S. AURELII PROPERTII - ELEGIARUM LIBER I - MONOBIBLOS

1

1

Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

contactum nullis ante Cupidinibus.

Tum mihi constantis deiecit lumina fastus

et caput impositis pressit Amor pedibus,

donec me docuit castas odisse puellas

improbus, et nullo uiuere consilio.

Et mihi iam toto furor hic non deficit anno,

cum tamen aduersos cogor habere deos.

Milanion nullos fugiendo, Tulle, labores

saeuitiam durae contudit Iasidos.

Nam modo Partheniis amens errabat in antris,

ibat et hirsutas ille uidere feras;

ille etiam Hylaei percussus uulnere rami

saucius Arcadiis rupibus ingemuit.

Ergo uelocem potuit domuisse puellam:

tantum in amore preces et bene facta ualent.

In me tardus Amor non ullas cogitat artis,

nec meminit notas, ut prius, ire uias.

At uos, deductae quibus est fallacia lunae

et labor in magicis sacra piare focis,

en agedum dominae mentem conuertite nostrae,

et facite illa meo palleat ore magis!

tunc ego crediderim uobis et sidera et amnis

posse † cythalinis † ducere carminibus.

Aut uos, qui sero lapsum reuocatis, amici,

quaerite non sani pectoris auxilia.

Fortiter et ferrum saeuos patiemur et ignis,

sit modo libertas quae uelit ira loqui.

Ferte per extremas gentis et ferte per undas,

qua non ulla meum femina norit iter:

uos remanete, quibus facili deus annuit aure,

sitis et in tuto semper amore pares.

In me nostra Venus noctes exercet amaras

et nullo uacuus tempore defit Amor.

Hoc, moneo, uitate malum: sua quemque moretur

cura, neque assueto mutet amore locum.

Quod si quis monitis tardas aduerterit auris,

heu referet quanto uerba dolore mea!

2

Quid iuuat ornato procedere, uita, capillo

et tenuis Coa ueste mouere sinus,

aut quid Orontea crinis perfundere murra,

teque peregrinis uendere muneribus,

naturaeque decus mercato perdere cultu,

nec sinere in propriis membra nitere bonis?

crede mihi, non ulla tuae est medicina figurae:

nudus Amor formae non amat artificem.

Aspice quos summittat humus formosa colores,

ut ueniant hederae sponte sua melius,

surgat et in solis formosius arbutus antris

et sciat indociles currere lympha uias.

Litora natiuis perfulgent picta lapillis

et uolucres nulla dulcius arte canunt.

Non sic Leucippis succendit Castora Phoebe,

Pollucem cultu non Helaira soror;

non, Idae et cupido quondam discordia Phoebo,

Eueni patriis filia litoribus;

nec Phrygium falso traxit candore maritum

auecta externis Hippodamia rotis:

sed facies aderat nullis obnoxia gemmis,

qualis Apelleis est color in tabulis.

Non illis studium uulgo conquirere amantis:

illis ampla satis forma pudicitia.

Non ego nunc uereor ne sim tibi uilior istis:

uni si qua placet, culta puella sat est;

cum tibi praesertim Phoebus sua carmina donet

Aoniamque libens Calliopea lyram,

unica nec desit iucundis gratia uerbis,

omnia quaeque Venus, quaeque Minerua probat,

his tu semper eris nostrae gratissima uitae,

taedia dum miserae sint tibi luxuriae.

3

Qualis Thesea iacuit cedente carina

languida desertis Cnosia litoribus;

qualis et accubuit primo Cepheia somno,

libera iam duris cotibus, Andromede;

nec minus assiduis Edonis fessa choreis

qualis in herboso concidit Apidano:

talis uisa mihi mollem spirare quietem

Cynthia non certis nixa caput manibus,

ebria cum multo traherem uestigia Baccho,

et quaterent sera nocte facem pueri.

Hanc ego, nondum etiam sensus deperditus omnis

molliter impresso conor adire toro;

et quamuis duplici correptum ardore iuberent

hac Amor hac Liber, durus uterque deus,

subiecto leuiter positam temptare lacerto

osculaque admota sumere et arma manu,

non tamen ausus eram dominae turbare quietem,

expertae metuens iurgia saeuitiae;

sed sic intentis haerebam fixus ocellis,

Argus ut ignotis cornibus Inachidos.

Et modo soluebam nostra de fronte corollas

ponebamque tuis, Cynthia, temporibus;

et modo gaudebam lapsos formare capillos;

nunc furtiua cauis poma dabam manibus;

omnia quae ingrato largibar munera somno,

munera de prono saepe uoluta sinu;

et quotiens raro duxti suspiria motu,

obstupui uano credulus auspicio,

ne qua tibi insolitos portarent uisa timores,

neue quis inuitam cogeret esse suam:

donec diuersas praecurrens luna fenestras,

luna moraturis sedula luminibus,

compositos leuibus radiis patefecit ocellos.

Sic ait in molli fixa toro cubitum:

"tandem te nostro referens iniuria lecto

alterius clausis expulit e foribus?

namque ubi longa meae consumpsti tempora noctis,

languidus exactis, ei mihi, sideribus?

o | utinam talis producas, improbe, noctes,

me miseram qualis semper habere iubes!

nam modo purpureo fallebam stamine somnum,

rursus et Orpheae carmine, fessa, lyrae;

interdum leuiter mecum deserta querebar

externo longas saepe in amore moras:

dum me iucundis lapsam Sopor impulit alis.

Illa fuit lacrimis ultima cura meis."

4

Quid mihi tam multas laudando, Basse, puellas

mutatum domina cogis abire mea?

quid me non pateris uitae quodcumque sequetur

hoc magis assueto ducere seruitio?

tu licet Antiopae formam Nycteidos, et tu

Spartanae referas laudibus Hermionae,

et quascumque tulit formosi temporis aetas;

Cynthia non illas nomen habere sinat:

nedum, si leuibus fuerit collata figuris,

inferior duro iudice turpis eat.

Haec sed forma mei pars est extrema furoris;

sunt maiora, quibus, Basse, perire iuuat:

ingenuus color et multis decus artibus, et quae

gaudia sub tacita ducere ueste libet.

Quo magis et nostros contendis soluere amores,

hoc magis accepta fallit uterque fide.

Non impune feres: sciet haec insana puella

et tibi non tacitis uocibus hostis erit;

nec tibi me post haec committet Cynthia nec te

quaeret; erit tanti criminis illa memor,

et te circum omnis alias irata puellas

differet: heu nullo limine carus eris!

nullas illa suis contemnet fletibus aras,

et quicumque sacer qualis ubique lapis.

Non ullo grauius temptatur Cynthia damno

quam sibi cum rapto cessat amore deus:

praecipue nostri. maneat sic semper, adoro,

nec quicquam ex illa quod querar inueniam!

5

Inuide, tu tandem uoces compesce molestas

et sine nos cursu, quo sumus, ire pares!

quid tibi uis, insane? meos sentire furores?

infelix, properas ultima nosse mala,

et miser ignotos uestigia ferre per ignis,

et bibere e tota toxica Thessalia.

Non est illa uagis similis collata puellis:

molliter irasci non solet illa tibi.

Quod si forte tuis non est contraria uotis,

at tibi curarum milia quanta dabit!

non tibi iam somnos, non illa relinquet ocellos;

illa feros animis alligat una uiros.

A! mea contemptus quotiens ad limina curres,

cum tibi singultu fortia uerba cadent

et tremulus maestis orietur fletibus horror

et timor informem ducet in ore notam

et quaecumque uoles fugient tibi uerba querenti,

nec poteris, qui sis aut ubi, nosse miser!

tum graue seruitium nostrae cogere puellae

discere et exclusum quid sit abire domum;

nec iam pallorem totiens mirabere nostrum,

aut cur sim toto corpore nullus ego.

Nec tibi nobilitas poterit succurrere amanti:

nescit Amor priscis cedere imaginibus.

Quod si parua tuae dederis uestigia culpae,

quam cito de tanto nomine rumor eris!

non ego tum potero solacia ferre roganti,

cum mihi nulla mei sit medicina mali;

sed pariter miseri socio cogemur amore

alter in alterius mutua flere sinu.

Quare, quid possit mea Cynthia, desine, Galle,

quaerere: non impune illa rogata uenit.

6

Non ego nunc Hadriae uereor mare noscere tecum,

Tulle, neque Aegaeo ducere uela salo,

cum quo Rhipaeos possim conscendere montis

ulteriusque domos uadere Memnonias;

sed me complexae remorantur uerba puellae

mutatoque graues saepe colore preces.

Illa mihi totis argutat noctibus ignes

et queritur nullos esse relicta deos;

illa meam mihi iam se denegat, illa minatur,

quae solet ingrato tristis amica uiro.

His ego non horam possum durare querelis:

a pereat, si quis lentus amare potest!

an mihi sit tanti doctas cognoscere Athenas

atque Asiae ueteres cernere diuitias,

ut mihi deducta faciat conuicia puppi

Cynthia et insanis ora notet manibus,

osculaque opposito dicat sibi debita uento,

et nihil infido durius esse uiro?

tu patrui meritas conare anteire securis

et uetera oblitis iura refer sociis.

Nam tua non aetas umquam cessauit amori,

semper at armatae cura fuit patriae;

et tibi non umquam nostros puer iste labores

afferat et lacrimis omnia nota meis!

me sine, quem semper uoluit Fortuna iacere,

hanc animam extremae reddere nequitiae.

Multi longinquo periere in amore libenter,

in quorum numero me quoque terra tegat.

Non ego sum laudi, non natus idoneus armis:

hanc me militiam fata subire uolunt.

At tu seu mollis qua tendit Ionia, seu qua

Lydia Pactoli tingit arata liquor;

seu pedibus terras seu pontum carpere remis

ibis, et accepti pars eris imperii.

Tum tibi si qua mei ueniet non immemor hora,

uiuere me duro sidere certus eris.

