PRAEFATIO

Phoebe, salutiferum quod pangimus adsere carmen

inuentumque tuum prompto comitare fauore.

Tuque, potens artis, reduces qui tradere uitas

nosti et in caelum manes reuocare sepultos,

qui colis Aegeas, qui Pergama quique Epidaurum,

qui quondam placida tectus sub pelle draconis

Tarpeias arces atque inclita templa petisti

depellens taetros praesenti numine morbos:

huc ades et quicquid cupido mihi saepe locutus

firmasti, cunctum teneris expone papyris.

I-AD CAPITIS CVRATIONEM

balsama si geminis instillans auribus addas,

tum poteris alacrem capitis reparare uigorem.

Vel quae septenis censentur gramina nodis

utiliter nectes uel corno ex arbore sertum.

Puleiumue potens una super aure locabis

aut illud mixto coctum clementer aceto

cauta nare trahes; seu uisco lintea nexo

induces fronti seu tritae gramina mentae;

spongia cum tepidis adnexa liquoribus imbris

profuit aut hedera ex oleo colata uetusto;

profuit et cocleis frontem tractare minutis.

Si nocuit cerebro uiolentia solis aperto,

saepe chelidonia ex acido perducta liquore

sanauit; prosunt et amica papauera somno,

si prius in lento madefacta terantur oliuo.

II-HEMIGRANIO MEDENDO

portio si capitis morbo temptatur acuto,

alia diuersam lana contecta per aurem

inducta prosunt et eodem balsama pacto;

alia uel ternis piperis terna addita granis

trita linis: certam dabit haec tibi cura salutem.

III-AD PORRIGINEM DEPELLENDAM

est insensibilis morbus, sed noxia formae,

cum caput immensa pexum porrigine ninguit,

copia farris uti frendentibus edita saxis.

Hanc poterit maluae radix decocta leuare;

aut tu fenuculum nitrumque et sulphura uiua

contere, deinde caput permixtis ablue cunctis;

furfuribusue nouis durum miscebis acetum,

ut uarios crines tali des unguine puros;

prodest et tarda demptus testudine sanguis

et prodest cedro demissus ab arbore sucus.

Desinet interea glomerari farrea nubis

cessabitque grauis crebrae porriginis imber.

IV-AD CAPILLOS TINGUENDOS

quos pudet aetatis longae, quos sancta senectus

offendit, cupiunt properos ‹si› abscondere canos

et nigrum crinem fuco simulare doloso,

his prodest acri contrita cupressus aceto

uel frons lentisci uel tristia poma sabuci;

lumbrici quoque terrestres miscentur oliuo

et iuuenem praestant rediuiuo flore capillum.

Praeterea niueum poterit depellere uultum

resina ex facili cera uiscoque coacta.

Ad rutilam speciem nigros flauescere crines

unguento cineris praedixit Tullius auctor.

Si praegnans artus captiui soricis edit,

dicuntur fetus nigrantia lumina fingi.

V-AD PTHIRIASIN ARCENDAM

noxia corporibus quaedam de corpore nostro

progenuit natura uolens abrumpere somnos,

sensibus et monitis uigiles intendere curas.

Sed quis non paueat Pherecydis fata tragoedi,

qui nimio sudore fluens animalia taetra

eduxit, turpi miserum quae morte tulerunt.

Sylla quoque infelix tali languore peresus

corruit et foedo se uidit ab agmine uinci.

Saepius ergo decet mordax haurire sinapi,

uel nitro ac sale permixtis acidoque liquore

laxatis, ut sint simul alia, tangere corpus,

aut lacrimis hederae aut suco perducere cedri,

quin etiam furfur mixto medicatur aceto.

Vnda maris lendes capiti deducet iniquas

et quicquid crebri defendit silua capilli.

VI-PRURIGINI, PAPULIS ET SCABIE ARCENDIS

inlotus sudor uel copia nobilis escae

saepe graui scabie correptis asperat artus.

Ergo lutum prodest membris adhibere fricatis,

quod facit ex asino saccatus corporis umor;

nec pudeat tractare fumum, quod bucula fudit;

stercoris ex porco cinerem confundito lymphis,

sic pauidum corpus dextra parcente foueto;

proderit ex oleo puluis, quem congerit alte

dulcibus ex latebris patiens formica laborum:

conuenit hinc tepido lita tradere corpora soli.

Feruentes papulas papiro curato liquenti,

aut acido Baccho miscebis farra lupini

atque hinc in calido percurres membra lauacro.

Pruritus autem salsos leuat umor aceti

siue maris rabidi sudor cocleaeque minutae,

quarum contactu perimetur acerba libido.

VII-PHRENESI ET CAPITI PURGANDO

ex uitio cerebri phrenesis furiosa mouetur

amissasque refert frendens amentia uires,

siue calens febris iactatos exedit artus

siue meri gustus seu frigoris efficit aura.

Conuenit calidis pecudum pulmonibus apte

tempora languentis medica redimire corona.

Inlotis etiam lanis suffire memento

cerritum; saepe horrendi medicantur odores.

Non semper praesens dolor est sanabilis: ergo

cura magis prodest uenturis obuia morbis

atque ideo sanos etiam curarier est par.

Purgatur cerebrum mansa radice pyrethri,

unguitur et sucis, dederit quos parua sabucus,

expressusque hederae mandatur naribus umor

aut mixtum rutae cerebro instillatur acetum.

VIII-DEFLUXU CAPILLORUM ET MACULIS CAPITIS TOLLENDIS

defluit expulsus morbo latitante capillus,

si raro lauitur; seu uis epota ueneni

seu salamandra potens nullisque obnoxia flammis

eximium capitis tactu deiecit honorem.

Nonnunquam uariant maculae paruisque parumper

orbibus aspersum ducit noua uulnera tempus.

Vipereae pellis cinerem | his addito rebus

roboreasue pilas ursino iungito seuo

uel testudineo mala permulceto cruore.

IX-VMORIBUS ET PERFRICTIONIBUS SEDANDIS

saepe ita peruadit uis frigoris ac tenet artus,

ut uix quaesito medicamine pulsa recedat.

Si ranam ex oleo decoxeris, abice carnem,

membra foue. Parili ratione rigorem

urticae semen perceptaque frigora uincit.

Et ceruina potest mulcere medulla rigorem.

Decoctum raphani semen cum melle uorabis.

Siue fel ursinum tepefacta dilue lympha:

proderit hoc potu; seu cassis ostrea testis

usta dabit cinerem, qui pro sale sumptus in escis

decutiet gelidum calefacto uertice uirus.

Nonnullus liquidum sugit mulsumque sinapi

palatoque agitat pariter retinensque uomensque.

Alia nonnulli mandunt oleiue liquore

perfundunt calido cerebrum nasique latebras.

Quidam lactucae credunt prodesse sapores.

Curandi modus hic et suauis et utilis idem est.

X-ELEPHANTIASI PROPELLENDAE

est elephans morbus tristi quoque nomine dirus,

non solum turpans infandis ora papillis,

sed cita praecipitans funesto fata ueneno

huic erit aduersus cedri de cortice sucus

mustelaeque cinis uel fusus sanguis ab illa.

Nonnulli dixere serum prodesse bibendo.

Mentastri folium potu apposituque salubre est,

nec frustra bulbos et sulfura iungit aceto

qui cupit horribiles ad pristina reddere uultus.

Praeterea nitrum debes cum melle iugatum

spargere lacte bouis, uarias sic unguere frontes.

Cerussam et chartam, quam gens Aegyptia mittit,

ture simul misceque oleo, quod flore rosarum

conditum est: line sic faciem, sic redde salutem.

XI-CUTIS ET FACIEI VITIIS PROPELLENDIS

inuida si maculat faciem lentigo decoram

nec prodesse ualent naturae dona benignae,

erucam atque acidum laticem simul inline malis;

proderit et bulbus mellis dulcedine uictus,

crudaue dulcacido miscebis rapa liquori,

sanguine uel leporis morbus delebitur oris.

Frons salicis cum flore suo contrita medetur.

Saepiolae cineres ex ossibus omnia leuant.

Cygneos adipes hilaro misceto Lyaeo:

omne malum propere maculoso ex ore fugabis.

Horrebit si liuor atrox aut nigra cicatrix,

attrito sapone genas purgare memento.

Rugarum sulcos lentisci mastice tendes.

Si uero uitium est quod ducit ab impete nomen,

hoc matutina poteris cohibere saliua

seu folio platani, quod mansum mane uorabis.

Foeda fluunt curui quae purgamenta cameli

urentur cineremque dabunt, iungentur aceto

mascula tura simul, diuinaque cura ualebit.

XII-AURIUM VITIIS SUCCURRENDIS

cum saeuus teneras dolor alte sauciat aures,

fraxinea in flammis fundit quem talea sucum

instilla siue obscaenos ex uirgine rores

aut sucum, ex folio dederit quem populus alba.

Saepe chelidoniae rapidum sociatur acetum

adiunctoque nitro procedit cura salubris.

Mentastri liquor expressus conducere fertur.

Infectum uiolis oleum bene consulit auri.

Annosa rubros si legeris arbore uermes,

ex oleo tere: sic tepidos infunde dolenti.

Si uero obstrusa sensus morietur in aure,

lumbricos terrae seuumque ex ansere rauco

excoque: uel ueterem poteris dissoluere morbum.

Fella bouis surdis etiam prodesse loquuntur,

si iungas olidae graue quod minxere capellae.

Si uero incautas animal penetrauerit aures,

proderit admixto pauidi fel muris aceto.

At si lympha nocens peruaserit, anseris aptus

immittetur adeps caeparum non sine suco,

qui grauis est oculis, sensum tamen auribus auget.

Vis et Phoebigenae diuinam discere curam?

Si qua uel annosis confecta doloribus auris

plectitur, hoc uno medicamine cuncta uigebit.

Alia tu septem numero septemque lupinos

ceruinam dabis in testam, tum Delphica frondis

addatur, mixto totum feruescat aceto:

doctus eris tepidos illinc immittere rores.

XIII-OCULORUM DOLORI MITIGANDO

summa boni est alacres homini contingere uisus,

quos quasi custodes defensoresque pericli

prospiciens summa natura locauit in arce,

sic tamen ut nullos paterentur desuper ictus

atque supercilio pauidi tegerentur opaco.

Sed dolor immeritum lumen si forte lacessit,

lana madens oleo noctu conectitur apte

uiuentisue nepae lumen gestatur amicum.

Ex folio caulis cineres confractaque tura

et laticem Bacchi fetae cum lacte capellae

desuper induces atque una nocte probabis.

Hyblaei mellis sucus cum felle caprino

subueniunt oculis dira caligine pressis.

Vettonicae mansus siccabit lumina sucus.

Si tenebras oculis obducit pigra senectus,

expressae marathro guttae cum melle liquenti

detergere malum poterunt uel uulturis atri

fella, chelidonio fuerint quae gramine mixta:

haec etiam annosis poterunt succurrere morbis.

Fel quoque de gallo mollitum simplice lympha

exacuit puros dempta caligine uisus.

Siue columbarum fimus ‹ad›miscetur aceto

seu fel perdicis parili cum pondere mellis.

Vina chelidoniae simili ratione iugantur

efficiuntque suo praeclaros unguine uisus,

aspera quin etiam mulcent et rupta reducunt.

Si genus est morbi, miserum quod lumen adurit,

hic calor infuso mitescit lacte canino.

Si tumor insolitus typho se tollet inani,

turgentes oculos uili circumline caeno.

Anguibus ereptos adipes aerugine misce:

hi poterunt ruptas oculorum iungere partes.

Si uero horrendum ducent glaucomata plumbum,

spiritus alterius prodest, qui grana cumini

pallentis mandens uisus exalat in ipsos.

XIV-DENTIUM VITIO ET ORIS FETORI MEDENDO

haud facile est acrem dentis tolerare laborem:

quo magis est aequum medicam pernoscere curam.

Cum Baccho uiolas incoxeris, ore teneto.

Mansus item prodest sucis oleaster acerbis:

hinc oscedo fugit, linguae quoque uulnera cedunt.

Cum uino piper et nitro tepidum inde dolenti.

Saepe chelidoniae suco uel lacte capellae

sanescunt dentes aut tauri felle iuuantur.

Aut acidi latices clauso uoluuntur in ore.

Manditur apta rubus gingiuis et bona labris.

Lentiscus myrtusque emendant oris odorem.

Quod uero assumpsit nomen de dente fricando,

ceruino ex cornu cinis est, aut ungula porcae

torrida, uel cinis ex ouis, sed non sine uino,

muricis aut tosti uel bulbi extincta fauilla.

Ambitiosa putas? Sunt ista salubria cunctis.

Exesos autem dentes si forte quereris,

ure fimum muris, patulis et hiatibus adde;

uel cinerem dentis ceruini extinguere aceto

conuenit atque cauis immittere partibus apte.

Prodest et puluis lumbrici corpore tosto.

Ora ambusta cibo sanabis lacte canino.

Saepe etiam gelida gingiuas collue lympha,

dentibus ut firmum possis seruare uigorem.

Si uero infandum proserpit ad intima uulnus,

permisceto salem parili cum pondere turis:

hinc tractato locum: miram experiere medelam.

Aut tu sume pilam, quae caudis haeret ouinis:

haec siccata dabit molles et fracta farinas,

huius et attritu taetrum mulcebitur ulcus.

XV VUAE FAUCIBUS ‹COLLO› ET QUAE MOLLIENDA SUNT SANANDIS

aegrescunt tenerae fauces, cum frigoris atri

uis subiit uel cum uentis agitabilis aër

uertitur atque ipsas flatus grauis inficit undas

uel rabidus clamor, fracto cum forte sonore

plenum radit iter. Sic est Hortensius olim

absumptus; causis etenim confectus agendis

obticuit cum uox domino uiuente periret

et nondum extincti moreretur lingua diserti.

Ergo omni studio quaeres inhibere dolorem.

Simplicibus lymphis confunditur aërium mel,

additur excussus niuea similagine furfur:

decocta haec clauso simul exercentur in ore.

Praeterea fauces extrinsecus unguere prodest

ursino et tauri seuo cerisque remissis,

omnia quae geminis aequabis lancibus ante.

Disce etiam miram ex humili medicamine curam.

Attiaco melli iunges agreste papauer

decoctumque simul mandes mansumque uorabis.

Crinitae porri radices quinque coquantur,

hinc aqua non feruens uoluatur fauce sonora

nec tamen in stomachum descendat gutta patentem.

Si uero adflictam languor deiecerit uuam,

tunc horas aliquot pronus recubare memento;

aut illam puluis tosti releuabit anethi

aut cinis ex coclea uel torrida brassica flammis.

Angina uero mixtum sale poscit acetum,

quod refert clauso uersatum agitare palato.

At si ceruices durataque colla rigebunt,

(mira loquor) geminus mulcebitur unguine poples:

hinc longum per iter neruos medicina sequetur;

anseris aut pingui torpentia colla fouebis.

Inditur et ualido multum lens cocta in aceto

aut caprae fimus ex bulbo aut ceruina medulla:

hoc etiam inmotos flectes medicamine neruos.

Quos autem uocitant tolles, attingere dextra

debebis, qua gryllus erit pressante peremptus.

XVI TUSSI ET COLERIBUS SEDANDIS

noxia si cholerum penitus saeuire uenena

perspicies, cocta lactucae fronde leuabis,

proderit et caules adsumere saepe madentes.

Interdum fauces tussi quatiuntur atroci:

alia tum sumis decocta et melle peruncta,

semina uel raphani permixto dulcia melle.

Aut si fraxinea semen de fronde reuellis,

interiora uora, uetitus contingere dente.

Ouum melle teres domitum feruentibus undis

marrubiumue potens: haec faucibus optima sumes

frenabisque grauem facili medicamine tussim.

XVII STOMACHO ET DIGESTIONI

qui stomachum regem totius corporis esse

contendunt, uera niti ratione uidentur.

Huius enim ualidus firmat tenor omnia membra

aut contra eiusdem franguntur cuncta dolore.

Quin etiam, nisi cura iuuat, uitiare cerebrum

fertur et integros illinc auertere sensus.

Lactucae semen nigrae, quod lignea pila

triuerit, admixto ieiunus sumito melle;

sed coclear trinum gustu tibi sufficit uno.

Aut tritum semen raphani mulsumque iuuabit;

siue duae partes apsinthi ac tertia rutae

decoctis potantur aquis siliquaeque madentes,

semina uel marathri fetae cum lacte capellae;

puleium quoque decoctum curabit amice.

Et potu et fotu stomacho conducit acetum.

Seu cocleas undis calefactas ac prope uictas

suppositis torre prunis uinoque garoque

perfusas cape: sed prodest magis esse marinas.

At male digestis si crapula saeuiet escis,

ex pipere et calida florem de rore marino

ebibe; seu salibus piper adde et tenue cuminum,

quae coctis iunges epulis ac rapta uorabis.

Aut cubitum pergens sucum cape tristis aceti.

Ventriculus mergi tactus sale theriacusque

tosto pane super, piperis quoque puluere multo

miscetur: capies diuinum munus in istis.

Proderit hoc stomacho, uictas et concoquet escas:

grana peregrini piperis diffindito quinque,

nicolao molli quae mane inserta capesses.

XVIII FELLI VOMITO ET THISI

lutea si crescent et cunctis noxia fella,

alia parua nouem, piperis tot permole grana,

quae cyatho diluta gari mandesque bibesque:

haec iterum septena capis, post denique quina.

Praeterea caules, si frondet passa, sabuci

decoctos sale permisces ac spargis oliuo:

tum capis ac tali auxilio fella horrida purgas.

Prosunt et pelagi latices, quos pondere iusto

dulcibus adsocias lymphis mellique liquenti.

Et niueus prodest ex ubere sucus asellae,

si tepido uinum infundas ac mella piperque.

At uomitum radix narcissi pota mouebit.

Si uero pthisis annoso sedet improba morbo,

intritas uino cocleas hausisse iuuabit.

Proderit et ueteris seui pila sumpta suilli,

quo scapulas quoque perducit medicina salubris.

XIX MAMMIS SANANDIS VEL STRINGENDIS

ubera fecundo ualde lactentia suco

saepe sibi noxae nimium manando fuerunt:

faece igitur ualida saeui reprimentur aceti.

Post partum tumidas iniuste adsurgere mammas

interdum aspicies: harum mala commemoratur

murinum fimus ex pluuio sedare liquore.

Sin autem clausas penitus dolor angit acerbus,

lumbricis terrae turgentes ungue corymbos.

Si castigatas studium est praestare papillas,

ex hedera sertis ambas redimire memento,

protinus et raptas fumis mandare coronas;

anseris aut seuum pariter cum lacte tepenti

aut ouum inlinito, tulerit quod garrula perdix.

Praeterea pluuio decocta papauera rore

haerescant, multis post absoluenda diebus.

Vis et Phoebigenae caelestia sumere dona,

ubera cum taetris laniata doloribus horrent?

Nauis ramentum et quae nomine prasion herba est

et quae uulgari sermone insana uocatur

(Graecus hyoscyamon propria scit dicere lingua)

nec non et calami radix lapathique legumen

mixta dabunt miras (experto crede) medelas.

XX REIECTIONI CIBI AUT SANGUINIS ABSTINENDAE

si stomachus nondum concoctas expuit escas

et magis atque magis uitium recolendo ualescit,

alia caedemus crebrumque trahemus odorem.

Sin etiam rutilus referetur pectore sanguis,

sorbitio mentae, raphanus uel cocta iuuabit.

Saepe lapis teritur (specularem nomine dicunt)

et mixtis hauritur aquis sistitque cruorem.

Vritur interdum raptus de subere cortex,

et cinis ex calido prodest epota Lyaeo;

ouorum cinis aut coclearum aut denique melis

aut cinis ex salicum ramis prodesse putatur;

aut platani pilulas acri infundemus aceto:

nullus erit sanguis, quem non cibus iste moretur.

XXI IECORIS ET LATERIS VITIIS MEDENDIS

si mollis iecoris fibras dolor angit acerbus,

protinus ex mulsa potanda elelisphagus herba est,

sumitur aut semen, quod fraxinus alta profudit,

uulturiiue iecur uel ius perdicis apricae.

Praeterea simili dragma pix dura piperque

franguntur; sic in mollito puluere iuncta

egelidis miscentur aquis recreantque bibentem.

Absinthi quoque decocti potabitur humor.

Si latus immeritum morbo temptatur acuto,

accensum tingues lapidem stridentibus undis,

hinc bibis; aut aceris radicem tundis et una

cum uino capis: hoc praesens medicamen habetur.

Quid referam multis conposta Philonia rebus,

quid loquar antidotus uarias? Dis ista requirat,

at nos pauperibus praecepta dicamus amica.

Nec non et iecoris quaeretur fibra lupini

iungeturque simul costum foliumque piperque;

diluta quae duro dantur potanda Lyaeo.

Est et uis morbi, quod 'telum' commemoratur,

cum subito dolor insanus furit incitus ictu:

Persicus huic potum e nucleo dabit interiore;

quae mihi cura satis casu monstrante probata est.

XXII SPLENI CURANDO

quando lien tumido circumligat ilia uinclo

et plena splenis demonstrant membra rigorem,

mollibus ex hederae tornantur pocula lignis:

hinc trahet adsuetos aeger quoscunque liquores.

