Testi della poesia latinaTesti della poesia latinaTē quŏquĕ Thēssălĭcō iām sērŭs ăb hōspĭtĕ vēspēr
dīvĭdĭt ēt iām tē tŭă gaūdĭă, vīrgŏ, rĕlīnquūnt
nōxquĕ rŭīt sōlī vĕnĭēns nōn mītĭs ămāntī.
ērgo ŭbĭ cūnctātīs ēxtrēmo īn līmĭnĕ plāntīs
cōntĭgĭt aēgră tŏrōs ēt mēns īncēnsă tĕnēbrīs5
vērtĕrĕ tūnc vărĭōs pēr lōnga īnsōmnĭă quēstūs
nēc pĕrĕāt quō scīrĕ mălō, tāndēmquĕ fătērī
aūsă sĭbī paūlūm mĕdĭō sīc fātă dŏlōrēst.
"nūnc ĕgŏ quō cāsū vēl quō sīc pērvĭgĭl ūsquĕ
īpsă vŏlēns ērrōrĕ trăhōr? nōn haēc mĭhĭ cērtē10
nōx ĕrăt āntĕ tŭōs, iŭvĕnīs fōrtīssĭmĕ, vūltūs,
quōs ĕgŏ cūr ĭtĕrūm dēmēns ĭtĕrūmquĕ rĕcōrdōr
tām māgnō dīscrētă mărī? quĭd ĭn hōspĭtĕ sōlō
mēns mĭhĭ? cōgnātī pŏtĭūs iām vēllĕră Phrīxī
āccĭpĭāt, quaē sōlă pĕtīt quaēque ūnă lăbōrūm15
caūsă vĭrō. nām quāndŏ dŏmōs hās īllĕ rĕvīsēt
aūt mĕŭs Aēsŏnĭās quāndō pătĕr ībĭt ăd ūrbēs?
fēlīcēs mĕdĭīs quī sē dărĕ flūctĭbŭs aūsī
nēc tāntās tĭmŭērĕ vĭās tālēmquĕ sĕcūtī
hūc quī deīndĕ vĭrūm; sēd, sīt quŏquĕ tālĭs, ăbītŏ."20
tūm iāctātă tŏrō tōtūmque ēxpērtă cŭbīlĕ
ēccĕ vĭdēt tĕnŭī cāndēscĕrĕ līmĕn Ĕōō;
nēc mĭnŭs īnsōmnēm lūx ōrtă rĕfēcĭt ămāntēm
quām cūm lānguēntēs ‹lĕvĭs› ērĭgĭt īmbĕr ărīstās
grātăquĕ iām fēssīs dēscēndūnt flāmĭnă rēmīs.25
Āt sŭă lōngārūm Mĭnўās iām cūră vĭārūm
ādmŏnĕt īnque īpsō nēquīquām tēmpŏrĕ rēgēm
laētĭtĭaē mĕrĭtīquĕ pĕtūnt. quēm pāssŭs Ĭāsōn
vōtă prĭūs cāptāsquĕ dĕīs āccēndĕrĕ praēdās
prōmĭnĕt ātque ŏcŭlōs lōngē tĕnĕt, aūrĕă sī iām30
pēllĭs ĕt ōblātīs clārēscānt ātrĭă vīllīs.
īlle aūtēm iāmiām vūltūs vōcēsquĕ părāntēm
āntĕ căpīt rūmpītquĕ mŏrās īnque īpsă mŏrāntīs
prōsĭlĭt ōră vĭrī tālīque ēffūndĭtŭr īrā:
"ōrbĕ sătōs ălĭō, sŭă lītŏră rēgnăque hăbēntēs,35
quīs fŭrŏr hās mĕdĭīs tōt flūctĭbŭs ēgĭt ĭn ōrās
quīsvĕ mĕī vōs tāntŭs ămōr? tū prīmă mălōrūm
caūsă mĭhī, tū, Phrīxĕ gĕnēr. nōn te aēquŏrĕ mērsūm
quō sŏrŏr, ūt fēlīx nūllōs nūnc nōmĭnĕ Grāiōs
nōssem ĕgŏ! quīs rēgūm Pĕlĭās, quīs Thēssălŭs aūt quaē40
Graēcĭă? quōdnam hŏmĭnūm cērnō gĕnŭs, aūt ŭbĭ caūtēs
Cŷănĕaē? vēnīt Scўthĭcās ēn hōspĕs ĭn ōrās.
quīnquāgīnta Ăsĭām (pŭdĕt heū) pĕnĕtrārĭt Ĭāsōn
ēxŭlĭbūs, mēque ānte ălĭōs sīc sprēvĕrĭt ūnă,
ūnă rătīs spŏlĭum ūt vīvō dē rēgĕ rĕpōrtēt?45
īpsum ōffērrĕ mĕōs, īpsūm mē pāndĕrĕ lūcōs
īmpĕrĕt ēt nūllō dīgnētūr vīncĕrĕ bēllō?
cūr ăgĕ nōn tēmplīs sācrāta āvēllĕrĕ dōnă
ōmnĭbŭs ātque īpsās grĕmĭīs ābdūcĕrĕ nātās,
praēdŏ, lĭbēt? vōbīsnĕ dŏmōs, vōbīsnĕ pĕnātēs50
ēssĕ pŭtēm, rătĭs īnfāndīs quōs sōlă răpīnīs
saēvăquĕ pāscĭt hĭēms ēt quōs, crēdāmŭs ŭt īpsīs,
rēx sŭŭs īnlīsīt pĕlăgō vĕtŭītquĕ rĕvērtī?
scīlĭcĕt Aēŏlĭaē pĕcŭdīs pŏtĕrētŭr ŭt aūrō?
āntĕ mĕūs caēsā dēscēndēt Caūcăsŭs ūmbrā55
āc prĭŏr Haēmŏnĭās rĕpĕtēt sŭpĕr aēquŏră praēdās.
haūd ĕgŏ cūm vīttīs stătŭī fērālĭbŭs Hēllēn.
sī tămĕn hīs ălĭtēr pērstās nōn cēdĕrĕ tērrīs
tēquĕ pŭdōr cāssī rĕdĭtūs mŏvĕt āc lătĕt ūnā
nēscĭŏquīd plūs pūppĕ vĭrīs, haūd īpsĕ mŏrābōr60
quaē pĕtĭtīs; mŏdŏ nōstră prĭōr tū pērfĭcĕ iūssă.
Mārtĭŭs ānte ūrbēm lōngīs iăcĕt hōrrĭdŭs ānnīs
cāmpŭs ĕt ārdēntēs āc mē quŏquĕ vōmĕrĕ prēssō,
mē quŏquĕ cūnctāntēs īntērdum āgnōscĕrĕ taūrī.
hīs măgĭs ātquĕ măgīs răbĭēm nūnc nōstră sĕnēctūs65
lūxŭrĭēmquĕ dĕdīt, sŏlĭtōquĕ sŭpērbĭŏr īgnīs
ōrĕ frĕmīt. sūccēdĕ mĕaē, fōrtīssĭmĕ, laūdī
ēt nōstrōs rĕcŏle, hōspĕs, ăgrōs. nēc sēmĭnă dērūnt
quaē prĭŭs īpsĕ dăbam, ēt mēssēs quās sōlŭs ŏbībām.
cōnsĭlĭīs nōx ūnă sătīs, tēcūmquĕ rĕtrāctā70
cūmquĕ tŭīs haēc iūssă dĕīs, āc sīquĭd ĭn īstōst
rōbŏrĕ praēdīctī vĕnĭēs īn iūră lăbōrīs.
īpse īncērtŭs ădhūc tĕnĕbrīs tē prōtĭnŭs īllīs
īnvōlvī flāmmīsquĕ vĕlīm, dūrārĕ părūmpēr
ān măgĭs ēvērsō iăcĭās dūm sēmĭnă cāmpō75
āc tĭbĭ Cādmēī dūm dēntĭbŭs ēxĕăt hŷdrī
mīlĕs ĕt ārmātā flōrēscānt pūbĕ nŏvālēs."
Fīlĭă prīmă trŭcīs vōcēm mīrātă tўrānnī
haēsĭt ĕt ād iŭvĕnēm pāllēntĭă rēttŭlĭt ōră
cōntrĕmŭītquĕ mĕtū ‹nē› nēscĭŭs aūdĕăt hōspēs80
sēquĕ mĭsēr nē pōssĕ pŭtēt. pērstrīnxĕrăt hōrrōr
īpsum ĕtĭam ēt maēstā stābāt dēfīxŭs ĭn īrā.
nōn ĭtă Tŷrrhēnūs stŭpĕt Īŏnĭūsquĕ măgīstēr
quī iām tē, Tĭbĕrīnĕ, tŭēns clārūmquĕ sĕrēnā
ārcĕ phărōn praēcēps sŭbĭtō nūsquam ōstĭă, nūsquām85
Aūsŏnĭām vĭdĕt ēt saēvās āccēdĕrĕ Sŷrtēs.
tūm tămĕn īnfāndō quaē dēt rēspōnsă tўrānnō
cōllĭgĭt ēt tāndem ōbtūtū cōnsūrgĭt ăb āltō.
"nōn" ăĭt "hōs rĕdĭtūs, nōn hānc, Aēētă, dĕdīstī
spēm Mĭnўīs cūm prīmă tŭīs prō moēnĭbŭs ārmă90
īndŭĭmūs. quō vērsă fĭdēs? quōs vēstră vŏlūtānt
iūssă dŏlōs? ălĭum hīc Pĕlĭān, ălĭa aēquŏră cērnō.
quīn ăgĭte hōc ōmnēs ŏdĭīsque ūrgētĕ tўrānnī
īmpĕrĭīsquĕ căpūt: nūnquām mĭhĭ dēxtĕră nēc spēs
dēfŭĕrīt; mōs iūssă pătī nēc cēdĕrĕ dūrīs.95
ūnum ōrō, seū me īllă sŭīs sĕgĕs ōbrŭĕt hāstīs
haūrĭĕt ādvērsō seū crāstĭnŭs īgnĭs hĭātū,
nūntĭŭs hīnc saēvās Pĕlĭaē mīttātŭr ăd aūrēs
hīc pĕrĭīssĕ vĭrōs ēt mē, sī vēstră fŭīssēt
ūllă fĭdēs, rĕdŭcēm pătrĭaē pŏtŭīssĕ rĕfērrī."100
Tālĭbŭs āttŏnĭtōs dīctīs nātāmquĕ pătrēmquĕ
līnquĭt ĕt īnfīdā praēcēps prōrūmpĭt ăb aūlā.
āt trĕpĭda ēt mĕdĭōs īntēr dēsērtă părēntēs
vīrgŏ sĭlēt nēc fīxă sŏlō sērvārĕ părūmpēr
lūmĭnă nēc pŏtŭīt maēstōs nōn flēctĕrĕ vūltūs105
rēspēxītquĕ fŏrēs ĕt ădhūc īnvēnĭt ĕūntēm:
vīsŭs ĕt heū mĭsĕraē tūnc pūlchrĭŏr hōspĕs ămāntī
dīscēdēns; tālēs ŭmĕrōs, ĕă tērgă rĕlīnquīt.