7

Dum tibi Cadmeae dicuntur, Pontice, Thebae

armaque fraternae tristia militiae,

atque, ita sim felix, primo contendis Homero

(sint modo fata tuis mollia carminibus),

nos, ut consuemus, nostros agitamus amores

atque aliquid duram quaerimus in dominam;

nec tantum ingenio quantum seruire dolori

cogor et aetatis tempora dura queri.

Hic mihi conteritur uitae modus, haec mea fama est,

hinc cupio nomen carminis ire mei.

Me laudent doctae solum placuisse puellae,

Pontice, et iniustas saepe tulisse minas;

me legat assidue post haec neglectus amator

et prosint illi cognita nostra mala.

Te quoque si certo puer hic concusserit arcu,

†quod nollem nostros euiolasse† deos,

longe castra tibi, longe miser agmina septem

flebis in aeterno surda iacere situ;

et frustra cupies mollem componere uersum

nec tibi subiciet carmina serus Amor.

Tum me non humilem mirabere saepe poëtam,

tunc ego Romanis praeferar ingeniis;

nec poterunt iuuenes nostro reticere sepulcro

"Ardoris nostri magne poëta iaces."

Tu caue nostra tuo contemnas carmina fastu:

saepe uenit magno faenore tardus Amor.

8

Tune igitur demens, nec te mea cura moratur?

an tibi sum gelida uilior Illyria?

et tibi iam tanti, quicumque est, iste uidetur,

ut sine me uento quolibet ire uelis?

tune audire potes uesani murmura ponti

fortis, et in dura naue iacere potes?

tu pedibus teneris positas fulcire pruinas,

tu potes insolitas, Cynthia, ferre niues?

o | utinam hibernae duplicentur tempora brumae

et sit iners tardis nauita Vergiliis,

nec tibi Tyrrhena soluatur funis harena,

neue inimica meas eleuet aura preces!

atque ego tum uideam talis subsidere uentos,

cum tibi prouectas auferet unda ratis,

ut me defixum uacua patiatur in ora

crudelem infesta saepe uocare manu!

sed quocumque modo de me, periura, mereris,

sit Galatea tuae non aliena uiae:

ut te, felici praeuecta Ceraunia remo,

accipiat placidis Oricos aequoribus!

nam me non ullae poterunt corrumpere de te

quin ego, uita, tuo limine uerba querar;

nec me deficiet nautas rogitare citatos

"Dicite, quo portu clausa puella mea est?",

et dicam "licet Atraciis considat in oris,

et licet Hylaeis, illa futura mea est."

Hic erit! hic iurata manet! rumpantur iniqui!

uicimus: assiduas non tulit illa preces.

Falsa licet cupidus deponat gaudia Liuor:

destitit ire nouas Cynthia nostra uias.

Illi carus ego et per me carissima Roma

dicitur, et sine me dulcia regna negat.

Illa uel angusto mecum requiescere lecto

et quocumque modo maluit esse mea,

quam sibi dotatae regnum uetus Hippodamiae

et quas Elis opes ante pararat equis.

Quamuis magna daret, quamuis maiora daturus,

non tamen illa meos fugit auara sinus.

Hanc ego non auro, non Indis flectere conchis,

sed potui blandi carminis obsequio.

Sunt igitur Musae, neque amanti tardus Apollo,

quis ego fretus amo: Cynthia rara mea est!

nunc mihi summa licet contingere sidera plantis:

siue dies seu nox uenerit, illa mea est!

nec mihi riualis certos subducit amores:

ista meam norit gloria canitiem.

9

Dicebam tibi uenturos, irrisor, amores,

nec tibi perpetuo libera uerba fore:

ecce iaces supplexque uenis ad iura puellae

et tibi nunc quaeuis imperat empta modo.

Non me Chaoniae uincant in amore columbae

dicere, quos iuuenes quaeque puella domet.

Me dolor et lacrimae merito fecere peritum:

atque utinam posito dicar amore rudis!

quid tibi nunc misero prodest graue dicere carmen

aut Amphioniae moenia flere lyrae?

plus in amore ualet Mimnermi uersus Homero:

carmina mansuetus lenia quaerit Amor.

I quaeso et tristis istos sepone libellos,

et cane quod quaeuis nosse puella uelit!

quid si non esset facilis tibi copia? nunc tu

insanus medio flumine quaeris aquam.

Necdum etiam palles, uero nec tangeris igni:

haec est uenturi prima fauilla mali.

Tum magis Armenias cupies accedere tigris

et magis infernae uincula nosse rotae,

quam pueri totiens arcum sentire medullis

et nihil iratae posse negare tuae.

Nullus Amor cuiquam facilis ita praebuit alas,

ut non alterna presserit ille manu.

Nec te decipiat, quod sit satis illa parata:

acrius illa subit, Pontice, si qua tua est;

quippe ubi non liceat uacuos seducere ocellos,

nec uigilare alio nomine cedat Amor.

Qui non ante patet, donec manus attigit ossa:

quisquis es, assiduas a fuge blanditias!

illis et silices et possint cedere quercus,

nedum tu possis, spiritus iste leuis.

Quare, si pudor est, quam primum errata fatere:

dicere quo pereas saepe in amore leuat.

10

O iucunda quies, primo cum testis amori

affueram uestris conscius in lacrimis!

o noctem meminisse mihi iucunda uoluptas,

o quotiens uotis illa uocanda meis,

cum te complexa morientem, Galle, puella

uidimus et longa ducere uerba mora!

quamuis labentis premeret mihi somnus ocellos

et mediis caelo Luna ruberet equis,

non tamen a uestro potui secedere lusu:

tantus in alternis uocibus ardor erat.

Sed quoniam non es ueritus concredere nobis,

accipe commissae munera laetitiae:

non solum uestros didici reticere dolores,

est quiddam in nobis maius, amice, fide.

Possum ego diuersos iterum coniungere amantis

et dominae tardas possum aperire fores;

et possum alterius curas sanare recentis,

nec leuis in uerbis est medicina meis.

Cynthia me docuit semper quaecumque petenda

quaeque cauenda forent: non nihil egit Amor.

Tu caue ne tristi cupias pugnare puellae,

neue superba loqui, neue tacere diu;

neu, si quid petiit, ingrata fronte negaris,

neu tibi pro uano uerba benigna cadant.

Irritata uenit, quando contemnitur illa,

nec meminit iustas ponere laesa minas:

at quo sis humilis magis et subiectus amori,

hoc magis effectu saepe fruare bono.

Is poterit felix una remanere puella,

qui numquam uacuo pectore liber erit.

11

Ecquid te mediis cessantem, Cynthia, Bais,

qua iacet Herculeis semita litoribus,

et modo Thesproti mirantem subdita regno

proxima Misenis aequora nobilibus,

nostri cura subit memores a! ducere noctes?

ecquis in extremo restat amore locus?

an te nescio quis simulatis ignibus hostis

sustulit e nostris, Cynthia, carminibus?

atque utinam mage te, remis confisa minutis,

paruula Lucrina cumba moretur aqua,

aut teneat clausam tenui Teuthrantis in unda

alternae facilis cedere lympha manu,

quam uacet alterius blandos audire susurros

molliter in tacito litore compositam,

ut solet amota labi custode puella,

perfida communis nec meminisse deos:

non quia perspecta non es mihi cognita fama,

sed quod in hac omnis parte timetur amor.

Ignosces igitur, si quid tibi triste libelli

attulerint nostri: culpa timoris erit.

An mihi nunc maior carae custodia matris?

aut sine te uitae cura sit ulla meae?

tu mihi sola domus, tu, Cynthia, sola parentes,

omnia tu nostrae tempora laetitiae.

Seu tristis ueniam seu contra laetus amicis,

quicquid ero, dicam "Cynthia causa fuit."

Tu modo quam primum corruptas desere Baias:

multis ista dabunt litora discidium,

litora quae fuerant castis inimica puellis:

a pereant Baiae, crimen Amoris, aquae!

12

Quid mihi desidiae non cessas fingere crimen,

quod faciat nobis, Pontice, Roma moram?

tam multa illa meo diuisa est milia lecto,

quantum Hypanis Veneto dissidet Eridano;

nec mihi consuetos amplexu nutrit amores

Cynthia, nec nostra dulcis in aure sonat.

Olim gratus eram: non illo tempore cuiquam

contigit ut simili posset amare fide.

Inuidiae fuimus: num me deus obruit? an quae

lecta Prometheis diuidit herba iugis?

non sum ego qui fueram: mutat uia longa puellas.

Quantus in exiguo tempore fugit amor!

nunc primum longas solus cognoscere noctes

cogor et ipse meis auribus esse grauis.

Felix, qui potuit praesenti flere puellae

(non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis),

aut si despectus potuit mutare calores

(sunt quoque translato gaudia seruitio).

Mi neque amare aliam neque ab hac desistere fas est:

Cynthia prima fuit, Cynthia finis erit.

13

Tu, quod saepe soles, nostro laetabere casu,

Galle, quod abrepto solus amore uacem.

At non ipse tuas imitabor, perfide, uoces:

fallere te numquam, Galle, puella uelit.

Dum tibi deceptis augetur fama puellis,

certus et in nullo quaeris amore moram,

perditus in quadam tardis pallescere curis

incipis, et primo lapsus abire gradu.

Haec erit illarum contempti poena doloris:

multarum miseras exiget una uices.

Haec tibi uulgaris istos compescet amores,

nec noua quaerendo semper amicus eris.

Haec ego non rumore malo, non augure doctus;

uidi ego: me quaeso teste negare potes?

uidi ego te toto uinctum languescere collo

et flere iniectis, Galle, diu manibus

et cupere optatis animam deponere labris

et quae deinde meus celat, amice, pudor.

Non ego complexus potui diducere uestros:

tantus erat demens inter utrosque furor.

Non sic Haemonio Salmonida mixtus Enipeo

Taenarius facili pressit amore deus,

nec sic caelestem flagrans amor Herculis Heben

sensit ab Oetaeis gaudia prima rogis.