Aut uiridis coctorum holerum potabitur unda.

Proderit exsucto fluuialis hirudo cruore,

siue myrica potens seu ros cum pane marinus,

aut hederae sucus potu apposituque iuuabit.

Nec non intactam ferro quam uideris alnum,

huic liber eripitur ferro sine decoquiturque,

donec uictarum pars tertia subsit aquarum:

hinc medico potu pulsus dolor omnis abibit.

Nonnulli memorant consumi posse lienem,

si qui eruum semper ieiuno sumpserit ore.

Arida ficus item feruente domatur aceto

et trita inlinitur, uel splen apponitur haedi.

Marrubium in uino potum prodesse loquuntur.

Praeterea piper ac nepetae cum flore et anethum

nicolausque, apio ac boletus iungitur una:

horum decoctos latices potare salubre est.

Puleium, abrotonum nitida cum mastice coctum

ac thymbrae speciem, quam commemorant cephaloten,

praedixit spleni deus Idae posse mederi.

Dulcia Plautus ait grandi minus apta lieni.

Splen tumidus nocet et risum tamen addit ineptum,

ut mihi Sardonicis uideatur proximus herbis,

irrita quae miseris permiscent gaudia fatis.

Dicitur exsectus faciles auferre cachinnos

perpetuoque aeuo frontem praestare seueram.

XXIII PRAECORDIIS SANANDIS

languida si duro turgent praecordia morbo,

miscetur mulsae farris sextarius undae

nec non et lini tunsum siliquaeque legumen:

haec decocta simul nondumque tepentia nectes.

Aut quae poma Cydon Cretaeis misit ab oris

cocta lines, durum ut possis mollire tumorem.

Ocima praeterea bulbiue linuntur amari.

Proderit et lymphis corpus mersare marinis.

Quin etiam catulum lactantem adponere membris

conuenit: omne malum transcurrere fertur in illum;

cui tamen extincto munus debetur humandi.

Humanos quoque contactus mala tanta sequuntur

et iunctus uitium ducit de coniuge coniux.

Quod superest styraci iunges ramenta carinae

quodque decem ex rebus confit simul atque uocatur,

masticis addentur fractae iam mollia farra:

talibus auxiliis praecordia fota resident.

XXIV LUMBIS ET RENIBUS SANANDIS

cum saeuit penitus haerens iniuria lumbis,

igne lapis candens datur exultantibus undis:

hoc poteris potu tristem superare dolorem.

Aut pice cum molli nitrum sulphurque et acetum

sucida lana rapit contacta calentibus isdem:

proderit hanc aegris crebro perducere membris.

Aut caput asparagi cum uino sume uetusto

seu mauis adpone: modus conducit uterque.

Aut adipe inmixtum lumbis inductio sulphur.

Saepe chelidoniam cum suco Palladis addes

farraque quae tremulis prosunt sudantia flammis.

Fertur amygdalinae sucus nucis esse bibendus:

pinsitur haec tepidoque absorbitur indita fonti.

Aut tres ex uino cocleas feruescere coges

cumque suis domibus franges; piperis quoque grana

ter quina adicies potuque iuuaberis illo.

Furfur item parca fuerit cum feruidus unda,

post oleo madidus saccis immittitur aptis,

quos uix passuris urentes addito membris.

Prodest ceruinae uiolens natura medullae.

Nec nocuit ciceris cocti potasse liquorem;

aut mixtam teneris madidamque elelisphacon undis

contere tumque simul cum mastice confer anethum

quodque decem ex rebus componi ex nomine clarum est:

his continge locum: deus haec mihi certa probauit.

XXV VENTRIS DOLORI MITIGANDO

si dolor insanus tota desaeuit in aluo,

heminis tribus in lympha‹e› ualidam coque rutam

atque apium, donec duplex pars desit aquarum:

potus erit medicus non detractante palato.

Praeterea niuei sterilis testa uritur oui;

quae postquam in taetram fuerit conuersa fauillam,

ex calidis potatur aquis et pota medetur.

Nec non iungenda est utero noua uirga myricae:

inlaesa haec ferro terraque intacta geratur.

Aut medio uentris prodest aspargere terram,

quam signauerunt uestigia pressa rotarum.

Proderit et puluis facili sub cardine raptus.

Quin etiam ex lymphis tritum potare cuminum

conueniet, quod iam nobis documenta probarunt.

Menta quoque hoc pacto medicos dabit hausta sapores.

Coeliacos autem recreabis pane salubri,

quem madido farre efficies ac mollibus ouis,

quorum testa fero prius euanescat aceto.

Refert et teretes bulbos mollire terendo

cumque his Lenaei durum potare fluentum.

XXVI HYDROPI DEPELLENDAE

corrupti iecoris uitio uel splenis acerbus

crescit hydrops aut cum siccatae febre medullae

atque auidae fauces gelidum traxere liquorem.

Tum lympha interius uitio gliscente tumescit

secernens miseram proprio de uiscere pellem.

Conueniet tenerae radix decocta sabuci

in geminis calidi cyathis potanda Lyaei.

Fraxineum semen cum Bacchi rore bibendum est.

Nec non adposito curantur dropace membra,

qui subito raptos uentos sucosque [mire] reuellit.

Nec non in tepidis conuolues corpus harenis.

Adposituque leues nepetae gustuque iuuabunt.

Saepe et scillino pelluntur noxia Baccho.

Elleboro bene purgatur lymphaticus error.

Aut huius uice sementis scopulosa genestae

miscetur mulsis et cautis ducitur undis.

Est qui praeualidum fricto sale miscet acetum

atque olei suco, refricatque albentia membra

aut calido filicis radicem mollit Iaccho,

unguine quo frangit uires languoris aquosi.

XXVII VENTRI MOLLIENDO

saepe cibi specie, uitio uel corporis ipso

potibus aut duris restricta morabitur aluus.

Vincetur talis mora gramine Mercuriali,

cuius aquam cocti minimo cum melle bibemus.

Prunaque conueniunt, quae mittit clara Damascus.

Multos praeterea medici componere sucos

adsuerunt; pretiosa tamen cum ueneris emptum,

falleris frustraque immensa nomismata fundes.

Quin age et in tenui certam cognosce salutem.

Aut igitur tectum lana supponis alumen

aut edis in patinis tenerae decocta sabuci

uel cum lacte caprae salsum mulsumque capessis.

Crede tamen potum meliorem lactis equini:

dicitur hic dulces asinae praeuincere sucos.

Siluestris fici lacrimam prodesse loquuntur.

Quodque ratis melius uerbis dicemus Horati:

'mitulus et uiles pellunt obstantia conchae'.

Sed cocleas prius est urtica aut furfure pasci:

purior hinc gustus noxa sine mouerit aluum.

Saepe thalassomeli adiecto cumulauimus imbri:

haec purgant, parili fuerint si pondere mixta.

XXVIII SOLUTIONI VENTRIS ET DYSENTERIAE COMPESCENDAE

tam uarii casus mortalia saecla fatigant,

ut sint diuersis obnoxia corpora morbis.

Saepe etenim nimio cursu fluit impetus alui:

frenatur, mixto cum feruet brassica uino

aut cerasi uictum longo iam tempore pomum.

Sucus Aminei cum pane medetur Iacchi

uel bene permixtum calida potatur acetum:

uile quidem facili factu, tamen utile potu.

Si laedent medica data purgatoria dextra,

adiecto piperis medicatur puluere calda.

Sin autem longo decurrent intima fluxu

atque immane malum multo iam tempore gliscet,

torridus ex uino cortex potabitur oui.

Ramentum niuei credunt prodesse elephanti.

Arbore Pyramea cortex derepta coquetur

axe sub aetherio, tum nigro mixta Lyaeo

inmensum poterit potu retinere fluorem.

Numinis aut iussu cedrini mastice misces

mollitamque picem et rasum de nauibus unguen:

languida quo fidens medicamine membra fouebis.

Proderit et pueris, quos dentis origo fatigat,

castaneas coxisse nuces et sorba uetusta

atque apium caulesque, rubus quos fundit acuta:

potio quae fluidam consumpta morabitur aluum.

XXIX LUMBRICIS ET TINEIS ASPURGANDIS

quid non aduersum miseris mortalibus addit

natura, interno cum uiscere taenia serpens

et lumbricus edax uiuant inimica creanti?

Quod genus assiduo laniat praecordia morsu,

saepe etiam scandens oppletis faucibus haeret

obsessasque uias uitae concludit anhelae.

Ergo cinis cornu ceruini proderit haustus

uel nepetae tritum ex uino uel lacte capellae;

nec non et sucus medici potatur aceti.

Prodest praeterea cum Baccho Persica frondis.

Democritus memorat mentae conducere potum.

Sumitur abrotonum nec non et uile melanthum.

Alia per sese sanant aut uis coriandri.

Quin et marrubium decoctum haustumque iuuabit.

Puleiumue potens et agreste iugatur anethum:

synthesis haec prodest unda mollita calenti.

XXX COLO SEDANDO

cum colum, inuisum morbi genus, intima carpit,

mande galeritam uolucrem quam nomine dicunt.

Aut pauidi leporis madefacta coagula pota.

Siue apio nepetas tereti cum mastice iunge

nec non et species ambas halantis anethi,

quarum decoctos patiens haurito liquores.

XXXI VESSICAE ET CAUCULO PURGANDO

si cui uessicae tardus cunctabitur umor,

haec mora rumpetur uino peruicta uetusto.

Proderit ex paruis acinos potare sabucis

aut hederae sucum aut lacrimosi trita sinapi.

Nec non resinas ex Oricia terebintho

in speciem eruiliae paruos glomerabis in orbos,

quos ternos tepida mixtos hausisse medella est.

Quondam etiam nimio praeceps urina fluento

inrigat exuuias obscaenoque inficit imbri:

tum leporis cerebrum ex uino potare licebit.

Si dolor internam uessicae concoquet aluum,

subueniet radix frondosae epota cupressi

puleiumue potens domitum feruentibus undis.

Si uero in lapides densus conuertitur umor,

qui retinent cursus gemitumque dolore frequentant,

saxifragam seu spongiten succurrere credunt.

Praeterea semen myrti siluestris Iaccho

atque oleo mixtum bibitur, nec desit acetum,

uinaque sumantur fricto condita cumino;

siue palumborum capitur fimus acre ferorum

dulcacidis sparsum sucis trituque solutum;

nec non obscaenus caprae potabitur humor:

obruet hic morbum labefactaque saxa remittet.

XXXII CONCEPTIONI ET PARTVI

inrita coniugii sterilis si munera languent

nec subolis spes est multos iam uana per annos

(femineo fiat uitio res necne, silebo:

hoc poterit magni quartus monstrare Lucreti) -

sed natura tamen medicamine uicta potenti

saepe dedit fetus studio curante paratos.

Aut igitur leporis consumit femina uuluam

aut, ouis in stabulis fractas cum ruminat herbas,

pendentem spumam molli deducit ab ore

atque illam meminit mixto potare Falerno.

Mercurialis item capitur communiter herba,

si cubitum noctu coniunx festinat uterque.

Atque ubi iam certum spondet praegnatio fetum,

ut facili uigeat seruata puerpera partu,

dictamnum bibitur, cocleae manduntur edules.

Aut qui olim menses minus octo moratus in aluo est

inrumpit thalamos et nexus soluit inertes.

Pulei ‹potus› quoque amico conuenit imbre,

cuius opem ueram casus mihi saepe probarunt.

Quin etiam stercus supponunt uulturis atri,

sentiat ut minime partus quam proximus urget.

Oua etiam rutae et fragili miscentur anetho,

quae diluta leui Baccho atque exhausta medentur.

XXXIII PROFLUUIO CUIUSQUE SANGUINIS ET MATRICI

si modicus pleno manat de corpore sanguis,

subuenit, at nimius cum uita funditur ipsa.

Quapropter multo naris completa cruore

cum fluit, attritus cimex conducit odore.

Lana oleo madefit, sed nondum lauta, rosato:

haec datur in nares uel claudit densius aures.

Contritis prodest cocleis perducere frontem

aut galli cerebro uel sanguine mite columbae.

Quod nisi supprimitur sanguis, potandus et ipse est.

Praeterea Phariis caput emetire papyris

detrahe quod superest: illo genitalia necte,

femineas illinc prodest uincire mamillas.

Menstruus inmenso si profluit impete sanguis,

sucida lana malos remoratur subdita cursus,

mortua quin etiam producit corpora partu.

Sed quaecumque fluit uis inmoderata cruoris,

subernus cortex calidis potatur in undis

ante minutatim studio uincente terendus.

Pulei calido purgatur femina potu.

Sed si forte cruor clausa cunctabitur aluo,

aut molles nepetae aut rutae quacunque bibentur.

At si puniceos fundit uessica liquores,

marrubium ex passo tritum perfunditur undis:

hi poterunt haustus rutilum purgare colorem.

Relliquias partus laeta tibi detrahet herba.

Quod si feminei properabit sanguinis imber,

est qui frusta molae percussu decutit uno,

quorum aliquod lanis tectum ad praecordia nectit,

haec simul incantans: sisti debere cruorem,

ut lapis ille uiae solitos iam destitit orbes.

XXXIV PILIS QUIBUS‹CVM›QUE INTERNECANDIS

mobilis hirsutas horret lasciuia saetas

et gaudet rapto nudari flore pilorum.

Sed bona nonnumquam uellendi causa uidetur,

corpora cum releuat ratio manifesta salutis.

Namque oculos infesta pilorum tela lacessunt,

quodque illis dederat uallum natura tuendis,

inde inimica seges proprios desaeuit in orbes.

Ergo locum crinis uulsi continge cruore

quem dat auis, tremulis simulat quae pellibus alas,

sanguine uel ricini, quem nigro de cane uelles.

Praeterea quascunque uoles auertere saetas

atque in perpetuum rediuiua obcludere tela,

corporibus uulsis saniem perducito ranae,

sed quae parua situ est et rauco garrula questu.

Nec non e stagnis cessantibus exos hirudo

sumitur et uiuens Samia torretur in olla:

haec acidis unguit permixta liquoribus artus

euulsamque uetat rursus procrescere siluam.

XXXV OMNIBUS OBSCENIS MEDENDIS

dicendum et quae sit membris medicina pudendis.

Languidus antiquo purgatur penis Iaccho

ac super inlinitur fecundae felle capellae.

Mane nouo myrti frondes commandere prodest

qui dolet, atque illas in uulnus despuat ipsum.

Faece etiam uini genitalia lauta leuantur,

et tumidos testes Nereia lympha coërcet

uel bulbi ex mulso uel cera inmixta cupresso

aut faba cum tepidis Bacchi decocta fluentis.

Ramicis inmensum fertur cohibere tumorem

far madidum lymphis †et feralis fronde cupressi,

unde etiam potu frons haec memoratur amica.

Sin autem existet duratis glandibus inguen,

proderit induci cocleas cum melle minutas.

Obscaenos si pone locos noua uulnera carpent,

horrentum mansa curantur fronde ruborum.

At si iam ueteri succedit fistula morbo,

mustelae cinere immisso purgabitur ulcus,

sanguine uel ricini, quem bos gestauerit ante.

Herba chelidoniae fertur cum melle mederi

herbaque cum seuo foliis de mille uocata.

XXXVI SCIAE ET ARTICULARI MORBO

saepius occultus uicta coxendice morbus

perfurit et gressus diro languore moratur.

Populus alba dabit medicos de cortice potus;

nec non et tenerae gracili de fronde genestae

arreptos caules acidoque liquore madentes

sumere conueniet, rubiam quoque ducere potu

aut ex Bithyno cocleas haurire Lyaeo.

Si uero articulos tabes inimica per omnes

haeserit, ex ficu betas cum melle ligabis

uel pelagi latices, simul et Baccheia dona

sumere curabis: nimio sed parcito uino:

Ennius ipse pater, dum pocula siccat iniqua,

hoc uitio tales fertur meruisse dolores.

XXXVII FURUNCULO MEDENDO

cum sanguis nimius puri permixtus atroci

aestuat et papulas alte sustollit acutas,

resinam misces et saxis hordea fracta:

conspersa haec tepidis apponere conuenit undis.

Vis et hyoscyamum cerae seuoque iugatum

nectere? Non minus haec poterit medicina iuuare.

Praeterea fimus, ex gallo quod legeris album,

imbribus ex acidis fidens appone dolenti.

Auribus aut pecudis molles expromito sordes,

unguine quo fotis dabitur medicina papillis.

XXXVIII CARBONI TOLLENDO

horrendus magis est perimit qui corpora carbo:

urit hic inclusus, uitalia rumpit apertus.

Hunc ueteres olim uariis pepulere medellis.

Tertia namque Titi simul et centesima Liui

charta docet, ferro talem candente dolorem

exactum aut poto raporum semine pulsum;

ni fieret, dixit, uix septem posse diebus

uitam produci: tanta est uiolentia morbi.

Dulcacidum laticem cum lini semine iunge

atque fimum Paphiae pariter compone columbae:

hinc line duratas partes et clausa uenena.

Praeterea triti reserant adoperta lupini.

Nonnullus calcem uiuam dissoluit aceto

fumantemque niuem papulis apponit acerbis.

Est qui gallinae perducat stercore corpus.

Alia uel piperi iuste commixta linuntur.

Pythagorae cognata leui condita cumino

proderit aut madida fermentum polline turgens.

XXXIX PANOI, VOMICAE ET STRUMAE DEPELLENDIS

sunt alii, quos dira mouet natura, tumores

non minus horrendi, sed non ita perniciosi,

uomica qualis erit uel eidem proxima quaedam.

Simplice resina miscebimus hordea tunsa

et mulsos amnes et purgamenta columbae:

his bene decoctis languentia membra fouentur.

Mollis odorato faba iungetur coriandro:

proderit appositum mollitque aperitque tumorem.

Aut de phasganio radix decocta palustri,

quae salis admixto tundetur condimento;

proderit et mansum quod traxeris arbore uiscum.

Gramen hyoscyami cerae seuoque uetusto

concilia mixtisque locos perduce dolentes.

Exercere etiam iusserunt corpora prisci.

Ouum defundes in fictile, deinde putamen

marrubii suco implebis, post melle liquenti

omnia consociata tepenti prospera potu

sumuntur: reserantque malum purgantque leuantque.

XL IGNI SACRO DIMOUENDO

est etiam morbi species, quae dicitur 'ignis',

languida quod multo torrentur membra calore.

Vel tu uicino seuum bouis igne remittes

mollitumque lines uel oloris faecibus oua,

sed non cocta, dabis: sic torrida membra fouebis.

Lumbricus terrae mixto inducetur aceto

aut parili noua ruta modo, sed iungis oliuum.

Ouaque cum betis prosunt super inlita tritis.

Alia dant cinerem sociandum oleoque garoque,

unguine quo gliscens deponet flamma furorem.

Saepe chelidoniae pars candida. Iungitur oui,

quae modico potu, sed ualde trita, capesses,

admiscere memor lymphas amnemque Falernum.

XLI PODAGRAE MEDENDAE

quaedam etiam rabidae medicamina digna podagrae,

cui ter tricenas species Epidaurius ipse

dixit inesse deus? Requiem tamen indere morbo

fas erit et tristem saltem mulcere dolorem.

Ergo age et abreptam salicis frondemque librumque

cum uino tere, tum contractos perline neruos.

Aut cum prima mali sese ostentabit origo,

feruida non timidis tolera cauteria plantis

seminecisue hirci reserato pectore calces

insere: sic dirae reprimes primordia pestis.

Aut si corruptus persederit altius umor,

trita cupressus ibi Baccho iungetur acerbo,

panibus et teneris, cohibebitque addita questus.

Parua sabucus item, | hircino conlita seuo,

triticeaeque acido manantes amne farinae,

aut nitido ranae decoctum uiscus oliuo

siue chelidoniae sucus sale mixtus aceto.

Sunt quibus apposita siccatur hirudine sanguis.

Non audita mihi fas sit, sed lecta referre:

hoc quidam rabidus morbo per tempora messis

uicino plantas frumenti pressit aceruo

euasitque grauem casu medicante dolorem.

XLII VULNERIBUS FERRO AUT VERBERIBUS FACTIS

naturae uitiis medicas obiecimus artes,

nunc et fortunae iaculis obsistere par est.

Si cui forte chalybs teneros uiolauerit artus,

necte adipes uituli simul et tritam chamecisson

nec pudeat luteae stercus perducere porcae.

Sin autem saeuo laceratum est uerbere corpus,

tum lixiua cinis ceras dissoluit et oua

admixtoque oleo uibices comprimit atras.

Si uero infrenus manat de uulnere sanguis,

purpura torretur conchyli perlita fuco,

huius et atra cinis currentem detinet undam.

Verrucae quoque desectae frenare cruorem

dicitur ambustus Tyrio de uellere puluis.

Praeterea nimios reserati uulneris amnes

feniculi cinis adstringit uel fimbria porri.

Siue fimus manni cum testis uritur oui

et reprimit fluidos miro medicamine cursus.

XLIII VULNERIBUS QUIBUSCUNQUE CASIBUS FACTIS

quam magna humanae mala pondera condicionis!

Tam multae innumeri species mihi uulneris adsunt,

ut nequeam proprias cunctis adscribere curas.

Isdem igitur monitis casus sanabimus omnes,

sic tamen ut nullus medicinam luserit error.

