1
PRAEFATIO
AUSONIUS PACATO PROCONSULI
Scio mihi aput alios pro laboris modulo laudem non posse procedere. Quam tamen si tu indulseris, ut ait Afranius in Thaide «maiorem laudem quam laborem invenero». Quae lecturus es, monosyllaba sunt, quasi quaedam puncta sermonum: in quibus nullus facundiae locus est, sensuum nulla conceptio, propositio, redditio, conclusio aliaque sophistica, quae in uno versu esse non possunt, set cohaerent ita, ut circuli catenarum separati. Et simul ludicrum opusculum texui, ordiri maiuscula solitus: sed «in tenui labor, at non tenuis gloria», si probantur. Tu facies, ut sint aliquid. Nam sine te monosyllaba erunt vel si quid minus. In quibus ego, quod ad usum pertinet, lusi: quod ad molestiam, laboravi. Libello Technopaegnii nomen dedi, ne aut ludum laboranti aut artem crederes defuisse ludenti.
2
‹AUSONIUS PAULINO›
Misi ad te Technopaegnion, inertis otii mei inutile opusculum. Versiculi sunt monosyllabis coepti et monosyllabis terminati. Nec hic modo stetit scrupea difficultas, sed accessit ad miseriam concinnandi, ut idem monosyllabon, quod esset finis extremi versus, principium fieret insequentis. Dic ergo: o mora, o poena! Rem vanam quippe curavi: exigua est et fastiditur: inconexa est et implicatur: cum sit aliquid, vel nihili deprehenditur. Laboravi tamen, ut haberet aut historicon quippiam aut dialecticon: nam poeticam vel sophisticam levitatem necessitas observationis exclusit. Ad summam non est quod mireris, sed paucis litteris additis, est cuius miserearis neque aemulari velis. Et si huc quoque descenderis, maiorem molestiam capias ingenii et facundiae detrimento, quam oblectationem imitationis affectu.
3
VERSUS MONOSYLLABIS ET COEPTI ET FINITI
ITA UT A FINE VERSUS AD PRINCIPIUM RECURRATUR
Res hominum fragiles alit et regit et perimit fors,
fors dubia aeternumque labans, quam blanda fovet spes,
spes nullo finita aevo, cui terminus est mors,
mors avida, inferna mergit caligine quam nox,
nox obitura vicem, remeaverit aurea cum lux,
lux dono concessa deum, cui praevius est Sol,
Sol cui nec furto in Veneris latet armipotens Mars
Mars nullo de patre satus, quem Thraessa colit gens,
gens infrena virum, quibus in scelus omne ruit fas,
fas hominem mactare sacris; ferus iste loci mos
mos ferus audacis populi, quem nulla tenet lex,
lex naturali quam condidit imperio ius,
ius genitum pietate hominum, ius certa dei mens,
mens quae caelesti sensu rigat emeritum cor,
cor vegetum mundi instar habens, animae vigor ac vis,
vis tamen hic nulla est: tantum est iocus ac nihili res.
4
VERSUS MONOSYLLABIS TERMINATI EXORDIO LIBERO
PRAEFATIO
Ut in vetere proverbio est «sequitur vara vibiam», similium nugarum subtexo nequitiam. Et hi versiculi monosyllabis terminantur, exordio tamen libero, quamquam fine legitimo. Sed laboravi, ut quantum eius possent aput aures indulgentissimas, absurda concinerent, insulsa resiperent, hiulca congruerent, denique haberent et amara dulcedinem et inepta venerem et aspera levitatem. Quae quidem omnia, quoniam insuavis materia devenustat, lectio benigna conciliet. Tu quoque mihi tua crede securior, quippe meliora, ut, quod per adagionem coepimus, proverbio finiamus et «mutuum muli scalpant».
5
Aemula dis, naturae imitatrix, omniparens ars,
Pacato ut studeat ludus meus, esto operi dux.
Arta, inamoena licet nec congrua carminibus lex,
iudice sub tanto fandi tamen accipiet ius:
quippe et ridiculis data gloria, ni prohibet fors.
6.
DE MEMBRIS
Indicat in pueris septennia prima novus dens,
pubentes annos robustior anticipat vox.
Invicta et ventis et solibus est hominum frons.
Edurum nervi cum viscere consociant os.
