Vt Nasidieni iuuit te cena beati?
nam mihi quaerenti conuiuam dictus here illic
de medio potare die. "sic ut mihi numquam
in uita fuerit melius." da, si graue non est,
quae prima iratum uentrem placauerit esca.
"in primis Lucanus aper; leni fuit Austro
captus, ut aiebat cenae pater; acria circum
rapula, lactucae, radices, qualia lassum
peruellunt stomachum, siser, allec, faecula Coa.
his ubi sublatis puer alte cinctus acernam
gausape purpureo mensam pertersit, et alter
sublegit quodcumque iaceret inutile quodque
posset cenantis offendere; ut Attica uirgo
cum sacris Cereris procedit fuscus Hydaspes
Caecuba uina ferens, Alcon Chium maris expers.
hic erus: Albanum, Maecenas, siue Falernum
te magis appositis delectat, habemus utrumque."
diuitias miseras! Sed quis cenantibus una,
Fundani, pulchre fuerit tibi, nosse laboro.
"summus ego et prope me Viscus Thurinus et infra,
si memini, Varius; cum Seruilio Balatrone
Vibidius, quos Maecenas adduxerat umbras
Nomentanus erat super ipsum, Porcius infra
ridiculus totas simul absorbere placentas;
Nomentanus ad hoc, qui si quid forte lateret
indice monstraret digito: nam cetera turba,
nos, inquam, cenamus auis, conchylia, piscis,
longe dissimilem noto celantia sucum,
ut uel continuo patuit, cum passeris atque
ingustata mihi porrexerit ilia rhombi.
post hoc me docuit melimela rubere minorem
ad lunam delecta. Quid hoc intersit ab ipso
audieris melius. Tum Vibidius Balatroni:
"nos nisi damnose bibimus moriemur inulti,"
et calices poscit maiores. Vertere pallor
tum parochi faciem nil sic metuentis ut acris
potores, uel quod male dicunt liberius uel
feruida quod subtile exsurdant uina palatum.
inuertunt Allifanis uinaria tota
Vibidius Balatroque, secutis omnibus; imi
conuiuae lecti nihilum nocuere lagoenis.
affertur squillas inter murena natantis
in patina porrecta. Sub hoc erus: "haec grauida" inquit
"capta est, deterior post partum carne futura.
his mixtum ius est: oleo quod prima Venafri
pressit cella; garo de sucis piscis Hiberi;
uino quinquenni, uerum citra mare nato,
dum coquitur (cocto Chium sic conuenit, ut non
hoc magis ullum aliud); pipere albo, non sine aceto
quod Methymnaeam uitio mutauerit uuam.
erucas uiridis, inulas ego primus amaras
monstraui incoquere, illutos Curtillus echinos,
ut melius muria quod testa marina remittat."
interea suspensa grauis aulaea ruinas
in patinam fecere, trahentia pulueris atri
quantum non Aquilo Campanis excitat agris.
nos maius ueriti, postquam nihil esse pericli
sensimus, erigimur. Rufus posito capite, ut si
filius immaturus obisset, flere. Quis esset
finis ni sapiens sic Nomentanus amicum
tolleret "heu, Fortuna, quis est crudelior in nos
te deus? Vt semper gaudes illudere rebus
humanis!" Varius mappa compescere risum
uix poterat. Balatro suspendens omnia naso
"haec est condicio uiuendi" aiebat, "eoque
responsura tuo numquam est par fama labori.
tene, ut ego accipiar laute, torquerier omni
sollicitudine districtum, ne panis adustus,
ne male conditum ius apponatur, ut omnes
praecincti recte pueri comptique ministrent!
adde hos praeterea casus, aulaea ruant si,
ut modo; si patinam pede lapsus frangat agaso.
sed conuiuatoris uti ducis ingenium res
aduersae nudare solent, celare secundae."
Nasidienus ad haec "tibi di quaecumque preceris
commoda dent! Ita uir bonus es conuiuaque comis":
et soleas poscit. Tum in lecto quoque uideres
stridere secreta diuisos aure susurros."
nullos his mallem ludos spectasse; sed illa
redde age quae deinceps risisti. "Vibidius dum
quaerit de pueris num sit quoque fracta lagoena,
quod sibi poscenti non dantur pocula, dumque
ridetur fictis rerum, Balatrone secundo,
Nasidiene, redis mutatae frontis, ut arte
emendaturus fortunam: deinde secuti
mazonomo pueri magno discerpta ferentes
membra gruis sparsi sale multo, non sine farre,
pinguibus et ficis pastum iecur anseris albae,
et leporum auulsos, ut multo suauius, armos,
quam si cum lumbis quis edit; tum pectore adusto
uidimus et merulas poni et sine clune palumbis,
suauis res, si non causas narraret earum et
naturas dominus; quem nos sic fugimus ulti,
ut nihil omnino gustaremus, uelut illis
Canidia afflasset peior serpentibus Afris."
