Ausonii-Cento nuptialis

AUSONIUS PAULO SAL.

Perlege hoc etiam, si operae est, frivolum et nullius pretii opusculum, quod nec labor excudit nec cura limavit, sine ingenii acumine et morae maturitate. Centonem vocant, qui primi hac concinnatione luserunt. Solae memoriae negotium sparsa colligere et integrare lacerata, quod ridere magis quam laudare possis. Pro quo, si per Sigillaria in auctione veniret, neque Afranius naucum daret neque ciccum suum Plautus offeret. Piget equidem Vergiliani carminis dignitatem tam ioculari dehonestasse materia. Sed quid facerem? Iussum erat, quodque est potentissimum imperandi genus, rogabat qui iubere poterat. Sanctus imperator Valentinianus, vir meo iudicio eruditus, nuptias quondam eiusmodi ludo descripserat, aptis equidem versibus et compositione festiva. Experiri deinde volens, quantum nostra contentione praecelleret, similc nos de eodem concinnare praecepit. Quam scrupulosum hoc mihi fuerit, intellege.

Neque anteferri volebam neque posthaberi, cum aliorum quoque iudicio detegenda esset adulatio inepta, si cederem, insolentia, si ut aemulus eminerem. Suscepi igitur similis recusanti feliciterque et obnoxius gratiam tenui nec victor offendi. Hoc tum die uno et addita lucubratione properatum modo inter liturarios meos cum repperissem, tanta mihi candoris tui et amoris fiducia est, ut severitati tuae nec ridenda subtraherem. Accipe igitur opusculum de inconexis continuum, de diversis unum, de seriis ludicrum, de alieno nostrum, ne in sacris et fabulis aut Thyonianum mireris aut Virbium, illum de Dionyso, hunc de Hippolyto reformatum. Et si pateris, ut doceam docendus ipse, cento quid sit absolvam.

Variis de locis sensibusque quaedam carminis structura solidatur, in unum versum ut coeant aut caesi duo aut unus et sequens cum medio, nam duos iunctim locare ineptum est et tres una serie merae nugae. Diffinduntur autem per caesuras omnes, quas recipit versus heroicus, convenire ut possit aut penthemimeris cum reliquo anapaestico aut trochaice cum posteriore segmento aut septem semipedes cum anapaestico chorico aut ‹ponatur› post dactylum atque semipedem quidquid restat hexametro, simile ut dicas ludicro, quod Graeci ostomachion vocavere. Ossicula ea sunt: ad summam quattuordecim figuras geometricas habent. Sunt enim aequaliter triquetra vel extentis lineis vel ‹eiusdem› frontis, ‹vel rectis› angulis vel obliquis: isoskele ipsi vel isopleura vocant, orthogonia quoque et skalena. Harum verticularum variis coagmentis simulantur species mille formarum: helephantus belua aut aper bestia, anser volans et mirmillo in armis, subsidens venator et latrans canis, quin et turris et cantharus et alia huiusmodi innumerabilium figurarum, quae alius alio scientius variegant. Sed peritorum concinnatio miraculum est, imperitorum iunctura ridiculum. Quo praedicto scies, quod ego posteriores imitatus sum. Hoc ergo centonis opusculum ut ille ludus tractatur, pari modo sensus diversi ut congruant, adoptiva quae sunt ut cognata videantur, aliena ne interluceant, arcessita ne vim redarguant, densa ne supra modum protuberent, hiulca ne pateant.

Quae si omnia ita tibi videbuntur, ut praeceptum est, dices me composuisse centonem et, quia sub imperatore meo tum merui, procedere mihi inter frequentes stipendium iubebis: sin aliter, aere dirutum facies, ut cumulo carminis in fiscum suum redacto redeant versus, unde venerunt.

Vale.

