Nomina carorum iam condita funere iusto,

fleta prius lacrimis, nunc memorabo modis,

nuda, sine ornatu fandique carentia cultu:

sufficit inferiis exsequialis honos.

Nenia funereis satis officiosa querellis

annua ne tacitus munera praetereas,

quae Numa cognatis sollemnia dedicat umbris,

ut gradus aut mortis postulat aut generis.

Hoc satis et tumulis, satis et telluris egenis:

voce ciere animas funeris instar habet.

Gaudent conpositi cineres sua nomina dici:

frontibus hoc scriptis et monumenta iubent.

Ille etiam, maesti cui defuit urna sepulcri,

nomine ter dicto paene sepultus erit.

At tu, quicumque es, lector, qui fata meorum

dignaris maestis conmemorare elegis,

inconcussa tuae percurras tempora vitae

et praeter iustum funera nulla fleas.

Primus in his pater Ausonius, quem ponere primum,

etsi cunctetur filius, ordo iubet.

Cura dei, placidae functus quod honore senectae

undecies binas vixit Olympiadas.

Omnia quae voluit qui prospera vidit, eidem,

optavit quidquid, contigit ut voluit:

non quia fatorum nimia indulgentia, sed quod

tam moderata illi vota fuere viro.

Quem sua contendit septem sapientibus aetas,

quorum doctrinam moribus excoluit,

viveret ut potius quam diceret arte sophorum,

quamquam et facundo non rudis ingenio.

Praeditus et vitas hominum ratione medendi

porrigere et fatis amplificare moras.

Inde et perfunctae manet haec reverentia vitae,

aetas nostra illi quod dedit hunc titulum:

ut nullum Ausonius, quem sectaretur, habebat,

sic nullum, qui se nunc imitetur, habet.

Proxima tu, genetrix Aeonia, sanguine mixto

Tarbellae matris patris et Haeduici.

Morigerae uxoris virtus cui contigit omnis,

fama pudicitiae lanificaeque manus

coniugiique fides et natos cura regendi

et gravitas comis laetaque serietas.

Aeternum placidos manes conplexa mariti,

viva torum quondam, functa fove tumulum.

Culta mihi est pietas patre primum et matre vocatis

dicere - sero id fit - tertius Arborius.

Quem primum memorare nefas mihi patre secundo,

rursum non primum ponere paene nefas.

Temperies adhibenda ............

ante alios, quamquam patre secundus erit.

Tu frater genetricis et unanimis genitori

et mihi, qui fueris, quod pater et genetrix,

qui me lactantem, puerum iuvenemque virumque

artibus ornasti, quas didicisse iuvat.

Te sibi Palladiae antetulit toga docta Tolosae,

te Narbonensis Gallia praeposuit,

ornasti cuius Latio sermone tribunal

et fora Hiberorum quaeque Novem populis.

Hinc tenus Europam fama crescente petito

Constantinopolis rhetore te viguit.

Tu per mille modos, per mille oracula fandi

doctus, facundus, tum celer atque memor.

Tu, postquam primis placui tibi traditus annis,

dixisti nato me satis esse tibi.

Me tibi, me patribus clarum decus esse professus

dictasti fatis verba notanda meis.

Ergo vale Elysiam sortitus, avuncule, sedem:

haec tibi de Musis carmina libo tuis.

Officiosa pium ne desere, pagina, munus:

maternum post hos commemoremus avum

Arborium, Haeduico ductum de stemmate nomen,

conplexum multas nobilitate domus,

qua Lugdunensis provincia quaque potentes

Haedues, Alpino quaque Vienna iugo.

Invida set nimium generique opibusque superbis

aerumna incubuit. Namque avus et genitor

proscripti, regnum cum Victorinus haberet

victor et in Tetricos reccidit imperium.

Tum profugum in terris, per quas erumpit Aturrus,

Tarbellique furor perstrepit Oceani,

grassantis dudum Fortunae tela paventem

pauperis Aemiliae condicio inplicuit.

Mox tenuis multo quaesita pecunia nisu

solamen fesso, non et opes tribuit.

Tu caeli numeros et conscia sidera fati

callebas, studium dissimulanter agens.

Non ignota tibi nostrae quoque formula vitae,

signatis quam tu condideras tabulis,

prodita non umquam, sed matris cura retexit,

sedula quod timidi cura tegebat avi.

Tu novies denos vitam cum duxeris annos,

expertus Fortis tela cavenda deae,

amissum flesti post trina decennia natum

saucius: hoc leto lumine cassus eras.

Dicebas sed te solacia longa fovere,

quod mea praecipuus fata maneret honos.

Et modo conciliis animarum mixte priorum

fata tui certe nota nepotis habes.

Sentis, quod quaestor, quod te praefectus et idem

consul honorifico munere conmemoro.

Aemiliam nunc fare aviam, pia cura nepotis,

coniunx praedicto quae fuit Arborio.

Nomen huic ioculare datum, cute fusca quod olim

aequales inter Maura vocata fuit.

Sed non atra animo, qui clarior esset olore

et non calcata qui nive candidior.

Et non deliciis ignoscere prompta pudendis

ad perpendiculum seque suosque habuit.

Haec me praereptum cunis et ab ubere matris

blanda sub austeris inbuit imperiis.

Tranquillos aviae cineres praestate quieti

aeternum manes, si pia verba loquor.

Tuque gradu generis matertera, sed vice matris

affectu nati commemoranda pio,

Aemilia, in cunis Hilari cognomen adepta,

quod laeta et pueri comis ad effigiem,

reddebas verum non dissimulanter ephebum,

more virum medicis artibus experiens.

Feminei sexus odium tibi semper et inde

crevit devotae virginitatis amor,

quae tibi septenos novies est culta per annos:

quique aevi finis, ipse pudicitiae.

Haec, quia uti mater monitis et amore fovebas,

supremis reddo filius exsequiis.

Et patruos, elegea, meos reminiscere cantu:

Contentum, tellus quem Rutupina tegit.

Magna cui et variae quaesita pecunia sortis

heredis nullo nomine tuta perit,

Raptus enim laetis et adhuc florentibus annis

trans mare et ignaris fratribus oppetiit.

Iulius in longam produxit fata senectam,

affectus damnis innumerabilibus,

qui comis blandusque et mensa commodus uncta

heredes solo nomine nos habuit.

Ambo pii, vultu similes, ioca seria mixti,

aevi fortunam non habuere parem.

Discreti quamquam tumulis et honore iacetis,

commune hoc verbi munus habete: vale.

Qui proceres veteremque volet celebrare senatum

claraque ab exortu stemmata Burdigalae,

teque tuumque genus memoret, Lucane Talisi,

moribus ornasti qui veteres proavos.

Pulcher honore oris, tranquillo pectore, comis,

facundo civis maior ab ingenio;

venatu et ruris cultu victusque nitore

omne aevum peragens, publica despiciens:

nosci inter primos cupiens, prior esse recusans,

ipse tuo vivens segregus arbitrio.

Optabas tu me generum florente iuventa:

optare hoc tantum, non et habere datum.

Vota probant superi meritisque faventia sanctis

inplent fata, viri quod voluere boni.

Et nunc perpetui sentis sub honore sepulcri,

quam reverens natae quamque tui maneam.

Caelebs namque gener haec nunc pia munera solvo:

nam et caelebs numquam desinet esse gener.

Hactenus ut caros, ita iusto funere fletos

functa piis cecinit nenia nostra modis.

Nunc, dolor atque cruces nec contrectabile fulmen,

coniugis ereptae mors memoranda mihi.

Nobilis a proavis et origine clara senatus,

moribus usque bonis clara Sabina magis,

te iuvenis primis luxi deceptus in annis

perque novem caelebs te fleo Olympiadas.

