Hūnc, Mācrīnĕ, dĭēm nŭmĕrā mĕlĭōrĕ lăpīllō,
quī tĭbĭ lābēntīs āppōnēt cāndĭdŭs ānnōs.
fūndĕ mĕrūm gĕnĭō. nōn tū prĕcĕ pōscĭs ĕmācī
quaē nĭsĭ sēdūctīs nĕquĕās cōmmīttĕrĕ dīvīs;
āt bŏnă pārs prŏcĕrūm tăcĭtā lībābĭt ăcērrā.
haūt cuīvīs prōmptum ēst mūrmūrque hŭmĭlīsquĕ sŭsūrrōs
tōllĕrĕ dē tēmplīs ĕt ăpērtō vīvĕrĕ vōtō.
"mēns bŏnă, fāmă, fĭdēs", haēc clāre ĕt ŭt aūdĭăt hōspēs;
īllă sĭbi īntrōrsum ēt sūb līnguā mūrmŭrăt: "ō sī
ēbūlliāt pătrŭūs, praēclārūm fūnŭs!" ĕt "ō sī
sūb rāstrō crĕpĕt ārgēntī mĭhĭ sērĭă dēxtrō
Hērcŭlĕ! pūpīllūmve ŭtĭnām, quēm prōxĭmŭs hērēs
īmpēllo, ēxpūngām; nam ēt ēst scăbĭōsŭs ĕt ācrī
bīlĕ tŭmēt. Nĕrĭō iām tērtĭă cōndĭtŭr ūxōr."
haēc sāncte ūt pōscās, Tĭbĕrīno īn gūrgĭtĕ mērgīs
mānĕ căpūt bīs tērque ēt nōctēm flūmĭnĕ pūrgās.
heūs ăgĕ, rēspōndē (mĭnĭmum ēst quōd scīrĕ lăbōrō)
dē Iŏvĕ quīd sēntīs? ēstne ūt praēpōnĕrĕ cūrēs
hūnc - cuīnām? cuīnām? vīs Stāio? ān - scīlĭcĕt haērēs?
quīs pŏtĭōr iūdēx pŭĕrīsvĕ quĭs āptĭŏr ōrbīs?
hōc ĭgĭtūr quō tū Iŏvĭs aūrem īmpēllĕrĕ tēmptās
dīc ăgĕdūm Stāiō. "prō Iūppĭtĕr, ō bŏnĕ" clāmēt
"Iūppĭtĕr!" āt sēsē nōn clāmēt Iūppĭtĕr īpsĕ?
īgnōvīssĕ pŭtās quĭă, cūm tŏnăt, ōcĭŭs īlēx
sūlpŭrĕ dīscŭtĭtūr sācrō quām tūquĕ dŏmūsquĕ?
ān quĭă nōn fībrīs ŏvĭum Ērgēnnāquĕ iŭbēntĕ
trīstĕ iăcēs lūcīs ēvītāndūmquĕ bĭdēntāl,
īdcīrcō stŏlĭdām praēbēt tĭbĭ vēllĕrĕ bārbām
Iūppĭtĕr? aūt quīdnam ēst quā tū mērcēdĕ dĕōrūm
ēmĕrĭs aūrĭcŭlās? pūlmōne ēt lāctĭbŭs ūnctīs?
ēcce ăvĭa aūt mĕtŭēns dīvūm mātērtĕră cūnīs
ēxēmīt pŭĕrūm frōntēmque ātque ūdă lăbēllă
īnfāmī dĭgĭto ēt lūstrālĭbŭs āntĕ sălīvīs
ēxpĭăt, ūrēntīs ŏcŭlōs ĭnhĭbērĕ pĕrītă;
tūnc mănĭbūs quătĭt ēt spēm mācrām sūpplĭcĕ vōtō
nūnc Lĭcĭni īn cāmpōs, nūnc Crāssī mīttĭt ĭn aēdīs:
"hūnc ōptēt gĕnĕrūm rēx ēt rēgīnă, pŭēllaē
hūnc răpĭānt; quīdquīd cālcāvĕrĭt hīc, rŏsă fīāt."
