VALERII FLACCI - ARGONAUTICON LIBER III

IIIIIIIVVVIVIIVIII

0

Tērtĭă iām gĕlĭdās Tīthōnĭă sōlvĕrăt ūmbrās

ēxŭĕrātquĕ pŏlūm; Tīphŷn plăcĭda āltă vŏcābānt.

īt tēctīs Ārgōă mănūs, sĭmŭl ūrbĕ prŏfūsī

Aēnīdaē cārīs sŏcĭūm dīgrēssĭbŭs haērēnt.

dānt Cĕrĕrēm lēctūmquĕ pĕcūs nēc pālmĭtĕ Bācchūm5

Bīthŷnō Phrўgĭōvĕ sătūm, sēd quēm sŭă nōtō

cōllĕ pĕr āngūstaē Lēsbōs frĕtă sūggĕrĭt Hēllēs.

īpse ăgĭt Aēsŏnĭdaē iūnctōs ād lītŏră grēssūs

Cŷzĭcŭs ābscēssū lăcrĭmāns ‹ŏnĕrātquĕ sŭpērbīs›,

quās dăbăt ēt pīctō Clītē vărĭāvĕrăt aūrō,10

tūm gălĕam ēt pătrĭaē tēlum īnsŭpĕrābĭlĕ dēxtraē

āddĭdĭt. īpsĕ dŭcīs pătĕrās ēt Thēssălă cōntrā

frēnă căpīt mănĭbūsquĕ dătīs iūnxērĕ pĕnātēs.

Tū mĭhĭ nūnc caūsās īnfāndăquĕ proēlĭă, Clīō,

pāndĕ vĭrūm; tĭbi ĕnīm sŭpĕrūm dătă, vīrgŏ, făcūltās15

nōsse ănĭmōs rērūmquĕ vĭās. cūr tālĭă pāssūs

ārmă, quĭd hōspĭtĭīs iūnctās cōncūrrĕrĕ dēxtrās

Iūppĭtĕr? ūndĕ tŭbaē nōctūrnăquĕ mōvĭt Ĕrīnŷs?

Dīndўmă sānguĭnĕīs fămŭlūm bācchātă lăcērtīs

dūm vŏlŭcrī quătĭt āspĕr ĕquō sīlvāsquĕ fătīgāt20

Cŷzĭcŭs, īngēntī praēdaē dēcēptŭs ămōrĕ

ādsuētūm Phrўgĭās dŏmĭnām vēctārĕ pĕr ūrbēs

ōpprēssīt iăcŭlō rĕdĕūntem ād frēnă lĕōnēm.

ēt nūnc īllĕ iŭbās cāptīvăquĕ pōstĭbŭs ōră

mūnĕrĭbūs prīmās cōniūnx Pērcōsĭă vēstēs25

īmpŏsŭīt, spŏlĭum īnfēlīx dīvaēquĕ pŭdēndūm.

quaē pōstquam Haēmŏnĭām tāntaē nōn īmmĕmŏr īraē

aērĭsŏnō dē mōntĕ rătēm praēfīxăquĕ rēgūm

scūtă vĭdēt, nŏvă mōnstră vĭrō, nŏvă fūnĕră vōlvīt,

ūt sŏcĭās īn nōctĕ mănūs ūtque īmpĭă bēllă30

cōnsĕrăt ēt saēvīs ērrōrĭbŭs īmplĭcĕt ūrbēm.

nōx ĕrăt ēt lēnī cānēbānt aēquŏră sūlcō

ēt iām prōnă lĕvēs spārgēbānt sīdĕră sōmnōs.

aūră vĕhīt; rĕlĭgānt tōnsās vēlōquĕ Prŏcnēsōn

ēt tē iām mĕdĭō flāvēntēm, Rhŷndăcĕ, pōntō35

spūmōsūmquĕ lĕgūnt frāctā Scўlăcēŏn ăb ūndā.

īpsĕ dĭēm lōngē sōlīsquĕ cŭbīlĭă Tīphŷs

cōnsŭlĭt, īpsĕ rătēm vēntō stēllīsquĕ mĭnīstrāt.

ātque īllūm nōn āntĕ sŏpōr lūctāmĭnĕ tāntō

lēnĭt ăgēns dīvum īmpĕrĭīs; cădĭt īnscĭă clāvō40

dēxtĕră dēmīttītque ŏcŭlōs, sōlātăquĕ pūppīs

tūrbĭnĕ flēctĭt ĭtēr pōrtūquĕ rĕfērtŭr ămīcō.

Ūt nōtīs ādlāpsă vădīs, dānt aēthĕrĕ lōngō

sīgnă tŭbaē vōx ēt mĕdĭīs ēmīssă tĕnēbrīs

"hōstĭs hăbēt pōrtūs, sŏlĭtī rĕdĭērĕ Pĕlāsgī."45

rūptă quĭēs; dĕŭs āncĭpĭtēm lŷmphāvĕrăt ūrbēm

Mŷgdŏnĭaē Pān iūssă fĕrēns saēvīssĭmă Mātrīs,

Pān nĕmŏrūm bēllīquĕ pŏtēns, quēm lūcĭs ăb hōrīs

āntră tĕnēnt, pătĕt ād mĕdĭās pēr dēvĭă nōctēs

saētĭgĕrūm lătŭs ēt tōrvaē cŏmă sībĭlă frōntīs.50

vōx ōmnēs sŭpĕr ūnă tŭbās, quā cōnŭs ĕt ēnsēs,

quā trĕpĭdīs aūrīgă rŏtīs nōctūrnăquĕ mūrīs

claūstră cădūnt; tālēsquĕ mĕtūs nōn Mārtĭă cāssīs

Eūmĕnĭdūmquĕ cŏmaē, nōn trīstĭs ăb aēthĕrĕ Gōrgō

spārsĕrĭt aūt tāntīs ăcĭēm rāptāvĕrĭt ūmbrīs.55

lūdŭs ĕt īllĕ dĕō, păvĭdūm praēsēpĭbŭs aūfērt

cūm pĕcŭs ēt prŏfŭgī stērnūnt dūmētă iŭvēncī.

Īlĭcĕt ād rēgēm clāmōr rŭĭt. ēxsĭlĭt āltīs

sōmnĭă dīră tŏrīs sĭmŭlācrăquĕ pāllĭdă līnquēns

Cŷzĭcŭs. ēccĕ sŭpēr fŏrĭbūs Bēllōnă rĕclūsīs60

nūdă lătūs pāssūquĕ mŏvēns ŏrĭchālcă sŏnōrō

ādstĭtĭt ēt trĭplĭcī pūlsāns fāstīgĭă crīstā

īndĕ cĭērĕ vĭrūm. sĕquĭtūr pēr moēnĭă dēmēns

īllĕ dĕam ēt fātīs ēxtrēma īn proēlĭă tēndīt,

quālĭs ĭn Ālcīdēn ēt Thēsĕă Rhoēcŭs ĭnīquī65

nūbĕ mĕrī gĕmĭnām Phŏlŏēn māiōrăquĕ cērnēns

āntră rŭīt, quālīsvĕ rĕdīt vēnātĭbŭs āctīs

lūstră pătēr Trĭvĭāmquĕ cănēns ŭmĕrōquĕ Lĕārchūm

ādvĕhĭt, āt mĭsĕraē dēclīnānt lūmĭnă Thēbaē.

iāmque ădĕō nēc pōrtă dŭcēm nēc pōnĕ mŏrātūr70

ēxcŭbĭās sōrtītă mănūs, quaē prīmă fŭrēntī

ādvŏlăt; hīnc ălĭī sŭbĕūnt, ūt prōxĭmă quaēquĕ

īntrĕmŭīt dŏmŭs ēt mōtūs āccēpĭt ĭnānēs.

Āt Mĭnўās āncēps fīxīt păvŏr; aēgră vĭrōrūm

cōrdă lăbānt, nēc quaē rĕgĭo aūt dīscrīmĭnă cērnūnt,75

cūr gălĕaē clĭpĕīquĕ mĭcēnt, nūm pērvĭgĭl ārmīs

dōnĕc ĕt hāstă vŏlāns īmmānī tūrbĭnĕ trānstrīs

īnsōnvīt mōnvītquĕ rătēm răpĕre ōbvĭă caēcā

ārmă mănū. prīncēps gălĕām cōnstrīngĭt Ĭāsōn

vōcĭfĕrāns "prīmam hānc nātī, pătĕr, āccĭpĕ pūgnām80

vōsquĕ, vĭri, ōptātōs hūc ādfŏrĕ crēdĭtĕ Cōlchōs."

Bīstŏnăs īn mĕdĭōs ceū Mārtĭŭs ēxsĭlĭt āstrīs

cūrrŭs, ŭbi īngēntēs ănĭmaē clāmōrquĕ tŭbaēquĕ

sānguĭnĕaē iūvērĕ dĕūm, nōn sēgnĭŭs īllĕ

ōccŭpăt ārvă fŭrēns; sĕquĭtūr vīs ōmnĭs Ăchīvūm.85

ādglŏmĕrānt lătĕra ēt dēnsīs thōrācĭbŭs hōrrēns

stāt mănŭs, aēgĭsŏnō quām nēc fĕră pēctŏrĕ vīrgŏ

dīspŭlĕrīt nēc dēxtră Iŏvīs Tērrōrquĕ Păvōrquĕ,

Mārtĭs ĕquī. sīc cōntēxtīs ūmbōnĭbŭs ūrgēnt

caērŭlĕō vĕlŭtī cūm Iūppĭtĕr āgmĭnĕ nūbēm90

cōnstĭtŭīt; cērtānt Zĕphўrī frūstāquĕ rĭgēntēm

pūlsăt ŭtrīmquĕ Nŏtūs; pēndēnt mōrtālĭă lōngō

cōrdă mĕtū, quĭbŭs īllă frĕtīs, quĭbŭs īncĭdăt ārvīs.

Hīnc mănŭs īnfēlīx clāmōre īmpēllĕrĕ māgnō

sāxă făcēsque ātrās ēt tōrtaē pōndĕră fūndaē;95

fērt sŏnĭtūs īmmōtă phălānx īrāsquĕ rĕtēntānt

cōngĕrĭēs dūm prīmă flŭāt. stēllāntĭă Mōpsūs

tēgmĭna ĕt īngēntēm Cŏrўthī nŏtăt Eūrўtŭs ūmbrām.

rēstĭtĭt īllĕ grădū sēsēque ā lūmĭnĕ fērrī

sūstĭnŭīt praēcēps, sŭbĭtūm ceū pāstŏr ăd āmnēm100

spūmāntēm nīmbīs flūctūque ārbūstă rŭēntēm.

āt Tŷdeūs "ēn īntēntīs quēm vīrĭbŭs" īnquīt

"ōppĕrĭār mănĭbūsquĕ dărī quēm cōmmĭnŭs ōptēm;

quō stĕtĕrīs mŏrĭērĕ lŏcō." sŭbĭt īlĭă cūspīs

Ōlĕnĭī; dĕdĭt īllĕ sŏnūm cōmprēssăquĕ māndēns105

aēquŏră pūrpŭrĕām sīngūltĭbŭs ēxpŭlĭt hāstām.

āc vĕlŭt īn mĕdĭō rūpēs lătĕt hōrrĭdă pōntō,

quām sŭpĕr īgnārī nūnquām rēxērĕ măgīstrī

praēcĭpĭtēs īmpūnĕ rătēs, sīc āgmĭnĕ caēcō

īncūrrīt strīctīs mănŭs ēnsĭbŭs. ōccŭbăt Īrōn110

ēt Cŏtўs ēt Pŷrnō mĕlĭōr gĕnĭtōrĕ Bĭēnōr.

Āt măgĭs īntĕrĕā dīvērsō tūrbĭdă mōtū

ūrbs ăgĭtūr. Gĕnўsō cōniūnx āmōvĕrăt ārmă:

āst īllī sŭbĭtūs vēntīs vīvōquĕ rĕlūxīt

tōrrĕ fŏcūs; tēlīs gaūdēs, mĭsĕrāndĕ, rĕpērtīs.115

līnquĭt ĕt ūndāntēs mēnsās īnfēctăquĕ pērnōx

sācră Mĕdōn; chlămўs īmbēllī cīrcūmvĕnĭt ōstrō

tōrtă mănūm, strīctōquĕ vĭās praēfūlgŭrăt ēnsĕ.

tālĭs ĭn ārmă rŭīt, nēc vīnă dăpēsquĕ rĕmōtă

stātquĕ lŏcō tŏrŭs īnque ōmēn mānsērĕ mĭnīstrī.120

īndĕ văgī nēc tēlă mŏdīs nēc cāsĭbŭs īsdēm

cōnsĕrŭērĕ mănu ēt lōngē iăcŭērĕ pĕrēmptī.

Ēccĕ grăvēm nōdīs pīnguīquĕ bĭtūmĭnĕ quāssāns

lāmpădă tūrbātā Phlĕgўās dēcūrrĭt ăb ūrbĕ.

īllĕ lĕvēs dē mōrĕ mănūs ăcĭēmquĕ Pĕlāsgūm125

pēr nōctēm rĕmĕāssĕ rătūs pūlsūmquĕ rĕquīrēns

saēpĕ sĭbī vānō Thămўrūm clāmōrĕ pĕtēbāt

ārdŭŭs ēt lātē fūmāntī nūbĕ cŏrūscūs:

quāntŭs ŭbi īmmēnsō prōspēxĭt ăb aēthĕrĕ Tŷphōn

īgnĕ sĭmūl vēntīsquĕ rŭbēns, quēm Iūppĭtĕr āltē130

crīnĕ tĕnēt; trĕpĭdānt dīrō sūb lūmĭnĕ pūppēs.

tōllĭtŭr hīnc tōtūsquĕ rŭīt Tīrŷnthĭŭs ācrī

pēctŏrĕ, cērtă rĕgēns ādvērsā spīcŭlă flāmmā;

pēr pĭcĕōs āccēnsă glŏbōs ēt pēctŭs hărūndŏ

pēr mĕdĭūm cōntēntă fŭgīt; rŭĭt īllĕ cŏmāntī135

ōrē fācēm sūpră măiōrque āppārŭĭt īgnīs.