Nec licet obductum senio sopire dolorem;

semper crudescit nam mihi poena recens.

Admittunt alii solacia temporis aegri:

haec graviora facit vulnera longa dies.

Torqueo deceptos ego vita caelibe canos,

quoque magis solus, hoc mage maestus ago.

Volnus alit, quod muta domus silet et torus alget,

quod mala non cuiquam, non bona participo.

Maereo, si coniunx alii bona, maereo contra,

si mala: ad exemplum tu mihi semper ades.

Tu mihi crux ab utraque venis, sive est mala, quod tu

dissimilis fueris, seu bona, quod similis.

Non ego opes cassas et inania gaudia plango,

sed iuvenis iuveni quod mihi rapta viro:

laeta, pudica, gravis, genus inclita et inclita forma,

et dolor atque decus coniugis Ausonii.

Quae modo septenos quater inpletura Decembres,

liquisti natos, pignera nostra, duos.

Illa favore dei, sicut tua vota fuerunt,

florent, optatis accumulata bonis.

Et precor ut vigeant, tandemque superstite utroque

nuntiet hoc cineri nostra favilla tuo.

Non ego te infletum memori fraudabo querella,

primus, nate, meo nomine dicte puer.

Murmura quem primis meditantem absolvere verbis,

indolis ut plenae planximus exsequiis.

Tu gremio in proavi funus commune locatus,

invidiam tumuli ne paterere tui.

Tu quoque maturos, puer inmature, dolores

irrumpis, maesti luctus acerbus avi,

Pastor care nepos, spes cuius certa fuit res,

Hesperii patris tertia progenies,

nomine, quod casus dederat, quia fistula primum

pastorale melos concinuit genito.

Sero intellectum vitae brevis argumentum,

spiritus afflatis quod fugit e calamis.

Occidis emissae percussus pondere testae,

abiecit tecto quam manus artificis.

Non fuit artificis manus haec: manus illa cruenti

certa fuit fati, suppositura reum.

Heu, quae vota mihi, quae rumpis gaudia. Pastor!

Illa meum petiit tegula missa caput.

Dignior o, nostrae gemeres qui fata senectae et

quererere meas maestus ad exsequias!

Si qua fuit virtus, cuperet quam femina prudens

esse suam, soror hac Dryadia haud caruit,

quin etiam multas habuit. Quas sexus habere

fortior optaret nobilitasque virum:

docta satis vitamque colu famamque tueri,

docta bonos mores ipsa suosque docens.

Et verum vita cui carius unaque cura

nosse deum et fratrem diligere ante alios.

Coniuge adhuc iuvenis caruit, sed seria vitans

moribus austeras aequiperavit anus.

Produxit celerem per sena decennia vitam

inque domo ac tecto, quo pater, oppetiit.

Avitianum, Musa, germanum meum

dona querella funebri.

Minor iste natu me, sed ingenio prior

artes paternas inbibit.

Verum iuventae flore laeto perfrui

aevique supra puberis

exire metas vetuit infesta Atropos,

heu quem dolorem sauciis!

‹Heu› quanta vitae decora, quem cultum spei

germane pubes, deseris,

germane carnis lege et ortu sanguinis,

amore paene filius.

O generis clari decus, o mihi funus acerbum,

Euromi, e iuvenum lecte cohorte gener,

occidis in primae raptus mihi flore iuventae,

lactantis nati vix bene note pater.

Tu procerum de stirpe satus, praegressus et ipsos,

unde genus clarae nobilitatis erat,

ore decens, bonus ingenio, facundus et omni

dexteritate vigens praecipuusque fide.

Hoc praefecturae sedes, hoc Illyris ora

praeside te experta est, fiscus et ipse cliens.

Nil aevi brevitate tamen tibi laudis ademptum:

indole maturus, funere acerbus obis.

Et te germanum non sanguine, sed vice fratris,

Maxime, devinctum nenia nostra canet.

Coniunx namque meae tu consociate sorori

aevi fruge tui destituis viduam.

Non domus hoc tantum sensit tua, sensit acerbum

saucia pro casum curia Burdigalae,

te primore vigens, te deficiente relabens

inque Valentinum te moriente cadens.

Heu quare nato, qui fruge et flore nepotum

ereptus nobis, Maxime, non frueris?

Set frueris, divina habitat si portio manes

quaeque futura olim gaudia nosse datur.

Longior hic etiam laetorum fructus habetur,

anticipasse diu, quae modo participas.

Tu quoque sive nurus mihi nomine, vel vice natae,

Veria, supremi carmen honoris habe.

Cuius si probitas, si forma et fama fidesque

morigerae uxoris lanificaeque manus

nunc laudanda forent, procul et de manibus imis

accersenda esset vox proavi Eusebii.

Qui quoniam functo iam pridem conditus aevo,

transcripsit partes in mea verba suas:

accipe funereas, neptis defleta, querellas,

coniunx Arborii commemoranda mei,

cui parva ingentis luctus solacia linquens

destituis natos, quo magis excrucias.

At tibi dilecti ne desit cura mariti,

iuncta colis thalamo nunc monumenta tuo.

Hic, ubi primus hymen, sedes ibi maesta sepulcri:

nupta magis dici quam tumulata potes.

Nec Herculanum genitum germana mea

modulamine nenia tristi

tacitum sine honore relinquat,

super indole cuius adulti

magnae bona copia laudis.

Verum memorare magis quam

functum laudare decebit.

Decus hoc matrisque meumque

in tempore puberis aevi

vis perculit invida fati:

eheu, quem, Maxime, fructum,

facunde et musice et acer,

menti bonus, ingenio ingens,

volucer pede, corpore pulcher,

lingua catus, ore canorus!

Cape munera iusta parentum,

lacrimabilis orsa querellae,

quae funereo modulatu

tibi maestus avunculus offert.

Qui ioca laetitiamque colis, qui tristia damnas,

nec metuis quemquam nec metuendus agis,

qui nullum insidiis captas nec lite lacessis,

sed iustam et clemens vitam agis ‹et› sapiens:

tranquillos manes supremaque mitia Sancti

ore pio et verbis advenerare bonis,

militiam nullo qui turbine sedulus egit,

praeside laetatus quo Rutupinus age,

octoginta annos cuius tranquilla senectus

nullo mutavit deteriore die.

Ergo precare favens, ut qualia tempora vitae,

talia et ad manes otia Sanctus agat.

Tuque Pudentillam verbis adfare supremis,

quae famae curam, quae probitatis habes.

Nobilis haec, frugi, proba, laeta, pudica, decora,

coniugium Sancti iugiter haec habuit.

Inviolata tuens castae praeconia vitae

rexit opes proprias, otia agente viro:

non ideo exprobrans aut fronte obducta marito,

quod gereret totam femina sola domum.

Heu nimium iuvenis, sed laeta superstite nato

atque viro, patiens fata suprema obiit:

unanimis nostrae et quondam germana Sabinae

et mihi inoffenso nomine dicta soror.

Nunc etiam manes placidos pia cura retractat

atque Pudentillam fantis honore colit.

Nec iam tu, matris spes unica, ephebe Talisi,

consobrine meus, inmemoratus eris:

ereptus primis aevi florentis in annis,

iam tamen et coniunx, iam properate pater.

Festinasse putes fatum, ne funus acerbum

diceret hoc genitor, tam cito factus avus.

Notitia exilis nobis, Attusia, tecum

cumque tuo plane coniuge nulla fuit.

Verum tu nostrae soror es germana Sabinae,

adfinis quoque ‹tu›, Regule, nomen habes.

Sortitos igitur tam cara vocabula nobis

stringamus maesti carminis obsequio.

Quamvis Santonica procul in tellure iacentes

pervenit ad manes exsequialis honor.