Palpitat inrequies, vegetum, teres, acre, calens cor,
unde vigent sensus, dominatrix quos vegetat mens,
atque in verba refert modulata lege loquax os.
Quam validum est, hominis quota portio, caeruleum fel!
Quam tenue et molem quantam fert corpoream crus!
Pondere sub quanto nostrum moderatur iter pes!
7
DE INCONEXIS
Saepe in coniugiis fit noxia, si nimia est, dos.
Sexus uterque potens, set praevalet imperio mas.
Qui recte faciet, non qui dominatur erit rex,
Vexat amicitias et foedera dissociat lis.
Incipe, quidquid agas: pro toto est prima operis pars,
Insinuat caelo disque inserit emeritos laus.
Et disciplinis conferta est et vitiis urbs.
Urbibus in tutis munitior urbibus est arx.
Auro magnus honos, auri pretium tamen est aes.
Longa dies operosa viro, sed temperies nox,
qua caret Aethiopum plaga, pervigil, inrequies gens,
semper ubi aeterna vertigine clara manet lux.
8.
DE DIS
Sunt et caelicolum monosyllaba. Prima deum Fas,
quae Themis est Grais, post hanc Rhea, quae Latiis Ops,
tum Iovis et Consi germanus, Tartareus Dis,
et soror et coniunx fratris, regina deum, Vis,
et qui quadriiugo curru pater invehitur Sol,
quique truces belli motus ciet armipotens Mars,
quem numquam pietas, numquam bona sollicitat Pax.
Nec cultor nemorum reticebere, Maenalide Pan,
nec genius domuum, Larunda progenitus Lar,
fluminibusque Italis praepollens sulphureus Nar,
quaeque piat divum periuria, nocticolor Styx,
velivolique maris constrator leuconotos Libs,
et numquam in dubiis hominem bona destituens Spes.
9
DE CIBIS
Nec nostros reticebo cibos, quos priscus habet mos,
inritamentum quibus additur aequoreum sal.
Communis pecorique olim cibus atque homini glans,
ante equidem campis quam spicea suppeteret frux.
Mox ador atque adoris de polline pultificum far,
instruxit mensas quo quondam Romulidum plebs,
Hinc cibus, hinc potus, cum dilueretur aqua puls.
Est inter fruges morsu piper aequiperans git,
et Pelusiaco de semine plana, teres lens,
et duplici defensa putamine quinquegenus nux,
quodque cibo et potu placitum, labor acer apum, mel:
naturae liquor iste novae, cui summa natat faex.
10.
DE HISTORIIS
Solamen tibi, Phoebe, novum dedit Oebalius flos.
Flore alio reus est Narcissi morte sacer fons.
Caedis Adoneae mala gloria fulmineus sus.
Periurum Lapitham Iunonia ludificat nubs.
Ludit et Aeaciden Parnasia Delphicolae sors,
Thraeicium Libycum freta Cimmeriumque secat bos.
Non sine Hamadryadis fato cadit arborea trabs.
Quo generata Venus, Saturnia desecuit falx.
Sicca inter rupes Scythicas stetit alitibus crux:
unde Prometheo de corpore sanguineus ros
aspargit cautes et dira aconita creat cos.
Ibycus ut periit, index fuit altivolans grus.
Aeacidae ad tumulum mactata est Andromachae glos.
Carcere in Argivo Philopoemena lenta adiit mors.
Tertia opima dedit spoliatus Aremoricus Lars.
Sera venenato potu abstulit Hannibalem nex.
Res Asiae quantas leto dedit inmeritas fraus
Ultrix flagravit de rupibus Euboicis fax.
Stat Iovis ad cyathum, generat quem Dardanius Tros.
Praepetibus pinnis super aëra vectus homo Cres.
Intulit incestam tibi vim, Philomela, ferus Thrax.
Barbarus est Lydus, pellax Geta, femineus Phryx.
Fallaces Ligures, nullo situs in pretio Car.
Vellera depectit nemoralia vestifluus Ser.
Nota in portentis Thebana tricorporibus Sphinx,
Nota Caledoniis nuribus, muliebre pecus, strix.
11 .
DE VERE PRIMO
Annus ab exortu cum floriparum reserat ver,
cuncta vigent: nemus omne viret, nitet auricomum rus
et fusura umbras radicitus exigitur stirps.
