Ibam forte via Sacra, sicut meus est mos,
nescio quid meditans nugarum, totus in illis:
accurrit quidam notus mihi nomine tantum
arreptaque manu: "Quid agis, dulcissime rerum?"
"Suaviter, ut nunc est", inquam "et cupio omnia quae vis."
Cum adsectaretur: "Numquid vis?" occupo. At ille:
"Noris nos" inquit; "docti sumus". Hic ego: "Pluris
hoc" inquam "mihi eris". Misere discedere quaerens
ire modo ocius, interdum consistere, in aurem
dicere nescio quid puero, cum sudor ad imos
manaret talos. "O te, Bolane, cerebri
felicem" aiebam tacitus, cum quidlibet ille
garriret, vicos, urbem laudaret. Ut illi
nil respondebam: "Misere cupis" inquit "abire:
iamdudum video; sed nil agis: usque tenebo;
persequar hinc quo nunc iter est tibi". "Nil opus est te
circumagi: quendam volo visere non tibi notum;
trans Tiberim longe cubat is prope Caesaris hortos".
"Nil habeo quod agam et non sum piger; usque sequar te".
Demitto auriculas, ut iniquae mentis asellus,
cum gravius dorso subiit onus. Incipit ille:
"Si bene me novi, non Viscum pluris amicum,
non Varium facies; nam quis me scribere pluris
aut citius possit versus? Quis membra movere
mollius? Invideat quod et Hermogenes, ego canto".
Interpellandi locus hic erat: "Est tibi mater,
cognati, quis te salvo est opus?" "Haud mihi quisquam.
Omnis composui." "Felices. Nunc ego resto.
Confice; namque instat fatum mihi triste, Sabella
quod puero cecinit divina mota anus urna:
hunc neque dira venena nec hosticus auferet ensis
nec laterum dolor aut tussis nec tarda podagra:
garrulus hunc quando consumet cumque: loquacis,
si sapiat, vitet, simul atque adoleverit aetas."
Ventum erat ad Vestae, quarta iam parte diei
praeterita, et casu tum respondere vadato
debebat, quod ni fecisset, perdere litem.
"Si me amas", inquit "paulum hic ades." "Inteream si
aut valeo stare aut novi civilia iura;
et propero quo scis." "Dubius sum, quid faciam", inquit,
"tene relinquam an rem." "Me, sodes." "Non faciam" ille,
et praecedere coepit; ego, ut contendere durum
cum victore, sequor. "Maecenas quomodo tecum?"
Hinc repetit. "Paucorum hominum et mentis bene sanae."
"Nemo dexterius fortuna est usus. Haberes
magnum adiutorem, posset qui ferre secundas,
hunc hominem velles si tradere: dispeream, ni
summosses omnis." "Non isto vivimus illic,
quo tu rere, modo; domus hac nec purior ulla est
nec magis his aliena malis; nil mi officit, inquam,
ditior hic aut est quia doctior; est locus uni
cuique suus." "Magnum narras, vix credibile." "Atqui
sic habet." "Accendis quare cupiam magis illi
proximus esse." "Velis tantummodo: quae tua virtus,
expugnabis: et est qui vinci possit eoque
difficilis aditus primos habet." "Haud mihi deero:
muneribus servos corrumpam; non, hodie si
exclusus fuero, desistam; tempora quaeram,
occurram in triviis, deducam. Nil sine magno
vita labore dedit mortalibus." Haec dum agit, ecce
Fuscus Aristius occurrit, mihi carus et illum
qui pulchre nosset. Consistimus. "Unde venis et
quo tendis?" rogat et respondet. Vellere coepi
et prensare manu lentissima bracchia, nutans,
distorquens oculos, ut me eriperet. Male salsus
ridens dissimulare; meum iecur urere bilis.
"Certe nescio quid secreto velle loqui te
aiebas mecum." "Memini bene, sed meliore
tempore dicam; hodie tricesima sabbata: vin tu
curtis Iudaeis oppedere?" "Nulla mihi" inquam
"religio est." "At mi: sum paulo infirmior, unus
multorum. Ignosces; alias loquar." Huncine solem
tam nigrum surrexe mihi! Fugit improbus ac me
sub cultro linquit. Casu venit obvius illi
adversarius et "quo tu, turpissime?" magna
inclamat voce, et "licet antestari?" Ego vero
oppono auriculam. Rapit in ius; clamor utrimque,
undique concursus. Sic me servavit Apollo.