īllă dŏmum ātque īpsōs paūlūm prōcēdĕrĕ pōstēs
ōptăt, ăt ārdēntēs tĕnĕt īntrā līmĭnă grēssūs.110
quālĭs ŭbi ēxtrēmās Īō văgă sēntĭt hărēnās
fērtquĕ rĕfērtquĕ pĕdēm, tŭmĭdō quām cōgĭt Ĕrīnŷs
īrĕ mărī Phărĭaēquĕ vŏcānt trāns aēquŏră mātrēs,
cīrcŭĭt haūd ălĭtēr fŏrĭbūsque īmpēndĕt ăpērtīs
ān mĕlĭōr Mĭnўās rĕvŏcēt pătĕr, ōrăquĕ quaērēns115
hōspĭtĭs aūt sōlō maērēt dēfēctă cŭbīlī
aūt vĕnĭt īn cāraē grĕmĭūm rĕfŭgītquĕ sŏrōrīs
ātquĕ lŏquī cōnātă sĭlēt, rūrsūsquĕ rĕcēdēns
quaērĭt ŭt Aēaēīs hōspēs cōnsēdĕrĭt ōrīs
Phrīxŭs, ŭt ālĭgĕrī Cīrcēn răpŭērĕ drăcōnēs.120
tūm cŏmĭtūm vīsū frŭĭtūr mĭsĕrāndă sŭārūm
īmplērīquĕ nĕquīt sŭbĭtōquĕ părēntĭbŭs haērēt
blāndĭŏr ēt pătrĭaē cīrcūmfērt ōscŭlă dēxtraē.
sīc ādsuētă tŏrīs ēt mēnsaē dūlcĭs ĕrīlī
aēgră nŏvā iām pēstĕ cănīs răbĭēquĕ fŭtūrā125
āntĕ fŭgām tōtōs lūstrāt quĕrĭbūndă pĕnātēs.
tāndem ĕtĭām mōllī sēmēt sīc īncrĕpăt īrā:
"pērgĭs" ăīt, "dēmēns, tēque īllĭŭs āngĭt ĭmāgŏ
cūrăquĕ quī prŏfŭgā fōrsān tĕnĕt āltă cărīnā
quīquĕ mĕūm pătrĭās rĕfĕrēt nēc nōmĕn ăd ūrbēs?130
quīd me aūtēm sīc īllĕ mŏvēt, sŭpĕrētnĕ lăbōrēs
ān cădăt ēt tāntō tūrbētūr Graēcĭă lūctū?
sāltēm, fātă vĭrūm sī iām sūprēmă fĕrēbānt,
iūssŭs ăd īgnōtōs pŏtĭūs fŏrĕt īrĕ tўrānnōs
ō | ŭtĭnam, ūt tāndēm nōn hāc mŏrĕrētŭr ĭn ūrbĕ!135
nāmque ēt sīdĕrĕō nōstrī dē sānguĭnĕ Phrīxī
dīcĭtŭr, ēt cārām vīdi īndŏlŭīssĕ sŏrōrēm,
sēque ăĭt hās iūssīs āctūm mĭsĕr īrĕ pĕr ūndās.
āt rĕdĕāt quōcūmquĕ mŏdō mēque īstă prĕcārī
nēscĭăt ātquĕ mĕūm nōn ōdĕrĭt īllĕ părēntēm."140
dīxĕrăt haēc strātōquĕ grăvēs prōiēcĕrăt ārtūs
sī vĕnĭāt mĭsĕrātă quĭēs, cūm saēvĭŏr īpsĕ
tūrbăt ăgītquĕ sŏpōr; sūpplēx hīnc stērnĭtŭr hōspēs,
hīnc pătĕr. īllă nŏvā rūmpīt fōrmīdĭnĕ sōmnōs
ērĭgĭtūrquĕ tŏrō; fămŭlās cārōsquĕ pĕnātēs145
āgnōscīt, mŏdŏ Thēssălĭcās rāptātă pĕr ūrbēs:
tūrbĭdŭs ūt Poēnīs caēcīsquĕ păvōrĭbŭs ēnsēm
cōrrĭpĭt ēt saēvaē fĕrĭt āgmĭnă mātrĭs Ŏrēstēs;
īpsum ānguēs, īpsum hōrrĭsŏnī quătĭt īră flăgēllī
ātque ĭtĕrum īnfēstaē sē fērvĕrĕ caēdĕ Lăcaēnaē150
crēdĭt ăvēns fālsāquĕ rĕdīt dē strāgĕ dĕārūm
fēssŭs ĕt īn mĭsĕraē cōllābĭtŭr ōră sŏrōrīs.
Hīs ŭbĭ nēquīquām nūtāntēm Cōlchĭdă cūrīs
Iūnŏ vĭdēt nēcdum ēxtrēmō pārērĕ fŭrōrī
nōn iām mēntītaē vūltūm vōcēmquĕ rĕsūmīt155
Chālcĭŏpēs. quāndo ārdŏr hĕbēt lĕvĭōrquĕ pŭdōrī
mēnsque ōbnīxă mălō, tĕnŭēs sūblīmĭs ĭn aūrās
tōllĭtŭr ēt fūlvō Vĕnĕrēm vēstīgăt Ŏlŷmpō.
"sūm mĕmŏr ūt sīs hūnc mēcūm pārtītă lăbōrēm;
īllă nĭmīs sēd dūră mănēt cōnvērsăque ĭn īrām160
ēt fŭrĭās dŏlĕt āc mē nūnc dēcēptă rĕlīquīt.
ī prĕcŏr ātque īstūm quō mē frūstrātŭr ămōrēm
vīncĕ prŏcāx pătrĭīs ūt tāndem ēvādĕrĕ tēctīs
aūdĕăt ātquĕ mĕūm cāsū dēfēndĕre ăb ōmnī
Aēsŏnĭdēn. quīn īllă săcrō, quō frētă, vĕnēnō165
īllum ĕtĭām tōtīs ādstāntēm nōctĭbŭs ānguēm,
quī nĕmŭs ōmnĕ sŭūm quīque aūrĕă (rēspĭcĕ pōrrō)
vēllĕră tōt spīrīs cīrcūm, tōt dūctĭbŭs īmplēt,
fāllăt ĕt īn sōmnōs īngēntī sōlvăt ăb ōrnō.
haēc tĭbĭ nūnc, Fŭrĭīs ātque īpsī cētĕră māndō."170
Tūm Vĕnŭs ālĭgĕrūm mātēr sīc fātŭr Ămōrūm:
"nēc tĭbĭ cūm prīmōs ādgrēssa ēs flēctĕrĕ sēnsūs
vīrgĭnĭs īgnōtāque ănĭmūm cōntīngĕrĕ cūrā
dēfŭĭmūs, dătă cōntĭnŭō ‹quīn› cīngŭlă sōlī
nōstră tĭbī, quīs mōtă lŏcō lăbĕfāctăquĕ cēssīt.175
haūd sătĭs ēst, sēd me īpsa ŏpŭs ēt cūnctāntĭă pōscūnt
pēctŏră mē dŭbĭūsquĕ pŭdōr. iām foēdĕră fāxō
Aēsŏnĭī pĕtăt īpsă vĭrī mĕtŭātquĕ mŏrārī.
tū fāc lūcĭfĕraē cĭtŭs ād dēlūbră Dĭānaē
dēvĕnĭāt, sācrās sŏlĭta ēst ŭbĭ fūndĕrĕ taēdās180
Cōlchĭs ĕt aēquālī dŏmĭnām lūstrārĕ cătērvā.
nēc tē nūnc Hĕcătēs sŭbĕāt mĕtŭs, aūt mĕă fōrtĕ
īmpĕdĭāt nē coēptă tĭmē. quīn aūdĕăt ōptō;
cōntĭnŭō trānsībĭt ămōr cāntūquĕ trĭlīnguī
īpsām flāmmĭfĕrōs cōgām cōmpēscĕrĕ taūrōs."185
āmplēxūquĕ pĕtīt; vŏlŭcrēm tūnc āspĭcĭt Īrīn
fēstīnāmquĕ iŭbēt mŏnĭtīs pārērĕ Dĭōnēs
ēt iŭvĕnem Aēsŏnĭūm praēdīctō sīstĕrĕ lūcō.
prōtĭnŭs hīnc Īrīs Mĭnўās, Cўthĕrēă pĕtīvīt
Cōlchĭdă, Caūcăsĕīs spĕcŭlātrīx Iūnŏ rĕsēdīt190
rūpĭbŭs āttŏnĭtōs Aēaēa īn moēnĭă vūltūs
spēquĕ mĕtūquĕ tĕnēns ĕt ădhūc īgnāră fŭtūrī.
Vīx prīmās ōccūltă Vĕnūs prōspēxĕrăt ārcēs:
vīrgĭnĭs ēccĕ nŏvūs mēntēm pērstrīngĕrĕ lānguōr
īncĭpĭt; īngĕmĭnānt cōmmōtīs quēstĭbŭs aēstūs.195
ērgo ĭtĕrūm sēnsūs vărĭōs sŭpĕr hōspĭtĕ vōlvēns
maērĕt ĕt ābsēntī nēquīquām tālĭă fātūr:
"sī tĭbĭ Thēssălĭcīs, nūnc sī tŭă fōrtĕ vĕnēnīs
mātĕr ĕt heū sīqua ēst pōssēt sūccūrrĕrĕ cōniūnx!
quīdnĕ tŭōs vīrgō pōssīm nĭsĭ flērĕ lăbōrēs?200
nēc sătĭs; īpsa ĕtĭām cāsūs spēctārĕ sŭprēmōs
ātque ĭtĕrūm dūraē cōgār cŏmĕs īrĕ sŏrōrī!
ēt nūnc īllĕ sŭā nōn quēmquām sōrtĕ mŏvērī,
nōn ūllūm mĕmĭnīssĕ pŭtāt, cūmque ōmnĭbŭs ōdīt
mē quŏquĕ. sīquāndō fŭĕrīt tămĕn ūllă pŏtēstās205
īllum ĕgŏ quī dīrīs cĭnĭs ūltĭmŭs haēsĕrĭt ārvīs
ōssăquĕ quīs taūrī saēvūsquĕ pĕpērcĕrĭt īgnīs
cōmpōnām sēdēmquĕ dăbō. fās tūnc mĭhĭ mānēs
dīlēxīssĕ vĭrī tŭmŭlōque hās rēddĕrĕ cūrās."
Dīxĕrăt. ēccĕ tŏrō Vĕnŭs īmprōvīsă rĕsēdīt,210
sīcŭt ĕrāt mūtātă dĕām mēntītăquĕ pīctīs
vēstĭbŭs ēt măgĭcā Cīrcēn Tītānĭdă vīrgā.
īllă, vĕlūt lēntī fāllātŭr ĭmāgĭnĕ sōmnī,
sīc ŏcŭlōs īncērtă tĕnēt māgnīquĕ sŏrōrēm
paūlātīm pŭtăt ēssĕ pătrīs. tūm flēbĭlĕ gaūdēns215
prōsĭlŭīt saēvaēque ūltrō tŭlĭt ōscŭlă dīvaē
āc prĭŏr "ō tāndēm, vīx tāndēm rēddĭtă Cīrcē,
dūră, tŭīs, quaē tē bĭiŭgīs sērpēntĭbŭs ēgīt
hīnc fŭgă quaēvĕ fŭīt pătrĭīs mŏră grātĭŏr ōrīs?
ānte ēt Thēssălĭcaē Phāsīn pĕtĭērĕ cărīnaē220
pērquĕ tŏt īnfēlīx frūstrā vădă vēnĭt Ĭāsōn
quām pătrĭaē tē mōvĭt ămōr." tūm cētĕră rūmpīt
ōccūrrītquĕ Vĕnūs: "tū nūnc mĭhĭ caūsă vĭārūm
sōlă, tŭaē vĕnĭō, iām prīdem īgnāvă, iŭvēntaē.
cētĕră pārcĕ quĕrī neū mē, mĕlĭōră sĕcūtām,225
ārgŭĕ; quīppe ĕtĭām rĕpŭtēntūr mūnĕră dīvūm.
ōmnĭbŭs hūnc pŏtĭūs cōmmūnem ănĭmāntĭbŭs ōrbēm
cōmmūnēs ēt crēdĕ dĕōs. pătrĭam īndĕ vŏcātō
quā rĕdĭt ītquĕ dĭēs, nēc nōs, ō nātă, mălīgnūs
claūsĕrĭt hōc ūnō sēmpēr sūb frīgŏrĕ mēnsīs.230
fās mĭhĭ nōn hăbĭlēs, fās ēt tĭbĭ līnquĕrĕ Cōlchōs.
ēt nūnc Aūsŏnĭī cōniūnx ĕgŏ rēgĭă Pīcī
nēc mĭhĭ flāmmĭfĕrīs hōrrēnt ĭbĭ pāscŭă taūrīs
mēquĕ vĭdēs Tūscī dŏmĭnām mărĭs: āt tĭbĭ quīnām
Saūrŏmătaē, mĭsĕrāndă, prŏcī? cuī vādĭs Hĭbērō,235
eī mĭhĭ, vēl saēvō cōniūnx nōn ūnă Gĕlōnō?"
Īllă dĕaē cōntrā iāmdūdūm spērnĕrĕ vōcēs.
"nōn ĭtă me īmmĕmŏrēm māgnaē Pērsēĭdŏs" īnquīt
"cērnĭs ŭt īnfēlīx thălămōs ĕgŏ cōgăr ĭn īllōs.