Āmbrŏsĭūm Pēleūs, īngēntem Āncaēŭs Ĕchēclūm

stērnĭt ĕt ēlātaē prŏpĭūs sūccēdĕrĕ dēxtraē

Tēlĕcŏōntă sĭnīt lībrātāque ōră sĕcūrī

dīsĭĕcīt cērvīcĕ tĕnūs; sĭmŭl āspĕră vīctōr140

cīngŭlă sūblūstrī vībrāntĭă dētrăhĭt ūmbrā.

"hās, prĕcŏr, ēxŭvĭās ‹ĕt› ŏpīmă cădāvĕră" Nēstōr

"līnquĭte" ăīt; "fērrō pŏtĭūs mĭhĭ dēxtĕră, fērrō

nāvĕt ŏpūs," prēnsūmquĕ mănū dētrūncăt Ămāstrūm

dīvērsāsquĕ sĭmūl sŏcĭōs īnvādĕrĕ tūrmās145

ādmŏnŭīt. pērgūnt rūptā tēstūdĭnĕ fūsī

quā tĕnĕbraē cāmpīquĕ fĕrūnt. grăvĭs īnvĕnĭt Ōchūm

Phlīās ēt trĕpĭdō Pōllūx īmpīngĭtŭr Hēbrō.

īpsĕ sŭpēr vūltūs tābōquĕ nătāntĭă tērgă

dūx cāmpī Mārtīsquĕ pŏtēns, ūt caēcă, prŏfūndō150

cūrrĭt hĭēms, Zĕlўn ēt Brōntēn Ăbrărīnquĕ rĕlīnquīt

sēmĭnĕcēs: Glaūcūm sĕquĭtūr Glaūcūmquĕ rŭēntēm

ōccŭpăt ēt iŭgŭlō vūlnūs mōlītŭr ăpērtō.

īllĕ mănū cōntrā tēlūm tĕnĕt ūltĭmă frūstrā

vērbă cĭēns, fīxāmquĕ vĭdēt dēcrēscĕrĕ cōrnūm.155

hīnc Hălўn, hīnc rĭgĭdō trānscūrrēns dēmĕtĭt ēnsĕ

Prōtĭn ĕt īnsīgnēm cĭthărā cāntūquĕ flŭēntī

Dōrcĕă, quī dūlcī fēstīs ādsīstĕrĕ mēnsīs

pēctĭnĕ Bīstŏnĭaē māgnūm pōst aūsŭs ălūmnūm.

nēc phărĕtram aūt ācrēs ūltrā Tīrŷnthĭŭs ārcūs160

ēxērcēt, sŏcĭā sēd dīsĭcĭt āgmĭnă clāvā.

āc vĕlŭtī māgnā iŭvĕnūm cūm dēnsă sĕcūrī

sīlvă lăbāt cŭnĕīsquĕ gĕmīt grăvĕ rōbŭr ădāctīs

iāmque ăbĭēs pĭcĕaēquĕ rŭūnt, sīc dūră sŭb īctū

ōssă vĭrūm mālaēquĕ sŏnānt spārsūsquĕ cĕrēbrō165

ālbĕt ăgēr. lĕvĭs āntĕ pĕdēs sūbsēdĕrăt †Hīdmōn†;

ōccŭpăt ōs bārbāmquĕ vĭrī clāvāmquĕ sŭpērnē

īnrŏtăt, "ōccūmbēs" ēt "nūnc" ăĭt "Hērcŭlĭs ārmīs

dōnum īngēns sēmpērquĕ tŭīs mīrābĭlĕ fātīs."

hōrrŭĭt īllĕ cădēns nōmēnque āgnōvĭt ămīcūm170

prīmŭs ĕt īgnārīs dīrūm scĕlŭs āttŭlĭt ūmbrīs.

nēc tĭbĭ Thēssălĭcōs tūnc prōfŭĭt, Ōrnўtĕ, rēgēs

hōspĭtĭīs aūt mēntĕ mŏrās fōvīssĕ bĕnīgnā

ēt lărĭbūs sācrāssĕ dĭēm; prŏcŭl ādvĕnĭt Īdmōn

ōblātūmquĕ fĕrīt, gălĕām crīstāsquĕ rŭbēntēs,175

heū tŭă dōnă, gĕrēns. quēm tē quālēmquĕ vĭdēbīt

āttŏnĭtūs, Crēnaēĕ, părēns! ēn frīgĭdŭs ōrbēs

pūrpŭrĕōs iām sōmnŭs ŏbīt, iām cāndŏr ĕt ānnī

dēfĭcĭūnt vītāquĕ fŭgīt dĕcŭs ōmnĕ sŏlūtā.

dēsĕrĕ nūnc nĕmŭs ēt nŷmphārūm dūrŭs ămōrēs!180

āt dīvērsă Săgēn tūrbāntēm fāllĕrĕ nērvō

tūm prīmūm pŭĕr aūsŭs Hўlās (spēs māxĭmă bēllīs

pūlchĕr Hўlās, sī fātă sĭnānt, sī prōspĕră Iūnō),

prōstrāvītquĕ vĭrūm cĕlĕrī pēr pēctŏră tēlō.

Āccēssērĕ, nĕfās, tĕnĕbrīs fāllācĭbŭs āctī185

Tŷndărĭdae īn sēsē; Cāstōr prĭŭs ībăt ĭn īctūs

nēscĭŭs, āst īllōs nŏvă lūx sŭbĭtūsquĕ dĭrēmīt

frōntĭs ăpēx. tūm Cāstŏr Ĭtŷn, quā caērŭlŭs āmbīt

bāltĕŭs ēt gĕmĭnī cōmmīttūnt ōră drăcōnēs,

frātĕr Hăgēn Thāpsūmquĕ sĕcūrĭgĕrūmquĕ Nĕālcēn190

trānsĭgĭt ēt Cānthī pāllēntēm vūlnĕrĕ Cŷdrūm.

tōrsĕrăt hīc tōtīs cōnīsūs vīrĭbŭs hāstām

vēnătŏri Ērŷmō, brĕvĭs hānc sēd fātă fĕrēntēm

prōdĭdĭt ēt pĭcĕō cŏmĭtēm mĭsĕrātă rĕfūlsīt

Lūnă pŏlō; cēssērĕ iŭbaē rāptūmquĕ pĕr aūrās195

vūlnŭs ĕt ēxtrēmā sŏnŭīt cĭtă cāssĭdĕ cūspīs.

Nīsaēūm Tĕlămōn ĕt Ŏphēltēn vānă sŏnāntēm

pēr clĭpĕī cēdēntĭs ŏpūs crātēmquĕ trĭlīcēm,

quā stŏmăchī sēcrētă, fĕrīt laētūsquĕ prŏfātūr

"dī, prĕcŏr, hūnc rēgem aūt aēquē dēlēgĕrĭt āltā200

fōrs mĭhĭ gēntĕ sătūm, māgnūsque ēt flēbĭlĭs ūrbī

cōncĭdĕrīt." sŭpĕr āddĭt Ărēn frātrēmquĕ Mĕlānthūm

Phōcĕăque Ōlĕnĭdēn, Lĕlĕgūm quī pūlsŭs ăb ōrīs

rēgĭs ămīcĭtĭam ēt fămŭlī prŏpĭōrĭs hŏnōrēs

(quā pătĭēns nōn ārtĕ?) tŭlīt. nōx āltă cădēntūm205

īngēntēs rĕsŏnāt sŏnĭtūs aūgētquĕ rŭīnās.

ūt măgĭs Īnărĭmē, măgĭs ūt mūgītŏr ănhēlāt

Vēsbĭŭs, āttŏnĭtās ācēr cūm sūscĭtăt ūrbēs

sīc pūgnaē crēbrēscĭt ŏpūs; nĕque ĕnim īgnĕă cēdūnt

āstră lŏcō, lēntīs haērēt nōx cōnscĭă bīgīs.210

Pērge ăgĕ Tārtărĕaē mēcūm sĭmŭl ōmnĭă nōctīs,

Mūsă, sĕquī. trĕpĭdām Phăĕthōn ādflāvĭt ăb āltō

Tīsĭphŏnēn grăvĭōrquĕ lŏcōs iām lūcĕ prŏpīnquā

ūmbră prĕmīt; nōn sīgnă vĭrūm, nōn fūnĕră cērnūnt

ēt răbĭē măgĭs ōră călēnt. vōs prōdĭtĕ, dīvaē,215

Eūmĕnĭdūm nōctīsquĕ glŏbōs vātīquĕ pătēscāt

ārmōrūm frăgŏr ēt tĕpĭdī sīngūltĭbŭs āgrī

lābēntum ātque āctī Mĭnўīs pēr Lītŏră mānēs.

Cŷzĭcŭs hīc ăcĭēm vānīs dīscūrsĭbŭs īmplēt

fātă trăhēns: iām pūlsă sĭbī cēssīssĕ Pĕlāsgūm220

āgmĭnă, iām pāssīm văcŭōs dīsiēctă pĕr āgrōs

crēdĭt ŏvāns; tālēs āctūs, ĕă gaūdĭă fīngīt

īră dĕūm: fūndō vĕlŭtī cūm Coēŭs ĭn īmō

vīnclă Iŏvīs frāctōquĕ trăhēns ădămāntĕ cătēnās

Sātūrnūm Tĭtўūmquĕ vŏcāt spēmque aēthĕrĭs āmēns225

cōncĭpĭt, āst īllūm flŭvĭīs ēt nōctĕ rĕmēnsā

Eūmĕnĭdūm cănĭs ēt spārsaē iŭbă rēppŭlĭt Hŷdraē.

saēvĭt ăcērbă frĕmēns tārdūmque ā moēnĭbŭs āgmēn

īncrĕpĭtāt "nūnquāmnĕ dŏlōr vīrtūsvĕ sŭbībīt

nīl aūsās sĭnĕ rēgĕ mănūs? āt bārbără būxūs230

sī vŏcĕt ēt mōtīs ŭlŭlāntĭă Dīndўmă sācrīs,

tūnc ēnsīs plăcĕātquĕ fŭrōr, mŏdŏ tēlă săcērdōs

pōrrĭgăt ēt iūssā sānguīs ēxūbĕrĕt ūlnā."

tālĭbŭs īnsūltāns iāmdūdūm nūmĭnĕ dīvaē

dēfĭcĭt, īnfrāctī lānguēscūnt frīgŏrĕ cūrsūs,235

cōrdă păvēnt, aūdīt frĕmĭtūs īrāsquĕ lĕōnūm

cōrnŭăque ēt mōtās vĭdĕt īntēr nūbĭlă tūrrēs.

tūnc grăvĭs ēt cērtō tēndēns strīdōrĕ pĕr ūmbrām

Aēsŏnĭī vĕnĭt hāstă dŭcīs lātūmquĕ sŭb īmō

pēctŏrĕ rūmpĭt ĭtēr. quām nūnc īncōgnĭtă vēllēt240

lūstră sĭbī nūllōsquĕ dătōs vēnātĭbŭs ānnōs!

tālĭă māgnănĭmī dīvērsō tūrbĭnĕ fūndūnt

tēlă vĭrī sŏnĭtūsquĕ pĕdūm sūspēctăquĕ mōtū

ēxplōrānt; prēnsānt sŏcĭōs vōcēmquĕ rĕpōscūnt.

quōd sī tāntă lŭēs sērōs dūrāssĕt ĭn ōrtūs,245

ēxstīnctūm gĕnŭs ēt sōlās pēr moēnĭă mātrēs

vīdīssēt strātāmquĕ dĭēs īn lītŏrĕ gēntēm.

Tūm pătĕr ōmnĭpŏtēns, tēmpūs iām rēgĕ pĕrēmptō

flēctĕrĕ fātă rătūs mĭsĕrāsque ābrūmpĕrĕ pūgnās,

sūprēmām cĕlĕrāvĭt ŏpēm nūtūquĕ sĕrēnō250

īntōnvīt, quēm Nōctĕ sătaē, quēm tūrbĭdŭs hōrrēt

Ārmĭpŏtēns; tūnc pōrtă trŭcīs cŏĭt īnfĕră bēllī.

cōntĭnŭō dānt tērgă mĕtū vērsīquĕ pĕr āgrōs

dīffŭgĭūnt, quaē sōlă sălūs; nēc tērgă rŭēntūm

mēns Mĭnўīs cōnvērsă sĕquī; stĕtĭt ānxĭă vīrtūs.255

ēccĕ lĕvī prīmō iām spārgĕrĕ lūmĭnĕ pōrtūs

ōrtă dĭēs nōtaēquĕ, nĕfās, ālbēscĕrĕ tūrrēs

"dī mărĭs" āttŏnĭtō cōnclāmăt ăb āgmĭnĕ Tīphūs,

"ūt mĕă fātālī dāmnāstīs pēctŏră sōmnō!

heū sŏcĭī quāntīs cōmplērūnt lītŏră mōnstrīs!"260

īlli aūtēm nĕque ădhūc gĕmĭtūs nĕquĕ cōnscĭă fāctī

ōră lĕvānt; tĕnĕt ēxsānguēs rĭgŏr hōrrĭdŭs ārtūs,

ceū păvĕt ād crīnēs ēt trīstĭă Pēnthĕŏs ōră

Thŷiăs, ŭbi īmpūlsaē iām sē dĕŭs āgmĭnĕ mātrīs

ābstŭlĭt ēt caēsī vānēscūnt cōrnŭă taūrī.265

nēc mĭnŭs ēffūsī grāndaēvum ād Lītŏră vūlgūs

ūt sŏcĭās vīdērĕ mănūs dărĕ vērsă rĕtrōrsūs

tērgă mĕtū. dēxtrām tēndēns prōclāmăt Ĭāsōn

"quōs fŭgĭtīs? vēllem hāc ĕquĭdēm mē strāgĕ mĕōsquĕ

prōcŭbŭīssĕ măgīs. dĕŭs haēc, dĕŭs āspĕr ŭtrīsquĕ270

īmplĭcŭīt. sŭmŭs ēn Mĭnўaē, ‹sŭmŭs› hōspĭtă tūrbă."

cūr ĕtĭām flāmmās mĭsĕrōsquĕ mŏrāmŭr hŏnōrēs?