Non denso ad terram lapsu glomerata fluit nix.
Florum spirat odor, Libani ceu montis honor tus.
[iam pelago volitat mercator vestifluus Ser].
12.
PER INTERROGATIONEM ET RESPONSIONEM
Quis subit in poenam capitali iudicio? vas.
Quid si lis fuerit nummaria, quis dabitur? praes.
Quis mirmilloni contenditur? Aequimanus Thraex.
Inter virtutes quod nomen Mercurio? fur.
Turibula et paterae, quae tertia vasa deum? lanx.
Cincta mari quaenam tellus creat Hippocratem? Cos.
Grex magis an regnum Minoida sollicitat? grex.
Quid praeter nubem Phaeacibus inpositum? mons.
Dic cessante cibo somno quis opimior est? glis.
Tergora dic clipeis accommoda quae faciat? glus.
Sponte ablativi casus quis rectus erit? spons.
Quadrupes oscinibus quis iungitur auspiciis? mus.
Quid fluitat pelago, quod non natat in fluvio? pix.
Bissenas partes quis continet aequipares? as.
Tertia defuerit si portio, quid reliquum? bes.
13.
DE LITTERIS MONOSYLLABIS GRAECIS AC LATINIS
Dux elementorum studiis viget in Latiis A,
et suprema notis adscribitur Argolicis Ω.
Eta quod Aeolidum quodque ‹ei› valet, hoc Latiare E.
Praesto, quod E Latium semper breve Dorica vox E.
Hoc tereti argutoque sono negat Attica gens O.
Q quod et O Graecum conpensat Romula vox O.
Littera sum iotae similis, vox plena iubens I.
Cecropiis ignota notis ferale sonans V.
Pythagorae bivium ramis pateo ambiguis Y.
Vocibus in Grais numquam ultima conspicior M.
Zeta iacens, si surgat, erit nota, quae legitur N.
Maeandrum flexusque vagos imitata vagor X.
Dividuum Betae monosyllabon Italicum B.
Non formam, at vocem Deltae gero Romuleum D.
Hostilis quae forma iugi est, hanc efficiet Π.
Ausonium si Pe scribas, ero Cecropium P.
et Rho quod Graecum, mutabitur in Latium P.
Malus ut antemnam fert vertice, sic ego sum T.
Spiritus hic, flatu tenuissima vivificans, H.
Haec tribus in Latio tantum addita nominibus, K,
praevaluit post quam Gammae vice functa prius C
atque alium pro se titulum replicata dedit, G.
Ansis cincta duabus erit cum iota, leges Φ.
In Latio numerus denarius Argolicum X.
Haec crucis effigies Palamedica porrigitur F.
Coppa fui quondam Boeotia, nunc Latium Q.
Furca tricornigera specie, paene ultima sum Ψ.
14.
GRAMMATICOMASTIX
En logodaedalia: stride modo, qui nimium trux
frivola condemnas: nequam quoque cum pretio est mers:
Ennius, ut memorat, repleat te laetificum gau.
livida mens hominum concretum felle coquat pus.
Dic, quid significent Catalepta Maronis? In his al
Celtarum posuit, sequitur non lucidius tau:
estne peregrini vox nominis an Latii sil?
Et quod germano mixtum male letiferum min?
Imperium, litem, venerem, cur una notat res?
Lyntribus in geminis constratus ponto sit an pons?
Bucolico saepes dixit Maro, cur Cicero saeps?
Vox solita et cunctis notissima, si memores lac:
cur condemnatur, ratio magis ut faciat lact?
An, Libyae ferale malum, sit Romula vox seps?
Si bonus est insons, contrarius et reus est sons?
Dives opum cur nomen habet Iove de Stygio dis?
Unde Rudinus ait «divum domus altisonum cael»?
Et cuius de more, quod adstruit «endo suam do»?
Aut de fronde loquens, cur dicit «populea frus»?
Sed quo progredior? Quae finis, quis modus et calx?
Indulge, Pacate, bonus, doctus, facilis vir.
Totum opus hoc sparsum, crinis velut Antiphilae, pax.