ī prĕcŏr ātque īllūm prō mē dīmīttĕ tĭmōrēm.240
sēd măgĭs hīs mĭsĕrām, quāndō pŏtĕs, ērĭpĕ cūrīs
ūndĕ mĕtūs aēstūsquĕ mĭhī quaēque āspĕră, mātēr,
pērpĕtĭōr dŭbĭaē iāmdūdum īncēndĭă mēntīs.
nūllă quĭēs ănĭmō, nūllūs sŏpŏr, ārĭdă ‹līnguă›.
quaērĕ mălīs nōstrīs rĕquĭēm mēntēmquĕ rĕpōnĕ,245
rēddĕ dĭēm nōctēmquĕ mĭhī, dā prēndĕrĕ vēstēs
sōmnĭfĕrās īpsāque ŏcŭlōs cōmpōnĕrĕ vīrgā.
tū quŏquĕ nīl, mātēr, prōdēs mĭhĭ; fōrtĭŏr āntĕ
sōlă fŭī. trīstēs thălămōs īnfēstăquĕ cērnō
ōmnĭă, vīpĕrĕōs īpsī tĭbĭ sūrgĕrĕ crīnēs."250
tālĭă vērbă dăbāt cōllāpsăquĕ flēbăt ĭnīquaē
īn Vĕnĕrīs Mēdēă sĭnūs pēstēmquĕ lătēntēm
ōssĭbŭs ātque īmī mōnstrābāt pēctŏrĭs īgnēm.
Ōccŭpăt āmplēxū Vĕnŭs ēt fŭrĭālĭă fīgīt
ōscŭlă pērmīxtūmque ŏdĭīs īnspīrăt ămōrēm,255
dūmque īllām vărĭīs maērēntēm vōcĭbŭs āmbīt
īnque ălĭō sērmōnĕ tĕnēt "quīn hōc" ăĭt "aūdī
ātque āttōllĕ gĕnās" lăcrĭmīsque haēc īnfĭt ŏbōrtīs:
"cūm lĕvĭs ā sŭpĕrīs ād tē mŏdŏ lābĕrĕr aūrīs
fōrtĕ rătēm prīmō fūlgēntēm lītŏrĕ cērnō260
quālēm nōstră sŭō nūnquām dīmīttĕrĕ pōrtū
vēllĕt ădhūc ōmnēs quaē dētĭnĕt īnsŭlă naūtās.
ūnŭs ĭbi ānte ălĭōs quī tūm mĭhĭ pūlchrĭŏr ōmnēs
vīsŭs ĕrāt, lōngēquĕ dŭcēm mīrābăr ĕt īpsă,
ādvŏlăt ātque ūnām cŏmĭtūm rătŭs ēssĕ tŭārūm265
"pēr tĭbĭ sīquĭs" ăīt "mŏrĭtūrī prōtĭnŭs hōrrōr
ēt quēm nōn mĕrĭtīs vĭdĕās ōccūrrĕrĕ mōnstrīs
haēc prĕcŏr, haēc dŏmĭnaē rĕfĕrās ād vīrgĭnĭs aūrēm.
tū flētūs ōstēndĕ mĕōs; īlli hās ĕgŏ vōcēs,
quā dătŭr, hāsquĕ mănūs, ūt pōssum, ā lītŏrĕ tēndō.270
īpsaē quās mēcūm pēr mīllĕ pĕrīcŭlă trāxī
dēfēcērĕ dĕaē; spēs ēt vĭă sōlă sălūtīs
quām dĕdĕrīt, sī fōrtĕ dăbīt. nē vōtă rĕpēllāt,
nē, mĕă, tōtque ănĭmās, quālēs nēc vīdĕrĭt ūltrā,
dīc, prĕcŏr, aūxĭlĭō iŭvĕt ātque haēc nōmĭnă sērvēt.275
sī Pĕlŏpīs dūrōs prĭŏr Hīppŏdămīă lăbōrēs
ēxpĕdĭīt tōtque ōră sĭmūl vūlgātă prŏcōrūm
rēspĭcĭēns tāndēm pătrĭōs ēxhōrrŭĭt āxēs,
sī dĕdĭt īpsă nĕcī frātrēm Mīnōĭă vīrgŏ,
cūr nōn hōspĭtĭbūs fās sīt sūccūrrĕrĕ dīgnīs280
tē quŏque ĕt Aēaēōs iŭbĕās mītēscĕrĕ cāmpōs?
ōccĭdăt aētērnā tāndēm Cādmēĭă mōrtĕ
iām sĕgĕs ēt vīsō fūmāntēs hōspĭtĕ taūrī.
eī mĭhĭ quōd nūllās hīc pōssum ēxsōlvĕrĕ grātēs!
āt tămĕn hōc saēvā cōrpūs dē mōrtĕ rĕcēptūm,285
hānc ănĭmām scĭăt ēssĕ sŭām. mĭsĕrēbĭtŭr ērgō?
dīc" ăĭt "ān pŏtĭūs...?", strīctūmquĕ rŭēbăt ĭn ēnsēm.
prōmīsī (nē fāllĕ, prĕcōr) cūmque īpsă mŏvērēr
ādlŏquĭō cāsūquĕ vĭrī tē pāssă rŏgārī
sūm pŏtĭūs: tū laūdĕ nŏvā, tū sūpplĭcĕ dīgnō290
dīgnĭŏr ēs, ēt fāmă mĕīs iām pārtă vĕnēnīs."
Tōrsĕrăt īllă grăvī iāmdūdūm lūmĭnă vūltū
vīx ănĭmōs dēxtrāmquĕ tĕnēns quīn īpsă lŏquēntīs
īrĕt ĭn ōră dĕaē; tāntā pŭdŏr aēstŭăt īrā.
vērbă căvēns; hōrrōr mōllēs īnvāsĕrăt ānnōs.295
iāmquĕ tŏrō trĕpĭdās īnfēlīx ōbrŭĭt aūrēs
nēc quō fērrĕ fŭgām nēc quō sē vērtĕrĕ pōssēt
prēnsă vĭdēt; rūptā cōndī tēllūrĕ prĕmīquĕ
iāmdūdūm cŭpĭt āc dīrās ēvādĕrĕ vōcēs.
īllă sĕquī iŭbĕt ēt pōrtīs ēxspēctăt ĭn īpsīs300
saēvŭs Ĕchīŏnĭā ceū Pēnthĕă Bācchŭs ĭn aūlā
dēsĕrĭt īnfēctīs pēr rōscĭdă cōrnŭă vīttīs,
cūm tĕnĕt īllĕ dĕūm pŭdĭbūndăquĕ tēgmĭnă mātrīs
tŷmpănăque ēt mōllēm sŭbĭtō mĭsĕr āccĭpĭt hāstām;
haūd ălĭtēr dēsērtă păvēt pērque ōmnĭă cīrcūm305
fērt ŏcŭlōs tēctīsquĕ nĕgāt prōcēdĕrĕ vīrgŏ.
cōntrā saēvŭs ămōr, cōntrā pĕrĭtūrŭs Ĭāsōn
ūrgĕt ĕt aūdītaē crēscūnt īn pēctŏrĕ vōcēs.
heū quĭd ăgāt? vĭdĕt ēxtērnō sē prōdĕrĕ pātrēm
dūră vĭrō, fāmām scĕlĕrūm iāmque īpsă sŭōrūm310
prōspĭcĭt ēt quēstū sŭpĕrōs quēstūquĕ fătīgāt
Tārtără; pūlsăt hŭmūm mănĭbūsque īmmūrmŭrăt ūncīs
nōctĭs ĕrām Dītēmquĕ cĭēns, sūccūrrĕrĕ tāndēm
mōrtĕ vĕlīnt īpsūmquĕ sĭmūl dēmīttĕrĕ lētō
quēm prōptēr fŭrĭt; ābsēntēm saēvīssĭmă pōscīt315
nūnc Pĕlĭān, tāntā iŭvĕnēm quī pērdĕrĕt īrā:
saēpĕ sŭās mĭsĕrō prōmīttĕrĕ dēstĭnăt ārtēs;
deīn nĕgăt ātque ūnā pŏtĭūs dēcērnĭt ‹ŏbīrĕ,›
āc nĕquĕ tām tūrpī cēssūrām sēmpĕr ămōrī
prōclāmāt nĕque ŏpem īgnōtō vīrēsquĕ dătūrām320
ātquĕ tŏrō prōiēctă mănēt, cūm vīsă vŏcārī
rūrsŭs ĕt īmpūlsō sŏnŭērūnt cārdĭnĕ pōstēs.
Ērgo ŭbĭ nēscĭŏquō pĕnĭtūs sē nūmĭnĕ vīncī
sēntĭt ĕt ābscīsūm quīcquīd pŭdŏr āntĕ mŏnēbāt
tūm thălămī pĕnĕtrālĕ pĕtīt quaē māxĭmă nōrāt325
aūxĭlĭa Haēmŏnĭaē quaērēns prō rēgĕ cărīnaē.
ūtquĕ prŏcūl măgĭcīs spīrāntĭă tēctă vĕnēnīs
ēt saēvaē pătŭērĕ fŏrēs ōblātăquĕ cōntrā
ōmnĭă quaē pōntō, quaē mānĭbŭs ērŭĭt īmīs
ēt quaē sānguĭnĕō lūnaē dēstrīnxĭt ăb ōrĕ330
"tūnĕ sĕquērĭs" ăīt "quīdquam aūt pătĭērĕ pŭdēndūm
cūm tĭbĭ tōt mōrtēs scĕlĕrīsquĕ brĕvīssĭmă tāntī
ēffŭgĭa?" haēc dīcēns quā nōn vēlōcĭŏr ūllă
pēstĭs ĕrāt tōtō nēquīquām lūmĭnĕ lūstrāt
cūnctātūrquĕ sŭpēr mŏrĭtūrăquĕ cōllĭgĭt īrās.335
ō nĭmĭūm iūcūndă dĭēs, quām cāră sŭb īpsā
mōrtĕ măgīs! stĕtĭt ‹ēt› sēsē mīrātă fŭrēntēmst.
"ōccĭdĭs heū; prīmō pŏtĕs hōc dūrārĕ sŭb aēvō?
nēc tū lūcĭs" ăīt "nēc vīdĕrĭs ūllă iŭvēntaē
gaūdĭă, nōn dūlcēs frātrīs pūbēscĕrĕ mālās?340
hūnc quŏquĕ, quīcūmque ēst, crūdēlĭs, Ĭāsŏnă nēscīs
mōrtĕ pĕrīrĕ tŭā, quī tē nūnc īnvŏcăt ūnām,
quī rŏgăt, heū nōstrō quām prīmam īn lītŏrĕ vīdīt?
cūr tĭbĭ fāllācēs plăcŭīt cōniūngĕrĕ dēxtrās
tūnc, pătĕr, ātque īstīs iŭvĕnēm nōn pērdĕrĕ mōnstrīs345
prōtĭnŭs? īpsa ĕtĭām, fătĕōr, tūnc īpsă vŏlēbām.
tēstōr, cāră, tŭās, Cīrcē Tītānĭă, vōcēs,
tē dūcēntĕ sĕquōr, tŭă mē, grāndaēvă, fătīgānt
cōnsĭlĭa ēt mŏnĭtīs cēdō mĭnŏr." haēc ŭbĭ fātă
rūrsŭs ăd Haēmŏnĭī iŭvĕnīs cūrāmquĕ mĕtūmquĕ350
vērtĭtŭr, hūnc sōlūm prōptēr seū vīvĕrĕ gaūdēns
sīvĕ mŏrī, quōdcūmquĕ vĕlīt. māiōră prĕcātūr
cārmĭnă, māiōrēs Hĕcătēn īmmīttĕrĕ vīrēs
nūnc sĭbĭ, nēc nōtīs stābāt cōntēntă vĕnēnīs.
cīngĭtŭr īndĕ sĭnūs ēt, quā sĭbĭ fīdă măgīs vīs355
nūllă, Prŏmēthēaē flōrēm dē sānguĭnĕ fībraē
Caūcăsĕūm prōmīt nūtrītăquĕ grāmĭnă †pōntī†
quaē săcĕr īllĕ nĭvēs īntēr trīstēsquĕ prŭīnās
dūrăt ălītquĕ crŭōr cūm vīscĕrĕ vūltŭr ădēsō
tōllĭtŭr ē scŏpŭlīs ēt rōstro īrrōrăt ăpērtō.360
īdēm nēc lōngī lānguēscīt fīnĭbŭs aēvī
īmmōrtālĕ vĭrēns, īdēm stāt fūlmĭnă cōntrā
sālvŭs ĕt īn mĕdĭīs flōrēscūnt īgnĭbŭs hērbaē.