Tūm sŭpĕr ēxsānguēs cōnfērtaē caēdĭs ăcērvōs

praēcĭpĭtī plāngōrĕ rŭūnt; āgnōscĭt ĭn āltā

strāgĕ vĭrūm sŭă tēxtă părēns, sŭă mūnĕră cōniūnx.275

īt gĕmĭtūs tōtō sĭnŭōsă pĕr aēquŏră caēlō.

pārs tĕnŭēs flātūs ĕt ădhūc strīdēntĭă prēnsānt

vūlnĕră, pārs sērā cōmpōnūnt lūmĭnă dēxtrā.

āt vēro īn mĕdĭīs ēxsānguī rēgĕ rĕpērtō

āggĕrĭbūs, trīstī sĭlĕānt ceū cētĕră plānctū,280

sīc fămŭlūm mātrūmquĕ dŏlōr, sīc ōmnĭs ăd ūnūm

vērsă mănūs. cīrcā lăcrĭmīs āc mēntĭbŭs aēgrī

stānt Mĭnўaē dēflēntquĕ nĕfās ēt cūspĭdĭs īctūs

Aēsŏnĭaē sōrtēmquĕ dŭcīs sōlāntŭr ăcērbām.

īlle ŭbĭ cōncrētōs pīnguī iām sānguĭnĕ crīnēs285

pāllēntēsquĕ gĕnās īnfrāctăquĕ pēctŏrĕ cārō

tēlă nĕque hēstērnōs āgnōvĭt ĭn hōspĭtĕ vūltūs,

īngĕmĭt ātque ārtūs fātūr cōmplēxŭs ămīcōs

"tē tămĕn īgnārūm tāntī, mĭsĕrāndĕ, fŭrōrīs

nōx hăbĕt ēt nūllō tēstāntēm foēdĕră quēstū;290

āt mĭhĭ lūctĭfĭcūm vēnīt iŭbăr. heū quĭbŭs ādsūm

cōnlŏquĭīs, cuī me hōspĭtĭō fōrtūnă rĕvēxīt!

ēxstīnguīnĕ mĕā (fātīs īd dēfŭĭt ūnūm)

spērāvī tē pōssĕ mănū, tālīsvĕ rĕlīquī

hās ĕgo, ămīcĕ, dŏmōs? quōd sī iām bēllă mănēbānt295

ēt plăcĭtum hōc sŭpĕrīs, nōnne haēc mĕă iūstĭŭs ēssēnt

fūnĕră, mēquĕ tŭūs ‹mĕlĭūs› nūnc plāngĕrĕt ērrōr,

nēc Clărĭī nūnc āntră dĕī quērcūsquĕ Tŏnāntīs

ārgŭĕrēm? tālēsne ăcĭēs, tālēsnĕ trĭūmphōs

sōrtĕ dăbānt? tāntūmquĕ nĕfās mēns cōnscĭă vātūm300

cōntĭcŭīt, pătrĭae ēxĭtĭūm crūdēlĕ sĕnēctaē

ēt tŏt ăcērbă cănēns? heū dīvīs vīsă sĭnīstrīs

rēgnă mĭhī! quīnām rĕdĭtūs? quaē me hōspĭtă tēllūs

āccĭpĭēt? quaē nōn prīmīs prŏhĭbēbĭt hărēnīs?

īnvīdērĕ dĕī nē Phāsĭdĭs ārvă rĕmōtī305

ēt Scўthĭcās pŏpŭlātŭs ŏpēs haēc rūrsŭs ădīrēm

lītŏră nēvĕ tŭōs īrēm tūnc ūltŏr ĭn hōstēs.

fās tămĕn ēst cōnfērrĕ gĕnās, fās iūngĕrĕ tēcūm

pēctŏra ĕt ēxsānguēs mīscēre āmplēxĭbŭs ārtūs.

vōs ăgĕ fūnĕrĕās ād lītŏră vōlvĭtĕ sīlvās310

ēt sŏcĭōs lūstrātĕ rŏgōs; dătĕ dēbĭtă caēsīs

mūnĕră, quaē nōstrō mīsīssēt Cŷzĭcŭs īgnī."

Pārte ălĭā Clītē lăcĕrās sŭpĕr ōră mărītī

fūsă cŏmās mĭsĕra īn plānctūs vŏcăt āgmĭnă mātrūm

fātŭr ĕt haēc: "prīmīs cōniūnx ērēptŭs ĭn ānnīs315

cūnctă trăhīs; nēcdūm sŭbŏlēs nēc gaūdĭă dē tē

ūllă mĭhī, quīs maēstă tŭōs nūnc, ōptĭmĕ, cāsūs

pērpĕtĕrēr tĕnŭī lūctūm sōlāmĭnĕ fāllēns.

Mŷgdŏnĭs ārmă pătrēm fūnēstăquĕ proēlĭă nūpēr

nātālēs răpŭērĕ dŏmōs, Trĭvĭaēquĕ pŏtēntīs320

ōccĭdĭt ārcānā gĕnĕtrīx ābsūmptă săgīttā:

tū, mĭhĭ quī cōniūnx părĭtēr frātērquĕ părēnsquĕ

sōlŭs ĕt ā prīmā fŭĕrās spēs ūnă iŭvēntā,

dēsĕrĭs heū tōtāmquĕ dĕūs sĭmŭl īmpŭlĭt ūrbēm.

āst ĕgŏ nōn mĕdĭā tē sāltēm, Cŷzĭcĕ, vīdī325

tēndēntēm mĭhĭ mōrtĕ mănūs aūt ūllă mŏnēntīs

vērbă tŭlī; quīn tē thălămīs mŏdŏ quēstă mŏrārī

heū tālēm tāntīquĕ mĕtūs sēcūră rĕcēpī."

īllām vīx gĕmĭnō maērēns cūm Cāstŏrĕ Pōllūx

ērĭgĭt haērēntēm cōmprēssăquĕ cōllă trăhēntēm.330

Īntĕrĕa īnnŭmĕrās nūdātīs mōntĭbŭs ūrgēnt

cērtātīm dĕcŏrāntquĕ pўrās ēt cōrpŏră maēstī

sūmmă lŏcānt; vādīt sŏnĭpēs cērvīcĕ rĕmīssā

vēnātrīx nēc tūrbă cănūm pĕcŭdēsquĕ mŏrāntūr

fūnĕrĕaē, quaē cuīquĕ mănūs, quaē cūră sŭōrūm,335

quaē fōrtūnă fŭīt. mĕdĭō rēx āggĕrĕ lōngē

ēmĭnĕt; hūnc crēbrīs quătĭēns sīngūltĭbŭs ōră

ādlĕvăt Aēsŏnĭdēs cēlsōquĕ rĕpōnĭt ĭn ōstrō.

dāt pīctās aūro ātque ārdēntēs mūrĭcĕ vēstēs

quās răpŭīt tēlīs fēstīnă vŏcāntĭbŭs Aūstrīs340

Hŷpsĭpўlē; gălĕām dīlēctăquĕ cīngŭlă rēgī

īnĭcĭt. īllĕ sŭām vūltūs cōnvērsŭs ăd ūrbēm

scēptră mănū vĕtĕrūm rĕtĭnēt gēstāmĕn ăvōrūm.

nām quĭă nēc prōlēs ălĭūs nēc dēnĭquĕ sānguīs,

īpsĕ dĕcūs rēgnīquĕ rĕfērt īnsīgnĕ părēntī.345

īndĕ tĕr ārmātōs Mĭnўīs rĕfĕrēntĭbŭs ōrbēs

cōncūssī trĕmŭērĕ rŏgī, tĕr ĭnhōrrŭĭt aēthēr

lūctĭfĭcūm clāngēntĕ tŭbā; iēcērĕ sŭprēmō

tūm clāmōrĕ făcēs; rēgūm lăbŏr ōmnĭs ĭn aūrās

sōlvĭtŭr ēt cēlsīs cōnlūcēnt aēquŏră flāmmīs.350

scīlĭcĕt haēc īllō iŭvĕnēm pŏpŭlōsquĕ mănēbānt

tēmpŏrĕ, Pēlĭăcīs cădĕrēt cūm mōntĭbŭs ārbōr.

hōc vŏlŭcrūmquĕ mĭnaē praēsāgăquĕ fūlmĭnă lōngō

āctă mărī tŭlĕrānt. sēd quīs nōn prīmă rĕfēllāt

mōnstră dĕūm lōngōsquĕ sĭbī nōn aūgŭrĕt ānnōs?355

iāmquĕ sŏlūtŭs hŏnōs cĭnĕrī, iām pāssĭbŭs aēgrīs

dīlāpsaē cūm prōlĕ nŭrūs, tāndēmquĕ quĭēscūnt

dīssŏnă pērvĭgĭlī plānctū vădă, quālĭtĕr Ārctōs

ād pătrĭās ăvĭbūs mĕdĭō iām vērĕ rĕvēctīs

Mēmphĭs ĕt āprīcī stătĭō sĭlĕt ānnŭă Nīlī.360

Āt nōn īndĕ dĭēs nēc quaē măgĭs āspĕră cūrīs

nōx Mĭnўās tāntā caēsōrum ăb ĭmāgĭnĕ sōlvīt.

bīs Zĕphўrī iām vēlă vŏcānt; fīdūcĭă maēstīs

nūllă vĭrīs, aēgro ādsĭdŭē mēns cārpĭtŭr aēstū,

nēcdum ōmnēs lăcrĭmās ātque ōmnĭă rēddĭtă caēsīs365

iūstă pŭtānt; pătrĭa ēx ŏcŭlīs ācērquĕ lăbōrūm

pūlsŭs ămōr sēgnīquĕ iŭvāt frīgēscĕrĕ lūctū.

īpse ĕtĭam Aēsŏnĭdēs, quāmquām trīstīssĭmă rērūm

cāstīgāndă dŭcī vūltūquĕ prĕmēndă sĕrēnō,

dūlcĭbŭs īndūlgēt lăcrĭmīs ăpĕrītquĕ dŏlōrēm.370

tūm sēcrētă trăhēns Phoēbēum ād lītŏră Mōpsūm

"quaēnam" ăĭt "īstă lŭēs, aūt quaē sēntēntĭă dīvūm?

dēcrētūsnĕ vĕnīt fātō păvŏr, ān sĭbĭ nēctūnt

cōrdă mŏrās? cūr īmmĕmŏrēs fāmaēquĕ lărīsquĕ

āngĭmŭr, aūt părĭēt quēmnam haēc īgnāvĭă fīnēm?"375

"Dīcam" ăĭt "āc pĕnĭtūs caūsās lābēmquĕ dŏcēbō"

Mōpsŭs, ĕt āstră tŭēns "nōn sī mōrtālĭă mēmbră

sōrtītūsquĕ brĕvēs ēt pārvī tēmpŏră fātī

pērpĕtĭmūr, sŏcĭūs sŭpĕrī quōndam īgnĭs Ŏlŷmpī,

fās ĭdĕō mīscērĕ nĕcēs fērrōquĕ mŏrāntēs380

ēxĭgĕre hīnc ănĭmās rĕdĭtūrăquĕ sēmĭnă caēlō.

quīppĕ nĕc īn vēntōs nĕc ĭn ūltĭmă sōlvĭmŭr ōssă;

īră mănēt dūrātquĕ dŏlōr. cūm deīndĕ trĕmēndī

ād sŏlĭūm vēnērĕ Iŏvīs quēstūquĕ nĕfāndām

ēdŏcŭērĕ nĕcēm, pătĕt ōllīs iānŭă lētī385

ātque ĭtĕrūm rĕmĕārĕ lĭcēt; cŏmĕs ūnă sŏrōrūm

āddĭtŭr ēt părĭtēr tērrās ātque aēquŏră lūstrānt.

quīsquĕ sŭōs sōntēs ĭnĭmīcăquĕ pēctŏră poēnīs

īmplĭcăt ēt vărĭā mĕrĭtōs fōrmīdĭnĕ pūlsānt.

āt quĭbŭs īnvītō mădŭērūnt sānguĭnĕ dēxtraē,390

sī fōrs saēvă tŭlīt mĭsĕrōs, sēd prōxĭmă cūlpă,

hōs vărĭīs mēns īpsă mŏdīs ăgĭt ēt sŭă cārpūnt

fāctă vĭrōs: rĕsĭdēs ēt iām nīl āmplĭŭs aūsī

īn lăcrĭmās hŭmĭlēsquĕ mĕtūs aēgrāmquĕ fătīscūnt

sēgnĭtĭēm; quōs ēccĕ vĭdēs. sēd nōstră rĕquīrēt395

cūră vĭām. mĕmŏrī iām prīdēm cōgnĭtă vātī

ēst prŏcŭl ād Stўgĭaē dēvēxă sĭlēntĭă nōctīs

Cīmmĕrĭūm dŏmŭs ēt sŭpĕrīs īncōgnĭtă tēllūs

caērŭlĕō tĕnĕbrōsă sĭtū, quō flāmmĕă nūnquām

Sōl iŭgă sīdĕrĕōs nēc mīttīt Iūppĭtĕr ānnōs.400

stānt tăcĭtaē frōndēs īmmōtăquĕ sīlvă cŏmāntī

hōrrēt quērnă iŭgō; spĕcŭs ūmbrārūmquĕ mĕātūs

sūbtĕr ĕt Ōcĕănī praēcēps frăgŏr ārvăquĕ nīgrō

vāstă mĕtu ēt sŭbĭtaē pōst lōngă sĭlēntĭă vōcēs.

ēnsĭfĕr hīc ātrāquĕ sĕdēns īn vēstĕ Cĕlaēneūs405

īnsōntēs ērrōrĕ lŭīt cūlpāmquĕ rĕmīttēns

cārmĭnă tūrbātōs vōlvīt plācāntĭă mānēs.

īllĕ mĭhī quaē dāndă fŏrēnt lūstrāmĭnă caēsīs

prōdĭdĭt, īllĕ vŏlēns Ĕrĕbūm tĕnĕbrāsquĕ rĕtēxīt.