Vna dies omnis potuit praecurrere amantis:

nam tibi non tepidas subdidit illa faces,

nec tibi praeteritos passa est succedere fastus,

nec sinet abduci: te tuus ardor aget.

Nec mirum, cum sit Ioue dignae proxima Ledae

et Ledae partu gratior, una tribus;

illa sit Inachiis et blandior heroinis,

illa suis uerbis cogat amare Iouem.

Tu uero quoniam semel es periturus amore,

utere: non alio limine dignus eras.

Qui tibi sit, felix quoniam nouus incidit, error;

et quodcumque uoles, una sit ista tibi.

14

Tu licet abiectus Tiberina molliter unda

Lesbia Mentoreo uina bibas opere

et modo tam celeres mireris currere lintres

et modo tam tardas funibus ire ratis;

et nemus omne satas intendat uertice siluas,

urgetur quantis Caucasus arboribus;

non tamen ista meo ualeant contendere amori:

nescit Amor magnis cedere diuitiis.

Nam siue optatam mecum trahit illa quietem,

seu facili totum ducit amore diem,

tum mihi Pactoli ueniunt sub tecta liquores

et legitur Rubris gemma sub aequoribus;

tum mihi cessuros spondent mea gaudia reges:

quae maneant, dum me fata perire uolent!

nam quis diuitiis aduerso gaudet Amore?

nulla mihi tristi praemia sint Venere!

illa potest magnas heroum infringere uires,

illa etiam duris mentibus esse dolor:

illa neque Arabium metuit transcendere limen

nec timet ostrino, Tulle, subire toro

et miserum toto iuuenem uersare cubili:

quid releuant uariis serica textilibus?

quae mihi dum placata aderit, non ulla uerebor

regna uel Alcinoi munera despicere.

15

Saepe ego multa tuae leuitatis dura timebam,

hac tamen excepta, Cynthia, perfidia.

Aspice me quanto rapiat fortuna periclo!

tu tamen in nostro lenta timore uenis;

et potes hesternos manibus componere crinis

et longa faciem quaerere desidia,

nec minus Eois pectus uariare lapillis,

ut formosa nouo quae parat ire uiro.

At non sic Ithaci digressu mota Calypso

desertis olim fleuerat aequoribus:

multos illa dies incomptis maesta capillis

sederat, iniusto multa locuta salo,

et quamuis numquam post haec uisura, dolebat

illa tamen, longae conscia laetitiae.

Nec sic Aesoniden rapientibus anxia uentis

Hypsipyle uacuo constitit in thalamo:

Hypsipyle nullos post illos sensit amores,

ut semel Haemonio tabuit hospitio.

Coniugis Euadne miseros elata per ignis

occidit, Argiuae fama pudicitiae.

Alphesiboea suos ulta est pro coniuge fratres,

sanguinis et cari uincula rupit amor.

Quarum nulla tuos potuit conuertere mores,

tu quoque uti fieres nobilis historia.

Desine iam reuocare tuis periuria uerbis,

Cynthia, et oblitos parce mouere deos;

audax a! nimium nostro dolitura periclo,

si quid forte tibi durius inciderit!

multa prius: uasto labentur flumina ponto,

annus et inuersas duxerit ante uices,

quam tua sub nostro mutetur pectore cura:

sis quodcumque uoles, non aliena tamen.

Tam tibi ne uiles isti uideantur ocelli,

per quos saepe mihi credita perfidia est!

hos tu iurabas, si quid mentita fuisses,

ut tibi suppositis exciderent manibus:

et contra magnum potes hos attollere Solem,

nec tremis admissae conscia nequitiae?

quis te cogebat multos pallere colores

et fletum inuitis ducere luminibus?

quis ego nunc pereo, similis moniturus amantis

"O nullis tutum credere blanditiis!"

16

"Quae fueram magnis olim patefacta triumphis,

ianua Tarpeiae nota pudicitiae,

cuius inaurati celebrarunt limina currus,

captorum lacrimis umida supplicibus,

nunc ego, nocturnis potorum saucia rixis,

pulsata indignis saepe queror manibus

et mihi non desunt turpes pendere corollae

semper et exclusi signa iacere faces.

Nec possum infamis dominae defendere noctes,

nobilis obscenis tradita carminibus;

nec tamen illa suae reuocatur parcere famae,

turpior et saecli uiuere luxuria.

Haec inter grauibus cogor deflere querelis

supplicis a longis tristior excubiis.

Ille meos numquam patitur requiescere postis,

arguta referens carmina blanditia:

"Ianua uel domina penitus crudelior ipsa,

quid mihi tam duris clausa taces foribus?

cur numquam reserata meos admittis amores,

nescia furtiuas reddere mota preces?

nullane finis erit nostro concessa dolori,

turpis et in tepido limine somnus erit?

me mediae noctes, me sidera plena iacentem,

frigidaque Eoo me dolet aura gelu:

tu sola humanos numquam miserata dolores

respondes tacitis mutua cardinibus.

O | utinam traiecta caua mea uocula rima

percussas dominae uertat in auriculas!

sit licet et saxo patientior illa Sicano,

sit licet et ferro durior et chalybe,

non tamen illa suos poterit compescere ocellos,

surget et inuitis spiritus in lacrimis.

Nunc iacet alterius felici nixa lacerto,

at mea nocturno uerba cadunt Zephyro.

Sed tu sola mei tu maxima causa doloris,

uicta meis numquam, ianua, muneribus,

te non ulla meae laesit petulantia linguae,

quae sole †irato dicere tota loco†

ut me tam longa raucum patiare querela

sollicitas triuio peruigilare moras.

At tibi saepe nouo deduxi carmina uersu

osculaque impressis nixa dedi gradibus.

Ante tuos quotiens uerti me, perfida, postis

debitaque occultis uota tuli manibus!"

haec ille et si quae miseri nouistis amantes,

et matutinis obstrepit alitibus.

Sic ego nunc dominae uitiis et semper amantis

fletibus aeterna differor inuidia."

17

Et merito, quoniam potui fugisse puellam,

nunc ego desertas alloquor alcyonas,

nec mihi Cassiope solito uisura carinam

omniaque ingrato litore uota cadunt.

Quin etiam absenti prosunt tibi, Cynthia, uenti:

aspice, quam saeuas increpat aura minas.

Nullane placatae ueniet Fortuna procellae?

haecine parua meum funus harena teget?

tu tamen in melius saeuas conuerte querelas:

sat tibi sit poenae nox et iniqua uada.

An poteris siccis mea fata reponere ocellis

ossaque nulla tuo nostra tenere sinu?

a pereat, quicumque ratis et uela parauit

primus et inuito gurgite fecit iter!

nonne fuit leuius dominae peruincere mores

(quamuis dura, tamen rara puella fuit),

quam sic ignotis circumdata litora siluis

cernere et optatos quaerere Tyndaridas?

illic si qua meum sepelissent fata dolorem,

ultimus et posito staret amore lapis,

illa meo caros donasset funere crinis,

molliter et tenera poneret ossa rosa;

illa meum extremo clamasset puluere nomen,

ut mihi non ullo pondere terra foret.

At uos, aequoreae formosa Doride natae,

candida felici soluite uela choro:

si quando uestras labens Amor attigit undas,

mansuetis socio parcite litoribus.

18

Haec certe deserta loca et taciturna querenti,

et uacuum Zephyri possidet aura nemus.

Hic licet occultos proferre impune dolores,

si modo sola queant saxa tenere fidem.

Vnde tuos primum repetam, mea Cynthia, fastus?

quod mihi das flendi, Cynthia, principium?

qui modo felices inter numerabar amantis,

nunc in amore tuo cogor habere notam.

Quid tantum merui? quae te mihi carmina mutant?

an noua tristitiae causa puella tuae?

sic mihi te referas, leuis ut non altera nostro

limine formonsos intulit ulla pedes.

Quamuis multa tibi dolor hic meus aspera debet,

non ita saeua tamen uenerit ira mea,

ut tibi sim merito semper furor et tua flendo

lumina deiectis turpia sint lacrimis.

An quia parua damus mutato signa colore

et non ulla meo clamat in ore fides?

uos eritis testes, si quos habet arbor amores,

fagus et Arcadio pinus amica deo.

A quotiens teneras resonant mea uerba sub umbras,

scribitur et uestris Cynthia corticibus!

an tua quod peperit nobis iniuria curas?

quae solum tacitis cognita sunt foribus.

Omnia consueui timidus perferre superbae

iussa neque arguto facta dolore queri.

Pro quo, diuini fontes, et frigida rupes

et datur inculto tramite dura quies;

et quodcumque meae possunt narrare querelae,

cogor ad argutas dicere solus auis.

Sed qualiscumque es, resonent mihi "Cynthia" siluae,

nec deserta tuo nomine saxa uacent.

19

Non ego nunc tristis uereor, mea Cynthia, Manis,

nec moror extremo debita fata rogo;

sed ne forte tuo careat mihi funus amore,

hic timor est ipsis durior exsequiis.

Non adeo leuiter nostris puer haesit ocellis,

ut meus oblito puluis amore uacet.

Illic Phylacides iucundae coniugis heros

non potuit caecis immemor esse locis,

sed cupidus falsis attingere gaudia palmis

Thessalus antiquam uenerat umbra domum.

illic quidquid ero, semper tua dicar imago:

traicit et fati litora magnus amor.

Illic formosae ueniant chorus heroinae,

quas dedit Argiuis Dardana praeda uiris;

quarum nulla tua fuerit mihi, Cynthia, forma

gratior, et (Tellus hoc ita iusta sinat)

quamuis te longae remorentur fata senectae,

cara tamen lacrimis ossa futura meis.

Quae tu uiua mea possis sentire fauilla!

tum mihi non ullo mors sit amara loco.

quam uereor, ne te contempto, Cynthia, busto

abstrahat a nostro puluere iniquus Amor,

cogat et inuitam lacrimas siccare cadentis!

flectitur assiduis certa puella minis.