prīma Hĕcătē Stўgĭīs dūrātām fōntĭbŭs hārpēn
īntŭlĭt ēt vălĭdās scŏpŭlīs ēffōdĭt ărīstās;365
mōx fămŭlaē mōnstrātă sĕgēs, quaē lāmpădĕ Phoēbēs
sūb dĕcĭmā iŭgă fētă mĕtīt saēvītquĕ pĕr ōmnēs
rēlĭquĭās sănĭēmquĕ dĕī; gĕmĭt īrrĭtŭs īllĕ
Cōlchĭdŏs ōră tŭēns; tōtōs tūnc cōntrăhĭt ārtūs
spōntĕ dŏlōr cūnctaēquĕ trĕmūnt sūb fālcĕ cătēnaē.370
Tālĭbŭs īnfēlīx cōntrā sŭă rēgnă vĕnēnīs
īnstrŭĭtūr nōctīquĕ trĕmēns īnfērtŭr ŏpācaē.
dāt dēxtrām blāndīsquĕ făvēns Vĕnŭs ōs quŏquĕ sōlvīt
ādlŏquĭīs iūnctōquĕ trăhīt pēr moēnĭă pāssū.
quālĭs ădhūc tĕnĕrōs ŭbĭ prīmūm cāllĭdă fētūs375
mātĕr ăb ēxcēlsō prōdūxĭt ĭn āĕră nīdō
hōrtātūrquĕ sĕquī brĕvĭbūsque īnsūrgĕrĕ pīnnīs;
īllōs caērŭlĕī prīmūm fĕrĭt hōrrŏr Ŏlŷmpī
iāmquĕ rĕdīrĕ rŏgānt ādsuētăquĕ quaērĭtŭr ārbōr:
haūd ălĭtēr caēcaē pēr moēnĭă dēfĭcĭt ūrbīs380
īncēdēns hōrrētquĕ dŏmōs Mēdēă sĭlēntēs.
hīc ĭtĕrum ēxtrēmaē nēquīquam īn līmĭnĕ pōrtaē
sūbstĭtĭt ātque ĭtĕrūm flētūs ănĭmīquĕ sŏlūtī
rēspēxītquĕ dĕām paūlūmque hīs vōcĭbŭs haēsīt:
"īpsĕ rŏgāt cērtē mēque īpse īmplōrăt Ĭāsōn?385
nūllănĕ cūlpă sŭbēst, lābēs nōn ūllă pŭdōrīs,
nūllŭs ămōr? nēc tūrpĕ vĭrō sērvīrĕ prĕcāntī?"
īllă nĭhīl cōntrā vōcēsque ābrūmpĭt ĭnānēs.
ēt iāmiām măgĭcō pĕr ŏpācă sĭlēntĭă Cōlchīs
coēpĕrăt īrĕ sŏnō, mōntānăquĕ cōndĕrĕ vūltūs390
nūmĭnă cūmquĕ sŭīs āvērtī †cōllĭbŭs† āmnēs.
iām stăbŭlīs grĕgĭbūsquĕ păvōr strĕpĭtūsquĕ sĕpūlchrīs
īncĭdĕrāt; stŭpĕt īpsă grăvī nōx tārdĭŏr ūmbrā.
iāmquĕ trĕmēns lōngē sĕquĭtūr Vĕnŭs; ūtquĕ sŭb āltās
pērvēnērĕ trăbēs dīvaēquĕ trĭfōrmĭs ĭn ūmbrām395
hīc sŭbĭto ānte ŏcŭlōs nōndūm spērātŭs Ĭāsōn
ēmĭcŭīt, vīdītquĕ prĭōr cōntērrĭtă vīrgŏ.
ātque hīnc sē prŏfŭgām vŏlŭcrī Thaūmāntĭăs ālā
sūstŭlĭt, īndĕ Vĕnūs dēxtraē dīlāpsă tĕnēntī.
ōbvĭŭs ūt sērā cūm sē sūb nōctĕ măgīstrīs400
īmpīngīt pĕcŏrīquĕ păvōr, quālēsvĕ prŏfūndūm
pēr chăŏs ōccūrrūnt caēcaē sĭnĕ vōcĭbŭs ūmbraē,
haūd sĕcŭs īn mĕdĭīs nōctīs nĕmŏrīsquĕ tĕnēbrīs
īncĭdĕrānt āmbo āttŏnĭtī iūxtāquĕ sŭbībānt
ābiĕtĭbūs tăcĭtīs aūt īmmōtīs cўpărīssīs405
ādsĭmĭlēs, răpĭdūs nōndūm quās mīscŭĭt Aūstēr.
Ērgo, ŭt ĕrāt, vūltū dēfīxŭs ŭtērquĕ sĭlēntī
nōxquĕ sŭūm pĕrăgēbăt ĭtēr. iāmiam ōră lĕvārĕ
Aēsŏnĭdēn fārīquĕ cŭpīt Mēdēă prĭōrēm.
quām sĭmŭl ēffūsīs păvĭtāntēm flētĭbŭs hērōs410
flāgrāntēsquĕ gĕnās vīdīt mĭsĕrūmquĕ pŭdōrēm
hās tāndēm vōcēs dĕdĭt ēt sōlātŭs ămāntēmst.
"fērsne ălĭquām spēm lūcĭs?" ăīt. "mĭsĕrātă lăbōrēm
nēmpĕ vĕnīs? ăn ĕt īpsă mĕā laētābĕrĕ mōrtĕ?
nē prĕcŏr īnfāndō sĭmĭlēm tē, vīrgŏ, părēntī415
gēssĕrĭs; haūd tālēs dĕcĕt īnclēmēntĭă vūltūs.
hāscĭnĕ nūnc grātēs, haēc ēxspēctātă lăbōrūm
dōnă dărī dĕcŭīt? sīc tē sūb tēstĕ rĕmīttī
fās mē? vīrgŏ, tŭās iūstīs dā vōcĭbŭs aūrēs.
dīc, pătĕr īllĕ tŭūs tāntīs me ōppōnĕrĕ mōnstrīs420
quīd mĕrĭtum aūt tālēs vŏlŭīt ‹cūr› pēndĕrĕ poēnās?
ān iăcĕt ēxtērnā quōd nūnc mĭhĭ cūspĭdĕ Cānthūs
quōdquĕ mĕūs vēstrīs cĕcĭdīt prō moēnĭbŭs Īphīs
aūt Scўthĭaē tānta īndĕ mănūs? iūssīssĕt ăbīrĕ
pērfĭdŭs ātquĕ sŭīs ēxtēmplō cēdĕrĕ rēgnīs.425
spēm mĭhĭ prōmīssām pēr quaē dīscrīmĭnă rūrsūs
ēt rēddāt quā lēgĕ vĭdēs. ōccūmbĕrĕ tāndēm
pōssŭmŭs, īdquĕ sĕdēt quām nōn quaēcūmquĕ sŭbīrĕ
pātrīs iūssă tŭī; nūnquām sĭnĕ vēllĕre ăbībō
hīnc ĕgŏ, dēgĕnĕrēm nēc tū mē prīmă vĭdēbīs."430
Haēc ăĭt. īllă trĕmēns, ūt sūpplĭcĭs āspĭcĭt ōră
cōntĭcŭīssĕ vĭrī iāmque ēt sŭă vērbă rĕpōscī,
nēc quĭbŭs īncĭpĭāt dēmēns vĭdĕt ōrdĭnĕ nēc quō
quōvĕ tĕnūs, prīmā cŭpĭēns ēffūndĕrĕ vōcĕ
ōmnĭă, sēd nēc prīmă pŭdōr dāt vērbă tĭmēntī.435
haērĕt ĕt āttōllēns vīx tāndēm lūmĭnă fātūr.
"quīd, prĕcŏr, īn nōstrās vēnīstī, Thēssălĕ, tērrās?
ūndĕ mĕī spēs ūllă tĭbī, tāntōsquĕ pĕtīstī
cūr nōn īpsĕ tŭā frētūs vīrtūtĕ lăbōrēs?
nēmpe ĕgŏ sī pătrĭīs tĭmŭīssem ēxcēdĕrĕ tēctīs440
ōccĭdĕrās, nēmpe hānc ănĭmām crās saēvă mănēbānt
fūnĕră. Iūno ŭbĭ nūnc, ŭbĭ nūnc Trītōnĭă vīrgŏ,
sōlă tĭbī quŏnĭām tāntīs īn cāsĭbŭs ādsūm
ēxtērnaē rēgīnă dŏmūs? mīrārĭs ĕt īpsĕ,
crēdŏ, nĕc āgnōscūnt haē nūnc Aēētĭdă sīlvaē.445
sēd fātīs sūm vīctă tŭīs; căpĕ mūnĕră sūpplēx
nōn mĕă, tēque ĭtĕrūm Pĕlĭās sī pērdĕrĕ quaērēt
īnque ălĭōs cāsūs, ălĭās ‹sī› mīttĕt ăd ūrbēs,
heū fōrmaē nē crēdĕ tŭaē." Tītānĭă iāmquĕ
grāmĭnă Pērsaēāsquĕ sĭnū dēprōmĕrĕ vīrēs450
coēpĕrăt hīs‹que› ĭtĕrūm cōmpēllăt Ĭāsŏnă dīctīs:
"sī tămĕn aūt sŭpĕrīs ălĭquām spēm pōnĭs ‹ĭn īstīs›
aūt tŭă praēsēntī vīrtūs [te] ēdūcĕrĕ lētō
sī tē fōrtĕ pŏtēst, ĕtĭām nūnc dēprĕcŏr, hōspēs,
mē sĭne ĕt īnsōntēm mĭsĕrō dīmīttĕ părēntī."455
dīxĕrăt. ēxtēmplō (nĕque ĕnim īmmātūră rŭēbānt
sīdĕra ĕt ēxtrēmūm sūspēxĕrăt āxĕ Bŏōtēn)
cūm gĕmĭtu ēt mūltō iŭvĕnī mĕdĭcāmĭnă flētū
nōn sĕcŭs āc pătrĭām părĭtēr fāmāmquĕ dĕcūsquĕ
ōbĭcĭt; īllĕ mănū sŭbĭt ēt vīm cōrrĭpĭt ōmnēm.460
Īnde ŭbĭ fāctă nŏcēns ēt nōn rĕvŏcābĭlĭs ūnquām
cēssĭt ăb ōrĕ pŭdōr prŏpĭōrque īmplēvĭt Ĕrīnŷs,
cārmĭnă nūnc tōtōs vŏlŭīt fīgītquĕ pĕr ārtūs
Aēsŏnĭdae ēt tōtūm sēptēnō mūrmŭrĕ fērtūr
pēr clĭpeŭm ātquĕ vĭrō grăvĭōrēm rēddĭdĭt hāstām,465
iāmquĕ sŭī taūrīs lānguēnt ābsēntĭbŭs īgnēs.
"nūnc ăge ĕt hās" īnquīt "crīstās gălĕāmquĕ rĕsūmĕ
quām mŏdŏ fūnĕrĕā tĕnŭīt Dīscōrdĭă dēxtrā.
hānc iăcĕ pēr mĕdĭās, cūm vērtĕrĭs aēquŏră, mēssēs;
prōtĭnŭs īn sēsē cōnvērsă fŭrōrĭbŭs ībīt470
cūnctă phălānx, ātque īpsĕ frĕmēns mīrābĭtŭr ēt mē
rēspĭcĭēt fōrtāssĕ pătēr." sīc deīndĕ lŏcūtă
iām măgĭs ātquĕ măgīs mēntēm sŭpĕr āltă fĕrēbāt
aēquŏră, pāndēntēs Mĭnўās iām vēlă vĭdēbāt
sē sĭnĕ. tūm vēro ēxtrēmō pērcūssă dŏlōrĕ475
ārrĭpĭt Aēsŏnĭdēn dēxtra āc sūmmīssă prŏfātūr.
"sīs mĕmŏr, ōrŏ, mĕī, cōntrā mĕmŏr īpsă mănēbō,
crēdĕ, tŭī. quāntum hīnc ăbĕrīs, dīc quaēsŏ, prŏfūndī?
quōd caēlī spēctābŏ lătūs? sēd tē quŏquĕ tāngāt
cūră mĕī quōcūmquĕ lŏcō, quōscūmquĕ pĕr ānnōs,480
ātque hūnc tē mĕmĭnīssĕ vĕlīs ēt nōstră fătērī
mūnĕră, sērvātūm pŭdĕāt nēc vīrgĭnĭs ārtĕ.
eī mĭhĭ, cūr nūllī strīngūnt tŭă lūmĭnă flētūs?