āst ĕgŏ nūtrīcī nōn māndō vōtă. nĕgātō,
Iūppĭtĕr, haēc īllī, quāmvīs te ālbātă rŏgārīt.
pōscĭs ŏpēm nērvīs cōrpūsquĕ fĭdēlĕ sĕnēctaē.
ēsto ăgĕ. sēd grāndēs pătĭnaē tūccētăquĕ crāssă
ādnŭĕre hīs sŭpĕrōs vĕtŭērĕ Iŏvēmquĕ mŏrāntūr.
rēm strŭĕre ēxōptās caēsō bŏvĕ Mērcŭrĭūmquĕ
ārcēssīs fībrā: "dā fōrtūnārĕ Pĕnātīs,
dā pĕcŭs ēt grĕgĭbūs fētūm." quō, pēssĭmĕ, pāctō,
tōt tĭbĭ cum īn flāmmā iūnīcum ōmēntă lĭquēscānt?
ēt tămĕn hīc ēxtīs ĕt ŏpīmō vīncĕrĕ fērtō
īntēndīt: "iām crēscĭt ăgēr, iām crēscĭt ŏvīlĕ,
iām dăbĭtūr, iām iām" - dōnēc dēcēptŭs ĕt ēxspēs
nēquīquām fūndō sūspīrēt nūmmŭs ĭn īmō.
sī tĭbĭ crētērrās ārgēnti īncūsăquĕ pīnguī
aūrō dōnă fĕrām, sūdēs ēt pēctŏrĕ laēvō
ēxcŭtĭāt gūttās laētārī praētrĕpĭdūm cōr.
hīnc īllūd sŭbĭīt, aūrō sācrās quŏd ŏvātō
pērdūcīs făcĭēs. "nām frātrēs īntĕr ăēnōs,
sōmnĭă pītŭĭtā quī pūrgātīssĭmă mīttūnt,
praēcĭpŭī sūntō sītque īllīs aūrĕă bārbă."
aūrūm vāsă Nŭmaē Sātūrnĭăque īmpŭlĭt aērā
Vēstālīsque ūrnās ēt Tūscūm fīctĭlĕ mūtāt.
ō cūrvae īn tērrīs ănĭmae ēt caēlēstĭum ĭnānīs,
quīd iŭvăt hōc, tēmplīs nōstrōs īnmīttĕrĕ mōrēs
ēt bŏnă dīs ēx hāc scĕlĕrātā dūcĕrĕ pūlpā?
haēc sĭbĭ cōrrūptō căsĭām dīssōlvĭt ŏlīvō,
haēc Călăbrūm cōxīt vĭtĭātō mūrĭcĕ vēllūs,
haēc bācām cōnchaē rāsīsse ēt strīngĕrĕ vēnās
fērvēntīs māssaē crūdō dē pūlvĕrĕ iūssīt.
pēccăt ĕt haēc, pēccāt, vĭtĭō tămĕn ūtĭtŭr. āt vōs
dīcĭtĕ, pōntĭfĭcēs, īn sānctō quīd făcĭt aūrūm?
nēmpe hōc quōd Vĕnĕrī dōnātae ā vīrgĭnĕ pūpaē.
quīn dămŭs īd sŭpĕrīs, dē māgnā quōd dărĕ lāncĕ
nōn pōssīt māgnī Mēssālaē līppă prŏpāgŏ?
cōnpŏsĭtūm iūs fāsque ănĭmō sānctōsquĕ rĕcēssūs
mēntĭs ĕt īncōctūm gĕnĕrōsō pēctŭs hŏnēstō.
haēc cĕdo ŭt ādmŏvĕām tēmplīs ēt fārrĕ lĭtābō.
