Ūltrā Saūrŏmătās fŭgĕre hīnc lĭbĕt ēt glăcĭālēm
Ōcĕănūm, quŏtĭēns ălĭquīd dē mōrĭbŭs aūdēnt
quī Cŭrĭōs sĭmŭlānt ēt Bācchānālĭă vīvūnt.
īndōctī prīmūm, quāmquām plēna ōmnĭă gŷpsō
Chrŷsīppi īnvĕnĭās; nām pērfēctīssĭmŭs hōrūm,
sī quĭs Ărīstŏtĕlēn sĭmĭlēm vēl Pīttăcŏn ēmīt
ēt iŭbĕt ārchētŷpōs plŭtĕūm sērvārĕ Clĕānthās.
frōntīs nūllă fĭdēs; quĭs ĕnīm nōn vīcŭs ăbūndāt
trīstĭbŭs ōbscēnīs? cāstīgās tūrpĭă, cūm sīs
īntēr Sōcrătĭcōs nōtīssĭmă fōssă cĭnaēdōs?
hīspĭdă mēmbră quĭdem ēt dūraē pēr brācchĭă saētaē
prōmīttūnt ātrōcem ănĭmūm, sēd pōdĭcĕ lēvī
caēdūntūr tŭmĭdaē mĕdĭcō rīdēntĕ mărīscaē.
rārūs sērmo īllīs ēt māgnă lĭbīdŏ tăcēndī
ātquĕ sŭpērcĭlĭō brĕvĭōr cŏmă. vērĭŭs ērgō
ēt măgĭs īngĕnŭē Pĕrĭbōmĭŭs; hūnc ĕgŏ fātīs
īmpŭtŏ, quī vūltū mōrbum īncēssūquĕ fătētūr.
hōrūm sīmplĭcĭtās mĭsĕrābĭlĭs, hīs fŭrŏr īpsĕ
dāt vĕnĭām; sēd pēiōrēs, quī tālĭă vērbīs
Hērcŭlĭs īnvādūnt ēt dē vīrtūtĕ lŏcūtī
clūnem ăgĭtānt. "ĕgŏ tē cēvēntēm, Sēxtĕ, vĕrēbōr?"
īnfāmīs Vārīllŭs ăīt, "quō dētĕrĭōr tē?"
lōrĭpĕdēm rēctūs dērīdĕăt, Aēthĭŏpem ālbūs.
quīs tŭlĕrīt Grācchōs dē sēdĭtĭōnĕ quĕrēntēs?
quīs caēlūm tērrīs nōn mīscĕăt ēt mărĕ caēlō
sī fūr dīsplĭcĕāt Vērrī, | hŏmĭcīdă Mĭlōnī,
Clōdĭŭs āccūsēt moēchōs, Cătĭlīnă Cĕthēgūm,
īn tăbŭlām Sūllaē sī dīcānt dīscĭpŭlī trēs?
quālĭs ĕrāt nūpēr trăgĭcō pōllūtŭs ădūltēr
cōncŭbĭtū, quī tūnc lēgēs rĕvŏcābăt ămārās
ōmnĭbŭs ātque īpsīs Vĕnĕrī Mārtīquĕ tĭmēndās,
cūm tŏt ăbōrtīvīs fēcūndām Iūlĭă vūlvām
sōlvĕrĕt ēt pătrŭō sĭmĭlēs ēffūndĕrĕt ōffās.
nōnne ĭgĭtūr iūre āc mĕrĭtō vĭtĭa ūltĭmă fīctōs
cōntēmnūnt Scaūrōs ēt cāstīgātă rĕmōrdēnt?
Nōn tŭlĭt ēx īllīs tōrvūm Lārōnĭă quēndām
clāmāntēm tŏtĭēns "ŭbĭ nūnc, lēx Iūlĭă, dōrmīs?"
