PENTADII - CARMINA

1

I - DE FORTVNA

Res eadem adsidue momento uoluitur uno

atque redit dispar res eadem adsidue.

Vindice facta manu Progne pia dicta sorori,

impia sed nato uindice facta manu.

Carmine uisa suo Colchis fuit ulta maritum,

sed scelerata fuit carmine uisa suo.

Coniugis Eurydice precibus remeabat ad auras,

rursus abit uitio coniugis Eurydice.

Sanguine poma rubent Thisbae nece tincta repente:

candida quae fuerant, sanguine poma rubent.

Daedalus arte sua fugit Minoia regna,

amisit natum Daedalus arte sua.

Munere Palladio laeti qua nocte fuere,

hac periere Phryges munere Palladio.

Nate quod alter ades caelo, sunt gaudia Ledae;

sed maeret mater, nate quod alter abes.

Hostia et ipse fuit diri Busiridis hospes

Busirisque aris hostia et ipse fuit.

Theseus Hippolyto uitam per uota rogauit,

optauit mortem Theseus Hippolyto.

Stipite fatifero iuste quae fratribus usa est,

mater saeua fuit stipite fatifero.

Sola relicta toris fleuisti in litore, Cnosis;

laetaris caelo sola relicta toris.

Aurea lana fuit, Phrixum quae per mare uexit;

Helle qua lapsa est, aurea lana fuit.

Tantalis e numero natorum facta superba,

natorum afflicta est Tantalis e numero.

Pelias hasta fuit, uulnus graue quae dedit hosti;

hoc quae sanauit, Pelias hasta fuit.

Per mare iacta ratis pleno subit ostia uelo,

in portu mersa est per mare iacta ratis.

Lux cito summa datur natusque exstinguitur infans

atque animae eximiae lux cito summa datur.

Sunt mala laetitiae diuersa lege creata,

iuncta autem adsidue sunt mala laetitiae.

II - DE ADVENTV VERIS

Sentio, fugit hiemps; Zephyrisque animantibus orbem

iam tepet Eurus aquis: sentio, fugit hiemps.

Parturit omnis ager, persentit terra calores,

germinibusque nouis parturit omnis ager.

Laeta uirecta tument, folio sese induit arbor:

uallibus apricis laeta uirecta tument.

Iam Philomela gemit modulis, Ityn impia mater

oblatum mensis iam Philomela gemit.

Monte tumultus aquae properat per leuia saxa,

et late resonat monte tumultus aquae.

Floribus innumeris pingit sola flatus Eoi,

Tempeaque exhalant floribus innumeris.

per caua saxa sonat pecudum mugitibus Echo,

uoxque repulsa iugis per caua saxa sonat.

Vitea musta tument uicinas iuncta per ulmos;

fronde maritata uitea musta tument.

Nota tigilla linit iam garrula luce chelidon;

dum recolit nidos, nota tigilla linit.

Sub platano uiridi iucundat somnus in umbra,

sertaque texuntur sub platano uiridi.

Tunc quoque dulce mori, tunc fila recurrite fusis:

inter et amplexus tunc quoque dulce mori.

III - NARCISSVS

Cui pater amnis erat, fontes puer ille colebat,

laudabatque undas, cui pater amnis erat.

Se puer ipse uidet, patrem dum quaerit in amne,

perspicuoque lacu se puer ipse uidet.

Quod Dryas igne calet, puer hunc irridet amorem;

nec putat esse decus, quod Dryas igne calet.

Stat stupet haeret amat rogat innuit adspicit ardet

blanditur queritur stat stupet haeret amat.

Quodque amat, ipse facit uultu prece lumine fletu;

oscula dat fonti, quodque amat ipse facit.

IV - NARCISSVS

Hic est ille, suis nimium qui credidit undis,

Narcissus uero dignus amore puer.

Cernis ab irriguo repetentem gramine ripas,

ut per quas periit cernere possit aquas.

V - CHRYSOCOME

Chrysocome gladium fugiens stringente marito

texit adulterium iudice casta reo.

VI - DE FEMINA

Crede ratem uentis, animum ne crede puellis;

namque est feminea tutior unda fide.