Ergo, modus quicunque obtinget uulneris atri,

contritus cum melle dabit medicamina bulbus

herbaque quae nomen foliis de mille recepit,

appositu prodest adipi permixta uetusto.

Sucida cum tepido nectetur lana Lyaeo

ambustaeue cinis complebit uulneris oras,

concludet uero uel frons uel ramus ab ulmo.

At sucis hederae pulchrescit foeda cicatrix.

XLIV HOMINIS UEL SIMIAE MORSU

siue homo seu similis turpissima bestia nobis

uulnera dente dedit, uirus simul intulit atrum,

Vettonicam ex duro prodest absumere Baccho.

Nec non et cortex raphani decocta medetur,

si trita admorsis fuerit circumlita membris.

XLV SERPENTIUM MORSIBUS ET ‹AD› VIPERAE VIRUS EXCLUDENDUM

cuspide non quisquam, longae neque caede sarissae,

fulmine non gladii, uolucris nec felle sagittae

quam cito uipereo potis est affligier ictu.

Quare aptam dicamus opem sucosque medentes.

Quae nocuit serpens, fertur caput illius apte

uulneribus iungi: sanat quae sauciat ipsa

ut Larissaea curatur Telephus hasta.

Proderit et caulem cum uino haurire sabuci

aut coctum raphani librum tritumque ligare

siue etiam celsa folium de mole cupressi.

Manabit lactens caprifici sucus opellam.

Aut tithymallus atrox uulnus contrita perunguet.

Carduus est nondum doctis fullonibus aptus:

ex illo radix tepido potatur in amni.

Ceruino ex fetu diluta coagula uino

sumuntur, quae res membris agit atra uenena

aut ferulae radix potatur in imbre Lyaei

Vettonicaeue leues, gallinae aut iura uetustae.

Si uero horrendum uulnus fera iecerit aspis,

urinam credunt propriam conducere potu:

Varronis fuit ista senis sententia. Nec non,

Plinius ut memorat, sumpti iuuat imber aceti.

Dicendum et quae sit praecox medicina timenti;

cautio namque potest diros praeuertere morsus.

Si iecur exsectum tardo de uulture portes,

erucis aut si totos perduxeris artus,

quas prius attritas uehementi adspargis aceto.

Aut tu ceruina per noctem in pelle quiesces

aut genere ex ipso dentem gestabis amicum.

Toxica praetera qua sint pellenda medella,

expediam: sanguis poterit prodesse caninus,

qui facili potu antidotus imitatur honestas.

Vis et mirificos cautus praediscere odores,

accensis quibus arcetur taeterrima serpens?

Aut styracem torres aut diri uulturis alam

uel nepetam aut frondem rigidae stirpemque myricae.

XLVI ICTIBUS SCORPII ET MORSIBUS ARANEI VEL MURIS CAECI

sunt minimae specie, sed dirae uulnere pestes,

quae magis in tenui latitantes corpore fallunt,

scorpius ut grauis est et araneus: haec mala semper

captant securos multa iam nocte sopores.

Et documenta dedit nobis prostratus Orion,

magna quod exiguis perimantur saepe uenenis.

Quod si uulnus atrox incussit scorpius ardens,

continuo capitur; tunc digna caede reuulsus

uulneribusque aptus fertur reuocare uenenum.

Aut calidis pelagi lymphis loca laesa fouentur.

Siue meri potu dissoluitur improba pestis.

Ad cunctos autem morsus ictusque minorum

caseus aptus erit pauidae de lacte capellae

cumque hoc absumi debebit origanus herba:

haec duo mirificis curabunt icta medelis.

Nec non fenuculo calidum adnectetur acetum

aut uiuum sulphur sicci cum faece Lyaei.

Exiguo piperis cerebrum conspargito galli,

quo lita sanescent depulso membra dolore.

Sin autem muris nocuit uiolentia caeci,

quae sola signauit uoluendis orbita plaustris,

inline: mira datur uili de puluere cura.

XLVII SUBITANEO DOLORI, FEBRI ATQUE OSTOCOPO

nunnunquam existit subiti noua causa doloris,

cuius origo latet, certis reprimenda medelis.

Namque chelidoniam mixto sale nectere prodest

uelleraque infuso recalentia sulphure sanant.

Ostocopum lento conducit melle perungui.

Sin autem calidae depascent corpora febres,

tunc apii sucus leni sociatur oliuo:

membra lines, fotuque ferus mulcebitur ignis.

Nec spernendus adeps, dederit quem bestia meles.

Seminecis cerui lacrimam immiscere liquori

conuenit atque artus illinc mulcere calentes.

Febribus at longis galli noua iura uetusti

subueniunt, tremulis etiam medicantia membris.

XLVIII QUARTANAE TYPO REMEDIANDO

nec tu crede leuem dilato tempore febrem,

quae spatium sibi dat, magis ut cessando calescat:

letali quoque grassatur quartana calore,

ni medicas adhibere manus discamus et herbas.

Alia non pudeat terno cum cimice trita

et diluta mero mediis haurire diebus;

aut teneram iecoris murini ducere fibram,

quattuor ut duri iungantur scripula Bacchi.

Mira est apsinthi cum simplice potio lympha.

Sume tribus digitis adprensum semen anesi,

tantundem marathri nec mulsum desit aceti,

in cuius cyatho praedicta salubriter hauris.

Maeoniae Iliados quartum suppone timenti,

aut leporis trepidi diluta coagula trade.

Prodest et potu, sed mulsus, Doridis umor.

Quidam etiam miranda ferunt, ueniente calore

iurantes ludum Veneris munusque petendum.

Sed prius est oleo paruas feruescere ranas

in triuiis illoque artus perducere suco.

XLIX TERTIANAE TYPO REMEDIANDO

est etiam alternis febris rediuiua diebus,

tempora discernens quasi iustae pondere librae.

Vt possis igitur talem prohibere furorem,

inuolues cera sine caudis grana cumini

puniceaeque indes pelli colloque ligabis.

Pulei ramus lanae uelatus amictu

tempore suspecto medicos praebebit odores.

Praeterea tritus cimex sorbendus in ouo,

horridus attactu, sed gustu commodus apto.

L COTIDIANAE TYPO REMEDIANDO

at qui continuis non cessat adire diebus,

sed tantum certas morbus discriminat horas,

triticeum metuit granum, si credere dignum est,

quod latitans fracto fuerit sub pane repertum.

Nec non ossa iuuant saeptis inuenta domorum:

conuenit haec tereti pendentia subdere collo.

Multaque praeterea uerborum monstra silebo:

nam febrem uario depelli carmine posse

uana superstitio credit tremulaeque parentes.

LI HEMITRITAEO DEPELLENDO

mortiferum magis est quod Graecis hemitritaeos

uulgatur uerbis; hoc nostra dicere lingua

non potuere ulli, puto, nec uoluere parentes.

Inscribes chartae quod dicitur abracadabra

saepius et subter repetes, sed detrahe summam

et magis atque magis desint elementa figuris

singula, quae semper rapies, et cetera figes,

donec in angustum redigatur littera conum:

his lino nexis collum redimire memento.

Nonnulli memorant adipem prodesse leonis.

Coralium uero si cocco nectere uelis

nec dubites illi ueros miscere smaragdos,

adsit baca teres niueo pretiosa colore:

talia languentis conducent uincula collo

letalesque abiget miranda potentia morbos.

LII FRACTURIS UEL LUXIS SANANDIS

infandum dictu cunctis procul absit amicis,

sed fortuna potens omen conuertat in hostes.

Vis indigna nouo si sparserit ossa fragore,

conueniet cerebrum blandi canis addere fractis,

lintea deinde superque indutas nectere lanas,

saepius et sucos conspargere pinguis oliui:

bis septem credunt coalescere cuncta diebus.

Aut ueteri Baccho caprae fimus inde petulcae:

hoc reserat clausum, trahit haerens, sanat apertum.

Si uero caput infestus colliserit ictus,

ex oleo necti uestis debebit Arachnes:

nesciet haec illinc nisi cum sanarit abire.

Quod si luxa suo decedent membra tenore,

urere femineos crines ac iungere seuum

congruet ac tali medicamine mota ligare.

Aut maluam ex pingui tritam apposuisse iuuabit.

At si conclusum seruabit tibia uulnus,

stercus ouis placidae iunges adipesque uetustos,

pandere quae poterunt ulcus patuloque mederi.

LIII NERVIS INCISIS VEL DOLENTIBUS ET CONTRACTIS

haud quisquam credet disiectos uulnere neruos

ad solitum rursus reuocari posse uigorem;

sed prodest terrae lumbricos indere tritos,

quis uetus et rancens sociari axungia debet.

Si uero occultus neruos dolor urit inertes,

uulturis excisos adipes rutamque remittes

aut ceram et tali recreabis languida fotu.

Conuenit et calidis pelagi perfundier undis.

Carica uel betis lento cum melle iugetur

aut Baccho madefacta Ceres cum fronde cupressi,

quo poteris fotu recreare rigentia membra.

Sin autem subito replicantur corpora morbo.

Contractos reuocat neruos caro sumpta columbae.

LIV AEGRIS SOMNO ADSCISCENDO

non solum miseros taeterrima febris adurit,

sed super optato pergit uiduare sopore,

ne prosint placidi caelestia munera somni.

Charta igitur, uariis pinxit quam littera uerbis,

uritur, inde cinis calido potatur in amni.

Proderit et magnum capiti substernere †puleium.

Prodest et mixtam lymphis potare cupressum.

Palladiis itidem sucis, quos flore rosarum

condieris, iunges madidum tritumque papauer:

quo lita frons facilem praebebit nocte quietem.

Nec non mandragorae gustu sopor additur altus.

Dilue praeterea glomeramina, quae gerit intus

clausa aries inter geminae coxendicis umbras:

inde soporati ducentur gutture potus.

LV LITARGIAE EXPELLENDAE

diximus hanc sortem miseris mortalibus esse,

ut saepe inter se mala sint contraria morbi.

Denique nonnunquam somno sic membra grauantur,

ut coniungatur leto sopor altus acerbo.

Ergo leui flamma torrentur cornua caprae,

quo nidore grauem dispellunt lumina somnum.

Aut Veneris labrum quae dicitur herba bibetur,

quae teritur prius et uino confusa liquescit.

Conueniunt acidis euphorbia mixta fluentis,

gramina uel rutae, gemina si nare trahantur.

Quidam dira iubent; septeno cimice trito

ut uitientur aquae cyathusque bibatur earum:

haec potiora putant quam dulci morte perire.

LVI COMITIALI MORBO DEPELLENDO

est subiti species morbi, cui nomen ab illo

haesit, quod fieri prohibet suffragia iusta.

Saepe etenim membris atro languore caducis

concilium populi labes horrenda diremit.

Ipse deus memorat dubiae per tempora lunae

conceptum, talis quem saepe ruina profundit.

Prodest cum ueteri Baccho fel uulturis atri,

sed coclear plenum gustatu sufficit uno

seu cruor ex Progne mixtus cum polline turis;

aut apium elixum aut conditum melle fel agni;

marrubiumue pari confusum pondere mellis,

cuius terna dabis gustu coclearia in uno.

Aptus mustelae cinis est et hirundinis una.

Praeterea pluuias, hominis quas calua supino

excepit proiecta sinu, consumere prodest.

Aut lapis ex nido, uaga quem congessit hirundo,

uellitur, et nexu fouet attollitque iacentem.

Pellitur, ut fama est, gustu quoque languor anethi.

LVII REGIO MORBO DEPELLENDO

regius est uero sublimi nomine morbus

molliter hic quoniam celsa curatur in aula.

Huic rubia ex mulsa fertur conducere lympha.

Alia trita dabis uino madefacta calenti.

Vellera cum uiuo suffiri sulphure prodest.

LVIII INFANTIBUS DENTIBUS VEL STRIGE INQUIETATIS

nudum hominem primo mundi natura profudit;

insuper excruciat, niueis cum dentibus armat.

Collo igitur molli dentes nectentur equini,

qui primi fuerint pullo crescente caduci.

Aut teneris cerebrum gingiuis inline porci

aut leporis niueumue hirtarum lacte caprarum.

Praeterea si forte premit strix atra puellos

uirosa inmulgens exertis ubera labris,

alia praecepit Titini sententia necti,

qui ueteri claras expressit more togatas.

LIX COMBUSTURIS IGNE VEL FRIGORE

sunt diuersa quidem mala frigoris atque caloris,

sed tamen amborum simili nocet ulcere uirus:

illa quoque usta putes quae sunt niue laesa rigente.

Conuersa in cinerem platani pila curat utrumque.

At uero ambustum flammis, qui candidus oui

sucus inest, penna inductus sanare ualebit.

Aut tu sucosae cinerem perducito lanae;

aut uiuam ex oleo ueteri componito calcem;

hordea uel franges atque oui candida iunges,

adsit adeps porcae: mira est haec forma medelae.

Vtere praeterea, pariter seuumque capellae

iunge, chelidoniis ac sic line uulnera sucis.

Quodque rigens ussit glacies, axungia simplex

mulcet et ex facili grata est medicamine cura.

LX VENENIS PROHIBENDIS

ut tutus fias infestae fraude nouercae

uel quicunque tuo carpetur liuidus auctu,

non expectatis eat obuia cura uenenis.

Ante cibos igitur iuglandis fetus edatur.

Produnt electri uariantia pocula uirus.

Praeterea coctae querno cum cortice lymphae

conueniunt potu demersaue ficus oliuo.

Saepe etiam raphanum praedixit numen edendum.

Antidotos uero multis Mithridatia fertur

consociata modis; sed Magnus scrinia regis

cum raperet uictor, uilem deprendit in illis

synthesin et uulgata satis medicamina risit.

Bis denum rutae folium, salis et breue granum

iuglandesque duas, tereti tot corpore ficus:

haec oriente die parco conspersa Lyaeo

sumebat, metuens dederat quae pocula matri.

LXI VENENIS DATIS

si nequit infandum praeuertere cautio uirus,

proximus ille gradus data pocula pellere cura.

Lacte asinae placidaeque bouis prodesse loquuntur.

Vettonicam ex parco sumunt plerique Lyaeo.

Quod si hederae sucum, quae truncos implicat altos

instilles pateris, poterunt haud ulla nocere

pocula, quae quisquam saeuis uitiauerit herbis.

Si quis hyoscyamum gustarit, lacte capellae

exhausto subitos poterit mulcere furores.

LXII VULNERIBUS ET REDUVIAE CURANDIS

uulnera tabescunt spatio uitiata uetusto,

curaque nil prodest nec ducitur ulla cicatrix.

Sed tamen herbarum tam mira potentia pollet,

ulceris annosi sinus ut coalescere possit,

marrubium si tute coquas illoque liquore

uulnus atrox foueas, cineres uel harundinis altae

inducas leporisue adspersa coagula uino

aut hederam Baccho decoctam aut semen anethi

aut cineres alni tardo cum melle ligentur.

Lumbrici terrae poterunt conducere uulnus

aut facilis lapathi coma latior ulcera purgat,

cum miscetur adeps, sed non ullo sale tactus.

Pinea praeterea uiuo cum sulphure cortex

et pice cum spissa iam perdita membra reponit.

LXIII VERRUCIS TOLLENDIS

interdum existit turpi uerruca papilla:

hinc quondam Fabio uerum cognomen adhaesit,

qui solus patriae 'cunctando restituit rem'.

Id poterit uitium sanguis curare lacertae,

aut urina canis cum terra inducta madenti,

aut herbae sucus quae lactea nomine fertur.

Est tithymallus item tali satis apta medelae. -

Si rupta inmensos fundit uerruca cruores,

purpureo triti cineres de uellere prosunt,

quod fuerit uero conchyli sanguine tinctum.

LXIV HEMORROIDIS MEDENDIS

excruciant turpes anum si forte papillae,

agrestis prodest radix superaddita porri,

ne uiolet sanum, iuglandis fragmine clausa.

Sal niueum sumes, Beticum quod nomine dicunt,

dulcia cumque nigra iunges fuligine mella

apponesque super: pellit medicina dolorem.

PRAEFATIO

Phoēbĕ, sălūtĭfĕrūm quōd pāngĭmŭs ādsĕrĕ cārmēn

īnvēntūmquĕ tŭūm prōmptō cŏmĭtārĕ făvōrĕ.

Tūquĕ, pŏtēns ārtīs, rĕdŭcēs quī trādĕrĕ vītās

nōsti ēt īn caēlūm mānēs rĕvŏcārĕ sĕpūltōs,

quī cŏlĭs Aēgēās, quī Pērgămă quīque Ĕpĭdaūrūm,

quī quōndām plăcĭdā tēctūs sūb pēllĕ drăcōnīs

Tārpĕĭās ārcēs ātque īnclĭtă tēmplă pĕtīstī

dēpēllēns taētrōs praēsēntī nūmĭnĕ mōrbōs:

hūc ădĕs ēt quīcquīd cŭpĭdō mĭhĭ saēpĕ lŏcūtūs

fīrmāstī, cūnctūm tĕnĕrīs ēxpōnĕ păpŷrīs.

I-AD CAPITIS CVRATIONEM

bālsămă sī gĕmĭnīs īnstīllāns aūrĭbŭs āddās,

tūm pŏtĕrīs ălăcrēm căpĭtīs rĕpărārĕ vĭgōrēm.

Vēl quaē sēptēnīs cēnsēntūr grāmĭnă nōdīs

ūtĭlĭtēr nēctēs vēl cōrno ēx ārbŏrĕ sērtūm.

Pūlĕĭūmvĕ pŏtēns ūnā sŭpĕr aūrĕ lŏcābīs

aūt īllūd mīxtō cōctūm clēmēntĕr ăcētō

caūtā nārĕ trăhēs; seū vīscō līntĕă nēxō

īndūcēs frōntī seū trītaē grāmĭnă mēntaē;

spōngĭă cūm tĕpĭdīs ādnēxă lĭquōrĭbŭs īmbrīs

prōfŭĭt aūt hĕdĕra ēx ŏlĕō cōlātă vĕtūstō;

prōfŭĭt ēt cŏclĕīs frōntēm trāctārĕ mĭnūtīs.

Sī nŏcŭīt cĕrĕbrō vĭŏlēntĭă sōlĭs ăpērtō,

saēpĕ chĕlīdŏnĭa ēx ăcĭdō pērdūctă lĭquōrĕ

sānāvīt; prōsūnt ĕt ămīcă păpāvĕră sōmnō,

sī prĭŭs īn lēntō mădĕfāctă tĕrāntŭr ŏlīvō.

II-HEMIGRANIO MEDENDO

pōrtĭŏ sī căpĭtīs mōrbō tēmptātŭr ăcūtō,

ālĭă dīvērsām lānā cōntēctă pĕr aūrēm

īndūctā prōsūnt ĕt ĕōdēm bālsămă pāctō;

ālĭă vēl tērnīs pĭpĕrīs tērna āddĭtă grānīs

trītă lĭnīs: cērtām dăbĭt haēc tĭbĭ cūră sălūtēm.

III-AD PORRIGINEM DEPELLENDAM

ēst īnsēnsĭbĭlīs mōrbūs, sēd nōxĭă fōrmaē,

cūm căpŭt īmmēnsā pēxūm pōrrīgĭnĕ nīnguīt,

cōpĭă fārrĭs ŭtī frēndēntĭbŭs ēdĭtă sāxīs.

Hānc pŏtĕrīt mālvaē rādīx dēcōctă lĕvārĕ;

aūt tū fēnŭcŭlūm nītrūmque ēt sūlphŭră vīvă

cōntĕrĕ, deīndĕ căpūt pērmīxtīs āblŭĕ cūnctīs;

fūrfŭrĭbūsvĕ nŏvīs dūrūm mīscēbĭs ăcētūm,

ūt vărĭōs crīnēs tālī dēs ūnguĭnĕ pūrōs;

prōdēst ēt tārdā dēmptūs tēstūdĭnĕ sānguīs

ēt prōdēst cēdrō dēmīssŭs ăb ārbŏrĕ sūcūs.

Dēsĭnĕt īntĕrĕā glŏmĕrārī fārrĕă nūbīs

cēssābītquĕ grăvīs crēbraē pōrrīgĭnĭs īmbēr.

IV-AD CAPILLOS TINGUENDOS

quōs pŭdĕt aētātīs lōngaē, quōs sānctă sĕnēctūs

ōffēndīt, cŭpĭūnt prŏpĕrōs ‹si› ābscōndĕrĕ cānōs

ēt nīgrūm crīnēm fūcō sĭmŭlārĕ dŏlōsō,

hīs prōdēst ācrī cōntrītă cŭprēssŭs ăcētō

vēl frōns lēntīscī vēl trīstĭă pōmă săbūcī;

lūmbrīcī quŏquĕ tērrēstrēs mīscēntŭr ŏlīvō

ēt iŭvĕnēm praēstānt rĕdĭvīvō flōrĕ căpīllūm.

Praētĕrĕā nĭvĕūm pŏtĕrīt dēpēllĕrĕ vūltūm

rēsīna ēx făcĭlī cērā vīscōquĕ cŏāctă.

Ād rŭtĭlām spĕcĭēm nīgrōs flāvēscĕrĕ crīnēs

ūnguēntō cĭnĕrīs praēdīxīt Tūllĭŭs aūctōr.