Desinite, o veteres, Calpurnia nomina, Frugi

ut proprium hoc vestrae gentis habere decus;

nec solus semper censor Cato nec sibi solus

iustus Aristides his placeant titulis.

Nam sapiens quicumque fuit verumque fidemque

qui coluit, comitem se tibi, Censor, agat.

Tu gravis et comis cum iustitiaque remissus,

austeris doctus iungere temperiem.

Tu non adscito tibi me nec sanguine iuncto

optasti nostras consociare domos.

Nempe aliqua in nobis morum simulacra tuorum

effigies nostri praebuit ingenii;

aut iam Fortunae sic se vertigo rotabat,

ut pondus fatis tam bona vota darent.

Si quid aput manes sentis, fovet hoc tibi mentem,

quod fieri optaras, id voluisse deum.

Qui nomen vultumque patris, Pauline, gerebas,

amissi specimen qui genitoris eras;

propter quem luctus miserae decedere matris

coeperat, offerret cum tua forma patrem,

redderet et mores et moribus adderet illud,

Paulinus caruit quo pater, eloquium:

eriperis laetis et pubescentibus annis

crudaque adhuc matris pectora sollicitas.

flemus enim raptam thalami de sede sororem,

heu non maturo funere, Dryadiam:

flemus, ego in primis, qui matris avunculus ac vos

natorum tamquam diligo progeniem.

Illa manus inter genetricis et oscula patris

occidit, Hispana tu regione procul.

Quam tener et primo, nove flos, decerperis aevo,

nondum purpureas cinctus, ephebe, genas!

Quattuor ediderat nunc facta puerpera partus,

funera set tumulis iam geminata dedit.

Sit satis hoc, Pauline pater. Divisio facta est:

debetur matri cetera progenies.

Qui laetum ingenium, mores qui diligit aequos

quique fidem sancta cum pietate colit,

Paulini manes mecum veneratus amicis

inroret lacrimis, annua liba ferens.

Aequaevus, Pauline, mihi natamque sororis

indeptus thalamo: sic mihi paene gener.

Stirpis Aquitanae mater tibi: nam genitori

Cossio Vasatum, municipale genus.

Scrinia praefecti meritus, rationibus inde

praepositus Libycis praemia opima capis.

Nam correcturae tibi Tarraco Hibera tribunal

praebuit, adfectans esse clienta tibi.

Tu socrum pro matre colens adfinis haberi

non poteras, nati cum fruerere loco.

Inter concordes vixisti fidus amicos,

duodeviginti functus Olympiadas.

Te quoque Dryadiam materteram,

flebilibus modulis,

germana genitus, prope filius,

ore pio veneror,

quam thalamo taedisque iugalibus

invida mors rapuit

mutavitque torum feretri vice

exsequialis honor.

Discebas in me, matertera,

mater uti fieres.

Unde modo hoc maestum tibi defero

filius officium.

Quin et funereis amitam inpertire querellis,

Musa, Cataphroniam,

innuba devotae quae virginitatis amorem

parcaque anus coluit

et mihi quod potuit, quamvis de paupere summa,

mater uti adtribuit.

Ergo commemorata have maestumque vocata

pro genetrice vale.

Et amita Veneria properiter obiit,

cui brevia melea modifica recino:

cinis, uti placidulus ad opera vigeat,

loca tacita celeripes adeat Erebi.

Parva etiam fuit Idalia,

nomine praedita quae Paphiae

et speciem meruit Veneris.

Quae genita est mihi paene soror:

filia nam fuit haec amitae,

quam celebrat sub honore pio

nenia carmine funereo.

Aemilia ‹en›, vix nota mihi soror, accipe questus,

debent quos cineri maesta elegea tuo.

Coniunxit nostras aequaeva infantia cunas,

uno quamvis tu consule maior eras.

Invida set nimium Lachesis properata peregit

tempora et ad manes funera acerba dedit.

Praemissa ergo vale manesque verere parentum,

qui maiore aevo quique minore venit.

Ut generis clari, veterum sic femina morum

Urbica, Censoris nobilitata toro,

ingenitis pollens virtutibus auctaque et illis,

quas docuit coniunx, quas pater et genetrix

quas habuit Tanaquil, quas Pythagorea Theano,

quaeque sine exemplo pro nece functa viri.

Et tibi ‹si› fatum sic permutare dedisset,

viveret hoc nostro tempore Censor adhuc.

Set neque tu viduo longum cruciata sub aevo

protinus optato fine secuta virum.

Annua nunc maestis ferimus tibi iusta querellis,

cum genero et natis consocer Ausonius.

Nōmĭnă cārōrūm iām cōndĭtă fūnĕrĕ iūstō,

flētă prĭūs lăcrĭmīs, ‖ nūnc mĕmŏrābŏ mŏdīs,

nūdă, sĭne ōrnātū fāndīquĕ cărēntĭă cūltū:

sūffĭcĭt īnfĕrĭīs ‖ ēxsĕquĭālĭs hŏnōs.

Nēnĭă fūnĕrĕīs sătĭs ōffĭcĭōsă quĕrēllīs

ānnŭă nē tăcĭtūs ‖ mūnĕră praētĕrĕās,

quaē Nŭmă cōgnātīs sōllēmnĭă dēdĭcăt ūmbrīs,

ūt grădŭs aūt mōrtīs ‖ pōstŭlăt aūt gĕnĕrīs.

Hōc sătĭs ēt tŭmŭlīs, sătĭs ēt tēllūrĭs ĕgēnīs:

vōcĕ cĭēre ănĭmās ‖ fūnĕrĭs īnstăr hăbēt.

Gaūdēnt cōnpŏsĭtī cĭnĕrēs sŭă nōmĭnă dīcī:

frōntĭbŭs hōc scrīptīs ‖ ēt mŏnŭmēntă iŭbēnt.

Īlle ĕtĭām, maēstī cuī dēfŭĭt ūrnă sĕpūlcrī,

nōmĭnĕ tēr dīctō ‖ paēnĕ sĕpūltŭs ĕrīt.

Āt tū, quīcūmque ēs, lēctōr, quī fātă mĕōrūm

dīgnārīs maēstīs ‖ cōnmĕmŏrāre ĕlĕgīs,

īncōncūssă tŭaē pērcūrrās tēmpŏră vītaē

ēt praētēr iūstūm ‖ fūnĕră nūllă flĕās.

Prīmŭs ĭn hīs pătĕr Aūsŏnĭūs, quēm pōnĕrĕ prīmūm,

ētsī cūnctētūr ‖ fīlĭŭs, ōrdŏ iŭbēt.

Cūră dĕī, plăcĭdaē fūnctūs quŏd hŏnōrĕ sĕnēctaē

ūndĕcĭēs bīnās ‖ vīxĭt Ŏlŷmpĭădās.

Ōmnĭă quaē vŏlŭīt quī prōspĕră vīdĭt, ĕīdēm,

ōptāvīt quīdquīd, ‖ cōntĭgĭt ūt vŏlŭīt:

nōn quĭă fātōrūm nĭmĭa īndūlgēntĭă, sēd quōd

tām mŏdĕrāta īllī ‖ vōtă fŭērĕ vĭrō.

Quēm sŭă cōntēndīt sēptēm săpĭēntĭbŭs aētās,

quōrūm dōctrīnām ‖ mōrĭbŭs ēxcŏlŭīt,

vīvĕrĕt ūt pŏtĭūs quām dīcĕrĕt ārtĕ sŏphōrūm,

quāmquam ēt fācūndō ‖ nōn rŭdĭs īngĕnĭō.

Praēdĭtŭs ēt vītās hŏmĭnūm rătĭōnĕ mĕdēndī

pōrrĭgĕre ēt fātīs ‖ āmplĭfĭcārĕ mŏrās.