Quare, dum licet, inter nos laetemur amantes:

non satis est ullo tempore longus amor.

20

Hoc pro continuo te, Galle, monemus amore

(id tibi ne uacuo defluat ex animo):

saepe imprudenti fortuna occurrit amanti:

crudelis Minyis dixerit Ascanius.

Est tibi non infra speciem, non nomine dispar,

Theodamanteo proximus ardor Hylae:

hunc tu, siue leges umbrosae flumina siluae,

siue Aniena tuos tinxerit unda pedes,

siue Gigantea spatiabere litoris ora,

siue ubicumque uago fluminis hospitio,

Nympharum semper cupidas defende rapinas

(non minor Ausoniis est amor Adryasin);

ne tibi sit duros montes et frigida saxa,

Galle, neque expertos semper adire lacus:

quae miser ignotis error perpessus in oris

Herculis indomito fleuerat Ascanio.

Namque ferunt olim Pagasae naualibus Argon

egressam longe Phasidos isse uiam,

et iam praeteritis labentem Athamantidos undis

Mysorum scopulis applicuisse ratem.

Hic manus heroum, placidis ut constitit oris,

mollia composita litora fronde tegit.

At comes inuicti iuuenis processerat ultra

raram sepositi quaerere fontis aquam.

Hunc duo sectati fratres, Aquilonia proles,

hunc super et Zetes, hunc super et Calais,

oscula suspensis instabant carpere palmis,

oscula et alterna ferre supina fuga.

Ille sub extrema pendens secluditur ala

et uolucres ramo summouet insidias.

Iam Pandioniae cessit genus Orithyiae:

a dolor! ibat Hylas, ibat Hamadryasin.

Hic erat Arganthi Pegae sub uertice montis

grata domus Nymphis umida Thyniasin,

quam supra nullae pendebant debita curae

roscida desertis poma sub arboribus

et circum irriguo surgebant lilia prato

candida purpureis mixta papaueribus.

Quae modo decerpens tenero pueriliter ungui

proposito florem praetulit officio

et modo formosis incumbens nescius undis

errorem blandis tardat imaginibus.

Tandem haurire parat demissis flumina palmis

innixus dextro plena trahens umero.

Cuius ut accensae Dryades candore puellae

miratae solitos destituere choros,

prolapsum leuiter facili traxere liquore:

tum sonitum rapto corpore fecit Hylas.

Cui procul Alcides iterat responsa; sed illi

nomen ab extremis montibus aura refert.

His, o Galle, tuos monitus seruabis amores,

formosum Nymphis credere uisus Hylan.

21

Tu, qui consortem properas euadere casum,

miles ab Etruscis saucius aggeribus,

quid nostro gemitu turgentia lumina torques?

pars ego sum uestrae proxima militiae.

Sic te seruato possint gaudere parentes,

ne soror acta tuis sentiat e lacrimis:

Gallum per medios ereptum Caesaris ensis

effugere ignotas non potuisse manus;

et quaecumque super dispersa inuenerit ossa

montibus Etruscis, haec sciat esse mea."

22

Qualis et unde genus, qui sint mihi, Tulle, Penates

quaeris pro nostra semper amicitia.

Si Perusina tibi patriae sunt nota sepulcra,

Italiae duris funera temporibus,

cum Romana suos egit Discordia ciuis,

(sic mihi praecipue, puluis Etrusca, dolor,

tu proiecta mei perpessa es membra propinqui,

tu nullo miseri contegis ossa solo),

proxima supposito contingens Vmbria campo

me genuit terris fertilis uberibus.

1

Cŷnthĭă prīmă sŭīs mĭsĕrūm mē cēpĭt ŏcēllīs,

cōntāctūm nūllīs ‖ āntĕ Cŭpīdĭnĭbūs.

Tūm mĭhĭ cōnstāntīs dēiēcīt lūmĭnă fāstūs

ēt căpŭt īmpŏsĭtīs ‖ prēssĭt Ămōr pĕdĭbūs,

dōnēc mē dŏcŭīt cāstās ōdīssĕ pŭēllās

īmprŏbŭs, ēt nūllō ‖ vīvĕrĕ cōnsĭlĭō.

Ēt mĭhĭ iām tōtō fŭrŏr hīc nōn dēfĭcĭt ānnō,

cūm tămĕn ādvērsōs ‖ cōgŏr hăbērĕ dĕōs.

Mīlănĭōn nūllōs fŭgĭēndō, Tūllĕ, lăbōrēs

saēvĭtĭām dūraē ‖ cōntŭdĭt Īăsĭdōs.

Nām mŏdŏ Pārthĕnĭīs āmēns ērrābăt ĭn āntrīs,

ībăt ĕt hīrsūtās ‖ īllĕ vĭdērĕ fĕrās;

īlle ĕtĭam Hŷlaēī pērcūssūs vūlnĕrĕ rāmī

saūcĭŭs Ārcădĭīs ‖ rūpĭbŭs īngĕmŭīt.

Ērgō vēlōcēm pŏtŭīt dŏmŭīssĕ pŭēllām:

tāntum ĭn ămōrĕ prĕcēs ‖ ēt bĕnĕ fāctă vălēnt.

Īn mē tārdŭs Ămōr nōn ūllās cōgĭtăt ārtīs,

nēc mĕmĭnīt nōtās, ‖ ūt prĭŭs, īrĕ vĭās.

Āt vōs, dēdūctaē quĭbŭs ēst fāllācĭă lūnaē

ēt lăbŏr īn măgĭcīs ‖ sācră pĭārĕ fŏcīs,

ēn ăgĕdūm dŏmĭnaē mēntēm cōnvērtĭtĕ nōstraē,

ēt făcĭte īllă mĕō ‖ pāllĕăt ōrĕ măgīs!

tūnc ĕgŏ crēdĭdĕrīm vōbīs ēt sīdĕra ĕt āmnīs

pōssĕ † cўthālīnīs † ‖ dūcĕrĕ cārmĭnĭbūs.

Aūt vōs, quī sērō lāpsūm rĕvŏcātĭs, ămīcī,

quaērĭtĕ nōn sānī ‖ pēctŏrĭs aūxĭlĭă.

Fōrtĭtĕr ēt fērrūm saēvōs pătĭēmŭr ĕt īgnīs,

sīt mŏdŏ lībērtās ‖ quaē vĕlĭt īră lŏquī.

Fērtĕ pĕr ēxtrēmās gēntīs ēt fērtĕ pĕr ūndās,

quā nōn ūllă mĕūm ‖ fēmĭnă nōrĭt ĭtēr:

vōs rĕmănētĕ, quĭbūs făcĭlī dĕŭs ānnŭĭt aūrĕ,

sītĭs ĕt īn tūtō ‖ sēmpĕr ămōrĕ părēs.

Īn mē nōstră Vĕnūs nōctēs ēxērcĕt ămārās

ēt nūllō văcŭūs ‖ tēmpŏrĕ dēfĭt Ămōr.

Hōc, mŏnĕō, vītātĕ mălūm: sŭă quēmquĕ mŏrētūr

cūră, nĕque āssuētō ‖ mūtĕt ămōrĕ lŏcūm.

Quōd sī quīs mŏnĭtīs tārdās ādvērtĕrĭt aūrīs,

heū rĕfĕrēt quāntō ‖ vērbă dŏlōrĕ mĕā!

2

Quīd iŭvăt ōrnātō prōcēdĕrĕ, vītă, căpīllō

ēt tĕnŭīs Cōā ‖ vēstĕ mŏvērĕ sĭnūs,

aūt quĭd Ŏrōntēā crīnīs pērfūndĕrĕ mūrrā,

tēquĕ pĕrēgrīnīs ‖ vēndĕrĕ mūnĕrĭbūs,

nātūraēquĕ dĕcūs mērcātō pērdĕrĕ cūltū,

nēc sĭnĕre īn prŏprĭīs ‖ mēmbră nĭtērĕ bŏnīs?

crēdĕ mĭhī, nōn ūllă tŭae ēst mĕdĭcīnă fĭgūraē:

nūdŭs Ămōr fōrmaē ‖ nōn ămăt ārtĭfĭcēm.

Āspĭcĕ quōs sūmmīttăt hŭmūs fōrmōsă cŏlōrēs,

ūt vĕnĭānt hĕdĕraē ‖ spōntĕ sŭā mĕlĭūs,

sūrgăt ĕt īn sōlīs fōrmōsĭŭs ārbŭtŭs āntrīs

ēt scĭăt īndŏcĭlēs ‖ cūrrĕrĕ lŷmphă vĭās.

Lītŏră nātīvīs pērfūlgēnt pīctă lăpīllīs

ēt vŏlŭcrēs nūllā ‖ dūlcĭŭs ārtĕ cănūnt.

Nōn sīc Leūcīppīs sūccēndīt Cāstŏră Phoēbē,

Pōllūcēm cūltū ‖ nōn Hĕlăīră sŏrōr;

nōn, Īdae ēt cŭpĭdō quōndām dīscōrdĭă Phoēbō,

Ēvēnī pătrĭīs ‖ fīlĭă lītŏrĭbūs;

nēc Phrўgĭūm fālsō trāxīt cāndōrĕ mărītūm

āvēcta ēxtērnīs ‖ Hīppŏdămīă rŏtīs:

sēd făcĭēs ădĕrāt nūllīs ōbnōxĭă gēmmīs,

quālĭs Ăpēllēīs ‖ ēst cŏlŏr īn tăbŭlīs.

Nōn īllīs stŭdĭūm vūlgō cōnquīrĕre ămāntīs:

īllīs āmplă sătīs ‖ fōrmă pŭdīcĭtĭă.