ātque ĭtă sūbrīdēns: "fēlīcĭă tēmpŏră, quaē tē
mōrĭbŭs ōppōnūnt. hăbĕāt iām Rōmă pŭdōrēm:
tērtĭŭs ē caēlō cĕcĭdīt Cătŏ. sēd tămĕn ūndĕ
haēc ĕmĭs, hīrsūtō spīrānt ŏpŏbālsămă cōllō
quaē tĭbĭ? nē pŭdĕāt dŏmĭnūm mōnstrārĕ tăbērnaē.
quōd sī vēxāntūr lēgēs āc iūră, cĭtārī
ānte ōmnīs dēbēt Scāntīnĭă. rēspĭcĕ prīmūm
ēt scrūtārĕ vĭrōs, făcĭūnt nām plūră; sĕd īllōs
dēfēndīt nŭmĕrūs iūnctaēque ūmbōnĕ phălāngēs.
māgna īntēr mōllēs cōncōrdĭă. nōn ĕrĭt ūllūm
ēxēmplum īn nōstrō tām dētēstābĭlĕ sēxū.
Mēdĭă nōn lāmbīt Clŭvĭām nēc Flōră Cătūllām:
Hīspŏ sŭbīt iŭvĕnēs ēt mōrbō pāllĕt ŭtrōquĕ.
nūmquīd nōs ăgĭmūs caūsās, cīvīlĭă iūră
nōvĭmŭs aūt ūllō strĕpĭtū fŏră vēstră mŏvēmūs?
lūctāntūr paūcaē, cŏmĕdūnt cōloēphĭă paūcaē.
vōs lānām trăhĭtīs călăthīsquĕ pĕrāctă rĕfērtīs
vēllĕră, vōs tĕnŭī praēgnāntēm stāmĭnĕ fūsūm
Pēnĕlŏpē mĕlĭūs, lĕvĭūs tōrquētĭs Ărāchnē,
hōrrĭdă quālĕ făcīt rĕsĭdēns īn cōdĭcĕ paēlēx.
nōtum ēst cūr sōlō tăbŭlās īmplēvĕrĭt Hīstēr
lībērtō, dĕdĕrīt vīvūs cūr mūltă pŭēllaē.
dīvĕs ĕrīt māgnō quaē dōrmīt tērtĭă lēctō.
tū nūbe ātquĕ tăcē: dōnānt ārcānă cўlīndrōs.
dē nōbīs pōst haēc trīstīs sēntēntĭă fērtūr?
dāt vĕnĭām cōrvīs, vēxāt cēnsūră cŏlūmbās."
Fūgērūnt trĕpĭdī vēra āc mănĭfēstă cănēntēm
Stōĭcĭdaē; quĭd ĕnīm fālsī Lārōnĭă? sēd quīd
nōn făcĭēnt ălĭī, cūm tū mūltīcĭă sūmās,
Crētĭce, ĕt hānc vēstēm pŏpŭlō mīrāntĕ pĕrōrēs
īn Prŏcŭlās ēt Pōllīttās? ēst moēchă Făbūllă;
dāmnētūr, sī vīs, ĕtĭām Cārfīnĭă: tālēm
nōn sūmēt dāmnātă tŏgām. "sēd Iūlĭŭs ārdēt,
aēstŭŏ." nūdŭs ăgās: mĭnŭs ēst īnsānĭă tūrpīs.
ēn hăbĭtūm quō tē lēgēs āc iūră fĕrēntēm
vūlnĕrĭbūs crūdīs pŏpŭlūs mŏdŏ vīctŏr ĕt īllūd
mōntānūm pŏsĭtīs aūdīrēt vūlgŭs ărātrīs.
quīd nōn prōclāmēs, īn cōrpŏrĕ iūdĭcĭs īstă
sī vĭdĕās? quaēro ān dĕcĕānt mūltīcĭă tēstēm.
ācĕr ĕt īndŏmĭtūs lībērtātīsquĕ măgīstēr,
Crētĭcĕ, pērlūcēs. dĕdĭt hānc cōntāgĭŏ lābēm
ēt dăbĭt īn plūrēs, sīcūt grēx tōtŭs ĭn āgrīs
ūnīūs scăbĭē cădĭt ēt pōrrīgĭnĕ pōrcī
ūvăquĕ cōnspēctā līvōrēm dūcĭt ăb ūvā.
foēdĭŭs hōc ălĭquīd quāndōque aūdēbĭs ămīctū;
nēmŏ rĕpēntĕ fŭīt tūrpīssĭmŭs. āccĭpĭēnt tē
paūlātīm quī lōngă dŏmī rĕdĭmīcŭlă sūmūnt
frōntĭbŭs ēt tōtō pŏsŭērĕ mŏnīlĭă cōllō
ātquĕ bŏnām tĕnĕraē plācānt ābdōmĭnĕ pōrcaē
ēt māgnō crātērĕ dĕām. sēd mōrĕ sĭnīstrō
ēxăgĭtātă prŏcūl nōn īntrāt fēmĭnă līmēn:
sōlīs āră dĕaē mărĭbūs pătĕt. "ītĕ, prŏfānaē,"
clāmātūr, "nūllō gĕmĭt hīc tībīcĭnă cōrnū."
tālĭă sēcrētā cŏlŭērūnt ōrgĭă taēdā
Cēcrŏpĭām sŏlĭtī Bāptaē lāssārĕ Cŏtŷtōn.