Īnde ēt pērfūnctaē mănĕt haēc rĕvĕrēntĭă vītaē,

aētās nōstra īllī ‖ quōd dĕdĭt hūnc tĭtŭlūm:

ūt nūllum Aūsŏnĭūs, quēm sēctārētŭr, hăbēbāt,

sīc nūllūm, quī sē ‖ nūnc ĭmĭtētŭr, hăbēt.

Prōxĭmă tū, gĕnĕtrīx Aēōnĭă, sānguĭnĕ mīxtō

Tārbēllaē mātrīs ‖ pātrĭs ĕt Haēdŭĭcī.

Mōrĭgĕrae ūxōrīs vīrtūs cuī cōntĭgĭt ōmnīs,

fāmă pŭdīcĭtĭaē ‖ lānĭfĭcaēquĕ mănūs

cōniŭgĭīquĕ fĭdēs ēt nātōs cūră rĕgēndī

ēt grăvĭtās cōmīs ‖ laētăquĕ sērĭĕtās.

Aētērnūm plăcĭdōs mānēs cōnplēxă mărītī,

vīvă tŏrūm quōndām, ‖ fūnctă fŏvē tŭmŭlūm.

Cūltă mĭhi ēst pĭĕtās pătrĕ prīmum ēt mātrĕ vŏcātīs

dīcĕrĕ - sēro īd fīt - ‖ tērtĭŭs Ārbŏrĭūs.

Quēm prīmūm mĕmŏrārĕ nĕfās mĭhĭ pātrĕ sĕcūndō,

rūrsūm nōn prīmūm ‖ pōnĕrĕ paēnĕ nĕfās.

Tēmpĕrĭēs ădhĭbēndă ............

ānte ălĭōs, quāmquām ‖ pātrĕ sĕcūndŭs ĕrīt.

Tū frātēr gĕnĕtrīcĭs ĕt ūnănĭmīs gĕnĭtōrī

ēt mĭhĭ, quī fŭĕrīs, ‖ quōd pătĕr ēt gĕnĕtrīx,

quī mē lāctāntēm, pŭĕrūm iŭvĕnēmquĕ vĭrūmquĕ

ārtĭbŭs ōrnāstī, ‖ quās dĭdĭcīssĕ iŭvāt.

Tē sĭbĭ Pāllădĭae āntĕtŭlīt tŏgă dōctă Tŏlōsaē,

tē Nārbōnēnsīs ‖ Gāllĭă praēpŏsŭīt,

ōrnāstī cūiūs Lătĭō sērmōnĕ trĭbūnāl

ēt fŏra Hĭbērōrūm ‖ quaēquĕ Nŏvēm pŏpŭlīs.

Hīnc tĕnŭs Eūrōpām fāmā crēscēntĕ pĕtītŏ

Cōnstāntīnŏpŏlīs ‖ rhētŏrĕ tē vĭgŭīt.

Tū pēr mīllĕ mŏdōs, pēr mīlle ōrācŭlă fāndī

dōctūs, fācūndūs, ‖ tūm cĕlĕr ātquĕ mĕmōr.

Tū, pōstquām prīmīs plăcŭī tĭbĭ trādĭtŭs ānnīs,

dīxīstī nātō ‖ mē sătĭs ēssĕ tĭbī.

Mē tĭbĭ, mē pătrĭbūs clārūm dĕcŭs ēssĕ prŏfēssūs

dīctāstī fātīs ‖ vērbă nŏtāndă mĕīs.

Ērgŏ văle Ēlўsĭām sōrtītŭs, ăvūncŭlĕ, sēdēm:

haēc tĭbĭ dē Mūsīs ‖ cārmĭnă lībŏ tŭīs.

Ōffĭcĭōsă pĭūm nē dēsĕrĕ, pāgĭnă, mūnūs:

mātērnūm pōst hōs ‖ cōmmĕmŏrēmŭs ăvūm

Ārbŏrĭum, Haēdŭĭcō dūctūm dē stēmmătĕ nōmēn,

cōnplēxūm mūltās ‖ nōbĭlĭtātĕ dŏmūs,

quā Lūgdūnēnsīs prōvīncĭă quāquĕ pŏtēntēs

Haēdūēs, Ālpīnō ‖ quăquĕ Viēnnă iŭgō.

Īnvĭdă sēt nĭmĭūm gĕnĕrīque ŏpĭbūsquĕ sŭpērbīs

aērūmna īncŭbŭīt. ‖ Nāmque ăvŭs ēt gĕnĭtōr

prōscrīptī, rēgnūm cūm Vīctōrīnŭs hăbērēt

vīctŏr ĕt īn Tĕtrĭcōs ‖ rēccĭdĭt īmpĕrĭūm.

Tūm prŏfŭgum īn tērrīs, pēr quās ērūmpĭt Ătūrrūs,

Tārbēllīquĕ fŭrōr ‖ pērstrĕpĭt Ōcĕănī,

grāssāntīs dūdūm Fōrtūnaē tēlă păvēntēm

paūpĕrĭs Aēmĭlĭaē ‖ cōndĭcĭo īnplĭcŭīt.

Mōx tĕnŭīs mūltō quaēsītă pĕcūnĭă nīsū

sōlāmēn fēssō, ‖ nōn ĕt ŏpēs trĭbŭīt.

Tū caēlī nŭmĕrōs ēt cōnscĭă sīdĕră fātī

cāllēbās, stŭdĭūm ‖ dīssĭmŭlāntĕr ăgēns.

Nōn īgnōtă tĭbī nōstraē quŏquĕ fōrmŭlă vītaē,

sīgnātīs quām tū ‖ cōndĭdĕrās tăbŭlīs,

prōdĭtă nōn ūmquām, sēd mātrīs cūră rĕtēxīt,

sēdŭlă quōd tĭmĭdī ‖ cūră tĕgēbăt ăvī.

Tū nŏvĭēs dēnōs vītām cūm dūxĕrĭs ānnōs,

ēxpērtūs Fōrtīs ‖ tēlă căvēndă dĕaē,

āmīssūm flēstī pōst trīnă dĕcēnnĭă nātūm

saūcĭŭs: hōc lētō ‖ lūmĭnĕ cāssŭs ĕrās.

Dīcēbās sēd tē sōlācĭă lōngă fŏvērĕ,

quōd mĕă praēcĭpŭūs ‖ fātă mănērĕt hŏnōs.

Ēt mŏdŏ cōncĭlĭīs ănĭmārūm mīxtĕ prĭōrūm

fātă tŭī cērtē ‖ nōtă nĕpōtĭs hăbēs.

Sēntīs, quōd quaēstōr, quōd tē praēfēctŭs ĕt īdēm

cōnsŭl hŏnōrĭfĭcō ‖ mūnĕrĕ cōnmĕmŏrō.

Aēmĭlĭām nūnc fāre ăvĭām, pĭă cūră nĕpōtīs,

cōniūnx praēdīctō ‖ quaē fŭĭt Ārbŏrĭō.

Nōmēn huīc iŏcŭlārĕ dătūm, cŭtĕ fūscă quŏd ōlīm

aēquālēs īntēr ‖ Maūră vŏcātă fŭīt.

Sēd nōn ātra ănĭmō, quī clārĭŏr ēssĕt ŏlōrĕ

ēt nōn cālcātā ‖ quī nĭvĕ cāndĭdĭōr.

Ēt nōn dēlĭcĭīs īgnōscĕrĕ prōmptă pŭdēndīs

ād pērpēndĭcŭlūm ‖ sēquĕ sŭōsque hăbŭīt.

Haēc mē praērēptūm cūnīs ĕt ăb ūbĕrĕ mātrīs

blāndă sŭb aūstērīs ‖ īnbŭĭt īmpĕrĭīs.