ān mē mōx mĕrĭtā mŏrĭtūrām pātrĭs ăb īrā
dīssĭmŭlās? tē rēgnă tŭaē fēlīcĭă gēntīs,485
tē cōniūnx nātīquĕ mănēnt; ĕgŏ prōdĭta ăbībō.
nēc quĕrŏr ēt prō tē lūcēm quŏquĕ laētă rĕlīnquām."
prōtĭnŭs hōspĕs ăd haēc (tăcĭtīs nām cāntĭbŭs īllūm
flēxĕrăt ēt sĭmĭlī iāmdūdum ādflābăt ămōrĕ)
"tūne" ăĭt "Aēsŏnĭdēn quīcquām tē vēllĕ rĕlīctā490
crēdĭs ĕt ūllă pĕtī sĭnĕ tē lŏcă? rēddĕ tўrānnō
mē pŏtĭūs, rĕcĭpe īngrātōs ātque ēxŭĕ cāntūs.
quīs mĭhĭ lūcĭs ămōr? pătrĭām cūr āmplĭŭs ōptēm
sī nōn ēt gĕnĭtōr tē prīmam āmplēctĭtŭr Aēsōn
tēquĕ tŭō lōngē fūlgēntēm vēllĕrĕ gaūdēns495
spēctăt ĕt ād prīmōs prōcūmbīt Graēcĭă flūctūs?
rēspĭce ăd hās vōcēs ēt iām, prĕcŏr, ādnŭĕ cōniūnx.
pēr tē, quaē sŭpĕrīs dīvīsquĕ pŏtēntĭŏr īmīs,
pērque haēc, vīrgŏ, tŭō rĕdĕūntĭă sīdĕră nūtū
ātquĕ pĕr hās nōstrī iūrō dīscrīmĭnĭs hōrās:500
ūnquam ĕgŏ sī mĕrĭtī sīm nōctĭs ‹ĕt› īmmĕmŏr hūiūs,
sī tē scēptră, dŏmūm, sī tē līquīssĕ părēntēs
sēnsĕrĭs ēt mē iām nōn haēc prōmīssă tŭēntēm,
tūm mē nōn taūrōs iŭvĕt ēvāsīssĕ fĕrōsquĕ
tērrĭgĕnās, tūm mē tēctīs tŭă tūrbĕt ĭn īpsīs505
flāmmă tŭaēque ārtēs; nūllūs sūccūrrĕrĕ cōntrā
īngrātō quĕăt, ēt sīquīd tū saēvĭŭs īstīs
ādĭcĭās mēque īn mĕdĭō tērrōrĕ rĕlīnquās."
aūdĭĭt ātquĕ sĭmūl mĕrĭtīs pēriūrĭă poēnīs
dēspōndēt quēstūs sēmpēr Fŭrŏr ūltŭs ămāntīs.510
Haēc ŭbĭ dīctă, tămēn pērstānt dēfīxŭs ŭtērquĕ
ēt nūnc ōră lĕvānt aūdācī laētă iŭvēntā,
ōră sĭmūl tŏtĭēns dūlcēs răpĭēntĭă vīsūs,
nūnc dĕĭcīt vūltūs aēgēr pŭdŏr ēt mŏră dīctīs
rēddĭtŭr, āc rūrsūs cōntērrĕt Ĭāsŏnă vīrgŏ.515
"āccĭpĕ pērdŏmĭtīs quaē deīndĕ pĕrīcŭlă taūrīs
ēt quĭs ĭn Aēŏlĭō mănĕāt tē vēllĕrĕ cūstōs.
nōndūm cūnctă tĭbī, fătĕōr, prōmīssă pĕrēgī;
saēvĭŏr īngēntī Māvōrtĭs ĭn ārbŏrĕ rēstāt,
crēdĕ, lăbōr; quēm - tānta ŭtĭnām fīdūcĭă nōstrī520
sīt mĭhĭ nōctūrnaēque Hĕcătēs nōstrīquĕ vĭgōrīs".
dīxĕrăt, ūtquĕ vĭrūm dŏcĕāt quaē mōnstră sŭpērsīnt
prōtĭnŭs īmmēnsīs rĕcŭbāntem ānfrāctĭbŭs ānguēm
tūrbăt ĕt Haēmŏnĭī sŭbĭtō dŭcĭs ōbĭcĭt ūmbrām.
īllĕ, quŏd haūd ălĭās, stĕtĭt ēt trĕpĭdāntĭă tōrsīt525
sībĭlă, sēquĕ mĕtū pōstquām sŭă vēllĕră cīrcūm
sūstŭlĭt ātque ōmnīs spīrīs ēxhōrrŭĭt ārbōr
īncĭpĭt īndĕ sĕqui ēt văcŭō fŭrĭt ōrĕ pĕr aūrās.
"quīs frăgŏr hīc? quaēnām tāntaē, dīc, vīrgŏ, rŭīnaē?"
ēxclāmāt strīcto Aēsŏnĭdēs stāns frīgĭdŭs ēnsĕ.530
īllă trăhīt rīdēns tāndēmque ăĭt ānguĕ rĕprēssō
"hūnc tĭbĭ pōstrēmūm nōstrī părăt īră părēntīs,
heū mĭsĕr, heū tāntīs ĭtĕrūm mĭhĭ cārĕ pĕrīclīs.
ō | ŭtĭnam haūd ūllō tē sīm vīsūră lăbōrĕ
īpsām caērŭlĕīs squālēntēm nēxĭbŭs ōrnūm535
īpsăquĕ pērvĭgĭlīs cālcāntēm lūmĭnă mōnstrī;
cōntīngāt mōx deīndĕ mŏrī." sīc fātă prŏfūgīt
sēquĕ sŭb ēxtrēmīs īn moēnĭă rēttŭlĭt ūmbrīs.
Ēt iām pūnĭcĕō rēgēm spēs vānă sŭb ōrtū
ēxtŭlĕrāt, quāntīs nōx ūnă dĭrēmĕrĭt ūndīs540
Aēsŏnĭdēn, lībērnĕ frĕtō iām vūltŭs ăpērtō
ūtquĕ prĭūs tōtūm sĭlĕāt mărĕ. dūmque ĕă lōngē
ēxplōrārĕ quĕāt cōntrā vĕnĭt Ārcăs Ĕchīōn
dīctă fĕrēns iām Cīrcaēīs Māvōrtĭs ĭn āgrīs
stārĕ vĭrūm, dărĕt aērĭpĕdēs īn proēlĭă taūrōs.545
ēt "vŏcŏr ēn ūltrō" dīxīt "spēsque āddĭdĭt ālās.
vōs mĭhĭ nūnc prīmum īn flāmmās īnvērtĭtĕ, taūrī,
aēquŏră, nūnc tōtās ăpĕrīte ēt vōlvĭtĕ flāmmās;
ēxĕăt Haēmŏnĭō mēssīs mĕmŏrāndă cŏlōnō.
tūquĕ tŭum ‹īn› pēstēm Grāiūm dā, nātă, drăcōnēm;550
īpsĭŭs āspēctū pĕrĕānt īn vēllĕrĭs, īpsă
tērgă mĭhī dīrōs sērvēnt īnfēctă crŭōrēs."
fātŭr ĕt ēffūsīs pāndī iŭbĕt aēquŏră taūrīs.
pārs ēt Ēchiŏnĭī sŭbĕūnt īmmānĭă dēntīs
sēmĭnă, pārs dīrī pōrtānt grăvĕ rōbŭr ărātrī.555
āt sŭă māgnănĭmūm cōntrā Păgăsaēă iŭvēntūs
prōsĕquĭtūr stīpātquĕ dŭcēm; tūm māxĭmă quīsquĕ
dīctă dĕdīt saēvīsquĕ prŏcūl dīscēssĭt ĭn āgrīs.
fīxĕrăt īllĕ grădūs tōtōque ēx āgmĭnĕ sōlūs
stābăt ŭt ēxtrēmīs dēsērtŭs ăb ōrĭbŭs āxīs,560
quēm iām lāssă dĭēs Aūstrīque ārdēntĭs hărēnaē
aūt quēm Rhīpaēās ēxstāntēm rūrsŭs ăd ārcēs
nīx ēt caērŭlĕī Bŏrĕaē fĕrŭs ābstŭlĭt hōrrōr;
cūm sŭbĭto āttŏnĭtī lōngīssĭmă Phāsĭdĭs ūndă
Caūcăsĕaēquĕ trăbēs ōmnīsque Aēētĭă tēllūs565
fūlsĭt ĕt ārdēntēs stăbŭla ēffūdērĕ tĕnēbrās.
āc vĕlŭt ēx ūnā sīquāndō nūbĕ cŏrūscī
īră Iŏvīs tōrsīt gĕmĭnōs mōrtālĭbŭs īgnēs,
aūt dŭŏ cūm părĭtēr rūpērūnt vīncŭlă vēntī
dāntquĕ fŭgām, sīc tūnc claūstrīs ēvāsĭt ŭtērquĕ570
taūrūs ēt īmmānĭ prŏflāvīt tūrbĭnĕ flāmmās
ārdŭŭs ātque ātrō vōlvēns īncēndĭă flūctū.
hōrrŭĭt Ārgōaē lĕgĭō rătĭs, hōrrŭĭt aūdāx
quī mŏdŏ vīrgĭnĕīs sērvārī cāntĭbŭs Īdās
flēbăt, ĕt īnvītō prōspēxīt Cōlchĭdă vūltū.575
nōn tŭlĭt īpsĕ mŏrās sēsēque īmmīsĭt Ĭāsōn;
dīvērsōs pōstquam īrĕ vĭdēt gălĕāmquĕ mĭnāntēm
quāssăt ‹ĕt› ērrāntēm dēxtrā cĭĕt ōbvĭŭs īgnēm.
ūt tāndēm stĕtĭt ēt tōrvō sē lūmĭnĕ flēxīt
quī prĭŏr ādvērsī rēspēxĭt Ĭāsŏnĭs ārmă580
cūnctātūs paūlūm sŭbĭtō fŭrĭt. aēquŏră nōn sīc
īn scŏpŭlōs īrātă rŭūnt ĕădēmquĕ rĕcēdūnt
frāctă rĕtrō. bīs fūlmĭnĕīs sē flātĭbŭs īnfērt
ōbnūbītquĕ vĭrūm, sēd nōn īncēndĭă Cōlchīs
ādspīrārĕ sĭnīt clĭpĕōque īnlīdĭtŭr īgnīs585
frīgĭdŭs ēt vīsō pāllēscīt flāmmă vĕnēnō.
īnĭcĭt Aēsŏnĭdēs dēxtram ātque ārdēntĭă vīncīt
cōrnŭă, deīn tōtīs prōpēndēns vīrĭbŭs haērēt.
īllĕ vĭrum ātque īpsām tūnc tē, Mēdēă, rĕcūsāns
cōncŭtĭt ēt tōtā nītēntēm cārmĭnĭs īrā590
pōrtăt ĭnērs; tāndēm grăvĭūs mūgīrĕ rĕcēdēns
īncĭpĭt ēt fēssō vīctūs dēscēndĕrĕ cōrnū.
rēspĭcĭt hīnc sŏcĭōs īmmānĭă vīncŭlă pōscēns
Aēsŏnĭdēs iāmque ōră prĕmīt trăhĭtūrquĕ trăhītquĕ
ōbnīxūsquĕ gĕnū sŭpĕrāt cōgītquĕ trĕmēntēs595
sūb iŭga ăēnă tŏrōs. ălĭūm dehīnc tūrbĭdă Cōlchīs
ēxārmāt lēntūmque ōffērt tĭmĭdēquĕ mĭnāntēm
iāmquĕ prŏpīnquāntī nōctem īmplĭcăt; īllĕ fătīscēns
īn căpŭt īnque ŭmĕrōs īpsā vī mōlĭs ĕt īraē
prōrŭĭt. īnvādīt tōtūsque īncūmbĭt Ĭāsōn600
dēsŭpĕr ātquĕ sŭīs dēfīxūm flātĭbŭs ūrgēt,
ūtquĕ dĕdīt vīnclīs vălĭdōque ōbstrīnxĭt ărātrō
sūscĭtăt īpsĕ gĕnū saēvāque ăgĭt īnsŭpĕr hāstā,
nōn sĕcŭs ā mĕdĭō quām quī tēllūrĭs hĭātū
tērgă rĕcēntĭs ĕquī prīmūmque īnvāsĭt hăbēnīs605
mūrmŭr ĕt īn sūmmā Lăpĭthēs āppārŭĭt Ōssā.
Īllĕ, vĕlūt cāmpōs Lĭbўēs āc pīnguĭă Nīlī
fērtĭlĭs ārvă sĕcēt, plēnā sīc sēmĭnă dēxtrā
spārgĕrĕ gaūdĕt ăgrīs ŏnĕrātquĕ nŏvālĭă bēllō.