PRAEFATIO

Accipite haec animis laetasque advertite mentes,

ambo animis, ambo insignes praestantibus armis,

ambo florentes, - genus insuperabile bello;

tuque prior - (nam te maioribus ire per altum

auspiciis manifesta fides), - quo iustior alter

nec pietate fuit nec bello maior et armis,

tuque puerque tuus, - magnae spes altera Romae,

flos veterum virtusque virum, - mea maxima cura,

nomine avum referens, animo manibusque parentem.

Non iniussa cano. - Sua cuique exorsa laborem

fortunamque ferent: - mihi iussa capessere fas est.

CENA

NUPTIALIS

Exspectata dies aderat - dignisque hymenaeis

matres atque viri, - iuvenes ante ora parentum

conveniunt stratoque super discumbitur ostro.

Dant famuli manibus - lymphas onerantque canistris

dona laboratae Cereris - pinguisque ferinae

viscera tosta ferunt. - Series longissima rerum:

alituum pecudumque genus - capreaeque sequaces

non absunt illic - neque oves haedique petulci

et genus aequoreum, - dammae cervique fugaces.

Ante oculos interque manus sunt - mitia poma.

Postquam exempta fames et amor compressus edendi,

crateras magnos statuunt - Bacchumque ministrant.

Sacra canunt, - plaudunt choreas et carmina dicunt.

Nec non Thraeicius longa cum veste sacerdos

obloquitur numeris septem discrimina vocum.

At parte ex alia - biforem dat tibia cantum.

Omnibus una quies operum - cunctique relictis

consurgunt mensis, - per limina laeta frequentes

discurrunt variantque vices, - populusque patresque,

matronae, pueri, - vocemque per ampla volutant

atria: dependent lychni laquearibus aureis.

DESCRIPTIO EGREDIENTIS SPONSAE

Tandem progreditur - Veneris iustissima cura,

iam matura viro, iam plenis nubilis annis,

virginis os habitumque gerens, - cui plurimus ignem

subiecit rubor et calefacta per ora cucurrit,

intentos volvens oculos, - uritque videndo.

Illam omnis tectis agrisque effusa iuventus

turbaque miratur matrum. - Vestigia primi

alba pedis, - dederatque comam diffundere ventis.

Fert picturatas auri subtemine vestes,

ornatus Argivae Helenae: - qualisque videri

caelicolis et quanta solet - Venus aurea contra,

talis erat species, - talem se laeta ferebat

ad soceros - solioque alte subnixa resedit.

DESCRIPTTO EGREDIENTIS SPONSI

At parte ex alia - foribus sese intulit altis

ora puer prima signans intonsa iuventa,

pictus acu chlamydem - auratam, quam plurima circum

purpura maeandro duplici Meliboea cucurrit,

et tunicam, molli mater quam neverat auro:

os umerosque deo similis - lumenque iuventae.

Qualis, ubi oceani perfusus Lucifer unda,

extulit os sacrum caelo: - sic ora ferebat,

sic oculos, - cursuque amens ad limina tendit.

Illum turbat amor figitque in virgine vultus:

oscula libavit - dextramque amplexus inhaesit.

OBLATIO MUNERUM

Incedunt pueri pariterque ante ora parentum

dona ferunt, - pallam signis auroque rigentem,

munera portantes, aurique eborisque talenta

et sellam - et pictum croceo velamen acantho,

ingens argentum mensis - colloque monile

bacatum et duplicem gemmis auroque coronam.

Olli serva datur - geminique sub ubere nati:

quattuor huic iuvenes, totidem - innuptaeque puellae:

omnibus in morem tonsa coma; - pectore summo

flexilis obtorti per collum circulus auri.

EPITHALAMIUM UTRIQUE

Tum studio effusae matres - ad limina ducunt;

at chorus aequalis, - pueri innuptaeque puellae,

versibus incomptis ludunt - et carmina dicunt:

"O digno coniuncta viro, - gratissima coniunx,

sis felix, - primos Lucinae experta labores

et mater. Cape Maeonii carchesia Bacchi,

sparge, marite, nuces, - cinge haec altaria vitta,

flos veterum virtusque virum: - tibi ducitur uxor,

omnes ut tecum meritis pro talibus annos

exigat et pulchra faciat te prole parentem.