Sī praēgnāns ārtūs cāptīvī sōrĭcĭs ēdīt,

dīcūntūr fētūs nīgrāntĭă lūmĭnă fīngī.

V-AD PTHIRIASIN ARCENDAM

nōxĭă cōrpŏrĭbūs quaēdām dē cōrpŏrĕ nōstrō

prōgĕnŭīt nātūră vŏlēns ābrūmpĕrĕ sōmnōs,

sēnsĭbŭs ēt mŏnĭtīs vĭgĭlēs īntēndĕrĕ cūrās.

Sēd quīs nōn păvĕāt Phĕrĕcŷdīs fātă trăgoēdī,

quī nĭmĭō sūdōrĕ flŭēns ănĭmālĭă taētră

ēdūxīt, tūrpī mĭsĕrūm quaē mōrtĕ tŭlērūnt.

Sŷllă quŏque īnfēlīx tālī lānguōrĕ pĕrēsūs

cōrrŭĭt ēt foēdō sē vīdĭt ăb āgmĭnĕ vīncī.

Saēpĭŭs ērgŏ dĕcēt mōrdāx haūrīrĕ sĭnāpĭ,

vēl nītro āc sălĕ pērmīxtīs ăcĭdōquĕ lĭquōrĕ

lāxātīs, ūt sīnt sĭmŭl ālĭă, tāngĕrĕ cōrpūs,

aūt lăcrĭmīs hĕdĕrae aūt sūcō pērdūcĕrĕ cēdrī,

quīn ĕtĭām fūrfūr mīxtō mĕdĭcātŭr ăcētō.

Ūndă mărīs lēndēs căpĭtī dēdūcĕt ĭnīquās

ēt quīcquīd crēbrī dēfēndīt sīlvă căpīllī.

VI-PRURIGINI, PAPULIS ET SCABIE ARCENDIS

īnlōtūs sūdōr vēl cōpĭă nōbĭlĭs ēscaē

saēpĕ grăvī scăbĭē cōrrēptīs āspĕrăt ārtūs.

Ērgŏ lŭtūm prōdēst mēmbrīs ădhĭbērĕ frĭcātīs,

quōd făcĭt ēx ăsĭnō sāccātūs cōrpŏrĭs ūmōr;

nēc pŭdĕāt trāctārĕ fŭmūm, quōd būcŭlă fūdīt;

stērcŏrĭs ēx pōrcō cĭnĕrēm cōnfūndĭtŏ lŷmphīs,

sīc păvĭdūm cōrpūs dēxtrā pārcēntĕ fŏvētō;

prōdĕrĭt ēx ŏlĕō pūlvīs, quēm cōngĕrĭt āltē

dūlcĭbŭs ēx lătĕbrīs pătĭēns fōrmīcă lăbōrūm:

cōnvĕnĭt hīnc tĕpĭdō lĭtă trādĕrĕ cōrpŏră sōlī.

Fērvēntēs păpŭlās păpĭrō cūrātŏ lĭquēntī,

aūt ăcĭdō Bācchō mīscēbīs fārră lŭpīnī

ātque hīnc īn călĭdō pērcūrrēs mēmbră lăvācrō.

Prūrītūs aūtēm sālsōs lĕvăt ūmŏr ăcētī

sīvĕ mărīs răbĭdī sūdōr cŏclĕaēquĕ mĭnūtaē,

quārūm cōntāctū pĕrĭmētŭr ăcērbă lĭbīdŏ.

VII-PHRENESI ET CAPITI PURGANDO

ēx vĭtĭō cĕrĕbrī phrĕnĕsīs fŭrĭōsă mŏvētūr

āmīssāsquĕ rĕfērt frēndēns āmēntĭă vīrēs,

sīvĕ călēns fēbrīs iāctātōs ēxĕdĭt ārtūs

sīvĕ mĕrī gūstūs seū frīgŏrĭs ēffĭcĭt aūră.

Cōnvēnīt călĭdīs pĕcŭdūm pūlmōnĭbŭs āptē

tēmpŏră lānguēntīs mĕdĭcā rĕdĭmīrĕ cŏrōnā.

Īnlōtīs ĕtĭām lānīs sūffīrĕ mĕmēntŏ

cērrītūm; saēpe hōrrēndī mĕdĭcāntŭr ŏdōrēs.

Nōn sēmpēr praēsēns dŏlŏr ēst sānābĭlĭs: ērgŏ

cūră măgīs prōdēst vēntūrīs ōbvĭă mōrbīs

ātque ĭdĕō sānōs ĕtĭām cūrārĭĕr ēst pār.

Pūrgātūr cĕrĕbrūm mānsā rādīcĕ pўrēthrī,

ūnguĭtŭr ēt sūcīs, dĕdĕrīt quōs pārvă săbūcūs,

ēxprēssūsque hĕdĕraē māndātūr nārĭbŭs ūmōr

aūt mīxtūm rūtaē cĕrĕbro īnstīllātŭr ăcētūm.

VIII-DEFLUXU CAPILLORUM ET MACULIS CAPITIS TOLLENDIS

dēflŭĭt ēxpūlsūs mōrbō lătĭtāntĕ căpīllūs,

sī rārō lăvĭtūr; seū vīs ēpōtă vĕnēnī

seū sălămāndră pŏtēns nūllīsque ōbnōxĭă flāmmīs

ēxĭmĭūm căpĭtīs tāctū dēiēcĭt hŏnōrēm.

Nōnnūnquām vărĭānt măcŭlaē pārvīsquĕ părūmpēr

ōrbĭbŭs āspērsūm dūcīt nŏvă vūlnĕră tēmpūs.

Vīpĕrĕaē pēllīs cĭnĕrēm | hīs āddĭtŏ rēbūs

rōbŏrĕāsvĕ pĭlās ūrsīnō iūngĭtŏ sēvō

vēl tēstūdĭnĕō mălă pērmūlcētŏ crŭōrĕ.

IX-VMORIBUS ET PERFRICTIONIBUS SEDANDIS

saēpe ĭtă pērvādīt vīs frīgŏrĭs āc tĕnĕt ārtūs,

ūt vīx quaēsītō mĕdĭcāmĭnĕ pūlsă rĕcēdāt.

Sī rānam ēx ŏlĕō dēcōxĕrĭs, ābĭcĕ cārnēm,

mēmbră fŏvē. Pārīlī rătĭōnĕ rĭgōrēm

ūrtīcaē sēmēn pērcēptăquĕ frīgŏră vīncīt.

Ēt cērvīnă pŏtēst mūlcērĕ mĕdūllă rĭgōrēm.

Dēcōctūm răphănī sēmēn cūm mēllĕ vŏrābīs.

Sīvĕ fĕl ūrsīnūm tĕpĕfāctā dīlŭĕ lŷmphā:

prōdĕrĭt hōc pōtū; seū cāssīs ōstrĕă tēstīs

ūstă dăbīt cĭnĕrēm, quī prō sălĕ sūmptŭs ĭn ēscīs

dēcŭtĭēt gĕlĭdūm călĕfāctō vērtĭcĕ vīrūs.

Nōnnūllūs lĭquĭdūm sūgīt mūlsūmquĕ sĭnāpĭ

pālātōque ăgĭtāt părĭtēr rĕtĭnēnsquĕ vŏmēnsquĕ.

Ālĭă nōnnūllī māndūnt ŏlĕīvĕ lĭquōrĕ

pērfūndūnt călĭdō cĕrĕbrūm nāsīquĕ lătēbrās.

Quīdām lāctūcaē crēdūnt prōdēssĕ săpōrēs.

Cūrāndī mŏdŭs hīc ēt suāvĭs ĕt ūtĭlĭs īdem ēst.

X-ELEPHANTIASI PROPELLENDAE

ēst ĕlĕphāns mōrbūs trīstī quŏquĕ nōmĭnĕ dīrūs,

nōn sōlūm tūrpāns īnfāndīs ōră păpīllīs,

sēd cĭtă praēcĭpĭtāns fūnēstō fātă vĕnēnō

huīc ĕrĭt ādvērsūs cēdrī dē cōrtĭcĕ sūcūs

mūstēlaēquĕ cĭnīs vēl fūsūs sānguĭs ăb īllā.

Nōnnūllī dīxērĕ sĕrūm prōdēssĕ bĭbēndō.

Mēntāstrī fŏlĭūm pōtu āppŏsĭtūquĕ sălūbre ēst,

nēc frūstrā būlbōs ēt sūlfŭră iūngĭt ăcētō

quī cŭpĭt hōrrĭbĭlēs ād prīstĭnă rēddĕrĕ vūltūs.

Praētĕrĕā nītrūm dēbēs cūm mēllĕ iŭgātūm

spārgĕrĕ lāctĕ bŏvīs, vărĭās sīc ūnguĕrĕ frōntēs.

Cērūssam ēt chārtām, quām gēns Aēgŷptĭă mīttīt,

tūrĕ sĭmūl mīscēque ŏlĕō, quōd flōrĕ rŏsārūm

cōndītum ēst: lĭnĕ sīc făcĭēm, sīc rēddĕ sălūtēm.

XI-CUTIS ET FACIEI VITIIS PROPELLENDIS

īnvĭdă sī măcŭlāt făcĭēm lēntīgŏ dĕcōrām

nēc prōdēssĕ vălēnt nātūraē dōnă bĕnīgnaē,

ērūcam ātque ăcĭdūm lătĭcēm sĭmŭl īnlĭnĕ mālīs;

prōdĕrĭt ēt būlbūs mēllīs dūlcēdĭnĕ vīctūs,

crūdăvĕ dūlcăcĭdō mīscēbīs rāpă lĭquōrī,

sānguĭnĕ vēl lĕpŏrīs mōrbūs dēlēbĭtŭr ōrīs.

Frōns sălĭcīs cūm flōrĕ sŭō cōntrītă mĕdētūr.

Saēpĭŏlaē cĭnĕrēs ēx ōssĭbŭs ōmnĭă lēvānt.

Cŷgnēōs ădĭpēs hĭlărō mīscētŏ Lўaēō:

ōmnĕ mălūm prŏpĕrē măcŭlōso ēx ōrĕ fŭgābīs.

Hōrrēbīt sī līvŏr ătrōx aūt nīgră cĭcātrīx,

āttrītō sāpōnĕ gĕnās pūrgārĕ mĕmēntŏ.

Rūgārūm sūlcōs lēntīscī māstĭcĕ tēndēs.

Sī vērō vĭtĭum ēst quōd dūcĭt ăb īmpĕtĕ nōmēn,

hōc mātūtīnā pŏtĕrīs cŏhĭbērĕ sălīvā

seū fŏlĭō plătănī, quōd mānsūm mānĕ vŏrābīs.

Foēdă flŭūnt cūrvī quaē pūrgāmēntă cămēlī

ūrēntūr cĭnĕrēmquĕ dăbūnt, iūngēntŭr ăcētō

māscŭlă tūră sĭmūl, dīvīnăquĕ cūră vălēbīt.

XII-AURIUM VITIIS SUCCURRENDIS

cūm saēvūs tĕnĕrās dŏlŏr āltē saūcĭăt aūrēs,

frāxĭnĕa īn flāmmīs fūndīt quēm tālĕă sūcūm

īnstīllā sīve ōbscaēnōs ēx vīrgĭnĕ rōrēs

aūt sūcum, ēx fŏlĭō dĕdĕrīt quēm pōpŭlŭs ālbă.

Saēpĕ chĕlīdŏnĭaē răpĭdūm sŏcĭātŭr ăcētūm

ādiūnctōquĕ nĭtrō prōcēdīt cūră sălūbrīs.

Mēntāstrī lĭquŏr ēxprēssūs cōndūcĕrĕ fērtūr.

Īnfēctūm vĭŏlīs ŏlĕūm bĕnĕ cōnsŭlĭt aūrī.

Ānnōsā rūbrōs sī lēgĕrĭs ārbŏrĕ vērmēs,

ēx ŏlĕō tĕrĕ: sīc tĕpĭdōs īnfūndĕ dŏlēntī.

Sī vēro ōbstrūsā sēnsūs mŏrĭētŭr ĭn aūrĕ,

lūmbrīcōs tērraē sēvūmque ēx ānsĕrĕ raūcō

ēxcŏquĕ: vēl vĕtĕrēm pŏtĕrīs dīssōlvĕrĕ mōrbūm.

Fēllă bŏvīs sūrdīs ĕtĭām prōdēssĕ lŏquūntūr,

sī iūngās ŏlĭdaē grăvĕ quōd mīnxērĕ căpēllaē.

Sī vēro īncaūtās ănĭmāl pĕnĕtrāvĕrĭt aūrēs,

prōdĕrĭt ādmīxtō păvĭdī fēl mūrĭs ăcētō.

Āt sī lŷmphă nŏcēns pērvāsĕrĭt, ānsĕrĭs āptūs

īmmīttētŭr ădēps caēpārūm nōn sĭnĕ sūcō,

quī grăvĭs ēst ŏcŭlīs, sēnsūm tămĕn aūrĭbŭs aūgēt.

Vīs ēt Phoēbĭgĕnaē dīvīnām dīscĕrĕ cūrām?

Sī quă vĕl ānnōsīs cōnfēctă dŏlōrĭbŭs aūrīs

plēctĭtŭr, hōc ūnō mĕdĭcāmĭnĕ cūnctă vĭgēbīt.

Ālĭă tū sēptēm nŭmĕrō sēptēmquĕ lŭpīnōs

cērvīnām dăbĭs īn tēstām, tūm Dēlphĭcă frōndīs

āddātūr, mīxtō tōtūm fērvēscăt ăcētō:

dōctŭs ĕrīs tĕpĭdōs īllīnc īmmīttĕrĕ rōrēs.

XIII-OCULORUM DOLORI MITIGANDO

sūmmă bŏni ēst ălăcrēs hŏmĭnī cōntīngĕrĕ vīsūs,

quōs quăsĭ cūstōdēs dēfēnsōrēsquĕ pĕrīclī

prōspĭcĭēns sūmmā nātūră lŏcāvĭt ĭn ārcĕ,

sīc tămĕn ūt nūllōs pătĕrēntūr dēsŭpĕr īctūs

ātquĕ sŭpērcĭlĭō păvĭdī tĕgĕrēntŭr ŏpācō.

Sēd dŏlŏr īmmĕrĭtūm lūmēn sī fōrtĕ lăcēssīt,

lānă mădēns ŏlĕō nōctū cōnēctĭtŭr āptē

vīvēntīsvĕ nĕpaē lūmēn gēstātŭr ămīcūm.

Ēx fŏlĭō caūlīs cĭnĕrēs cōnfrāctăquĕ tūră

ēt lătĭcēm Bācchī fētaē cūm lāctĕ căpēllaē

dēsŭpĕr īndūcēs ātque ūnā nōctĕ prŏbābīs.

Hŷblaēī mēllīs sūcūs cūm fēllĕ căprīnō

sūbuĕnĭūnt ŏcŭlīs dīrā cālīgĭnĕ prēssīs.

Vēttŏnĭcaē mānsūs sīccābīt lūmĭnă sūcūs.

Sī tĕnĕbrās ŏcŭlīs ōbdūcīt pīgră sĕnēctūs,

ēxprēssaē mărăthrō gūttaē cūm mēllĕ lĭquēntī

dētērgērĕ mălūm pŏtĕrūnt vēl vūltŭrĭs ātrī

fēllă, chĕlīdŏnĭō fŭĕrīnt quaē grāmĭnĕ mīxtă:

haēc ĕtĭam ānnōsīs pŏtĕrūnt sūccūrrĕrĕ mōrbīs.

Fēl quŏquĕ dē gāllō mōllītūm sīmplĭcĕ lŷmphā

ēxăcŭīt pūrōs dēmptā cālīgĭnĕ vīsūs.

Sīvĕ cŏlūmbārūm fĭmŭs ‹ād›mīscētŭr ăcētō

seū fēl pērdīcīs părĭlī cūm pōndĕrĕ mēllīs.

Vīnă chĕlīdŏnĭaē sĭmĭlī rătĭōnĕ iŭgāntūr

ēffĭcĭūntquĕ sŭō praēclārōs ūnguĭnĕ vīsūs,

āspĕră quīn ĕtĭām mūlcēnt ēt rūptă rĕdūcūnt.

Sī gĕnŭs ēst mōrbī, mĭsĕrūm quōd lūmĕn ădūrīt,

hīc călŏr īnfūsō mītēscīt lāctĕ cănīnō.

Sī tŭmŏr īnsŏlĭtūs tŷphō sē tōllĕt ĭnānī,

tūrgēntēs ŏcŭlōs vīlī cīrcūmlĭnĕ caēnō.

Ānguĭbŭs ērēptōs ădĭpēs aērūgĭnĕ mīscē:

hī pŏtĕrūnt rūptās ŏcŭlōrūm iūngĕrĕ pārtēs.

Sī vēro hōrrēndūm dūcēnt glaūcōmătă plūmbūm,

spīrĭtŭs āltĕrĭūs prōdēst, quī grānă cŭmīnī

pāllēntīs māndēns vīsūs ēxālăt ĭn īpsōs.

XIV-DENTIUM VITIO ET ORIS FETORI MEDENDO

haūd făcĭle ēst ācrēm dēntīs tŏlĕrārĕ lăbōrēm:

quō măgĭs ēst aēquūm mĕdĭcām pērnōscĕrĕ cūrām.

Cūm Bācchō vĭŏlās īncōxĕrĭs, ōrĕ tĕnētŏ.

Mānsŭs ĭtēm prōdēst sūcīs ŏlĕāstĕr ăcērbīs:

hīnc ōscēdŏ fŭgīt, līnguaē quŏquĕ vūlnĕră cēdūnt.

Cūm vīnō pĭpĕr ēt nītrō tĕpĭdum īndĕ dŏlēntī.

Saēpĕ chĕlīdŏnĭaē sūcō vēl lāctĕ căpēllaē

sānēscūnt dēntēs aūt taūrī fēllĕ iŭvāntūr.

Aūt ăcĭdī lătĭcēs claūsō vōlvūntŭr ĭn ōrĕ.

Māndĭtŭr āptă rŭbūs gīngīvīs ēt bŏnă lābrīs.

Lēntīscūs mŷrtūsque ēmēndānt ōrĭs ŏdōrēm.

Quōd vēro āssūmpsīt nōmēn dē dēntĕ frĭcāndō,

cērvīno ēx cōrnū cĭnĭs ēst, aūt ūngŭlă pōrcaē

tōrrĭdă, vēl cĭnĭs ēx ōvīs, sēd nōn sĭnĕ vīnō,

mūrĭcĭs aūt tōstī vēl būlbi ēxtīnctă făvīllă.

Āmbĭtĭōsă pŭtās? Sūnt īstă sălūbrĭă cūnctīs.

Ēxēsōs aūtēm dēntēs sī fōrtĕ quĕrērīs,

ūrĕ fĭmūm mūrīs, pătŭlīs ĕt hĭātĭbŭs āddĕ;

vēl cĭnĕrēm dēntīs cērvīni ēxtīnguĕre ăcētō

cōnvĕnĭt ātquĕ căvīs īmmīttĕrĕ pārtĭbŭs āptē.

Prōdēst ēt pūlvīs lūmbrīcī cōrpŏrĕ tōstō.

Ōra āmbūstă cĭbō sānābīs lāctĕ cănīnō.

Saēpe ĕtĭām gĕlĭdā gīngīvās cōllŭĕ lŷmphā,

dēntĭbŭs ūt fīrmūm pōssīs sērvārĕ vĭgōrēm.

Sī vēro īnfāndūm prōsērpĭt ăd īntĭmă vūlnūs,

pērmīscētŏ sălēm părĭlī cūm pōndĕrĕ tūrīs:

hīnc trāctātŏ lŏcūm: mīram ēxpĕrĭērĕ mĕdēlām.

Aūt tū sūmĕ pĭlām, quaē caūdīs haērĕt ŏvīnīs:

haēc sīccātă dăbīt mōllēs ēt frāctă fărīnās,

hūiŭs ĕt āttrītū taētrūm mūlcēbĭtŭr ūlcūs.

XV VUAE FAUCIBUS ‹COLLO› ET QUAE MOLLIENDA SUNT SANANDIS

aēgrēscūnt tĕnĕraē faūcēs, cūm frīgŏrĭs ātrī

vīs sŭbĭīt vēl cūm vēntīs ăgĭtābĭlĭs āēr

vērtĭtŭr ātque īpsās flātūs grăvĭs īnfĭcĭt ūndās

vēl răbĭdūs clāmōr, frāctō cūm fōrtĕ sŏnōrĕ

plēnūm rādĭt ĭtēr. Sīc ēst Hōrtēnsĭŭs ōlīm

ābsūmptūs; caūsīs ĕtĕnīm cōnfēctŭs ăgēndīs

ōbtĭcŭīt cūm vōx dŏmĭnō vīvēntĕ pĕrīrēt

ēt nōndum ēxtīnctī mŏrĕrētūr līnguă dĭsērtī.

Ērgo ōmnī stŭdĭō quaērēs ĭnhĭbērĕ dŏlōrēm.

Sīmplĭcĭbūs lŷmphīs cōnfūndĭtŭr āĕrĭūm mēl,

āddĭtŭr ēxcūssūs nĭvĕā sĭmĭlāgĭnĕ fūrfūr:

dēcōcta haēc claūsō sĭmŭl ēxērcēntŭr ĭn ōrĕ.