Mārtĭŭs hīc prīmūm tēr vōmĕrĕ fūsŭs ăb īpsō610
clāngŏr ĕt ēx ōmnī sŏnŭērūnt cōrnŭă sūlcō;
bēllātrīx tūnc glēbă quătī părĭtērquĕ crĕārī
ārmārīquĕ phălānx tōtīsque īnsūrgĕrĕ cāmpīs.
cēssĭt ĕt ād sŏcĭōs paūlūm sē rēttŭlĭt hērōs
ōppĕrĭēns ŭbĭ prīmă sĭbī dărĕt āgmĭnă tēllūs.615
āt vēro ūt sūmmīs iām rūră rĕcēdĕrĕ crīstīs
vīdĭt ĕt īnfēstā vībrāntēs cāssĭdĕ tērrās
ādvŏlăt ātque, īmō tēllūs quā prōxĭmă cōllō
nēcdum ŭmĕrī vīdērĕ dĭēm, prĭŏr ēnsĕ sĕquācī
aēquăt hŭmō trūncōs; rŭtĭlūm thōrācă sĕquēntī620
aūt prīmās ā mātrĕ mănūs prĕmĭt ōbvĭŭs āntĕ.
nēc măgĭs aūt īllīs aūt īllīs mīlĭbŭs ūltrā
sūffĭcĭt, ād dīraē quām cūm Tīrŷnthĭŭs Hŷdraē
āgmĭnă Pāllădĭōs dēfēssūs rēspĭcĭt īgnēs.
ērgo ĭtĕrum ād sŏcĭās cōnvērtĕrĕ Cōlchĭdŏs ārtēs625
ēt gălĕaē nēxūs āc vīncŭlă dīssĭpăt īmaē
cūnctātūrquĕ tămēn tōtīque ōccūrrĕrĕ bēllō
īpsĕ cŭpīt; spēs nūllă dătūr, sīc ūndĭquĕ dēnsānt
tērrĭgĕnaē iām sīgnă dŭcēs clāmōrĕ tŭbāquĕ.
iāmque ōmnēs vīdērĕ vĭrūm iāmque ōmnĭă cōntrā630
tēla ībānt. tūm vēro āmēns dīscrīmĭnĕ tāntō
quām mŏdŏ Tārtărĕō gălĕām Mēdēă vĕnēnō
***
īn mĕdĭōs tōrsīt; cōnvērsaē prōtĭnŭs hāstaē.
quālĭs ŭbi āttŏnĭtōs maēstaē Phrўgăs ānnŭă Mātrīs
īră vĕl ēxsēctōs lăcĕrāt Bēllōnă cŏmātōs,635
haūd sĕcŭs āccēnsās sŭbĭtō Mēdēă cŏhōrtēs
īmplĭcăt ēt mĭsĕrōs ăgĭt īn sŭă proēlĭă frātrēs.
ōmnĭs ĭbi Aēsŏnĭdēn stērnī pŭtăt, ōmnĭbŭs īră
lētĭfĕra ēst. stŭpĕt Aēētēs ūltrōquĕ fŭrēntēs
īpsĕ vĭrōs rĕvŏcārĕ cŭpīt, sēd cūnctă iăcēbānt640
āgmĭnă, nēc quīsquām prīmūs rŭĭt aūt sŭpĕr ūllūs
līnquĭtŭr ātque haūsīt sŭbĭtō sŭă fūnĕră tēllūs.
Prōtĭnŭs īn flŭvĭūm fūmāntĭbŭs ēvŏlăt ārmīs
Aēsŏnĭdēs, quālīs Gĕtĭcō dē pūlvĕrĕ Māvōrs
īntrăt ĕquīs ūrītquĕ grăvēm sūdōrĭbŭs Hēbrūm,645
aūt nĭgĕr ēx āntrīs rŭtĭlīque ā fūlmĭnĭs aēstū
cūm fŭgĭt ēt Sĭcŭlō rēspīrăt ĭn aēquŏrĕ Cŷclōps.
rēddĭtŭs hīnc tāndēm sŏcĭōsque āmplēxŭs ŏvāntēs
haūd iām mēndācēm prōmīssă rĕpōscĕrĕ rēgēm
dīgnātūr, nēc, si īpsĕ sĭbī tērga īngĕrăt ūltrō650
quī pĕpĭgīt, vĕlĭt īn pācēm dēxtrāmquĕ rĕvērtī
āmplĭŭs; āmbŏ trŭcēs, āmbo ābscēssērĕ mĭnāntēs.
Te quoque Thessalico iam serus ab hospite vesper
dividit et iam te tua gaudia, virgo, relinquunt
noxque ruit soli veniens non mitis amanti.
ergo ubi cunctatis extremo in limine plantis
5contigit aegra toros et mens incensa tenebris
vertere tunc varios per longa insomnia questus
nec pereat quo scire malo, tandemque fateri
ausa sibi paulum medio sic fata dolorest.
"nunc ego quo casu vel quo sic pervigil usque
10ipsa volens errore trahor? non haec mihi certe
nox erat ante tuos, iuvenis fortissime, vultus,
quos ego cur iterum demens iterumque recordor
tam magno discreta mari? quid in hospite solo
mens mihi? cognati potius iam vellera Phrixi
15accipiat, quae sola petit quaeque una laborum
causa viro. nam quando domos has ille reviset
aut meus Aesonias quando pater ibit ad urbes?
felices mediis qui se dare fluctibus ausi
nec tantas timuere vias talemque secuti
20huc qui deinde virum; sed, sit quoque talis, abito."
tum iactata toro totumque experta cubile
ecce videt tenui candescere limen Eoo;
nec minus insomnem lux orta refecit amantem
quam cum languentes ‹levis› erigit imber aristas
25grataque iam fessis descendunt flamina remis.
At sua longarum Minyas iam cura viarum
admonet inque ipso nequiquam tempore regem
laetitiae meritique petunt. quem passus Iason
vota prius captasque deis accendere praedas
30prominet atque oculos longe tenet, aurea si iam
pellis et oblatis clarescant atria villis.
ille autem iamiam vultus vocesque parantem
ante capit rumpitque moras inque ipsa morantis
prosilit ora viri talique effunditur ira:
35"orbe satos alio, sua litora regnaque habentes,
quis furor has mediis tot fluctibus egit in oras
quisve mei vos tantus amor? tu prima malorum
causa mihi, tu, Phrixe gener. non te aequore mersum
quo soror, ut felix nullos nunc nomine Graios
40nossem ego! quis regum Pelias, quis Thessalus aut quae
Graecia? quodnam hominum cerno genus, aut ubi cautes
Cyaneae? venit Scythicas en hospes in oras.
quinquaginta Asiam (pudet heu) penetrarit Iason
exulibus, meque ante alios sic spreverit una,
45una ratis spolium ut vivo de rege reportet?
ipsum offerre meos, ipsum me pandere lucos
imperet et nullo dignetur vincere bello?
cur age non templis sacrata avellere dona
omnibus atque ipsas gremiis abducere natas,
50praedo, libet? vobisne domos, vobisne penates
esse putem, ratis infandis quos sola rapinis
saevaque pascit hiems et quos, credamus ut ipsis,
rex suus inlisit pelago vetuitque reverti?
scilicet Aeoliae pecudis poteretur ut auro?
55ante meus caesa descendet Caucasus umbra
ac prior Haemonias repetet super aequora praedas.
haud ego cum vittis statui feralibus Hellen.
si tamen his aliter perstas non cedere terris
teque pudor cassi reditus movet ac latet una
60nescioquid plus puppe viris, haud ipse morabor
quae petitis; modo nostra prior tu perfice iussa.
Martius ante urbem longis iacet horridus annis
campus et ardentes ac me quoque vomere presso,
me quoque cunctantes interdum agnoscere tauri.
65his magis atque magis rabiem nunc nostra senectus
luxuriemque dedit, solitoque superbior ignis
ore fremit. succede meae, fortissime, laudi
et nostros recole, hospes, agros. nec semina derunt
quae prius ipse dabam, et messes quas solus obibam.
70consiliis nox una satis, tecumque retracta
cumque tuis haec iussa deis, ac siquid in istost
robore praedicti venies in iura laboris.
ipse incertus adhuc tenebris te protinus illis
involvi flammisque velim, durare parumper
75an magis everso iacias dum semina campo
ac tibi Cadmei dum dentibus exeat hydri
miles et armata florescant pube novales."
Filia prima trucis vocem mirata tyranni
haesit et ad iuvenem pallentia rettulit ora
80contremuitque metu ‹ne› nescius audeat hospes
seque miser ne posse putet. perstrinxerat horror
ipsum etiam et maesta stabat defixus in ira.
non ita Tyrrhenus stupet Ioniusque magister
qui iam te, Tiberine, tuens clarumque serena
85arce pharon praeceps subito nusquam ostia, nusquam
Ausoniam videt et saevas accedere Syrtes.
tum tamen infando quae det responsa tyranno
colligit et tandem obtutu consurgit ab alto.
"non" ait "hos reditus, non hanc, Aeeta, dedisti
90spem Minyis cum prima tuis pro moenibus arma
induimus. quo versa fides? quos vestra volutant
iussa dolos? alium hic Pelian, alia aequora cerno.
quin agite hoc omnes odiisque urgete tyranni
imperiisque caput: nunquam mihi dextera nec spes
95defuerit; mos iussa pati nec cedere duris.
unum oro, seu me illa suis seges obruet hastis
hauriet adverso seu crastinus ignis hiatu,
nuntius hinc saevas Peliae mittatur ad aures
hic periisse viros et me, si vestra fuisset
100ulla fides, reducem patriae potuisse referri."
Talibus attonitos dictis natamque patremque
linquit et infida praeceps prorumpit ab aula.
at trepida et medios inter deserta parentes
virgo silet nec fixa solo servare parumper
105lumina nec potuit maestos non flectere vultus
respexitque fores et adhuc invenit euntem:
visus et heu miserae tunc pulchrior hospes amanti
discedens; tales umeros, ea terga relinquit.
illa domum atque ipsos paulum procedere postes
110optat, at ardentes tenet intra limina gressus.
qualis ubi extremas Io vaga sentit harenas
fertque refertque pedem, tumido quam cogit Erinys
ire mari Phariaeque vocant trans aequora matres,
circuit haud aliter foribusque impendet apertis
115an melior Minyas revocet pater, oraque quaerens
hospitis aut solo maeret defecta cubili
aut venit in carae gremium refugitque sororis
atque loqui conata silet, rursusque recedens
quaerit ut Aeaeis hospes consederit oris
120Phrixus, ut aligeri Circen rapuere dracones.
tum comitum visu fruitur miseranda suarum
implerique nequit subitoque parentibus haeret
blandior et patriae circumfert oscula dextrae.
sic adsueta toris et mensae dulcis erili
125aegra nova iam peste canis rabieque futura
ante fugam totos lustrat queribunda penates.
tandem etiam molli semet sic increpat ira:
"pergis" ait, "demens, teque illius angit imago
curaque qui profuga forsan tenet alta carina
130quique meum patrias referet nec nomen ad urbes?
quid me autem sic ille movet, superetne labores
an cadat et tanto turbetur Graecia luctu?
saltem, fata virum si iam suprema ferebant,
iussus ad ignotos potius foret ire tyrannos
135o | utinam, ut tandem non hac moreretur in urbe!
namque et sidereo nostri de sanguine Phrixi
dicitur, et caram vidi indoluisse sororem,
seque ait has iussis actum miser ire per undas.
at redeat quocumque modo meque ista precari
140nesciat atque meum non oderit ille parentem."
dixerat haec stratoque graves proiecerat artus
si veniat miserata quies, cum saevior ipse
turbat agitque sopor; supplex hinc sternitur hospes,
hinc pater. illa nova rumpit formidine somnos
145erigiturque toro; famulas carosque penates
agnoscit, modo Thessalicas raptata per urbes:
turbidus ut Poenis caecisque pavoribus ensem
corripit et saevae ferit agmina matris Orestes;
ipsum angues, ipsum horrisoni quatit ira flagelli
150atque iterum infestae se fervere caede Lacaenae
credit avens falsaque redit de strage dearum
fessus et in miserae collabitur ora sororis.
His ubi nequiquam nutantem Colchida curis
Iuno videt necdum extremo parere furori
155non iam mentitae vultum vocemque resumit
Chalciopes. quando ardor hebet leviorque pudori
mensque obnixa malo, tenues sublimis in auras
tollitur et fulvo Venerem vestigat Olympo.