ērgo ŭbĭ pūnĭcĕās ŏrĭēns āccēndĕrĭt ūndās410

tū sŏcĭōs ădhĭbē sācrīs ārmēntăquĕ māgnīs

bīnă dĕīs; mē iām coētūs āccēdĕrĕ vēstrōs

haūd fās īntĕrĕā, dōnēc lūstrālĭă pērnōx

vōtă fĕrō. mŏvĕt ēn gĕlĭdōs Lātōnĭă cūrrūs;

flēctĕ grădūm, plăcĭtīs sĭlĕānt ăgĕ lītŏră coēptīs."415

Iāmquĕ sŏpōr mĕdĭīs tēllūrēm prēssĕrăt hōrīs

ēt cīrcūm tăcĭtō vŏlĭtābānt sōmnĭă mūndō,

cūm vĭgĭl ārcānī spĕcŭlātūs tēmpŏră sācrī

Āmpўcĭdēs pĕtĭt ādvērsīs Aēsēpĭă sīlvīs

flūmĭna ĕt aēquŏrĕās părĭtēr dēcūrrĭt ăd ūndās.420

hīc sălĕ pūrpŭrĕō vīvāquĕ nĭtēntĭă lŷmphā

mēmbră nŏvāt sēque hōrrĭfĭcīs āccōmmŏdăt āctīs.

tēmpŏră tūm vīttīs ēt sūpplĭcĕ cāstŭs ŏlīvā

īmplĭcăt ēt strīctō dēsīgnāt lītŏră fērrō;

cīrcum hŭmĭlēs ārās īgnōtăquĕ nōmĭnă dīvūm425

īnstĭtŭīt sīlvāquĕ sŭpēr cōntrīstăt ŏpācā:

ūtquĕ mĕtūm nūmēnquĕ lŏcō sācrāmquĕ quĭētēm

āddĭdĭt, ārdēntī nĭtĭdūm iŭbăr ēvŏcăt āltō.

Ātque Ārgōă mănūs vărĭīs īnsīgnĭs ĭn ārmīs

ībăt ăgēns lēctās aūrātā frōntĕ bĭdēntēs.430

Dēlĭŭs hīc lōngē cāndēntī vēstĕ săcērdōs

ōccūrrīt rāmōquĕ vŏcāt, iāmque īpsĕ rĕcēntī

stāt tŭmŭlō plăcĭdā trānsmīttēns āgmĭnă laūrō.

dūcĭt ĕt ād flŭvĭōs āc vīncŭlă sōlvĕrĕ mōnstrāt

prīmă pĕdūm glaūcāsquĕ cŏmīs praētēxĕrĕ frōndēs435

īmpĕrăt, hīnc āltē Phoēbī sūrgēntĭs ăd ōrbēm

fērrĕ mănūs tōtīsquĕ sĭmūl prōcūmbĕrĕ cāmpīs.

tūnc pĭcĕaē māctāntŭr ŏvēs, prōsēctăquĕ pārtīm

pēctŏră pēr mĕdĭōs, pārtīm gĕrĭt ōbvĭŭs Īdmōn.

tēr tăcĭtōs ēgērĕ grădūs, tēr trīstĭă tāngēns440

ārmă sĭmūl vēstēsquĕ vĭrūm lūstrāmĭnă pōntō

pōnĕ iăcīt; răpĭdīs ădŏlēntūr cētĕră flāmmīs.

quīn ĕtĭām trūncās nĕmŏrum ēffĭgĭēsquĕ vĭrōrūm

rītĕ lŏcāt quērcūs sĭmŭlātăquĕ sūblĭgăt ārmă.

hūc Stўgĭās trānsīrĕ mĭnās īrāmquĕ sĕvērī445

āgmĭnĭs, hīs ōrāt vĭgĭlēs īncūmbĕrĕ cūrās

ātque ĭtă lūstrĭfĭcō cāntū vŏcăt: "ītĕ, pĕrēmptī,

āc mĕmŏrēs ăbŏlēte ănĭmōs; sīnt ōtĭă vōbīs,

sīt Stўgĭaē iām sēdĭs ămōr; prŏcŭl āgmĭnĕ nōstrō

ēt prŏcŭl ēstĕ mărī cūnctīsque ābsīstĭtĕ bēllīs.450

vōs ĕgŏ nēc Grāiās ūnquām cōntēndĕre ăd ūrbēs

nēc trĭvĭīs ŭlŭlārĕ vĕlīm, pĕcŏrīquĕ sătīsquĕ

nūllae ĭdĕō pēstēs nēc lūctĭfĕr īngrŭăt ānnūs,

nēc pŏpŭlī nōstrīvĕ lŭānt ĕă fāctă mĭnōrēs."

dīxĕrăt, ēt sūmmās frōndēntĭbŭs īntŭlĭt ārīs455

lībāvītquĕ dăpēs, plăcĭdī quās prōtĭnŭs ānguēs,

ūmbrārūm fămŭlī, līnguīs răpŭērĕ cŏrūscīs.

Cōntĭnŭō pūppēm pĕtĕre ēt cōnsīdĕrĕ trānstrīs

īmpĕrăt Āmpўcĭdēs nēc vīsūm vērtĕrĕ tērraē;

ēxcĭdĕrīnt quaē gēstă mănū, quaē dēbĭtă fātīs.460

īlli ălăcrēs pārs ārmă lŏcānt, pārs ārdŭă cēlsīs

īnstērnūnt tăbŭlātă tŏrīs, ŏrĭtūrquĕ trĕmēntūm

rēmōrūm sŏnŭs ēt laētaē cōncōrdĭă vōcīs.

Iūppĭtĕr ūrgēntēm ceū sūmmă Cĕraūnĭă nūbēm

cūm pĕpŭlīt mōvītquĕ iŭgīs, fūlsērĕ rĕpēntĕ465

ēt nĕmŏra ēt scŏpŭlī nĭtĭdūsquĕ rĕdūcĭtŭr aēthēr,

sīc ănĭmī rĕdĭērĕ vĭrīs, iāmque īpsĕ măgīstēr

nūtăt ăb ārcĕ rătīs rēmīsque ōbsīstĕrĕ tēndīt.

īnstaūrānt prīmī cērtāmĭnă lībĕr ămīctū

Eūrўtŭs ēt dīctīs Tălăī nōn tērrĭtŭs Īdās;470

īnde ălĭi īncrĕpĭtānt ātque aēquŏră pēctŏrĕ tōllūnt.

pār gĕmĭtū pūlsūquĕ lăbōr vērsūmquĕ vĭcīssīm

mīttĭtŭr īn pūppēm rēmō mărĕ. laētŭs ĕt īpsĕ

Ālcīdēs "quīsnam hōs vŏcăt īn cērtāmĭnă flūctūs?"

dīxĭt ĕt īntōrtīs ādsūrgēns ārdŭŭs ūndīs475

pērcūssīt sŭbĭtō dēcēptūm frāgmĭnĕ pēctūs

ātque īn tērgă rŭēns Tălăūm fōrtēmque Ĕrĭbōtēn

ēt lōngē tāntaē sēcūrum Āmphīŏnă mōlīs

ōbrŭĭt īnquĕ tŭō pŏsŭīt căpŭt, Īphĭtĕ, trānstrō.

Iām sūmmās caēlī Phoēbūs cāndēntĭŏr ārcēs480

vīcĕrăt ēt lōngās mĕdĭūs rĕvŏcāvĕrăt ūmbrās;

tārdĭŏr hīnc cēssāntĕ vĭrō quaē prōxĭmă Tīphŷs

lītŏră quōsquĕ dăbāt dēnsā trăbĕ Mŷsĭă mōntēs

ādvĕhĭtūr. pĕtĭt ēxcēlsās Tīrŷnthĭŭs ōrnōs;

haērĕt Hўlās lătĕrī pāssūsquĕ mŏrātŭr ĭnīquōs.485

Īllum ŭbĭ Iūnŏ pŏlī sūmmō dē vērtĭcĕ pūppēm

dēsĕrŭīssĕ vĭdēt, tēmpūs rătă dīvă nŏcēndī

Pāllădă cōnsōrtēm cūrīs cūrsūsquĕ rĕgēntēm,

nēqua īnde īncēptīs fĭĕrēt mŏră, fāllĕrĕ prīmā

mōlītūr cārōquĕ dŏlīs āvērtĕrĕ frātrī.490

tūm sĭc ădlōquītūr: "prŏcĕrūm vī pūlsŭs ĭnīquā

gērmānīquĕ mănū (rĕpĕtīs quō crīmĭnĕ) Pērsēs

bārbărĭcās iām mōvĭt ŏpēs Hŷrcānăquĕ sīgnă.

Aēētēs cōntrā thălămīs ēt vīrgĭnĕ pāctā

cōncĭlĭāt rēgēs Scўthĭcōs, prīmūsquĕ cŏāctā495

ādvĕhĭt Ālbānā Stŷrūs gĕnĕr āgmĭnă pōrtā.

bēllum īngēns, ātque īpsĕ cĭtīs Grādīvŭs hăbēnīs

fūndĭt ĕquōs. vĭdĕn Ārctōō dē cārdĭnĕ quāntă

tōllāt sē nūbēs ātque aēquŏrĕ pēndĕăt ātrō?

cōrrĭpĕ prīmă vĭās; fīnēm cūm Phāsĭdĭs āltī500

trānsĭĕrīt Pērsēs ăcĭēmque ādmōvĕrĭt ūrbī,

coēptă rĕfēr paūlūmquĕ mŏrās ēt foēdĕră nēctĕ

cōnsĭlĭīs ātque ārtĕ tŭā. spōnde ādfŏrĕ rēgēs

dīs gĕnĭtōs, quīs ārmă vŏlēns, quīs āgmĭnă iūngāt."

āt vīrgō, quāmquam īnsĭdĭās aēstūsquĕ nŏvērcaē505

sēntĭăt ēt blāndōs quaērēntēm fīngĕrĕ vūltūs,

ōbsĕquĭtūr tămĕn ēt iūssās pĕtĭt ōcĭŭs ōrās.

Īngĕmŭīt Iūnō tāndēmquĕ sĭlēntĭă rūmpīt.

"ēn lăbŏr, ēn ŏdĭīs căpŭt īnsŭpĕrābĭlĕ nōstrīs!

quām Nĕmĕēn tōt fēssă mĭnīs, quaē bēllăvĕ Lērnaē510

ēxpĕrĭār? Phrўgĭīs ūltrō cōncūrrĕrĕ mōnstrīs

nēmpĕ vĭrum ēt pūlsō rĕsĕrāntēm Pērgămă pōntō

vīdĭmŭs. ēn ĕgŏ nūnc rēgūm sŏrŏr, ēt mĭhĭ gēntīs

ūllŭs hŏnōs? iām tum īndĕcŏrēs iūssaēquĕ dŏlōrūm

prīmĭtĭae ēt tĕnĕrō sŭpĕrātī prōtĭnŭs ānguēs.515

dēbŭĕrām nūllōs iŭvĕnī iām quaērĕrĕ cāsūs

vīctă nĕc ‹ād› tālēs fōrsān dēscēndĕrĕ pūgnās.

vērum ănĭmīs īnsīstĕ tŭīs āstūmquĕ pĕr ōmnĕ

tēndĕ, pŭdōr; mōx ēt Fŭrĭās Dītēmquĕ mŏvēbō."

haēc ăĭt ēt părĭtēr laēvī iŭgă pīnĕă mōntīs520

rēspĭcĭt āc pūlchrō vēnāntēs āgmĭnĕ nŷmphās,

ūndārūm nĕmŏrūmquĕ dĕcūs. lĕvĭs ōmnĭbŭs ārcūs

ēt mănĭcaē vĭrĭdēs ēt strīctā mŷrtŭs hăbēnā,

sūmmō pāllă gĕnū, tĕnŭī văgŭs īnnătăt aūrā

crīnĭs ăd ōbscūraē dēcūrrēns cīngŭlă māmmaē.525

īpsă cĭtātārūm tēllūs pĕdĕ plaūsă sŏrōrūm

pērsŏnăt ēt tĕnĕrīs sūmmīttīt grāmĭnă plāntīs.

ē quĭbŭs Hērcŭlĕō Drўŏpē pērcūssă frăgōrĕ

cūm fŭgĕrēnt iām tēlă fĕraē prōcēssĕrăt ūltrā

tūrbātūm vīsūră nĕmūs, fōntēmquĕ pĕtēbāt530

rūrsŭs ĕt āttŏnĭtōs rĕfĕrēbăt ăb Hērcŭlĕ vūltūs.

hānc dēlāpsă pŏlō pĭcĕaēque ādclīnĭs ŏpācaē

Iūnŏ vŏcāt prēnsāquĕ mănū sīc blāndă prŏfātūr:

"quēm tĭbĭ cōniŭgĭō tōt dēdīgnātă dĭcāvī,

nŷmphă, prŏcōs, ēn Haēmŏnĭā pŭĕr ādpŭlĭt ālnō,535

cārŭs Hўlās, sāltūsquĕ tŭōs mōntēsquĕ pĕrērrāt.

vīdīstīs rŏsĕīs haēc pēr lŏcă Bācchŭs hăbēnīs

cūm dŏmĭtās ăcĭēs ĕt ĕōī fērcŭlă rēgnī

dūcĕrĕt, āc rūrsūs thĭăsōs ēt sācră mŏvēntēm.

hūnc tĭbĭ vēl pŏsĭtō vēnāntēm pēctĭnĕ Phoēbūm540

crēdĕ dărī. quaē spēs nŷmphīs aūfērtŭr Ăchaēīs!

praērēptūm quāntō prōlēs Boēbēĭă quēstū

aūdĭĕt ēt flāvī quām trīstīs nātă Lўcōrmaē!"

sīc ăĭt ēt cĕlĕrēm frōndōsă pĕr āvĭă cērvūm

sūscĭtăt āc iŭvĕnī sūblīmēm cōrnĭbŭs ōffērt.545

īlle ănĭmōs tārdūsquĕ fŭgaē lōngūmquĕ rĕsīstēns

sōllĭcĭtāt suādētquĕ părī cōntēndĕrĕ cūrsū.

crēdĭt Hўlās praēdaēquĕ fĕrōx ārdōrĕ prŏpīnquaē

īnsĕquĭtūr; sĭmŭl Ālcīdēs hōrtātĭbŭs ūrgēt

prōspĭcĭēns: iāmque ēx ŏcŭlīs aūfērtŭr ŭtērquĕ,550

cūm pŭĕrum īnstāntēm quădrĭpēs fēssāquĕ mĭnāntēm

tēlă mănū prŏcŭl ād nĭtĭdī spīrācŭlă fōntīs

dūcĭt ĕt īntāctās lĕvĭs īpsĕ sŭpērfŭgĭt ūndās.

hōc pŭĕrī spēs lūsă mŏdo ēst, nēc tēndĕrĕ cērtāt

āmplĭŭs; ūtque ārtūs ēt cōncĭtă pēctŏră sūdōr555

dīlŭĕrāt, grātōs ăvĭdūs prōcūmbĭt ăd āmnēs.

stāgnă văgā sīc lūcĕ mĭcānt ŭbĭ Cŷnthĭă caēlō

prōspĭcĭt aūt mĕdĭī trānsīt rŏtă cāndĭdă Phoēbī,

tālĕ iŭbār dīffūndĭt ăquīs: nīl ūmbră cŏmaēquĕ

tūrbāvītquĕ sŏnūs sūrgēntĭs ăd ōscŭlă nŷmphaē.560

īlla ăvĭdās īniēctă mănūs heū sēră cĭēntēm

aūxĭlĭa ēt māgnī rĕfĕrēntēm nōmĕn ămīcī

dētrăhĭt; ādĭŭtaē prōnō iām pōndĕrĕ vīrēs.

