VALERII MARTIALIS - EPIGRAMMATON LIBER III

3

I

Hōc tĭbĭ quīdquĭd ĭd ēst lōngīnquīs mīttĭt ăb ōrīs

Gāllĭă Rōmānaē ‖ nōmĭnĕ dīctă tŏgaē.

Hūnc lĕgĭs ēt laūdās lībrūm fōrtāssĕ prĭōrēm:

īllă vĕl haēc mĕă sūnt, ‖ quaē mĕlĭōră pŭtās.

Plūs sānē plăcĕāt dŏmĭnā quī nātŭs ĭn ūrbe ēst:

dēbĕt ĕnīm Gāllūm ‖ vīncĕrĕ vērnă lĭbēr.

II

Cūiūs vīs fĭĕrī lĭbēllĕ, mūnūs?

Fēstīnā tĭbĭ vīndĭcēm părārē,

nē nīgrām cĭtŏ rāptŭs īn cŭlīnām

cōrdŷlās mădĭdā tĕgās păpŷrō

vēl tūrīs pĭpĕrīsvĕ sīs cŭcūllūs.

Faūstīnī fŭgĭs īn sĭnūm? Săpīstī.

Cēdrō nūnc lĭcĕt āmbŭlēs pĕrūnctūs

ēt frōntīs gĕmĭnō dĕcēns hŏnōrē

pīctīs lūxŭrĭērĭs ūmbĭlīcīs,

ēt tē pūrpŭră dēlĭcātă vēlēt,

ēt cōccō rŭbĕāt sŭpērbŭs īndēx.

Īllō vīndĭcĕ nēc Prŏbūm tĭmētō.

III

[Fōrmōnsām făcĭēm nīgrō mĕdĭcāmĭnĕ cēlās,

sēd nōn fōrmōnsō ‖ cōrpŏrĕ laēdĭs ăquās.

Īpsām crēdĕ dĕām vērbīs tĭbĭ dīcĕrĕ nōstrīs:

"Aūt ăpĕrī fācīem, ‖ aūt tŭnĭcātă lăvā".]

IV

Rōmām vādĕ, lĭbēr: sī, vēnĕrĭs ūndĕ, rĕquīrēt,

Aēmĭlĭaē dīcēs ‖ dē rĕgĭōnĕ vĭaē.

Sī, quĭbŭs īn tērrīs, quā sīmŭs ĭn ūrbĕ, rŏgābīt,

Cōrnēlī rĕfĕrās ‖ mē lĭcĕt ēssĕ Fŏrō.

Cūr ābsīm, quaērēt: brĕvĭtēr tū mūltă fătērĕ:

"Nōn pŏtĕrāt vānaē ‖ taēdĭă fērrĕ tŏgaē".

"Quāndŏ vĕnīt"? dīcēt: tū rēspōndētŏ: "Pŏētă

ēxĭĕrāt: vĕnĭēt, ‖ cūm cĭthăroēdŭs ĕrīt".

V

Vīs cōmmēndārī sĭnĕ mē cūrsūrŭs ĭn ūrbēm,

pārvĕ lĭbēr, mūltīs, ‖ ān sătĭs ūnŭs ĕrīt?

Ūnŭs ĕrīt, mĭhĭ crēdĕ, sătīs, cuī nōn ĕrĭs hōspēs,

Iūlĭŭs, ādsĭdŭūm ‖ nōmĕn ĭn ōrĕ mĕō.

Prōtĭnŭs hūnc prīmaē quaērēs īn līmĭnĕ Tēctaē:

quōs tĕnŭīt Dāphnīs, ‖ nūnc tĕnĕt īllĕ lărēs.

Ēst īllī cōniūnx, quaē tē mănĭbūsquĕ sĭnūquĕ

ēxcĭpĭēt, tū vēl ‖ pūlvĕrŭlēntŭs ĕās.

Hōs tū seū părĭtēr sīve hānc īllūmvĕ prĭōrēm

vīdĕrĭs, hōc dīcēs ‖ "Mārcŭs hăvērĕ iŭbēt",

ēt sătĭs ēst: ălĭōs cōmmēndĕt ĕpīstŏlă: pēccāt

quī cōmmēndāndūm ‖ sē pŭtăt ēssĕ sŭīs.

VI

Lūx tĭbĭ pōst Īdūs nŭmĕrātūr tērtĭă Māiās,

Mārcēllīnĕ, tŭīs ‖ bīs cĕlĕbrāndă săcrīs.

Īnpŭtăt aēthĕrĭōs ōrtūs haēc prīmă părēntī,

lībāt flōrēntēs ‖ haēc tĭbĭ prīmă gĕnās.

Māgnă lĭcēt dĕdĕrīt iūcūndaē mūnĕră vītaē,

plūs nūmquām pātrī ‖ praēstĭtĭt īllĕ dĭēs.

VII

Cēntūm mĭsēllī iām vălētĕ quādrāntēs,

ānteāmbŭlōnīs cōngĭārĭūm lāssī,

quōs dīvĭdēbāt bālnĕātŏr ēlīxūs.

Quīd cōgĭtātīs, ō fămēs ămīcōrūm?

Rēgīs sŭpērbī spōrtŭlaē rĕcēssērūnt.

"Nĭhīl strŏphārum ēst: iām sălārĭūm dāndum ēst".

VIII

"Thāĭdă Quīntŭs ămāt". "Quām Thāĭdă"? "Thāĭdă lūscām".

Ūnum ŏcŭlūm Thāīs ‖ nōn hăbĕt, īllĕ dŭōs.

IX

Vērsĭcŭlōs īn mē nārrātūr scrībĕrĕ Cīnnă.

Nōn scrībīt, cūiūs ‖ cārmĭnă nēmŏ lĕgīt.

X

Cōnstĭtŭīt, Phĭlŏmūsĕ, pătēr tĭbĭ mīlĭă bīnă

mēnstrŭă pērque ōmnīs ‖ praēstĭtĭt īllă dĭēs,

lūxŭrĭām prĕmĕrēt cūm crāstĭnă sēmpĕr ĕgēstās

ēt vĭtĭīs ēssēnt ‖ dāndă dĭūrnă tŭīs.

Īdēm tē mŏrĭēns hērēdem ēx āssĕ rĕlīquīt.

Ēxhērēdāvīt ‖ tē, Phĭlŏmūsĕ, pătēr.

XI

Sī tŭă nēc Thāīs nēc lūsca ēst, Quīntĕ, pŭēllă,

cūr īn tē fāctūm ‖ dīstĭchŏn ēssĕ pŭtās?

Sēd sĭmĭle ēst ălĭquīd: prō Lāĭdĕ Thāĭdă dīxī.

Dīc mĭhĭ, quīd sĭmĭle ēst ‖ Thāĭs ĕt Hērmĭŏnē?

Tū tămĕn ēs Quīntūs: mūtēmūs nōmĕn ămāntīs:

sī nōn vūlt Quīntūs, ‖ Thāĭdă Sēxtŭs ămēt.

XII

Ūnguēntūm, fătĕōr, bŏnūm dĕdīstī

cōnvīvīs hĕrĕ, sēd nĭhīl scĭdīstī.

Rēs sālsa ēst bĕne ŏlēre ĕt ēsŭrīrē.

Quī nōn cēnăt ĕt ūnguĭtūr, Făbūllē,

hīc vērē mĭhĭ mōrtŭūs vĭdētūr.

XIII

Dūm nōn vīs pīscēs, dūm nōn vīs cārpĕrĕ pūllōs

ēt plūs quām pātrī, ‖ Naēvĭă, pārcĭs ăprō,

āccūsās rūmpīsquĕ cŏcūm, tāmquam ōmnĭă crūdă

āttŭlĕrīt. Nūmquām ‖ sīc ĕgŏ crūdŭs ĕrō.

XIV

Rōmām pĕtēbăt ēsŭrītōr Tūccĭūs

prŏfēctŭs ēx Hīspānĭā.

Ōccūrrĭt īllī spōrtŭlārūm fābŭlă:

ā pōntĕ rēdiīt Mūlvĭō.

XV

Plūs crēdīt nēmō tōtā quām Cōrdŭs ĭn ūrbĕ.

"Cūm sīt tām paūpēr, ‖ quōmŏdŏ"? Caēcŭs ămāt.

XVI

Dās glădĭātōrēs, sūtōrūm rēgŭlĕ, Cērdŏ,

quōdquĕ tĭbī trĭbŭīt ‖ sūbŭlă, sīcă răpīt.

Ēbrĭŭs ēs: nĕque ĕnīm făcĕrēs hōc sōbrĭŭs ūmquām,

ūt vēllēs cŏrĭō ‖ lūdĕrĕ, Cērdŏ, tŭō.

Lūsīstī cŏrĭō: sēd tē, mĭhĭ crēdĕ, mĕmēntŏ

nūnc īn pēllĭcŭlā, ‖ Cērdŏ, tĕnērĕ tŭā.

XVII

Cīrcūmlātă dĭū mēnsīs scrīblītă sĕcūndīs

ūrēbāt nĭmĭō ‖ saēvă călōrĕ mănūs;

sēd măgĭs ārdēbāt Săbĭdī gŭlă: prōtĭnŭs ērgō

sūfflāvīt būccīs ‖ tērquĕ quătērquĕ sŭīs.

Īllă quĭdēm tĕpŭīt dĭgĭtōsque ādmīttĕrĕ vīsa ēst,

sēd nēmō pŏtŭīt ‖ tāngĕrĕ: mērdă fŭīt.

XVIII

Pērfrīxīssĕ tŭās quēsta ēst praēfātĭŏ faūcēs.

Cūm te ēxcūsārīs, ‖ Māxĭmĕ, quīd rĕcĭtās?

XIX

Prōxĭmă cēntēnīs ōstēndĭtŭr ūrsă cŏlūmnīs,

ēxōrnānt fīctaē ‖ quā plătănōnă fĕraē.

Hūiūs dūm pătŭlōs ādlūdēns tēmptăt hĭātūs

pūlchĕr Hўlās, tĕnĕrām ‖ mērsĭt ĭn ōră mănūm.

Vīpĕră sēd caēcō scĕlĕrātă lătēbăt ĭn aērĕ

vīvēbātque ănĭmā ‖ dētĕrĭōrĕ fĕră.

Nōn sēnsīt pŭĕr ēssĕ dŏlōs, nĭsĭ dēntĕ rĕcēptō

dūm pĕrĭt. Ō făcĭnūs, ‖ fālsă quŏd ūrsă fŭīt!

XX

Dīc, Mūsă, quĭd ăgāt Cānĭūs mĕūs Rūfūs:

ŭtrūmnĕ chārtīs trādĭt īllĕ vīctūrīs

lĕgēndă tēmpŏrum āctă Claūdĭānōrūm?

Ān quaē Nĕrōnī fālsŭs ādstrŭīt scrīptōr,

ăn aēmŭlātūr īnprŏbī iŏcōs Phaēdrī?

Lāscīvŭs ĕlĕgīs ān sĕvērŭs hērōīs?

Ăn īn cŏthūrnīs hōrrĭdūs Sŏphōclēīs?

Ăn ōtĭōsŭs īn schŏlā pŏētārūm

lĕpōrĕ tīnctōs Āttĭcō sălēs nārrāt?

Hīnc sī rĕcēssīt, pōrtĭcūm tĕrīt tēmplī

ăn spātĭă cārpīt lēntŭs Ārgŏnaūtārūm?

Ān dēlĭcātaē sōlĕ rūrsŭs Eūrōpaē

īntēr tĕpēntēs pōst mĕrīdĭē būxōs

sĕdĕt āmbŭlātvĕ lībĕr ācrĭbūs cūrīs?

Tĭtīnĕ thērmīs ān lăvātŭr Āgrīppaē

ăn īnpŭdīcī bālnĕō Tĭgīllīnī?

Ăn rūrĕ Tūllī frŭĭtŭr ātquĕ Lūcānī?