Ībām fōrtĕ vĭā Sācrā, sīcūt mĕŭs ēst mōs,
nēscĭŏ quīd mĕdĭtāns nūgārūm, tōtŭs ĭn īllīs:
āccūrrīt quīdām nōtūs mĭhĭ nōmĭnĕ tāntūm
ārrēptāquĕ mănū: "Quĭd ăgīs, dūlcīssĭmĕ rērūm?"
"Suāvĭtĕr, ūt nūnc ēst", īnquam "ēt cŭpĭo ōmnĭă quaē vīs."
Cum ādsēctārētūr: "Nūmquīd vīs?" ōccŭpo. Ăt īllĕ:
"Nōrīs nōs" īnquīt; "dōctī sŭmŭs". Hīc ĕgŏ: "Plūrīs
hōc" īnquām "mĭhi ĕrīs". Mĭsĕrē dīscēdĕrĕ quaērēns
īrĕ mŏdo ōcĭŭs, īntērdūm cōnsīstĕre, ĭn aūrēm
dīcĕrĕ nēscĭŏ quīd pŭĕrō, cūm sūdŏr ăd īmōs
mānārēt tālōs. "Ō tē, Bōlānĕ, cĕrēbrī
fēlīcem" āiēbām tăcĭtūs, cūm quīdlĭbĕt īllĕ
gārrīrēt, vīcōs, ūrbēm laūdārĕt. Ŭt īllī
nīl rēspōndēbām: "Mĭsĕrē cŭpĭs" īnquĭt "ăbīrĕ:
iāmdūdūm vĭdĕō; sēd nīl ăgĭs: ūsquĕ tĕnēbō;
pērsĕquăr hīnc quō nūnc ĭtĕr ēst tĭbĭ". "Nīl ŏpŭs ēst tē
cīrcŭmăgī: quēndām vŏlŏ vīsĕrĕ nōn tĭbĭ nōtūm;
trāns Tĭbĕrīm lōngē cŭbăt īs prŏpĕ Caēsărĭs hōrtōs".
"Nīl hăbĕō quŏd ăgam ēt nōn sūm pĭgĕr; ūsquĕ sĕquār tē".
Dēmītto aūrĭcŭlās, ŭt ĭnīquaē mēntĭs ăsēllūs,
cūm grăvĭūs dōrsō sŭbĭīt ŏnŭs. Īncĭpĭt īllĕ:
"Sī bĕnĕ mē nōvī, nōn Vīscūm plūrĭs ămīcūm,
nōn Vărĭūm făcĭēs; nām quīs mē scrībĕrĕ plūrīs
aūt cĭtĭūs pōssīt vērsūs? Quīs mēmbră mŏvērĕ
mōllĭŭs? Īnvĭdĕāt quŏd ĕt Hērmŏgĕnēs, ĕgŏ cāntō".
Īntērpēllāndī lŏcŭs hīc ĕrăt: "Ēst tĭbĭ mātēr,
cōgnātī, quīs tē sālvo ēst ŏpŭs?" "Haūd mĭhĭ quīsquām.
Ōmnīs cōmpŏsŭī." "Fēlīcēs. Nūnc ĕgŏ rēstō.
Cōnfĭcĕ; nāmque īnstāt fātūm mĭhĭ trīstĕ, Săbēllă
quōd pŭĕrō cĕcĭnīt dīvīnā mōta ănŭs ūrnā:
hūnc nĕquĕ dīră vĕnēnă nĕc hōstĭcŭs aūfĕrĕt ēnsīs
nēc lătĕrūm dŏlŏr aūt tūssīs nēc tārdă pŏdāgră:
gārrŭlŭs hūnc quāndō cōnsūmēt cūmquĕ: lŏquācīs,
sī săpĭāt, vītēt, sĭmŭl ātque ădŏlēvĕrĭt aētās."
Vēntum ĕrăt ād Vēstaē, quārtā iām pārtĕ dĭēī
praētĕrĭta, ēt cāsū tūm rēspōndērĕ vădātō
dēbēbāt, quōd nī fēcīssēt, pērdĕrĕ lītēm.