īllĕ sŭpērcĭlĭūm mădĭdā fūlīgĭnĕ tīnctūm
ōblīquā prōdūcĭt ăcū pīngītquĕ trĕmēntīs
āttōllēns ŏcŭlōs; vĭtrĕō bĭbĭt īllĕ prĭāpō
rētĭcŭlūmquĕ cŏmīs aūrātum īngēntĭbŭs īmplēt
caērŭlĕa īndūtūs scŭtŭlāta aūt gālbĭnă rāsă
ēt pēr Iūnōnēm dŏmĭnī iūrāntĕ mĭnīstrō;
īllĕ tĕnēt spĕcŭlūm, păthĭcī gēstāmĕn Ŏthōnīs,
Āctŏrĭs Aūrūncī spŏlĭūm, quō se īllĕ vĭdēbāt
ārmātūm, cūm iām tōllī vēxīllă iŭbērēt.
rēs mĕmŏrāndă nŏvīs ānnālĭbŭs ātquĕ rĕcēntī
hīstŏrĭā, spĕcŭlūm cīvīlīs sārcĭnă bēllī.
nīmīrūm sūmmī dŭcĭs ēst ōccīdĕrĕ Gālbām
ēt cūrārĕ cŭtēm, sūmmī cōnstāntĭă cīvīs
Bēbrĭăcī cāmpīs sŏlĭum ādfēctārĕ Pălātī
ēt prēssum īn făcĭēm dĭgĭtīs ēxtēndĕrĕ pānēm,
quōd nĕc ĭn Āssўrĭō phărĕtrātă Sămērămĭs ōrbĕ
maēstă nĕc Āctĭăcā fēcīt Clĕŏpātră cărīnā.
hīc nūllūs vērbīs pŭdŏr aūt rĕvĕrēntĭă mēnsaē,
hīc tūrpīs Cўbĕlēs ēt frāctā vōcĕ lŏquēndī
lībērtās ēt crīnĕ sĕnēx fānātĭcŭs ālbō
sācrōrum āntīstēs, rārum āc mĕmŏrābĭlĕ māgnī
gūttŭrĭs ēxēmplūm cōndūcēndūsquĕ măgīstēr.
quīd tămĕn ēxspēctānt, Phrўgĭō quōs tēmpŭs ĕrāt iām
mōrĕ sŭpērvăcŭām cūltrīs ābrūmpĕrĕ cārnēm?
quādrīngēntă dĕdīt Grācchūs sēstērtĭă dōtēm
cōrnĭcĭnī, sīve hīc rēctō cāntāvĕrăt aērĕ;
sīgnātaē tăbŭlaē, dīctūm "fēlīcĭtĕr," īngēns
cēnă sĕdēt, grĕmĭō iăcŭīt nŏvă nūptă mărītī.
ō prŏcĕrēs, cēnsōre ŏpŭs ēst ăn hărūspĭcĕ nōbīs?
scīlĭcĕt hōrrērēs māiōrăquĕ mōnstră pŭtārēs,
sī mŭlĭēr vĭtŭlūm vēl sī bōs ēdĕrĕt āgnūm?
sēgmēnta ēt lōngōs hăbĭtūs ēt flāmmĕă sūmīt
ārcānō quī sācră fĕrēns nūtāntĭă lōrō
sūdāvīt clĭpĕīs āncīlĭbŭs. ō pătĕr ūrbīs,
ūndĕ nĕfās tāntūm Lătĭīs pāstōrĭbŭs? ūndĕ
haēc tĕtĭgīt, Grādīvĕ, tŭōs ūrtīcă nĕpōtēs?