Ūt Nāsīdiēnī iūvīt tē cēnā bĕătī?
nām mĭhĭ quaērēntī cōnvīvām dīctŭs hĕre īllīc
dē mĕdĭō pōtārĕ dĭē. "sīc ūt mĭhĭ nūmquām
īn vītā fŭĕrīt mĕlĭūs." dā, sī grăvĕ nōn ēst,
quaē prīma īrātūm vēntrēm plācāvĕrĭt ēscă.
"īn prīmīs Lūcānŭs ăpēr; lēnī fŭĭt Aūstrō
cāptŭs, ŭt āĭĕbāt cēnaē pătĕr; ācrĭă cīrcūm
rāpŭlă, lāctūcaē, rādīcēs, quālĭă lāssūm
pērvēllūnt stŏmăchūm, sĭsĕr, āllēc, faēcŭlă Cōă.
hīs ŭbĭ sūblātīs pŭĕr āltē cīnctŭs ăcērnām
gaūsăpĕ pūrpŭrĕō mēnsām pērtērsĭt, ĕt āltēr
sūblēgīt quōdcūmquĕ iăcērĕt ĭnūtĭlĕ quōdquĕ
pōssēt cēnāntīs ōffēndĕre; ŭt Āttĭcă vīrgŏ
cūm sācrīs Cĕrĕrīs prōcēdīt fūscŭs Hўdāspēs
Caēcŭbă vīnă fĕrēns, Ālcōn Chīūm mărĭs ēxpērs.
hīc ĕrŭs: Ālbānūm, Maēcēnās, sīvĕ Fălērnūm
tē măgĭs āppŏsĭtīs dēlēctăt, hăbēmŭs ŭtrūmquĕ."
dīvĭtĭās mĭsĕrās! Sēd quīs cēnāntĭbŭs ūnā,
Fūndānī, pūlchrē fŭĕrīt tĭbĭ, nōssĕ lăbōrō.
"sūmmŭs ĕgo ēt prŏpĕ mē Vīscūs Thūrīnŭs ĕt īnfrā,
sī mĕmĭnī, Vărĭūs; cūm Sērvĭlĭō Bălătrōnĕ
Vībĭdĭūs, quōs Maēcēnās āddūxĕrăt ūmbrās
Nōmēntānŭs ĕrāt sŭpĕr īpsūm, Pōrcĭŭs īnfrā
rīdĭcŭlūs tōtās sĭmŭl ābsōrbērĕ plăcēntās;
Nōmēntānŭs ăd hōc, quī sī quīd fōrtĕ lătērēt
īndĭcĕ mōnstrārēt dĭgĭtō: nām cētĕră tūrbă,
nōs, īnquām, cēnāmŭs ăvīs, cōnchŷlĭă, pīscīs,
lōngē dīssĭmĭlēm nōtō cēlāntĭă sūcūm,
ūt vēl cōntĭnŭō pătŭīt, cūm pāssĕrĭs ātquĕ
īngūstātă mĭhī pōrrēxĕrĭt īlĭă rhōmbī.
pōst hōc mē dŏcŭīt mĕlĭmēlă rŭbērĕ mĭnōrēm
ād lūnām dēlēctă. Quĭd hōc īntērsĭt ăb īpsō
aūdĭĕrīs mĕlĭūs. Tūm Vībĭdĭūs Bălătrōnī:
"nōs nĭsĭ dāmnōsē bĭbĭmūs mŏrĭēmŭr ĭnūltī,"
ēt călĭcēs pōscīt māiōrēs. Vērtĕrĕ pāllōr
tūm părŏchī făcĭēm nīl sīc mĕtŭēntĭs ŭt ācrīs
pōtōrēs, vēl quōd mălĕ dīcūnt lībĕrĭūs vēl
fērvĭdă quōd sūbtīle ēxsūrdānt vīnă pălātūm.
īnvērtūnt Āllīfānīs vīnārĭă tōtă
Vībĭdĭūs Bălătrōquĕ, sĕcūtīs ōmnĭbŭs; īmī
cōnvīvaē lēctī nĭhĭlūm nŏcŭērĕ lăgoēnīs.
āffērtūr squīllās īntēr mūrēnă nătāntīs
īn pătĭnā pōrrēctă. Sŭb hōc ĕrŭs: "haēc grăvĭda" īnquīt
"cāpta ēst, dētĕrĭōr pōst pārtūm cārnĕ fŭtūră.
hīs mīxtūm iūs ēst: ŏlĕō quōd prīmă Vĕnāfrī
prēssīt cēllă; gărō dē sūcīs pīscĭs Hĭbērī;
vīnō quīnquēnnī, vērūm cītrā mărĕ nātō,
dūm cŏquĭtūr (cōctō Chīūm sīc cōnvĕnĭt, ūt nōn
hōc măgĭs ūllum ălĭūd); pĭpĕre ālbō, nōn sĭne ăcētō
quōd Mēthŷmnaēām vĭtĭō mūtāvĕrĭt ūvām.