1
PRAEFATIO
AUSONIUS PACATO PROCONSULI
Scio mihi aput alios pro laboris modulo laudem non posse procedere. Quam tamen si tu indulseris, ut ait Afranius in Thaide «maiorem laudem quam laborem invenero». Quae lecturus es, monosyllaba sunt, quasi quaedam puncta sermonum: in quibus nullus facundiae locus est, sensuum nulla conceptio, propositio, redditio, conclusio aliaque sophistica, quae in uno versu esse non possunt, set cohaerent ita, ut circuli catenarum separati. Et simul ludicrum opusculum texui, ordiri maiuscula solitus: sed «in tenui labor, at non tenuis gloria», si probantur. Tu facies, ut sint aliquid. Nam sine te monosyllaba erunt vel si quid minus. In quibus ego, quod ad usum pertinet, lusi: quod ad molestiam, laboravi. Libello Technopaegnii nomen dedi, ne aut ludum laboranti aut artem crederes defuisse ludenti.
2
‹AUSONIUS PAULINO›
Misi ad te Technopaegnion, inertis otii mei inutile opusculum. Versiculi sunt monosyllabis coepti et monosyllabis terminati. Nec hic modo stetit scrupea difficultas, sed accessit ad miseriam concinnandi, ut idem monosyllabon, quod esset finis extremi versus, principium fieret insequentis. Dic ergo: o mora, o poena! Rem vanam quippe curavi: exigua est et fastiditur: inconexa est et implicatur: cum sit aliquid, vel nihili deprehenditur. Laboravi tamen, ut haberet aut historicon quippiam aut dialecticon: nam poeticam vel sophisticam levitatem necessitas observationis exclusit. Ad summam non est quod mireris, sed paucis litteris additis, est cuius miserearis neque aemulari velis. Et si huc quoque descenderis, maiorem molestiam capias ingenii et facundiae detrimento, quam oblectationem imitationis affectu.
3
VERSUS MONOSYLLABIS ET COEPTI ET FINITI
ITA UT A FINE VERSUS AD PRINCIPIUM RECURRATUR
Rēs hŏmĭnūm frăgĭlēs ălĭt ēt rĕgĭt ēt pĕrĭmīt fōrs,
fōrs dŭbĭa aētērnūmquĕ lăbāns, quām blāndă fŏvēt spēs,
spēs nūllō fīnīta aēvō, cuī tērmĭnŭs ēst mōrs,
mōrs ăvĭda, īnfērnā mērgīt cālīgĭnĕ quām nōx,
nōx ŏbĭtūră vĭcēm, rĕmĕāvĕrĭt aūrĕă cūm lūx,
lūx dōnō cōncēssă dĕūm, cuī praēvĭŭs ēst Sōl,
Sōl cuī nēc fūrto īn Vĕnĕrīs lătĕt ārmĭpŏtēns Mārs
Mārs nūllō dē pātrĕ sătūs, quēm Thraēssă cŏlīt gēns,
gēns īnfrēnă vĭrūm, quĭbŭs īn scĕlŭs ōmnĕ rŭīt fās,
fās hŏmĭnēm māctārĕ săcrīs; fĕrŭs īstĕ lŏcī mōs
mōs fĕrŭs aūdācīs pŏpŭlī, quēm nūllă tĕnēt lēx,
lēx nātūrālī quām cōndĭdĭt īmpĕrĭō iūs,
iūs gĕnĭtūm pĭĕtāte hŏmĭnūm, iūs cērtă dĕī mēns,
mēns quaē caēlēstī sēnsū rĭgăt ēmĕrĭtūm cōr,
cōr vĕgĕtūm mūndi īnstăr hăbēns, ănĭmaē vĭgŏr āc vīs,
vīs tămĕn hīc nūlla ēst: tāntum ēst iŏcŭs āc nĭhĭlī rēs.
4
VERSUS MONOSYLLABIS TERMINATI EXORDIO LIBERO
PRAEFATIO
Ut in vetere proverbio est «sequitur vara vibiam», similium nugarum subtexo nequitiam. Et hi versiculi monosyllabis terminantur, exordio tamen libero, quamquam fine legitimo. Sed laboravi, ut quantum eius possent aput aures indulgentissimas, absurda concinerent, insulsa resiperent, hiulca congruerent, denique haberent et amara dulcedinem et inepta venerem et aspera levitatem. Quae quidem omnia, quoniam insuavis materia devenustat, lectio benigna conciliet. Tu quoque mihi tua crede securior, quippe meliora, ut, quod per adagionem coepimus, proverbio finiamus et «mutuum muli scalpant».