trādĭtŭr ēccĕ vĭrō clārūs gĕnĕre ātque ŏpĭbūs vīr,
nēc gălĕām quāssās nēc tērrām cūspĭdĕ pūlsās
nēc quĕrĕrīs pātrī. vāde ērgo ēt cēdĕ sĕvērī
iūgĕrĭbūs cāmpī, quēm nēglĕgĭs. "ōffĭcĭūm crās
prīmō sōlĕ mĭhī pĕrăgēndum īn vāllĕ Quĭrīnī."
quaē caūsa ōffĭcĭī? "quīd quaērīs? nūbĭt ămīcūs
nēc mūltōs ădhĭbēt." lĭcĕāt mŏdŏ vīvĕrĕ, fīēnt,
fīēnt īstă pălām, cŭpĭēnt ĕt ĭn āctă rĕfērrī.
īntĕrĕā tōrmēntum īngēns nūbēntĭbŭs haērēt
quōd nĕquĕānt părĕre ēt pārtū rĕtĭnērĕ mărītōs.
sēd mĕlĭūs, quōd nīl ănĭmīs īn cōrpŏră iūrīs
nātūra īndūlgēt: stĕrĭlēs mŏrĭūntŭr, ĕt īllīs
tūrgĭdă nōn prōdēst cōndītā pŷxĭdĕ Lŷdē,
nēc prōdēst ăgĭlī pālmās praēbērĕ lŭpērcō.
vīcĭt ĕt hōc mōnstrūm tŭnĭcātī fūscĭnă Grācchī,
lūstrāvītquĕ fŭgā mĕdĭām glădĭātŏr hărēnām
ēt Căpĭtōlīnīs gĕnĕrōsĭŏr ēt Mārcēllīs
ēt Cătŭlī Paūlīquĕ mĭnōrĭbŭs ēt Făbĭīs ēt
ōmnĭbŭs ād pŏdĭūm spēctāntĭbŭs, hīs lĭcĕt īpsūm
ādmŏvĕās cūiūs tūnc mūnĕrĕ rētĭă mīsīt.
Ēsse ălĭquōs mānēs ēt sūbtērrānĕă rēgnă,
Cōcŷtum ēt Stўgĭō rānās īn gūrgĭtĕ nīgrās,
ātque ūnā trānsīrĕ vădūm tōt mīlĭă cūmbā
nēc pŭĕrī crēdūnt, nĭsĭ quī nōndum aērĕ lăvāntūr.
sēd tū vēră pŭtā: Cŭrĭūs quīd sēntĭt ĕt āmbō
Scīpĭădaē, quīd Fābrĭcĭūs mānēsquĕ Cămīllī,
quīd Crĕmĕraē lĕgĭo ēt Cānnīs cōnsūmptă iŭvēntūs,
tōt bēllōrum ănĭmaē, quŏtĭēns hīnc tālĭs ăd īllōs
ūmbră vĕnīt? cŭpĕrēnt lūstrārī, sī quă dărēntūr
sūlpŭră cūm taēdīs ēt sī fŏrĕt ūmĭdă laūrūs.
īllīc heū mĭsĕrī trādūcĭmŭr. ārmă quĭdem ūltrā
lītŏră Iūvērnaē prōmōvĭmŭs ēt mŏdŏ cāptās
Ōrcădăs āc mĭnĭmā cōntēntōs nōctĕ Brĭtānnōs,
sēd quaē nūnc pŏpŭlī fīūnt vīctōrĭs ĭn ūrbĕ
nōn făcĭūnt īllī quōs vīcĭmŭs. ēt tămĕn ūnūs
Ārmĕnĭūs Zălăcēs cūnctīs nārrātŭr ĕphēbīs
mōllĭŏr ārdēntī sēse īndūlsīssĕ trĭbūnō.
āspĭcĕ quīd făcĭānt cōmmērcĭă: vēnĕrăt ōbsēs,
hīc fīūnt hŏmĭnēs. nām sī mŏră lōngĭŏr ūrbēm
†īndūlsīt† pŭĕrīs, nōn ūmquām dērĭt ămātōr.
mīttēntūr brācaē, cūltēllī, frēnă, flăgēllūm:
sīc praētēxtātōs rĕfĕrūnt Ārtāxătă mōrēs.