Femina nulla bona est, uel, si bona contigit una,

nescio quo fato est res mala facta bona.

I - DE FORTVNA

Rēs ĕădem ādsĭdŭē mōmēntō vōlvĭtŭr ūnō

ātquĕ rĕdīt dīspār ‖ rēs ĕădem ādsĭdŭē.

Vīndĭcĕ fāctă mănū Prōgnē pĭă dīctă sŏrōrī,

īmpĭă sēd nātō ‖ vīndĭcĕ fāctă mănū.

Cārmĭnĕ vīsă sŭō Cōlchīs fŭĭt ūltă mărītūm,

sēd scĕlĕrātă fŭīt ‖ cārmĭnĕ vīsă sŭō.

Cōniŭgĭs Eūrўdĭcē prĕcĭbūs rĕmĕābăt ăd aūrās,

rūrsŭs ăbīt vĭtĭō ‖ cōniŭgĭs Eūrўdĭcē.

Sānguĭnĕ pōmă rŭbēnt Thīsbaē nĕcĕ tīnctă rĕpēntĕ:

cāndĭdă quaē fŭĕrānt, ‖ sānguĭnĕ pōmă rŭbēnt.

Daēdălŭs ārtĕ sŭā fūgīt Mīnōĭă rēgnă,

āmīsīt nātūm ‖ Daēdălŭs ārtĕ sŭā.

Mūnĕrĕ Pāllădĭō laētī quā nōctĕ fŭērĕ,

hāc pĕrĭērĕ Phrўgēs ‖ mūnĕrĕ Pāllădĭō.

Nātĕ quŏd āltĕr ădēs caēlō, sūnt gaūdĭă Lēdaē;

sēd maērēt mātēr, ‖ nātĕ quŏd āltĕr ăbēs.

Hōstĭa ĕt īpsĕ fŭīt dīrī Būsīrĭdĭs hōspēs

Būsīrīsque ārīs ‖ hōstĭa ĕt īpsĕ fŭīt.

Thēsĕŭs Hīppŏlўtō vītām pēr vōtă rŏgāvīt,

ōptāvīt mōrtēm ‖ Thēsĕŭs Hīppŏlўtō.

Stīpĭtĕ fātĭfĕrō iūstē quaē frātrĭbŭs ūsa ēst,

mātēr saēvă fŭīt ‖ stīpĭtĕ fātĭfĕrō.

Sōlă rĕlīctă tŏrīs flēvīsti īn lītŏrĕ, Cnōsīs;

laētārīs caēlō ‖ sōlă rĕlīctă tŏrīs.

Aūrĕă lānă fŭīt, Phrīxūm quaē pēr mărĕ vēxīt;

Hēllē quā lāpsa ēst, ‖ aūrĕă lānă fŭīt.

Tāntălĭs ē nŭmĕrō nātōrūm fāctă sŭpērbă,

nātōrum āfflīcta ēst ‖ Tāntălĭs ē nŭmĕrō.

Pēlĭăs hāstă fŭīt, vūlnūs grăvĕ quaē dĕdĭt hōstī;

hōc quaē sānāvīt, ‖ Pēlĭăs hāstă fŭīt.

Pēr mărĕ iāctă rătīs plēnō sŭbĭt ōstĭă vēlō,

īn pōrtū mērsa ēst ‖ pēr mărĕ iāctă rătīs.

Lūx cĭtŏ sūmmă dătūr nātūsque ēxstīnguĭtŭr īnfāns

ātque ănĭmae ēxĭmĭaē ‖ lūx cĭtŏ sūmmă dătūr.

Sūnt mălă laētĭtĭaē dīvērsā lēgĕ crĕātă,

iūncta aūtem ādsĭdŭē ‖ sūnt mălă laētĭtĭaē.

II - DE ADVENTV VERIS

Sēntĭŏ, fūgĭt hĭēmps; Zĕphўrīsque ănĭmāntĭbŭs ōrbēm

iām tĕpĕt Eūrŭs ăquīs: ‖ sēntĭŏ, fūgĭt hĭēmps.

Pārtŭrĭt ōmnĭs ăgēr, pērsēntīt tērră călōrēs,

gērmĭnĭbūsquĕ nŏvīs ‖ pārtŭrĭt ōmnĭs ăgēr.

