0

IDAS - ALCON

Formosam Donacen puer Idas et puer Alcon

ardebant rudibusque annis incensus uterque

in Donaces venerem furiosa mente ruebant.

Hanc, cum vicini flores in vallibus horti

5carperet et molli gremium compleret acantho,

invasere simul venerisque imbutus uterque

tum primum dulci carpebant gaudia furto.

Hinc amor et pueris iam non puerilia vota:

quis anni ter quinque hiemes et cura iuventae.

10Sed postquam Donacen duri clausere parentes,

quod non tam tenui filo de voce sonaret

sollicitumque foret pinguis sonus, improba cervix

suffususque rubor crebro venaeque tumentes,

tum vero ardentes flammati pectoris aestus

15carminibus dulcique parant relevare querella;

ambo aevo cantuque pares nec dispare forma,

ambo genas leves, intonsi crinibus ambo.

Atque haec sub platano maesti solatia casus

alternant, Idas calamis et versibus Alcon.

20ID. "Quae colitis silvas, Dryades, quaeque antra, Napaeae,

et quae marmoreo pede, Naiades, uda secatis

litora purpureosque alitis per gramina flores:

dicite, quo Donacen prato, qua forte sub umbra

inveniam, roseis stringentem lilia palmis?

25Nam mihi iam trini perierunt ordine soles,

ex quo consueto Donacen exspecto sub antro.

Interea, tamquam nostri solamen amoris

hoc foret aut nostros posset medicare furores,

nulla meae trinis tetigerunt gramina vaccae

30luciferis, nullo libarunt amne liquores;

siccaque fetarum lambentes ubera matrum

stant vituli et teneris mugitibus aëra complent.

Ipse ego nec iunco molli nec vimine lento

perfeci calathos cogendi lactis in usus.

35Quid tibi, quae nosti, referam? Scis mille iuvencas

esse mihi, nosti numquam mea mulctra vacare.

Ille ego sum, Donace, cui dulcia saepe dedisti

oscula nec medios dubitasti rumpere cantus

atque inter calamos errantia labra petisti.

40Heu, | heu! Nulla meae tangit te cura salutis?

Pallidior buxo violaeque simillimus erro.

Omnes ecce cibos et nostri pocula Bacchi

horreo nec placido memini concedere somno.

Te sine, vae misero, mihi lilia fusca videntur

45pallentesque rosae nec dulce rubens hyacinthus,

nullos nec myrtus nec laurus spirat odores.

At si tu venias, et candida lilia fient

purpureaeque rosae, | et dulce rubens hyacinthus;

tunc mihi cum myrto laurus spirabit odores.

50Nam dum Pallas amat turgentes unguine bacas,

dum Bacchus vites, Deo sata, poma Priapus,

pascua laeta Pales, Idas te diligit unam."

Haec Idas calamis. Tu, quae responderit Alcon

versu, Phoebe, refer: sunt curae carmina Phoebo.

55AL. "O montana Pales, o pastoralis Apollo,

et nemorum Silvane potens, et nostra Dione,

quae iuga celsa tenes Erycis, cui cura iugales

concubitus hominum totis conectere saeclis:

quid merui? Cur me Donace formosa reliquit?

60Munera namque dedi, noster quae non dedit Idas,

vocalem longos quae ducit aëdona cantus;

quae licet interdum, contexto vimine clausae

cum parvae patuere fores, ceu libera ferri

norit et agrestes inter volitare volucres,

65scit rursus remeare domum tectumque subire,

viminis et caveam totis praeponere silvis.

Praeterea tenerum leporem geminasque palumbes

nuper, quae potui, silvarum praemia misi.

Et post haec, Donace, nostros contemnis amores?

70Forsitan indignum ducis, quod rusticus Alcon

te peream, qui mane boves in pascua duco.

Di pecorum pavere greges, formosus Apollo,

Pan doctus, Fauni vates et pulcher Adonis.

Quin etiam fontis speculo me mane notavi,

75nondum purpureos Phoebus cum tolleret ortus

nec tremulum liquidis lumen splenderet in undis:

quod vidi, nulla tegimur lanugine malas;

pascimus et crinem; nostro formosior Ida

dicor, et hoc ipsum mihi tu iurare solebas,

80purpureas laudando genas et lactea colla

atque hilares oculos et formam puberis aevi.

Nec sumus indocti calamis: cantamus avena,

qua divi cecinere prius, qua dulce locutus

Tityrus e silvis dominam pervenit in urbem.

85Nos quoque te propter, Donace, cantabimur urbi,

si modo coniferas inter viburna cupressos

atque inter pinus corylum frondescere fas est."