Iām pătĕr ūmbrōsīs Tīrŷnthĭŭs ārcĭbŭs ōrnūm

dēpŭlĕrāt māgnōquĕ iŭgīs strīdōrĕ rĕvūlsām565

tērgă sŭpēr fūlvī pōrrēxĕrăt hōrrĭdă mōnstrī

lītŏră cūrvă pĕtēns; ălĭō nām cāllĕ rĕvērsūm

crēdĭt Hўlān cāptāquĕ dăpēs aūxīssĕ fĕrīnā.

sēd nĕque ăpūd sŏcĭōs strūctāsque īn lītŏrĕ mēnsās

ūnănĭmūm vĭdĕt aēgĕr Hўlān nēc lōngĭŭs ācrēm570

īntēndēns ăcĭēm. vărĭōs hīnc ēxcĭtăt aēstūs

nūbĕ mălī pērcūssŭs ămōr, quĭbŭs haēsĕrĭt ōrīs,

quīs tālēs īmpūnĕ mŏrās cāsūsvĕ lăbōrvĕ

āttŭlĕrīt. dēnsam īntĕrĕā dēscēndĕrĕ nōctēm

iām māiōrĕ mĕtū; tūm vēro ēt pāllŏr ĕt āmēns575

cūm pĭcĕō sūdōrĕ rĭgōr. ceū pēctŏră naūtīs

cōngĕlăt hībērnī vūltūs Iŏvĭs āgrĭcŏlīsvĕ

cūm cŏĭt ūmbră mĭnāx, cŏmĭtīs sīc ādfĭcĭt ērrōr

Ālcīdēn saēvaēquĕ mŏnēt mĕmĭnīssĕ nŏvērcaē.

cōntĭnŭō, vŏlŭcrī ceū pēctŏră tāctŭs ăsīlō580

ēmĭcŭīt Călăbrīs taūrūs pēr cōnfrăgă saēptīs

ōbvĭă quaēquĕ rŭēns, tālī sē cōncĭtăt ārdēns

īn iŭgă sēntă fŭgā. păvĕt ōmnīs cōnscĭă lātē

sīlvă, păvēnt mōntēs, lūctū sūccēnsŭs ăcērbō

quīd strŭăt Ālcīdēs tāntāquĕ quĭd āppărĕt īrā.585

īllĕ, vĕlūt rĕfŭgī quēm cōntĭgĭt īmprŏbă Maūrī

lāncĕă sānguĭnĕūs vāstō lĕŏ mūrmŭrĕ fērtūr

frāngĭt ĕt ābsēntēm văcŭīs sūb dēntĭbŭs hōstēm,

sīc fŭrĭīs āccēnsă gĕrēns Tīrŷnthĭŭs ōră

fērtŭr ĕt īntēntō dēcūrrīt mōntĭbŭs ārcū.590

heū mĭsĕraē quĭbŭs īllĕ fĕrīs, quĭbŭs īncĭdĭt ūsquām

īmmĕrĭtīs pēr lūstră vĭrīs! vŏlăt ōrdĭnĕ nūllō

cūnctă pĕtēns: nūnc ād rīpās dēiēctăquĕ sāxīs

flūmĭnă, nūnc mōtās nĕmŏrūm prōcūrrĭt ăd ūmbrās.

rūrsŭs Hўlān ēt rūrsŭs Hўlān pēr lōngă rĕclāmāt595

āvĭă; rēspōnsānt sīlvae ēt văgă cērtăt ĭmāgŏ.

Āt sŏcĭīs īmmōtă fĭdēs Aūstrīsquĕ sĕcūndīs

cērtă: mŏrae ēst nēc pārvŭs Hўlās, quāmquam ōmnĭbŭs aēquĕ

grātă rŭdīmēnta; Hērcŭlĕō sūb nōmĭnĕ pēndēnt.

īllum ōmnēs lăcrĭmīs maēstīsquĕ rĕpōscĕrĕ vōtīs600

īncērtīquĕ mĕtū nūnc lōngās lītŏrĕ vōcēs

spārgĕrĕ, nūnc sērīs ōstēndĕrĕ nōctĭbŭs īgnēs.

īpsĕ vĕl ēxcēlsī cūm dēnsă sĭlēntĭă mōntīs

strātă vĕl ōblātīs dūctōr vĭdĕt aēquŏră vēntīs

stāt lăcrĭmāns māgnōquĕ vĭrī cūnctātŭr ămōrĕ.605

īllĭŭs īncēssūs hăbĭlēmque ād tērgă phărētrām,

īllum īntēr prŏcĕrēs maēstaēquĕ sĭlēntĭă mēnsaē

quaērĭt ĭnōps quōndam īngēntī cōmprēnsă trăhēntēm

vīnă mănu ēt dūraē rĕfĕrēntēm mōnstră nŏvērcaē.

Nēc mĭnŭs īntĕrĕā crūdēlĭs Ĭāpўgă Iūnō610

ādsĭdŭē mŏvĕt ēt prīmīs cūm sōlĭbŭs ōffērt.

iāmquĕ mŏrae īmpătĭēns cūnctāntēs īncrĕpăt aūsūs

Tīphўs ĕt ōblātō mŏnĕt ōtĭă rūmpĕrĕ cūrsū.

ērgo ănĭmūm flēxūs dīctīs īnstāntĭs Ĭāsōn

cōncēdīt sŏcĭōsquĕ sĭmūl sīc fātŭr ăd ōmnēs:615

"ō | ŭtĭnām, Scўthĭcīs strŭĕrēm cūm fūnĕră tērrīs,

vōx mĭhĭ mēntītās tŭlĕrīt Pārnāsĭă sōrtēs

āgmĭnĕ dē tāntō sŏcĭūm quī māxĭmŭs ārmīs

ādfŏrĕt, hūnc Iŏvĭs īmpĕrĭīs fātōquĕ tĕnērī

āntĕ prŏcēllōsūm scŏpŭlīs ērrāntĭbŭs aēquōr.620

nēcdūm fāmă vĭrī nēc cērtĭŏr ēxstĭtĭt aūctōr.

vērum ăgĭte ēt, dŭbĭīs vărĭānt quĭă pēctŏră cūrīs,

cōnsŭlĭte ēt, mōtīs seū vōs vĭă flātĭbŭs ūrgēt,

pērgĭte ĕt īncēptōs mēcūm rĕvŏcātĕ lăbōrēs;

seū plūrēs ‹stāt› fērrĕ mŏrās rūrsūsquĕ prŏpīnquīs625

quaēsīvīssĕ iŭgīs, prĕtĭum haūd lĕvĕ tēmpŏrĭs āctī."

Dīxĕrăt; āt stŭdĭīs iāmdūdūm frētă iŭvēntūs

ōrăt ĭnīrĕ vĭās: ūnūm tānto āfŏrĕ coētū,

nēc mĭnŭs īn sēsē gĕnĕrīs dēxtrāsquĕ pŏtēntēs

ēssĕ fĕrūnt. tālī mēntēm pārs māxĭmă flātū630

ērĭgĭt ēt vānā glīscūnt praēcōrdĭă līnguā:

sāltĭbŭs ūt mĕdĭīs tūm dēmūm laētă rĕdūcīt

cērvă grĕgēm, tūm gēstĭt ăpēr rĕbŏātquĕ sŭpērbīs

cōmmĭnŭs ūrsă lŭpīs, cūm sēsē Mārtĭă tīgrīs

ābstŭlĭt aūt cūrvō tăcĭtūs lĕŏ cōndĭdĭt āntrō.635

Āt pĭŭs īngēntī Tĕlămōn iām flūctŭăt īrā

cūm frĕmĭtū, saēvīsquĕ sĕrēns fĕră iūrgĭă dīctīs

īnsĕquĭtūr māgnōque īmplōrāt nūmĭnă quēstū.

īdem ōrāns prēnsātquĕ vĭrōs dēmīssăquĕ sūpplēx

haērĕt ăd ōră dŭcīs, nīl sē sŭpĕr Hērcŭlĕ fārī,640

sēd sŏcĭō quōcūmquĕ, gĕmēns; nāmque āspĕră fāmā

iām lŏcă iāmquĕ fĕrās pēr bārbără lītŏră gēntēs

nōn ălĭūm cōntra Ālcīdēn, nōn pēctŏră tāntă

pōssĕ dărī. rūrsum īnstĭmŭlāt dūcītquĕ făvēntēs

māgnănĭmūs Călўdōnĕ sătūs, pŏtĭōrĭbŭs īllĕ645

dētĕrĭōră fŏvēns sēmpērque īnvērsă tŭērī

dūrŭs ĕt haūd ūllīs ūnquām sŭpĕrābĭlĭs aēquīs

rēctōrūmvĕ mĕmōr. "nōn Hērcŭlĭs" īnquĭt "ădēmptī

sēd tŭŭs īn sērōs haēc nōstră sĭlēntĭă quēstūs

trāxĭt hŏnōr, dūm iūră dărēs, dūm tēmpŏră fāndī.650

sēptĭmŭs hīc cēlsīs dēscēndīt mōntĭbŭs Aūstēr

iāmquĕ rătēm Scўthĭcīs fōrsān stătŭīssĕt ĭn ōrīs;

nōs pătrĭae īmmĕmŏrēs, mănĕānt ceū nūllă rĕvēctōs

gaūdĭă, sēd dūrō saēvaē sūb rēgĕ Mўcēnaē,

ād mĕdĭūm cūnctāmŭr ĭtēr. sī fīnĭbŭs ūllīs655

hās tŏlĕrārĕ mŏrās ĕt ĭnānĭă tēmpŏră pōssēm,

rēgna hŏdĭe ēt dūlcēm scēptrīs Călўdōnă tĕnērēm

laētŭs ŏpūm pācīsquĕ mĕaē, tūtūsquĕ mănērēm

quīs gĕnĭtōr mātērquĕ lŏcīs. quīd dēsĭdĕ tērrā

haērēmūs? văcŭōs cūr lāssānt aēquŏră vīsūs?660

tū cŏmĭtem Ālcīdēn ād Phāsĭdĭs āmplĭŭs ārvă

ādfŏrĕ, tū sŏcĭās ūltrā tĭbĭ rērĕ phărētrās?

nōn ĕă fāx ŏdĭīs ōblītăvĕ nūmĭnĕ fēssō

Iūnŏ sŭī. nŏvă Tārtărĕō fōrs sēmĭnĕ mōnstră

ātque ĭtĕrum Īnăchĭīs iām nūntĭŭs ūrgĕt ăb Ārgīs.665

nōn dătŭr haēc māgnī prōlēs Iŏvĭs; āt tĭbĭ Pōllūx

stīrpĕ părēs Cāstōrquĕ mănēnt, āt cētĕră dīvūm

prōgĕnĭēs, nēc pārvă mĭhī fīdūcĭă gēntīs.

ēn ĕgŏmēt quōcūmquĕ vŏcēs sĕquăr, āgmĭnă fērrō

plūră mĕtām; tĭbĭ dīctă mănūs, ‹tĭbĭ› quīcquĭd ĭn īpsō670

sānguĭne ĕrīt, iāmque hīnc ŏpĕrūm quaē māxĭmă pōscō.

scīlĭcĕt īn sōlīs prŏfŭgī stĕtĭt Hērcŭlĭs ārmīs

nōstră sălūs. nēmpe ōra aēquē mōrtālĭă cūnctī

ēccĕ gĕrūnt; ībānt aēquō nēmpe ōrdĭnĕ rēmī.

īllĕ vĕl īnsānō iāmdūdūm tūrbĭdŭs aēstū675

vēl pārtā iām laūdĕ tŭmēns cōnsōrtĭă fāmaē

dēspĭcĭt āc nōstrīs fērrī cŏmĕs ābnŭĭt āctīs.

vōs, quĭbŭs ēt vīrtūs ēt spēs īn līmĭnĕ prīmō,

tēndĭtĕ, dūm rērūm pătĭēns călŏr ēt rŭdĕ mēmbrīs

rōbŭr ĭnēst; nĕque ĕnīm sōlīs dărĕ fūnĕră Cōlchīs680

sīt sătĭs ēt tōtā pĕlăgūs lūstrāssĕ iŭvēntā.

spēs mĭhĭ quaē tālī pŏtŭīt lōngīssĭmă cāsū

ēssĕ fŭīt: quīscūmquĕ vĭrūm pērquīrĕrĕ sīlvīs

ēgĭt ămōr; lŏcă vōcĭfĕrāns nōn ūllă rĕlīquī.

nūnc quŏquĕ, dūm vărĭō nūtāt sēntēntĭă mōtū,685

cērnĕrĕ dēvēxīs rĕdĕūntēm mōntĭbŭs ōptō.

sāt lăcrĭmīs cŏmĭtīquĕ dătūm, quēm sōrtĭbŭs aēvī

crēdĕ vĕl īn mĕdĭaē rāptūm tĭbĭ sānguĭnĕ pūgnaē."