Nōn ĕgŏ nūnc vĕrĕōr nē sīm tĭbĭ vīlĭŏr īstīs:

ūnī sī quă plăcēt, ‖ cūltă pŭēllă săt ēst;

cūm tĭbĭ praēsērtīm Phoēbūs sŭă cārmĭnă dōnēt

Āŏnĭāmquĕ lĭbēns ‖ Cāllĭŏpēă lўrām,

ūnĭcă nēc dēsīt iūcūndīs grātĭă vērbīs,

ōmnĭă quaēquĕ Vĕnūs, ‖ quaēquĕ Mĭnērvă prŏbāt,

hīs tū sēmpĕr ĕrīs nōstraē grātīssĭmă vītaē,

taēdĭă dūm mĭsĕraē ‖ sīnt tĭbĭ lūxŭrĭaē.

3

Quālīs Thēsēā iăcŭīt cēdēntĕ cărīnā

lānguĭdă dēsērtīs ‖ Cnōsĭă lītŏrĭbūs;

quālĭs ĕt āccŭbŭīt prīmō Cēphēĭă sōmnō,

lībĕră iām dūrīs ‖ cōtĭbŭs, Āndrŏmĕdē;

nēc mĭnŭs āssĭdŭīs Ēdōnīs fēssă chŏrēīs

quālĭs ĭn hērbōsō ‖ cōncĭdĭt Āpĭdănō:

tālīs vīsă mĭhī mōllēm spīrārĕ quĭētēm

Cŷnthĭă nōn cērtīs ‖ nīxă căpūt mănĭbūs,

ēbrĭă cūm mūltō trăhĕrēm vēstīgĭă Bācchō,

ēt quătĕrēnt sērā ‖ nōctĕ făcēm pŭĕrī.

Hānc ĕgŏ, nōndum ĕtĭām sēnsūs dēpērdĭtŭs ōmnīs

mōllĭtĕr īmprēssō ‖ cōnŏr ădīrĕ tŏrō;

ēt quāmvīs dŭplĭcī cōrrēptum ārdōrĕ iŭbērēnt

hāc Ămŏr hāc Lībēr, ‖ dūrŭs ŭtērquĕ dĕūs,

sūbiēctō lĕvĭtēr pŏsĭtām tēmptārĕ lăcērtō

ōscŭlăque ādmōtā ‖ sūmĕre ĕt ārmă mănū,

nōn tămĕn aūsŭs ĕrām dŏmĭnaē tūrbārĕ quĭētēm,

ēxpērtaē mĕtŭēns ‖ iūrgĭă saēvĭtĭaē;

sēd sīc īntēntīs haērēbām fīxŭs ŏcēllīs,

Ārgŭs ŭt īgnōtīs ‖ cōrnĭbŭs Īnăchĭdōs.

Ēt mŏdŏ sōlvēbām nōstrā dē frōntĕ cŏrōllās

pōnēbāmquĕ tŭīs, ‖ Cŷnthĭă, tēmpŏrĭbūs;

ēt mŏdŏ gaūdēbām lāpsōs fōrmārĕ căpīllōs;

nūnc fūrtīvă căvīs ‖ pōmă dăbām mănĭbūs;

ōmnĭă quae īngrātō lārgībār mūnĕră sōmnō,

mūnĕră dē prōnō ‖ saēpĕ vŏlūtă sĭnū;

ēt quŏtĭēns rārō dūxtī sūspīrĭă mōtū,

ōbstŭpŭī vānō ‖ crēdŭlŭs aūspĭcĭō,

nē quă tĭbi īnsŏlĭtōs pōrtārēnt vīsă tĭmōrēs,

nēvĕ quĭs īnvītām ‖ cōgĕrĕt ēssĕ sŭām:

dōnēc dīvērsās praēcūrrēns lūnă fĕnēstrās,

lūnă mŏrātūrīs ‖ sēdŭlă lūmĭnĭbūs,

cōmpŏsĭtōs lĕvĭbūs rădĭīs pătĕfēcĭt ŏcēllōs.

Sīc ăĭt īn mōllī ‖ fīxă tŏrō cŭbĭtūm:

"tāndēm tē nōstrō rĕfĕrēns īniūrĭă lēctō

āltĕrĭūs claūsīs ‖ ēxpŭlĭt ē fŏrĭbūs?

nāmque ŭbĭ lōngă mĕaē cōnsūmpstī tēmpŏră nōctīs,

lānguĭdŭs ēxāctīs, ‖ eī mĭhĭ, sīdĕrĭbūs?

ō | ŭtĭnām tālīs prōdūcās, īmprŏbĕ, nōctēs,

mē mĭsĕrām quālīs ‖ sēmpĕr hăbērĕ iŭbēs!

nām mŏdŏ pūrpŭrĕō fāllēbām stāmĭnĕ sōmnūm,

rūrsŭs ĕt Ōrphēaē ‖ cārmĭnĕ, fēssă, lўraē;

īntērdūm lĕvĭtēr mēcūm dēsērtă quĕrēbār

ēxtērnō lōngās ‖ saēpe ĭn ămōrĕ mŏrās:

dūm mē iūcūndīs lāpsām Sŏpŏr īmpŭlĭt ālīs.

Īllă fŭīt lăcrĭmīs ‖ ūltĭmă cūră mĕīs."

4

Quīd mĭhĭ tām mūltās laūdāndō, Bāssĕ, pŭēllās

mūtātūm dŏmĭnā ‖ cōgĭs ăbīrĕ mĕā?

quīd mē nōn pătĕrīs vītaē quōdcūmquĕ sĕquētūr

hōc măgĭs āssuētō ‖ dūcĕrĕ sērvĭtĭō?

tū lĭcĕt Āntĭŏpaē fōrmām Nŷctēĭdŏs, ēt tū

Spārtānaē rĕfĕrās ‖ laūdĭbŭs Hērmĭŏnaē,

ēt quāscūmquĕ tŭlīt fōrmōsī tēmpŏrĭs aētās;

Cŷnthĭă nōn īllās ‖ nōmĕn hăbērĕ sĭnāt:

nēdūm, sī lĕvĭbūs fŭĕrīt cōllātă fĭgūrīs,

īnfĕrĭōr dūrō ‖ iūdĭcĕ tūrpĭs ĕāt.

Haēc sēd fōrmă mĕī pārs ēst ēxtrēmă fŭrōrīs;

sūnt māiōră, quĭbūs, ‖ Bāssĕ, pĕrīrĕ iŭvāt:

īngĕnŭūs cŏlŏr ēt mūltīs dĕcŭs ārtĭbŭs, ēt quaē

gaūdĭă sūb tăcĭtā ‖ dūcĕrĕ vēstĕ lĭbēt.

Quō măgĭs ēt nōstrōs cōntēndīs sōlvĕre ămōrēs,

hōc măgĭs āccēptā ‖ fāllĭt ŭtērquĕ fĭdē.

Nōn īmpūnĕ fĕrēs: scĭĕt haēc īnsānă pŭēllă

ēt tĭbĭ nōn tăcĭtīs ‖ vōcĭbŭs hōstĭs ĕrīt;

nēc tĭbĭ mē pōst haēc cōmmīttēt Cŷnthĭă nēc tē

quaērĕt; ĕrīt tāntī ‖ crīmĭnĭs īllă mĕmōr,

ēt tē cīrcum ōmnīs ălĭās īrātă pŭēllās

dīffĕrĕt: heū nūllō ‖ līmĭnĕ cārŭs ĕrīs!

nūllās īllă sŭīs cōntēmnēt flētĭbŭs ārās,

ēt quīcūmquĕ săcēr ‖ quālĭs ŭbīquĕ lăpīs.

Nōn ūllō grăvĭūs tēmptātūr Cŷnthĭă dāmnō

quām sĭbĭ cūm rāptō ‖ cēssăt ămōrĕ dĕūs:

praēcĭpŭē nōstrī. mănĕāt sīc sēmpĕr, ădōrō,

nēc quīcquam ēx īllā ‖ quōd quĕrăr īnvĕnĭām!

5

Īnvĭdĕ, tū tāndēm vōcēs cōmpēscĕ mŏlēstās

ēt sĭnĕ nōs cūrsū, ‖ quō sŭmŭs, īrĕ părēs!

quīd tĭbĭ vīs, īnsānĕ? mĕōs sēntīrĕ fŭrōrēs?

īnfēlīx, prŏpĕrās ‖ ūltĭmă nōssĕ mălă,

ēt mĭsĕr īgnōtōs vēstīgĭă fērrĕ pĕr īgnīs,

ēt bĭbĕre ē tōtā ‖ tōxĭcă Thēssălĭā.

Nōn ēst īllă văgīs sĭmĭlīs cōllātă pŭēllīs:

mōllĭtĕr īrāscī ‖ nōn sŏlĕt īllă tĭbī.

Quōd sī fōrtĕ tŭīs nōn ēst cōntrārĭă vōtīs,

āt tĭbĭ cūrārūm ‖ mīlĭă quāntă dăbīt!

nōn tĭbĭ iām sōmnōs, nōn īllă rĕlīnquĕt ŏcēllōs;

īllă fĕrōs ănĭmīs ‖ āllĭgăt ūnă vĭrōs.

Ā! mĕă cōntēmptūs quŏtĭēns ād līmĭnă cūrrēs,

cūm tĭbĭ sīngūltū ‖ fōrtĭă vērbă cădēnt

ēt trĕmŭlūs maēstīs ŏrĭētūr flētĭbŭs hōrrōr

ēt tĭmŏr īnfōrmēm ‖ dūcĕt ĭn ōrĕ nŏtām

ēt quaēcūmquĕ vŏlēs fŭgĭēnt tĭbĭ vērbă quĕrēntī,

nēc pŏtĕrīs, quī sīs ‖ aūt ŭbĭ, nōssĕ mĭsēr!

tūm grăvĕ sērvĭtĭūm nōstraē cōgērĕ pŭēllaē

dīscĕre ĕt ēxclūsūm ‖ quīd sĭt ăbīrĕ dŏmūm;

nēc iām pāllōrēm tŏtĭēns mīrābĕrĕ nōstrūm,

aūt cūr sīm tōtō ‖ cōrpŏrĕ nūllŭs ĕgŏ.