Ăn Pōllĭōnīs dūlcĕ cūrrĭt ād quārtūm?

Ăn aēstuăntīs iām prōfĕctŭs ād Bāiās

pĭgēr Lŭcrīnō naūcŭlātŭr īn stāgnō?

"Vīs scīrĕ quĭd ăgāt Cānĭūs tŭūs? Rīdēt".

XXI

Prōscrīptūm fămŭlūs sērvāvīt frōntĕ nŏtātūs.

Nōn fŭĭt haēc dŏmĭnī ‖ vītă, sĕd īnvĭdĭă.

XXII

Dĕdĕrās, Ăpīcī, bīs trĕcēntĭēs vēntrī,

ĕt ădhūc sŭpĕrērāt cēntĭēs tĭbī lāxūm.

Hōc tū grăvātŭs ūt fămem ēt sĭtĭm fĕrrē

sūmmā vĕnēnūm pōtĭōnē pērdūxtī.

Nĭhĭl ēst, Ăpīcī, tĭbĭ gŭlōsĭūs fāctūm.

XXIII

Ōmnĭă cūm rētrō pŭĕrīs ōbsōnĭă trādās,

cūr nōn mēnsă tĭbī ‖ pōnĭtŭr ā pĕdĭbūs?

XXIV

Vītĕ nŏcēns rōsā stābāt mŏrĭtūrŭs ăd ārās

hīrcūs, Bācchĕ, tŭīs ‖ vīctĭmă grātă săcrīs.

Quēm Tūscūs māctārĕ dĕō cūm vēllĕt ărūspēx,

dīxĕrăt āgrēstī ‖ fōrtĕ rŭdīquĕ vĭrō

ūt cĭtŏ tēstĭcŭlōs ĕt ăcūtā fālcĕ sĕcārēt,

taētĕr ŭt īnmūndaē ‖ cārnĭs ăbīrĕt ŏdōr.

Īpsĕ sŭpēr vĭrĭdēs ārās lūctāntĭă prōnūs

dūm rĕsĕcāt cūltrō ‖ cōllă prĕmītquĕ mănū,

īngēns īrātīs āppārŭĭt hīrnĕă sācrīs.

Ōccŭpăt hānc fērrō ‖ rūstĭcŭs ātquĕ sĕcāt,

hōc rătŭs āntīquōs sācrōrūm pōscĕrĕ rītūs

tālĭbŭs ēt fībrīs ‖ nūmĭnă prīscă cŏlī.

Sīc, mŏdŏ quī Tūscūs fŭĕrās, nūnc Gāllŭs ărūspēx,

dūm iŭgŭlās hīrcūm, ‖ fāctŭs ĕs īpsĕ căpēr.

XXV

Sī tēmpĕrārĭ bālnĕūm cŭpīs fērvēns,

Faūstīnĕ, quōd vīx Iūlĭānŭs īntrārēt,

rŏgā lăvētūr rhētŏrēm Săbīneīūm.

Nĕrōnĭānās īs rĕfrĭgĕrāt thērmās.

XXVI

Praēdĭă sōlŭs hăbēs ēt sōlūs, Cāndĭdĕ, nūmmōs,

aūrĕă sōlŭs hăbēs, ‖ mūrrĭnă sōlŭs hăbēs,

Māssĭcă sōlŭs hăbēs ĕt Ŏpīmī Caēcŭbă sōlūs,

ēt cōr sōlŭs hăbēs, ‖ sōlŭs ĕt īngĕnĭūm.

Ōmnĭă sōlŭs hăbēs - hōc mē pŭtă vēllĕ nĕgārĕ! -

ūxōrēm sĕd hăbēs, ‖ Cāndĭdĕ, cūm pŏpŭlō.

XXVII

Nūmquām mē rĕvŏcās, vĕnĭās cūm saēpĕ vŏcātūs:

īgnōscō, nūllūm ‖ sī mŏdŏ, Gāllĕ, vŏcās.

Īnvītās ălĭōs: vĭtĭum ēst ŭtrĭūsquĕ. "Quŏd"? īnquīs:

Ēt mĭhĭ cōr nōn ēst ‖ ēt tĭbĭ, Gāllĕ, pŭdōr.

XXVIII

Aūrĭcŭlām Mărĭō grăvĭtēr mīrārĭs ŏlērĕ.

Tū făcĭs hōc: gārrīs, ‖ Nēstŏr, ĭn aūrĭcŭlām.

XXIX

Hās cūm gĕmĭnā cōmpĕdĕ dēdĭcāt cătēnās,

Sātūrnĕ, tĭbī Zōĭlŭs, ānŭlōs prĭōrēs.

XXX

Spōrtŭlă nūllă dătūr; grātīs cōnvīvă rĕcūmbīs:

dīc mĭhĭ, quīd Rōmaē, ‖ Gārgĭlĭānĕ, făcīs?

Ūndĕ tĭbī tŏgŭla ēst ēt fūscaē pēnsĭŏ cēllaē?

Ūndĕ dătūr quādrāns? ‖ Ūndĕ vĭr ēs Chĭŏnēs?

Cūm rătĭōnĕ lĭcēt dīcās tē vīvĕrĕ sūmmā,

quōd vīvīs, nūllā ‖ cūm rătĭōnĕ făcīs.

XXXI

Sūnt tĭbĭ, cōnfĭtĕōr, dīffūsī iūgĕră cāmpī

ūrbānīquĕ tĕnēnt ‖ praēdĭă mūltă lărēs,

ēt sērvīt dŏmĭnaē nŭmĕrōsūs dēbĭtŏr ārcaē

sūstēntātquĕ tŭās ‖ aūrĕă māssă dăpēs.

Fāstīdīrĕ tămēn nōlī, Rūfīnĕ, mĭnōrēs:

plūs hăbŭīt Dĭdўmōs, ‖ plūs Phĭlŏmēlŭs hăbēt.

XXXII

"Nōn pōssūm vĕtŭlām"? quaērīs, Mātrīnĭă: pōssūm

ēt vĕtŭlām, sēd tū ‖ mōrtŭă, nōn vĕtŭla ēs.

Pōssum Hĕcŭbām, pōssūm Nĭŏbām, Mātrīnĭă, sēd sī

nōndum ĕrĭt īllă cănīs, ‖ nōndum ĕrĭt īllă lăpīs.

XXXIII

Īngĕnŭām mālō, sēd sī tămĕn īllă nĕgētūr,

lībērtīnă mĭhī ‖ prōxŭmă cōndĭcĭo ēst:

ēxtrēmo ēst āncīllă lŏcō: sēd vīncĕt ŭtrāmquĕ,

sī făcĭē nōbīs ‖ haēc ĕrĭt īngĕnŭā.

XXXIV

Dīgnă tŭō cūr sīs īndīgnăquĕ nōmĭnĕ, dīcām.

Frīgĭda ĕs ēt nīgra ēs: ‖ nōn ĕs ĕt ēs Chĭŏnē.

XXXV

Ārtīs Phīdĭăcaē tŏreūmă clārūm

pīscēs āspĭcĭs: ādde ăquām, nătābūnt.

XXXVI

Quōd nŏvŭs ēt nūpēr fāctūs tĭbĭ praēstăt ămīcūs,

hōc praēstārĕ iŭbēs ‖ mē, Făbĭānĕ, tĭbī:

hōrrĭdŭs ūt prīmō sēmpēr tē mānĕ sălūtēm

pēr mĕdĭūmquĕ trăhāt ‖ mē tŭă sēllă lŭtūm,

lāssŭs ŭt īn thērmās dĕcŭmā vēl sērĭŭs hōrā

tē sĕquăr Āgrīppaē, ‖ cūm lăvĕr īpsĕ Tĭtī.

Hōc pēr trīgīntā mĕrŭī, Făbĭānĕ, Dĕcēmbrēs,

ūt sīm tīrŏ tŭaē ‖ sēmpĕr ămīcĭtĭaē?

Hōc mĕrŭī, Făbĭānĕ, tŏgā trītāquĕ mĕāquĕ,

ūt nōndūm crēdās ‖ mē mĕrŭīssĕ rŭdēm?

XXXVII

Īrāscī tāntūm fēlīcēs nōstĭs ămīcī.

Nōn bēllē făcĭtīs, ‖ sēd iŭvăt hōc: făcĭtĕ.

XXXVIII

Quaē tē caūsă trăhīt vēl quaē fīdūcĭă Rōmām,

Sēxtĕ? Quĭd aūt spērās ‖ aūt pĕtĭs īndĕ? Rĕfēr.

"Caūsās" īnquĭs "ăgām Cĭcĕrōnĕ dĭsērtĭŏr īpsō

ātque ĕrĭt īn trĭplĭcī ‖ pār mĭhĭ nēmŏ fŏrō".

Ēgĭt Ătēstīnūs caūsās ēt Cīvĭs - ŭtrūmquĕ

nōrās; - sēd neūtrī ‖ pēnsĭŏ tōtă fŭīt.

"Sī nĭhĭl hīnc vĕnĭēt, pāngēntūr cārmĭnă nōbīs:

aūdĭĕrīs, dīcēs ‖ ēssĕ Mărōnĭs ŏpūs".

Īnsānīs: ōmnēs gĕlĭdīs quīcūmquĕ lăcērnīs

sūnt ĭbĭ, Nāsōnēs ‖ Vērgĭlĭōsquĕ vĭdēs.

"Ātrĭă māgnă cŏlām". Vīx trēs aūt quāttŭŏr īstă

rēs ălŭīt, pāllēt ‖ cētĕră tūrbă fămĕ.

"Quīd făcĭām? Suādē: nām cērtum ēst vīvĕrĕ Rōmaē".

Sī bŏnŭs ēs, cāsū ‖ vīvĕrĕ, Sēxtĕ, pŏtēs.

XXXIX

Īlĭăcō sĭmĭlēm pŭĕrūm, Faūstīnĕ, mĭnīstrō

lūscă Lўcōrĭs ămāt. ‖ Quām bĕnĕ lūscă vĭdēt

XL (XLI)

Īnsērtă phiālaē Mēntŏrīs mănū dūctă

lăcērtă vīvĭt ēt tĭmētŭr ārgēntūm.

XLI (XL)

Mūtŭă quōd nōbīs tēr quīnquāgēnă dĕdīstī

ēx ŏpĭbūs tāntīs, ‖ quās grăvĭs ārcă prĕmīt,

ēssĕ tĭbī māgnūs, Tĕlĕsīnĕ, vĭdērĭs ămīcūs.

Tū māgnūs, quōd dās? ‖ Īmmo ĕgŏ, quōd rĕcĭpīs.

XLII

Lōmēntō rūgās ŭtĕrī quōd cōndĕrĕ tēmptās,

Pōllă, tĭbī vēntrēm, ‖ nōn mĭhĭ lābră lĭnīs.

Sīmplĭcĭtēr pătĕāt vĭtĭūm fōrtāssĕ pŭsīllūm:

quōd tĕgĭtūr, māiūs ‖ crēdĭtŭr ēssĕ mălūm.

XLIII

Mēntīrīs iŭvĕnēm tīnctīs, Laētīnĕ, căpīllīs,

tām sŭbĭtō cōrvūs, ‖ quī mŏdŏ cŷcnŭs ĕrās.

Nōn ōmnēs fāllīs; scīt tē Prōsērpĭnă cānūm:

pērsōnām căpĭtī ‖ dētrăhĕt īllă tŭō.

XLIV

Ōccūrrīt tĭbĭ nēmŏ quōd lĭbēntēr,

quōd, quācūmquĕ vĕnīs, fŭga ēst ĕt īngēns

cīrcā tē, Lĭgŭrīnĕ, sōlĭtūdō?

Quīd sīt, scīrĕ cŭpīs? Nĭmīs pŏēta ēs.

Hōc vāldē vĭtĭūm pĕrīcŭlōsum ēst.