Sic pueri Donacen toto sub sole canebant,

frigidus e silvis donec descendere suasit

90Hesperus et stabulis pastos inducere tauros.

IDAS - ALCON

Fōrmōsām Dŏnăcēn pŭĕr Īdās ēt pŭĕr Ālcōn

ārdēbānt rŭdĭbūsque ānnīs īncēnsŭs ŭtērquĕ

īn Dŏnăcēs vĕnĕrēm fŭrĭōsā mēntĕ rŭēbānt.

Hānc, cūm vīcīnī flōrēs īn vāllĭbŭs hōrtī

cārpĕrĕt ēt mōllī grĕmĭūm cōmplērĕt ăcānthō,5

īnvāsērĕ sĭmūl vĕnĕrīsque īmbūtŭs ŭtērquĕ

tūm prīmūm dūlcī cārpēbānt gaūdĭă fūrtō.

Hīnc ămŏr ēt pŭĕrīs iām nōn pŭĕrīlĭă vōtă:

quīs ānnī tēr quīnque hĭĕmēs ēt cūră iŭvēntaē.

Sēd pōstquām Dŏnăcēn dūrī claūsērĕ părēntēs,10

quōd nōn tām tĕnŭī fīlō dē vōcĕ sŏnārēt

sōllĭcĭtūmquĕ fŏrēt pīnguīs sŏnŭs, īmprŏbă cērvīx

sūffūsūsquĕ rŭbōr crēbrō vēnaēquĕ tŭmēntēs,

tūm vēro ārdēntēs flāmmātī pēctŏrĭs aēstūs

cārmĭnĭbūs dūlcīquĕ părānt rĕlĕvārĕ quĕrēllā;15

āmbo aēvō cāntūquĕ părēs nēc dīspărĕ fōrmā,

āmbŏ gĕnās lēvēs, īntōnsī crīnĭbŭs āmbŏ.

Ātque haēc sūb plătănō maēstī sōlātĭă cāsūs

āltērnānt, Īdās călămīs ēt vērsĭbŭs Ālcōn.

ID. "Quaē cŏlĭtīs sīlvās, Drўădēs, quaēque āntră, Năpaēaē,20

ēt quaē mārmŏrĕō pĕdĕ, Nāiădĕs, ūdă sĕcātīs

lītŏră pūrpŭrĕōsque ălĭtīs pēr grāmĭnă flōrēs:

dīcĭtĕ, quō Dŏnăcēn prātō, quā fōrtĕ sŭb ūmbrā

īnvĕnĭām, rŏsĕīs strīngēntēm līlĭă pālmīs?

Nām mĭhĭ iām trīnī pĕrĭērūnt ōrdĭnĕ sōlēs,25

ēx quō cōnsuētō Dŏnăcēn ēxspēctŏ sŭb āntrō.

Īntĕrĕā, tāmquām nōstrī sōlāmĕn ămōrīs

hōc fŏrĕt aūt nōstrōs pōssēt mĕdĭcārĕ fŭrōrēs,

nūllă mĕaē trīnīs tĕtĭgērūnt grāmĭnă vāccaē

lūcĭfĕrīs, nūllō lībārūnt āmnĕ lĭquōrēs;30

sīccăquĕ fētārūm lāmbēntēs ūbĕră mātrūm

stānt vĭtŭli ēt tĕnĕrīs mūgītĭbŭs āĕră cōmplēnt.

Īpse ĕgŏ nēc iūncō mōllī nēc vīmĭnĕ lēntō

pērfēcī călăthōs cōgēndī lāctĭs ĭn ūsūs.

Quīd tĭbĭ, quaē nōstī, rĕfĕrām? Scīs mīllĕ iŭvēncās35

ēssĕ mĭhī, nōstī nūmquām mĕă mūlctră văcārĕ.

Īlle ĕgŏ sūm, Dŏnăcē, cuī dūlcĭă saēpĕ dĕdīstī

ōscŭlă nēc mĕdĭōs dŭbĭtāstī rūmpĕrĕ cāntūs

ātque īntēr călămōs ērrāntĭă lābră pĕtīstī.

Heū, | heū! Nūllă mĕaē tāngīt tē cūră sălūtīs?40

Pāllĭdĭōr būxō vĭŏlaēquĕ sĭmīllĭmŭs ērrō.

Ōmnēs ēccĕ cĭbōs ēt nōstrī pōcŭlă Bācchī

hōrrĕŏ nēc plăcĭdō mĕmĭnī cōncēdĕrĕ sōmnō.

Tē sĭnĕ, vaē mĭsĕrō, mĭhĭ līlĭă fūscă vĭdēntūr

pāllēntēsquĕ rŏsaē nēc dūlcĕ rŭbēns hўăcīnthūs,45

nūllōs nēc mŷrtūs nēc laūrūs spīrăt ŏdōrēs.