Nēc tĭbĭ nōbĭlĭtās pŏtĕrīt sūccūrrĕre ămāntī:

nēscĭt Ămōr prīscīs ‖ cēdĕre ĭmāgĭnĭbūs.

Quōd sī pārvă tŭaē dĕdĕrīs vēstīgĭă cūlpaē,

quām cĭtŏ dē tāntō ‖ nōmĭnĕ rūmŏr ĕrīs!

nōn ĕgŏ tūm pŏtĕrō sōlācĭă fērrĕ rŏgāntī,

cūm mĭhĭ nūllă mĕī ‖ sīt mĕdĭcīnă mălī;

sēd părĭtēr mĭsĕrī sŏcĭō cōgēmŭr ămōrĕ

āltĕr ĭn āltĕrĭūs ‖ mūtŭă flērĕ sĭnū.

Quārē, quīd pōssīt mĕă Cŷnthĭă, dēsĭnĕ, Gāllĕ,

quaērĕrĕ: nōn īmpūne ‖ īllă rŏgātă vĕnīt.

6

Nōn ĕgŏ nūnc Hădrĭaē vĕrĕōr mărĕ nōscĕrĕ tēcūm,

Tūllĕ, nĕque Aēgaēō ‖ dūcĕrĕ vēlă sălō,

cūm quō Rhīpaēōs pōssīm cōnscēndĕrĕ mōntīs

ūltĕrĭūsquĕ dŏmōs ‖ vādĕrĕ Mēmnŏnĭās;

sēd mē cōmplēxaē rĕmŏrāntūr vērbă pŭēllaē

mūtātōquĕ grăvēs ‖ saēpĕ cŏlōrĕ prĕcēs.

Īllă mĭhī tōtīs ārgūtāt nōctĭbŭs īgnēs

ēt quĕrĭtūr nūllōs ‖ ēssĕ rĕlīctă dĕōs;

īllă mĕām mĭhĭ iām sē dēnĕgăt, īllă mĭnātūr,

quaē sŏlĕt īngrātō ‖ trīstĭs ămīcă vĭrō.

Hīs ĕgŏ nōn hōrām pōssūm dūrārĕ quĕrēlīs:

ā pĕrĕāt, sī quīs ‖ lēntŭs ămārĕ pŏtēst!

ān mĭhĭ sīt tāntī dōctās cōgnōscĕre Ăthēnās

ātque Ăsĭaē vĕtĕrēs ‖ cērnĕrĕ dīvĭtĭās,

ūt mĭhĭ dēdūctā făcĭāt cōnvīcĭă pūppī

Cŷnthĭa ĕt īnsānīs ‖ ōră nŏtēt mănĭbūs,

ōscŭlăque ōppŏsĭtō dīcāt sĭbĭ dēbĭtă vēntō,

ēt nĭhĭl īnfīdō ‖ dūrĭŭs ēssĕ vĭrō?

tū pătrŭī mĕrĭtās cōnāre ānteīrĕ sĕcūrīs

ēt vĕtĕra ōblītīs ‖ iūră rĕfēr sŏcĭīs.

Nām tŭă nōn aētās ūmquām cēssāvĭt ămōrī,

sēmpĕr ăt ārmātaē ‖ cūră fŭīt pătrĭaē;

ēt tĭbĭ nōn ūmquām nōstrōs pŭĕr īstĕ lăbōrēs

āffĕrăt ēt lăcrĭmīs ‖ ōmnĭă nōtă mĕīs!

mē sĭnĕ, quēm sēmpēr vŏlŭīt Fōrtūnă iăcērĕ,

hānc ănĭmam ēxtrēmaē ‖ rēddĕrĕ nēquĭtĭaē.

Mūltī lōngīnquō pĕrĭēre ĭn ămōrĕ lĭbēntēr,

īn quōrūm nŭmĕrō ‖ mē quŏquĕ tērră tĕgāt.

Nōn ĕgŏ sūm laūdī, nōn nātŭs ĭdōnĕŭs ārmīs:

hānc mē mīlĭtĭām ‖ fātă sŭbīrĕ vŏlūnt.

Āt tū seū mōllīs quā tēndĭt Ĭōnĭă, seū quā

Lŷdĭă Pāctōlī ‖ tīngĭt ărātă lĭquōr;

seū pĕdĭbūs tērrās seū pōntūm cārpĕrĕ rēmīs

ībĭs, ĕt āccēptī ‖ pārs ĕrĭs īmpĕrĭī.

Tūm tĭbĭ sī quă mĕī vĕnĭēt nōn īmmĕmŏr hōră,

vīvĕrĕ mē dūrō ‖ sīdĕrĕ cērtŭs ĕrīs.

7

Dūm tĭbĭ Cādmēaē dīcūntūr, Pōntĭcĕ, Thēbaē

ārmăquĕ frātērnaē ‖ trīstĭă mīlĭtĭaē,

ātque, ĭtă sīm fēlīx, prīmō cōntēndĭs Hŏmērō

(sīnt mŏdŏ fātă tŭīs ‖ mōllĭă cārmĭnĭbūs),

nōs, ūt cōnsuēmūs, nōstrōs ăgĭtāmŭs ămōrēs

ātque ălĭquīd dūrām ‖ quaērĭmŭs īn dŏmĭnām;

nēc tāntum īngĕnĭō quāntūm sērvīrĕ dŏlōrī

cōgŏr ĕt aētātīs ‖ tēmpŏră dūră quĕrī.

Hīc mĭhĭ cōntĕrĭtūr vītaē mŏdŭs, haēc mĕă fāma ēst,

hīnc cŭpĭō nōmēn ‖ cārmĭnĭs īrĕ mĕī.

Mē laūdēnt dōctaē sōlūm plăcŭīssĕ pŭēllaē,

Pōntĭce, ĕt īniūstās ‖ saēpĕ tŭlīssĕ mĭnās;

mē lĕgăt āssĭdŭē pōst haēc nēglēctŭs ămātōr

ēt prōsīnt īllī ‖ cōgnĭtă nōstră mălă.

Tē quŏquĕ sī cērtō pŭĕr hīc cōncūssĕrĭt ārcū,

†quōd nōllēm nōstrōs ‖ ēvĭŏlāssĕ† dĕōs,

lōngē cāstră tĭbī, lōngē mĭsĕr āgmĭnă sēptēm

flēbĭs ĭn aētērnō ‖ sūrdă iăcērĕ sĭtū;

ēt frūstrā cŭpĭēs mōllēm cōmpōnĕrĕ vērsūm

nēc tĭbĭ sūbĭcĭēt ‖ cārmĭnă sērŭs Ămōr.

Tūm mē nōn hŭmĭlēm mīrābĕrĕ saēpĕ pŏētām,

tūnc ĕgŏ Rōmānīs ‖ praēfĕrăr īngĕnĭīs;

nēc pŏtĕrūnt iŭvĕnēs nōstrō rĕtĭcērĕ sĕpūlcrō

"Ārdōrīs nōstrī ‖ māgnĕ pŏētă iăcēs."

Tū căvĕ nōstră tŭō cōntēmnās cārmĭnă fāstū:

saēpĕ vĕnīt māgnō ‖ faēnŏrĕ tārdŭs Ămōr.

8

Tūne ĭgĭtūr dēmēns, nēc tē mĕă cūră mŏrātūr?

ān tĭbĭ sūm gĕlĭdā ‖ vīlĭŏr Īllўrĭā?

ēt tĭbĭ iām tāntī, quīcūmque ēst, īstĕ vĭdētūr,

ūt sĭnĕ mē vēntō ‖ quōlĭbĕt īrĕ vĕlīs?

tūne aūdīrĕ pŏtēs vēsānī mūrmŭră pōntī

fōrtĭs, ĕt īn dūrā ‖ nāvĕ iăcērĕ pŏtēs?

tū pĕdĭbūs tĕnĕrīs pŏsĭtās fūlcīrĕ prŭīnās,

tū pŏtĕs īnsŏlĭtās, ‖ Cŷnthĭă, fērrĕ nĭvēs?

ō | ŭtĭnam hībērnaē dŭplĭcēntūr tēmpŏră brūmaē

ēt sĭt ĭnērs tārdīs ‖ nāvĭtă Vērgĭlĭīs,

nēc tĭbĭ Tŷrrhēnā sōlvātūr fūnĭs hărēnā,

nēve ĭnĭmīcă mĕās ‖ ēlĕvĕt aūră prĕcēs!

ātque ĕgŏ tūm vĭdĕām tālīs sūbsīdĕrĕ vēntōs,

cūm tĭbĭ prōvēctās ‖ aūfĕrĕt ūndă rătīs,

ūt mē dēfīxūm văcŭā pătĭātŭr ĭn ōrā

crūdēlem īnfēstā ‖ saēpĕ vŏcārĕ mănū!

sēd quōcūmquĕ mŏdō dē mē, pēriūră, mĕrērīs,

sīt Gălătēă tŭaē ‖ nōn ălĭēnă vĭaē:

ūt tē, fēlīcī praēvēctă Cĕraūnĭă rēmō,

āccĭpĭāt plăcĭdīs ‖ Ōrĭcŏs aēquŏrĭbūs!

nām mē nōn ūllaē pŏtĕrūnt cōrrūmpĕrĕ dē tē

quīn ĕgŏ, vītă, tŭō ‖ līmĭnĕ vērbă quĕrār;

nēc mē dēfĭcĭēt naūtās rŏgĭtārĕ cĭtātōs

"Dīcĭtĕ, quō pōrtū ‖ claūsă pŭēllă mĕa ēst?",

ēt dīcām "lĭcĕt Ātrăcĭīs cōnsīdăt ĭn ōrīs,

ēt lĭcĕt Hŷlaēīs, ‖ īllă fŭtūră mĕa ēst."

Hīc ĕrĭt! hīc iūrātă mănēt! rūmpāntŭr ĭnīquī!

vīcĭmŭs: āssĭdŭās ‖ nōn tŭlĭt īllă prĕcēs.