Nōn tīgrīs cătŭlīs cĭtātă rāptīs,

nōn dīpsās mĕdĭō pĕrūstă sōlē,

nēc sīc scōrpĭŏs īnprŏbūs tĭmētūr.

Nām tāntōs, rŏgŏ, quīs fĕrāt lăbōrēs?

Ēt stāntī lĕgĭs ēt lĕgīs sĕdēntī,

cūrrēntī lĕgĭs ēt lĕgīs căcāntī.

Īn thērmās fŭgĭō: sŏnās ăd aūrēm.

Pīscīnām pĕtŏ: nōn lĭcēt nătārē.

Ād cēnām prŏpĕrō: tĕnēs ĕūntēm.

Ād cēnām vĕnĭō: fŭgās sĕdēntēm.

Lāssūs dōrmĭŏ: sūscĭtās iăcēntēm.

Vīs, quāntūm făcĭās mălī, vĭdērē?

Vīr iūstūs, prŏbŭs, īnnŏcēns tĭmērīs.

XLV

Fūgĕrĭt ān Phoēbūs mēnsās cēnāmquĕ Thўēstaē

īgnōrō: fŭgĭmūs ‖ nōs, Lĭgŭrīnĕ, tŭām.

Īllă quĭdēm laūta ēst dăpĭbūsque īnstrūctă sŭpērbīs,

sēd nĭhĭl ōmnīnō ‖ tē rĕcĭtāntĕ plăcēt.

Nōlŏ mĭhī pōnās rhōmbōs mūllūmvĕ bĭlībrēm

nēc vŏlŏ bōlētōs, ‖ ōstrĕă nōlŏ: tăcē.

XLVI

Ēxĭgĭs ā nōbīs ŏpĕrām sĭnĕ fīnĕ tŏgātām:

nōn ĕŏ, lībērtūm ‖ sēd tĭbĭ mīttŏ mĕūm.

"Nōn ēst" īnquĭs "ĭdēm". Mūltō plūs ēssĕ prŏbābŏ:

vīx ĕgŏ lēctīcām ‖ sūbsĕquăr, īllĕ fĕrēt.

Īn tūrbam īncĭdĕrīs, cūnctōs ūmbōnĕ rĕpēllēt:

īnvălĭdum ēst nōbīs ‖ īngĕnŭūmquĕ lătūs.

quīdlĭbĕt īn caūsā nārrāvĕrĭs, īpsĕ tăcēbō:

āt tĭbĭ tērgĕmĭnūm ‖ mūgĭĕt īllĕ sŏphōs.

Līs ĕrĭt, īngēntī făcĭēt cōnvīcĭă vōcĕ:

ēssĕ pŭdōr vĕtŭīt ‖ fōrtĭă vērbă mĭhī.

"Ērgŏ nĭhīl nōbīs" īnquīs "praēstābĭs ămīcūs"?

Quīdquīd lībērtūs, ‖ Cāndĭdĕ, nōn pŏtĕrīt.

XLVII

Cāpēnă grāndī pōrtă quā plŭīt gūttă

Phrўgiuāquĕ Mātrĭs Ālmō quā lăvāt fērrūm,

Hōrātĭōrūm quā vĭrēt săcēr cāmpūs

ēt quā pŭsīllī fērvĕt Hērcŭlīs fānūm,

Faūstīnĕ, plēnā Bāssŭs ībăt īn rēdā,

ōmnīs bĕātī cōpĭās trăhēns rūrīs.

Īllīc vĭdērēs frūtĭcĕ nōbĭlī caūlēs

ĕt ŭtrūmquĕ pōrrūm sēssĭlēsquĕ lāctūcās

pĭgrōquĕ vēntrī nōn ĭnūtĭlēs bētās;

īllīc cŏrōnām pīnguĭbūs grăvēm tūrdīs

lĕpŏrēmquĕ laēsūm Gāllĭcī cănīs dēntē

nōndūmquĕ vīctā lāctĕūm făbā pōrcūm.

Nēc fērĭātūs ībăt āntĕ cārrūcām,

sēd tūtă faēnō cūrsŏr ōvă pōrtābāt.

Ūrbēm pĕtēbāt Bāssŭs? Īmmŏ rūs ībāt.

XLVIII

Paūpĕrĭs ēxstrūxīt cēllām, sēd vēndĭdĭt Ōlūs

praēdĭă: nūnc cēllām ‖ paūpĕrĭs Ōlŭs hăbēt.

XLIX

Vēiēntānă mĭhī mīscēs, ŭbĭ Māssĭcă pōtās:

ōlfăcĕre haēc mālō ‖ pōcŭlă quām bĭbĕrē.

L

Haēc tĭbĭ, nōn ălĭa, ēst ād cēnām caūsă vŏcāndī,

vērsĭcŭlōs rĕcĭtēs ‖ ūt, Lĭgŭrīnĕ, tŭōs.

Dēpŏsŭī sŏlĕās, ādfērtūr prōtĭnŭs īngēns

īntēr lāctūcās ‖ ōxўgărūmquĕ lĭbēr:

āltēr pērlĕgĭtūr, dūm fērcŭlă prīmă mŏrāntūr:

tērtĭŭs ēst, nĕc ădhūc ‖ mēnsă sĕcūndă vĕnīt:

ēt quārtūm rĕcĭtās ēt quīntūm dēnĭquĕ lībrūm.

Pūtĭdŭs ēst, tŏtĭēns ‖ sī mĭhĭ pōnĭs ăprūm.

Quōd sī nōn scōmbrīs scĕlĕrātă pŏēmătă dōnās,

cēnābīs sōlūs ‖ iām, Lĭgŭrīnĕ, dŏmī.

LI

Cūm făcĭēm laūdō, cūm mīrōr crūră mănūsquĕ,

dīcĕrĕ, Gāllă, sŏlēs ‖ "Nūdă plăcēbŏ măgīs",

ēt sēmpēr vītās cōmmūnĭă bālnĕă nōbīs.

Nūmquīd, Gāllă, tĭmēs ‖ nē tĭbĭ nōn plăcĕām?

LII

Ēmptă dŏmūs fŭĕrāt tĭbĭ, Tōngĭlĭānĕ, dŭcēntīs:

ābstŭlĭt hānc nĭmĭūm ‖ cāsŭs ĭn ūrbĕ frĕquēns.

Cōnlātum ēst dĕcĭēns. Rŏgŏ, nōn pŏtĕs īpsĕ vĭdērī

īncēndīssĕ tŭām, ‖ Tōngĭlĭānĕ, dŏmūm?

LIII

Ēt vōltū pŏtĕrām tŭō cărērĕ

ēt cōllō mănĭbūsquĕ crūrĭbūsquĕ

ēt māmmīs nătĭbūsquĕ clūnĭbūsquĕ,

ēt, nē sīngŭlă pērsĕquī lăbōrēm,

tōtā tē pŏtĕrām, Chlŏē, cărērĕ.

LIV

Cūm dărĕ nōn pōssīm quōd pōscīs, Gāllă, rŏgāntēm,

mūltō sīmplĭcĭūs, ‖ Gāllă, nĕgārĕ pŏtēs.

LV

Quōd quācūmquĕ vĕnīs Cōsmūm mīgrārĕ pŭtāmūs

ēt flŭĕre ēxcūssō ‖ cīnnămă fūsă vĭtrō,

nōlŏ pĕrēgrīnīs plăcĕās tĭbĭ, Gēllĭă, nūgīs.

Scīs, pŭtŏ, pōssĕ mĕūm ‖ sīc bĕne ŏlērĕ cănēm.

LVI

Sīt cīstērnă mĭhī quām vīnĕă mālŏ Răvēnnaē,

cūm pōssīm mūltō ‖ vēndĕrĕ plūrĭs ăquām.

LVII

Cāllĭdŭs īnpŏsŭīt nūpēr mĭhĭ cōpŏ Răvēnnaē:

cūm pĕtĕrēm mīxtūm, ‖ vēndĭdĭt īllĕ mĕrūm.

LVIII

Bāiānă nōstrī vīllă, Bāssĕ, Faūstīnī

nōn ōtĭōsīs ōrdĭnātă mŷrtētīs

vĭdŭāquĕ plătănō tōnsĭlīquĕ būxētō

īngrātă lātī spătĭă dētĭnēt cāmpī,

sēd rūrĕ vērō bārbărōquĕ laētātūr.

Hīc fārtă prĕmĭtŭr āngŭlō Cĕres ōmnī

ēt mūltă frāgrăt tĕstă sĕnĭbŭs aūtūmnīs;

hīc pōst Nŏvēmbrēs īmmĭnēntĕ iām brūmā

sērās pŭtātōr hōrrĭdūs rĕfērt uvās.

Trūcēs ĭn āltā vāllĕ mūgĭūnt taūrī

vĭtŭlūsque ĭnērmī frōntĕ prūrĭt īn pūgnām.

Văgātŭr ōmnīs tūrbă sōrdĭdaē chōrtīs,

ārgūtŭs ānsēr gēmmĕīquĕ pāvōnēs

nōmēnquĕ dēbēt quaē rŭbēntĭbūs pīnnīs

ēt pīctă pērdīx Nūmĭdĭcaēquĕ gūttātaē

ĕt īmpĭōrūm phāsĭānă Cōlchōrūm;

Rhŏdĭās sŭpērbī fēmĭnās prĕmŭnt găllĭ;

sŏnāntquĕ tūrrēs plaūsĭbūs cŏlūmbārūm,

gĕmĭt hīnc pălūmbŭs, īndĕ cērĕūs tūrtūr.

Ăvĭdī sĕcūntūr vīlĭcaē sĭnūm pōrcī

mātrēmquĕ plēnām mōllĭs āgnŭs ēxspēctāt.

Cīngūnt sĕrēnūm lāctĕī fŏcūm vērnaē

ēt lārgă fēstōs lūcĕt ād lărēs sīlvā.

Nōn sēgnĭs ālbō pāllĕt ōtĭō caūpō,

nēc pērdĭt ŏlĕūm lubrīcūs pălaēstrītă,

sēd tēndĭt ăvĭdīs rētĕ sūbdŏlūm tūrdīs

trĕmŭlāvĕ cāptūm līnĕā trăhīt pīscēm

aūt īnpĕdītām cāssĭbūs rĕfērt dāmmām.

Ēxērcĕt hĭlărēs făcĭlĭs hōrtŭs ūrbānōs,

ēt paēdăgōgō nōn iŭbēntĕ lāscīvī

pārērĕ gaūdēnt vīlĭcō căpīllātī,

ēt dēlĭcātŭs ŏpĕrē frŭĭtŭr eūnūchūs.

Nēc vĕnĭt ĭnānīs rūstĭcūs sălūtātōr:

fērt īllĕ cērīs cānă cūm sŭīs mēllā

mētāmquĕ lāctīs Sāssĭnātĕ dē sīlvā;

sōmnīcŭlōsōs īllĕ pōrrĭgīt glīrēs,

hīc vāgĭēntēm mātrĭs hīspĭdaē fētūm,

ălĭūs cŏāctōs nōn ămārĕ cāpōnēs.

Ēt dōnă mātrūm vīmĭne ōffĕrūnt tēxtō

grāndēs prŏbōrūm vīrgĭnēs cŏlōnōrūm.

Fāctō vŏcātūr laētŭs ŏpĕrē vīcīnūs;

nĕc ăvāră sērvāt crāstĭnās dăpēs mēnsă,

vēscūntŭr ōmnēs ēbrĭōquĕ nōn nōvīt

sātūr mĭnīstēr īnvĭdērĕ cōnvīvaē.

Āt tū sŭb ūrbē pōssĭdēs fămēm mūndām

ēt tūrre ăb āltā prōspĭcīs mĕrās laūrūs,

fūrēm Prĭāpō nōn tĭmēntĕ sēcūrūs;

ēt vīnĭtōrēm fārrĕ pāscĭs ūrbānō

pīctāmquĕ pōrtās ōtĭōsŭs ād vīllām

hōlūs, ŏvā, pūllōs, pŏmā, căseūm, mūstūm.

