis.

Molle Cupidineis nec inexpugnabile telis

cor mihi, quodque leuis causa moueret, erat.

Cum tamen hic essem minimoque accenderer igni,

nomine sub nostro fabula nulla fuit.

Paene mihi puero nec digna nec utilis uxor

est data, quae tempus per breue nupta fuit.

Illi successit, quamuis sine crimine coniunx,

non tamen in nostro firma futura toro.

ultima, quae mecum seros permansit in annos,

sustinuit coniunx exulis esse uiri.

Filia me mea bis prima fecunda iuuenta,

sed non ex uno coniuge, fecit auum.

Et iam complerat genitor sua fata nouemque

addiderat lustris altera lustra nouem.

Non aliter fleui, quam me fleturus ademptum

ille fuit. Matris proxima busta tuli.

Felices ambo tempestiueque sepulti,

ante diem poenae quod periere meae!

Me quoque felicem, quod non uiuentibus illis

sum miser, et de me quod doluere nihil!

Si tamen extinctis aliquid nisi nomina restant,

et gracilis structos effugit umbra rogos:

fama, parentales, si uos mea contigit, umbrae,

et sunt in Stygio crimina nostra foro,

scite, precor, causam (nec uos mihi fallere fas est)

errorem iussae, non scelus, esse fugae.

Manibus hoc satis est: ad uos, studiosa, reuertor,

pectora, quae uitae quaeritis acta meae.

Iam mihi canities pulsis melioribus annis

uenerat, antiquas miscueratque comas,

postque meos ortus Pisaea uinctus oliua

abstulerat deciens praemia uictor eques,

cum maris Euxini positos ad laeua Tomitas

quaerere me laesi principis ira iubet.

Causa meae cunctis nimium quoque nota ruinae

indicio non est testificanda meo.

Quid referam comitumque nefas famulosque nocentes?

Ipsa multa tuli non leuiora fuga.

Indignata malis mens est succumbere seque

praestitit inuictam uiribus usa suis;

oblitusque mei ductaeque per otia uitae

insolita cepi temporis arma manu.

Totque tuli terra casus pelagoque quot inter

occultum stellae conspicuumque polum.

Tacta mihi tandem longis erroribus acto

iuncta pharetratis Sarmatis ora Getis.

Hic ego, finitimis quamuis circumsoner armis,

tristia, quo possum, carmine fata leuo.

Quod quamuis nemo est, cuius referatur ad aures,

sic tamen absumo decipioque diem.

Ergo quod uiuo durisque laboribus obsto,

nec me sollicitae taedia lucis habent,

gratia, Musa, tibi: nam tu solacia praebes,

tu curae requies, tu medicina uenis.

Tu dux et comes es, tu nos abducis ab Histro,

in medioque mihi das Helicone locum;

tu mihi, quod rarum est, uiuo sublime dedisti

nomen, ab exsequiis quod dare fama solet.

Nec, qui detractat praesentia, Liuor iniquo

ullum de nostris dente momordit opus.

Nam tulerint magnos cum saecula nostra poëtas,

non fuit ingenio fama maligna meo,

cumque ego praeponam multos mihi, non minor illis

dicor et in toto plurimus orbe legor.

Si quid habent igitur uatum praesagia ueri,

protinus ut moriar, non ero, terra, tuus.

Siue fauore tuli, siue hanc ego carmine famam,

iure tibi grates, candide lector ago.