IDAS - ALCON
Formosam Donacen puer Idas et puer Alcon
ardebant rudibusque annis incensus uterque
in Donaces uenerem furiosa mente ruebant.
Hanc, cum uicini flores in uallibus horti
carperet et molli gremium compleret acantho,
inuasere simul uenerisque imbutus uterque
tum primum dulci carpebant gaudia furto.
Hinc amor et pueris iam non puerilia uota:
quis anni ter quinque hiemes et cura iuuentae.
Sed postquam Donacen duri clausere parentes,
quod non tam tenui filo de uoce sonaret
sollicitumque foret pinguis sonus, improba ceruix
suffususque rubor crebro uenaeque tumentes,
tum uero ardentes flammati pectoris aestus
carminibus dulcique parant releuare querella;
ambo aeuo cantuque pares nec dispare forma,
ambo genas leues, intonsi crinibus ambo.
Atque haec sub platano maesti solatia casus
alternant, Idas calamis et uersibus Alcon.
ID. "Quae colitis siluas, Dryades, quaeque antra, Napaeae,
et quae marmoreo pede, Naiades, uda secatis
litora purpureosque alitis per gramina flores:
dicite, quo Donacen prato, qua forte sub umbra
inueniam, roseis stringentem lilia palmis?
Nam mihi iam trini perierunt ordine soles,
ex quo consueto Donacen exspecto sub antro.
Interea, tamquam nostri solamen amoris
hoc foret aut nostros posset medicare furores,
nulla meae trinis tetigerunt gramina uaccae
luciferis, nullo libarunt amne liquores;
siccaque fetarum lambentes ubera matrum
stant uituli et teneris mugitibus aëra complent.
Ipse ego nec iunco molli nec uimine lento
perfeci calathos cogendi lactis in usus.
Quid tibi, quae nosti, referam? Scis mille iuuencas
esse mihi, nosti numquam mea mulctra uacare.
Ille ego sum, Donace, cui dulcia saepe dedisti
oscula nec medios dubitasti rumpere cantus
atque inter calamos errantia labra petisti.
Heu, | heu! Nulla meae tangit te cura salutis?
Pallidior buxo uiolaeque simillimus erro.
Omnes ecce cibos et nostri pocula Bacchi
horreo nec placido memini concedere somno.
Te sine, uae misero, mihi lilia fusca uidentur
pallentesque rosae nec dulce rubens hyacinthus,
nullos nec myrtus nec laurus spirat odores.
At si tu uenias, et candida lilia fient
purpureaeque rosae, | et dulce rubens hyacinthus;
tunc mihi cum myrto laurus spirabit odores.
Nam dum Pallas amat turgentes unguine bacas,
dum Bacchus uites, Deo sata, poma Priapus,
pascua laeta Pales, Idas te diligit unam."
Haec Idas calamis. Tu, quae responderit Alcon
uersu, Phoebe, refer: sunt curae carmina Phoebo.
AL. "O montana Pales, o pastoralis Apollo,
et nemorum Siluane potens, et nostra Dione,
quae iuga celsa tenes Erycis, cui cura iugales
concubitus hominum totis conectere saeclis:
quid merui? Cur me Donace formosa reliquit?
Munera namque dedi, noster quae non dedit Idas,
uocalem longos quae ducit aëdona cantus;
quae licet interdum, contexto uimine clausae
cum paruae patuere fores, ceu libera ferri
norit et agrestes inter uolitare uolucres,
scit rursus remeare domum tectumque subire,
uiminis et caueam totis praeponere siluis.
Praeterea tenerum leporem geminasque palumbes
nuper, quae potui, siluarum praemia misi.
Et post haec, Donace, nostros contemnis amores?
Forsitan indignum ducis, quod rusticus Alcon
te peream, qui mane boues in pascua duco.
Di pecorum pauere greges, formosus Apollo,
Pan doctus, Fauni uates et pulcher Adonis.
Quin etiam fontis speculo me mane notaui,
nondum purpureos Phoebus cum tolleret ortus
nec tremulum liquidis lumen splenderet in undis:
quod uidi, nulla tegimur lanugine malas;
pascimus et crinem; nostro formosior Ida
dicor, et hoc ipsum mihi tu iurare solebas,
purpureas laudando genas et lactea colla
atque hilares oculos et formam puberis aeui.
Nec sumus indocti calamis: cantamus auena,
qua diui cecinere prius, qua dulce locutus
Tityrus e siluis dominam peruenit in urbem.
Nos quoque te propter, Donace, cantabimur urbi,
si modo coniferas inter uiburna cupressos
atque inter pinus corylum frondescere fas est."