Fortunati ambo, - si quid pia numina possunt,

vivite felices". - Dixerunt "currite" fusis

concordes stabili fatorum numine Parcae.

INGRESSUS IN CUBICULUM

Postquam est in thalami pendentia pumice tecta

perventum, - licito tandem - sermone fruuntur.

Congressi iungunt dextras - stratisque reponunt.

At Cytherea novas artes - et pronuba Iuno

sollicitat suadetque ignota lacessere bella.

Ille ubi complexu - molli fovet, atque repente

accepit solitam flammam - lectumque iugalem:

"O virgo, nova mi facies, - gratissima coniunx,

venisti tandem, mea sola et sera voluptas.

O dulcis coniunx, non haec sine numine divum

proveniunt. - Placitone etiam pugnabis amori?"

Talia dicentem iamdudum aversa tuetur

cunctaturque metu telumque instare tremiscit

spemque metumque inter - funditque has ore loquellas:

"Per te, per, qui te talem genuere, parentes,

o formose puer, - noctem non amplius unam

hanc tu, oro, solare inopem et - miserere precantis.

Succidimus: non lingua valet, non corpore notae

sufficiunt vires, nec vox aut verba secuntur".

Ille autem: "causas nequiquam nectis inanes",

praecipitatque moras omnes - solvitque pudorem.

PARECBASIS

Hactenus castis auribus audiendum mysterium nuptiale ambitu loquendi et circuitione velavi. Verum quoniam et Fescenninos amat celebritas nuptialis verborumque petulantiam notus vetere instituto ludus admittit, cetera quoque cubiculi et lectuli operta prodentur, ab eodem auctore collecta, ut bis erubescamus, qui et Vergilium faciamus impudentem. Vos, si placet, hic iam legendi modum ponite: cetera curiosis relinquite.

10.

IMMINUTIO

Postquam congressi - sola sub nocte per umbram

et mentem Venus ipsa dedit, - nova proelia temptant.

Tollit se arrectum: - conantem plurima frustra

occupat os faciemque, - pedem pede fervidus urget,

perfidus alta petens: - ramum, qui veste latebat,

sanguineis ebuli bacis minioque rubentem

nudato capite - et pedibus per mutua nexis,

monstrum horrendum, informe, ingens, cui lumen ademptum

eripit a femine et trepidanti fervidus instat.

Est in secessu, - tenuis quo semita ducit,

ignea rima micans: - exhalat opaca mephitim.

Nulli fas casto sceleratum insistere limen.

Hic specus horrendum: - talis sese halitus atris

faucibus effundens - nares contingit odore.

Huc iuvenis nota fertur regione viarum

et super incumbens - nodis et cortice crudo

intorquet summis adnixus viribus hastam.

Haesit virgineumque alte bibit acta cruorem.

Insonuere cavae gemitumque dedere cavernae.

Illa manu moriens telum trahit, ossa sed inter

altius ad vivum persedit - vulnere mucro.

Ter sese attollens cubitoque innixa levavit,

ter revoluta toro est. - Manet imperterritus ille;

nec mora nec requies: - clavumque affixus et haerens

nusquam amittebat oculosque sub astra tenebat.

Itque reditque viam totiens - uteroque recusso

transadigit costas - et pectine pulsat eburno.

Iamque fere spatio extremo fessique sub ipsam

finem adventabant: - tum creber anhelitus artus

aridaque ora quatit, sudor fluit undique rivis,

labitur exsanguis, - destillat ab inguine virus.

11.

Contentus esto, Paule mi,

lasciva, Paule, pagina:

ridere, nil ultra expeto.