Vltra Sauromatas fugere hinc libet et glacialem
Oceanum, quotiens aliquid de moribus audent
qui Curios simulant et Bacchanalia uiuunt.
indocti primum, quamquam plena omnia gypso
Chrysippi inuenias; nam perfectissimus horum,
si quis Aristotelen similem uel Pittacon emit
et iubet archetypos pluteum seruare Cleanthas.
frontis nulla fides; quis enim non uicus abundat
tristibus obscenis? castigas turpia, cum sis
inter Socraticos notissima fossa cinaedos?
hispida membra quidem et durae per bracchia saetae
promittunt atrocem animum, sed podice leui
caeduntur tumidae medico ridente mariscae.
rarus sermo illis et magna libido tacendi
atque supercilio breuior coma. uerius ergo
et magis ingenue Peribomius; hunc ego fatis
imputo, qui uultu morbum incessuque fatetur.
horum simplicitas miserabilis, his furor ipse
dat ueniam; sed peiores, qui talia uerbis
Herculis inuadunt et de uirtute locuti
clunem agitant. "ego te ceuentem, Sexte, uerebor?"
infamis Varillus ait, "quo deterior te?"
loripedem rectus derideat, Aethiopem albus.
quis tulerit Gracchos de seditione querentes?
quis caelum terris non misceat et mare caelo
si fur displiceat Verri, | homicida Miloni,
Clodius accuset moechos, Catilina Cethegum,
in tabulam Sullae si dicant discipuli tres?
qualis erat nuper tragico pollutus adulter
concubitu, qui tunc leges reuocabat amaras
omnibus atque ipsis Veneri Martique timendas,
cum tot abortiuis fecundam Iulia uuluam
solueret et patruo similes effunderet offas.
nonne igitur iure ac merito uitia ultima fictos
contemnunt Scauros et castigata remordent?
Non tulit ex illis toruum Laronia quendam
clamantem totiens "ubi nunc, lex Iulia, dormis?"
atque ita subridens: "felicia tempora, quae te
moribus opponunt. habeat iam Roma pudorem:
tertius e caelo cecidit Cato. sed tamen unde
haec emis, hirsuto spirant opobalsama collo
quae tibi? ne pudeat dominum monstrare tabernae.
quod si uexantur leges ac iura, citari
ante omnis debet Scantinia. respice primum
et scrutare uiros, faciunt nam plura; sed illos
defendit numerus iunctaeque umbone phalanges.
magna inter molles concordia. non erit ullum
exemplum in nostro tam detestabile sexu.
Media non lambit Cluuiam nec Flora Catullam:
Hispo subit iuuenes et morbo pallet utroque.
numquid nos agimus causas, ciuilia iura
nouimus aut ullo strepitu fora uestra mouemus?
luctantur paucae, comedunt coloephia paucae.
uos lanam trahitis calathisque peracta refertis
uellera, uos tenui praegnantem stamine fusum
Penelope melius, leuius torquetis Arachne,
horrida quale facit residens in codice paelex.
notum est cur solo tabulas impleuerit Hister
liberto, dederit uiuus cur multa puellae.
diues erit magno quae dormit tertia lecto.
tu nube atque tace: donant arcana cylindros.
de nobis post haec tristis sententia fertur?
dat ueniam coruis, uexat censura columbas."
Fugerunt trepidi uera ac manifesta canentem
Stoicidae; quid enim falsi Laronia? sed quid
non facient alii, cum tu multicia sumas,
Cretice, et hanc uestem populo mirante perores
in Proculas et Pollittas? est moecha Fabulla;
damnetur, si uis, etiam Carfinia: talem
non sumet damnata togam. "sed Iulius ardet,
aestuo." nudus agas: minus est insania turpis.
en habitum quo te leges ac iura ferentem
uulneribus crudis populus modo uictor et illud
montanum positis audiret uulgus aratris.
quid non proclames, in corpore iudicis ista
si uideas? quaero an deceant multicia testem.
acer et indomitus libertatisque magister,
Cretice, perluces. dedit hanc contagio labem
et dabit in plures, sicut grex totus in agris
unius scabie cadit et porrigine porci
uuaque conspecta liuorem ducit ab uua.
foedius hoc aliquid quandoque audebis amictu;
nemo repente fuit turpissimus. accipient te
paulatim qui longa domi redimicula sumunt
frontibus et toto posuere monilia collo
atque bonam tenerae placant abdomine porcae
et magno cratere deam. sed more sinistro
exagitata procul non intrat femina limen:
solis ara deae maribus patet. "ite, profanae,"
clamatur, "nullo gemit hic tibicina cornu."