ērūcās vĭrĭdīs, ĭnŭlās ĕgŏ prīmŭs ămārās
mōnstrāvi īncŏquĕre, īllūtōs Cūrtīllŭs ĕchīnōs,
ūt mĕlĭūs mŭrĭā quōd tēstă mărīnă rĕmīttāt."
īntĕrĕā sūspēnsă grăvīs aūlaēă rŭīnās
īn pătĭnām fēcērĕ, trăhēntĭă pūlvĕrĭs ātrī
quāntūm nōn Ăquĭlō Cāmpānīs ēxcĭtăt āgrīs.
nōs māiūs vĕrĭtī, pōstquām nĭhĭl ēssĕ pĕrīclī
sēnsĭmŭs, ērĭgĭmūr. Rūfūs pŏsĭtō căpĭte, ūt sī
fīlĭŭs īmmātūrŭs ŏbīssēt, flērĕ. Quĭs ēssēt
fīnīs nī săpĭēns sīc Nōmēntānŭs ămīcūm
tōllĕrĕt "heū, Fōrtūnă, quĭs ēst crūdēlĭŏr īn nōs
tē dĕŭs? Ūt sēmpēr gaūdēs īllūdĕrĕ rēbūs
hūmānīs!" Vărĭūs māppā cōmpēscĕrĕ rīsūm
vīx pŏtĕrāt. Bălătrō sūspēndēns ōmnĭă nāsō
"haēc ēst cōndĭcĭō vīvēndi" āiēbăt, "ĕōquĕ
rēspōnsūră tŭō nūmquam ēst pār fāmă lăbōrī.
tēne, ŭt ĕgo āccĭpĭār laūtē, tōrquērĭĕr ōmnī
sōllĭcĭtūdĭnĕ dīstrīctūm, nē pānĭs ădūstūs,
nē mălĕ cōndītūm iūs āppōnātŭr, ŭt ōmnēs
praēcīnctī rēctē pŭĕrī cōmptīquĕ mĭnīstrēnt!
ādde hōs praētĕrĕā cāsūs, aūlaēă rŭānt sī,
ūt mŏdŏ; sī pătĭnām pĕdĕ lāpsūs frāngăt ăgāsō.
sēd cōnvīvātōrĭs ŭtī dŭcĭs īngĕnĭūm rēs
ādvērsaē nūdārĕ sŏlēnt, cēlārĕ sĕcūndaē."
Nāsīdiēnŭs ăd haēc "tĭbĭ dī quaēcūmquĕ prĕcērīs
cōmmŏdă dēnt! Ĭtă vīr bŏnŭs ēs cōnvīvăquĕ cōmīs":
ēt sŏlĕās pōscīt. Tum īn lēctō quōquĕ vĭdērēs
strīdērē sēcrētā dīvĭsŏs aūrĕ sŭsūrrōs."
nūllōs hīs māllēm lūdōs spēctāssĕ; sĕd īllă
rēdde ăgĕ quaē deīncēps rīsīstī. "Vībĭdĭūs dūm
quaērīt dē pŭĕrīs nūm sīt quŏquĕ frāctă lăgoēnă,
quōd sĭbĭ pōscēntī nōn dāntūr pōcŭlă, dūmquĕ
rīdētūr fīctīs rērūm, Bălătrōnĕ sĕcūndō,
Nāsīdiēnĕ, rĕdīs mūtātaē frōntĭs, ŭt ārtĕ
ēmēndātūrūs fōrtūnām: deīndĕ sĕcūtī
māzŏnŏmō pŭĕrī māgnō dīscērptă fĕrēntēs
mēmbră grŭīs spārsī sălĕ mūltō, nōn sĭnĕ fārrĕ,
pīnguĭbŭs ēt fīcīs pāstūm iĕcŭr ānsĕrĭs ālbaē,
ēt lĕpŏrum āvūlsōs, ūt mūltō suāvĭŭs, ārmōs,
quām sī cūm lūmbīs quĭs ĕdīt; tūm pēctŏre ădūstō
vīdĭmŭs ēt mĕrŭlās pōni ēt sĭnĕ clūnĕ pălūmbīs,
suāvīs rēs, sī nōn caūsās nārrārĕt ĕārum ēt
nātūrās dŏmĭnūs; quēm nōs sīc fūgĭmŭs ūltī,
ūt nĭhĭl ōmnīnō gūstārēmūs, vĕlŭt īllīs
Cānĭdĭa āfflāssēt pēiōr sērpēntĭbŭs Āfrīs."