Sed cum legeris, adesto mihi adversum eos, qui, ut Iuvenalis ait, «Curios simulant et Bacchanalia vivunt» ne fortasse mores meos spectent de carmine. «Lasciva est nobis pagina, vita proba», ut Martialis dicit. Meminerint autem, quippe eruditi, probissimo viro Plinio in poematiis lasciviam, in moribus constitisse censuram, prurire opusculum Sulpiciae, frontem caperare, esse Appuleium in vita philosophum, in epigrammatis amatorem, in praeceptis omnibus exstare Tullii severitatem, in epistulis ad Caerelliam subesse petulantiam, Platonis Symposion composita in ephebos epyllia continere. Nam quid Anniani Fescenninos, quid antiquissimi poetae Laevii Erotopaegnion libros loquar? Quid Evenum, quem Menander sapientem vocavit? Quid ipsum Menandrum? Quid comicos omnes? Quibus severa vita est et laeta materia. Quid etiam Maronem Pharthenien dictum causa pudoris, qui in octavo Aeneidos, cum describeret coitum Veneris atque Vulcani, aischrosemnian decenter immiscuit? Quid? In tertio Georgicorum de summissis in gregem maritis nonne obscenam significationem honesta verborum translatione velavit? Et si quid in nostro ioco aliquorum hominum severitas vestita condemnat, de Vergilio arcessitum sciat. Igitur cui hic ludus noster non placet, ne legerit, aut cum legerit obliviscatur, aut non oblitus ignoscat. Etenim fabula de nuptiis est: et velit nolit aliter haec sacra non constant.

AUSONIUS PAULO SAL.

Vale.

PRAEFATIO

Āccĭpĭte haēc ănĭmīs laētāsque ādvērtĭtĕ mēntēs,

āmbo ănĭmīs, āmbo īnsīgnēs praēstāntĭbŭs ārmīs,

āmbō flōrēntēs, - gĕnŭs īnsŭpĕrābĭlĕ bēllō;

tūquĕ prĭōr - (nām tē māiōrĭbŭs īrĕ pĕr āltūm

aūspĭcĭīs mănĭfēstă fĭdēs), - quō iūstĭŏr āltēr

nēc pĭĕtātĕ fŭīt nēc bēllō māiŏr ĕt ārmīs,

tūquĕ pŭērquĕ tŭūs, - māgnaē spēs āltĕră Rōmaē,

flōs vĕtĕrūm vīrtūsquĕ vĭrūm, - mĕă māxĭmă cūră,

nōmĭne ăvūm rĕfĕrēns, ănĭmō mănĭbūsquĕ părēntēm.

Nōn īniūssă cănō. - Sŭă cuīque ēxōrsă lăbōrēm

fōrtūnāmquĕ fĕrēnt: - mĭhĭ iūssă căpēssĕrĕ fās ēst.

CENA

NUPTIALIS

Ēxspēctātă dĭēs ădĕrāt - dīgnīsque hўmĕnaēīs

mātrēs ātquĕ vĭrī, - iŭvĕnēs ānte ōră părēntūm

cōnvĕnĭūnt strātōquĕ sŭpēr dīscūmbĭtŭr ōstrō.

Dānt fămŭlī mănĭbūs - lŷmphās ŏnĕrāntquĕ cănīstrīs

dōnă lăbōrātaē Cĕrĕrīs - pīnguīsquĕ fĕrīnaē

vīscĕră tōstă fĕrūnt. - Sĕrĭēs lōngīssĭmă rērūm:

ālĭtŭūm pĕcŭdūmquĕ gĕnūs - căprĕaēquĕ sĕquācēs

nōn ābsūnt īllīc - nĕque ŏvēs haēdīquĕ pĕtūlcī

ēt gĕnŭs aēquŏrĕūm, - dāmmaē cērvīquĕ fŭgācēs.

Ānte ŏcŭlōs īntērquĕ mănūs sūnt - mītĭă pōmă.

Pōstquam ēxēmptă fămēs ĕt ămōr cōmprēssŭs ĕdēndī,

crātērās māgnōs stătŭūnt - Bācchūmquĕ mĭnīstrānt.