"sum memor ut sis hunc mecum partita laborem;
160illa nimis sed dura manet conversaque in iram
et furias dolet ac me nunc decepta reliquit.
i precor atque istum quo me frustratur amorem
vince procax patriis ut tandem evadere tectis
audeat atque meum casu defendere ab omni
165Aesoniden. quin illa sacro, quo freta, veneno
illum etiam totis adstantem noctibus anguem,
qui nemus omne suum quique aurea (respice porro)
vellera tot spiris circum, tot ductibus implet,
fallat et in somnos ingenti solvat ab orno.
170haec tibi nunc, Furiis atque ipsi cetera mando."
Tum Venus aligerum mater sic fatur Amorum:
"nec tibi cum primos adgressa es flectere sensus
virginis ignotaque animum contingere cura
defuimus, data continuo ‹quin› cingula soli
175nostra tibi, quis mota loco labefactaque cessit.
haud satis est, sed me ipsa opus et cunctantia poscunt
pectora me dubiusque pudor. iam foedera faxo
Aesonii petat ipsa viri metuatque morari.
tu fac luciferae citus ad delubra Dianae
180deveniat, sacras solita est ubi fundere taedas
Colchis et aequali dominam lustrare caterva.
nec te nunc Hecates subeat metus, aut mea forte
impediat ne coepta time. quin audeat opto;
continuo transibit amor cantuque trilingui
185ipsam flammiferos cogam compescere tauros."
amplexuque petit; volucrem tunc aspicit Irin
festinamque iubet monitis parere Diones
et iuvenem Aesonium praedicto sistere luco.
protinus hinc Iris Minyas, Cytherea petivit
190Colchida, Caucaseis speculatrix Iuno resedit
rupibus attonitos Aeaea in moenia vultus
speque metuque tenens et adhuc ignara futuri.
Vix primas occulta Venus prospexerat arces:
virginis ecce novus mentem perstringere languor
195incipit; ingeminant commotis questibus aestus.
ergo iterum sensus varios super hospite volvens
maeret et absenti nequiquam talia fatur:
"si tibi Thessalicis, nunc si tua forte venenis
mater et heu siqua est posset succurrere coniunx!
200quidne tuos virgo possim nisi flere labores?
nec satis; ipsa etiam casus spectare supremos
atque iterum durae cogar comes ire sorori!
et nunc ille sua non quemquam sorte moveri,
non ullum meminisse putat, cumque omnibus odit
205me quoque. siquando fuerit tamen ulla potestas
illum ego qui diris cinis ultimus haeserit arvis
ossaque quis tauri saevusque pepercerit ignis
componam sedemque dabo. fas tunc mihi manes
dilexisse viri tumuloque has reddere curas."
210Dixerat. ecce toro Venus improvisa resedit,
sicut erat mutata deam mentitaque pictis
vestibus et magica Circen Titanida virga.
illa, velut lenti fallatur imagine somni,
sic oculos incerta tenet magnique sororem
215paulatim putat esse patris. tum flebile gaudens
prosilvit saevaeque ultro tulit oscula divae
ac prior "o tandem, vix tandem reddita Circe,
dura, tuis, quae te biiugis serpentibus egit
hinc fuga quaeve fuit patriis mora gratior oris?
220ante et Thessalicae Phasin petiere carinae
perque tot infelix frustra vada venit Iason
quam patriae te movit amor." tum cetera rumpit
occurritque Venus: "tu nunc mihi causa viarum
sola, tuae venio, iam pridem ignava, iuventae.
225cetera parce queri neu me, meliora secutam,
argue; quippe etiam reputentur munera divum.
omnibus hunc potius communem animantibus orbem
communes et crede deos. patriam inde vocato
qua redit itque dies, nec nos, o nata, malignus
230clauserit hoc uno semper sub frigore mensis.
fas mihi non habiles, fas et tibi linquere Colchos.
et nunc Ausonii coniunx ego regia Pici
nec mihi flammiferis horrent ibi pascua tauris
meque vides Tusci dominam maris: at tibi quinam
235Sauromatae, miseranda, proci? cui vadis Hibero,
ei mihi, vel saevo coniunx non una Gelono?"
Illa deae contra iamdudum spernere voces.
"non ita me immemorem magnae Perseidos" inquit
"cernis ut infelix thalamos ego cogar in illos.
240i precor atque illum pro me dimitte timorem.
sed magis his miseram, quando potes, eripe curis
unde metus aestusque mihi quaeque aspera, mater,
perpetior dubiae iamdudum incendia mentis.
nulla quies animo, nullus sopor, arida ‹lingua›.
245quaere malis nostris requiem mentemque repone,
redde diem noctemque mihi, da prendere vestes
somniferas ipsaque oculos componere virga.
tu quoque nil, mater, prodes mihi; fortior ante
sola fui. tristes thalamos infestaque cerno
250omnia, vipereos ipsi tibi surgere crines."
talia verba dabat collapsaque flebat iniquae
in Veneris Medea sinus pestemque latentem
ossibus atque imi monstrabat pectoris ignem.
Occupat amplexu Venus et furialia figit
255oscula permixtumque odiis inspirat amorem,
dumque illam variis maerentem vocibus ambit
inque alio sermone tenet "quin hoc" ait "audi
atque attolle genas" lacrimisque haec infit obortis:
"cum levis a superis ad te modo laberer auris
260forte ratem primo fulgentem litore cerno
qualem nostra suo nunquam dimittere portu
vellet adhuc omnes quae detinet insula nautas.
unus ibi ante alios qui tum mihi pulchrior omnes
visus erat, longeque ducem mirabar et ipsa,
265advolat atque unam comitum ratus esse tuarum
"per tibi siquis" ait "morituri protinus horror
et quem non meritis videas occurrere monstris
haec precor, haec dominae referas ad virginis aurem.
tu fletus ostende meos; illi has ego voces,
270qua datur, hasque manus, ut possum, a litore tendo.
ipsae quas mecum per mille pericula traxi
defecere deae; spes et via sola salutis
quam dederit, si forte dabit. ne vota repellat,
ne, mea, totque animas, quales nec viderit ultra,
275dic, precor, auxilio iuvet atque haec nomina servet.
si Pelopis duros prior Hippodamia labores
expediit totque ora simul vulgata procorum
respiciens tandem patrios exhorruit axes,
si dedit ipsa neci fratrem Minoia virgo,
280cur non hospitibus fas sit succurrere dignis
te quoque et Aeaeos iubeas mitescere campos?
occidat aeterna tandem Cadmeia morte
iam seges et viso fumantes hospite tauri.
ei mihi quod nullas hic possum exsolvere grates!
285at tamen hoc saeva corpus de morte receptum,
hanc animam sciat esse suam. miserebitur ergo?
dic" ait "an potius...?", strictumque ruebat in ensem.
promisi (ne falle, precor) cumque ipsa moverer
adloquio casuque viri te passa rogari
290sum potius: tu laude nova, tu supplice digno
dignior es, et fama meis iam parta venenis."
Torserat illa gravi iamdudum lumina vultu
vix animos dextramque tenens quin ipsa loquentis
iret in ora deae; tanta pudor aestuat ira.
295verba cavens; horror molles invaserat annos.
iamque toro trepidas infelix obruit aures
nec quo ferre fugam nec quo se vertere posset
prensa videt; rupta condi tellure premique
iamdudum cupit ac diras evadere voces.
300illa sequi iubet et portis exspectat in ipsis
saevus Echionia ceu Penthea Bacchus in aula
deserit infectis per roscida cornua vittis,
cum tenet ille deum pudibundaque tegmina matris
tympanaque et mollem subito miser accipit hastam;
305haud aliter deserta pavet perque omnia circum
fert oculos tectisque negat procedere virgo.
contra saevus amor, contra periturus Iason
urget et auditae crescunt in pectore voces.
heu quid agat? videt externo se prodere patrem
310dura viro, famam scelerum iamque ipsa suorum
prospicit et questu superos questuque fatigat
Tartara; pulsat humum manibusque immurmurat uncis
noctis eram Ditemque ciens, succurrere tandem
morte velint ipsumque simul demittere leto
315quem propter furit; absentem saevissima poscit
nunc Pelian, tanta iuvenem qui perderet ira:
saepe suas misero promittere destinat artes;
dein negat atque una potius decernit ‹obire,›
ac neque tam turpi cessuram semper amori
320proclamat neque opem ignoto viresque daturam
atque toro proiecta manet, cum visa vocari
rursus et impulso sonuerunt cardine postes.
Ergo ubi nescioquo penitus se numine vinci
sentit et abscisum quicquid pudor ante monebat
325tum thalami penetrale petit quae maxima norat
auxilia Haemoniae quaerens pro rege carinae.
utque procul magicis spirantia tecta venenis
et saevae patuere fores oblataque contra
omnia quae ponto, quae manibus ervit imis
330et quae sanguineo lunae destrinxit ab ore
"tune sequeris" ait "quidquam aut patiere pudendum
cum tibi tot mortes scelerisque brevissima tanti
effugia?" haec dicens qua non velocior ulla
pestis erat toto nequiquam lumine lustrat
335cunctaturque super morituraque colligit iras.
o nimium iucunda dies, quam cara sub ipsa
morte magis! stetit ‹et› sese mirata furentemst.
"occidis heu; primo potes hoc durare sub aevo?
nec tu lucis" ait "nec videris ulla iuventae
340gaudia, non dulces fratris pubescere malas?
hunc quoque, quicumque est, crudelis, Iasona nescis
morte perire tua, qui te nunc invocat unam,
qui rogat, heu nostro quam primam in litore vidit?
cur tibi fallaces placuit coniungere dextras
345tunc, pater, atque istis iuvenem non perdere monstris
protinus? ipsa etiam, fateor, tunc ipsa volebam.
testor, cara, tuas, Circe Titania, voces,
te ducente sequor, tua me, grandaeva, fatigant
consilia et monitis cedo minor." haec ubi fata
350rursus ad Haemonii iuvenis curamque metumque
vertitur, hunc solum propter seu vivere gaudens
sive mori, quodcumque velit. maiora precatur
carmina, maiores Hecaten immittere vires
nunc sibi, nec notis stabat contenta venenis.
355cingitur inde sinus et, qua sibi fida magis vis
nulla, Prometheae florem de sanguine fibrae
Caucaseum promit nutritaque gramina †ponti†
quae sacer ille nives inter tristesque pruinas
durat alitque cruor cum viscere vultur adeso
360tollitur e scopulis et rostro irrorat aperto.
idem nec longi languescit finibus aevi
immortale virens, idem stat fulmina contra
salvus et in mediis florescunt ignibus herbae.
prima Hecate Stygiis duratam fontibus harpen
365intulit et validas scopulis effodit aristas;
mox famulae monstrata seges, quae lampade Phoebes
sub decima iuga feta metit saevitque per omnes
reliquias saniemque dei; gemit irritus ille
Colchidos ora tuens; totos tunc contrahit artus
370sponte dolor cunctaeque tremunt sub falce catenae.
Talibus infelix contra sua regna venenis
instruitur noctique tremens infertur opacae.
dat dextram blandisque favens Venus os quoque solvit
adloquiis iunctoque trahit per moenia passu.
375qualis adhuc teneros ubi primum callida fetus
mater ab excelso produxit in aëra nido
hortaturque sequi brevibusque insurgere pinnis;
illos caerulei primum ferit horror Olympi
iamque redire rogant adsuetaque quaeritur arbor:
380haud aliter caecae per moenia deficit urbis
incedens horretque domos Medea silentes.
hic iterum extremae nequiquam in limine portae
substitit atque iterum fletus animique soluti
respexitque deam paulumque his vocibus haesit:
385"ipse rogat certe meque ipse implorat Iason?
nullane culpa subest, labes non ulla pudoris,
nullus amor? nec turpe viro servire precanti?"
illa nihil contra vocesque abrumpit inanes.
et iamiam magico per opaca silentia Colchis
390coeperat ire sono, montanaque condere vultus
numina cumque suis averti †collibus† amnes.
iam stabulis gregibusque pavor strepitusque sepulchris
inciderat; stupet ipsa gravi nox tardior umbra.
iamque tremens longe sequitur Venus; utque sub altas
395pervenere trabes divaeque triformis in umbram
hic subito ante oculos nondum speratus Iason
emicuit, viditque prior conterrita virgo.
atque hinc se profugam volucri Thaumantias ala
sustulit, inde Venus dextrae dilapsa tenenti.
400obvius ut sera cum se sub nocte magistris
impingit pecorique pavor, qualesve profundum
per chaos occurrunt caecae sine vocibus umbrae,
haud secus in mediis noctis nemorisque tenebris
inciderant ambo attoniti iuxtaque subibant
405abietibus tacitis aut immotis cyparissis
adsimiles, rapidus nondum quas miscuit Auster.