Rŭs hōc vŏcārī dēbĕt, ān dŏmūs lōngē?

LIX

Sūtōr Cērdŏ dĕdīt tĭbĭ, cūltă Bŏnōnĭă, mūnūs,

fūllŏ dĕdīt Mŭtĭnaē: ‖ nūnc ŭbĭ cōpŏ dăbīt?

LX

Cūm vŏcĕr ād cēnām nōn iām vēnālĭs ŭt āntĕ,

cūr mĭhĭ nōn ĕădēm ‖ quaē tĭbĭ cēnă dătūr?

Ōstrĕă tū sūmīs stāgnō sătŭrātă Lŭcrīnō,

sūgĭtŭr īncīsō ‖ mītŭlŭs ōrĕ mĭhī:

sūnt tĭbĭ bōlētī, fūngōs ĕgŏ sūmŏ sŭīllōs:

rēs tĭbĭ cūm rhōmbo ēst, ‖ āt mĭhĭ cūm spărŭlō.

Aūrĕŭs īnmŏdĭcīs tūrtūr tē clūnĭbŭs īmplēt,

pōnĭtŭr īn căvĕā ‖ mōrtŭă pīcă mĭhī.

Cūr sĭnĕ tē cēnō cūm tēcūm, Pōntĭcĕ, cēnēm?

Spōrtŭlă quōd nōn ēst ‖ prōsĭt: ĕdāmŭs ĭdēm.

LXI

Ēssĕ nĭhīl dīcīs quīdquīd pĕtĭs, īnprŏbĕ Cīnnă:

sī nīl, Cīnnă, pĕtīs, ‖ nīl tĭbĭ, Cīnnă, nĕgō.

LXII

Cēntēnīs quŏd ĕmīs pŭĕrōs ēt saēpĕ dŭcēnīs,

quōd sūb rēgĕ Nŭmā ‖ cōndĭtă vīnă bĭbīs,

quōd cōnstāt dĕcĭēs tĭbĭ nōn spătĭōsă sŭpēllēx,

lībră quŏd ārgēntī ‖ mīlĭă quīnquĕ răpīt,

aūrĕă quōd fūndī prĕtĭō cārrūcă părātūr,

quōd plūrīs mūla ēst ‖ quām dŏmŭs ēmptă tĭbī:

haēc ănĭmō crēdīs māgnō tē, Quīntĕ, părārĕ?

Fāllĕrĭs: haēc ănĭmūs, ‖ Quīntĕ, pŭsīllŭs ĕmīt.

LXIII

Cōtĭlĕ, bēllŭs hŏmo ēs: dīcūnt hōc, Cōtĭlĕ, mūltī.

Aūdĭŏ: sēd quīd sīt, ‖ dīc mĭhĭ, bēllŭs hŏmŏ?

"Bēllŭs hŏmo ēst, flēxōs quī dīgĕrĭt ōrdĭnĕ crīnēs,

bālsămă quī sēmpēr, ‖ cīnnămă sēmpĕr ŏlēt;

cāntĭcă quī Nīlī, quī Gādītānă sŭsūrrāt,

quī mŏvĕt īn vărĭōs ‖ brācchĭă vōlsă mŏdōs;

īntēr fēmĭnĕās tōtā quī lūcĕ căthēdrās

dēsĭdĕt ātque ălĭquā ‖ sēmpĕr ĭn aūrĕ sŏnāt,

quī lĕgĭt hīnc īllīnc mīssās scrībītquĕ tăbēllās

pāllĭă vīcīnī ‖ quī rĕfŭgīt cŭbĭtī;

quī scīt quām quĭs ămēt, quī pēr cōnvīvĭă cūrrīt,

Hīrpīnī vĕtĕrēs ‖ quī bĕnĕ nōvĭt ăvōs".

Quīd nārrās? Hōc ēst, hōc ēst hŏmŏ, Cōtĭlĕ, bēllūs?

Rēs pērtrīcōsa ēst, ‖ Cōtĭlĕ, bēllŭs hŏmŏ.

LXIV

Sīrēnās hĭlărēm năvĭgāntĭūm poēnām

blāndāsquĕ mōrtēs gaūdĭūmquĕ crūdēlĕ,

quās nēmŏ quōndām dēsĕrēbăt aūdītās,

fāllāx Ŭlīxēs dīcĭtūr rĕlīquīssĕ.

Nōn mīrŏr: īllūd, Cāssĭānĕ, mīrārēr,

sī fābŭlāntēm Cānĭūm rĕlīquīssēt.

LXV

Quōd spīrāt tĕnĕrā mālūm mōrdēntĕ pŭēllā,

quōd dē Cōrўcĭō ‖ quaē vĕnĭt aūră crŏcō;

vīnĕă quōd prīmīs cūm flōrēt cānă răcēmīs,

grāmĭnă quōd rĕdŏlēnt, ‖ quaē mŏdŏ cārpsĭt ŏvīs;

quōd mŷrtūs, quōd mēssŏr Ărābs, quōd sūcĭnă trītă,

pāllĭdŭs Ēōō ‖ tūrĕ quŏd īgnĭs ŏlēt;

glēbă quŏd aēstīvō lĕvĭtēr cūm spārgĭtŭr īmbrĕ,

quōd mădĭdās nārdō ‖ pāssă cŏrōnă cŏmās:

hōc tŭă, saēvĕ pŭēr Dĭădūmĕnĕ, bāsĭă frāgrānt.

Quīd sī tōtă dărēs ‖ īllă sĭne īnvĭdĭā?

LXVI

Pār scĕlŭs ādmīsīt Phărĭīs Āntōnĭŭs ārmīs:

ābscīdīt vōltūs ‖ ēnsĭs ŭtērquĕ săcrōs.

Īllūd, laūrĭgĕrōs ăgĕrēs cūm laētă trĭūmphōs,

hōc tĭbĭ, Rōmă, căpūt, ‖ cūm lŏquĕrērĭs, ĕrāt.

Āntōnī tămĕn ēst pēiōr quām caūsă Pŏthīnī:

hīc făcĭnūs dŏmĭnō ‖ praēstĭtĭt, īllĕ sĭbī.

LXVII

Cēssātīs, pŭĕrī, nĭhīlquĕ nōstīs,

Vātērnō Răsĭnāquĕ pīgrĭōrēs,

quōrūm pēr vădă tārdă nāvĭgāntēs

lēntōs tīnguĭtĭs ād cĕleŭmă rēmōs.

Iām prōnō Phăĕthōntĕ sūdăt Aēthōn

ēxārsītquĕ dĭēs ĕt hōră lāssōs

īntēriūngĭt ĕquōs mĕrīdĭānă.

Āt vōs tām plăcĭdās văgī pĕr ūndās

tūtā lūdĭtĭs ōtĭūm cărīnā.

nōn naūtās pŭtŏ vōs, sĕd Ārgŏnaūtās.

LXVIII

Hūc ēst ūsquĕ tĭbī scrīptūs, mātrōnă, lĭbēllūs.

Cuī sīnt scrīptă rŏgās ‖ īntĕrĭōră? Mĭhī.

Gŷmnăsĭūm, thērmaē, stădĭum ēst hāc pārtĕ: rĕcēdĕ.

Ēxŭĭmūr: nūdōs ‖ pārcĕ vĭdērĕ vĭrōs.

Hīnc iām dēpŏsĭtō pōst vīnă rŏsāsquĕ pŭdōrĕ,

quīd dīcāt nēscīt ‖ saūcĭă Tērpsĭchŏrē:

schēmătĕ nēc dŭbĭō, sĕd ăpērtē nōmĭnăt īllām

quām rĕcĭpīt sēxtō ‖ mēnsĕ sŭpērbă Vĕnūs,

cūstōdēm mĕdĭō stătŭīt quām vīlĭcŭs hōrtō,

ōppŏsĭtā spēctāt ‖ quām prŏbă vīrgŏ mănū.

Sī bĕnĕ tē nōvī, lōngūm iām lāssă lĭbēllūm

pōnēbās, tōtūm ‖ nūnc stŭdĭōsă lĕgīs.

LXIX

Ōmnĭă quōd scrībīs cāstīs ĕpĭgrāmmătă vērbīs

īnquĕ tŭīs nūlla ēst ‖ mēntŭlă cārmĭnĭbūs,

ādmīrōr, laūdō; nĭhĭl ēst tē sānctĭŭs ūnō:

āt mĕă lūxŭrĭā ‖ pāgĭnă nūllă văcāt.

Haēc ĭgĭtūr nēquām iŭvĕnēs făcĭlēsquĕ pŭēllaē,

haēc sĕnĭōr, sēd quēm ‖ tōrquĕt ămīcă, lĕgāt.

Āt tŭă, Cōscōnī, vĕnĕrāndăquĕ sānctăquĕ vērbă

ā pŭĕrīs dēbēnt ‖ vīrgĭnĭbūsquĕ lĕgī.

LXX

Moēchŭs ĕs Aūfĭdĭaē, quī vīr, Scaēvīnĕ, fŭīstī;

rīvālīs fŭĕrāt ‖ quī tŭŭs, īllĕ vĭr ēst.

Cūr ălĭēnă plăcēt tĭbĭ, quaē tŭă nōn plăcĕt, ūxōr?

Nūmquīd sēcūrūs ‖ nōn pŏtĕs ārrĭgĕrē?

LXXI

Mēntŭlă cūm dŏlĕāt pŭĕrō, tĭbĭ, Naēvŏlĕ, cūlūs,

nōn sūm dīvīnūs, ‖ sēd scĭŏ quīd făcĭās.

LXXII

Vīs fŭtŭī nēc vīs mēcūm, Saūfēiă, laŭārī.

Nēscĭŏ quōd māgnūm ‖ sūspĭcŏr ēssĕ nĕfās.

Aūt tĭbĭ pānnōsaē dēpēndēnt pēctŏrĕ māmmaē

aūt sūlcōs ŭtĕrī ‖ prōdĕrĕ nūdă tĭmēs

aūt īnfīnītō lăcĕrūm pătĕt īnguĕn hĭātū

aūt ălĭquīd cūnnī ‖ prōmĭnĕt ōrĕ tŭī.

Sēd nĭhĭl ēst hōrūm, crēdō, pūlchērrĭmă nūda ēs.

Sī vērum ēst, vĭtĭūm ‖ pēiŭs hăbēs: fătŭa ēs.

LXXIII

Dōrmīs cūm pŭĕrīs mŭtōnĭātīs,

ēt nōn stāt tĭbĭ, Gāllĕ, quōd stăt īllīs.

Quīd vīs mē, rŏgŏ, Phoēbĕ, sūspĭcārī?

Mōllēm crēdĕrĕ tē vĭrūm vŏlēbām,

sēd rūmōr nĕgăt ēssĕ tē cĭnaēdūm.

LXXIV

Psīlōthrō făcĭēm lēvās ēt drōpăcĕ cālvām.

Nūmquīd tōnsōrēm, ‖ Gārgĭlĭānĕ, tĭmēs?

Quīd făcĭēnt ūnguēs? Nām cērtē nōn pŏtĕs īllōs

rēsīnā Vĕnĕtō ‖ nēc rĕsĕcārĕ lŭtō.

Dēsĭnĕ, sī pŭdŏr ēst, mĭsĕrām trādūcĕrĕ cālvām:

hōc fĭĕrī cūnnō, ‖ Gārgĭlĭānĕ, sŏlēt.

LXXV

Stārĕ, Lŭpērcĕ, tĭbī iām prīdēm mēntŭlă dēsīt,

lūctārīs dēmēns ‖ tū tămĕn ārrĭgĕrē.

Sēd nĭhĭl ērūcaē făcĭūnt būlbīquĕ sălācēs

īnprŏbă nēc prōsūnt ‖ iām sătŭrēiă tĭbī.