Sācră cănūnt, - plaūdūnt chŏrĕās ēt cārmĭnă dīcūnt.

Nēc nōn Thraēĭcĭūs lōngā cūm vēstĕ săcērdōs

ōblŏquĭtūr nŭmĕrīs sēptēm dīscrīmĭnă vōcūm.

Āt pārte ēx ălĭā - bĭfŏrēm dāt tībĭă cāntūm.

Ōmnĭbŭs ūnă quĭēs ŏpĕrūm - cūnctīquĕ rĕlīctīs

cōnsūrgūnt mēnsīs, - pēr līmĭnă laētă frĕquēntēs

dīscūrrūnt vărĭāntquĕ vĭcēs, - pŏpŭlūsquĕ pătrēsquĕ,

mātrōnaē, pŭĕrī, - vōcēmquĕ pĕr āmplă vŏlūtānt

ātrĭă: dēpēndēnt lŷchnī lăquĕārĭbŭs aūreīs.

DESCRIPTIO EGREDIENTIS SPONSAE

Tāndēm prōgrĕdĭtūr - Vĕnĕrīs iūstīssĭmă cūră,

iām mātūră vĭrō, iām plēnīs nūbĭlĭs ānnīs,

vīrgĭnĭs ōs hăbĭtūmquĕ gĕrēns, - cŭĭ plūrĭmŭs īgnēm

sūbiēcīt rŭbŏr ēt călĕfāctă pĕr ōră cŭcūrrīt,

īntēntōs vōlvēns ŏcŭlōs, - ūrītquĕ vĭdēndō.

Īllam ōmnīs tēctīs āgrīsque ēffūsă iŭvēntūs

tūrbăquĕ mīrātūr mātrūm. - Vēstīgĭă prīmī

ālbă pĕdīs, - dĕdĕrātquĕ cŏmām dīffūndĕrĕ vēntīs.

Fērt pīctūrātās aūrī sūbtēmĭnĕ vēstēs,

ōrnātūs Ārgīvae Hĕlĕnaē: - quālīsquĕ vĭdērī

caēlĭcŏlīs ēt quāntă sŏlēt - Vĕnŭs aūrĕă cōntrā,

tālĭs ĕrāt spĕcĭēs, - tālēm sē laētă fĕrēbāt

ād sŏcĕrōs - sŏlĭōque āltē sūbnīxă rĕsēdīt.

DESCRIPTTO EGREDIENTIS SPONSI

Āt pārte ēx ălĭā - fŏrĭbūs sēse īntŭlĭt āltīs

ōră pŭēr prīmā sīgnāns īntōnsă iŭvēntā,

pīctŭs ăcū chlămўdem - aūrātām, quām plūrĭmă cīrcūm

pūrpŭră maēāndrō dŭplĭcī Mĕlĭboēă cŭcūrrīt,

ēt tŭnĭcām, mōllī mātēr quām nēvĕrăt aūrō:

ōs ŭmĕrōsquĕ dĕō sĭmĭlīs - lūmēnquĕ iŭvēntaē.

Quālĭs, ŭbi ōceānī pērfūsūs Lūcĭfĕr ūndā,

ēxtŭlĭt ōs sācrūm caēlō: - sīc ōră fĕrēbāt,

sīc ŏcŭlōs, - cūrsūque āmēns ād līmĭnă tēndīt.

Īllūm tūrbăt ămōr fīgītque īn vīrgĭnĕ vūltūs:

ōscŭlă lībāvīt - dēxtrāmque āmplēxŭs ĭnhaēsīt.

OBLATIO MUNERUM

Īncēdūnt pŭĕrī părĭtērque ānte ōră părēntūm

dōnă fĕrūnt, - pāllām sīgnīs aūrōquĕ rĭgēntēm,

mūnĕră pōrtāntēs, aūrīque ĕbŏrīsquĕ tălēntă

ēt sēllam - ēt pīctūm crŏcĕō vēlāmĕn ăcānthō,

īngēns ārgēntūm mēnsīs - cōllōquĕ mŏnīlĕ

bācātum ēt dŭplĭcēm gēmmīs aūrōquĕ cŏrōnām.