Tālĭbŭs Oēnīdēs ūrgēt; sĭmŭl īncĭtă dīctīs

hērōūm mănŭs. ānte ōmnēs Ārgōă iŭbēbāt690

vīnclă răpī Călăīs. fŭrĭās mīrātŭr ŏvāntūm

Aēăcĭdēs, mūltūsquĕ vĭrī cūnctāntĭă cōrdă

fērt dŏlŏr, ān sēsē cŏmĭtēm tām trīstĭbŭs āctīs

ābnĕgĕt ēt cēlsī maērēns pĕtăt ārdŭă mōntīs.

nōn tămĕn ēt gĕmĭtūs ĕt ĭnānēs dēsĭnĭt īrās695

fūndĕrĕ. "quīs tērrīs, prō Iūppĭtĕr," īnquĭt "Ăchaēīs

īstĕ dĭēs! saēvī căpĭēnt quaē gaūdĭă Cōlchī!

nōn hī tūm fĭătūs, nōn īstă sŭpērbĭă dīctīs,

lītŏrĕ cūm pătrĭō iām vēlă pĕtēntĭbŭs Aūstrīs

cūnctŭs ăd Ālcīdēn vērsūs făvŏr: īpsĕ iŭvārēt,700

īpsĕ dŭcīs cūrās mĕrĭtōsquĕ sŭbīrĕt hŏnōrēs.

iāmne ănĭmīs, iām gēntĕ părēs? aēque īnclĭtă vūlgī

dēxtĕră? nūllă fĭdēs, nūllī sŭpĕr Hērcŭlĕ flētūs?

nūnc Pōrthāŏnĭdēs, nūnc dūx mĭhĭ Thrācĭă prōlēs?

āspĕră nūnc păvĭdōs cōntrā rŭĭt āgnă lĕōnēs?705

hānc ĕgŏ māgnănĭmī spŏlĭūm Dĭdўmāŏnĭs hāstām,

quaē nĕquĕ iām frōndēs, vĭrĭdēs nēc prōfĕrĕt ūmbrās,

ūt sĕmĕl ēst ēvūlsă iŭgīs āc mātrĕ pĕrēmptā

fīdă mĭnīstĕrĭa ēt dūrās ŏbĭt hōrrĭdă pūgnās,

tēstŏr ĕt hōc ōmnī, dūctōr, tĭbĭ nūmĭnĕ fīrmō:710

saēpĕ mĕtū, saēpe īn tĕnŭī dīscrīmĭnĕ rērūm

Hērcŭlĕās iām sērŭs ŏpēs sprētīquĕ vŏcābīs

ārmă vĭrī, nēc nōs tŭmĭda haēc tūm dīctă iŭvābūnt."

Tālĭbŭs Aēăcĭdēs sŏcĭōs tērrōrĭbŭs ūrgēns

īnlăcrĭmāt mūltāquĕ cŏmās dēfōrmăt hărēnā.715

fātă trăhūnt, rāptūsquĕ vĭrūm cērtāmĭnĕ dūctōr

ībăt ĕt ōbtēntā mūlcēbāt lūmĭnă pāllā.

hīc vēro īngēntī rĕpĕtūntūr pēctŏră lūctū

ūt sŏcĭī sēdērĕ lŏcīs nūllaēquĕ lĕōnīs

ēxŭvĭaē tāntīquĕ văcānt vēstīgĭă trānstrī.720

flēt pĭŭs Aēăcĭdēs, maērēnt Poēāntĭă cōrdă,

īngĕmĭt ēt dūlcī frātēr cūm Cāstŏrĕ Pōllūx.

ōmnĭs ădhūc vŏcăt Ālcīdēn fŭgĭēntĕ cărīnā,

ōmnĭs Hўlān, mĕdĭō pĕrĕūntĭă nōmĭnă pōntō.

Dāt prŏcŭl īntĕrĕā tōtō pătĕr aēquŏrĕ sīgnūm725

Phōrcўs ĕt īmmānēs īntōrtō mūrĭcĕ phōcās

cōntrăhĭt āntră pĕtēns; sĭmŭl ēt Māssŷlŭs ĕt ūnā

Lŷctĭŭs ēt Călăbrīs rĕdĭt ārmēntārĭŭs ārvīs.

īlĭcĕt ēxtrēmī nōx lītŏrĕ Sōlĭs Hĭbērās

cōndĭdĭt āltă dŏmōs ēt sīdĕră sūstŭlĭt āxīs.730

flūmĭnă cōntĭcŭērĕ, iăcēt cūm flātĭbŭs aēquōr.

Āmphĭtrўōnĭădēs nēc quaē nŏvă lūstră rĕquīrāt,

nēc quō tēmptĕt ĭtēr, cŏmĭtīs nēc fātă părēntī

quaē rĕfĕrāt vĭdĕt, aūt sŏcĭōs quā mēntĕ rĕvīsāt.

ūrĭt ămōr sōlīsquĕ nĕgāt dēcēdĕrĕ sīlvīs.735

nōn ălĭtēr gĕmĭtūm quōndām lĕă prōlĭs ădēmptaē

aēgră dĕdīt; sĕdĕt īndĕ vĭīs īnclūsăquĕ lōngō

pērvĭgĭlānt cāstēllă mĕtū; dŏlŏr āttrăhĭt ōrbēs

īntĕrĕa ēt mĭsĕrō mānāt iŭbă sōrdĭdă lūctū.

Tertia iam gelidas Tithonia solverat umbras

exueratque polum; Tiphyn placida alta vocabant.

it tectis Argoa manus, simul urbe profusi

Aenidae caris socium digressibus haerent.

5dant Cererem lectumque pecus nec palmite Bacchum

Bithyno Phrygiove satum, sed quem sua noto

colle per angustae Lesbos freta suggerit Helles.

ipse agit Aesonidae iunctos ad litora gressus

Cyzicus abscessu lacrimans ‹oneratque superbis›,

10quas dabat et picto Clite variaverat auro,

tum galeam et patriae telum insuperabile dextrae

addidit. ipse ducis pateras et Thessala contra

frena capit manibusque datis iunxere penates.

Tu mihi nunc causas infandaque proelia, Clio,

15pande virum; tibi enim superum data, virgo, facultas

nosse animos rerumque vias. cur talia passus

arma, quid hospitiis iunctas concurrere dextras

Iuppiter? unde tubae nocturnaque movit Erinys?

Dindyma sanguineis famulum bacchata lacertis

20dum volucri quatit asper equo silvasque fatigat

Cyzicus, ingenti praedae deceptus amore

adsuetum Phrygias dominam vectare per urbes

oppressit iaculo redeuntem ad frena leonem.

et nunc ille iubas captivaque postibus ora

25muneribus primas coniunx Percosia vestes

imposuit, spolium infelix divaeque pudendum.

quae postquam Haemoniam tantae non immemor irae

aerisono de monte ratem praefixaque regum

scuta videt, nova monstra viro, nova funera volvit,

30ut socias in nocte manus utque impia bella

conserat et saevis erroribus implicet urbem.

nox erat et leni canebant aequora sulco

et iam prona leves spargebant sidera somnos.

aura vehit; religant tonsas veloque Procneson

35et te iam medio flaventem, Rhyndace, ponto

spumosumque legunt fracta Scylaceon ab unda.

ipse diem longe solisque cubilia Tiphys

consulit, ipse ratem vento stellisque ministrat.

atque illum non ante sopor luctamine tanto

40lenit agens divum imperiis; cadit inscia clavo

dextera demittitque oculos, solataque puppis

turbine flectit iter portuque refertur amico.

Ut notis adlapsa vadis, dant aethere longo

signa tubae vox et mediis emissa tenebris

45"hostis habet portus, soliti rediere Pelasgi."

rupta quies; deus ancipitem lymphaverat urbem

Mygdoniae Pan iussa ferens saevissima Matris,

Pan nemorum bellique potens, quem lucis ab horis

antra tenent, patet ad medias per devia noctes

50saetigerum latus et torvae coma sibila frontis.

vox omnes super una tubas, qua conus et enses,

qua trepidis auriga rotis nocturnaque muris

claustra cadunt; talesque metus non Martia cassis

Eumenidumque comae, non tristis ab aethere Gorgo

55sparserit aut tantis aciem raptaverit umbris.

ludus et ille deo, pavidum praesepibus aufert

cum pecus et profugi sternunt dumeta iuvenci.

Ilicet ad regem clamor ruit. exsilit altis

somnia dira toris simulacraque pallida linquens

60Cyzicus. ecce super foribus Bellona reclusis

nuda latus passuque movens orichalca sonoro

adstitit et triplici pulsans fastigia crista

inde ciere virum. sequitur per moenia demens

ille deam et fatis extrema in proelia tendit,

65qualis in Alciden et Thesea Rhoecus iniqui

nube meri geminam Pholoën maioraque cernens

antra ruit, qualisve redit venatibus actis

lustra pater Triviamque canens umeroque Learchum

advehit, at miserae declinant lumina Thebae.

70iamque adeo nec porta ducem nec pone moratur

excubias sortita manus, quae prima furenti

advolat; hinc alii subeunt, ut proxima quaeque

intremuit domus et motus accepit inanes.

At Minyas anceps fixit pavor; aegra virorum

75corda labant, nec quae regio aut discrimina cernunt,

cur galeae clipeique micent, num pervigil armis

donec et hasta volans immani turbine transtris

insonuit monvitque ratem rapere obvia caeca

arma manu. princeps galeam constringit Iason

80vociferans "primam hanc nati, pater, accipe pugnam

vosque, viri, optatos huc adfore credite Colchos."

Bistonas in medios ceu Martius exsilit astris

currus, ubi ingentes animae clamorque tubaeque

sanguineae iuvere deum, non segnius ille

85occupat arva furens; sequitur vis omnis Achivum.

adglomerant latera et densis thoracibus horrens

stat manus, aegisono quam nec fera pectore virgo

dispulerit nec dextra Iovis Terrorque Pavorque,

Martis equi. sic contextis umbonibus urgent

90caeruleo veluti cum Iuppiter agmine nubem

constituit; certant Zephyri frustaque rigentem

pulsat utrimque Notus; pendent mortalia longo

corda metu, quibus illa fretis, quibus incidat arvis.

Hinc manus infelix clamore impellere magno

95saxa facesque atras et tortae pondera fundae;

fert sonitus immota phalanx irasque retentant

congeries dum prima fluat. stellantia Mopsus

tegmina et ingentem Corythi notat Eurytus umbram.

restitit ille gradu seseque a lumine ferri

100sustinuit praeceps, subitum ceu pastor ad amnem

spumantem nimbis fluctuque arbusta ruentem.

at Tydeus "en intentis quem viribus" inquit

"opperiar manibusque dari quem comminus optem;

quo steteris moriere loco." subit ilia cuspis

105Olenii; dedit ille sonum compressaque mandens

aequora purpuream singultibus expulit hastam.

ac velut in medio rupes latet horrida ponto,

quam super ignari nunquam rexere magistri

praecipites impune rates, sic agmine caeco

110incurrit strictis manus ensibus. occubat Iron

et Cotys et Pyrno melior genitore Bienor.

At magis interea diverso turbida motu

urbs agitur. Genyso coniunx amoverat arma:

ast illi subitus ventis vivoque reluxit

115torre focus; telis gaudes, miserande, repertis.

linquit et undantes mensas infectaque pernox

sacra Medon; chlamys imbelli circumuenit ostro

torta manum, strictoque vias praefulgurat ense.

talis in arma ruit, nec vina dapesque remota

120statque loco torus inque omen mansere ministri.

inde vagi nec tela modis nec casibus isdem

conservere manu et longe iacuere perempti.

Ecce gravem nodis pinguique bitumine quassans

lampada turbata Phlegyas decurrit ab urbe.

125ille leves de more manus aciemque Pelasgum

per noctem remeasse ratus pulsumque requirens

saepe sibi vano Thamyrum clamore petebat

arduus et late fumanti nube coruscus:

quantus ubi immenso prospexit ab aethere Typhon

130igne simul ventisque rubens, quem Iuppiter alte

crine tenet; trepidant diro sub lumine puppes.

tollitur hinc totusque ruit Tirynthius acri

pectore, certa regens adversa spicula flamma;

per piceos accensa globos et pectus harundo

135per medium contenta fugit; ruit ille comanti

ore facem supra maiorque apparuit ignis.

Ambrosium Peleus, ingentem Ancaeus Echeclum

sternit et elatae propius succedere dextrae

Telecoonta sinit librataque ora securi

140disiecit cervice tenus; simul aspera victor

cingula sublustri vibrantia detrahit umbra.

"has, precor, exuvias ‹et› opima cadavera" Nestor

"linquite" ait; "ferro potius mihi dextera, ferro

navet opus," prensumque manu detruncat Amastrum

145diversasque simul socios invadere turmas

admonvit. pergunt rupta testudine fusi

qua tenebrae campique ferunt. gravis invenit Ochum

Phlias et trepido Pollux impingitur Hebro.

ipse super vultus taboque natantia terga

150dux campi Martisque potens, ut caeca, profundo

currit hiems, Zelyn et Bronten Abrarinque relinquit

semineces: Glaucum sequitur Glaucumque ruentem

occupat et iugulo vulnus molitur aperto.

ille manu contra telum tenet ultima frustra

155verba ciens, fixamque videt decrescere cornum.

hinc Halyn, hinc rigido transcurrens demetit ense

Protin et insignem cithara cantuque fluenti

Dorcea, qui dulci festis adsistere mensis

pectine Bistoniae magnum post ausus alumnum.

160nec pharetram aut acres ultra Tirynthius arcus

exercet, socia sed disicit agmina clava.

ac veluti magna iuvenum cum densa securi

silva labat cuneisque gemit grave robur adactis

iamque abies piceaeque ruunt, sic dura sub ictu

165ossa virum malaeque sonant sparsusque cerebro

albet ager. levis ante pedes subsederat †Hidmon†;

occupat os barbamque viri clavamque superne

inrotat, "occumbes" et "nunc" ait "Herculis armis

donum ingens semperque tuis mirabile fatis."

170horruit ille cadens nomenque agnovit amicum

primus et ignaris dirum scelus attulit umbris.

nec tibi Thessalicos tunc profuit, Ornyte, reges

hospitiis aut mente moras fovisse benigna

et laribus sacrasse diem; procul advenit Idmon

175oblatumque ferit, galeam cristasque rubentes,

heu tua dona, gerens. quem te qualemque videbit

attonitus, Crenaee, parens! en frigidus orbes

purpureos iam somnus obit, iam candor et anni

deficiunt vitaque fugit decus omne soluta.