Praētĕrĕā faūcēs ēxtrīnsĕcŭs ūnguĕrĕ prōdēst

ūrsīno ēt taūrī sēvō cērīsquĕ rĕmīssīs,

ōmnĭă quaē gĕmĭnīs aēquābīs lāncĭbŭs āntĕ.

Dīsce ĕtĭām mīram ēx hŭmĭlī mĕdĭcāmĭnĕ cūrām.

Āttĭăcō mēllī iūngēs āgrēstĕ păpāvēr

dēcōctūmquĕ sĭmūl māndēs mānsūmquĕ vŏrābīs.

Crīnītaē pōrrī rādīcēs quīnquĕ cŏquāntūr,

hīnc ăquă nōn fērvēns vōlvātūr faūcĕ sŏnōrā

nēc tămĕn īn stŏmăchūm dēscēndāt gūttă pătēntēm.

Sī vēro ādflīctām lānguōr dĕĭēcĕrĭt ūvām,

tūnc hōrās ălĭquōt prōnūs rĕcŭbārĕ mĕmēntŏ;

aūt īllām pūlvīs tōstī rĕlĕvābĭt ănēthī

aūt cĭnĭs ēx cŏclĕā vēl tōrrĭdă brāssĭcă flāmmīs.

Āngīnā vērō mīxtūm sălĕ pōscĭt ăcētūm,

quōd rēfērt claūsō vērsātum ăgĭtārĕ pălātō.

Āt sī cērvīcēs dūrātăquĕ cōllă rĭgēbūnt,

(mīră lŏquōr) gĕmĭnūs mūlcēbĭtŭr ūnguĭnĕ pōplēs:

hīnc lōngūm pĕr ĭtēr nērvōs mĕdĭcīnă sĕquētūr;

ānsĕrĭs aūt pīnguī tōrpēntĭă cōllă fŏvēbīs.

Īndĭtŭr ēt vălĭdō mūltūm lēns cōcta ĭn ăcētō

aūt cāpraē fĭmŭs ēx būlbo aūt cērvīnă mĕdūllă:

hōc ĕtĭam īnmōtōs flēctēs mĕdĭcāmĭnĕ nērvōs.

Quōs aūtēm vŏcĭtānt tōllēs, āttīngĕrĕ dēxtrā

dēbēbīs, quā grŷllŭs ĕrīt prēssāntĕ pĕrēmptūs.

XVI TUSSI ET COLERIBUS SEDANDIS

nōxĭă sī chŏlĕrūm pĕnĭtūs saēvīrĕ vĕnēnă

pērspĭcĭēs, cōctā lāctūcaē frōndĕ lĕvābīs,

prōdĕrĭt ēt caūlēs ādsūmĕrĕ saēpĕ mădēntēs.

Īntērdūm faūcēs tūssī quătĭūntŭr ătrōcī:

ālĭă tūm sūmīs dēcōcta ēt mēllĕ pĕrūnctă,

sēmĭnă vēl răphănī pērmīxtō dūlcĭă mēllĕ.

Aūt sī frāxĭnĕā sēmēn dē frōndĕ rĕvēllīs,

īntĕrĭōră vŏrā, vĕtĭtūs cōntīngĕrĕ dēntĕ.

Ōvūm mēllĕ tĕrēs dŏmĭtūm fērvēntĭbŭs ūndīs

mārrŭbĭūmvĕ pŏtēns: haēc faūcĭbŭs ōptĭmă sūmēs

frēnābīsquĕ grăvēm făcĭlī mĕdĭcāmĭnĕ tūssīm.

XVII STOMACHO ET DIGESTIONI

quī stŏmăchūm rēgēm tōtīūs cōrpŏrĭs ēssĕ

cōntēndūnt, vērā nītī rătĭōnĕ vĭdēntūr.

Hūiŭs ĕnīm vălĭdūs fīrmāt tĕnŏr ōmnĭă mēmbră

aūt cōntra ēiūsdēm frāngūntūr cūnctă dŏlōrĕ.

Quīn ĕtĭām, nĭsĭ cūră iŭvāt, vĭtĭārĕ cĕrēbrūm

fērtŭr ĕt īntēgrōs īllīnc āvērtĕrĕ sēnsūs.

Lāctūcaē sēmēn nīgraē, quōd līgnĕă pīlă

trīvĕrĭt, ādmīxtō iēiūnūs sūmĭtŏ mēllĕ;

sēd cŏclĕār trīnūm gūstū tĭbĭ sūffĭcĭt ūnō.

Aūt trītūm sēmēn răphănī mūlsūmquĕ iŭvābīt;

sīvĕ dŭaē pārtēs āpsīnthi āc tērtĭă rūtaē

dēcōctīs pōtāntŭr ăquīs sĭlĭquaēquĕ mădēntēs,

sēmĭnă vēl mărăthrī fētaē cūm lāctĕ căpēllaē;

pūlĕĭūm quŏquĕ dēcōctūm cūrābĭt ămīcē.

Ēt pōtu ēt fōtū stŏmăchō cōndūcĭt ăcētūm.

Seū cŏclĕās ūndīs călĕfāctās āc prŏpĕ vīctās

sūppŏsĭtīs tōrrē prūnīs vīnōquĕ gărōquĕ

pērfūsās căpĕ: sēd prōdēst măgĭs ēssĕ mărīnās.

Āt mălĕ dīgēstīs sī crāpŭlă saēvĭĕt ēscīs,

ēx pĭpĕre ēt călĭdā flōrēm dē rōrĕ mărīnō

ēbĭbĕ; seū sălĭbūs pĭpĕr ādde ēt tēnuĕ cŭmīnūm,

quaē cōctīs iūngēs ĕpŭlīs āc rāptă vŏrābīs.

Aūt cŭbĭtūm pērgēns sūcūm căpĕ trīstĭs ăcētī.

Vēntrĭcŭlūs mērgī tāctūs sălĕ thērĭăcūsquĕ

tōstō pānĕ sŭpēr, pĭpĕrīs quŏquĕ pūlvĕrĕ mūltō

mīscētūr: căpĭēs dīvīnūm mūnŭs ĭn īstīs.

Prōdĕrĭt hōc stŏmăchō, vīctās ēt cōncŏquĕt ēscās:

grānă pĕrēgrīnī pĭpĕrīs dīffīndĭtŏ quīnquĕ,

nīcŏlăō mōllī quaē māne īnsērtă căpēssēs.

XVIII FELLI VOMITO ET THISI

lūtĕă sī crēscēnt ēt cūnctīs nōxĭă fēllă,

ālĭă pārvă nŏvēm, pĭpĕrīs tōt pērmŏlĕ grānă,

quaē cўăthō dīlūtă gărī māndēsquĕ bĭbēsquĕ:

haēc ĭtĕrūm sēptēnă căpīs, pōst dēnĭquĕ quīnă.

Praētĕrĕā caūlēs, sī frōndēt pāssă, săbūcī

dēcōctōs sălĕ pērmīscēs āc spārgĭs ŏlīvō:

tūm căpĭs āc tāli aūxĭlĭō fēlla hōrrĭdă pūrgās.

Prōsūnt ēt pĕlăgī lătĭcēs, quōs pōndĕrĕ iūstō

dūlcĭbŭs ādsŏcĭās lŷmphīs mēllīquĕ lĭquēntī.

Ēt nĭvĕūs prōdēst ēx ūbĕrĕ sūcŭs ăsēllaē,

sī tĕpĭdō vīnum īnfūndās āc mēllă pĭpērquĕ.

Āt vŏmĭtūm rādīx nārcīssī pōtă mŏvēbīt.

Sī vērō pthĭsĭs ānnōsō sĕdĕt īmprŏbă mōrbō,

īntrītās vīnō cŏclĕās haūsīssĕ iŭvābīt.

Prōdĕrĭt ēt vĕtĕrīs sēvī pĭlă sūmptă sŭīllī,

quō scăpŭlās quŏquĕ pērdūcīt mĕdĭcīnă sălūbrīs.

XIX MAMMIS SANANDIS VEL STRINGENDIS

ūbĕră fēcūndō vāldē lāctēntĭă sūcō

saēpĕ sĭbī nōxaē nĭmĭūm mānāndŏ fŭērūnt:

faēce ĭgĭtūr vălĭdā saēvī rĕprĭmēntŭr ăcētī.

Pōst pārtūm tŭmĭdās īniūste ādsūrgĕrĕ māmmās

īntērdum āspĭcĭēs: hārūm mălă cōmmĕmŏrātūr

mūrīnūm fĭmŭs ēx plŭvĭō sēdārĕ lĭquōrĕ.

Sīn aūtēm claūsās pĕnĭtūs dŏlŏr āngĭt ăcērbūs,

lūmbrīcīs tērraē tūrgēntēs ūnguĕ cŏrŷmbōs.

Sī cāstīgātās stŭdĭum ēst praēstārĕ păpīllās,

ēx hĕdĕrā sērtīs āmbās rĕdĭmīrĕ mĕmēntŏ,

prōtĭnŭs ēt rāptās fūmīs māndārĕ cŏrōnās;

ānsĕrĭs aūt sēvūm părĭtēr cūm lāctĕ tĕpēntī

aūt ōvum īnlĭnĭtō, tŭlĕrīt quōd gārrŭlă pērdīx.

Praētĕrĕā plŭvĭō dēcōctă păpāvĕră rōrĕ

haērēscānt, mūltīs pōst ābsōlvēndă dĭēbūs.

Vīs ēt Phoēbĭgĕnaē caēlēstĭă sūmĕrĕ dōnă,

ūbĕră cūm taētrīs lănĭātă dŏlōrĭbŭs hōrrēnt?

Nāvīs rāmēntum ēt quaē nōmĭnĕ prāsĭŏn hērba ēst

ēt quaē vūlgārī sērmōne īnsānă vŏcātūr

(Graēcŭs hўōscўămōn prŏprĭā scīt dīcĕrĕ līnguā)

nēc nōn ēt călămī rādīx lăpăthīquĕ lĕgūmēn

mīxtă dăbūnt mīrās (ēxpērtō crēdĕ) mĕdēlās.

XX REIECTIONI CIBI AUT SANGUINIS ABSTINENDAE

sī stŏmăchūs nōndūm cōncōctās ēxpŭĭt ēscās

ēt măgĭs ātquĕ măgīs vĭtĭūm rĕcŏlēndŏ vălēscīt,

ālĭă caēdēmūs crēbrūmquĕ trăhēmŭs ŏdōrēm.

Sīn ĕtĭām rŭtĭlūs rĕfĕrētūr pēctŏrĕ sānguīs,

sōrbĭtĭō mēntaē, răphănūs vēl cōctă iŭvābīt.

Saēpĕ lăpīs tĕrĭtūr (spĕcŭlārēm nōmĭnĕ dīcūnt)

ēt mīxtīs haūrītŭr ăquīs sīstītquĕ crŭōrēm.

Ūrĭtŭr īntērdūm rāptūs dē sūbĕrĕ cōrtēx,

ēt cĭnĭs ēx călĭdō prōdēst ēpōtă Lўaēō;

ōvōrūm cĭnĭs aūt cŏclĕārum aūt dēnĭquĕ mēlīs

aūt cĭnĭs ēx sălĭcūm rāmīs prōdēssĕ pŭtātūr;

aūt plătănī pĭlŭlās ācri īnfūndēmŭs ăcētō:

nūllŭs ĕrīt sānguīs, quēm nōn cĭbŭs īstĕ mŏrētūr.

XXI IECORIS ET LATERIS VITIIS MEDENDIS

sī mōllīs iĕcŏrīs fībrās dŏlŏr āngĭt ăcērbūs,

prōtĭnŭs ēx mūlsā pōtānda ĕlĕlīsphăgŭs hērba ēst,

sūmĭtŭr aūt sēmēn, quōd frāxĭnŭs āltă prŏfūdīt,

vūltŭrĭīvĕ iĕcūr vēl iūs pērdīcĭs ăprīcaē.

Praētĕrĕā sĭmĭlī drāgmā pīx dūră pĭpērquĕ

frāngūntūr; sīc īn mōllītō pūlvĕrĕ iūnctă

ēgĕlĭdīs mīscēntŭr ăquīs rĕcrĕāntquĕ bĭbēntēm.

Ābsīnthī quŏquĕ dēcōctī pōtābĭtŭr hūmōr.

Sī lătŭs īmmĕrĭtūm mōrbō tēmptātŭr ăcūtō,

āccēnsūm tīnguēs lăpĭdēm strīdēntĭbŭs ūndīs,

hīnc bĭbĭs; aūt ăcĕrīs rādīcēm tūndĭs ĕt ūnā

cūm vīnō căpĭs: hōc praēsēns mĕdĭcāmĕn hăbētūr.

Quīd rĕfĕrām mūltīs cōnpōstă Phĭlōnĭă rēbūs,

quīd lŏquăr āntĭdŏtūs vărĭās? Dīs īstă rĕquīrāt,

āt nōs paūpĕrĭbūs praēcēptă dĭcāmŭs ămīcă.

Nēc nōn ēt iĕcŏrīs quaērētūr fībră lŭpīnī

iūngētūrquĕ sĭmūl cōstūm fŏlĭūmquĕ pĭpērquĕ;

dīlŭtă quaē dūrō dāntūr pōtāndă Lўaēō.

Ēst ēt vīs mōrbī, quōd 'tēlūm' cōmmĕmŏrātūr,

cūm sŭbĭtō dŏlŏr īnsānūs fŭrĭt īncĭtŭs īctū:

Pērsĭcŭs huīc pōtum ē nŭclĕō dăbĭt īntĕrĭōrĕ;

quaē mĭhĭ cūră sătīs cāsū mōnstrāntĕ prŏbāta ēst.

XXII SPLENI CURANDO

quāndŏ lĭēn tŭmĭdō cīrcūmlĭgăt īlĭă vīnclō

ēt plēnā splēnīs dēmōnstrānt mēmbră rĭgōrēm,

mōllĭbŭs ēx hĕdĕraē tōrnāntūr pōcŭlă līgnīs:

hīnc trăhĕt ādsuētōs aēgēr quōscūnquĕ lĭquōrēs.

Aūt vĭrĭdīs cōctōrum hŏlĕrūm pōtābĭtŭr ūndă.

Prōdĕrĭt ēxsūctō flŭvĭālĭs hĭrūdŏ crŭōrĕ,

sīvĕ mўrīcă pŏtēns seū rōs cūm pānĕ mărīnūs,

aūt hĕdĕraē sūcūs pōtu āppŏsĭtūquĕ iŭvābīt.

Nēc nōn īntāctām fērrō quām vīdĕrĭs ālnūm,

huīc lĭbĕr ērĭpĭtūr fērrō sĭnĕ dēcŏquĭtūrquĕ,

dōnēc vīctārūm pārs tērtĭă sūbsĭt ăquārūm:

hīnc mĕdĭcō pōtū pūlsūs dŏlŏr ōmnĭs ăbībīt.

Nōnnūllī mĕmŏrānt cōnsūmī pōssĕ lĭēnēm,

sī qui ērvūm sēmpēr iēiūnō sūmpsĕrĭt ōrĕ.

Ārĭdă fīcŭs ĭtēm fērvēntĕ dŏmātŭr ăcētō

ēt trīta īnlĭnĭtūr, vēl splēn āppōnĭtŭr haēdī.

Mārrŭbĭum īn vīnō pōtūm prōdēssĕ lŏquūntūr.

Praētĕrĕā pĭpĕr āc nĕpĕtaē cūm flōre ĕt ănēthūm

nīcŏlăūsque, ăpĭo āc bōlētūs iūngĭtŭr ūnā:

hōrūm dēcōctōs lătĭcēs pōtārĕ sălūbre ēst.

Pūlĕĭum, ābrŏtŏnūm nĭtĭdā cūm māstĭcĕ cōctūm

āc thŷmbraē spĕcĭēm, quām cōmmĕmŏrānt cĕphălōtēn,

praēdīxīt splēnī dĕŭs Īdaē pōssĕ mĕdērī.

Dūlcĭă Plaūtŭs ăīt grāndī mĭnŭs āptă lĭēnī.

Splēn tŭmĭdūs nŏcĕt ēt rīsūm tămĕn āddĭt ĭnēptūm,

ūt mĭhĭ Sārdŏnĭcīs vĭdĕātūr prōxĭmŭs hērbīs,

īrrĭtă quaē mĭsĕrīs pērmīscēnt gaūdĭă fātīs.

Dīcĭtŭr ēxsēctūs făcĭlēs aūfērrĕ căchīnnōs

pērpĕtŭōque aēvō frōntēm praēstārĕ sĕvērām.

XXIII PRAECORDIIS SANANDIS

lānguĭdă sī dūrō tūrgēnt praēcōrdĭă mōrbō,

mīscētūr mūlsaē fārrīs sēxtārĭŭs ūndaē

nēc nōn ēt līnī tūnsūm sĭlĭquaēquĕ lĕgūmēn:

haēc dēcōctă sĭmūl nōndūmquĕ tĕpēntĭă nēctēs.

Aūt quaē pōmă Cўdōn Crētaēīs mīsĭt ăb ōrīs

cōctă lĭnēs, dūrum ūt pōssīs mōllīrĕ tŭmōrēm.

Ōcĭmă praētĕrĕā būlbīvĕ lĭnūntŭr ămārī.

Prōdĕrĭt ēt lŷmphīs cōrpūs mērsārĕ mărīnīs.

Quīn ĕtĭām cătŭlūm lāctāntem ādpōnĕrĕ mēmbrīs

cōnvĕnĭt: ōmnĕ mălūm trānscūrrĕrĕ fērtŭr ĭn īllūm;

cuī tămĕn ēxtīnctō mūnūs dēbētŭr hŭmāndī.

Hūmānōs quŏquĕ cōntāctūs mălă tāntă sĕquūntūr

ēt iūnctūs vĭtĭūm dūcīt dē cōniŭgĕ cōniūx.

Quōd sŭpĕrēst stўrăcī iūngēs rāmēntă cărīnaē

quōdquĕ dĕcem ēx rēbūs cōnfīt sĭmŭl ātquĕ vŏcātūr,

māstĭcĭs āddēntūr frāctaē iām mōllĭă fārră:

tālĭbŭs aūxĭlĭīs praēcōrdĭă fōtă rĕsīdēnt.

XXIV LUMBIS ET RENIBUS SANANDIS

cūm saēvīt pĕnĭtūs haērēns īniūrĭă lūmbīs,

īgnĕ lăpīs cāndēns dătŭr ēxūltāntĭbŭs ūndīs:

hōc pŏtĕrīs pōtū trīstēm sŭpĕrārĕ dŏlōrēm.

Aūt pĭcĕ cūm mōllī nītrūm sūlphūrque ĕt ăcētūm

sūcĭdă lānă răpīt cōntāctă călēntĭbŭs īsdēm:

prōdĕrĭt hānc aēgrīs crēbrō pērdūcĕrĕ mēmbrīs.

Aūt căpŭt āspărăgī cūm vīnō sūmĕ vĕtūstō

seū māvīs ādpōnĕ: mŏdūs cōndūcĭt ŭtērquĕ.

Aūt ădĭpe īnmīxtūm lūmbīs īndūctĭŏ sūlphūr.

Saēpĕ chĕlīdŏnĭām cūm sūcō Pāllădĭs āddēs

fārrăquĕ quaē trĕmŭlīs prōsūnt sūdāntĭă flāmmīs.

Fērtŭr ămŷgdălĭnaē sūcūs nŭcĭs ēssĕ bĭbēndūs:

pīnsĭtŭr haēc tĕpĭdōque ābsōrbĭtŭr īndĭtă fōntī.

Aūt trēs ēx vīnō cŏclĕās fērvēscĕrĕ cōgēs

cūmquĕ sŭīs dŏmĭbūs frāngēs; pĭpĕrīs quŏquĕ grānă

tēr quīna ādĭcĭēs pōtūquĕ iŭvābĕrĭs īllō.

Fūrfŭr ĭtēm pārcā fŭĕrīt cūm fērvĭdŭs ūndā,

pōst ŏlĕō mădĭdūs sāccīs īmmīttĭtŭr āptīs,

quōs vīx pāssūrīs ūrēntēs āddĭtŏ mēmbrīs.

Prōdēst cērvīnaē vĭŏlēns nātūră mĕdūllaē.

Nēc nŏcŭīt cĭcĕrīs cōctī pōtāssĕ lĭquōrēm;

aūt mīxtām tĕnĕrīs mădĭdāmque ĕlĕlīsphăcŏn ūndīs

cōntĕrĕ tūmquĕ sĭmūl cūm māstĭcĕ cōnfĕr ănēthūm

quōdquĕ dĕcem ēx rēbūs cōmpōni ēx nōmĭnĕ clārum ēst:

hīs cōntīngĕ lŏcūm: dĕŭs haēc mĭhĭ cērtă prŏbāvīt.

XXV VENTRIS DOLORI MITIGANDO

sī dŏlŏr īnsānūs tōtā dēsaēvĭt ĭn ālvō,

hēmīnīs trĭbŭs īn lŷmpha‹ē› vălĭdām cŏquĕ rūtām

ātque ăpĭūm, dōnēc dūplēx pārs dēsĭt ăquārūm:

pōtŭs ĕrīt mĕdĭcūs nōn dētrāctāntĕ pălātō.