Sic pueri Donacen toto sub sole canebant,
frigidus e siluis donec descendere suasit
Hesperus et stabulis pastos inducere tauros.
IDAS - ALCON
Fōrmōsām Dŏnăcēn pŭĕr Īdās ēt pŭĕr Ālcōn
ārdēbānt rŭdĭbūsque ānnīs īncēnsŭs ŭtērquĕ
īn Dŏnăcēs vĕnĕrēm fŭrĭōsā mēntĕ rŭēbānt.
Hānc, cūm vīcīnī flōrēs īn vāllĭbŭs hōrtī
cārpĕrĕt ēt mōllī grĕmĭūm cōmplērĕt ăcānthō,
īnvāsērĕ sĭmūl vĕnĕrīsque īmbūtŭs ŭtērquĕ
tūm prīmūm dūlcī cārpēbānt gaūdĭă fūrtō.
Hīnc ămŏr ēt pŭĕrīs iām nōn pŭĕrīlĭă vōtă:
quīs ānnī tēr quīnque hĭĕmēs ēt cūră iŭvēntaē.
Sēd pōstquām Dŏnăcēn dūrī claūsērĕ părēntēs,
quōd nōn tām tĕnŭī fīlō dē vōcĕ sŏnārēt
sōllĭcĭtūmquĕ fŏrēt pīnguīs sŏnŭs, īmprŏbă cērvīx
sūffūsūsquĕ rŭbōr crēbrō vēnaēquĕ tŭmēntēs,
tūm vēro ārdēntēs flāmmātī pēctŏrĭs aēstūs
cārmĭnĭbūs dūlcīquĕ părānt rĕlĕvārĕ quĕrēllā;
āmbo aēvō cāntūquĕ părēs nēc dīspărĕ fōrmā,
āmbŏ gĕnās lēvēs, īntōnsī crīnĭbŭs āmbŏ.
Ātque haēc sūb plătănō maēstī sōlātĭă cāsūs
āltērnānt, Īdās călămīs ēt vērsĭbŭs Ālcōn.
ID. "Quaē cŏlĭtīs sīlvās, Drўădēs, quaēque āntră, Năpaēaē,
ēt quaē mārmŏrĕō pĕdĕ, Nāiădĕs, ūdă sĕcātīs
lītŏră pūrpŭrĕōsque ălĭtīs pēr grāmĭnă flōrēs:
dīcĭtĕ, quō Dŏnăcēn prātō, quā fōrtĕ sŭb ūmbrā
īnvĕnĭām, rŏsĕīs strīngēntēm līlĭă pālmīs?
Nām mĭhĭ iām trīnī pĕrĭērūnt ōrdĭnĕ sōlēs,
ēx quō cōnsuētō Dŏnăcēn ēxspēctŏ sŭb āntrō.
Īntĕrĕā, tāmquām nōstrī sōlāmĕn ămōrīs
hōc fŏrĕt aūt nōstrōs pōssēt mĕdĭcārĕ fŭrōrēs,
nūllă mĕaē trīnīs tĕtĭgērūnt grāmĭnă vāccaē
lūcĭfĕrīs, nūllō lībārūnt āmnĕ lĭquōrēs;
sīccăquĕ fētārūm lāmbēntēs ūbĕră mātrūm
stānt vĭtŭli ēt tĕnĕrīs mūgītĭbŭs āĕră cōmplēnt.
Īpse ĕgŏ nēc iūncō mōllī nēc vīmĭnĕ lēntō
pērfēcī călăthōs cōgēndī lāctĭs ĭn ūsūs.
Quīd tĭbĭ, quaē nōstī, rĕfĕrām? Scīs mīllĕ iŭvēncās
ēssĕ mĭhī, nōstī nūmquām mĕă mūlctră văcārĕ.
Īlle ĕgŏ sūm, Dŏnăcē, cuī dūlcĭă saēpĕ dĕdīstī
ōscŭlă nēc mĕdĭōs dŭbĭtāstī rūmpĕrĕ cāntūs
ātque īntēr călămōs ērrāntĭă lābră pĕtīstī.
Heū, | heū! Nūllă mĕaē tāngīt tē cūră sălūtīs?
Pāllĭdĭōr būxō vĭŏlaēquĕ sĭmīllĭmŭs ērrō.
Ōmnēs ēccĕ cĭbōs ēt nōstrī pōcŭlă Bācchī
hōrrĕŏ nēc plăcĭdō mĕmĭnī cōncēdĕrĕ sōmnō.
Tē sĭnĕ, vaē mĭsĕrō, mĭhĭ līlĭă fūscă vĭdēntūr
pāllēntēsquĕ rŏsaē nēc dūlcĕ rŭbēns hўăcīnthūs,
nūllōs nēc mŷrtūs nēc laūrūs spīrăt ŏdōrēs.