Coēpīstī pūrās ŏpĭbūs cōrrūmpĕrĕ būccās:

sīc quŏquĕ nōn vīvīt ‖ sōllĭcĭtātă Vĕnūs.

Mīrārī sătĭs hōc quīsquām vēl crēdĕrĕ pōssīt,

quōd nōn stāt, māgnō ‖ stārĕ, Lŭpērcĕ, tĭbī?

LXXVI

Ārrĭgĭs ād vĕtŭlās, fāstīdīs, Bāssĕ, pŭēllās,

nēc fōrmōnsă tĭbī ‖ sēd mŏrĭtūră plăcēt.

Hīc, rŏgŏ, nōn fŭrŏr ēst, nōn haēc ēst mēntŭlă dēmēns?

Cūm pōssīs Hĕcăbēn, ‖ nōn pŏtĕs Āndrŏmăchēn!

LXXVII

Nēc mūllūs nēc tē dēlēctāt, Baētĭcĕ, tūrdūs,

nēc lĕpŭs ēst ūmquām ‖ nēc tĭbĭ grātŭs ăpēr;

nēc tē lībă iŭvānt nēc sēctaē quādră plăcēntaē,

nēc Lĭbўē mīttīt ‖ nēc tĭbĭ Phāsĭs ăvēs:

cāppărĭn ēt pūtrī cēpās āllēcĕ nătāntīs

ēt pūlpām dŭbĭō ‖ dē pĕtăsōnĕ vŏrās,

tēquĕ iŭvānt gērrēs ēt pēllĕ mĕlāndrўă cānā,

rēsīnātă bĭbīs ‖ vīnă, Fălērnă fŭgīs.

Nēscĭŏ quōd stŏmăchī vĭtĭūm sēcrētĭŭs ēssĕ

sūspĭcŏr: ūt quĭd ĕnīm, ‖ Baētĭcĕ, sāprŏphăgās?

LXXVIII

Mīnxīstī cūrrēntĕ sĕmēl, Paūlīnĕ, cărīnā.

Mēiĕrĕ vīs ĭtĕrūm? ‖ Iām Pălĭnūrŭs ĕrīs.

LXXIX

Rēm pĕrăgīt nūllām Sērtōrĭŭs, īnchŏăt ōmnēs.

Hūnc ĕgŏ, cūm fŭtŭīt, ‖ nōn pŭtŏ pērfĭcĕrē.

LXXX

Dē nūllō quĕrĕrīs, nūllī mălĕdīcĭs, Ăpīcī:

rūmŏr ăīt līnguaē ‖ tē tămĕn ēssĕ mălaē.

LXXXI

Quīd cūm fēmĭnĕō tĭbĭ, Baētĭcĕ Gāllĕ, bărāthrō?

Haēc dēbēt mĕdĭōs ‖ lāmbĕrĕ līnguă vĭrōs.

Ābscīsa ēst quārē Sămĭā tĭbĭ mēntŭlă tēstā,

sī tĭbĭ tām grātūs, ‖ Baētĭcĕ, cūnnŭs ĕrāt?

Cāstrāndūm căpŭt ēst: nām sīs lĭcĕt īnguĭnĕ Gāllūs,

sācră tămēn Cўbĕlēs ‖ dēcĭpĭs: ōrĕ vĭr ēs.

LXXXII

Cōnvīvă quīsquīs Zōĭlī pŏtēst ēssĕ,

Sūmmēmmĭānās cēnĕt īntĕr ūxōrēs

cūrtāquĕ Lēdaē sōbrĭūs bĭbāt tēstā:

hŏc ēssĕ lēviūs pūrĭūsquĕ cōntēndō.

Iăcĕt ōccŭpātō gālbĭnātŭs īn lēctō

cŭbĭtīsquĕ trūdĭt hīnc ĕt īndĕ cōnvīvās

ēffūltŭs ōstrō Sērĭcīsquĕ pūlvīllīs.

Stăt ēxŏlētūs sūggĕrītquĕ rūctāntī

pīnnās rŭbēntēs cūspĭdēsquĕ lēntīscī,

ĕt aēstŭāntī tēnuĕ vēntĭlāt frīgūs

sŭpīnă prăsĭnō cōncŭbīnă flābēllō,

fŭgātquĕ mūscās mŷrtĕā pŭēr vīrgā.

Pērcūrrĭt ăgĭlī cōrpŭs ārtĕ trāctātrīx

mănūmquĕ dōctām spārgĭt ōmnĭbūs mēmbrīs;

dĭgĭtī crĕpāntīs sīgnă nōvĭt eūnūchūs

ēt dēlĭcātaē scīscĭtātŏr ūrīnaē

dŏmĭnī bĭbēntĭs ēbrĭūm rĕgīt pēnēm.

Ăt īpsĕ rētrō flēxŭs ād pĕdūm tūrbām

īntēr cătēllās ānsĕrum ēxtă lāmbēntīs

pārtītŭr āprī glāndŭlās pălaēstrītīs

ēt cōncŭbīnō tūrtŭrūm nătīs dōnāt;

Lĭgŭrūmquĕ nōbīs sāxă cūm mĭnīstrēntūr

vēl cōctă fūmīs mūstă Māssĭlītānīs,

Ŏpīmĭānūm mōrĭōnĭbūs nēctār

crŷstāllĭnīsquĕ mūrrĭnīsquĕ prōpīnāt.

Ēt Cōsmĭānīs īpsĕ fūsŭs āmpūllīs

nōn ērŭbēscīt mūrĭce aūrĕō nōbīs

dīvīdĕrĕ moēchaē paūpĕrīs căpīllārĕ.

Sēptūncĕ mūltō deīndĕ pērdĭtūs stērtīt:

nŏs āccŭbāmŭs ēt sĭlēntĭūm rhōnchīs

praēstārĕ iūssī nūtĭbūs prŏpīnāmūs.

Hōs Mālchĭōnīs pătĭmŭr īnprŏbī fāstūs,

nēc vīndĭcārī, Rūfĕ, pōssŭmūs: fēllāt.

LXXXIII

Ūt făcĭām brĕvĭōră mŏnēs ĕpĭgrāmmătă, Cōrdĕ.

"Fāc mĭhĭ quōd Chiōnē": ‖ nōn pŏtŭī brĕvĭūs.

LXXXIV

Quīd nārrāt tŭă moēchă? Nōn pŭēllām

dīxī, Gōngўlĭōn. Quĭd ērgŏ? līnguām.

LXXXV

Quīs tĭbĭ pērsuāsīt nārīs ābscīdĕrĕ moēchō?

Nōn hāc pēccātum ēst ‖ pārtĕ, mărītĕ, tĭbī.

Stūltĕ, quĭd ēgīstī? Nĭhĭl hīc tĭbĭ pērdĭdĭt ūxōr,

cūm sīt sālvă tŭī ‖ mēntŭlă Dēĭphŏbī.

LXXXVI

Nē lĕgĕrēs pārtēm lāscīvī, cāstă, lĭbēllī,

praēdīxi ēt mōnvī: ‖ tū tămĕn, ēccĕ, lĕgīs.

Sēd sī Pānnĭcŭlūm spēctās ēt, cāstă, Lătīnūm, -

nōn sūnt haēc mīmīs ‖ īnprŏbĭōră, - lĕgē.

LXXXVII

Nārrāt tē rūmōr, Chĭŏnē, nūmquam ēssĕ fŭtūtām

ātquĕ nĭhīl cūnnō ‖ pūrĭŭs ēssĕ tŭō.

Tēctă tămēn nōn hāc, quā dēbēs, pārtĕ lăvārīs:

sī pŭdŏr ēst, trānsfēr ‖ sūblĭgăr īn făcĭēm.

LXXXVIII

Sūnt gĕmĭnī frātrēs, dīvērsă sĕd īnguĭnă līngūnt.

Dīcĭtĕ, dīssĭmĭlēs ‖ sūnt măgĭs ān sĭmĭlēs?

LXXXIX

Ūtĕrĕ lāctūcīs ēt mōllĭbŭs ūtĕrĕ mālvīs:

nām făcĭēm dūrūm, ‖ Phoēbĕ, căcāntĭs hăbēs.

XC

Vōlt, nōn vōlt dărĕ Gāllă mĭhī, nēc dīcĕrĕ pōssūm,

quōd vōlt ēt nōn vōlt, ‖ quīd sĭbĭ Gāllă vĕlīt.

XCI

Cūm pĕtĕrēt pătrĭaē mīssīcĭŭs ārvă Răvēnnaē,

sēmĭvĭrō Cўbĕlēs ‖ cūm grĕgĕ iūnxĭt ĭtēr.

Huīc cŏmĕs haērēbāt dŏmĭnī fŭgĭtīvŭs Ăchīllās

īnsīgnīs fōrmā ‖ nēquĭtĭāquĕ pŭēr.

Hōc stĕrĭlēs sēnsērĕ vĭrī: quā pārtĕ cŭbārēt

quaērūnt. Sēd tăcĭtōs ‖ sēnsĭt ĕt īllĕ dŏlōs:

mēntītūr, crēdūnt. Sōmnī pōst vīnă pĕtūntūr:

cōntĭnŭō fērrūm ‖ nōxĭă tūrbă răpīt

ēxcīdūntquĕ sĕnēm spōndaē quī pārtĕ iăcēbāt;

nāmquĕ pŭēr plŭtĕō ‖ vīndĭcĕ tūtŭs ĕrāt.

Sūbpŏsĭtām quōndām fāma ēst prō vīrgĭnĕ cērvām,

āt nūnc prō cērvō ‖ mēntŭlă sūbpŏsĭta ēst.

XCII

Ūt pătĭār moēchūm rŏgăt ūxōr, Gāllĕ, sĕd ūnūm.

Huīc ĕgŏ nōn ŏcŭlōs ‖ ērŭŏ, Gāllĕ, dŭōs?

XCIII

Cūm tĭbĭ trĕcēntī cōnsŭlēs, Vĕtūstīllă,

ēt trēs căpīllī quāttŭōrquĕ sīnt dēntēs,

pēctūs cĭcādaē, crūs cŏlōrquĕ fōrmīcaē;

rūgōsĭōrēm cūm gĕrās stŏlā frōntēm

ĕt ărānĕōrūm cāssĭbūs părēs māmmās;

cūm cōnpărātă rīctĭbūs tŭīs ōră

Nīlĭăcŭs hăbeāt cōrcŏdīlŭs āngūstă,

mĕliūsquĕ rānaē gārrĭānt Răvēnnātēs,

ĕt Ātrĭānūs dūlcĭūs cŭlīx cāntēt,

vĭdĕāsquĕ quāntūm nōctŭaē vĭdēnt mānē,

ĕt īllŭd ōleās quōd vĭrī căpēllārūm,

ĕt ănătĭs hăbeās ōrthŏpŷgĭūm mācraē,

sĕnēmquĕ Cўnĭcūm vīncăt ōssĕūs cūnnūs;

cūm tē lŭcērnā bālnĕātŏr ēxtīnctā

ādmīttăt īntēr būstŭārĭās moēchās;

cūm brūmă mēnsēm sīt tĭbī pĕr Aūgūstūm

rĕgĕlārĕ nēc tē pēstĭlēntĭā pōssīt:

aūdēs dŭcēntās nūptŭrīrĕ pōst mōrtēs

vĭrūmquĕ dēmēns cĭnĕrĭbūs tŭīs quaērīs.

Prŭrīrĕ quīd sī Sāttĭaē vĕlīt sāxūm?

Quīs cōniŭgēm tē, quīs vŏcābĭt ūxōrēm,

Phĭlŏmēlŭs āviām quām vŏcāvĕrāt nūpēr?

Quōd sī cădāvĕr ēxĭgēs tŭūm scālpī,

stērnātŭr Ăchŏrĭ dē trĭclīnĭō lēctūs,

thălāssĭōnēm quī tŭūm dĕcēt sōlūs,

ūstōrquĕ taēdās praēfĕrāt nŏvaē nūptaē:

īntrāre ĭn īstūm sōlă fāx pŏtēst cūnnūm.