Ōllī sērvă dătūr - gĕmĭnīquĕ sŭb ūbĕrĕ nātī:

quāttŭŏr huīc iŭvĕnēs, tŏtĭdem - īnnūptaēquĕ pŭēllaē:

ōmnĭbŭs īn mōrēm tōnsā cŏmă; - pēctŏrĕ sūmmō

flēxĭlĭs ōbtōrtī pēr cōllūm cīrcŭlŭs aūrī.

EPITHALAMIUM UTRIQUE

Tūm stŭdĭo ēffūsaē mātrēs - ād līmĭnă dūcūnt;

āt chŏrŭs aēquālīs, - pŭĕri īnnūptaēquĕ pŭēllaē,

vērsĭbŭs īncōmptīs lūdūnt - ēt cārmĭnă dīcūnt:

"Ō dīgnō cōniūnctă vĭrō, - grātīssĭmă cōniūnx,

sīs fēlīx, - prīmōs Lūcīnae ēxpērtă lăbōrēs

ēt mātēr. Căpĕ Maēŏnĭī cārchēsĭă Bācchī,

spārgĕ, mărītĕ, nŭcēs, - cīnge haēc āltārĭă vīttā,

flōs vĕtĕrūm vīrtūsquĕ vĭrūm: - tĭbĭ dūcĭtŭr ūxōr,

ōmnēs ūt tēcūm mĕrĭtīs prō tālĭbŭs ānnōs

ēxĭgăt ēt pūlchrā făcĭāt tē prōlĕ părēntēm.

Fōrtūnāti āmbō, - sī quīd pĭă nūmĭnă pōssūnt,

vīvĭtĕ fēlīcēs". - Dīxērūnt "cūrrĭtĕ" fūsīs

cōncōrdēs stăbĭlī fātōrūm nūmĭnĕ Pārcaē.

INGRESSUS IN CUBICULUM

Pōstquam ēst īn thălămī pēndēntĭă pūmĭcĕ tēctă

pērvēntūm, - lĭcĭtō tāndēm - sērmōnĕ frŭūntūr.

Cōngrēssī iūngūnt dēxtrās - strātīsquĕ rĕpōnūnt.

Āt Cўthĕrēă nŏvās ārtēs - ēt prōnŭbă Iūnŏ

sōllĭcĭtāt suādētque īgnōtă lăcēssĕrĕ bēllă.

Īlle ŭbĭ cōmplēxū - mōllī fŏvĕt, ātquĕ rĕpēntĕ

āccēpīt sŏlĭtām flāmmām - lēctūmquĕ iŭgālēm:

"Ō vīrgō, nŏvă mī făcĭēs, - grātīssĭmă cōniūnx,

vēnīstī tāndēm, mĕă sōla ēt sēră vŏlūptās.

Ō dūlcīs cōniūnx, nōn haēc sĭnĕ nūmĭnĕ dīvūm

prōvĕnĭūnt. - Plăcĭtōne ĕtĭām pūgnābĭs ămōrī?"

Tālĭă dīcēntēm iāmdūdum āvērsă tŭētūr

cūnctātūrquĕ mĕtū tēlūmque īnstārĕ trĕmīscīt

spēmquĕ mĕtūmque īntēr - fūndītque hās ōrĕ lŏquēllās:

"Pēr tē, pēr, quī tē tālēm gĕnŭērĕ, părēntēs,

ō fōrmōsĕ pŭēr, - nōctēm nōn āmplĭŭs ūnām

hānc tu, ōrō, sōlāre ĭnŏpem ēt - mĭsĕrērĕ prĕcāntīs.