5
Aēmŭlă dīs, nātūrae ĭmĭtātrīx, ōmnĭpărēns ārs,
Pācāto ūt stŭdĕāt lūdūs mĕŭs, ēsto ŏpĕrī dūx.
Ārta, ĭnămoēnă lĭcēt nēc cōngrŭă cārmĭnĭbūs lēx,
iūdĭcĕ sūb tāntō fāndī tămĕn āccĭpĭēt iūs:
quīppe ēt rīdĭcŭlīs dătă glōrĭă, nī prŏhĭbēt fōrs.
6.
DE MEMBRIS
Īndĭcăt īn pŭĕrīs sēptēnnĭă prīmă nŏvūs dēns,
pūbēntēs ānnōs rōbūstĭŏr āntĭcĭpāt vōx.
Īnvīcta ēt vēntīs ēt sōlĭbŭs ēst hŏmĭnūm frōns.
Ēdūrūm nērvī cūm vīscĕrĕ cōnsŏcĭānt ōs.
Pālpĭtăt īnrĕquĭēs, vĕgĕtūm, tĕrĕs, ācrĕ, călēns cōr,
ūndĕ vĭgēnt sēnsūs, dŏmĭnātrīx quōs vĕgĕtāt mēns,
ātque īn vērbă rĕfērt mŏdŭlātā lēgĕ lŏquāx ōs.
Quām vălĭdum ēst, hŏmĭnīs quŏtă pōrtĭŏ, caērŭlĕūm fēl!
Quām tĕnŭe ēt mōlēm quāntām fērt cōrpŏrĕām crūs!
Pōndĕrĕ sūb quāntō nōstrūm mŏdĕrātŭr ĭtēr pēs!
7
DE INCONEXIS
Saēpe īn cōniŭgĭīs fīt nōxĭă, sī nĭmĭa ēst, dōs.
Sēxŭs ŭtērquĕ pŏtēns, sēt praēvălĕt īmpĕrĭō mās.
Quī rēctē făcĭēt, nōn quī dŏmĭnātŭr ĕrīt rēx,
Vēxăt ămīcĭtĭās ēt foēdĕră dīssŏcĭāt līs.
Īncĭpĕ, quīdquĭd ăgās: prō tōto ēst prīma ŏpĕrīs pārs,
Īnsĭnŭāt caēlō dīsque īnsĕrĭt ēmĕrĭtōs laūs.
Ēt dīscīplīnīs cōnfērta ēst ēt vĭtĭīs ūrbs.
Ūrbĭbŭs īn tūtīs mūnītĭŏr ūrbĭbŭs ēst ārx.
Aūrō māgnŭs hŏnōs, aūrī prĕtĭūm tămĕn ēst aēs.
Lōngă dĭēs ŏpĕrōsă vĭrō, sēd tēmpĕrĭēs nōx,
quā cărĕt Aēthĭŏpūm plăgă, pērvĭgĭl, īnrĕquĭēs gēns,
sēmpĕr ŭbi aētērnā vērtīgĭnĕ clāră mănēt lūx.
8.
DE DIS
Sūnt ēt caēlĭcŏlūm mŏnŏsŷllăbă. Prīmă dĕūm Fās,
quaē Thĕmĭs ēst Grāīs, pōst hānc Rhĕă, quaē Lătĭīs Ōps,
tūm Iŏvĭs ēt Cōnsī gērmānūs, Tārtărĕūs Dīs,
ēt sŏrŏr ēt cōniūnx frātrīs, rēgīnă dĕūm, Vīs,
ēt quī quādrĭiŭgō cūrrū pătĕr īnvĕhĭtūr Sōl,
quīquĕ trŭcēs bēllī mōtūs cĭĕt ārmĭpŏtēns Mārs,
quēm nūmquām pĭĕtās, nūmquām bŏnă sōllĭcĭtāt Pāx.