Trānquīllōs ăvĭaē cĭnĕrēs praēstātĕ quĭētī

aētērnūm mānēs, ‖ sī pĭă vērbă lŏquōr.

Tūquĕ grădū gĕnĕrīs mātērtĕră, sēd vĭcĕ mātrīs

āffēctū nātī ‖ cōmmĕmŏrāndă pĭō,

Aēmĭlĭa, īn cūnīs Hĭlărī cōgnōmĕn ădēptă,

quōd laēta ēt pŭĕrī ‖ cōmĭs ăd ēffĭgĭēm,

rēddēbās vērūm nōn dīssĭmŭlāntĕr ĕphēbūm,

mōrĕ vĭrūm mĕdĭcīs ‖ ārtĭbŭs ēxpĕrĭēns.

Fēmĭnĕī sēxūs ŏdĭūm tĭbĭ sēmpĕr ĕt īndĕ

crēvīt dēvōtaē ‖ vīrgĭnĭtātĭs ămōr,

quaē tĭbĭ sēptēnōs nŏvĭēs ēst cūltă pĕr ānnōs:

quīque aēvī fīnīs, ‖ īpsĕ pŭdīcĭtĭaē.

Haēc, quĭa ŭtī mātēr mŏnĭtīs ĕt ămōrĕ fŏvēbās,

sūprēmīs rēddō ‖ fīlĭŭs ēxsĕquĭīs.

Ēt pătrŭōs, ĕlĕgēă, mĕōs rĕmĭnīscĕrĕ cāntū:

Cōntēntūm, tēllūs ‖ quēm Rŭtŭpīnă tĕgīt.

Māgnă cŭi ēt vărĭaē quaēsītă pĕcūnĭă sōrtīs

hērēdīs nūllō ‖ nōmĭnĕ tūtă pĕrīt,

Rāptŭs ĕnīm laētīs ĕt ădhūc flōrēntĭbŭs ānnīs

trāns măre ĕt īgnārīs ‖ frātrĭbŭs ōppĕtĭīt.

Iūlĭŭs īn lōngām prōdūxīt fātă sĕnēctām,

āffēctūs dāmnīs ‖ īnnŭmĕrābĭlĭbūs,

quī cōmīs blāndūsque ēt mēnsā cōmmŏdŭs ūnctā

hērēdēs sōlō ‖ nōmĭnĕ nōs hăbŭīt.

Āmbŏ pĭī, vūltū sĭmĭlēs, iŏcă sērĭă mīxtī,

aēvī fōrtūnām ‖ nōn hăbŭērĕ părēm.

Dīscrētī quāmquām tŭmŭlīs ĕt hŏnōrĕ iăcētīs,

cōmmūne hōc vērbī ‖ mūnŭs hăbētĕ: vălē.

Quī prŏcĕrēs vĕtĕrēmquĕ vŏlēt cĕlĕbrārĕ sĕnātūm

clārăque ăb ēxōrtū ‖ stēmmătă Būrdĭgălaē,

tēquĕ tŭūmquĕ gĕnūs mĕmŏrēt, Lūcānĕ Tălīsī,

mōrĭbŭs ōrnāstī ‖ quī vĕtĕrēs prŏăvōs.

Pūlchĕr hŏnōre ōrīs, trānquīllō pēctŏrĕ, cōmīs,

fācūndō cīvīs ‖ māiŏr ăb īngĕnĭō;

vēnātu ēt rūrīs cūltū vīctūsquĕ nĭtōrĕ

ōmne aēvūm pĕrăgēns, ‖ pūblĭcă dēspĭcĭēns:

nōsci īntēr prīmōs cŭpĭēns, prĭŏr ēssĕ rĕcūsāns,

īpsĕ tŭō vīvēns ‖ sēgrĕgŭs ārbĭtrĭō.

Ōptābās tū mē gĕnĕrūm flōrēntĕ iŭvēntā:

ōptāre hōc tāntūm, ‖ nōn ĕt hăbērĕ dătūm.

Vōtă prŏbānt sŭpĕrī mĕrĭtīsquĕ făvēntĭă sānctīs

īnplēnt fātă, vĭrī ‖ quōd vŏlŭērĕ bŏnī.

Ēt nūnc pērpĕtŭī sēntīs sŭb hŏnōrĕ sĕpūlcrī,

quām rĕvĕrēns nātaē ‖ quāmquĕ tŭī mănĕām.

Caēlēbs nāmquĕ gĕnēr haēc nūnc pĭă mūnĕră sōlvō:

nam ēt caēlēbs nūmquām ‖ dēsĭnĕt ēssĕ gĕnēr.

Hāctĕnŭs ūt cārōs, ĭtă iūstō fūnĕrĕ flētōs

fūnctă pĭīs cĕcĭnīt ‖ nēnĭă nōstră mŏdīs.

Nūnc, dŏlŏr ātquĕ crŭcēs nēc cōntrēctābĭlĕ fūlmēn,

cōniŭgĭs ērēptaē ‖ mōrs mĕmŏrāndă mĭhī.

Nōbĭlĭs ā prŏăvīs ĕt ŏrīgĭnĕ clāră sĕnātūs,

mōrĭbŭs ūsquĕ bŏnīs ‖ clāră Săbīnă măgīs,

tē iŭvĕnīs prīmīs lūxī dēcēptŭs ĭn ānnīs

pērquĕ nŏvēm caēlēbs ‖ tē flĕo Ŏlŷmpĭădās.

Nēc lĭcĕt ōbdūctūm sĕnĭō sōpīrĕ dŏlōrēm;

sēmpēr crūdēscīt ‖ nām mĭhĭ poēnă rĕcēns.

Ādmīttūnt ălĭī sōlācĭă tēmpŏrĭs aēgrī:

haēc grăvĭōră făcīt ‖ vūlnĕră lōngă dĭēs.

Tōrquĕŏ dēcēptōs ĕgŏ vītā caēlĭbĕ cānōs,

quōquĕ măgīs sōlūs, ‖ hōc măgĕ maēstŭs ăgō.

Vōlnŭs ălīt, quōd mūtă dŏmūs sĭlĕt ēt tŏrŭs ālgēt,

quōd mălă nōn cuīquām, ‖ nōn bŏnă pārtĭcĭpō.

Maērĕŏ, sī cōniūnx ălĭī bŏnă, maērĕŏ cōntrā,

sī măla: ăd ēxēmplūm ‖ tū mĭhĭ sēmpĕr ădēs.

Tū mĭhĭ crūx ăb ŭtrāquĕ vĕnīs, sīve ēst mălă, quōd tū

dīssĭmĭlīs fŭĕrīs, ‖ seū bŏnă, quōd sĭmĭlīs.

Nōn ĕgo ŏpēs cāssās ĕt ĭnānĭă gaūdĭă plāngō,

sēd iŭvĕnīs iŭvĕnī ‖ quōd mĭhĭ rāptă vĭrō:

laētă, pŭdīcă, grăvīs, gĕnŭs īnclĭta ĕt īnclĭtă fōrmā,

ēt dŏlŏr ātquĕ dĕcūs ‖ cōniŭgĭs Aūsŏnĭī.

Quaē mŏdŏ sēptēnōs quătĕr īnplētūră Dĕcēmbrēs,

līquīstī nātōs, ‖ pīgnĕră nōstră, dŭōs.

Īllă făvōrĕ dĕī, sīcūt tŭă vōtă fŭērūnt,

flōrēnt, ōptātīs ‖ āccŭmŭlātă bŏnīs.

Ēt prĕcŏr ūt vĭgĕānt, tāndēmquĕ sŭpērstĭte ŭtrōquĕ

nūntĭĕt hōc cĭnĕrī ‖ nōstră făvīllă tŭō.