Fālsă lĭcēt cŭpĭdūs dēpōnāt gaūdĭă Līvōr:

dēstĭtĭt īrĕ nŏvās ‖ Cŷnthĭă nōstră vĭās.

Īllī cārŭs ĕgo ēt pēr mē cārīssĭmă Rōmă

dīcĭtŭr, ēt sĭnĕ mē ‖ dūlcĭă rēgnă nĕgāt.

Īllă vĕl āngūstō mēcūm rĕquĭēscĕrĕ lēctō

ēt quōcūmquĕ mŏdō ‖ mālŭĭt ēssĕ mĕă,

quām sĭbĭ dōtātaē rēgnūm vĕtŭs Hīppŏdămīaē

ēt quās Ēlĭs ŏpēs ‖ āntĕ părārăt ĕquīs.

Quāmvīs māgnă dărēt, quāmvīs māiōră dătūrūs,

nōn tămĕn īllă mĕōs ‖ fūgĭt ăvāră sĭnūs.

Hānc ĕgŏ nōn aūrō, nōn Īndīs flēctĕrĕ cōnchīs,

sēd pŏtŭī blāndī ‖ cārmĭnĭs ōbsĕquĭō.

Sūnt ĭgĭtūr Mūsaē, nĕque ămāntī tārdŭs Ăpōllŏ,

quīs ĕgŏ frētŭs ămō: ‖ Cŷnthĭă rāră mĕa ēst!

nūnc mĭhĭ sūmmă lĭcēt cōntīngĕrĕ sīdĕră plāntīs:

sīvĕ dĭēs seū nōx ‖ vēnĕrĭt, īllă mĕa ēst!

nēc mĭhĭ rīvālīs cērtōs sūbdūcĭt ămōrēs:

īstă mĕām nōrīt ‖ glōrĭă cānĭtĭēm.

9

Dīcēbām tĭbĭ vēntūrōs, īrrīsŏr, ămōrēs,

nēc tĭbĭ pērpĕtŭō ‖ lībĕră vērbă fŏrē:

ēccĕ iăcēs sūpplēxquĕ vĕnīs ād iūră pŭēllaē

ēt tĭbĭ nūnc quaēvīs ‖ īmpĕrăt ēmptă mŏdō.

Nōn mē Chāŏnĭaē vīncānt ĭn ămōrĕ cŏlūmbaē

dīcĕrĕ, quōs iŭvĕnēs ‖ quaēquĕ pŭēllă dŏmēt.

Mē dŏlŏr ēt lăcrĭmaē mĕrĭtō fēcērĕ pĕrītūm:

ātque ŭtĭnām pŏsĭtō ‖ dīcăr ămōrĕ rŭdīs!

quīd tĭbĭ nūnc mĭsĕrō prōdēst grăvĕ dīcĕrĕ cārmēn

aūt Āmphīŏnĭaē ‖ moēnĭă flērĕ lўraē?

plūs ĭn ămōrĕ vălēt Mīmnērmī vērsŭs Hŏmērō:

cārmĭnă mānsuētūs ‖ lēnĭă quaērĭt Ămōr.

Ī quaēso ēt trīstīs īstōs sēpōnĕ lĭbēllōs,

ēt cănĕ quōd quaēvīs ‖ nōssĕ pŭēllă vĕlīt!

quīd sī nōn ēssēt făcĭlīs tĭbĭ cōpĭă? nūnc tū

īnsānūs mĕdĭō ‖ flūmĭnĕ quaērĭs ăquām.

Nēcdum ĕtĭām pāllēs, vērō nēc tāngĕrĭs īgnī:

haēc ēst vēntūrī ‖ prīmă făvīllă mălī.

Tūm măgĭs Ārmĕnĭās cŭpĭēs āccēdĕrĕ tīgrīs

ēt măgĭs īnfērnaē ‖ vīncŭlă nōssĕ rŏtaē,

quām pŭĕrī tŏtĭēns ārcūm sēntīrĕ mĕdūllīs

ēt nĭhĭl īrātaē ‖ pōssĕ nĕgārĕ tŭaē.

Nūllŭs Ămōr cuīquām făcĭlīs ĭtă praēbŭĭt ālās,

ūt nōn āltērnā ‖ prēssĕrĭt īllĕ mănū.

Nēc tē dēcĭpĭāt, quōd sīt sătĭs īllă părātă:

ācrĭŭs īllă sŭbīt, ‖ Pōntĭcĕ, sī quă tŭa ēst;

quīppe ŭbĭ nōn lĭcĕāt văcŭōs sēdūcĕre ŏcēllōs,

nēc vĭgĭlāre ălĭō ‖ nōmĭnĕ cēdăt Ămōr.

Quī nōn āntĕ pătēt, dōnēc mănŭs āttĭgĭt ōssă:

quīsquĭs ĕs, āssĭdŭās ‖ ā fŭgĕ blāndĭtĭās!

īllīs ēt sĭlĭcēs ēt pōssīnt cēdĕrĕ quērcūs,

nēdūm tū pōssīs, ‖ spīrĭtŭs īstĕ lĕvīs.

Quārē, sī pŭdŏr ēst, quām prīmum ērrātă fătērĕ:

dīcĕrĕ quō pĕrĕās ‖ saēpe ĭn ămōrĕ lĕvāt.

10

Ō iūcūndă quĭēs, prīmō cūm tēstĭs ămōrī

āffŭĕrām vēstrīs ‖ cōnscĭŭs īn lăcrĭmīs!

ō nōctēm mĕmĭnīssĕ mĭhī iūcūndă vŏlūptās,

ō quŏtĭēns vōtīs ‖ īllă vŏcāndă mĕīs,

cūm tē cōmplēxā mŏrĭēntēm, Gāllĕ, pŭēllā

vīdĭmŭs ēt lōngā ‖ dūcĕrĕ vērbă mŏrā!

quāmvīs lābēntīs prĕmĕrēt mĭhĭ sōmnŭs ŏcēllōs

ēt mĕdĭīs caēlō ‖ Lūnă rŭbērĕt ĕquīs,

nōn tămĕn ā vēstrō pŏtŭī sēcēdĕrĕ lūsū:

tāntŭs ĭn āltērnīs ‖ vōcĭbŭs ārdŏr ĕrāt.

Sēd quŏnĭām nōn ēs vĕrĭtūs cōncrēdĕrĕ nōbīs,

āccĭpĕ cōmmīssaē ‖ mūnĕră laētĭtĭaē:

nōn sōlūm vēstrōs dĭdĭcī rĕtĭcērĕ dŏlōrēs,

ēst quīddam īn nōbīs ‖ māiŭs, ămīcĕ, fĭdē.

Pōssum ĕgŏ dīvērsōs ĭtĕrūm cōniūngĕre ămāntīs

ēt dŏmĭnaē tārdās ‖ pōssum ăpĕrīrĕ fŏrēs;

ēt pōssum āltĕrĭūs cūrās sānārĕ rĕcēntīs,

nēc lĕvĭs īn vērbīs ‖ ēst mĕdĭcīnă mĕīs.

Cŷnthĭă mē dŏcŭīt sēmpēr quaēcūmquĕ pĕtēndă

quaēquĕ căvēndă fŏrēnt: ‖ nōn nĭhĭl ēgĭt Ămōr.

Tū căvĕ nē trīstī cŭpĭās pūgnārĕ pŭēllaē,

nēvĕ sŭpērbă lŏquī, ‖ nēvĕ tăcērĕ dĭū;

neū, sī quīd pĕtĭīt, īngrātā frōntĕ nĕgārīs,

neū tĭbĭ prō vānō ‖ vērbă bĕnīgnă cădānt.

Īrrītātă vĕnīt, quāndō cōntēmnĭtŭr īllă,

nēc mĕmĭnīt iūstās ‖ pōnĕrĕ laēsă mĭnās:

āt quō sīs hŭmĭlīs măgĭs ēt sūbiēctŭs ămōrī,

hōc măgĭs ēffēctū ‖ saēpĕ frŭārĕ bŏnō.

Īs pŏtĕrīt fēlīx ūnā rĕmănērĕ pŭēllā,

quī nūmquām văcŭō ‖ pēctŏrĕ lībĕr ĕrīt.

11

Ēcquīd tē mĕdĭīs cēssāntēm, Cŷnthĭă, Bāīs,

quā iăcĕt Hērcŭlĕīs ‖ sēmĭtă lītŏrĭbūs,

ēt mŏdŏ Thēsprōtī mīrāntēm sūbdĭtă rēgnō

prōxĭmă Mīsēnīs ‖ aēquŏră nōbĭlĭbūs,

nōstrī cūră sŭbīt mĕmŏrēs ā! dūcĕrĕ nōctēs?

ēcquĭs ĭn ēxtrēmō ‖ rēstăt ămōrĕ lŏcūs?

ān tē nēscĭŏ quīs sĭmŭlātīs īgnĭbŭs hōstīs

sūstŭlĭt ē nōstrīs, ‖ Cŷnthĭă, cārmĭnĭbūs?

ātque ŭtĭnām măgĕ tē, rēmīs cōnfīsă mĭnūtīs,

pārvŭlă Lūcrīnā ‖ cūmbă mŏrētŭr ăquā,

aūt tĕnĕāt claūsām tĕnŭī Teūthrāntĭs ĭn ūndā

āltērnaē făcĭlīs ‖ cēdĕrĕ lŷmphă mănū,

quām văcĕt āltĕrĭūs blāndōs aūdīrĕ sŭsūrrōs

mōllĭtĕr īn tăcĭtō ‖ lītŏrĕ cōmpŏsĭtām,

ūt sŏlĕt āmōtā lābī cūstōdĕ pŭēllă,

pērfĭdă cōmmūnīs ‖ nēc mĕmĭnīssĕ dĕōs:

nōn quĭă pērspēctā nōn ēs mīhī cōgnĭtă fāmā,

sēd quŏd ĭn hāc ōmnīs ‖ pārtĕ tĭmētŭr ămōr.