Nēc cūltōr nĕmŏrūm rĕtĭcēbĕrĕ, Maēnălĭdē Pān,
nēc gĕnĭūs dŏmŭūm, Lārūndā prōgĕnĭtūs Lār,
flūmĭnĭbūsque Ĭtălīs praēpōllēns sūlphŭrĕūs Nār,
quaēquĕ pĭāt dīvūm pēriūrĭă, nōctĭcŏlōr Stŷx,
vēlĭvŏlīquĕ mărīs cōnstrātōr leūcŏnŏtōs Lībs,
ēt nūmquam īn dŭbĭīs hŏmĭnēm bŏnă dēstĭtŭēns Spēs.
9
DE CIBIS
Nēc nōstrōs rĕtĭcēbŏ cĭbōs, quōs prīscŭs hăbēt mōs,
īnrītāmēntūm quĭbŭs āddĭtŭr aēquŏrĕūm sāl.
Cōmmūnīs pĕcŏrīque ōlīm cĭbŭs ātque hŏmĭnī glāns,
ānte ĕquĭdēm cāmpīs quām spīcĕă sūppĕtĕrēt frūx.
Mōx ădŏr ātque ădŏrīs dē pōllĭnĕ pūltĭfĭcūm fār,
īnstrūxīt mēnsās quō quōndām Rōmŭlĭdūm plēbs,
Hīnc cĭbŭs, hīnc pōtūs, cūm dīlŭĕrētŭr ăquā pūls.
Ēst īntēr frūgēs mōrsū pĭpĕr aēquĭpĕrāns gīt,
ēt Pēlūsĭăcō dē sēmĭnĕ plānă, tĕrēs lēns,
ēt dŭplĭcī dēfēnsă pŭtāmĭnĕ quīnquĕgĕnūs nūx,
quōdquĕ cĭbo ēt pōtū plăcĭtūm, lăbŏr ācĕr ăpūm, mēl:
nātūraē lĭquŏr īstĕ nŏvaē, cuī sūmmă nătāt faēx.
10.
DE HISTORIIS
Sōlāmēn tĭbĭ, Phoēbĕ, nŏvūm dĕdĭt Oēbălĭūs flōs.
Flōre ălĭō rĕŭs ēst Nārcīssī mōrtĕ săcēr fōns.
Caēdĭs Ădōnēaē mălă glōrĭă fūlmĭnĕūs sūs.
Pēriūrūm Lăpĭthām Iūnōnĭă lūdĭfĭcāt nūbs.
Lūdĭt ĕt Aēăcĭdēn Pārnāsĭă Dēlphĭcŏlaē sōrs,
Thraēĭcĭūm Lĭbўcūm frĕtă Cīmmĕrĭūmquĕ sĕcāt bōs.
Nōn sĭne Hămādrўădīs fātō cădĭt ārbŏrĕā trābs.
Quō gĕnĕrātă Vĕnūs, Sātūrnĭă dēsĕcŭīt fālx.
Sīcca īntēr rūpēs Scўthĭcās stĕtĭt ālĭtĭbūs crūx:
ūndĕ Prŏmēthēō dē cōrpŏrĕ sānguĭnĕūs rōs
āspārgīt caūtēs ēt dīra ăcŏnītă crĕāt cōs.
Ībўcŭs ūt pĕrĭīt, īndēx fŭĭt āltĭvŏlāns grūs.
Aēăcĭdae ād tŭmŭlūm māctāta ēst Āndrŏmăchaē glōs.
Cārcĕre ĭn Ārgīvō Phĭlŏpoēmĕnă lēnta ădĭīt mōrs.
Tērtĭa ŏpīmă dĕdīt spŏlĭātŭs Ărēmŏrĭcūs Lārs.
Sēră vĕnēnātō pōtu ābstŭlĭt Hānnĭbălēm nēx.
Rēs Ăsĭaē quāntās lētō dĕdĭt īnmĕrĭtās fraūs
Ūltrīx flāgrāvīt dē rūpĭbŭs Eūbŏĭcīs fāx.
Stāt Iŏvĭs ād cўăthūm, gĕnĕrāt quēm Dārdănĭūs Trōs.
Praēpĕtĭbūs pīnnīs sŭpĕr āĕră vēctŭs hŏmō Crēs.
Īntŭlĭt īncēstām tĭbĭ vīm, Phĭlŏmēlă, fĕrūs Thrāx.