XCIV

Ēssĕ nĕgās cōctūm lĕpŏrēm pōscīsquĕ flăgēllă.

Māvīs, Rūfĕ, cŏcūm ‖ scīndĕrĕ quām lĕpŏrēm.

XCV

Nūmquām dīcĭs hăvē sēd rēddīs, Naēvŏlĕ, sēmpēr,

quōd prĭŏr ēt cōrvūs ‖ dīcĕrĕ saēpĕ sŏlēt.

Cūr hōc ēxspēctās ā mē, rŏgŏ, Naēvŏlĕ, dīcās:

nām, pŭtŏ, nēc mĕlĭōr, ‖ Naēvŏlĕ, nēc prĭŏr ēs.

Praēmĭă laūdātō trĭbŭīt mĭhĭ Caēsăr ŭtērquĕ

nātōrūmquĕ dĕdīt ‖ iūră pătērnă trĭūm.

Ōrĕ lĕgōr mūltō nōtūmquĕ pĕr ōppĭdă nōmēn

nōn ēxspēctātō ‖ dāt mĭhĭ fāmă rŏgō.

Ēst ĕt ĭn hōc ălĭquīd: vīdīt mē Rōmă trĭbūnūm

ēt sĕdĕō quā tē ‖ sūscĭtăt Ōcĕănūs.

Quōt mĭhĭ Caēsărĕō fāctī sūnt mūnĕrĕ cīvēs,

nēc fămŭlōs tŏtĭdēm ‖ sūspĭcŏr ēssĕ tĭbī.

Sēd pēdīcārīs, sēd pūlchrē, Naēvŏlĕ, cēvēs.

Iām iām tū prĭŏr ēs, ‖ Naēvŏlĕ, vīncĭs: hăvē.

XCVI

Līngīs, nōn fŭtŭīs mĕām pŭēllām

ēt gārrīs quăsĭ moēchŭs ēt fŭtūtōr.

Sī tē prēndĕrŏ, Gārgĭlī, tăcēbīs.

XCVII

Nē lĕgăt hūnc Chĭŏnē, māndō tĭbĭ, Rūfĕ, lĭbēllūm

cārmĭnĕ laēsă mĕo ēst, ‖ laēdĕre ĕt īllă pŏtēst.

XCVIII

Sīt cūlūs tĭbĭ quām măcēr, rĕquīrīs?

Pēdĭcārĕ pŏtēs, Săbēllĕ, cūlō.

XCIX

Īrāscī nōstrō nōn dēbēs, Cērdŏ, lĭbēllō.

Ārs tŭă nōn vīta ēst ‖ cārmĭnĕ laēsă mĕō.

Īnnŏcŭōs pērmīttĕ sălēs. Cūr lūdĕrĕ nōbīs

nōn lĭcĕāt, lĭcŭīt ‖ sī iŭgŭlārĕ tĭbī?

C

Cūrsōrēm sēxtā tĭbĭ, Rūfĕ, rĕmīsĭmŭs hōrā

cārmĭnă quēm mădĭdūm ‖ nōstră tŭlīssĕ rĕōr:

īmbrĭbŭs īnmŏdĭcīs caēlūm nām fōrtĕ rŭēbāt.

Nōn ălĭtēr mīttī ‖ dēbŭĭt īllĕ lĭbēr.

I

Hoc tibi quidquid id est longinquis mittit ab oris

Gallia Romanae nomine dicta togae.

Hunc legis et laudas librum fortasse priorem:

illa uel haec mea sunt, quae meliora putas.

Plus sane placeat domina qui natus in urbe est:

debet enim Gallum uincere uerna liber.

II

Cuius uis fieri libelle, munus?

Festina tibi uindicem parare,

ne nigram cito raptus in culinam

cordylas madida tegas papyro

uel turis piperisue sis cucullus.

Faustini fugis in sinum? Sapisti.

Cedro nunc licet ambules perunctus

et frontis gemino decens honore

pictis luxurieris umbilicis,

et te purpura delicata uelet,

et cocco rubeat superbus index.

Illo uindice nec Probum timeto.

III

[Formonsam faciem nigro medicamine celas,

sed non formonso corpore laedis aquas.

Ipsam crede deam uerbis tibi dicere nostris:

"Aut aperi faciem, aut tunicata laua".]

IV

Romam uade, liber: si, ueneris unde, requiret,

Aemiliae dices de regione uiae.

Si, quibus in terris, qua simus in urbe, rogabit,

Corneli referas me licet esse Foro.

Cur absim, quaeret: breuiter tu multa fatere:

"Non poterat uanae taedia ferre togae".

"Quando uenit"? dicet: tu respondeto: "Poëta

exierat: ueniet, cum citharoedus erit".

V

Vis commendari sine me cursurus in urbem,

parue liber, multis, an satis unus erit?

Vnus erit, mihi crede, satis, cui non eris hospes,

Iulius, adsiduum nomen in ore meo.

Protinus hunc primae quaeres in limine Tectae:

quos tenuit Daphnis, nunc tenet ille lares.

Est illi coniunx, quae te manibusque sinuque

excipiet, tu uel puluerulentus eas.

Hos tu seu pariter siue hanc illumue priorem

uideris, hoc dices "Marcus hauere iubet",

et satis est: alios commendet epistola: peccat

qui commendandum se putat esse suis.

VI

Lux tibi post Idus numeratur tertia Maias,

Marcelline, tuis bis celebranda sacris.

Inputat aetherios ortus haec prima parenti,

libat florentes haec tibi prima genas.

Magna licet dederit iucundae munera uitae,

plus numquam patri praestitit ille dies.

VII

Centum miselli iam ualete quadrantes,

anteambulonis congiarium lassi,

quos diuidebat balneator elixus.

Quid cogitatis, o fames amicorum?

Regis superbi sportulae recesserunt.

"Nihil stropharum est: iam salarium dandum est".

VIII

"Thaida Quintus amat". "Quam Thaida"? "Thaida luscam".

Vnum oculum Thais non habet, ille duos.

IX

Versiculos in me narratur scribere Cinna.

Non scribit, cuius carmina nemo legit.

X

Constituit, Philomuse, pater tibi milia bina

menstrua perque omnis praestitit illa dies,

luxuriam premeret cum crastina semper egestas

et uitiis essent danda diurna tuis.

Idem te moriens heredem ex asse reliquit.

Exheredauit te, Philomuse, pater.

XI

Si tua nec Thais nec lusca est, Quinte, puella,

cur in te factum distichon esse putas?

Sed simile est aliquid: pro Laide Thaida dixi.

Dic mihi, quid simile est Thais et Hermione?

Tu tamen es Quintus: mutemus nomen amantis:

si non uult Quintus, Thaida Sextus amet.

XII

Vnguentum, fateor, bonum dedisti

conuiuis here, sed nihil scidisti.

Res salsa est bene olere et esurire.

Qui non cenat et unguitur, Fabulle,

hic uere mihi mortuus uidetur.

XIII

Dum non uis pisces, dum non uis carpere pullos

et plus quam patri, Naeuia, parcis apro,

accusas rumpisque cocum, tamquam omnia cruda

attulerit. Numquam sic ego crudus ero.

XIV

Romam petebat esuritor Tuccius

profectus ex Hispania.

Occurrit illi sportularum fabula:

a ponte rediit Muluio.

XV

Plus credit nemo tota quam Cordus in urbe.

"Cum sit tam pauper, quomodo"? Caecus amat.

XVI

Das gladiatores, sutorum regule, Cerdo,

quodque tibi tribuit subula, sica rapit.

Ebrius es: neque enim faceres hoc sobrius umquam,

ut uelles corio ludere, Cerdo, tuo.

Lusisti corio: sed te, mihi crede, memento

nunc in pellicula, Cerdo, tenere tua.

XVII

Circumlata diu mensis scriblita secundis

urebat nimio saeua calore manus;

sed magis ardebat Sabidi gula: protinus ergo

sufflauit buccis terque quaterque suis.

Illa quidem tepuit digitosque admittere uisa est,

sed nemo potuit tangere: merda fuit.

XVIII

Perfrixisse tuas questa est praefatio fauces.

Cum te excusaris, Maxime, quid recitas?

XIX

Proxima centenis ostenditur ursa columnis,

exornant fictae qua platanona ferae.

Huius dum patulos adludens temptat hiatus

pulcher Hylas, teneram mersit in ora manum.

Vipera sed caeco scelerata latebat in aere

uiuebatque anima deteriore fera.

Non sensit puer esse dolos, nisi dente recepto

dum perit. O facinus, falsa quod ursa fuit!

XX

Dic, Musa, quid agat Canius meus Rufus:

utrumne chartis tradit ille uicturis

legenda temporum acta Claudianorum?

An quae Neroni falsus adstruit scriptor,

an aemulatur inprobi iocos Phaedri?

Lasciuus elegis an seuerus herois?

An in cothurnis horridus Sophocleis?

An otiosus in schola poëtarum

lepore tinctos Attico sales narrat?

Hinc si recessit, porticum terit templi

an spatia carpit lentus Argonautarum?

An delicatae sole rursus Europae

inter tepentes post meridie buxos

sedet ambulatue liber acribus curis?

Titine thermis an lauatur Agrippae

an inpudici balneo Tigillini?

An rure Tulli fruitur atque Lucani?

An Pollionis dulce currit ad quartum?

An aestuantis iam profectus ad Baias

piger Lucrino nauculatur in stagno?

"Vis scire quid agat Canius tuus? Ridet".

XXI

Proscriptum famulus seruauit fronte notatus.

Non fuit haec domini uita, sed inuidia.

XXII

Dederas, Apici, bis trecenties uentri,

et adhuc supererat centies tibi laxum.

Hoc tu grauatus ut famem et sitim ferre

summa uenenum potione perduxti.

Nihil est, Apici, tibi gulosius factum.

XXIII

Omnia cum retro pueris obsonia tradas,

cur non mensa tibi ponitur a pedibus?

XXIV

Vite nocens rosa stabat moriturus ad aras

hircus, Bacche, tuis uictima grata sacris.

Quem Tuscus mactare deo cum uellet aruspex,

dixerat agresti forte rudique uiro

ut cito testiculos et acuta falce secaret,

taeter ut inmundae carnis abiret odor.

Ipse super uirides aras luctantia pronus

dum resecat cultro colla premitque manu,

ingens iratis apparuit hirnea sacris.

Occupat hanc ferro rusticus atque secat,

hoc ratus antiquos sacrorum poscere ritus

talibus et fibris numina prisca coli.

Sic, modo qui Tuscus fueras, nunc Gallus aruspex,

dum iugulas hircum, factus es ipse caper.

XXV

Si temperari balneum cupis feruens,

Faustine, quod uix Iulianus intraret,

roga lauetur rhetorem Sabineium.

Neronianas is refrigerat thermas.

XXVI

Praedia solus habes et solus, Candide, nummos,

aurea solus habes, murrina solus habes,

Massica solus habes et Opimi Caecuba solus,

et cor solus habes, solus et ingenium.

Omnia solus habes - hoc me puta uelle negare! -

uxorem sed habes, Candide, cum populo.

XXVII

Numquam me reuocas, uenias cum saepe uocatus:

ignosco, nullum si modo, Galle, uocas.

Inuitas alios: uitium est utriusque. "Quod"? inquis:

Et mihi cor non est et tibi, Galle, pudor.

XXVIII

Auriculam Mario grauiter miraris olere.

Tu facis hoc: garris, Nestor, in auriculam.

XXIX

Has cum gemina compede dedicat catenas,

Saturne, tibi Zoilus, anulos priores.

XXX

Sportula nulla datur; gratis conuiua recumbis:

dic mihi, quid Romae, Gargiliane, facis?

Vnde tibi togula est et fuscae pensio cellae?