"Sī me āmās", īnquīt "paūlum hīc ădĕs." "Īntĕrĕām sī
aūt vălĕō stāre aūt nōvī cīvīlĭă iūră;
ēt prŏpĕrō quō scīs." "Dŭbĭūs sūm, quīd făcĭam", īnquīt,
"tēnĕ rĕlīnquam ān rēm." "Mē, sōdēs." "Nōn făcĭam" īllĕ,
ēt praēcēdĕrĕ coēpĭt; ĕgo, ūt cōntēndĕrĕ dūrūm
cūm vīctōrĕ, sĕquōr. "Maēcēnās quōmŏdŏ tēcūm?"
Hīnc rĕpĕtīt. "Paūcōrum hŏmĭnum ēt mēntīs bĕnĕ sānaē."
"Nēmō dēxtĕrĭūs fōrtūna ēst ūsŭs. Hăbērēs
māgnum ādiūtōrēm, pōssēt quī fērrĕ sĕcūndās,
hūnc hŏmĭnēm vēllēs sī trādĕrĕ: dīspĕrĕām, nī
sūmmōssēs ōmnīs." "Nōn īstō vīvĭmŭs īllīc,
quō tū rērĕ, mŏdō; dŏmŭs hāc nēc pūrĭŏr ūlla ēst
nēc măgĭs hīs ălĭēnă mălīs; nīl mi ōffĭcĭt, īnquām,
dītĭŏr hīc aūt ēst quĭă dōctĭŏr; ēst lŏcŭs ūnī
cuīquĕ sŭūs." "Māgnūm nārrās, vīx crēdĭbĭle." "Ātquī
sīc hăbĕt." "Āccēndīs quārē cŭpĭām măgĭs īllī
prōxĭmŭs ēssĕ." "Vĕlīs tāntūmmŏdŏ: quaē tŭă vīrtūs,
ēxpūgnābĭs: ĕt ēst quī vīncī pōssĭt ĕōquĕ
dīffĭcĭlīs ădĭtūs prīmōs hăbĕt." "Haūd mĭhĭ deērō:
mūnĕrĭbūs sērvōs cōrrūmpām; nōn, hŏdĭē sī
ēxclūsūs fŭĕrō, dēsīstām; tēmpŏră quaērām,
ōccūrram īn trĭvĭīs, dēdūcām. Nīl sĭnĕ māgnō
vītă lăbōrĕ dĕdīt mōrtālĭbŭs." Haēc dum ăgĭt, ēccĕ
Fūscŭs Ărīstĭŭs ōccūrrīt, mĭhĭ cārŭs ĕt īllūm
quī pūlchrē nōssēt. Cōnsīstĭmŭs. "Ūndĕ vĕnīs ēt
quō tēndīs?" rŏgăt ēt rēspōndēt. Vēllĕrĕ coēpī
ēt prēnsārĕ mănū lēntīssĭmă brācchĭă, nūtāns,
dīstōrquēns ŏcŭlōs, ūt me ērĭpĕrēt. Mălĕ sālsūs
rīdēns dīssĭmŭlārĕ; mĕūm iĕcŭr ūrĕrĕ bīlīs.
"Cērtē nēscĭŏ quīd sēcrētō vēllĕ lŏquī tē
āiēbās mēcūm." "Mĕmĭnī bĕnĕ, sēd mĕlĭōrĕ
tēmpŏrĕ dīcam; hŏdĭē trīcēsĭmă sābbătă: vīn tū
cūrtīs Iūdaēīs ōppēdĕrĕ?" "Nūllă mĭhi" īnquām
"rēlĭgĭo ēst." "Āt mī: sūm paūlo īnfīrmĭŏr, ūnūs
mūltōrum. Īgnōscēs; ălĭās lŏquăr." Hūncĭnĕ sōlēm
tām nīgrūm sūrrēxĕ mĭhī! Fŭgĭt īmprŏbŭs āc mē
sūb cūltrō līnquīt. Cāsū vĕnĭt ōbvĭŭs īllī
ādvērsārĭŭs ēt "quō tū, tūrpīssĭmĕ?" māgnā
īnclāmāt vōce, ēt "lĭcĕt āntēstāri?" Ĕgŏ vērō
ōppōno aūrĭcŭlām. Răpĭt īn iūs; clāmŏr ŭtrīmquĕ,
ūndĭquĕ cōncūrsūs. Sīc mē sērvāvĭt Ăpōllŏ.