talia secreta coluerunt orgia taeda
Cecropiam soliti Baptae lassare Cotyton.
ille supercilium madida fuligine tinctum
obliqua producit acu pingitque trementis
attollens oculos; uitreo bibit ille priapo
reticulumque comis auratum ingentibus implet
caerulea indutus scutulata aut galbina rasa
et per Iunonem domini iurante ministro;
ille tenet speculum, pathici gestamen Othonis,
Actoris Aurunci spolium, quo se ille uidebat
armatum, cum iam tolli uexilla iuberet.
res memoranda nouis annalibus atque recenti
historia, speculum ciuilis sarcina belli.
nimirum summi ducis est occidere Galbam
et curare cutem, summi constantia ciuis
Bebriaci campis solium adfectare Palati
et pressum in faciem digitis extendere panem,
quod nec in Assyrio pharetrata Sameramis orbe
maesta nec Actiaca fecit Cleopatra carina.
hic nullus uerbis pudor aut reuerentia mensae,
hic turpis Cybeles et fracta uoce loquendi
libertas et crine senex fanaticus albo
sacrorum antistes, rarum ac memorabile magni
gutturis exemplum conducendusque magister.
quid tamen exspectant, Phrygio quos tempus erat iam
more superuacuam cultris abrumpere carnem?
quadringenta dedit Gracchus sestertia dotem
cornicini, siue hic recto cantauerat aere;
signatae tabulae, dictum "feliciter," ingens
cena sedet, gremio iacuit noua nupta mariti.
o proceres, censore opus est an haruspice nobis?
scilicet horreres maioraque monstra putares,
si mulier uitulum uel si bos ederet agnum?
segmenta et longos habitus et flammea sumit
arcano qui sacra ferens nutantia loro
sudauit clipeis ancilibus. o pater urbis,
unde nefas tantum Latiis pastoribus? unde
haec tetigit, Gradiue, tuos urtica nepotes?
traditur ecce uiro clarus genere atque opibus uir,
nec galeam quassas nec terram cuspide pulsas
nec quereris patri. uade ergo et cede seueri
iugeribus campi, quem neglegis. "officium cras
primo sole mihi peragendum in ualle Quirini."
quae causa officii? "quid quaeris? nubit amicus
nec multos adhibet." liceat modo uiuere, fient,
fient ista palam, cupient et in acta referri.
interea tormentum ingens nubentibus haeret
quod nequeant parere et partu retinere maritos.
sed melius, quod nil animis in corpora iuris
natura indulget: steriles moriuntur, et illis
turgida non prodest condita pyxide Lyde,
nec prodest agili palmas praebere luperco.
uicit et hoc monstrum tunicati fuscina Gracchi,
lustrauitque fuga mediam gladiator harenam
et Capitolinis generosior et Marcellis
et Catuli Paulique minoribus et Fabiis et
omnibus ad podium spectantibus, his licet ipsum
admoueas cuius tunc munere retia misit.
Esse aliquos manes et subterranea regna,
Cocytum et Stygio ranas in gurgite nigras,
atque una transire uadum tot milia cumba
nec pueri credunt, nisi qui nondum aere lauantur.
sed tu uera puta: Curius quid sentit et ambo
Scipiadae, quid Fabricius manesque Camilli,
quid Cremerae legio et Cannis consumpta iuuentus,
tot bellorum animae, quotiens hinc talis ad illos
umbra uenit? cuperent lustrari, si qua darentur
sulpura cum taedis et si foret umida laurus.
illic heu miseri traducimur. arma quidem ultra
litora Iuuernae promouimus et modo captas
Orcadas ac minima contentos nocte Britannos,
sed quae nunc populi fiunt uictoris in urbe
non faciunt illi quos uicimus. et tamen unus
Armenius Zalaces cunctis narratur ephebis
mollior ardenti sese indulsisse tribuno.
aspice quid faciant commercia: uenerat obses,
hic fiunt homines. nam si mora longior urbem
†indulsit† pueris, non umquam derit amator.
mittentur bracae, cultelli, frena, flagellum:
sic praetextatos referunt Artaxata mores.