Bārbărŭs ēst Lŷdūs, pēllāx Gĕtă, fēmĭnĕūs Phrŷx.
Fāllācēs Lĭgŭrēs, nūllō sĭtŭs īn prĕtĭō Cār.
Vēllĕră dēpēctīt nĕmŏrālĭă vēstĭflŭūs Sēr.
Nōta īn pōrtēntīs Thēbānă trĭcōrpŏrĭbūs Sphīnx,
Nōtă Călēdŏnĭīs nŭrĭbūs, mŭlĭēbrĕ pĕcūs, strīx.
11 .
DE VERE PRIMO
Ānnŭs ăb ēxōrtū cūm flōrĭpărūm rĕsĕrāt vēr,
cūnctă vĭgēnt: nĕmŭs ōmnĕ vĭrēt, nĭtĕt aūrĭcŏmūm rūs
ēt fūsūra ūmbrās rādīcĭtŭs ēxĭgĭtūr stīrps.
Nōn dēnso ād tērrām lāpsū glŏmĕrātă flŭīt nīx.
Flōrūm spīrăt ŏdōr, Lĭbănī ceū mōntĭs hŏnōr tūs.
[iām pĕlăgō vŏlĭtāt mērcātōr vēstĭflŭūs Sēr].
12.
PER INTERROGATIONEM ET RESPONSIONEM
Quīs sŭbĭt īn poēnām căpĭtālī iūdĭcĭō? vās.
Quīd sī līs fŭĕrīt nūmmārĭă, quīs dăbĭtūr? praēs.
Quīs mīrmīllōnī cōntēndĭtŭr? Aēquĭmănūs Thraēx.
Īntēr vīrtūtēs quōd nōmēn Mērcŭrĭō? fūr.
Tūrĭbŭla ēt pătĕraē, quaē tērtĭă vāsă dĕūm? lānx.
Cīnctă mărī quaēnām tēllūs crĕăt Hīppŏcrătēm? Cōs.
Grēx măgĭs ān rēgnūm Mīnōĭdă sōllĭcĭtāt? grēx.
Quīd praētēr nūbēm Phaēācĭbŭs īnpŏsĭtūm? mōns.
Dīc cēssāntĕ cĭbō sōmnō quĭs ŏpīmĭŏr ēst? glīs.
Tērgŏră dīc clĭpĕīs āccōmmŏdă quaē făcĭāt? glūs.
Spōnte āblātīvī cāsūs quīs rēctŭs ĕrīt? spōns.
Quādrŭpĕs ōscĭnĭbūs quīs iūngĭtŭr aūspĭcĭīs? mūs.
Quīd flŭĭtāt pĕlăgō, quōd nōn nătăt īn flŭvĭō? pīx.
Bīssēnās pārtēs quīs cōntĭnĕt aēquĭpărēs? ās.
Tērtĭă dēfŭĕrīt sī pōrtĭŏ, quīd rĕlĭquūm? bēs.
13.
DE LITTERIS MONOSYLLABIS GRAECIS AC LATINIS
Dūx ĕlĕmēntōrūm stŭdĭīs vĭgĕt īn Lătĭīs Ā,
ēt sūprēmă nŏtīs ādscrībĭtŭr Ārgŏlĭcīs Ωˉ.
Ētă quŏd Aēŏlĭdūm quōdque ‹eī› vălĕt, hōc Lătĭāre Ē.
Praēstŏ, quŏd Ē Lătĭūm sēmpēr brĕvĕ Dōrĭcă vōx Ē.
Hōc tĕrĕti ārgūtōquĕ sŏnō nĕgăt Āttĭcă gēns Ō.
Q quŏd ĕt Ō Graēcūm cōnpēnsāt Rōmŭlă vōx Ō.
Līttĕră sūm iōtaē sĭmĭlīs, vōx plēnă iŭbēns Ī.
Cēcrŏpĭīs īgnōtă nŏtīs fērālĕ sŏnāns Vī.
Pŷthăgŏraē bĭvĭūm rāmīs pătĕo āmbĭgŭīs Ŷ.
Vōcĭbŭs īn Grāīs nūmquam ūltĭmă cōnspĭcĭōr Mī.
Zētă iăcēns, sī sūrgăt, ĕrīt nŏtă, quaē lĕgĭtūr Nī.