Āt sī tū vĕnĭās, ēt cāndĭdă līlĭă fīēnt

pūrpŭrĕaēquĕ rŏsaē, | ēt dūlcĕ rŭbēns hўăcīnthūs;

tūnc mĭhĭ cūm mŷrtō laūrūs spīrābĭt ŏdōrēs.

Nām dūm Pāllăs ămāt tūrgēntēs ūnguĭnĕ bācās,50

dūm Bācchūs vītēs, Dēō sătă, pōmă Prĭāpūs,

pāscŭă laētă Pălēs, Īdās tē dīlĭgĭt ūnām."

Haēc Īdās călămīs. Tū, quaē rēspōndĕrĭt Ālcōn

vērsū, Phoēbĕ, rĕfēr: sūnt cūraē cārmĭnă Phoēbō.

AL. Ō mō"ntānă Pălēs, ō pāstōrālĭs Ăpōllŏ,55

ēt nĕmŏrūm Sīlvānĕ pŏtēns, ēt nōstrā Diōnē,

quaē iŭgă cēlsă tĕnēs Ĕrўcīs, cuī cūră iŭgālēs

cōncŭbĭtūs hŏmĭnūm tōtīs cōnēctĕrĕ saēclīs:

quīd mĕrŭī? Cūr mē Dŏnăcē fōrmōsă rĕlīquīt?

Mūnĕră nāmquĕ dĕdī, nōstēr quaē nōn dĕdĭt Īdās,60

vōcālēm lōngōs quaē dūcĭt ăēdŏnă cāntūs;

quaē lĭcĕt īntērdūm, cōntēxtō vīmĭnĕ claūsaē

cūm pārvaē pătŭērĕ fŏrēs, ceū lībĕră fērrī

nōrĭt ĕt āgrēstēs īntēr vŏlĭtārĕ vŏlūcrēs,

scīt rūrsūs rĕmĕārĕ dŏmūm tēctūmquĕ sŭbīrĕ,65

vīmĭnĭs ēt căvĕām tōtīs praēpōnĕrĕ sīlvīs.

Praētĕrĕā tĕnĕrūm lĕpŏrēm gĕmĭnāsquĕ pălūmbēs

nūpēr, quaē pŏtŭī, sīlvārūm praēmĭă mīsī.

Ēt pōst haēc, Dŏnăcē, nōstrōs cōntēmnĭs ămōrēs?

Fōrsĭtăn īndīgnūm dūcīs, quōd rūstĭcŭs Ālcōn70

tē pĕrĕām, quī mānĕ bŏvēs īn pāscŭă dūcō.

Dī pĕcŏrūm pāvērĕ grĕgēs, fōrmōsŭs Ăpōllŏ,

Pān dōctūs, Faūnī vātēs ēt pūlchĕr Ădōnīs.

Quīn ĕtĭām fōntīs spĕcŭlō mē mānĕ nŏtāvī,

nōndūm pūrpŭrĕōs Phoēbūs cūm tōllĕrĕt ōrtūs75

nēc trĕmŭlūm lĭquĭdīs lūmēn splēndērĕt ĭn ūndīs:

quōd vīdī, nūllā tĕgĭmūr lānūgĭnĕ mālās;

pāscĭmŭs ēt crīnēm; nōstrō fōrmōsĭŏr Īdā

dīcŏr, ĕt hōc īpsūm mĭhĭ tū iūrārĕ sŏlēbās,

pūrpŭrĕās laūdāndŏ gĕnās ēt lāctĕă cōllă80

ātque hĭlărēs ŏcŭlōs ēt fōrmām pūbĕrĭs aēvī.

Nēc sŭmŭs īndōctī călămīs: cāntāmŭs ăvēnā,

quā dīvī cĕcĭnērĕ prĭūs, quā dūlcĕ lŏcūtūs

Tītўrŭs ē sīlvīs dŏmĭnām pērvēnĭt ĭn ūrbēm.

Nōs quŏquĕ tē prōptēr, Dŏnăcē, cāntābĭmŭr ūrbī,85

sī mŏdŏ cōnĭfĕrās īntēr vībūrnă cŭprēssōs

ātque īntēr pīnūs cŏrўlūm frōndēscĕrĕ fās ēst."

Sīc pŭĕrī Dŏnăcēn tōtō sūb sōlĕ cănēbānt,

frīgĭdŭs ē sīlvīs dōnēc dēscēndĕrĕ suāsīt

Hēspĕrŭs ēt stăbŭlīs pāstōs īndūcĕrĕ taūrōs.90