Q. HORATII FLACCI - SERMONES - LIBER I - SATURA VIII

0

Olim truncus eram ficulnus, inutile lignum,

cum faber, incertus scamnum faceretne Priapum,

maluit esse deum. Deus inde ego, furum aviumque

maxima formido; nam fures dextra coërcet

obscaenoque ruber porrectus ab inguine palus,

ast importunas volucres in vertice harundo

terret fixa vetatque novis considere in hortis.

Huc prius angustis eiecta cadavera cellis

conservus vili portanda locabat in arca;

hoc miserae plebi stabat commune sepulcrum;

Pantolabo scurrae Nomentanoque nepoti.

Mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum

hic dabat, heredes monumentum ne sequeretur.

Nunc licet Esquiliis habitare salubrius atque

aggere in aprico spatiari, quo modo tristes

albis informem spectabant ossibus agrum,

cum mihi non tantum furesque feraeque suetae

hunc vexare locum curae sunt atque labori

quantum carminibus quae versant atque venenis

humanos animos: has nullo perdere possum

nec prohibere modo, simul ac vaga luna decorum

protulit os, quin ossa legant herbasque nocentis.

Vidi egomet nigra succinctam vadere palla

Canidiam pedibus nudis passoque capillo,

cum Sagana maiore ululantem: pallor utrasque

fecerat horrendas adspectu, scalpere terram

unguibus et pullam divellere mordicus agnam

coeperunt; cruor in fossam confusus, ut inde

manis elicerent animas responsa daturas.

Lanea et effigies erat altera cerea: maior

lanea, quae poenis conpesceret inferiorem;

cerea suppliciter stabat, servilibus ut quae

iam peritura modis. Hecaten vocat altera, saevam

altera Tisiphonen: serpentes atque videres

infernas errare canes Lunamque rubentem,

ne foret his testis, post magna latere sepulcra.

Mentior at siquid, merdis caput inquiner albis

corvorum atque in me veniat mictum atque cacatum

Iulius et fragilis Pediatia furque Voranus.

Singula quid memorem, quo pacto alterna loquentes

umbrae cum sagana resonarint triste et acutum

utque lupi barbam variae cum dente colubrae

abdiderint furtim terris et imagine cerea

largior arserit ignis et ut non testis inultus

horruerim voces furiarum et facta duarum?

Nam, displosa sonat quantum vesica, pepedi

diffisa nate ficus; at illae currere in urbem.

Canidiae dentis, altum Saganae caliendrum

excidere atque herbas atque incantata lacertis

vincula cum magno risuque iocoque videres.

Ōlīm trūncŭs ĕrām fīcūlnŭs, ĭnūtĭlĕ līgnūm,

cūm făbĕr, īncērtūs scāmnūm făcĕrētnĕ Prĭāpūm,

mālŭĭt ēssĕ dĕūm. Deūs īnde ĕgŏ, fūrum ăvĭūmquĕ

māxĭmă fōrmīdō; nām fūrēs dēxtră cŏērcēt

ōbscaēnōquĕ rŭbēr pōrrēctŭs ăb īnguĭnĕ pālūs,

āst īmpōrtūnās vŏlŭcrēs īn vērtĭce hărūndŏ

tērrēt fīxă vĕtātquĕ nŏvīs cōnsīdĕre ĭn hōrtīs.

Hūc prĭŭs āngūstīs ēiēctă cădāvĕră cēllīs

cōnsērvūs vīlī pōrtāndă lŏcābăt ĭn ārcā;

hōc mĭsĕraē plēbī stābāt cōmmūnĕ sĕpūlcrūm;

Pāntŏlăbō scūrraē Nōmēntānōquĕ nĕpōtī.

Mīllĕ pĕdēs īn frōntĕ, trĕcēntōs cīppŭs ĭn āgrūm

hīc dăbăt, hērēdēs mŏnŭmēntūm nē sĕquĕrētūr.

Nūnc lĭcĕt Ēsquĭlĭīs hăbĭtārĕ sălūbrĭŭs ātquĕ

āggĕre ĭn āprīcō spătĭārī, quō mŏdŏ trīstēs

ālbīs īnfōrmēm spēctābānt ōssĭbŭs āgrūm,

cūm mĭhĭ nōn tāntūm fūrēsquĕ fĕraēquĕ sŭētaē

hūnc vēxārĕ lŏcūm cūraē sūnt ātquĕ lăbōrī

quāntūm cārmĭnĭbūs quaē vērsānt ātquĕ vĕnēnīs

hūmānōs ănĭmōs: hās nūllō pērdĕrĕ pōssūm

nēc prŏhĭbērĕ mŏdō, sĭmŭl āc văgă lūnă dĕcōrūm

prōtŭlĭt ōs, quīn ōssă lĕgānt hērbāsquĕ nŏcēntīs.

Vīdi ĕgŏmēt nīgrā sūccīnctām vādĕrĕ pāllā

Cānĭdĭām pĕdĭbūs nūdīs pāssōquĕ căpīllō,

cūm Săgănā māiōre ŭlŭlāntēm: pāllŏr ŭtrāsquĕ

fēcĕrăt hōrrēndās ādspēctū, scālpĕrĕ tērrām

ūnguĭbŭs ēt pūllām dīvēllĕrĕ mōrdĭcŭs āgnām

coēpērūnt; crŭŏr īn fōssām cōnfūsŭs, ŭt īndĕ

mānīs ēlĭcĕrēnt ănĭmās rēspōnsă dătūrās.

Lānĕa ĕt ēffĭgĭēs ĕrăt āltĕră cērĕă: māiōr

lānĕă, quaē poēnīs cōnpēscĕrĕt īnfĕrĭōrēm;

cērĕă sūpplĭcĭtēr stābāt, sērvīlĭbŭs ūt quaē

iām pĕrĭtūră mŏdīs. Hĕcătēn vŏcăt āltĕră, saēvām

āltĕră Tīsĭphŏnēn: sērpēntēs ātquĕ vĭdērēs

īnfērnās ērrārĕ cănēs Lūnāmquĕ rŭbēntēm,

nē fŏrĕt hīs tēstīs, pōst māgnă lătērĕ sĕpūlcră.

Mēntĭŏr āt sīquīd, mērdīs căpŭt īnquĭnĕr ālbīs

cōrvōrum ātque īn mē vĕnĭāt mīctum ātquĕ căcātūm

Iūlĭŭs ēt frăgĭlīs Pĕdĭātĭă fūrquĕ Vŏrānūs.

Sīngŭlă quīd mĕmŏrēm, quō pācto āltērnă lŏquēntēs

ūmbraē cūm săgănā rĕsŏnārīnt trīste ĕt ăcūtūm

ūtquĕ lŭpī bārbām vărĭaē cūm dēntĕ cŏlūbraē

ābdĭdĕrīnt fūrtīm tērrīs ĕt ĭmāgĭnĕ cēreā

lārgĭŏr ārsĕrĭt īgnĭs ĕt ūt nōn tēstĭs ĭnūltūs

hōrrŭĕrīm vōcēs fŭrĭārum ēt fāctă dŭārūm?

Nām, dīsplōsă sŏnāt quāntūm vēsīcă, pĕpēdī

dīffīsā nătĕ fīcŭs; ăt īllaē cūrrĕre ĭn ūrbēm.

Cānĭdĭaē dēntīs, āltūm Săgănaē călĭēndrūm

ēxcĭdĕre ātque hērbās ātque īncāntātă lăcērtīs

vīncŭlă cūm māgnō rīsūquĕ iŏcōquĕ vĭdērēs.