Maeandrum flexusque vagos imitata vagor Xī.
Dīvĭdŭūm Bētaē mŏnŏsŷllăbŏn Ītălĭcūm Bī.
Nōn fōrmam, āt vōcēm Dēltaē gĕrŏ Rōmŭlĕūm Dī.
Hōstīlīs quaē fōrmă iŭgi ēst, hānc ēffĭcĭēt Πī.
Aūsŏnĭūm sī Pē scrībās, ĕrŏ Cēcrŏpĭūm Rhō.
ēt Rhō quōd Graēcūm, mūtābĭtŭr īn Lătĭūm Pē.
Mālŭs ŭt āntēmnām fērt vērtĭcĕ, sīc ĕgŏ sūm Tī.
Spīrĭtŭs hīc, flātū tĕnŭīssĭmă vīvĭfĭcāns, Hā.
Haēc trĭbŭs īn Lătĭō tāntum āddĭtă nōmĭnĭbūs, Kā,
praēvălŭīt pōst quām Gāmmaē vĭcĕ fūnctă prĭūs Cē
ātque ălĭūm prō sē tĭtŭlūm rĕplĭcātă dĕdīt, Gē.
Ānsīs cīnctă dŭābŭs ĕrīt cūm iōtă, lĕgēs Φī.
Īn Lătĭō nŭmĕrūs dēnārĭŭs Ārgŏlĭcūm Xī.
Haēc crŭcĭs ēffĭgĭēs Pălămēdĭcă pōrrĭgĭtūr Fē.
Cōppă fŭī quōndām Boēōtĭă, nūnc Lătĭūm Qū.
Fūrcă trĭcōrnĭgĕrā spĕcĭē, paēne ūltĭmă sūm Ψī.
14.
GRAMMATICOMASTIX
Ēn lŏgŏdaēdălĭā: strīdē mŏdŏ, quī nĭmĭūm trūx
frīvŏlă cōndēmnās: nēquām quŏquĕ cūm prĕtĭo ēst mērs:
Ēnnĭŭs, ūt mĕmŏrāt, rĕplĕāt tē laētĭfĭcūm gaū.
līvĭdă mēns hŏmĭnūm cōncrētūm fēllĕ cŏquāt pūs.
Dīc, quīd sīgnĭfĭcēnt Cătălēptă Mărōnĭs? Ĭn hīs āl
Cēltārūm pŏsŭīt, sĕquĭtūr nōn lūcĭdĭūs taū:
ēstnĕ pĕrēgrīnī vōx nōmĭnĭs ān Lătĭī sīl?
Ēt quōd gērmānō mīxtūm mălĕ lētĭfĕrūm mīn?
Īmpĕrĭūm, lītēm, vĕnĕrēm, cūr ūnă nŏtāt rēs?
Lŷntrĭbŭs īn gĕmĭnīs cōnstrātūs pōntŏ sĭt ān pōns?
Būcŏlĭcō saēpēs dīxīt Mărŏ, cūr Cĭcĕrō saēps?
Vōx sŏlĭta ēt cūnctīs nōtīssĭmă, sī mĕmŏrēs lāc:
cūr cōndēmnātūr, rătĭō măgĭs ūt făcĭāt lāct?
Ān, Lĭbўaē fērālĕ mălūm, sīt Rōmŭlă vōx sēps?
Sī bŏnŭs ēst īnsōns, cōntrārĭŭs ēt rĕŭs ēst sōns?
Dīvĕs ŏpūm cūr nōmĕn hăbēt Iŏvĕ dē Stўgĭō dīs?
Ūndĕ Rŭdīnŭs ăīt «dīvūm dŏmŭs āltĭsŏnūm caēl»?
Ēt cūiūs dē mōrĕ, quŏd ādstrŭĭt «ēndŏ sŭām dō»?
Aūt dē frōndĕ lŏquēns, cūr dīcīt «pōpŭlĕā frūs»?
Sēd quō prōgrĕdĭōr? Quaē fīnīs, quīs mŏdŭs ēt cālx?
Īndūlgē, Pācātĕ, bŏnūs, dōctūs, făcĭlīs vīr.
Tōtum ŏpŭs hōc spārsūm, crīnīs vĕlŭt Āntĭphĭlaē, pāx.