Vnde datur quadrans? Vnde uir es Chiones?

Cum ratione licet dicas te uiuere summa,

quod uiuis, nulla cum ratione facis.

XXXI

Sunt tibi, confiteor, diffusi iugera campi

urbanique tenent praedia multa lares,

et seruit dominae numerosus debitor arcae

sustentatque tuas aurea massa dapes.

Fastidire tamen noli, Rufine, minores:

plus habuit Didymos, plus Philomelus habet.

XXXII

"Non possum uetulam"? quaeris, Matrinia: possum

et uetulam, sed tu mortua, non uetula es.

Possum Hecubam, possum Niobam, Matrinia, sed si

nondum erit illa canis, nondum erit illa lapis.

XXXIII

Ingenuam malo, sed si tamen illa negetur,

libertina mihi proxuma condicio est:

extremo est ancilla loco: sed uincet utramque,

si facie nobis haec erit ingenua.

XXXIV

Digna tuo cur sis indignaque nomine, dicam.

Frigida es et nigra es: non es et es Chione.

XXXV

Artis Phidiacae toreuma clarum

pisces aspicis: adde aquam, natabunt.

XXXVI

Quod nouus et nuper factus tibi praestat amicus,

hoc praestare iubes me, Fabiane, tibi:

horridus ut primo semper te mane salutem

per mediumque trahat me tua sella lutum,

lassus ut in thermas decuma uel serius hora

te sequar Agrippae, cum lauer ipse Titi.

Hoc per triginta merui, Fabiane, Decembres,

ut sim tiro tuae semper amicitiae?

Hoc merui, Fabiane, toga tritaque meaque,

ut nondum credas me meruisse rudem?

XXXVII

Irasci tantum felices nostis amici.

Non belle facitis, sed iuuat hoc: facite.

XXXVIII

Quae te causa trahit uel quae fiducia Romam,

Sexte? Quid aut speras aut petis inde? Refer.

"Causas" inquis "agam Cicerone disertior ipso

atque erit in triplici par mihi nemo foro".

Egit Atestinus causas et Ciuis - utrumque

noras -; sed neutri pensio tota fuit.

"Si nihil hinc ueniet, pangentur carmina nobis:

audieris, dices esse Maronis opus".

Insanis: omnes gelidis quicumque lacernis

sunt ibi, Nasones Vergiliosque uides.

"Atria magna colam". Vix tres aut quattuor ista

res aluit, pallet cetera turba fame.

"Quid faciam? Suade: nam certum est uiuere Romae".

Si bonus es, casu uiuere, Sexte, potes.

XXXIX

Iliaco similem puerum, Faustine, ministro

lusca Lycoris amat. Quam bene lusca uidet

XL (XLI)

Inserta phialae Mentoris manu ducta

lacerta uiuit et timetur argentum.

XLI (XL)

Mutua quod nobis ter quinquagena dedisti

ex opibus tantis, quas grauis arca premit,

esse tibi magnus, Telesine, uideris amicus.

Tu magnus, quod das? Immo ego, quod recipis.

XLII

Lomento rugas uteri quod condere temptas,

Polla, tibi uentrem, non mihi labra linis.

Simpliciter pateat uitium fortasse pusillum:

quod tegitur, maius creditur esse malum.

XLIII

Mentiris iuuenem tinctis, Laetine, capillis,

tam subito coruus, qui modo cycnus eras.

Non omnes fallis; scit te Proserpina canum:

personam capiti detrahet illa tuo.

XLIV

Occurrit tibi nemo quod libenter,

quod, quacumque uenis, fuga est et ingens

circa te, Ligurine, solitudo?

Quid sit, scire cupis? Nimis poëta es.

Hoc ualde uitium periculosum est.

Non tigris catulis citata raptis,

non dipsas medio perusta sole,

nec sic scorpios inprobus timetur.

Nam tantos, rogo, quis ferat labores?

Et stanti legis et legis sedenti,

currenti legis et legis cacanti.

In thermas fugio: sonas ad aurem.

Piscinam peto: non licet natare.

Ad cenam propero: tenes euntem.

Ad cenam uenio: fugas sedentem.

Lassus dormio: suscitas iacentem.

Vis, quantum facias mali, uidere?

Vir iustus, probus, innocens timeris.

XLV

Fugerit an Phoebus mensas cenamque Thyestae

ignoro: fugimus nos, Ligurine, tuam.

Illa quidem lauta est dapibusque instructa superbis,

sed nihil omnino te recitante placet.

Nolo mihi ponas rhombos mullumue bilibrem

nec uolo boletos, ostrea nolo: tace.

XLVI

Exigis a nobis operam sine fine togatam:

non eo, libertum sed tibi mitto meum.

"Non est" inquis "idem". Multo plus esse probabo:

uix ego lecticam subsequar, ille feret.

In turbam incideris, cunctos umbone repellet:

inualidum est nobis ingenuumque latus.

quidlibet in causa narraueris, ipse tacebo:

at tibi tergeminum mugiet ille sophos.

Lis erit, ingenti faciet conuicia uoce:

esse pudor uetuit fortia uerba mihi.

"Ergo nihil nobis" inquis "praestabis amicus"?

Quidquid libertus, Candide, non poterit.

XLVII

Capena grandi porta qua pluit gutta

Phrygiumque Matris Almo qua lauat ferrum,

Horatiorum qua uiret sacer campus

et qua pusilli feruet Herculis fanum,

Faustine, plena Bassus ibat in reda,

omnis beati copias trahens ruris.

Illic uideres frutice nobili caules

et utrumque porrum sessilesque lactucas

pigroque uentri non inutiles betas;

illic coronam pinguibus grauem turdis

leporemque laesum Gallici canis dente

nondumque uicta lacteum faba porcum.

Nec feriatus ibat ante carrucam,

sed tuta faeno cursor oua portabat.

Vrbem petebat Bassus? Immo rus ibat.

XLVIII

Pauperis exstruxit cellam, sed uendidit Olus

praedia: nunc cellam pauperis Olus habet.

XLIX

Veientana mihi misces, ubi Massica potas:

olfacere haec malo pocula quam bibere.

L

Haec tibi, non alia, est ad cenam causa uocandi,

uersiculos recites ut, Ligurine, tuos.

Deposui soleas, adfertur protinus ingens

inter lactucas oxygarumque liber:

alter perlegitur, dum fercula prima morantur:

tertius est, nec adhuc mensa secunda uenit:

et quartum recitas et quintum denique librum.

Putidus est, totiens si mihi ponis aprum.

Quod si non scombris scelerata poëmata donas,

cenabis solus iam, Ligurine, domi.

LI

Cum faciem laudo, cum miror crura manusque,

dicere, Galla, soles "Nuda placebo magis",

et semper uitas communia balnea nobis.

Numquid, Galla, times ne tibi non placeam?

LII

Empta domus fuerat tibi, Tongiliane, ducentis:

abstulit hanc nimium casus in urbe frequens.

Conlatum est deciens. Rogo, non potes ipse uideri

incendisse tuam, Tongiliane, domum?

LIII

Et uoltu poteram tuo carere

et collo manibusque cruribusque

et mammis natibusque clunibusque,

et, ne singula persequi laborem,

tota te poteram, Chloe, carere.

LIV

Cum dare non possim quod poscis, Galla, rogantem,

multo simplicius, Galla, negare potes.

LV

Quod quacumque uenis Cosmum migrare putamus

et fluere excusso cinnama fusa uitro,

nolo peregrinis placeas tibi, Gellia, nugis.

Scis, puto, posse meum sic bene olere canem.

LVI

Sit cisterna mihi quam uinea malo Rauennae,

cum possim multo uendere pluris aquam.

LVII

Callidus inposuit nuper mihi copo Rauennae:

cum peterem mixtum, uendidit ille merum.

LVIII

Baiana nostri uilla, Basse, Faustini

non otiosis ordinata myrtetis

uiduaque platano tonsilique buxeto

ingrata lati spatia detinet campi,

sed rure uero barbaroque laetatur.

Hic farta premitur angulo Ceres omni

et multa fragrat testa senibus autumnis;

hic post Nouembres imminente iam bruma

seras putator horridus refert uuas.

Truces in alta ualle mugiunt tauri

uitulusque inermi fronte prurit in pugnam.

Vagatur omnis turba sordidae chortis,

argutus anser gemmeique pauones

nomenque debet quae rubentibus pinnis

et picta perdix Numidicaeque guttatae

et impiorum phasiana Colchorum;

Rhodias superbi feminas premunt galli;

sonantque turres plausibus columbarum,

gemit hinc palumbus, inde cereus turtur.

Auidi secuntur uilicae sinum porci

matremque plenam mollis agnus exspectat.

Cingunt serenum lactei focum uernae

et larga festos lucet ad lares silua.

Non segnis albo pallet otio caupo,

nec perdit oleum lubricus palaestrita,

sed tendit auidis rete subdolum turdis

tremulaue captum linea trahit piscem

aut inpeditam cassibus refert dammam.

Exercet hilares facilis hortus urbanos,

et paedagogo non iubente lasciui

parere gaudent uilico capillati,

et delicatus opere fruitur eunuchus.

Nec uenit inanis rusticus salutator:

fert ille ceris cana cum suis mella

metamque lactis Sassinate de silua;

somniculosos ille porrigit glires,

hic uagientem matris hispidae fetum,

alius coactos non amare capones.

Et dona matrum uimine offerunt texto

grandes proborum uirgines colonorum.

Facto uocatur laetus opere uicinus;

nec auara seruat crastinas dapes mensa,

uescuntur omnes ebrioque non nouit

satur minister inuidere conuiuae.

At tu sub urbe possides famem mundam

et turre ab alta prospicis meras laurus,

furem Priapo non timente securus;

et uinitorem farre pascis urbano

pictamque portas otiosus ad uillam

holus, oua, pullos, poma, caseum, mustum.

Rus hoc uocari debet, an domus longe?

LIX

Sutor Cerdo dedit tibi, culta Bononia, munus,

fullo dedit Mutinae: nunc ubi copo dabit?

LX

Cum uocer ad cenam non iam uenalis ut ante,

cur mihi non eadem quae tibi cena datur?

Ostrea tu sumis stagno saturata Lucrino,

sugitur inciso mitulus ore mihi:

sunt tibi boleti, fungos ego sumo suillos:

res tibi cum rhombo est, at mihi cum sparulo.

Aureus inmodicis turtur te clunibus implet,

ponitur in cauea mortua pica mihi.

Cur sine te ceno cum tecum, Pontice, cenem?

Sportula quod non est prosit: edamus idem.

LXI

Esse nihil dicis quidquid petis, inprobe Cinna:

si nil, Cinna, petis, nil tibi, Cinna, nego.

LXII

Centenis quod emis pueros et saepe ducenis,

quod sub rege Numa condita uina bibis,

quod constat decies tibi non spatiosa supellex,

libra quod argenti milia quinque rapit,

aurea quod fundi pretio carruca paratur,

quod pluris mula est quam domus empta tibi:

haec animo credis magno te, Quinte, parare?

Falleris: haec animus, Quinte, pusillus emit.

LXIII

Cotile, bellus homo es: dicunt hoc, Cotile, multi.

Audio: sed quid sit, dic mihi, bellus homo?

"Bellus homo est, flexos qui digerit ordine crines,

balsama qui semper, cinnama semper olet;

cantica qui Nili, qui Gaditana susurrat,

qui mouet in uarios bracchia uolsa modos;

inter femineas tota qui luce cathedras

desidet atque aliqua semper in aure sonat,

qui legit hinc illinc missas scribitque tabellas

pallia uicini qui refugit cubiti;

qui scit quam quis amet, qui per conuiuia currit,

Hirpini ueteres qui bene nouit auos".

Quid narras? Hoc est, hoc est homo, Cotile, bellus?

Res pertricosa est, Cotile, bellus homo.