Nōn ĕgŏ te īnflētūm mĕmŏrī fraūdābŏ quĕrēllā,

prīmūs, nātĕ, mĕō ‖ nōmĭnĕ dīctĕ pŭēr.

Mūrmŭră quēm prīmīs mĕdĭtāntem ābsōlvĕrĕ vērbīs,

īndŏlĭs ūt plēnaē ‖ plānxĭmŭs ēxsĕquĭīs.

Tū grĕmĭo īn prŏăvī fūnūs cōmmūnĕ lŏcātūs,

īnvĭdĭām tŭmŭlī ‖ nē pătĕrērĕ tŭī.

Tū quŏquĕ mātūrōs, pŭĕr īnmātūrĕ, dŏlōrēs

īrrūmpīs, maēstī ‖ lūctŭs ăcērbŭs ăvī,

Pāstōr cārĕ nĕpōs, spēs cūiūs cērtă fŭīt rēs,

Hēspĕrĭī pātrīs ‖ tērtĭă prōgĕnĭēs,

nōmĭnĕ, quōd cāsūs dĕdĕrāt, quĭă fīstŭlă prīmūm

pāstōrālĕ mĕlōs ‖ cōncĭnŭīt gĕnĭtō.

Sēro īntēllēctūm vītaē brĕvĭs ārgūmēntūm,

spīrĭtŭs āfflātīs ‖ quōd fŭgĭt ē călămīs.

Ōccĭdĭs ēmīssaē pērcūssūs pōndĕrĕ tēstaē,

ābĭĕcīt tēctō ‖ quām mănŭs ārtĭfĭcīs.

Nōn fŭĭt ārtĭfĭcīs mănŭs haēc: mănŭs īllă crŭēntī

cērtă fŭīt fātī, ‖ sūppŏsĭtūră rĕūm.

Heū, quaē vōtă mĭhī, quaē rūmpīs gaūdĭă. Pāstōr!

Īllă mĕūm pĕtĭīt ‖ tēgŭlă mīssă căpūt.

Dīgnĭŏr ō, nōstraē gĕmĕrēs quī fātă sĕnēctae ēt

quērērērĕ mĕās ‖ maēstŭs ăd ēxsĕquĭās!

Sī quă fŭīt vīrtūs, cŭpĕrēt quām fēmĭnă prūdēns

ēssĕ sŭām, sŏrŏr hāc ‖ Drŷădĭa haūd cărŭīt,

quīn ĕtĭām mūltās hăbŭīt. Quās sēxŭs hăbērĕ

fōrtĭŏr ōptārēt ‖ nōbĭlĭtāsquĕ vĭrūm:

dōctă sătīs vītāmquĕ cŏlū fāmāmquĕ tŭērī,

dōctă bŏnōs mōrēs ‖ īpsă sŭōsquĕ dŏcēns.

Ēt vērūm vītā cuī cārĭŭs ūnăquĕ cūră

nōssĕ dĕum ēt frātrēm ‖ dīlĭgĕre ānte ălĭōs.

Cōniŭge ădhūc iŭvĕnīs cărŭīt, sēd sērĭă vītāns

mōrĭbŭs aūstērās ‖ aēquĭpĕrāvĭt ănūs.

Prōdūxīt cĕlĕrēm pēr sēnă dĕcēnnĭă vītām

īnquĕ dŏmo āc tēctō, ‖ quō pătĕr, ōppĕtĭīt.

Āvītĭānūm, Mūsă, gērmānūm mĕūm

dōnā quĕrēllā fūnĕbrī.

Mĭnŏr īstĕ nătū mĕ, sĕd īngĕnĭō prĭōr

ārtēs pătērnās īnbĭbīt.

Vĕrūm iŭvēntaē flōrĕ laētō pērfrŭī

aēvīquĕ sūprā pūbĕrīs

ēxīrĕ mētās vĕtŭĭt īnfēsta Ātrŏpōs,

heū quēm dŏlōrēm saūcĭīs!

‹Heū› quāntă vītaē dĕcŏră, quēm cūltūm spĕī

gērmānĕ pūbēs, dēsĕrīs,

gērmānĕ cārnīs lēge ĕt ōrtū sānguĭnīs,

ămōrĕ paēnĕ fīlĭūs.

Ō gĕnĕrīs clārī dĕcŭs, ō mĭhĭ fūnŭs ăcērbūm,

Eūrōmi, ē iŭvĕnūm ‖ lēctĕ cŏhōrtĕ gĕnēr,

ōccĭdĭs īn prīmaē rāptūs mĭhĭ flōrĕ iŭvēntaē,

lāctāntīs nātī ‖ vīx bĕnĕ nōtĕ pătēr.

Tū prŏcĕrūm dē stīrpĕ sătūs, praēgrēssŭs ĕt īpsōs,

ūndĕ gĕnūs clāraē ‖ nōbĭlĭtātĭs ĕrāt,

ōrĕ dĕcēns, bŏnŭs īngĕnĭō, fācūndŭs ĕt ōmnī

dēxtĕrĭtātĕ vĭgēns ‖ praēcĭpŭūsquĕ fĭdē.

Hōc praēfēctūraē sēdēs, hōc Īllўrĭs ōră

praēsĭdĕ te ēxpērta ēst, ‖ fīscŭs ĕt īpsĕ clĭēns.

Nīl aēvī brĕvĭtātĕ tămēn tĭbĭ laūdĭs ădēmptūm:

īndŏlĕ mātūrūs, ‖ fūnĕre ăcērbŭs ŏbīs.

Ēt tē gērmānūm nōn sānguĭnĕ, sēd vĭcĕ frātrīs,

Māxĭmĕ, dēvīnctūm ‖ nēnĭă nōstră cănēt.

Cōniūnx nāmquĕ mĕaē tū cōnsŏcĭātĕ sŏrōrī

aēvī frūgĕ tŭī ‖ dēstĭtŭīs vĭdŭām.

Nōn dŏmŭs hōc tāntūm sēnsīt tŭă, sēnsĭt ăcērbūm

saūcĭă prō cāsūm ‖ cūrĭă Būrdĭgălaē,

tē prīmōrĕ vĭgēns, tē dēfĭcĭēntĕ rĕlābēns

īnquĕ Vălēntīnūm ‖ tē mŏrĭēntĕ cădēns.

Heū quārē nātō, quī frūge ēt flōrĕ nĕpōtūm

ērēptūs nōbīs, ‖ Māxĭmĕ, nōn frŭĕrīs?

Sēt frŭĕrīs, dīvīna hăbĭtāt sī pōrtĭŏ mānēs

quaēquĕ fŭtūra ōlīm ‖ gaūdĭă nōssĕ dătūr.

Lōngĭŏr hīc ĕtĭām laētōrūm frūctŭs hăbētūr,

āntĭcĭpāssĕ dĭū, ‖ quaē mŏdŏ pārtĭcĭpās.

Tū quŏquĕ sīvĕ nŭrūs mĭhĭ nōmĭnĕ, vēl vĭcĕ nātaē,

Vērĭă, sūprēmī ‖ cārmĕn hŏnōrĭs hăbē.

Cūiūs sī prŏbĭtās, sī fōrma ēt fāmă fĭdēsquĕ

mōrĭgĕrae ūxōrīs ‖ lānĭfĭcaēquĕ mănūs

nūnc laūdāndă fŏrēnt, prŏcŭl ēt dē mānĭbŭs īmīs

āccērsēnda ēssēt ‖ vōx prŏăvi Eūsĕbĭī.