Hunc, Macrine, diem numera meliore lapillo,
qui tibi labentis apponet candidus annos.
funde merum genio. non tu prece poscis emaci
quae nisi seductis nequeas committere diuis;
at bona pars procerum tacita libabit acerra.
haut cuiuis promptum est murmurque humilisque susurros
tollere de templis et aperto uiuere uoto.
"mens bona, fama, fides", haec clare et ut audiat hospes;
illa sibi introrsum et sub lingua murmurat: "o si
ebulliat patruus, praeclarum funus!" et "o si
sub rastro crepet argenti mihi seria dextro
Hercule! pupillumue utinam, quem proximus heres
impello, expungam; nam et est scabiosus et acri
bile tumet. Nerio iam tertia conditur uxor."
haec sancte ut poscas, Tiberino in gurgite mergis
mane caput bis terque et noctem flumine purgas.
heus age, responde (minimum est quod scire laboro)
de Ioue quid sentis? estne ut praeponere cures
hunc - cuinam? cuinam? uis Staio? an - scilicet haeres?
quis potior iudex puerisue quis aptior orbis?
hoc igitur quo tu Iouis aurem impellere temptas
dic agedum Staio. "pro Iuppiter, o bone" clamet
"Iuppiter!" at sese non clamet Iuppiter ipse?
ignouisse putas quia, cum tonat, ocius ilex
sulpure discutitur sacro quam tuque domusque?
an quia non fibris ouium Ergennaque iubente
triste iaces lucis euitandumque bidental,
idcirco stolidam praebet tibi uellere barbam
Iuppiter? aut quidnam est qua tu mercede deorum
emeris auriculas? pulmone et lactibus unctis?
ecce auia aut metuens diuum matertera cunis
exemit puerum frontemque atque uda labella
infami digito et lustralibus ante saliuis
expiat, urentis oculos inhibere perita;
tunc manibus quatit et spem macram supplice uoto
nunc Licini in campos, nunc Crassi mittit in aedis:
"hunc optet generum rex et regina, puellae
hunc rapiant; quidquid calcauerit hic, rosa fiat."
ast ego nutrici non mando uota. negato,
Iuppiter, haec illi, quamuis te albata rogarit.
poscis opem neruis corpusque fidele senectae.
esto age. sed grandes patinae tuccetaque crassa
adnuere his superos uetuere Iouemque morantur.
rem struere exoptas caeso boue Mercuriumque
arcessis fibra: "da fortunare Penatis,
da pecus et gregibus fetum." quo, pessime, pacto,
tot tibi cum in flamma iunicum omenta liquescant?
et tamen hic extis et opimo uincere ferto
intendit: "iam crescit ager, iam crescit ouile,
iam dabitur, iam iam" - donec deceptus et exspes
nequiquam fundo suspiret nummus in imo.
si tibi creterras argenti incusaque pingui
auro dona feram, sudes et pectore laeuo
excutiat guttas laetari praetrepidum cor.
hinc illud subiit, auro sacras quod ouato
perducis facies. "nam fratres inter aenos,
somnia pituita qui purgatissima mittunt,
praecipui sunto sitque illis aurea barba."
aurum uasa Numae Saturniaque impulit aera
Vestalisque urnas et Tuscum fictile mutat.
o curuae in terris animae et caelestium inanis,
quid iuuat hoc, templis nostros inmittere mores
et bona dis ex hac scelerata ducere pulpa?
haec sibi corrupto casiam dissoluit oliuo,
haec Calabrum coxit uitiato murice uellus,
haec bacam conchae rasisse et stringere uenas
feruentis massae crudo de puluere iussit.
peccat et haec, peccat, uitio tamen utitur. at uos
dicite, pontifices, in sancto quid facit aurum?
nempe hoc quod Veneri donatae a uirgine pupae.
quin damus id superis, de magna quod dare lance
non possit magni Messalae lippa propago?
conpositum ius fasque animo sanctosque recessus
mentis et incoctum generoso pectus honesto.
haec cedo ut admoueam templis et farre litabo.