LXIV

Sirenas hilarem nauigantium poenam

blandasque mortes gaudiumque crudele,

quas nemo quondam deserebat auditas,

fallax Vlixes dicitur reliquisse.

Non miror: illud, Cassiane, mirarer,

si fabulantem Canium reliquisset.

LXV

Quod spirat tenera malum mordente puella,

quod de Corycio quae uenit aura croco;

uinea quod primis cum floret cana racemis,

gramina quod redolent, quae modo carpsit ouis;

quod myrtus, quod messor Arabs, quod sucina trita,

pallidus Eoo ture quod ignis olet;

gleba quod aestiuo leuiter cum spargitur imbre,

quod madidas nardo passa corona comas:

hoc tua, saeue puer Diadumene, basia fragrant.

Quid si tota dares illa sine inuidia?

LXVI

Par scelus admisit Phariis Antonius armis:

abscidit uoltus ensis uterque sacros.

Illud, laurigeros ageres cum laeta triumphos,

hoc tibi, Roma, caput, cum loquereris, erat.

Antoni tamen est peior quam causa Pothini:

hic facinus domino praestitit, ille sibi.

LXVII

Cessatis, pueri, nihilque nostis,

Vaterno Rasinaque pigriores,

quorum per uada tarda nauigantes

lentos tinguitis ad celeuma remos.

Iam prono Phaethonte sudat Aethon

exarsitque dies et hora lassos

interiungit equos meridiana.

At uos tam placidas uagi per undas

tuta luditis otium carina.

non nautas puto uos, sed Argonautas.

LXVIII

Huc est usque tibi scriptus, matrona, libellus.

Cui sint scripta rogas interiora? Mihi.

Gymnasium, thermae, stadium est hac parte: recede.

Exuimur: nudos parce uidere uiros.

Hinc iam deposito post uina rosasque pudore,

quid dicat nescit saucia Terpsichore:

schemate nec dubio, sed aperte nominat illam

quam recipit sexto mense superba Venus,

custodem medio statuit quam uilicus horto,

opposita spectat quam proba uirgo manu.

Si bene te noui, longum iam lassa libellum

ponebas, totum nunc studiosa legis.

LXIX

Omnia quod scribis castis epigrammata uerbis

inque tuis nulla est mentula carminibus,

admiror, laudo; nihil est te sanctius uno:

at mea luxuria pagina nulla uacat.

Haec igitur nequam iuuenes facilesque puellae,

haec senior, sed quem torquet amica, legat.

At tua, Cosconi, uenerandaque sanctaque uerba

a pueris debent uirginibusque legi.

LXX

Moechus es Aufidiae, qui uir, Scaeuine, fuisti;

riualis fuerat qui tuus, ille uir est.

Cur aliena placet tibi, quae tua non placet, uxor?

Numquid securus non potes arrigere?

LXXI

Mentula cum doleat puero, tibi, Naeuole, culus,

non sum diuinus, sed scio quid facias.

LXXII

Vis futui nec uis mecum, Saufeia, lauari.

Nescio quod magnum suspicor esse nefas.

Aut tibi pannosae dependent pectore mammae

aut sulcos uteri prodere nuda times

aut infinito lacerum patet inguen hiatu

aut aliquid cunni prominet ore tui.

Sed nihil est horum, credo, pulcherrima nuda es.

Si uerum est, uitium peius habes: fatua es.

LXXIII

Dormis cum pueris mutoniatis,

et non stat tibi, Galle, quod stat illis.

Quid uis me, rogo, Phoebe, suspicari?

Mollem credere te uirum uolebam,

sed rumor negat esse te cinaedum.

LXXIV

Psilothro faciem leuas et dropace caluam.

Numquid tonsorem, Gargiliane, times?

Quid facient ungues? Nam certe non potes illos

resina Veneto nec resecare luto.

Desine, si pudor est, miseram traducere caluam:

hoc fieri cunno, Gargiliane, solet.

LXXV

Stare, Luperce, tibi iam pridem mentula desit,

luctaris demens tu tamen arrigere.

Sed nihil erucae faciunt bulbique salaces

inproba nec prosunt iam satureia tibi.

Coepisti puras opibus corrumpere buccas:

sic quoque non uiuit sollicitata Venus.

Mirari satis hoc quisquam uel credere possit,

quod non stat, magno stare, Luperce, tibi?

LXXVI

Arrigis ad uetulas, fastidis, Basse, puellas,

nec formonsa tibi sed moritura placet.

Hic, rogo, non furor est, non haec est mentula demens?

Cum possis Hecaben, non potes Andromachen!

LXXVII

Nec mullus nec te delectat, Baetice, turdus,

nec lepus est umquam nec tibi gratus aper;

nec te liba iuuant nec sectae quadra placentae,

nec Libye mittit nec tibi Phasis aues:

capparin et putri cepas allece natantis

et pulpam dubio de petasone uoras,

teque iuuant gerres et pelle melandrya cana,

resinata bibis uina, Falerna fugis.

Nescio quod stomachi uitium secretius esse

suspicor: ut quid enim, Baetice, saprophagas?

LXXVIII

Minxisti currente semel, Pauline, carina.

Meiere uis iterum? Iam Palinurus eris.

LXXIX

Rem peragit nullam Sertorius, inchoat omnes.

Hunc ego, cum futuit, non puto perficere.

LXXX

De nullo quereris, nulli maledicis, Apici:

rumor ait linguae te tamen esse malae.

LXXXI

Quid cum femineo tibi, Baetice Galle, barathro?

Haec debet medios lambere lingua uiros.

Abscisa est quare Samia tibi mentula testa,

si tibi tam gratus, Baetice, cunnus erat?

Castrandum caput est: nam sis licet inguine Gallus,

sacra tamen Cybeles decipis: ore uir es.

LXXXII

Conuiua quisquis Zoili potest esse,

Summemmianas cenet inter uxores

curtaque Ledae sobrius bibat testa:

hoc esse leuius puriusque contendo.

Iacet occupato galbinatus in lecto

cubitisque trudit hinc et inde conuiuas

effultus ostro Sericisque puluillis.

Stat exoletus suggeritque ructanti

pinnas rubentes cuspidesque lentisci,

et aestuanti tenue uentilat frigus

supina prasino concubina flabello,

fugatque muscas myrtea puer uirga.

Percurrit agili corpus arte tractatrix

manumque doctam spargit omnibus membris;

digiti crepantis signa nouit eunuchus

et delicatae sciscitator urinae

domini bibentis ebrium regit penem.

At ipse retro flexus ad pedum turbam

inter catellas anserum exta lambentis

partitur apri glandulas palaestritis

et concubino turturum natis donat;

Ligurumque nobis saxa cum ministrentur

uel cocta fumis musta Massilitanis,

Opimianum morionibus nectar

crystallinisque murrinisque propinat.

Et Cosmianis ipse fusus ampullis

non erubescit murice aureo nobis

diuidere moechae pauperis capillare.

Septunce multo deinde perditus stertit:

nos accubamus et silentium rhonchis

praestare iussi nutibus propinamus.

Hos Malchionis patimur inprobi fastus,

nec uindicari, Rufe, possumus: fellat.

LXXXIII

Vt faciam breuiora mones epigrammata, Corde.

"Fac mihi quod Chione": non potui breuius.

LXXXIV

Quid narrat tua moecha? Non puellam

dixi, Gongylion. Quid ergo? linguam.

LXXXV

Quis tibi persuasit naris abscidere moecho?

Non hac peccatum est parte, marite, tibi.

Stulte, quid egisti? Nihil hic tibi perdidit uxor,

cum sit salua tui mentula Deiphobi.

LXXXVI

Ne legeres partem lasciui, casta, libelli,

praedixi et monui: tu tamen, ecce, legis.

Sed si Panniculum spectas et, casta, Latinum, -

non sunt haec mimis inprobiora, - lege.

LXXXVII

Narrat te rumor, Chione, numquam esse fututam

atque nihil cunno purius esse tuo.

Tecta tamen non hac, qua debes, parte lauaris:

si pudor est, transfer subligar in faciem.

LXXXVIII

Sunt gemini fratres, diuersa sed inguina lingunt.

Dicite, dissimiles sunt magis an similes?

LXXXIX

Vtere lactucis et mollibus utere maluis:

nam faciem durum, Phoebe, cacantis habes.

XC

Volt, non uolt dare Galla mihi, nec dicere possum,

quod uolt et non uolt, quid sibi Galla uelit.

XCI

Cum peteret patriae missicius arua Rauennae,

semiuiro Cybeles cum grege iunxit iter.

Huic comes haerebat domini fugitiuus Achillas

insignis forma nequitiaque puer.

Hoc steriles sensere uiri: qua parte cubaret

quaerunt. Sed tacitos sensit et ille dolos:

mentitur, credunt. Somni post uina petuntur:

continuo ferrum noxia turba rapit

exciduntque senem spondae qui parte iacebat;

namque puer pluteo uindice tutus erat.

Subpositam quondam fama est pro uirgine ceruam,

at nunc pro ceruo mentula subposita est.

XCII

Vt patiar moechum rogat uxor, Galle, sed unum.

Huic ego non oculos eruo, Galle, duos?

XCIII

Cum tibi trecenti consules, Vetustilla,

et tres capilli quattuorque sint dentes,

pectus cicadae, crus colorque formicae;

rugosiorem cum geras stola frontem

et araneorum cassibus pares mammas;

cum conparata rictibus tuis ora

Niliacus habeat corcodilus angusta,

meliusque ranae garriant Rauennates,

et Atrianus dulcius culix cantet,

uideasque quantum noctuae uident mane,

et illud oleas quod uiri capellarum,

et anatis habeas orthopygium macrae,

senemque Cynicum uincat osseus cunnus;

cum te lucerna balneator extincta

admittat inter bustuarias moechas;

cum bruma mensem sit tibi per Augustum

regelare nec te pestilentia possit:

audes ducentas nupturire post mortes

uirumque demens cineribus tuis quaeris.

Prurire quid si Sattiae uelit saxum?

Quis coniugem te, quis uocabit uxorem,

Philomelus auiam quam uocauerat nuper?

Quod si cadauer exiges tuum scalpi,

sternatur Achori de triclinio lectus,

thalassionem qui tuum decet solus,

ustorque taedas praeferat nouae nuptae:

intrare in istum sola fax potest cunnum.

XCIV

Esse negas coctum leporem poscisque flagella.

Mauis, Rufe, cocum scindere quam leporem.

XCV

Numquam dicis haue sed reddis, Naeuole, semper,

quod prior et coruus dicere saepe solet.

Cur hoc exspectas a me, rogo, Naeuole, dicas:

nam, puto, nec melior, Naeuole, nec prior es.

Praemia laudato tribuit mihi Caesar uterque

natorumque dedit iura paterna trium.

Ore legor multo notumque per oppida nomen

non exspectato dat mihi fama rogo.

Est et in hoc aliquid: uidit me Roma tribunum

et sedeo qua te suscitat Oceanus.

Quot mihi Caesareo facti sunt munere ciues,

nec famulos totidem suspicor esse tibi.

Sed pedicaris, sed pulchre, Naeuole, ceues.

Iam iam tu prior es, Naeuole, uincis: haue.

XCVI

Lingis, non futuis meam puellam

et garris quasi moechus et fututor.

Si te prendero, Gargili, tacebis.

XCVII

Ne legat hunc Chione, mando tibi, Rufe, libellum

carmine laesa meo est, laedere et illa potest.

XCVIII

Sit culus tibi quam macer, requiris?

Pedicare potes, Sabelle, culo.

XCIX

Irasci nostro non debes, Cerdo, libello.

Ars tua non uita est carmine laesa meo.

Innocuos permitte sales. Cur ludere nobis

non liceat, licuit si iugulare tibi?

C

Cursorem sexta tibi, Rufe, remisimus hora

carmina quem madidum nostra tulisse reor:

imbribus inmodicis caelum nam forte ruebat.

Non aliter mitti debuit ille liber.