Praētĕrĕā nĭvĕī stĕrĭlīs tēsta ūrĭtŭr ōvī;

quaē pōstquam īn taētrām fŭĕrīt cōnvērsă făvīllām,

ēx călĭdīs pōtātŭr ăquīs ēt pōtă mĕdētūr.

Nēc nōn iūngēnda ēst ŭtĕrō nŏvă vīrgă mўrīcaē:

īnlaēsa haēc fērrō tērrāque īntāctă gĕrātūr.

Aūt mĕdĭō vēntrīs prōdēst āspārgĕrĕ tērrām,

quām sīgnāvērūnt vēstīgĭă prēssă rŏtārūm.

Prōdĕrĭt ēt pūlvīs făcĭlī sūb cārdĭnĕ rāptūs.

Quīn ĕtĭam ēx lŷmphīs trītūm pōtārĕ cŭmīnūm

cōnvĕnĭēt, quōd iām nōbīs dŏcŭmēntă prŏbārūnt.

Mēntă quŏque hōc pāctō mĕdĭcōs dăbĭt haūstă săpōrēs.

Coēlĭăcōs aūtēm rĕcrĕābīs pānĕ sălūbrī,

quēm mădĭdō fārre ēffĭcĭēs āc mōllĭbŭs ōvīs,

quōrūm tēstă fĕrō prĭŭs ēvānēscăt ăcētō.

Rēfērt ēt tĕrĕtēs būlbōs mōllīrĕ tĕrēndō

cūmque hīs Lēnaēī dūrūm pōtārĕ flŭēntūm.

XXVI HYDROPI DEPELLENDAE

cōrrūptī iĕcŏrīs vĭtĭō vēl splēnĭs ăcērbūs

crēscĭt hўdrōps aūt cūm sīccātaē fēbrĕ mĕdūllaē

ātque ăvĭdaē faūcēs gĕlĭdūm trāxērĕ lĭquōrēm.

Tūm lŷmpha īntĕrĭūs vĭtĭō glīscēntĕ tŭmēscīt

sēcērnēns mĭsĕrām prŏprĭō dē vīscĕrĕ pēllēm.

Cōnvĕnĭēt tĕnĕraē rādīx dēcōctă săbūcī

īn gĕmĭnīs călĭdī cўăthīs pōtāndă Lўaēī.

Frāxĭnĕūm sēmēn cūm Bācchī rōrĕ bĭbēndum ēst.

Nēc nōn ādpŏsĭtō cūrāntūr drōpăcĕ mēmbrā,

quī sŭbĭtō rāptōs vēntōs sūcōsquĕ [mire] rĕvēllīt.

Nēc nōn īn tĕpĭdīs cōnvōlvēs cōrpŭs hărēnīs.

Ādpŏsĭtūquĕ lĕvēs nĕpĕtaē gūstūquĕ iŭvābūnt.

Saēpe ēt scīllīnō pēllūntūr nōxĭă Bācchō.

Ēllĕbŏrō bĕnĕ pūrgātūr lŷmphātĭcŭs ērrōr.

Aūt hūiūs vĭcĕ sēmēntīs scŏpŭlōsă gĕnēstaē

mīscētūr mūlsīs ēt caūtīs dūcĭtŭr ūndīs.

Ēst quī praēvălĭdūm frīctō sălĕ mīscĕt ăcētūm

ātque ŏlĕī sūcō, rĕfrĭcātque ālbēntĭă mēmbră

aūt călĭdō fĭlĭcīs rādīcēm mōllĭt Ĭācchō,

ūnguĭnĕ quō frāngīt vīrēs lānguōrĭs ăquōsī.

XXVII VENTRI MOLLIENDO

saēpĕ cĭbī spĕcĭē, vĭtĭō vēl cōrpŏrĭs īpsō

pōtĭbŭs aūt dūrīs rēstrīctă mŏrābĭtŭr ālvūs.

Vīncētūr tālīs mŏră grāmĭnĕ Mērcŭrĭālī,

cūiŭs ăquām cōctī mĭnĭmō cūm mēllĕ bĭbēmūs.

Prūnăquĕ cōnvĕnĭūnt, quaē mīttīt clāră Dămāscūs.

Mūltōs praētĕrĕā mĕdĭcī cōmpōnĕrĕ sūcōs

ādsuērūnt; prĕtĭōsă tămēn cūm vēnĕrĭs ēmptūm,

fāllērīs frūstrāque īmmēnsă nŏmīsmătă fūndēs.

Quīn ăge ĕt īn tĕnŭī cērtām cōgnōscĕ sălūtēm.

Aūt ĭgĭtūr tēctūm lānā sūppōnĭs ălūmēn

aūt ĕdĭs īn pătĭnīs tĕnĕraē dēcōctă săbūcī

vēl cūm lāctĕ căpraē sālsūm mūlsūmquĕ căpēssīs.

Crēdĕ tămēn pōtūm mĕlĭōrēm lāctĭs ĕquīnī:

dīcĭtŭr hīc dūlcēs ăsĭnaē praēvīncĕrĕ sūcōs.

Sīlvēstrīs fīcī lăcrĭmām prōdēssĕ lŏquūntūr.

Quōdquĕ rătīs mĕlĭūs vērbīs dīcēmŭs Hŏrātī:

'mītŭlŭs ēt vīlēs pēllūnt ōbstāntĭă cōnchaē'.

Sēd cŏclĕās prĭŭs ēst ūrtīca aūt fūrfŭrĕ pāscī:

pūrĭŏr hīnc gūstūs nōxā sĭnĕ mōvĕrĭt ālvūm.

Saēpĕ thălāssŏmĕli ādiēctō cŭmŭlāvĭmŭs īmbrī:

haēc pūrgānt, părĭlī fŭĕrīnt sī pōndĕrĕ mīxtă.

XXVIII SOLUTIONI VENTRIS ET DYSENTERIAE COMPESCENDAE

tām vărĭī cāsūs mōrtālĭă saēclă fătīgānt,

ūt sīnt dīvērsīs ōbnōxĭă cōrpŏră mōrbīs.

Saēpe ĕtĕnīm nĭmĭō cūrsū flŭĭt īmpĕtŭs ālvī:

frēnātūr, mīxtō cūm fērvēt brāssĭcă vīnō

aūt cĕrăsī vīctūm lōngō iām tēmpŏrĕ pōmūm.

Sūcŭs Ămīnēī cūm pānĕ mĕdētŭr Ĭācchī

vēl bĕnĕ pērmīxtūm călĭdā pōtātŭr ăcētūm:

vīlĕ quĭdēm făcĭlī fāctū, tămĕn ūtĭlĕ pōtū.

Sī laēdēnt mĕdĭcā dătă pūrgātōrĭă dēxtrā,

ādiēctō pĭpĕrīs mĕdĭcātūr pūlvĕrĕ cāldă.

Sīn aūtēm lōngō dēcūrrēnt īntĭmă flūxū

ātque īmmānĕ mălūm mūltō iām tēmpŏrĕ glīscēt,

tōrrĭdŭs ēx vīnō cōrtēx pōtābĭtŭr ōvī.

Rāmēntūm nĭvĕī crēdūnt prōdēsse ĕlĕphāntī.

Ārbŏrĕ Pŷrămĕā cōrtēx dērēptă cŏquētūr

āxĕ sŭb aēthĕrĭō, tūm nīgrō mīxtă Lўaēō

īnmēnsūm pŏtĕrīt pōtū rĕtĭnērĕ flŭōrēm.

Nūmĭnĭs aūt iūssū cēdrīnī māstĭcĕ mīscēs

mōllītāmquĕ pĭcem ēt rāsūm dē nāvĭbŭs ūnguēn:

lānguĭdă quō fīdēns mĕdĭcāmĭnĕ mēmbră fŏvēbīs.

Prōdĕrĭt ēt pŭĕrīs, quōs dēntĭs ŏrīgŏ fătīgāt,

cāstănĕās cōxīssĕ nŭcēs ēt sōrbă vĕtūstă

ātque ăpĭūm caūlēsquĕ, rŭbūs quōs fūndĭt ăcūtă:

pōtĭŏ quaē flŭĭdām cōnsūmptă mŏrābĭtŭr ālvūm.

XXIX LUMBRICIS ET TINEIS ASPURGANDIS

quīd nōn ādvērsūm mĭsĕrīs mōrtālĭbŭs āddīt

nātūra, īntērnō cūm vīscĕrĕ taēnĭă sērpēns

ēt lūmbrīcŭs ĕdāx vīvānt ĭnĭmīcă crĕāntī?

Quōd gĕnŭs āssĭdŭō lănĭāt praēcōrdĭă mōrsū,

saēpe ĕtĭām scāndēns ōpplētīs faūcĭbŭs haērēt

ōbsēssāsquĕ vĭās vītaē cōnclūdĭt ănhēlaē.

Ērgŏ cĭnīs cōrnū cērvīnī prōdĕrĭt haūstūs

vēl nĕpĕtaē trītum ēx vīnō vēl lāctĕ căpēllaē;

nēc nōn ēt sūcūs mĕdĭcī pōtātŭr ăcētī.

Prōdēst praētĕrĕā cūm Bācchō Pērsĭcă frōndīs.

Dēmŏcrĭtūs mĕmŏrāt mēntaē cōndūcĕrĕ pōtūm.

Sūmĭtŭr ābrŏtŏnūm nēc nōn ēt vīlĕ mĕlānthūm.

Ālĭă pēr sēsē sānānt aūt vīs cŏrĭāndrī.

Quīn ēt mārrŭbĭūm dēcōctum haūstūmquĕ iŭvābīt.

Pūlĕĭūmvĕ pŏtēns ĕt ăgrēstĕ iŭgātŭr ănēthūm:

sŷnthĕsĭs haēc prōdēst ūndā mōllītă călēntī.

XXX COLO SEDANDO

cūm cōlum, īnvīsūm mōrbī gĕnŭs, īntĭmă cārpīt,

māndĕ gălērītām vŏlŭcrēm quām nōmĭnĕ dīcūnt.

Aūt păvĭdī lĕpŏrīs mădĕfāctă cŏāgŭlă pōtā.

Sīve ăpĭō nĕpĕtās tĕrĕtī cūm māstĭcĕ iūngĕ

nēc nōn ēt spĕcĭēs āmbās hālāntĭs ănēthī,

quārūm dēcōctōs pătĭēns haūrītŏ lĭquōrēs.

XXXI VESSICAE ET CAUCULO PURGANDO

sī cuī vēssīcaē tārdūs cūnctābĭtŭr ūmōr,

haēc mŏră rūmpētūr vīnō pērvīctă vĕtūstō.

Prōdĕrĭt ēx pārvīs ăcĭnōs pōtārĕ săbūcīs

aūt hĕdĕraē sūcum aūt lăcrĭmōsī trītă sĭnāpĭ.

Nēc nōn rēsīnās ēx Ōrĭcĭā tĕrĕbīnthō

īn spĕcĭem ērvĭlĭaē pārvōs glŏmĕrābĭs ĭn ōrbōs,

quōs tērnōs tĕpĭdā mīxtōs haūsīssĕ mĕdēlla ēst.

Quōndam ĕtĭām nĭmĭō praēcēps ūrīnă flŭēntō

īnrĭgăt ēxŭvĭās ōbscaēnōque īnfĭcĭt īmbrī:

tūm lĕpŏrīs cĕrĕbrum ēx vīnō pōtārĕ lĭcēbīt.

Sī dŏlŏr īntērnām vēssīcaē cōncŏquĕt ālvūm,

sūbvĕnĭēt rādīx frōndōsae ēpōtă cŭprēssī

pūlĕĭūmvĕ pŏtēns dŏmĭtūm fērvēntĭbŭs ūndīs.

Sī vēro īn lăpĭdēs dēnsūs cōnvērtĭtŭr ūmōr,

quī rĕtĭnēnt cūrsūs gĕmĭtūmquĕ dŏlōrĕ frĕquēntānt,

sāxĭfrăgām seū spōngītēn sūccūrrĕrĕ crēdūnt.

Praētērēă sĕmēn mŷrtī sīlvēstrĭs Ĭācchō

ātque ŏlĕō mīxtūm bĭbĭtūr, nēc dēsĭt ăcētūm,

vīnăquĕ sūmāntūr frīctō cōndītă cŭmīnō;

sīvĕ pălūmbōrūm căpĭtūr fĭmŭs ācrĕ fĕrōrūm

dūlcăcĭdīs spārsūm sūcīs trītūquĕ sŏlūtūm;

nēc nōn ōbscaēnūs cāpraē pōtābĭtŭr hūmōr:

ōbrŭĕt hīc mōrbūm lăbĕfāctăquĕ sāxă rĕmīttēt.

XXXII CONCEPTIONI ET PARTVI

īnrĭtă cōniŭgĭī stĕrĭlīs sī mūnĕră lānguēnt

nēc sŭbŏlīs spēs ēst mūltōs iām vānă pĕr ānnōs

(fēmĭnĕō fīāt vĭtĭō rēs nēcnĕ, sĭlēbō:

hōc pŏtĕrīt māgnī quārtūs mōnstrārĕ Lŭcrētī) -

sēd nātūră tămēn mĕdĭcāmĭnĕ vīctă pŏtēntī

saēpĕ dĕdīt fētūs stŭdĭō cūrāntĕ părātōs.

Aūt ĭgĭtūr lĕpŏrīs cōnsūmīt fēmĭnă vūlvām

aūt, ŏvĭs īn stăbŭlīs frāctās cūm rūmĭnăt hērbās,

pēndēntēm spūmām mōllī dēdūcĭt ăb ōrĕ

ātque īllām mĕmĭnīt mīxtō pōtārĕ Fălērnō.

Mērcŭrĭālĭs ĭtēm căpĭtūr cōmmūnĭtĕr hērbă,

sī cŭbĭtūm nōctū cōniūnx fēstīnăt ŭtērquĕ.

Ātque ŭbĭ iām cērtūm spōndēt praēgnātĭŏ fētūm,

ūt făcĭlī vĭgĕāt sērvātă pŭērpĕră pārtū,

dīctāmnūm bĭbĭtūr, cŏclĕaē māndūntŭr ĕdūlēs.

Aūt qui ōlīm mēnsēs mĭnŭs ōctŏ mŏrātŭs ĭn ālvo ēst

īnrūmpīt thălămōs ēt nēxūs sōlvĭt ĭnērtēs.

Pūlēī ‹pōtūs› quŏque ămīcō cōnvĕnĭt īmbrĕ,

cūiŭs ŏpēm vērām cāsūs mĭhĭ saēpĕ prŏbārūnt.

Quīn ĕtĭām stērcūs sūppōnūnt vūltŭrĭs ātrī,

sēntĭăt ūt mĭnĭmē pārtūs quām prōxĭmŭs ūrgēt.

Ōva ĕtĭām rūtae ēt frăgĭlī mīscēntŭr ănēthō,

quaē dīlūtă lĕvī Bāccho ātque ēxhaūstă mĕdēntūr.

XXXIII PROFLUUIO CUIUSQUE SANGUINIS ET MATRICI

sī mŏdĭcūs plēnō mānāt dē cōrpŏrĕ sānguīs,

sūbuĕnĭt, āt nĭmĭūs cūm vītā fūndĭtŭr īpsā.

Quāprōptēr mūltō nārīs cōmplētă crŭōrĕ

cūm flŭĭt, āttrītūs cīmēx cōndūcĭt ŏdōrĕ.

Lāna ŏlĕō mădĕfīt, sēd nōndūm laūtă, rŏsātō:

haēc dătŭr īn nārēs vēl claūdīt dēnsĭŭs aūrēs.

Cōntrītīs prōdēst cŏclĕīs pērdūcĕrĕ frōntēm

aūt gāllī cĕrĕbrō vēl sānguĭnĕ mītĕ cŏlūmbaē.

Quōd nĭsĭ sūpprĭmĭtūr sānguīs, pōtāndŭs ĕt īpse ēst.

Praētĕrĕā Phărĭīs căpŭt ēmētīrĕ păpŷrīs

dētrăhĕ quōd sŭpĕrēst: īllō gĕnĭtālĭă nēctĕ,

fēmĭnĕās īllīnc prōdēst vīncīrĕ mămīllās.

Mēnstrŭŭs īnmēnsō sī prōflŭĭt īmpĕtĕ sānguīs,

sūcĭdă lānă mălōs rĕmŏrātūr sūbdĭtă cūrsūs,

mōrtŭă quīn ĕtĭām prōdūcīt cōrpŏră pārtū.

Sēd quaēcūmquĕ flŭīt vīs īnmŏdĕrātă crŭōrīs,

sūbērnūs cōrtēx călĭdīs pōtātŭr ĭn ūndīs

āntĕ mĭnūtātīm stŭdĭō vīncēntĕ tĕrēndūs.

Pūlēī călĭdō pūrgātūr fēmĭnă pōtū.

Sēd sī fōrtĕ crŭōr claūsā cūnctābĭtŭr ālvō,

aūt mōllēs nĕpĕtae aūt rūtaē quācūnquĕ bĭbēntūr.

Āt sī pūnĭcĕōs fūndīt vēssīcă lĭquōrēs,

mārrŭbĭum ēx pāssō trītūm pērfūndĭtŭr ūndīs:

hī pŏtĕrūnt haūstūs rŭtĭlūm pūrgārĕ cŏlōrēm.

Rēllĭquĭās pārtūs laētā tĭbĭ dētrăhĕt hērbā.

Quōd sī fēmĭnĕī prŏpĕrābīt sānguĭnĭs īmbēr,

ēst quī frūstă mŏlaē pērcūssū dēcŭtĭt ūnō,

quōrum ălĭquōd lānīs tēctum ād praēcōrdĭă nēctīt,

haēc sĭmŭl īncāntāns: sīstī dēbērĕ crŭōrēm,

ūt lăpĭs īllĕ vĭaē sŏlĭtōs iām dēstĭtĭt ōrbēs.

XXXIV PILIS QUIBUS‹CVM›QUE INTERNECANDIS

mōbĭlĭs hīrsūtās hōrrēt lāscīvĭă saētās

ēt gaūdēt rāptō nūdārī flōrĕ pĭlōrūm.

Sēd bŏnă nōnnūmquām vēllēndī caūsă vĭdētūr,

cōrpŏră cūm rĕlĕvāt rătĭō mănĭfēstă sălūtīs.

Nāmque ŏcŭlōs īnfēstă pĭlōrūm tēlă lăcēssūnt,

quōdque īllīs dĕdĕrāt vāllūm nātūră tŭēndīs,

īnde ĭnĭmīcă sĕgēs prŏprĭōs dēsaēvĭt ĭn ōrbēs.

Ērgŏ lŏcūm crīnīs vūlsī cōntīngĕ crŭōrĕ

quēm dăt ăvīs, trĕmŭlīs sĭmŭlāt quaē pēllĭbŭs ālās,

sānguĭnĕ vēl rĭcĭnī, quēm nīgrō dē cănĕ vēllēs.

Praētĕrĕā quāscūnquĕ vŏlēs āvērtĕrĕ saētās

ātque īn pērpĕtŭūm rĕdĭvīva ōbclūdĕrĕ tēlă,

cōrpŏrĭbūs vūlsīs sănĭēm pērdūcĭtŏ rānaē,

sēd quaē pārvă sĭtu ēst ēt raūcō gārrŭlă quēstū.

Nēc nōn ē stāgnīs cēssāntĭbŭs ēxŏs hĭrūdŏ

sūmĭtŭr ēt vīvēns Sămĭā tōrrētŭr ĭn ōllā:

haēc ăcĭdīs ūnguīt pērmīxtă lĭquōrĭbŭs ārtūs

ēvūlsāmquĕ vĕtāt rūrsūs prōcrēscĕrĕ sīlvām.

XXXV OMNIBUS OBSCENIS MEDENDIS

dīcēndum ēt quaē sīt mēmbrīs mĕdĭcīnă pŭdēndīs.

Lānguĭdŭs āntīquō pūrgātūr pēnĭs Ĭācchō

āc sŭpĕr īnlĭnĭtūr fēcūndaē fēllĕ căpēllaē.

Mānĕ nŏvō mŷrtī frōndēs cōmmāndĕrĕ prōdēst

quī dŏlĕt, ātque īllās īn vūlnūs dēspŭăt īpsūm.

Faēce ĕtĭām vīnī gĕnĭtālĭă laūtă lĕvāntūr,

ēt tŭmĭdōs tēstēs Nērēĭă lŷmphă cŏērcēt

vēl būlbi ēx mūlsō vēl cēra īnmīxtă cŭprēssō

aūt făbă cūm tĕpĭdīs Bācchī dēcōctă flŭēntīs.

Rāmĭcĭs īnmēnsūm fērtūr cŏhĭbērĕ tŭmōrēm

fār mădĭdūm lŷmphīs †et fērālīs frōndĕ cŭprēssī,

ūnde ĕtĭām pōtū frōns haēc mĕmŏrātŭr ămīcă.

Sīn aūtem ēxīstēt dūrātīs glāndĭbŭs īnguēn,

prōdĕrĭt īndūcī cŏclĕās cūm mēllĕ mĭnūtās.

Ōbscaēnōs sī pōnĕ lŏcōs nŏvă vūlnĕră cārpēnt,

hōrrēntūm mānsā cūrāntūr frōndĕ rŭbōrūm.