Quī quŏnĭām fūnctō iām prīdēm cōndĭtŭs aēvō,

trānscrīpsīt pārtēs ‖ īn mĕă vērbă sŭās:

āccĭpĕ fūnĕrĕās, nēptīs dēflētă, quĕrēllās,

cōniūnx Ārbŏrĭī ‖ cōmmĕmŏrāndă mĕī,

cuī pārva īngēntīs lūctūs sōlācĭă līnquēns

dēstĭtŭīs nātōs, ‖ quō măgĭs ēxcrŭcĭās.

Āt tĭbĭ dīlēctī nē dēsīt cūră mărītī,

iūnctă cŏlīs thălămō ‖ nūnc mŏnŭmēntă tŭō.

Hīc, ŭbĭ prīmŭs hўmēn, sēdēs ĭbĭ maēstă sĕpūlcrī:

nūptă măgīs dīcī ‖ quām tŭmŭlātă pŏtēs.

Nĕc Hērcŭlānūm gĕnĭtūm gērmānā mĕā

mŏdŭlāmĭnĕ nēnĭă trīstī

tăcĭtūm sĭne hŏnōrĕ rĕlīnquāt,

sŭpĕr īndŏlĕ cūiŭs ădūltī

māgnaē bŏnă cōpĭă laūdīs.

Vērūm mĕmŏrārĕ măgīs quām

fūnctūm laūdārĕ dĕcēbīt.

Dĕcŭs hōc mātrīsquĕ mĕūmquĕ

īn tēmpŏrĕ pūbĕrĭs aēvī

vīs pērcŭlĭt īnvĭdă fātī:

ēheū, quēm, Māxĭmĕ, frūctūm,

fācūnde ēt mūsĭce ĕt ācēr,

mēntī bŏnŭs, īngĕnĭo īngēns,

vŏlŭcēr pĕdĕ, cōrpŏrĕ pūlchēr,

līnguā cătŭs, ōrĕ cănōrūs!

Căpĕ mūnĕră iūstă părēntūm,

lăcrĭmābĭlĭs ōrsă quĕrēllaē,

quaē fūnĕrĕō mŏdŭlātū

tĭbĭ maēstŭs ăvūncŭlŭs ōffērt.

Quī iŏcă laētĭtĭāmquĕ cŏlīs, quī trīstĭă dāmnās,

nēc mĕtŭīs quēmquām ‖ nēc mĕtŭēndŭs ăgīs,

quī nūllum īnsĭdĭīs cāptās nēc lītĕ lăcēssīs,

sēd iūstam ēt clēmēns ‖ vītam ăgĭs ‹ēt› săpĭēns:

trānquīllōs mānēs sūprēmăquĕ mītĭă Sānctī

ōrĕ pĭo ēt vērbīs ‖ ādvĕnĕrārĕ bŏnīs,

mīlĭtĭām nūllō quī tūrbĭnĕ sēdŭlŭs ēgīt,

praēsĭdĕ laētātūs ‖ quō Rŭtŭpīnŭs ăgĕ,

ōctōgīnta ānnōs cūiūs trānquīllă sĕnēctūs

nūllō mūtāvīt ‖ dētĕrĭōrĕ dĭē.

Ērgŏ prĕcārĕ făvēns, ūt quālĭă tēmpŏră vītaē,

tālĭa ĕt ād mānēs ‖ ōtĭă Sānctŭs ăgāt.

Tūquĕ Pŭdēntīllām vērbīs ādfārĕ sŭprēmīs,

quaē fāmaē cūrām, ‖ quaē prŏbĭtātĭs hăbēs.

Nōbĭlĭs haēc, frūgī, prŏbă, laētă, pŭdīcă, dĕcōră,

cōniŭgĭūm Sānctī ‖ iūgĭtĕr haēc hăbŭīt.

Īnvĭŏlātă tŭēns cāstaē praēcōnĭă vītaē

rēxĭt ŏpēs prŏprĭās, ‖ ōtĭa ăgēntĕ vĭrō:

nōn ĭdĕo ēxprōbrāns aūt frōnte ōbdūctă mărītō,

quōd gĕrĕrēt tōtām ‖ fēmĭnă sōlă dŏmūm.

Heū nĭmĭūm iŭvĕnīs, sēd laētă sŭpērstĭtĕ nātō

ātquĕ vĭrō, pătĭēns ‖ fātă sŭprēma ŏbĭīt:

ūnănĭmīs nōstrae ēt quōndām gērmānă Săbīnaē

ēt mĭhi ĭnōffēnsō ‖ nōmĭnĕ dīctă sŏrōr.

Nūnc ĕtĭām mānēs plăcĭdōs pĭă cūră rĕtrāctāt

ātquĕ Pŭdēntīllām ‖ fāntĭs hŏnōrĕ cŏlīt.

Nēc iām tū, mātrīs spēs ūnĭca, ĕphēbĕ Tălīsī,

cōnsōbrīnĕ mĕūs, ‖ īnmĕmŏrātŭs ĕrīs:

ērēptūs prīmīs aēvī flōrēntĭs ĭn ānnīs,

iām tămĕn ēt cōniūnx, ‖ iām prŏpĕrātĕ pătēr.

Fēstīnāssĕ pŭtēs fātūm, nē fūnŭs ăcērbūm

dīcĕrĕt hōc gĕnĭtōr, ‖ tām cĭtŏ fāctŭs ăvūs.

Nōtĭtĭa ēxīlīs nōbīs, Āttūsĭă, tēcūm

cūmquĕ tŭō plānē ‖ cōniŭgĕ nūllă fŭīt.

Vērūm tū nōstraē sŏrŏr ēs gērmānă Săbīnaē,

ādfīnīs quŏquĕ ‹tū›, ‖ Rēgŭlĕ, nōmĕn hăbēs.

Sōrtītōs ĭgĭtūr tām cāră vŏcābŭlă nōbīs

strīngāmūs maēstī ‖ cārmĭnĭs ōbsĕquĭō.

Quāmvīs Sāntŏnĭcā prŏcŭl īn tēllūrĕ iăcēntēs

pērvĕnĭt ād mānēs ‖ ēxsĕquĭālĭs hŏnōr.

Dēsĭnĭte, ō vĕtĕrēs, Cālpūrnĭă nōmĭnă, Frūgī

ūt prŏprĭum hōc vēstraē ‖ gēntĭs hăbērĕ dĕcūs;

nēc sōlūs sēmpēr cēnsōr Cătŏ nēc sĭbĭ sōlūs

iūstŭs Ărīstīdēs ‖ hīs plăcĕānt tĭtŭlīs.

Nām săpĭēns quīcūmquĕ fŭīt vērūmquĕ fĭdēmquĕ

quī cŏlŭīt, cŏmĭtēm ‖ sē tĭbĭ, Cēnsŏr, ăgāt.

Tū grăvĭs ēt cōmīs cūm iūstĭtĭāquĕ rĕmīssūs,

aūstērīs dōctūs ‖ iūngĕrĕ tēmpĕrĭēm.

Tū nōn ādscītō tĭbĭ mē nēc sānguĭnĕ iūnctō

ōptāstī nōstrās ‖ cōnsŏcĭārĕ dŏmōs.

Nēmpe ălĭqua īn nōbīs mōrūm sĭmŭlācră tŭōrūm

ēffĭgĭēs nōstrī ‖ praēbŭĭt īngĕnĭī;

aūt iām Fōrtūnaē sīc sē vērtīgŏ rŏtābāt,

ūt pōndūs fātīs ‖ tām bŏnă vōtă dărēnt.

Sī quĭd ăpūt mānēs sēntīs, fŏvĕt hōc tĭbĭ mēntēm,

quōd fĭĕri ōptārās, ‖ īd vŏlŭīssĕ dĕūm.