Sūccĭdĭmūs: nōn līnguă vălēt, nōn cōrpŏrĕ nōtaē

sūffĭcĭūnt vīrēs, nēc vōx aūt vērbă sĕcūntūr".

Īlle aūtēm: "caūsās nēquīquām nēctĭs ĭnānēs",

praēcĭpĭtātquĕ mŏrās ōmnēs - sōlvītquĕ pŭdōrēm.

PARECBASIS

10.

IMMINUTIO

Pōstquām cōngrēssī - sōlā sūb nōctĕ pĕr ūmbrām

ēt mēntēm Vĕnŭs īpsă dĕdīt, - nŏvă proēlĭă tēmptānt.

Tōllīt se ārrēctūm: - cōnāntēm plūrĭmă frūstrā

ōccŭpăt ōs făcĭēmquĕ, - pĕdēm pĕdĕ fērvĭdŭs ūrgēt,

pērfĭdŭs āltă pĕtēns: - rāmūm, quī vēstĕ lătēbāt,

sānguĭnĕīs ĕbŭlī bācīs mĭnĭōquĕ rŭbēntēm

nūdātō căpĭte - ēt pĕdĭbūs pēr mūtŭă nēxīs,

mōnstrum hōrrēndum, īnfōrme, īngēns, cuī lūmĕn ădēmptūm

ērĭpĭt ā fĕmĭne ēt trĕpĭdāntī fērvĭdŭs īnstāt.

Ēst īn sēcēssū, - tĕnŭīs quō sēmĭtă dūcīt,

īgnĕă rīmă mĭcāns: - ēxhālăt ŏpācă mĕphītīm.

Nūllī fās cāstō scĕlĕrātum īnsīstĕrĕ līmēn.

Hīc spĕcŭs hōrrēndūm: - tālīs sēse hālĭtŭs ātrīs

faūcĭbŭs ēffūndēns - nārēs cōntīngĭt ŏdōrĕ.

Hūc iŭvĕnīs nōtā fērtūr rĕgiŏnē vīārūm

ēt sŭpĕr īncūmbēns - nōdīs ēt cōrtĭcĕ crūdō

īntōrquēt sūmmīs ādnīxūs vīrĭbŭs hāstām.

Haēsīt vīrgĭnĕūmque āltē bĭbĭt āctă crŭōrēm.

Īnsŏnŭērĕ căvaē gĕmĭtūmquĕ dĕdērĕ căvērnaē.

Īllă mănū mŏrĭēns tēlūm trăhĭt, ōssă sĕd īntēr

āltĭŭs ād vīvūm pērsēdīt - vūlnĕrĕ mūcrŏ.

Tēr sēse āttōllēns cŭbĭtōque īnnīxă lĕvāvīt,

tēr rĕvŏlūtă tŏro ēst. - Mănĕt īmpērtērrĭtŭs īllĕ;

nēc mŏră nēc rĕquĭēs: - clāvūmque āffīxŭs ĕt haērēns

nūsquam āmīttēbāt ŏcŭlōsquĕ sŭb āstră tĕnēbāt.

Ītquĕ rĕdītquĕ vĭām tŏtĭēns - ŭtĕrōquĕ rĕcūssō

trānsădĭgīt cōstās - ēt pēctĭnĕ pūlsăt ĕbūrnō.

Iāmquĕ fĕrē spătĭo ēxtrēmō fēssīquĕ sŭb īpsām

fīnem ādvēntābānt: - tūm crēbĕr ănhēlĭtŭs ārtūs

ārĭdăque ōră quătīt, sūdōr flŭĭt ūndĭquĕ rīvīs,

lābĭtŭr ēxsānguīs, - dēstīllăt ăb īnguĭnĕ vīrūs.

11.

Cōntēntŭs ēstŏ, Paūlĕ mī,

lāscīvă, Paūlē, pāgĭnă:

rīdērĕ, nīl ūltra ēxpĕtō.

DECIMI MAGNI AUSONII - CENTO NUPTIALIS