Āt sī iām vĕtĕrī sūccēdīt fīstŭlă mōrbō,

mūstēlaē cĭnĕre īmmīssō pūrgābĭtŭr ūlcūs,

sānguĭnĕ vēl rĭcĭnī, quēm bōs gēstāvĕrĭt āntĕ.

Hērbă chĕlīdŏnĭaē fērtūr cūm mēllĕ mĕdērī

hērbăquĕ cūm sēvō fŏlĭīs dē mīllĕ vŏcātă.

XXXVI SCIAE ET ARTICULARI MORBO

saēpĭŭs ōccūltūs vīctā cōxēndĭcĕ mōrbūs

pērfŭrĭt ēt grēssūs dīrō lānguōrĕ mŏrātūr.

Pōpŭlŭs ālbă dăbīt mĕdĭcōs dē cōrtĭcĕ pōtūs;

nēc nōn ēt tĕnĕraē grăcĭlī dē frōndĕ gĕnēstaē

ārrēptōs caūlēs ăcĭdōquĕ lĭquōrĕ mădēntēs

sūmĕrĕ cōnvĕnĭēt, rŭbĭām quŏquĕ dūcĕrĕ pōtū

aūt ēx Bīthŷnō cŏclĕās haūrīrĕ Lўaēō.

Sī vēro ārtĭcŭlōs tābēs ĭnĭmīcă pĕr ōmnēs

haēsĕrĭt, ēx fīcū bētās cūm mēllĕ lĭgābīs

vēl pĕlăgī lătĭcēs, sĭmŭl ēt Bācchēĭă dōnă

sūmĕrĕ cūrābīs: nĭmĭō sēd pārcĭtŏ vīnō:

Ēnnĭŭs īpsĕ pătēr, dūm pōcŭlă sīccăt ĭnīquă,

hōc vĭtĭō tālēs fērtūr mĕrŭīssĕ dŏlōrēs.

XXXVII FURUNCULO MEDENDO

cūm sānguīs nĭmĭūs pūrī pērmīxtŭs ătrōcī

aēstŭăt ēt păpŭlās āltē sūstōllĭt ăcūtās,

rēsīnām mīscēs ēt sāxīs hōrdĕă frāctă:

cōnspērsa haēc tĕpĭdīs āppōnĕrĕ cōnvĕnĭt ūndīs.

Vīs ĕt hўōscўămūm cēraē sēvōquĕ iŭgātūm

nēctĕrĕ? Nōn mĭnŭs haēc pŏtĕrīt mĕdĭcīnă iŭvārĕ.

Praētĕrĕā fĭmŭs, ēx gāllō quōd lēgĕrĭs ālbūm,

īmbrĭbŭs ēx ăcĭdīs fīdēns āppōnĕ dŏlēntī.

Aūrĭbŭs aūt pĕcŭdīs mōllēs ēxprōmĭtŏ sōrdēs,

ūnguĭnĕ quō fōtīs dăbĭtūr mĕdĭcīnă păpīllīs.

XXXVIII CARBONI TOLLENDO

hōrrēndūs măgĭs ēst pĕrĭmīt quī cōrpŏră cārbŏ:

ūrĭt hĭc īnclūsūs, vītālĭă rūmpĭt ăpērtūs.

Hūnc vĕtĕrēs ōlīm vărĭīs pĕpŭlērĕ mĕdēllīs.

Tērtĭă nāmquĕ Tĭtī sĭmŭl ēt cēntēsĭmă Līvī

chārtă dŏcēt, fērrō tālēm cāndēntĕ dŏlōrēm

ēxāctum aūt pōtō rāpōrūm sēmĭnĕ pūlsūm;

nī fĭĕrēt, dīxīt, vīx sēptēm pōssĕ dĭēbūs

vītām prōdūcī: tānta ēst vĭŏlēntĭă mōrbī.

Dūlcăcĭdūm lătĭcēm cūm līnī sēmĭnĕ iūngĕ

ātquĕ fĭmūm Păphĭaē părĭtēr cōmpōnĕ cŏlūmbaē:

hīnc lĭnĕ dūrātās pārtēs ēt claūsă vĕnēnă.

Praētĕrĕā trītī rĕsĕrānt ădŏpērtă lŭpīnī.

Nōnnūllūs cālcēm vīvām dīssōlvĭt ăcētō

fūmāntēmquĕ nĭvēm păpŭlīs āppōnĭt ăcērbīs.

Ēst quī gāllīnaē pērdūcāt stērcŏrĕ cōrpūs.

Ālĭă vēl pĭpĕrī iūstē cōmmīxtă lĭnūntūr.

Pŷthăgŏraē cōgnātă lĕvī cōndītă cŭmīnō

prōdĕrĭt aūt mădĭdā fērmēntūm pōllĭnĕ tūrgēns.

XXXIX PANOI, VOMICAE ET STRUMAE DEPELLENDIS

sūnt ălĭī, quōs dīră mŏvēt nātūră, tŭmōrēs

nōn mĭnŭs hōrrēndī, sēd nōn ĭtă pērnĭcĭōsī,

vōmĭcă quālĭs ĕrīt vĕl ĕīdēm prōxĭmă quaēdām.

Sīmplĭcĕ rēsīnā mīscēbĭmŭs hōrdĕă tūnsă

ēt mūlsōs āmnēs ēt pūrgāmēntă cŏlūmbaē:

hīs bĕnĕ dēcōctīs lānguēntĭă mēmbră fŏvēntūr.

Mōllĭs ŏdōrātō făbă iūngētūr cŏrĭāndrō:

prōdĕrĭt āppŏsĭtūm mōllītque ăpĕrītquĕ tŭmōrēm.

Aūt dē phāsgănĭō rādīx dēcōctă pălūstrī,

quaē sălĭs ādmīxtō tūndētūr cōndīmēntō;

prōdĕrĭt ēt mānsūm quōd trāxĕrĭs ārbŏrĕ vīscūm.

Grāmĕn hўōscўămī cēraē sēvōquĕ vĕtūstō

cōncĭlĭā mīxtīsquĕ lŏcōs pērdūcĕ dŏlēntēs.

Ēxērcēre ĕtĭām iūssērūnt cōrpŏră prīscī.

Ōvūm dēfūndēs īn fīctĭlĕ, deīndĕ pŭtāmēn

mārrŭbĭī sūco īmplēbīs, pōst mēllĕ lĭquēntī

ōmnĭă cōnsŏcĭātă tĕpēntī prōspĕră pōtū

sūmūntūr: rĕsĕrāntquĕ mălūm pūrgāntquĕ lĕvāntquĕ.

XL IGNI SACRO DIMOUENDO

ēst ĕtĭām mōrbī spĕcĭēs, quaē dīcĭtŭr 'īgnīs',

lānguĭdă quōd mūltō tōrrēntūr mēmbră călōrĕ.

Vēl tū vīcīnō sēvūm bŏvĭs īgnĕ rĕmīttēs

mōllītūmquĕ lĭnēs vĕl ŏlōrīs faēcĭbŭs ōvă,

sēd nōn cōctă, dăbīs: sīc tōrrĭdă mēmbră fŏvēbīs.

Lūmbrīcūs tērraē mīxto īndūcētŭr ăcētō

aūt părĭlī nŏvă rūtă mŏdō, sēd iūngĭs ŏlīvūm.

Ōvăquĕ cūm bētīs prōsūnt sŭpĕr īnlĭtă trītīs.

Ālĭă dānt cĭnĕrēm sŏcĭāndum ŏlĕōquĕ gărōquĕ,

ūnguĭnĕ quō glīscēns dēpōnēt flāmmă fŭrōrēm.

Saēpĕ chĕlīdŏnĭaē pārs cāndĭdă. Iūngĭtŭr ōvī,

quaē mŏdĭcō pōtū, sēd vāldē trītă, căpēssēs,

ādmīscērĕ mĕmōr lŷmphās āmnēmquĕ Fălērnūm.

XLI PODAGRAE MEDENDAE

quaēdam ĕtĭām răbĭdaē mĕdĭcāmĭnă dīgnă pŏdāgraē,

cuī tēr trīcēnās spĕcĭēs Ĕpĭdaūrĭŭs īpsĕ

dīxĭt ĭnēssĕ dĕūs? Rĕquĭēm tămĕn īndĕrĕ mōrbō

fās ĕrĭt ēt trīstēm sāltēm mūlcērĕ dŏlōrēm.

Ērgo ăge ĕt ābrēptām sălĭcīs frōndēmquĕ lĭbrūmquĕ

cūm vīnō tĕrĕ, tūm cōntrāctōs pērlĭnĕ nērvōs.

Aūt cūm prīmă mălī sēse ōstēntābĭt ŏrīgŏ,

fērvĭdă nōn tĭmĭdīs tŏlĕrā caūtērĭă plāntīs

sēmĭnĕcīsve hīrcī rĕsĕrātō pēctŏrĕ cālcēs

īnsĕrĕ: sīc dīraē rĕprĭmēs prīmōrdĭă pēstīs.

Aūt sī cōrrūptūs pērsēdĕrĭt āltĭŭs ūmōr,

trītă cŭprēssŭs ĭbī Bācchō iūngētŭr ăcērbō,

pānĭbŭs ēt tĕnĕrīs, cŏhĭbēbītque āddĭtă quēstūs.

Pārvă săbūcŭs ĭtēm, | hīrcīnō cōnlĭtă sēvō,

trītĭcĕaēque ăcĭdō mānāntēs āmnĕ fărīnaē,

aūt nĭtĭdō rānaē dēcōctūm vīscŭs ŏlīvō

sīvĕ chĕlīdŏnĭaē sūcūs sălĕ mīxtŭs ăcētō.

Sūnt quĭbŭs āppŏsĭtā sīccātŭr hĭrūdĭnĕ sānguīs.

Nōn aūdītă mĭhī fās sīt, sēd lēctă rĕfērrĕ:

hōc quīdām răbĭdūs mōrbō pēr tēmpŏră mēssīs

vīcīnō plāntās frūmēntī prēssĭt ăcērvō

ēvāsītquĕ grăvēm cāsū mĕdĭcāntĕ dŏlōrēm.

XLII VULNERIBUS FERRO AUT VERBERIBUS FACTIS

nātūraē vĭtĭīs mĕdĭcās ōbiēcĭmŭs ārtēs,

nūnc ēt fōrtūnaē iăcŭlīs ōbsīstĕrĕ pār ēst.

Sī cuī fōrtĕ chălŷbs tĕnĕrōs vĭŏlāvĕrĭt ārtūs,

nēcte ădĭpēs vĭtŭlī sĭmŭl ēt trītām chămĕcīssōn

nēc pŭdĕāt lŭtĕaē stērcūs pērdūcĕrĕ pōrcaē.

Sīn aūtēm saēvō lăcĕrātum ēst vērbĕrĕ cōrpūs,

tūm līxīvă cĭnīs cērās dīssōlvĭt ĕt ōvă

ādmīxtōque ŏlĕō vībīcēs cōmprĭmĭt ātrās.

Sī vēro īnfrēnūs mānāt dē vūlnĕrĕ sānguīs,

pūrpŭră tōrrētūr cōnchŷlī pērlĭtă fūcō,

hūiŭs ĕt ātră cĭnīs cūrrēntēm dētĭnĕt ūndām.

Vērrūcaē quŏquĕ dēsēctaē frēnārĕ crŭōrēm

dīcĭtŭr āmbūstūs Tўrĭō dē vēllĕrĕ pūlvīs.

Praētĕrĕā nĭmĭōs rĕsĕrātī vūlnĕrĭs āmnēs

fēnĭcŭlī cĭnĭs ādstrīngīt vēl fīmbrĭă pōrrī.

Sīvĕ fĭmūs mānnī cūm tēstīs ūrĭtŭr ōvī

ēt rĕprĭmīt flŭĭdōs mīrō mĕdĭcāmĭnĕ cūrsūs.

XLIII VULNERIBUS QUIBUSCUNQUE CASIBUS FACTIS

quām māgna hūmānaē mălă pōndĕră cōndĭcĭōnīs!

Tām mūltae īnnŭmĕrī spĕcĭēs mĭhĭ vūlnĕrĭs ādsūnt,

ūt nĕquĕām prŏprĭās cūnctīs ādscrībĕrĕ cūrās.

Īsdem ĭgĭtūr mŏnĭtīs cāsūs sānābĭmŭs ōmnēs,

sīc tămĕn ūt nūllūs mĕdĭcīnām lūsĕrĭt ērrōr.

Ērgŏ, mŏdūs quīcūnque ōbtīngēt vūlnĕrĭs ātrī,

cōntrītūs cūm mēllĕ dăbīt mĕdĭcāmĭnă būlbūs

hērbăquĕ quaē nōmēn fŏlĭīs dē mīllĕ rĕcēpīt,

āppŏsĭtū prōdēst ădĭpī pērmīxtă vĕtūstō.

Sūcĭdă cūm tĕpĭdō nēctētūr lānă Lўaēō

āmbūstaēvĕ cĭnīs cōmplēbīt vūlnĕrĭs ōrās,

cōnclūdēt vērō vēl frōns vēl rāmŭs ăb ūlmō.

Āt sūcīs hĕdĕraē pūlchrēscīt foēdă cĭcātrīx.

XLIV HOMINIS UEL SIMIAE MORSU

sīve hŏmŏ seū sĭmĭlīs tūrpīssĭmă bēstĭă nōbīs

vūlnĕră dēntĕ dĕdīt, vīrūs sĭmŭl īntŭlĭt ātrūm,

Vēttŏnĭcam ēx dūrō prōdēst ābsūmĕrĕ Bācchō.

Nēc nōn ēt cōrtēx răphănī dēcōctă mĕdētūr,

sī trīta ādmōrsīs fŭĕrīt cīrcūmlĭtă mēmbrīs.

XLV SERPENTIUM MORSIBUS ET ‹AD› VIPERAE VIRUS EXCLUDENDUM

cūspĭdĕ nōn quīsquām, lōngaē nĕquĕ caēdĕ sărīssaē,

fūlmĭnĕ nōn glădĭī, vŏlŭcrīs nēc fēllĕ săgīttaē

quām cĭtŏ vīpĕrĕō pŏtĭs ēst āfflīgĭĕr īctū.

Quāre āptām dīcāmŭs ŏpēm sūcōsquĕ mĕdēntēs.

Quaē nŏcŭīt sērpēns, fērtūr căpŭt īllĭŭs āptē

vūlnĕrĭbūs iūngī: sānāt quaē saūcĭăt īpsă

ūt Lārīssaēā cūrātūr Tēlĕphŭs hāstā.

Prōdĕrĭt ēt caūlēm cūm vīno haūrīrĕ săbūcī

aūt cōctūm răphănī lībrūm trītūmquĕ lĭgārĕ

sīve ĕtĭām cēlsā fŏlĭūm dē mōlĕ cŭprēssī.

Mānābīt lāctēns căprĭfīcī sūcŭs ŏpēllām.

Aūt tĭthўmāllŭs ătrōx vūlnūs cōntrītă pĕrūnguēt.

Cārdŭŭs ēst nōndūm dōctīs fūllōnĭbŭs āptūs:

ēx īllō rādīx tĕpĭdō pōtātŭr ĭn āmnī.

Cērvīno ēx fētū dīlūtă cŏāgŭlă vīnō

sūmūntūr, quaē rēs mēmbrīs ăgĭt ātră vĕnēnă

aūt fĕrŭlaē rādīx pōtātŭr ĭn īmbrĕ Lўaēī

Vēttŏnĭcaēvĕ lĕvēs, gāllīnae aūt iūră vĕtūstaē.

Sī vēro hōrrēndūm vūlnūs fĕră iēcĕrĭt āspīs,

ūrīnām crēdūnt prŏprĭām cōndūcĕrĕ pōtū:

Vārrōnīs fŭĭt īstă sĕnīs sēntēntĭă. Nēc nōn,

Plīnĭŭs ūt mĕmŏrāt, sūmptī iŭvăt īmbĕr ăcētī.

Dīcēndum ēt quaē sīt praēcōx mĕdĭcīnă tĭmēntī;

caūtĭŏ nāmquĕ pŏtēst dīrōs praēvērtĕrĕ mōrsūs.

Sī iĕcŭr ēxsēctūm tārdō dē vūltŭrĕ pōrtēs,

ērūcīs aūt sī tōtōs pērdūxĕrĭs ārtūs,

quās prĭŭs āttrītās vĕhĕmēnti ādspārgĭs ăcētō.

Aūt tū cērvīnā pēr nōctem īn pēllĕ quĭēscēs

aūt gĕnĕre ēx īpsō dēntēm gēstābĭs ămīcūm.

Tōxĭcă praētērā quā sīnt pēllēndă mĕdēllā,

ēxpĕdĭām: sānguīs pŏtĕrīt prōdēssĕ cănīnūs,

quī făcĭlī pōtu āntĭdŏtūs ĭmĭtātŭr hŏnēstās.

Vīs ēt mīrĭfĭcōs caūtūs praēdīscĕre ŏdōrēs,

āccēnsīs quĭbŭs ārcētūr taētērrĭmă sērpēns?

Aūt stўrăcēm tōrrēs aūt dīrī vūltŭrĭs ālām

vēl nĕpĕtam aūt frōndēm rĭgĭdaē stīrpēmquĕ mўrīcaē.

XLVI ICTIBUS SCORPII ET MORSIBUS ARANEI VEL MURIS CAECI

sūnt mĭnĭmaē spĕcĭē, sēd dīraē vūlnĕrĕ pēstēs,

quaē măgĭs īn tĕnŭī lătĭtāntēs cōrpŏrĕ fāllūnt,

scōrpĭŭs ūt grăvĭs ēst ĕt ărānĕŭs: haēc mălă sēmpēr

cāptānt sēcūrōs mūltā iām nōctĕ sŏpōrēs.

Ēt dŏcŭmēntă dĕdīt nōbīs prōstrātŭs Ŏrīōn,

māgnă quŏd ēxĭgŭīs pĕrĭmāntūr saēpĕ vĕnēnīs.

Quōd sī vūlnŭs ătrōx īncūssīt scōrpĭŭs ārdēns,

cōntĭnŭō căpĭtūr; tūnc dīgnā caēdĕ rĕvūlsūs

vūlnĕrĭbūsque āptūs fērtūr rĕvŏcārĕ vĕnēnūm.

Aūt călĭdīs pĕlăgī lŷmphīs lŏcă laēsă fŏvēntūr.

Sīvĕ mĕrī pōtū dīssōlvĭtŭr īmprŏbă pēstīs.

Ād cūnctōs aūtēm mōrsūs īctūsquĕ mĭnōrūm

cāsĕŭs āptŭs ĕrīt păvĭdaē dē lāctĕ căpēllaē

cūmque hōc ābsūmī dēbēbĭt ŏrīgănŭs hērbă:

haēc dŭŏ mīrĭfĭcīs cūrābūnt īctă mĕdēlīs.

Nēc nōn fēnŭcŭlō călĭdum ādnēctētŭr ăcētūm

aūt vīvūm sūlphūr sīccī cūm faēcĕ Lўaēī.

Ēxĭgŭō pĭpĕrīs cĕrĕbrūm cōnspārgĭtŏ gāllī,

quō lĭtă sānēscēnt dēpūlsō mēmbră dŏlōrĕ.

Sīn aūtēm mūrīs nŏcŭīt vĭŏlēntĭă caēcī,

quaē sŏlă sīgnāvīt vōlvēndīs ōrbĭtă plaūstrīs,

īnlĭnĕ: mīră dătūr vīlī dē pūlvĕrĕ cūrā.

XLVII SUBITANEO DOLORI, FEBRI ATQUE OSTOCOPO

nūnnūnquam ēxīstīt sŭbĭtī nŏvă caūsă dŏlōrīs,

cūiŭs ŏrīgŏ lătēt, cērtīs rĕprĭmēndă mĕdēlīs.

Nāmquĕ chĕlīdŏnĭām mīxtō sălĕ nēctĕrĕ prōdēst

vēllĕrăque īnfūsō rĕcălēntĭă sūlphŭrĕ sānānt.

Ōstŏcŏpūm lēntō cōndūcīt mēllĕ pĕrūnguī.

Sīn aūtēm călĭdaē dēpāscēnt cōrpŏră fēbrēs,

tūnc ăpĭī sūcūs lēnī sŏcĭātŭr ŏlīvō:

mēmbră lĭnēs, fōtūquĕ fĕrūs mūlcēbĭtŭr īgnīs.

Nēc spērnēndŭs ădēps, dĕdĕrīt quēm bēstĭă mēlēs.

Sēmĭnĕcīs cērvī lăcrĭmam īmmīscērĕ lĭquōrī

cōnvĕnĭt ātque ārtūs īllīnc mūlcērĕ călēntēs.

Fēbrĭbŭs āt lōngīs gāllī nŏvă iūră vĕtūstī

sūbuĕnĭūnt, trĕmŭlīs ĕtĭām mĕdĭcāntĭă mēmbrīs.

XLVIII QUARTANAE TYPO REMEDIANDO

nēc tū crēdĕ lĕvēm dīlātō tēmpŏrĕ fēbrēm,

quaē spătĭūm sĭbĭ dāt, măgĭs ūt cēssāndŏ călēscāt:

lētālī quŏquĕ grāssātūr quārtānă călōrĕ,

nī mĕdĭcās ădhĭbērĕ mănūs dīscāmŭs ĕt hērbās.