Āt sī tū vĕnĭās, ēt cāndĭdă līlĭă fīēnt
pūrpŭrĕaēquĕ rŏsaē, | ēt dūlcĕ rŭbēns hўăcīnthūs;
tūnc mĭhĭ cūm mŷrtō laūrūs spīrābĭt ŏdōrēs.
Nām dūm Pāllăs ămāt tūrgēntēs ūnguĭnĕ bācās,
dūm Bācchūs vītēs, Dēō sătă, pōmă Prĭāpūs,
pāscŭă laētă Pălēs, Īdās tē dīlĭgĭt ūnām."
Haēc Īdās călămīs. Tū, quaē rēspōndĕrĭt Ālcōn
vērsū, Phoēbĕ, rĕfēr: sūnt cūraē cārmĭnă Phoēbō.
AL. Ō mō"ntānă Pălēs, ō pāstōrālĭs Ăpōllŏ,
ēt nĕmŏrūm Sīlvānĕ pŏtēns, ēt nōstrā Diōnē,
quaē iŭgă cēlsă tĕnēs Ĕrўcīs, cuī cūră iŭgālēs
cōncŭbĭtūs hŏmĭnūm tōtīs cōnēctĕrĕ saēclīs:
quīd mĕrŭī? Cūr mē Dŏnăcē fōrmōsă rĕlīquīt?
Mūnĕră nāmquĕ dĕdī, nōstēr quaē nōn dĕdĭt Īdās,
vōcālēm lōngōs quaē dūcĭt ăēdŏnă cāntūs;
quaē lĭcĕt īntērdūm, cōntēxtō vīmĭnĕ claūsaē
cūm pārvaē pătŭērĕ fŏrēs, ceū lībĕră fērrī
nōrĭt ĕt āgrēstēs īntēr vŏlĭtārĕ vŏlūcrēs,
scīt rūrsūs rĕmĕārĕ dŏmūm tēctūmquĕ sŭbīrĕ,
vīmĭnĭs ēt căvĕām tōtīs praēpōnĕrĕ sīlvīs.
Praētĕrĕā tĕnĕrūm lĕpŏrēm gĕmĭnāsquĕ pălūmbēs
nūpēr, quaē pŏtŭī, sīlvārūm praēmĭă mīsī.
Ēt pōst haēc, Dŏnăcē, nōstrōs cōntēmnĭs ămōrēs?
Fōrsĭtăn īndīgnūm dūcīs, quōd rūstĭcŭs Ālcōn
tē pĕrĕām, quī mānĕ bŏvēs īn pāscŭă dūcō.
Dī pĕcŏrūm pāvērĕ grĕgēs, fōrmōsŭs Ăpōllŏ,
Pān dōctūs, Faūnī vātēs ēt pūlchĕr Ădōnīs.
Quīn ĕtĭām fōntīs spĕcŭlō mē mānĕ nŏtāvī,
nōndūm pūrpŭrĕōs Phoēbūs cūm tōllĕrĕt ōrtūs
nēc trĕmŭlūm lĭquĭdīs lūmēn splēndērĕt ĭn ūndīs:
quōd vīdī, nūllā tĕgĭmūr lānūgĭnĕ mālās;
pāscĭmŭs ēt crīnēm; nōstrō fōrmōsĭŏr Īdā
dīcŏr, ĕt hōc īpsūm mĭhĭ tū iūrārĕ sŏlēbās,
pūrpŭrĕās laūdāndŏ gĕnās ēt lāctĕă cōllă
ātque hĭlărēs ŏcŭlōs ēt fōrmām pūbĕrĭs aēvī.
Nēc sŭmŭs īndōctī călămīs: cāntāmŭs ăvēnā,
quā dīvī cĕcĭnērĕ prĭūs, quā dūlcĕ lŏcūtūs
Tītўrŭs ē sīlvīs dŏmĭnām pērvēnĭt ĭn ūrbēm.
Nōs quŏquĕ tē prōptēr, Dŏnăcē, cāntābĭmŭr ūrbī,
sī mŏdŏ cōnĭfĕrās īntēr vībūrnă cŭprēssōs
ātque īntēr pīnūs cŏrўlūm frōndēscĕrĕ fās ēst."
Sīc pŭĕrī Dŏnăcēn tōtō sūb sōlĕ cănēbānt,
frīgĭdŭs ē sīlvīs dōnēc dēscēndĕrĕ suāsīt
Hēspĕrŭs ēt stăbŭlīs pāstōs īndūcĕrĕ taūrōs.