Quī nōmēn vūltūmquĕ pătrīs, Paūlīnĕ, gĕrēbās,

āmīssī spĕcĭmēn ‖ quī gĕnĭtōrĭs ĕrās;

prōptēr quēm lūctūs mĭsĕraē dēcēdĕrĕ mātrīs

coēpĕrăt, ōffērrēt ‖ cūm tŭă fōrmă pătrēm,

rēddĕrĕt ēt mōrēs ēt mōrĭbŭs āddĕrĕt īllūd,

Paūlīnūs cărŭīt ‖ quō pătĕr, ēlŏquĭūm:

ērĭpĕrīs laētīs ēt pūbēscēntĭbŭs ānnīs

crūdăque ădhūc mātrīs ‖ pēctŏră sōllĭcĭtās.

flēmŭs ĕnīm rāptām thălămī dē sēdĕ sŏrōrēm,

heū nōn mātūrō ‖ fūnĕrĕ, Drŷădĭām:

flēmŭs, ĕgo īn prīmīs, quī mātrĭs ăvūncŭlŭs āc vōs

nātōrūm tāmquām ‖ dīlĭgŏ prōgĕnĭēm.

Īllă mănūs īntēr gĕnĕtrīcĭs ĕt ōscŭlă pātrīs

ōccĭdĭt, Hīspānā ‖ tū rĕgĭōnĕ prŏcūl.

Quām tĕnĕr ēt prīmō, nŏvĕ flōs, dēcērpĕrĭs aēvō,

nōndūm pūrpŭrĕās ‖ cīnctŭs, ĕphēbĕ, gĕnās!

Quāttŭŏr ēdĭdĕrāt nūnc fāctă pŭērpĕră pārtūs,

fūnĕră sēt tŭmŭlīs ‖ iām gĕmĭnātă dĕdīt.

Sīt sătĭs hōc, Paūlīnĕ pătēr. Dīvīsĭŏ fācta ēst:

dēbētūr mātrī ‖ cētĕră prōgĕnĭēs.

Quī laētum īngĕnĭūm, mōrēs quī dīlĭgĭt aēquōs

quīquĕ fĭdēm sānctā ‖ cūm pĭĕtātĕ cŏlīt,

Paūlīnī mānēs mēcūm vĕnĕrātŭs ămīcīs

īnrōrēt lăcrĭmīs, ‖ ānnŭă lībă fĕrēns.

Aēquaēvūs, Paūlīnĕ, mĭhī nātāmquĕ sŏrōrīs

īndēptūs thălămō: ‖ sīc mĭhĭ paēnĕ gĕnēr.

Stīrpĭs Ăquītānaē mātēr tĭbĭ: nām gĕnĭtōrī

Cōssĭŏ Vāsātūm, ‖ mūnĭcĭpālĕ gĕnūs.

Scrīnĭă praēfēctī mĕrĭtūs, rătĭōnĭbŭs īndĕ

praēpŏsĭtūs Lĭbўcīs ‖ praēmĭa ŏpīmă căpīs.

Nām cōrrēctūraē tĭbĭ Tārrăco Hĭbēră trĭbūnāl

praēbŭĭt, ādfēctāns ‖ ēssĕ clĭēntă tĭbī.

Tū sōcrūm prō mātrĕ cŏlēns ādfīnĭs hăbērī

nōn pŏtĕrās, nātī ‖ cūm frŭĕrērĕ lŏcō.

Īntēr cōncōrdēs vīxīstī fīdŭs ămīcōs,

dūŏdĕvīgīntī ‖ fūnctŭs Ŏlŷmpĭădās.

Tē quŏquĕ Drŷădĭām mātērtĕrām,

flēbĭlĭbūs mŏdŭlīs,

gērmānā gĕnĭtūs, prŏpĕ fīlĭūs,

ōrĕ pĭō vĕnĕrōr,

quām thălămō taēdīsquĕ iŭgālĭbūs

īnvĭdă mōrs răpŭīt

mūtāvītquĕ tŏrūm fĕrĕtrī vĭcĕ

ēxsĕquĭālĭs hŏnōr.

Dīscēbās īn mē, mātērtĕră,

mātĕr ŭtī fĭĕrēs.

Ūndĕ mŏdo hōc maēstūm tĭbĭ dēfĕrō

fīlĭŭs ōffĭcĭūm.

Quīn ēt fūnĕrĕīs ămĭtam īnpērtīrĕ quĕrēllīs,

Mūsă, Cătāphrŏnĭām,

īnnŭbă dēvōtaē quaē vīrgĭnĭtātĭs ămōrēm

pārcăque ănūs cŏlŭīt

ēt mĭhĭ quōd pŏtŭīt, quāmvīs dē paūpĕrĕ sūmmă,

mātĕr ŭti ādtrĭbŭīt.

Ērgō cōmmĕmŏrāta hāvē maēstūmquĕ vŏcātă

prō gĕnĕtrīcĕ vălē.

Ĕt ămĭtă Vĕnĕrĭă prŏpĕrĭtĕr ŏbĭīt,

cŭĭ brĕvĭă mĕlĕă mŏdĭfĭcă rĕcĭnō:

cĭnĭs, ŭtĭ plăcĭdŭlŭs ăd ŏpĕră vĭgĕāt,

lŏcă tăcĭtă cĕlĕrĭpĕs ădĕăt Ĕrĕbī.

Pārva ĕtĭām fŭĭt Īdălĭă,

nōmĭnĕ praēdĭtă quaē Păphĭaē

ēt spĕcĭēm mĕrŭīt Vĕnĕrīs.

Quaē gĕnĭta ēst mĭhĭ paēnĕ sŏrōr:

fīlĭă nām fŭĭt haēc ămĭtaē,

quām cĕlĕbrāt sŭb hŏnōrĕ pĭō

nēnĭă cārmĭnĕ fūnĕrĕō.

Aēmĭlĭa ‹ēn›, vīx nōtă mĭhī sŏrŏr, āccĭpĕ quēstūs,

dēbēnt quōs cĭnĕrī ‖ maēsta ĕlĕgēă tŭō.

Cōniūnxīt nōstrās aēquaēva īnfāntĭă cūnās,

ūnō quāmvīs tū ‖ cōnsŭlĕ māiŏr ĕrās.

Īnvĭdă sēt nĭmĭūm Lăchĕsīs prŏpĕrātă pĕrēgīt

tēmpŏra ĕt ād mānēs ‖ fūnĕra ăcērbă dĕdīt.

Praēmīssa ērgŏ vălē mānēsquĕ vĕrērĕ părēntūm,

quī māiōre aēvō ‖ quīquĕ mĭnōrĕ vĕnīt.

Ūt gĕnĕrīs clārī, vĕtĕrūm sīc fēmĭnă mōrūm

Ūrbĭcă, Cēnsōrīs ‖ nōbĭlĭtātă tŏrō,

īngĕnĭtīs pōllēns vīrtūtĭbŭs aūctăque ĕt īllīs,

quās dŏcŭīt cōniūnx, ‖ quās pătĕr ēt gĕnĕtrīx

quās hăbŭīt Tănăquīl, quās Pŷthăgŏrēă Thĕānō,

quaēquĕ sĭne ēxēmplō ‖ prō nĕcĕ fūnctă vĭrī.

Ēt tĭbĭ ‹sī› fātūm sīc pērmūtārĕ dĕdīssēt,

vīvĕrĕt hōc nōstrō ‖ tēmpŏrĕ Cēnsŏr ădhūc.

Sēt nĕquĕ tū vĭdŭō lōngūm crŭcĭātă sŭb aēvō

prōtĭnŭs ōptātō ‖ fīnĕ sĕcūtă vĭrūm.

Ānnŭă nūnc maēstīs fĕrĭmūs tĭbĭ iūstă quĕrēllīs,

cūm gĕnĕro ēt nātīs ‖ cōnsŏcĕr Aūsŏnĭūs.