Ālĭă nōn pŭdĕāt tērnō cūm cīmĭcĕ trītă

ēt dīlūtă mĕrō mĕdĭīs haūrīrĕ dĭēbūs;

aūt tĕnĕrām iĕcŏrīs mūrīnī dūcĕrĕ fībrām,

quāttŭŏr ūt dūrī iūngāntūr scrīpŭlă Bācchī.

Mīra ēst āpsīnthī cūm sīmplĭcĕ pōtĭŏ lŷmphā.

Sūmĕ trĭbūs dĭgĭtīs ādprēnsūm sēmĕn ănēsī,

tāntūndēm mărăthrī nēc mūlsūm dēsĭt ăcētī,

īn cūiūs cўăthō praēdīctă sălūbrĭtĕr haūrīs.

Maēŏnĭae Īlĭădōs quārtūm sūppōnĕ tĭmēntī,

aūt lĕpŏrīs trĕpĭdī dīlūtă cŏāgŭlă trādĕ.

Prōdēst ēt pōtū, sēd mūlsūs, Dōrĭdĭs ūmōr.

Quīdam ĕtĭām mīrāndă fĕrūnt, vĕnĭēntĕ călōrĕ

iūrāntēs lūdūm Vĕnĕrīs mūnūsquĕ pĕtēndūm.

Sēd prĭŭs ēst ŏlĕō pārvās fērvēscĕrĕ rānās

īn trĭvĭīs īllōque ārtūs pērdūcĕrĕ sūcō.

XLIX TERTIANAE TYPO REMEDIANDO

ēst ĕtĭam āltērnīs fēbrīs rĕdĭvīvă dĭēbūs,

tēmpŏră dīscērnēns quăsĭ iūstaē pōndĕrĕ lībraē.

Ūt pōssīs ĭgĭtūr tālēm prŏhĭbērĕ fŭrōrēm,

īnvōlvēs cērā sĭnĕ caūdīs grānă cŭmīnī

pūnĭcĕaēque īndēs pēllī cōllōquĕ lĭgābīs.

Pūlēī rāmūs lānaē vēlātŭs ămīctū

tēmpŏrĕ sūspēctō mĕdĭcōs praēbēbĭt ŏdōrēs.

Praētĕrĕā trītūs cīmēx sōrbēndŭs ĭn ōvō,

hōrrĭdŭs āttāctū, sēd gūstū cōmmŏdŭs āptō.

L COTIDIANAE TYPO REMEDIANDO

āt quī cōntĭnŭīs nōn cēssăt ădīrĕ dĭēbūs,

sēd tāntūm cērtās mōrbūs dīscrīmĭnăt hōrās,

trītĭcĕūm mĕtŭīt grānūm, sī crēdĕrĕ dīgnum ēst,

quōd lătĭtāns frāctō fŭĕrīt sūb pānĕ rĕpērtūm.

Nēc nōn ōssă iŭvānt saēptīs īnvēntă dŏmōrūm:

cōnvĕnĭt haēc tĕrĕtī pēndēntĭă sūbdĕrĕ cōllō.

Mūltăquĕ praētĕrĕā vērbōrūm mōnstră sĭlēbō:

nām fēbrēm vărĭō dēpēllī cārmĭnĕ pōssĕ

vānă sŭpērstĭtĭō crēdīt trĕmŭlaēquĕ părēntēs.

LI HEMITRITAEO DEPELLENDO

mōrtĭfĕrūm măgĭs ēst quōd Graēcīs hēmĭtrĭtaēōs

vūlgātūr vērbīs; hōc nōstrā dīcĕrĕ līnguā

nōn pŏtŭēre ūllī, pŭtŏ, nēc vŏlŭērĕ părēntēs.

Īnscrībēs chārtaē quōd dīcĭtŭr ābrăcădābră

saēpĭŭs ēt sūbtēr rĕpĕtēs, sēd dētrăhĕ sūmmām

ēt măgĭs ātquĕ măgīs dēsīnt ĕlĕmēntă fĭgūrīs

sīngŭlă, quaē sēmpēr răpĭēs, ēt cētĕră fīgēs,

dōnĕc ĭn āngūstūm rĕdĭgātūr līttĕră cōnūm:

hīs līnō nēxīs cōllūm rĕdĭmīrĕ mĕmēntŏ.

Nōnnūllī mĕmŏrānt ădĭpēm prōdēssĕ lĕōnīs.

Cōrălĭūm vērō sī cōccō nēctĕrĕ vēlīs

nēc dŭbĭtēs īllī vērōs mīscērĕ smărāgdōs,

ādsīt bācă tĕrēs nĭvĕō prĕtĭōsă cŏlōrĕ:

tālĭă lānguēntīs cōndūcēnt vīncŭlă cōllō

lētālēsque ăbĭgēt mīrāndă pŏtēntĭă mōrbōs.

LII FRACTURIS UEL LUXIS SANANDIS

īnfāndūm dīctū cūnctīs prŏcŭl ābsĭt ămīcīs,

sēd fōrtūnă pŏtēns ōmēn cōnvērtăt ĭn hōstēs.

Vīs īndīgnă nŏvō sī spārsĕrĭt ōssă frăgōrĕ,

cōnvĕnĭēt cĕrĕbrūm blāndī cănĭs āddĕrĕ frāctīs,

līntĕă deīndĕ sŭpērque īndūtās nēctĕrĕ lānās,

saēpĭŭs ēt sūcōs cōnspārgĕrĕ pīnguĭs ŏlīvī:

bīs sēptēm crēdūnt cŏălēscĕrĕ cūnctă dĭēbūs.

Aūt vĕtĕrī Bācchō cāpraē fĭmŭs īndĕ pĕtūlcaē:

hōc rĕsĕrāt claūsūm, trăhĭt haērēns, sānăt ăpērtūm.

Sī vērō căpŭt īnfēstūs cōllīsĕrĭt īctūs,

ēx ŏlĕō nēctī vēstīs dēbēbĭt Ărāchnēs:

nēscĭĕt haēc īllīnc nĭsĭ cūm sānārĭt ăbīrĕ.

Quōd sī lūxă sŭō dēcēdēnt mēmbră tĕnōrĕ,

ūrĕrĕ fēmĭnĕōs crīnēs āc iūngĕrĕ sēvūm

cōngrŭĕt āc tālī mĕdĭcāmĭnĕ mōtă lĭgārĕ.

Aūt mālvam ēx pīnguī trītam āppŏsŭīssĕ iŭvābīt.

Āt sī cōnclūsūm sērvābīt tībĭă vūlnūs,

stērcŭs ŏvīs plăcĭdaē iūngēs ădĭpēsquĕ vĕtūstōs,

pāndĕrĕ quaē pŏtĕrūnt ūlcūs pătŭlōquĕ mĕdērī.

LIII NERVIS INCISIS VEL DOLENTIBUS ET CONTRACTIS

haūd quīsquām crēdēt dīsiēctōs vūlnĕrĕ nērvōs

ād sŏlĭtūm rūrsūs rĕvŏcārī pōssĕ vĭgōrēm;

sēd prōdēst tērraē lūmbrīcōs īndĕrĕ trītōs,

quīs vĕtŭs ēt rāncēns sŏcĭāri āxūngĭă dēbēt.

Sī vēro ōccūltūs nērvōs dŏlŏr ūrĭt ĭnērtēs,

vūltŭrĭs ēxcīsōs ădĭpēs rūtāmquĕ rĕmīttēs

aūt cēram ēt tālī rĕcrĕābīs lānguĭdă fōtū.

Cōnvĕnĭt ēt călĭdīs pĕlăgī pērfūndĭĕr ūndīs.

Cārĭcă vēl bētīs lēntō cūm mēllĕ iŭgētūr

aūt Bācchō mădĕfāctă Cĕrēs cūm frōndĕ cŭprēssī,

quō pŏtĕrīs fōtū rĕcrĕārĕ rĭgēntĭă mēmbră.

Sīn aūtēm sŭbĭtō rĕplĭcāntūr cōrpŏră mōrbō.

Cōntrāctōs rĕvŏcāt nērvōs cărŏ sūmptă cŏlūmbaē.

LIV AEGRIS SOMNO ADSCISCENDO

nōn sōlūm mĭsĕrōs taētērrĭmă fēbrĭs ădūrīt,

sēd sŭpĕr ōptātō pērgīt vĭdŭārĕ sŏpōrĕ,

nē prōsīnt plăcĭdī caēlēstĭă mūnĕră sōmnī.

Chārta ĭgĭtūr, vărĭīs pīnxīt quām līttĕră vērbīs,

ūrĭtŭr, īndĕ cĭnīs călĭdō pōtātŭr ĭn āmnī.

Prōdĕrĭt ēt māgnūm căpĭtī sūbstērnĕrĕ †pūleiūm.

Prōdēst ēt mīxtām lŷmphīs pōtārĕ cŭprēssūm.

Pāllădĭīs ĭtĭdēm sūcīs, quōs flōrĕ rŏsārūm

cōndĭĕrīs, iūngēs mădĭdūm trītūmquĕ păpāvēr:

quō lĭtă frōns făcĭlēm praēbēbīt nōctĕ quĭētēm.

Nēc nōn māndrăgŏraē gūstū sŏpŏr āddĭtŭr āltūs.

Dīlŭĕ praētĕrĕā glŏmĕrāmĭnă, quaē gĕrĭt īntūs

claūsa ărĭēs īntēr gĕmĭnaē cōxēndĭcĭs ūmbrās:

īndĕ sŏpōrātī dūcēntūr gūttŭrĕ pōtūs.

LV LITARGIAE EXPELLENDAE

dīxĭmŭs hānc sōrtēm mĭsĕrīs mōrtālĭbŭs ēssĕ,

ūt saēpe īntēr sē mălă sīnt cōntrārĭă mōrbī.

Dēnĭquĕ nōnnūnquām sōmnō sīc mēmbră grăvāntūr,

ūt cōniūngātūr lētō sŏpŏr āltŭs ăcērbō.

Ērgŏ lĕvī flāmmā tōrrēntūr cōrnŭă cāpraē,

quō nīdōrĕ grăvēm dīspēllūnt lūmĭnă sōmnūm.

Aūt Vĕnĕrīs lābrūm quaē dīcĭtŭr hērbă bĭbētūr,

quaē tĕrĭtūr prĭŭs ēt vīnō cōnfūsă lĭquēscīt.

Cōnvĕnĭūnt ăcĭdīs eūphōrbĭă mīxtă flŭēntīs,

grāmĭnă vēl rūtaē, gĕmĭnā sī nārĕ trăhāntūr.

Quīdām dīră iŭbēnt; sēptēnō cīmĭcĕ trītō

ūt vĭtĭēntŭr ăquaē cўăthūsquĕ bĭbātŭr ĕārūm:

haēc pŏtĭōră pŭtānt quām dūlcī mōrtĕ pĕrīrĕ.

LVI COMITIALI MORBO DEPELLENDO

ēst sŭbĭtī spĕcĭēs mōrbī, cuī nōmĕn ăb īllō

haēsīt, quōd fĭĕrī prŏhĭbēt sūffrāgĭă iūstă.

Saēpe ĕtĕnīm mēmbrīs ātrō lānguōrĕ cădūcīs

cōncĭlĭūm pŏpŭlī lābēs hōrrēndă dĭrēmīt.

Īpsĕ dĕūs mĕmŏrāt dŭbĭaē pēr tēmpŏră lūnaē

cōncēptūm, tālīs quēm saēpĕ rŭīnă prŏfūndīt.

Prōdēst cūm vĕtĕrī Bācchō fēl vūltŭrĭs ātrī,

sēd cŏclĕār plēnūm gūstātū sūffĭcĭt ūnō

seū crŭŏr ēx Prōgnē mīxtūs cūm pōllĭnĕ tūrīs;

aūt ăpĭum ēlīxum aūt cōndītūm mēllĕ fĕl āgnī;

mārrŭbĭūmvĕ părī cōnfūsūm pōndĕrĕ mēllīs,

cūiūs tērnă dăbīs gūstū cŏclĕārĭa ĭn ūnō.

Āptūs mūstēlaē cĭnĭs ēst ĕt hĭrūndĭnĭs ūnā.

Praētĕrĕā plŭvĭās, hŏmĭnīs quās cālvă sŭpīnō

ēxcēpīt prōiēctă sĭnū, cōnsūmĕrĕ prōdēst.

Aūt lăpĭs ēx nīdō, văgă quēm cōngēssĭt hĭrūndŏ,

vēllĭtŭr, ēt nēxū fŏvĕt āttōllītquĕ iăcēntēm.

Pēllĭtŭr, ūt fāma ēst, gūstū quŏquĕ lānguŏr ănēthī.

LVII REGIO MORBO DEPELLENDO

rēgĭŭs ēst vērō sūblīmī nōmĭnĕ mōrbūs

mōllĭtĕr hīc quŏnĭām cēlsā cūrātŭr ĭn aūlā.

Huīc rŭbĭa ēx mūlsā fērtūr cōndūcĕrĕ lŷmphă.

Ālĭă trītă dăbīs vīnō mădĕfāctă călēntī.

Vēllĕră cūm vīvō sūffīrī sūlphŭrĕ prōdēst.

LVIII INFANTIBUS DENTIBUS VEL STRIGE INQUIETATIS

nūdum hŏmĭnēm prīmō mūndī nātūră prŏfūdīt;

īnsŭpĕr ēxcrŭcĭāt, nĭvĕīs cūm dēntĭbŭs ārmāt.

Cōllo ĭgĭtūr mōllī dēntēs nēctēntŭr ĕquīnī,

quī prīmī fŭĕrīnt pūllō crēscēntĕ cădūcī.

Aūt tĕnĕrīs cĕrĕbrūm gīngīvīs īnlĭnĕ pōrcī

aūt lĕpŏrīs nĭvĕūmve hīrtārūm lāctĕ căprārūm.

Praētĕrĕā sī fōrtĕ prĕmīt strīx ātră pŭēllōs

vīrōsa īnmūlgēns ēxērtīs ūbĕră lābrīs,

ālĭă praēcēpīt Tĭtĭnī sēntēntĭă nēctī,

quī vĕtĕrī clārās ēxprēssīt mōrĕ tŏgātās.

LIX COMBUSTURIS IGNE VEL FRIGORE

sūnt dīvērsă quĭdēm mălă frīgŏrĭs ātquĕ călōrīs,

sēd tămĕn āmbōrūm sĭmĭlī nŏcĕt ūlcĕrĕ vīrūs:

īllă quŏque ūstă pŭtēs quaē sūnt nĭvĕ laēsă rĭgēntĕ.

Cōnvērsa īn cĭnĕrēm plătănī pĭlă cūrăt ŭtrūmquĕ.

Āt vēro āmbūstūm flāmmīs, quī cāndĭdŭs ōvī

sūcŭs ĭnēst, pēnna īndūctūs sānārĕ vălēbīt.

Aūt tū sūcōsaē cĭnĕrēm pērdūcĭtŏ lānaē;

aūt vīvam ēx ŏlĕō vĕtĕrī cōmpōnĭtŏ cālcēm;

hōrdĕă vēl frāngēs ātque ōvī cāndĭdă iūngēs,

ādsĭt ădēps pōrcaē: mīra ēst haēc fōrmă mĕdēlaē.

Ūtĕrĕ praētĕrĕā, părĭtēr sēvūmquĕ căpēllaē

iūngĕ, chĕlīdŏnĭīs āc sīc lĭnĕ vūlnĕră sūcīs.

Quōdquĕ rĭgēns ūssīt glăcĭēs, āxūngĭă sīmplēx

mūlcĕt ĕt ēx făcĭlī grāta ēst mĕdĭcāmĭnĕ cūră.

LX VENENIS PROHIBENDIS

ūt tūtūs fīās īnfēstaē fraūdĕ nŏvērcaē

vēl quīcūnquĕ tŭō cārpētūr līvĭdŭs aūctū,

nōn ēxpēctātīs ĕăt ōbvĭă cūră vĕnēnīs.

Āntĕ cĭbōs ĭgĭtūr iūglāndīs fētŭs ĕdātūr.

Prōdūnt ēlēctrī vărĭāntĭă pōcŭlă vīrūs.

Praētĕrĕā cōctaē quērnō cūm cōrtĭcĕ lŷmphaē

cōnvĕnĭūnt pōtū dēmērsăvĕ fīcŭs ŏlīvō.

Saēpe ĕtĭām răphănūm praēdīxīt nūmĕn ĕdēndūm.

Āntĭdŏtōs vērō mūltīs Mĭthrĭdātĭă fērtūr

cōnsŏcĭātă mŏdīs; sēd Māgnūs scrīnĭă rēgīs

cūm răpĕrēt vīctōr, vīlēm dēprēndĭt ĭn īllīs

sŷnthĕsĭn ēt vūlgātă sătīs mĕdĭcāmĭnă rīsīt.

Bīs dēnūm rūtaē fŏlĭūm, sălĭs ēt brĕvĕ grānūm

iūglāndēsquĕ dŭās, tĕrĕtī tōt cōrpŏrĕ fīcūs:

haēc ŏrĭēntĕ dĭē pārcō cōnspērsă Lўaēō

sūmēbāt, mĕtŭēns dĕdĕrāt quaē pōcŭlă mātrī.

LXI VENENIS DATIS

sī nĕquĭt īnfāndūm praēvērtĕrĕ caūtĭŏ vīrūs,

prōxĭmŭs īllĕ grădūs dătă pōcŭlă pēllĕrĕ cūrā.

Lācte ăsĭnaē plăcĭdaēquĕ bŏvīs prōdēssĕ lŏquūntūr.

Vēttŏnĭcam ēx pārcō sūmūnt plērīquĕ Lўaēō.

Quōd si hĕdĕraē sūcūm, quaē trūncōs īmplĭcăt āltōs

īnstīllēs pătĕrīs, pŏtĕrūnt haūd ūllă nŏcērĕ

pōcŭlă, quaē quīsquām saēvīs vĭtĭāvĕrĭt hērbīs.

Sī quĭs hўōscўămūm gūstārīt, lāctĕ căpēllaē

ēxhaūstō sŭbĭtōs pŏtĕrīt mūlcērĕ fŭrōrēs.

LXII VULNERIBUS ET REDUVIAE CURANDIS

vūlnĕră tābēscūnt spătĭō vĭtĭātă vĕtūstō,

cūrăquĕ nīl prōdēst nēc dūcĭtŭr ūllă cĭcātrīx.

Sēd tămĕn hērbārūm tām mīră pŏtēntĭă pōllēt,

ūlcĕrĭs ānnōsī sĭnŭs ūt cŏălēscĕrĕ pōssīt,

mārrŭbĭūm sī tūtĕ cŏquās īllōquĕ lĭquōrĕ

vūlnŭs ătrōx fŏvĕās, cĭnĕrēs vĕl hărūndĭnĭs āltaē

īndūcās lĕpŏrīsve ādspērsă cŏāgŭlă vīnō

aūt hĕdĕrām Bācchō dēcōctam aūt sēmĕn ănēthī

aūt cĭnĕrēs ālnī tārdō cūm mēllĕ lĭgēntūr.

Lūmbrīcī tērraē pŏtĕrūnt cōndūcĕrĕ vūlnūs

aūt făcĭlīs lăpăthī cŏmă lātĭŏr ūlcĕră pūrgāt,

cūm mīscētŭr ădēps, sēd nōn ūllō sălĕ tāctūs.

Pīnĕă praētĕrĕā vīvō cūm sūlphŭrĕ cōrtēx

ēt pĭcĕ cūm spīssā iām pērdĭtă mēmbră rĕpōnīt.

LXIII VERRUCIS TOLLENDIS

īntērdum ēxīstīt tūrpī vērrūcă păpīllā:

hīnc quōndām Făbĭō vērūm cōgnōmĕn ădhaēsīt,

quī sōlūs pătrĭaē 'cūnctāndō rēstĭtŭīt rēm'.

Īd pŏtĕrīt vĭtĭūm sānguīs cūrārĕ lăcērtaē,

aūt ūrīnă cănīs cūm tērra īndūctă mădēntī,

aūt hērbaē sūcūs quaē lāctĕă nōmĭnĕ fērtūr.

Ēst tĭthўmāllŭs ĭtēm tālī sătĭs āptă mĕdēlaē. -

Sī rūpta īnmēnsōs fūndīt vērrūcă crŭōrēs,

pūrpŭrĕō trītī cĭnĕrēs dē vēllĕrĕ prōsūnt,

quōd fŭĕrīt vērō cōnchŷlī sānguĭnĕ tīnctūm.

LXIV HEMORROIDIS MEDENDIS

ēxcrŭcĭānt tūrpēs ānūm sī fōrtĕ păpīllaē,

āgrēstīs prōdēst rādīx sŭpĕrāddĭtă pōrrī,

nē vĭŏlēt sānūm, iūglāndīs frāgmĭnĕ claūsă.

Sāl nĭvĕūm sūmēs, Bĕtĭcūm quōd nōmĭnĕ dīcūnt,

dūlcĭă cūmquĕ nĭgrā iūngēs fūlīgĭnĕ mēllă

āppōnēsquĕ sŭpēr: pēllīt mĕdĭcīnă dŏlōrēm.