Ergo, ut erat, vultu defixus uterque silenti
noxque suum peragebat iter. iamiam ora levare
Aesoniden farique cupit Medea priorem.
410quam simul effusis pavitantem fletibus heros
flagrantesque genas vidit miserumque pudorem
has tandem voces dedit et solatus amantemst.
"fersne aliquam spem lucis?" ait. "miserata laborem
nempe venis? an et ipsa mea laetabere morte?
415ne precor infando similem te, virgo, parenti
gesseris; haud tales decet inclementia vultus.
hascine nunc grates, haec exspectata laborum
dona dari decuit? sic te sub teste remitti
fas me? virgo, tuas iustis da vocibus aures.
420dic, pater ille tuus tantis me opponere monstris
quid meritum aut tales volvit ‹cur› pendere poenas?
an iacet externa quod nunc mihi cuspide Canthus
quodque meus vestris cecidit pro moenibus Iphis
aut Scythiae tanta inde manus? iussisset abire
425perfidus atque suis extemplo cedere regnis.
spem mihi promissam per quae discrimina rursus
et reddat qua lege vides. occumbere tandem
possumus, idque sedet quam non quaecumque subire
patris iussa tui; nunquam sine vellere abibo
430hinc ego, degenerem nec tu me prima videbis."
Haec ait. illa tremens, ut supplicis aspicit ora
conticuisse viri iamque et sua verba reposci,
nec quibus incipiat demens videt ordine nec quo
quove tenus, prima cupiens effundere voce
435omnia, sed nec prima pudor dat verba timenti.
haeret et attollens vix tandem lumina fatur.
"quid, precor, in nostras venisti, Thessale, terras?
unde mei spes ulla tibi, tantosque petisti
cur non ipse tua fretus virtute labores?
440nempe ego si patriis timuissem excedere tectis
occideras, nempe hanc animam cras saeva manebant
funera. Iuno ubi nunc, ubi nunc Tritonia virgo,
sola tibi quoniam tantis in casibus adsum
externae regina domus? miraris et ipse,
445credo, nec agnoscunt hae nunc Aeetida silvae.
sed fatis sum victa tuis; cape munera supplex
non mea, teque iterum Pelias si perdere quaeret
inque alios casus, alias ‹si› mittet ad urbes,
heu formae ne crede tuae." Titania iamque
450gramina Persaeasque sinu depromere vires
coeperat his‹que› iterum compellat Iasona dictis:
"si tamen aut superis aliquam spem ponis ‹in istis›
aut tua praesenti virtus [te] educere leto
si te forte potest, etiam nunc deprecor, hospes,
455me sine et insontem misero dimitte parenti."
dixerat. extemplo (neque enim immatura ruebant
sidera et extremum suspexerat axe Booten)
cum gemitu et multo iuveni medicamina fletu
non secus ac patriam pariter famamque decusque
460obicit; ille manu subit et vim corripit omnem.
Inde ubi facta nocens et non revocabilis unquam
cessit ab ore pudor propiorque implevit Erinys,
carmina nunc totos volvit figitque per artus
Aesonidae et totum septeno murmure fertur
465per clipeum atque viro graviorem reddidit hastam,
iamque sui tauris languent absentibus ignes.
"nunc age et has" inquit "cristas galeamque resume
quam modo funerea tenuit Discordia dextra.
hanc iace per medias, cum verteris aequora, messes;
470protinus in sese conversa furoribus ibit
cuncta phalanx, atque ipse fremens mirabitur et me
respiciet fortasse pater." sic deinde locuta
iam magis atque magis mentem super alta ferebat
aequora, pandentes Minyas iam vela videbat
475se sine. tum vero extremo percussa dolore
arripit Aesoniden dextra ac summissa profatur.
"sis memor, oro, mei, contra memor ipsa manebo,
crede, tui. quantum hinc aberis, dic quaeso, profundi?
quod caeli spectabo latus? sed te quoque tangat
480cura mei quocumque loco, quoscumque per annos,
atque hunc te meminisse velis et nostra fateri
munera, servatum pudeat nec virginis arte.
ei mihi, cur nulli stringunt tua lumina fletus?
an me mox merita morituram patris ab ira
485dissimulas? te regna tuae felicia gentis,
te coniunx natique manent; ego prodita abibo.
nec queror et pro te lucem quoque laeta relinquam."
protinus hospes ad haec (tacitis nam cantibus illum
flexerat et simili iamdudum adflabat amore)
490"tune" ait "Aesoniden quicquam te velle relicta
credis et ulla peti sine te loca? redde tyranno
me potius, recipe ingratos atque exue cantus.
quis mihi lucis amor? patriam cur amplius optem
si non et genitor te primam amplectitur Aeson
495teque tuo longe fulgentem vellere gaudens
spectat et ad primos procumbit Graecia fluctus?
respice ad has voces et iam, precor, adnue coniunx.
per te, quae superis divisque potentior imis,
perque haec, virgo, tuo redeuntia sidera nutu
500atque per has nostri iuro discriminis horas:
unquam ego si meriti sim noctis ‹et› immemor huius,
si te sceptra, domum, si te liquisse parentes
senseris et me iam non haec promissa tuentem,
tum me non tauros iuvet evasisse ferosque
505terrigenas, tum me tectis tua turbet in ipsis
flamma tuaeque artes; nullus succurrere contra
ingrato queat, et siquid tu saevius istis
adicias meque in medio terrore relinquas."
audiit atque simul meritis periuria poenis
510despondet questus semper Furor ultus amantis.
Haec ubi dicta, tamen perstant defixus uterque
et nunc ora levant audaci laeta iuventa,
ora simul totiens dulces rapientia visus,
nunc deicit vultus aeger pudor et mora dictis
515redditur, ac rursus conterret Iasona virgo.
"accipe perdomitis quae deinde pericula tauris
et quis in Aeolio maneat te vellere custos.
nondum cuncta tibi, fateor, promissa peregi;
saevior ingenti Mavortis in arbore restat,
520crede, labor; quem - tanta utinam fiducia nostri
sit mihi nocturnaeque Hecates nostrique vigoris."
dixerat, utque virum doceat quae monstra supersint
protinus immensis recubantem anfractibus anguem
turbat et Haemonii subito ducis obicit umbram.
525ille, quod haud alias, stetit et trepidantia torsit
sibila, seque metu postquam sua vellera circum
sustulit atque omnis spiris exhorruit arbor
incipit inde sequi et vacuo furit ore per auras.
"quis fragor hic? quaenam tantae, dic, virgo, ruinae?"
530exclamat stricto Aesonides stans frigidus ense.
illa trahit ridens tandemque ait angue represso
"hunc tibi postremum nostri parat ira parentis,
heu miser, heu tantis iterum mihi care periclis.
o | utinam haud ullo te sim visura labore
535ipsam caeruleis squalentem nexibus ornum
ipsaque pervigilis calcantem lumina monstri;
contingat mox deinde mori." sic fata profugit
seque sub extremis in moenia rettulit umbris.
Et iam puniceo regem spes vana sub ortu
540extulerat, quantis nox una diremerit undis
Aesoniden, liberne freto iam vultus aperto
utque prius totum sileat mare. dumque ea longe
explorare queat contra venit Arcas Echion
dicta ferens iam Circaeis Mavortis in agris
545stare virum, daret aeripedes in proelia tauros.
et "vocor en ultro" dixit "spesque addidit alas.
vos mihi nunc primum in flammas invertite, tauri,
aequora, nunc totas aperite et volvite flammas;
exeat Haemonio messis memoranda colono.
550tuque tuum ‹in› pestem Graium da, nata, draconem;
ipsius aspectu pereant in velleris, ipsa
terga mihi diros servent infecta cruores."
fatur et effusis pandi iubet aequora tauris.
pars et Echionii subeunt immania dentis
555semina, pars diri portant grave robur aratri.
at sua magnanimum contra Pagasaea iuventus
prosequitur stipatque ducem; tum maxima quisque
dicta dedit saevisque procul discessit in agris.
fixerat ille gradus totoque ex agmine solus
560stabat ut extremis desertus ab oribus axis,
quem iam lassa dies Austrique ardentis harenae
aut quem Rhipaeas exstantem rursus ad arces
nix et caerulei Boreae ferus abstulit horror;
cum subito attoniti longissima Phasidis unda
565Caucaseaeque trabes omnisque Aeetia tellus
fulsit et ardentes stabula effudere tenebras.
ac velut ex una siquando nube corusci
ira Iovis torsit geminos mortalibus ignes,
aut duo cum pariter ruperunt vincula venti
570dantque fugam, sic tunc claustris evasit uterque
taurus et immani proflavit turbine flammas
arduus atque atro volvens incendia fluctu.
horruit Argoae legio ratis, horruit audax
qui modo virgineis servari cantibus Idas
575flebat, et invito prospexit Colchida vultu.
non tulit ipse moras seseque immisit Iason;
diversos postquam ire videt galeamque minantem
quassat ‹et› errantem dextra ciet obvius ignem.
ut tandem stetit et torvo se lumine flexit
580qui prior adversi respexit Iasonis arma
cunctatus paulum subito furit. aequora non sic
in scopulos irata ruunt eademque recedunt
fracta retro. bis fulmineis se flatibus infert
obnubitque virum, sed non incendia Colchis
585adspirare sinit clipeoque inliditur ignis
frigidus et viso pallescit flamma veneno.
inicit Aesonides dextram atque ardentia vincit
cornua, dein totis propendens viribus haeret.
ille virum atque ipsam tunc te, Medea, recusans
590concutit et tota nitentem carminis ira
portat iners; tandem gravius mugire recedens
incipit et fesso victus descendere cornu.
respicit hinc socios immania vincula poscens
Aesonides iamque ora premit trahiturque trahitque
595obnixusque genu superat cogitque trementes
sub iuga aena toros. alium dehinc turbida Colchis
exarmat lentumque offert timideque minantem
iamque propinquanti noctem implicat; ille fatiscens
in caput inque umeros ipsa vi molis et irae
600prorvit. invadit totusque incumbit Iason
desuper atque suis defixum flatibus urget,
utque dedit vinclis validoque obstrinxit aratro
suscitat ipse genu saevaque agit insuper hasta,
non secus a medio quam qui telluris hiatu
605terga recentis equi primumque invasit habenis
murmur et in summa Lapithes apparuit Ossa.
Ille, velut campos Libyes ac pinguia Nili
fertilis arva secet, plena sic semina dextra
spargere gaudet agris oneratque novalia bello.
610Martius hic primum ter vomere fusus ab ipso
clangor et ex omni sonuerunt cornua sulco;
bellatrix tunc gleba quati pariterque creari
armarique phalanx totisque insurgere campis.
cessit et ad socios paulum se rettulit heros
615opperiens ubi prima sibi daret agmina tellus.
at vero ut summis iam rura recedere cristis
vidit et infesta vibrantes casside terras
advolat atque, imo tellus qua proxima collo
necdum umeri videre diem, prior ense sequaci
620aequat humo truncos; rutilum thoraca sequenti
aut primas a matre manus premit obvius ante.
nec magis aut illis aut illis milibus ultra
sufficit, ad dirae quam cum Tirynthius Hydrae
agmina Palladios defessus respicit ignes.
625ergo iterum ad socias convertere Colchidos artes
et galeae nexus ac vincula dissipat imae
cunctaturque tamen totique occurrere bello
ipse cupit; spes nulla datur, sic undique densant
terrigenae iam signa duces clamore tubaque.
630iamque omnes videre virum iamque omnia contra
tela ibant. tum vero amens discrimine tanto
quam modo Tartareo galeam Medea veneno
***
in medios torsit; conversae protinus hastae.
qualis ubi attonitos maestae Phrygas annua Matris
635ira vel exsectos lacerat Bellona comatos,
haud secus accensas subito Medea cohortes
implicat et miseros agit in sua proelia fratres.
omnis ibi Aesoniden sterni putat, omnibus ira
letifera est. stupet Aeetes ultroque furentes
640ipse viros revocare cupit, sed cuncta iacebant
agmina, nec quisquam primus ruit aut super ullus
linquitur atque hausit subito sua funera tellus.
Protinus in fluvium fumantibus evolat armis
Aesonides, qualis Getico de pulvere Mavors
645intrat equis uritque gravem sudoribus Hebrum,
aut niger ex antris rutilique a fulminis aestu
cum fugit et Siculo respirat in aequore Cyclops.
redditus hinc tandem sociosque amplexus ovantes
haud iam mendacem promissa reposcere regem
650dignatur, nec, si ipse sibi terga ingerat ultro
qui pepigit, velit in pacem dextramque reverti
amplius; ambo truces, ambo abscessere minantes.