180desere nunc nemus et nympharum durus amores!

at diversa Sagen turbantem fallere nervo

tum primum puer ausus Hylas (spes maxima bellis

pulcher Hylas, si fata sinant, si prospera Iuno),

prostravitque virum celeri per pectora telo.

185Accessere, nefas, tenebris fallacibus acti

Tyndaridae in sese; Castor prius ibat in ictus

nescius, ast illos nova lux subitusque diremit

frontis apex. tum Castor Ityn, qua caerulus ambit

balteus et gemini committunt ora dracones,

190frater Hagen Thapsumque securigerumque Nealcen

transigit et Canthi pallentem vulnere Cydrum.

torserat hic totis conisus viribus hastam

venatori Erymo, brevis hanc sed fata ferentem

prodidit et piceo comitem miserata refulsit

195Luna polo; cessere iubae raptumque per auras

vulnus et extrema sonuit cita casside cuspis.

Nisaeum Telamon et Ophelten vana sonantem

per clipei cedentis opus cratemque trilicem,

qua stomachi secreta, ferit laetusque profatur

200"di, precor, hunc regem aut aeque delegerit alta

fors mihi gente satum, magnusque et flebilis urbi

conciderit." super addit Aren fratremque Melanthum

Phoceaque Oleniden, Lelegum qui pulsus ab oris

regis amicitiam et famuli propioris honores

205(qua patiens non arte?) tulit. nox alta cadentum

ingentes resonat sonitus augetque ruinas.

ut magis Inarime, magis ut mugitor anhelat

Vesbius, attonitas acer cum suscitat urbes

sic pugnae crebrescit opus; neque enim ignea cedunt

210astra loco, lentis haeret nox conscia bigis.

Perge age Tartareae mecum simul omnia noctis,

Musa, sequi. trepidam Phaëthon adflavit ab alto

Tisiphonen graviorque locos iam luce propinqua

umbra premit; non signa virum, non funera cernunt

215et rabie magis ora calent. vos prodite, divae,

Eumenidum noctisque globos vatique patescat

armorum fragor et tepidi singultibus agri

labentum atque acti Minyis per Litora manes.

Cyzicus hic aciem vanis discursibus implet

220fata trahens: iam pulsa sibi cessisse Pelasgum

agmina, iam passim vacuos disiecta per agros

credit ovans; tales actus, ea gaudia fingit

ira deum: fundo veluti cum Coeus in imo

vincla Iovis fractoque trahens adamante catenas

225Saturnum Tityumque vocat spemque aetheris amens

concipit, ast illum fluviis et nocte remensa

Eumenidum canis et sparsae iuba reppulit Hydrae.

saevit acerba fremens tardumque a moenibus agmen

increpitat "nunquamne dolor virtusve subibit

230nil ausas sine rege manus? at barbara buxus

si vocet et motis ululantia Dindyma sacris,

tunc ensis placeatque furor, modo tela sacerdos

porrigat et iussa sanguis exuberet ulna."

talibus insultans iamdudum numine divae

235deficit, infracti languescunt frigore cursus,

corda pavent, audit fremitus irasque leonum

cornuaque et motas videt inter nubila turres.

tunc gravis et certo tendens stridore per umbram

Aesonii venit hasta ducis latumque sub imo

240pectore rumpit iter. quam nunc incognita vellet

lustra sibi nullosque datos venatibus annos!

talia magnanimi diverso turbine fundunt

tela viri sonitusque pedum suspectaque motu

explorant; prensant socios vocemque reposcunt.

245quod si tanta lues seros durasset in ortus,

exstinctum genus et solas per moenia matres

vidisset stratamque dies in litore gentem.

Tum pater omnipotens, tempus iam rege perempto

flectere fata ratus miserasque abrumpere pugnas,

250supremam celeravit opem nutuque sereno

intonuit, quem Nocte satae, quem turbidus horret

Armipotens; tunc porta trucis coit infera belli.

continuo dant terga metu versique per agros

diffugiunt, quae sola salus; nec terga ruentum

255mens Minyis conversa sequi; stetit anxia virtus.

ecce levi primo iam spargere lumine portus

orta dies notaeque, nefas, albescere turres

"di maris" attonito conclamat ab agmine Tiphus,

"ut mea fatali damnastis pectora somno!

260heu socii quantis complerunt litora monstris!"

illi autem neque adhuc gemitus neque conscia facti

ora levant; tenet exsangues rigor horridus artus,

ceu pavet ad crines et tristia Pentheos ora

Thyias, ubi impulsae iam se deus agmine matris

265abstulit et caesi vanescunt cornua tauri.

nec minus effusi grandaevum ad Litora vulgus

ut socias videre manus dare versa retrorsus

terga metu. dextram tendens proclamat Iason

"quos fugitis? vellem hac equidem me strage meosque

270procubuisse magis. deus haec, deus asper utrisque

implicuit. sumus en Minyae, ‹sumus› hospita turba."

cur etiam flammas miserosque moramur honores?

Tum super exsangues confertae caedis acervos

praecipiti plangore ruunt; agnoscit in alta

275strage virum sua texta parens, sua munera coniunx.

it gemitus toto sinvosa per aequora caelo.

pars tenues flatus et adhuc stridentia prensant

vulnera, pars sera componunt lumina dextra.

at vero in mediis exsangui rege reperto

280aggeribus, tristi sileant ceu cetera planctu,

sic famulum matrumque dolor, sic omnis ad unum

versa manus. circa lacrimis ac mentibus aegri

stant Minyae deflentque nefas et cuspidis ictus

Aesoniae sortemque ducis solantur acerbam.

285ille ubi concretos pingui iam sanguine crines

pallentesque genas infractaque pectore caro

tela neque hesternos agnovit in hospite vultus,

ingemit atque artus fatur complexus amicos

"te tamen ignarum tanti, miserande, furoris

290nox habet et nullo testantem foedera questu;

at mihi luctificum venit iubar. heu quibus adsum

conloquiis, cui me hospitio fortuna revexit!

exstinguine mea (fatis id defuit unum)

speravi te posse manu, talisve reliqui

295has ego, amice, domos? quod si iam bella manebant

et placitum hoc superis, nonne haec mea iustius essent

funera, meque tuus ‹melius› nunc plangeret error,

nec Clarii nunc antra dei quercusque Tonantis

arguerem? talesne acies, talesne triumphos

300sorte dabant? tantumque nefas mens conscia vatum

conticuit, patriae exitium crudele senectae

et tot acerba canens? heu divis visa sinistris

regna mihi! quinam reditus? quae me hospita tellus

accipiet? quae non primis prohibebit harenis?

305invidere dei ne Phasidis arva remoti

et Scythicas populatus opes haec rursus adirem

litora neve tuos irem tunc ultor in hostes.

fas tamen est conferre genas, fas iungere tecum

pectora et exsangues miscere amplexibus artus.

310vos age funereas ad litora volvite silvas

et socios lustrate rogos; date debita caesis

munera, quae nostro misisset Cyzicus igni."

Parte alia Clite laceras super ora mariti

fusa comas misera in planctus vocat agmina matrum

315fatur et haec: "primis coniunx ereptus in annis

cuncta trahis; necdum suboles nec gaudia de te

ulla mihi, quis maesta tuos nunc, optime, casus

perpeterer tenui luctum solamine fallens.

Mygdonis arma patrem funestaque proelia nuper

320natales rapuere domos, Triviaeque potentis

occidit arcana genetrix absumpta sagitta:

tu, mihi qui coniunx pariter fraterque parensque

solus et a prima fueras spes una iuventa,

deseris heu totamque deus simul impulit urbem.

325ast ego non media te saltem, Cyzice, vidi

tendentem mihi morte manus aut ulla monentis

verba tuli; quin te thalamis modo questa morari

heu talem tantique metus secura recepi."

illam vix gemino maerens cum Castore Pollux

330erigit haerentem compressaque colla trahentem.

Interea innumeras nudatis montibus urgent

certatim decorantque pyras et corpora maesti

summa locant; vadit sonipes cervice remissa

venatrix nec turba canum pecudesque morantur

335funereae, quae cuique manus, quae cura suorum,

quae fortuna fuit. medio rex aggere longe

eminet; hunc crebris quatiens singultibus ora

adlevat Aesonides celsoque reponit in ostro.

dat pictas auro atque ardentes murice vestes

340quas rapuit telis festina vocantibus Austris

Hypsipyle; galeam dilectaque cingula regi

inicit. ille suam vultus conversus ad urbem

sceptra manu veterum retinet gestamen avorum.

nam quia nec proles alius nec denique sanguis,

345ipse decus regnique refert insigne parenti.

inde ter armatos Minyis referentibus orbes

concussi tremuere rogi, ter inhorruit aether

luctificum clangente tuba; iecere supremo

tum clamore faces; regum labor omnis in auras

350solvitur et celsis conlucent aequora flammis.

scilicet haec illo iuvenem populosque manebant

tempore, Peliacis caderet cum montibus arbor.

hoc volucrumque minae praesagaque fulmina longo

acta mari tulerant. sed quis non prima refellat

355monstra deum longosque sibi non auguret annos?

iamque solutus honos cineri, iam passibus aegris

dilapsae cum prole nurus, tandemque quiescunt

dissona pervigili planctu vada, qualiter Arctos

ad patrias avibus medio iam vere revectis

360Memphis et aprici statio silet annua Nili.

At non inde dies nec quae magis aspera curis

nox Minyas tanta caesorum ab imagine solvit.

bis Zephyri iam vela vocant; fiducia maestis

nulla viris, aegro adsidue mens carpitur aestu,

365necdum omnes lacrimas atque omnia reddita caesis

iusta putant; patria ex oculis acerque laborum

pulsus amor segnique iuvat frigescere luctu.

ipse etiam Aesonides, quamquam tristissima rerum

castiganda duci vultuque premenda sereno,

370dulcibus indulget lacrimis aperitque dolorem.

tum secreta trahens Phoebeum ad litora Mopsum

"quaenam" ait "ista lues, aut quae sententia divum?

decretusne venit fato pavor, an sibi nectunt

corda moras? cur immemores famaeque larisque

375angimur, aut pariet quemnam haec ignavia finem?"

"Dicam" ait "ac penitus causas labemque docebo"

Mopsus, et astra tuens "non si mortalia membra

sortitusque breves et parvi tempora fati

perpetimur, socius superi quondam ignis Olympi,

380fas ideo miscere neces ferroque morantes

exigere hinc animas redituraque semina caelo.

quippe nec in ventos nec in ultima solvimur ossa;

ira manet duratque dolor. cum deinde tremendi

ad solium venere Iovis questuque nefandam

385edocuere necem, patet ollis ianua leti

atque iterum remeare licet; comes una sororum

additur et pariter terras atque aequora lustrant.

quisque suos sontes inimicaque pectora poenis

implicat et varia meritos formidine pulsant.

390at quibus invito maduerunt sanguine dextrae,

si fors saeva tulit miseros, sed proxima culpa,

hos variis mens ipsa modis agit et sua carpunt

facta viros: resides et iam nil amplius ausi

in lacrimas humilesque metus aegramque fatiscunt

395segnitiem; quos ecce vides. sed nostra requiret

cura viam. memori iam pridem cognita vati

est procul ad Stygiae devexa silentia noctis

Cimmerium domus et superis incognita tellus

caeruleo tenebrosa situ, quo flammea nunquam

400Sol iuga sidereos nec mittit Iuppiter annos.

stant tacitae frondes immotaque silva comanti

horret querna iugo; specus umbrarumque meatus

subter et Oceani praeceps fragor arvaque nigro

vasta metu et subitae post longa silentia voces.

405ensifer hic atraque sedens in veste Celaeneus

insontes errore luit culpamque remittens

carmina turbatos volvit placantia manes.

ille mihi quae danda forent lustramina caesis

prodidit, ille volens Erebum tenebrasque retexit.

410ergo ubi puniceas oriens accenderit undas

tu socios adhibe sacris armentaque magnis

bina deis; me iam coetus accedere vestros

haud fas interea, donec lustralia pernox

vota fero. movet en gelidos Latonia currus;

415flecte gradum, placitis sileant age litora coeptis."

Iamque sopor mediis tellurem presserat horis

et circum tacito volitabant somnia mundo,

cum vigil arcani speculatus tempora sacri

Ampycides petit adversis Aesepia silvis

420flumina et aequoreas pariter decurrit ad undas.

hic sale purpureo vivaque nitentia lympha

membra novat seque horrificis accommodat actis.

tempora tum vittis et supplice castus oliva

implicat et stricto designat litora ferro;

425circum humiles aras ignotaque nomina divum

instituit silvaque super contristat opaca:

utque metum numenque loco sacramque quietem

addidit, ardenti nitidum iubar evocat alto.

Atque Argoa manus variis insignis in armis

430ibat agens lectas aurata fronte bidentes.

Delius hic longe candenti veste sacerdos

occurrit ramoque vocat, iamque ipse recenti

stat tumulo placida transmittens agmina lauro.

ducit et ad fluvios ac vincula solvere monstrat

435prima pedum glaucasque comis praetexere frondes

imperat, hinc alte Phoebi surgentis ad orbem

ferre manus totisque simul procumbere campis.

tunc piceae mactantur oves, prosectaque partim

pectora per medios, partim gerit obvius Idmon.

440ter tacitos egere gradus, ter tristia tangens

arma simul vestesque virum lustramina ponto

pone iacit; rapidis adolentur cetera flammis.

quin etiam truncas nemorum effigiesque virorum

rite locat quercus simulataque subligat arma.

445huc Stygias transire minas iramque severi

agminis, his orat vigiles incumbere curas

atque ita lustrifico cantu vocat: "ite, perempti,

ac memores abolete animos; sint otia vobis,

sit Stygiae iam sedis amor; procul agmine nostro

450et procul este mari cunctisque absistite bellis.

vos ego nec Graias unquam contendere ad urbes

nec triviis ululare velim, pecorique satisque

nullae ideo pestes nec luctifer ingruat annus,

nec populi nostrive luant ea facta minores."

455dixerat, et summas frondentibus intulit aris

libavitque dapes, placidi quas protinus angues,

umbrarum famuli, linguis rapuere coruscis.