Laētă vĭrēctă tŭmēnt, fŏlĭō sēse īndŭĭt ārbōr:

vāllĭbŭs āprīcīs ‖ laētă vĭrēctă tŭmēnt.

Iām Phĭlŏmēlă gĕmīt mŏdŭlīs, Ĭtўn īmpĭă mātēr

ōblātūm mēnsīs ‖ iām Phĭlŏmēlă gĕmīt.

Mōntĕ tŭmūltŭs ăquaē prŏpĕrāt pēr lēvĭă sāxă,

ēt lātē rĕsŏnāt ‖ mōntĕ tŭmūltŭs ăquaē.

Flōrĭbŭs īnnŭmĕrīs pīngīt sŏlă flātŭs Ĕōī,

Tēmpĕăque ēxhālānt ‖ flōrĭbŭs īnnŭmĕrīs.

pēr căvă sāxă sŏnāt pĕcŭdūm mūgītĭbŭs Ēchō,

vōxquĕ rĕpūlsă iŭgīs ‖ pēr căvă sāxă sŏnāt.

Vītĕă mūstă tŭmēnt vīcīnās iūnctă pĕr ūlmōs;

frōndĕ mărītātā ‖ vītĕă mūstă tŭmēnt.

Nōtă tĭgīllă lĭnīt iām gārrŭlă lūcĕ chĕlīdōn;

dūm rĕcŏlīt nīdōs, ‖ nōtă tĭgīllă lĭnīt.

Sūb plătănō vĭrĭdī iūcūndāt sōmnŭs ĭn ūmbrā,

sērtăquĕ tēxūntūr ‖ sūb plătănō vĭrĭdī.

Tūnc quŏquĕ dūlcĕ mŏrī, tūnc fīlă rĕcūrrĭtĕ fūsīs:

īntĕr ĕt āmplēxūs ‖ tūnc quŏquĕ dūlcĕ mŏrī.

III - NARCISSVS

Cuī pătĕr āmnĭs ĕrāt, fōntēs pŭĕr īllĕ cŏlēbāt,

laūdābātque ūndās, ‖ cuī pătĕr āmnĭs ĕrāt.

Sē pŭĕr īpsĕ vĭdēt, pātrēm dūm quaērĭt ĭn āmnĕ,

pērspĭcŭōquĕ lăcū ‖ sē pŭĕr īpsĕ vĭdēt.

Quōd Drўăs īgnĕ călēt, pŭĕr hūnc īrrīdĕt ămōrēm;

nēc pŭtăt ēssĕ dĕcūs, ‖ quōd Drўăs īgnĕ călēt.

Stāt stŭpĕt haērĕt ămāt rŏgăt īnnŭĭt ādspĭcĭt ārdēt

blāndītūr quĕrĭtūr ‖ stāt stŭpĕt haērĕt ămāt.

Quōdque ămăt, īpsĕ făcīt vūltū prĕcĕ lūmĭnĕ flētū;

ōscŭlă dāt fōntī, ‖ quōdque ămăt īpsĕ făcīt.

IV - NARCISSVS

Hīc ēst īllĕ, sŭīs nĭmĭūm quī crēdĭdĭt ūndīs,

Nārcīssūs vērō ‖ dīgnŭs ămōrĕ pŭēr.

Cērnĭs ăb īrrĭgŭō rĕpĕtēntēm grāmĭnĕ rīpās,

ūt pēr quās pĕrĭīt ‖ cērnĕrĕ pōssĭt ăquās.

V - CHRYSOCOME

Chrŷsŏcŏmē glădĭūm fŭgĭēns strīngēntĕ mărītō

tēxĭt ădūltĕrĭūm ‖ iūdĭcĕ cāstă rĕō.

VI - DE FEMINA

Crēdĕ rătēm vēntīs, ănĭmūm nē crēdĕ pŭēllīs;

nāmque ēst fēmĭnĕā ‖ tūtĭŏr ūndă fĭdē.

Fēmĭnă nūllă bŏna ēst, vēl, sī bŏnă cōntĭgĭt ūnă,

nēscĭŏ quō fāto ēst ‖ rēs mălă fāctă bŏnă.