Continuo puppem petere et considere transtris

imperat Ampycides nec visum vertere terrae;

460exciderint quae gesta manu, quae debita fatis.

illi alacres pars arma locant, pars ardua celsis

insternunt tabulata toris, oriturque trementum

remorum sonus et laetae concordia vocis.

Iuppiter urgentem ceu summa Ceraunia nubem

465cum pepulit movitque iugis, fulsere repente

et nemora et scopuli nitidusque reducitur aether,

sic animi rediere viris, iamque ipse magister

nutat ab arce ratis remisque obsistere tendit.

instaurant primi certamina liber amictu

470Eurytus et dictis Talai non territus Idas;

inde alii increpitant atque aequora pectore tollunt.

par gemitu pulsuque labor versumque vicissim

mittitur in puppem remo mare. laetus et ipse

Alcides "quisnam hos vocat in certamina fluctus?"

475dixit et intortis adsurgens arduus undis

percussit subito deceptum fragmine pectus

atque in terga ruens Talaum fortemque Eriboten

et longe tantae securum Amphiona molis

obruit inque tuo posuit caput, Iphite, transtro.

480Iam summas caeli Phoebus candentior arces

vicerat et longas medius revocaverat umbras;

tardior hinc cessante viro quae proxima Tiphys

litora quosque dabat densa trabe Mysia montes

advehitur. petit excelsas Tirynthius ornos;

485haeret Hylas lateri passusque moratur iniquos.

Illum ubi Iuno poli summo de vertice puppem

deseruisse videt, tempus rata diva nocendi

Pallada consortem curis cursusque regentem,

nequa inde inceptis fieret mora, fallere prima

490molitur caroque dolis avertere fratri.

tum sic adloquitur: "procerum vi pulsus iniqua

germanique manu (repetis quo crimine) Perses

barbaricas iam movit opes Hyrcanaque signa.

Aeetes contra thalamis et virgine pacta

495conciliat reges Scythicos, primusque coacta

advehit Albana Styrus gener agmina porta.

bellum ingens, atque ipse citis Gradivus habenis

fundit equos. viden Arctoo de cardine quanta

tollat se nubes atque aequore pendeat atro?

500corripe prima vias; finem cum Phasidis alti

transierit Perses aciemque admoverit urbi,

coepta refer paulumque moras et foedera necte

consiliis atque arte tua. sponde adfore reges

dis genitos, quis arma volens, quis agmina iungat."

505at virgo, quamquam insidias aestusque novercae

sentiat et blandos quaerentem fingere vultus,

obsequitur tamen et iussas petit ocius oras.

Ingemuit Iuno tandemque silentia rumpit.

"en labor, en odiis caput insuperabile nostris!

510quam Nemeen tot fessa minis, quae bellave Lernae

experiar? Phrygiis ultro concurrere monstris

nempe virum et pulso reserantem Pergama ponto

vidimus. en ego nunc regum soror, et mihi gentis

ullus honos? iam tum indecores iussaeque dolorum

515primitiae et tenero superati protinus angues.

debueram nullos iuveni iam quaerere casus

victa nec ‹ad› tales forsan descendere pugnas.

verum animis insiste tuis astumque per omne

tende, pudor; mox et Furias Ditemque movebo."

520haec ait et pariter laevi iuga pinea montis

respicit ac pulchro venantes agmine nymphas,

undarum nemorumque decus. levis omnibus arcus

et manicae virides et stricta myrtus habena,

summo palla genu, tenui vagus innatat aura

525crinis ad obscurae decurrens cingula mammae.

ipsa citatarum tellus pede plausa sororum

personat et teneris summittit gramina plantis.

e quibus Herculeo Dryope percussa fragore

cum fugerent iam tela ferae processerat ultra

530turbatum visura nemus, fontemque petebat

rursus et attonitos referebat ab Hercule vultus.

hanc delapsa polo piceaeque adclinis opacae

Iuno vocat prensaque manu sic blanda profatur:

"quem tibi coniugio tot dedignata dicavi,

535nympha, procos, en Haemonia puer adpulit alno,

carus Hylas, saltusque tuos montesque pererrat.

vidistis roseis haec per loca Bacchus habenis

cum domitas acies et eoi fercula regni

duceret, ac rursus thiasos et sacra moventem.

540hunc tibi vel posito venantem pectine Phoebum

crede dari. quae spes nymphis aufertur Achaeis!

praereptum quanto proles Boebeia questu

audiet et flavi quam tristis nata Lycormae!"

sic ait et celerem frondosa per avia cervum

545suscitat ac iuveni sublimem cornibus offert.

ille animos tardusque fugae longumque resistens

sollicitat suadetque pari contendere cursu.

credit Hylas praedaeque ferox ardore propinquae

insequitur; simul Alcides hortatibus urget

550prospiciens: iamque ex oculis aufertur uterque,

cum puerum instantem quadripes fessaque minantem

tela manu procul ad nitidi spiracula fontis

ducit et intactas levis ipse superfugit undas.

hoc pueri spes lusa modo est, nec tendere certat

555amplius; utque artus et concita pectora sudor

diluerat, gratos avidus procumbit ad amnes.

stagna vaga sic luce micant ubi Cynthia caelo

prospicit aut medii transit rota candida Phoebi,

tale iubar diffundit aquis: nil umbra comaeque

560turbavitque sonus surgentis ad oscula nymphae.

illa avidas iniecta manus heu sera cientem

auxilia et magni referentem nomen amici

detrahit; adiutae prono iam pondere vires.

Iam pater umbrosis Tirynthius arcibus ornum

565depulerat magnoque iugis stridore revulsam

terga super fulvi porrexerat horrida monstri

litora curva petens; alio nam calle reversum

credit Hylan captaque dapes auxisse ferina.

sed neque apud socios structasque in litore mensas

570unanimum videt aeger Hylan nec longius acrem

intendens aciem. varios hinc excitat aestus

nube mali percussus amor, quibus haeserit oris,

quis tales impune moras casusve laborve

attulerit. densam interea descendere noctem

575iam maiore metu; tum vero et pallor et amens

cum piceo sudore rigor. ceu pectora nautis

congelat hiberni vultus Iovis agricolisve

cum coit umbra minax, comitis sic adficit error

Alciden saevaeque monet meminisse novercae.

580continuo, volucri ceu pectora tactus asilo

emicuit Calabris taurus per confraga saeptis

obvia quaeque ruens, tali se concitat ardens

in iuga senta fuga. pavet omnis conscia late

silva, pavent montes, luctu succensus acerbo

585quid struat Alcides tantaque quid apparet ira.

ille, velut refugi quem contigit improba Mauri

lancea sanguineus vasto leo murmure fertur

frangit et absentem vacuis sub dentibus hostem,

sic furiis accensa gerens Tirynthius ora

590fertur et intento decurrit montibus arcu.

heu miserae quibus ille feris, quibus incidit usquam

immeritis per lustra viris! volat ordine nullo

cuncta petens: nunc ad ripas deiectaque saxis

flumina, nunc motas nemorum procurrit ad umbras.

595rursus Hylan et rursus Hylan per longa reclamat

avia; responsant silvae et vaga certat imago.

At sociis immota fides Austrisque secundis

certa: morae est nec parvus Hylas, quamquam omnibus aeque

grata rudimenta; Herculeo sub nomine pendent.

600illum omnes lacrimis maestisque reposcere votis

incertique metu nunc longas litore voces

spargere, nunc seris ostendere noctibus ignes.

ipse vel excelsi cum densa silentia montis

strata vel oblatis ductor videt aequora ventis

605stat lacrimans magnoque viri cunctatur amore.

illius incessus habilemque ad terga pharetram,

illum inter proceres maestaeque silentia mensae

quaerit inops quondam ingenti comprensa trahentem

vina manu et durae referentem monstra novercae.

610Nec minus interea crudelis Iapyga Iuno

adsidue movet et primis cum solibus offert.

iamque morae impatiens cunctantes increpat ausus

Tiphys et oblato monet otia rumpere cursu.

ergo animum flexus dictis instantis Iason

615concedit sociosque simul sic fatur ad omnes:

"o | utinam, Scythicis struerem cum funera terris,

vox mihi mentitas tulerit Parnasia sortes

agmine de tanto socium qui maximus armis

adforet, hunc Iovis imperiis fatoque teneri

620ante procellosum scopulis errantibus aequor.

necdum fama viri nec certior exstitit auctor.

verum agite et, dubiis variant quia pectora curis,

consulite et, motis seu vos via flatibus urget,

pergite et inceptos mecum revocate labores;

625seu plures ‹stat› ferre moras rursusque propinquis

quaesivisse iugis, pretium haud leve temporis acti."

Dixerat; at studiis iamdudum freta iuventus

orat inire vias: unum tanto afore coetu,

nec minus in sese generis dextrasque potentes

630esse ferunt. tali mentem pars maxima flatu

erigit et vana gliscunt praecordia lingua:

saltibus ut mediis tum demum laeta reducit

cerva gregem, tum gestit aper reboatque superbis

comminus ursa lupis, cum sese Martia tigris

635abstulit aut curvo tacitus leo condidit antro.

At pius ingenti Telamon iam fluctuat ira

cum fremitu, saevisque serens fera iurgia dictis

insequitur magnoque implorat numina questu.

idem orans prensatque viros demissaque supplex

640haeret ad ora ducis, nil se super Hercule fari,

sed socio quocumque, gemens; namque aspera fama

iam loca iamque feras per barbara litora gentes

non alium contra Alciden, non pectora tanta

posse dari. rursum instimulat ducitque faventes

645magnanimus Calydone satus, potioribus ille

deteriora fovens semperque inversa tueri

durus et haud ullis unquam superabilis aequis

rectorumve memor. "non Herculis" inquit "adempti

sed tuus in seros haec nostra silentia questus

650traxit honor, dum iura dares, dum tempora fandi.

septimus hic celsis descendit montibus Auster

iamque ratem Scythicis forsan statuisset in oris;

nos patriae immemores, maneant ceu nulla revectos

gaudia, sed duro saevae sub rege Mycenae,

655ad medium cunctamur iter. si finibus ullis

has tolerare moras et inania tempora possem,

regna hodie et dulcem sceptris Calydona tenerem

laetus opum pacisque meae, tutusque manerem

quis genitor materque locis. quid deside terra

660haeremus? vacuos cur lassant aequora visus?

tu comitem Alciden ad Phasidis amplius arva

adfore, tu socias ultra tibi rere pharetras?

non ea fax odiis oblitave numine fesso

Iuno sui. nova Tartareo fors semine monstra

665atque iterum Inachiis iam nuntius urget ab Argis.

non datur haec magni proles Iovis; at tibi Pollux

stirpe pares Castorque manent, at cetera divum

progenies, nec parva mihi fiducia gentis.

en egomet quocumque voces sequar, agmina ferro

670plura metam; tibi dicta manus, ‹tibi› quicquid in ipso

sanguine erit, iamque hinc operum quae maxima posco.

scilicet in solis profugi stetit Herculis armis

nostra salus. nempe ora aeque mortalia cuncti

ecce gerunt; ibant aequo nempe ordine remi.

675ille vel insano iamdudum turbidus aestu

vel parta iam laude tumens consortia famae

despicit ac nostris ferri comes abnuit actis.

vos, quibus et virtus et spes in limine primo,

tendite, dum rerum patiens calor et rude membris

680robur inest; neque enim solis dare funera Colchis

sit satis et tota pelagus lustrasse iuventa.

spes mihi quae tali potuit longissima casu

esse fuit: quiscumque virum perquirere silvis

egit amor; loca vociferans non ulla reliqui.

685nunc quoque, dum vario nutat sententia motu,

cernere devexis redeuntem montibus opto.

sat lacrimis comitique datum, quem sortibus aevi

crede vel in mediae raptum tibi sanguine pugnae."

Talibus Oenides urget; simul incita dictis

690heroum manus. ante omnes Argoa iubebat

vincla rapi Calais. furias miratur ovantum

Aeacides, multusque viri cunctantia corda

fert dolor, an sese comitem tam tristibus actis

abneget et celsi maerens petat ardua montis.

695non tamen et gemitus et inanes desinit iras

fundere. "quis terris, pro Iuppiter," inquit "Achaeis

iste dies! saevi capient quae gaudia Colchi!

non hi tum fiatus, non ista superbia dictis,

litore cum patrio iam vela petentibus Austris

700cunctus ad Alciden versus favor: ipse iuvaret,

ipse ducis curas meritosque subiret honores.

iamne animis, iam gente pares? aeque inclita vulgi

dextera? nulla fides, nulli super Hercule fletus?

nunc Porthaonides, nunc dux mihi Thracia proles?

705aspera nunc pavidos contra ruit agna leones?

hanc ego magnanimi spolium Didymaonis hastam,

quae neque iam frondes, virides nec proferet umbras,

ut semel est evulsa iugis ac matre perempta

fida ministeria et duras obit horrida pugnas,

710testor et hoc omni, ductor, tibi numine firmo:

saepe metu, saepe in tenui discrimine rerum

Herculeas iam serus opes spretique vocabis

arma viri, nec nos tumida haec tum dicta iuvabunt."

Talibus Aeacides socios terroribus urgens

715inlacrimat multaque comas deformat harena.

fata trahunt, raptusque virum certamine ductor

ibat et obtenta mulcebat lumina palla.

hic vero ingenti repetuntur pectora luctu

ut socii sedere locis nullaeque leonis

720exuviae tantique vacant vestigia transtri.

flet pius Aeacides, maerent Poeantia corda,

ingemit et dulci frater cum Castore Pollux.

omnis adhuc vocat Alciden fugiente carina,

omnis Hylan, medio pereuntia nomina ponto.

725Dat procul interea toto pater aequore signum

Phorcys et immanes intorto murice phocas

contrahit antra petens; simul et Massylus et una

Lyctius et Calabris redit armentarius arvis.

ilicet extremi nox litore Solis Hiberas

730condidit alta domos et sidera sustulit axis.

flumina conticuere, iacet cum flatibus aequor.

Amphitryoniades nec quae nova lustra requirat,

nec quo temptet iter, comitis nec fata parenti

quae referat videt, aut socios qua mente revisat.

735urit amor solisque negat decedere silvis.

non aliter gemitum quondam lea prolis ademptae

aegra dedit; sedet inde viis inclusaque longo

pervigilant castella metu; dolor attrahit orbes

interea et misero manat iuba sordida luctu.