Īgnōscēs ĭgĭtūr, sī quīd tĭbĭ trīstĕ lĭbēllī

āttŭlĕrīnt nōstrī: ‖ cūlpă tĭmōrĭs ĕrīt.

Ān mĭhĭ nūnc māiōr cāraē cūstōdĭă mātrīs?

aūt sĭnĕ tē vītaē ‖ cūră sĭt ūllă mĕaē?

tū mĭhĭ sōlă dŏmūs, tū, Cŷnthĭă, sōlă părēntēs,

ōmnĭă tū nōstraē ‖ tēmpŏră laētĭtĭaē.

Seū trīstīs vĕnĭām seū cōntrā laētŭs ămīcīs,

quīcquĭd ĕrō, dīcām ‖ "Cŷnthĭă caūsă fŭīt."

Tū mŏdŏ quām prīmūm cōrrūptās dēsĕrĕ Bāiās:

mūltīs īstă dăbūnt ‖ lītŏră dīscĭdĭūm,

lītŏră quaē fŭĕrānt cāstīs ĭnĭmīcă pŭēllīs:

ā pĕrĕānt Bāiaē, ‖ crīmĕn Ămōrĭs, ăquaē!

12

Quīd mĭhĭ dēsĭdĭaē nōn cēssās fīngĕrĕ crīmēn,

quōd făcĭāt nōbīs, ‖ Pōntĭcĕ, Rōmă mŏrām?

tām mūlta īllă mĕō dīvīsa ēst mīlĭă lēctō,

quāntum Hўpănīs Vĕnĕtō ‖ dīssĭdĕt Ērĭdănō;

nēc mĭhĭ cōnsuētōs āmplēxū nūtrĭt ămōrēs

Cŷnthĭă, nēc nōstrā ‖ dūlcĭs ĭn aūrĕ sŏnāt.

Ōlīm grātŭs ĕrām: nōn īllō tēmpŏrĕ cuīquām

cōntĭgĭt ūt sĭmĭlī ‖ pōssĕt ămārĕ fĭdē.

Īnvĭdĭaē fŭĭmūs: nūm mē dĕŭs ōbrŭĭt? ān quaē

lēctă Prŏmēthēīs ‖ dīvĭdĭt hērbă iŭgīs?

nōn sum ĕgŏ quī fŭĕrām: mūtāt vĭă lōngă pŭēllās.

Quāntŭs ĭn ēxĭgŭō ‖ tēmpŏrĕ fūgĭt ămōr!

nūnc prīmūm lōngās sōlūs cōgnōscĕrĕ nōctēs

cōgŏr ĕt īpsĕ mĕīs ‖ aūrĭbŭs ēssĕ grăvīs.

Fēlīx, quī pŏtŭīt praēsēntī flērĕ pŭēllaē

(nōn nĭhĭl āspērsīs ‖ gaūdĕt Ămōr lăcrĭmīs),

aūt sī dēspēctūs pŏtŭīt mūtārĕ călōrēs

(sūnt quŏquĕ trānslātō ‖ gaūdĭă sērvĭtĭō).

Mī nĕque ămāre ălĭām nĕque ăb hāc dēsīstĕrĕ fās ēst:

Cŷnthĭă prīmă fŭīt, ‖ Cŷnthĭă fīnĭs ĕrīt.

13

Tū, quōd saēpĕ sŏlēs, nōstrō laētābĕrĕ cāsū,

Gāllĕ, quŏd ābrēptō ‖ sōlŭs ămōrĕ văcēm.

Āt nōn īpsĕ tŭās ĭmĭtābōr, pērfĭdĕ, vōcēs:

fāllĕrĕ tē nūmquām, ‖ Gāllĕ, pŭēllă vĕlīt.

Dūm tĭbĭ dēcēptīs aūgētūr fāmă pŭēllīs,

cērtŭs ĕt īn nūllō ‖ quaērĭs ămōrĕ mŏrām,

pērdĭtŭs īn quādām tārdīs pāllēscĕrĕ cūrīs

īncĭpĭs, ēt prīmō ‖ lāpsŭs ăbīrĕ grădū.

Haēc ĕrĭt īllārūm cōntēmptī poēnă dŏlōrīs:

mūltārūm mĭsĕrās ‖ ēxĭgĕt ūnă vĭcēs.

Haēc tĭbĭ vūlgārīs īstōs cōmpēscĕt ămōrēs,

nēc nŏvă quaērēndō ‖ sēmpĕr ămīcŭs ĕrīs.

Haēc ĕgŏ nōn rūmōrĕ mălō, nōn aūgŭrĕ dōctūs;

vīdi ĕgŏ: mē quaēsō ‖ tēstĕ nĕgārĕ pŏtēs?

vīdi ĕgŏ tē tōtō vīnctūm lānguēscĕrĕ cōllō

ēt flēre īniēctīs, ‖ Gāllĕ, dĭū mănĭbūs

ēt cŭpĕre ōptātīs ănĭmām dēpōnĕrĕ lābrīs

ēt quaē deīndĕ mĕūs ‖ cēlăt, ămīcĕ, pŭdōr.

Nōn ĕgŏ cōmplēxūs pŏtŭī dīdūcĕrĕ vēstrōs:

tāntŭs ĕrāt dēmēns ‖ īntĕr ŭtrōsquĕ fŭrōr.

Nōn sīc Haēmŏnĭō Sālmōnĭdă mīxtŭs Ĕnīpeō

Taēnărĭūs făcĭlī ‖ prēssĭt ămōrĕ dĕūs,

nēc sīc caēlēstēm flāgrāns ămŏr Hērcŭlĭs Hēbēn

sēnsĭt ăb Oētaēīs ‖ gaūdĭă prīmă rŏgīs.

Ūnă dĭēs ōmnīs pŏtŭīt praēcūrrĕre ămāntīs:

nām tĭbĭ nōn tĕpĭdās ‖ sūbdĭdĭt īllă făcēs,

nēc tĭbĭ praētĕrĭtōs pāssa ēst sūccēdĕrĕ fāstūs,

nēc sĭnĕt ābdūcī: ‖ tē tŭŭs ārdŏr ăgēt.

Nēc mīrūm, cūm sīt Iŏvĕ dīgnaē prōxĭmă Lēdaē

ēt Lēdaē pārtū ‖ grātĭŏr, ūnă trĭbūs;

īllă sĭt Īnăchĭīs ēt blāndĭŏr hērōīnīs,

īllă sŭīs vērbīs ‖ cōgăt ămārĕ Iŏvēm.

Tū vērō quŏnĭām sĕmĕl ēs pĕrĭtūrŭs ămōrĕ,

ūtĕrĕ: nōn ălĭō ‖ līmĭnĕ dīgnŭs ĕrās.

Quī tĭbĭ sīt, fēlīx quŏnĭām nŏvŭs īncĭdĭt, ērrōr;

ēt quōdcūmquĕ vŏlēs, ‖ ūnă sĭt īstă tĭbī.

14

Tū lĭcĕt ābiēctūs Tĭbĕrīnā mōllĭtĕr ūndā

Lēsbĭă Mēntŏrĕō ‖ vīnă bĭbās ŏpĕrĕ

ēt mŏdŏ tām cĕlĕrēs mīrērīs cūrrĕrĕ līntrēs

ēt mŏdŏ tām tārdās ‖ fūnĭbŭs īrĕ rătīs;

ēt nĕmŭs ōmnĕ sătās īntēndāt vērtĭcĕ sīlvās,

ūrgētūr quāntīs ‖ Caūcăsŭs ārbŏrĭbūs;

nōn tămĕn īstă mĕō vălĕānt cōntēndĕre ămōrī:

nēscĭt Ămōr māgnīs ‖ cēdĕrĕ dīvĭtĭīs.

Nām sīve ōptātām mēcūm trăhĭt īllă quĭētēm,

seū făcĭlī tōtūm ‖ dūcĭt ămōrĕ dĭēm,

tūm mĭhĭ Pāctōlī vĕnĭūnt sūb tēctă lĭquōrēs

ēt lĕgĭtūr Rūbrīs ‖ gēmmă sŭb aēquŏrĭbūs;

tūm mĭhĭ cēssūrōs spōndēnt mĕă gaūdĭă rēgēs:

quaē mănĕānt, dūm mē ‖ fātă pĕrīrĕ vŏlēnt!

nām quīs dīvĭtĭīs ādvērsō gaūdĕt Ămōrĕ?

nūllă mĭhī trīstī ‖ praēmĭă sīnt Vĕnĕrĕ!

īllă pŏtēst māgnās hērōum īnfrīngĕrĕ vīrēs,

īlla ĕtĭām dūrīs ‖ mēntĭbŭs ēssĕ dŏlōr:

īllă nĕque Ārăbĭūm mĕtŭīt trānscēndĕrĕ līmēn

nēc tĭmĕt ōstrīnō, ‖ Tūllĕ, sŭbīrĕ tŏrō

ēt mĭsĕrūm tōtō iŭvĕnēm vērsārĕ cŭbīlī:

quīd rĕlĕvānt vărĭīs ‖ sērĭcă tēxtĭlĭbūs?

quaē mĭhĭ dūm plācāta ădĕrīt, nōn ūllă vĕrēbōr

rēgnă vĕl Ālcĭnŏī ‖ mūnĕră dēspĭcĕrĕ.

15

Saēpe ĕgŏ mūltă tŭaē lĕvĭtātīs dūră tĭmēbām,

hāc tămĕn ēxcēptā, ‖ Cŷnthĭă, pērfĭdĭā.

Āspĭcĕ mē quāntō răpĭāt fōrtūnă pĕrīclō!

tū tămĕn īn nōstrō ‖ lēntă tĭmōrĕ vĕnīs;

ēt pŏtĕs hēstērnōs mănĭbūs cōmpōnĕrĕ crīnīs

ēt lōngā făcĭēm ‖ quaērĕrĕ dēsĭdĭā,

nēc mĭnŭs Ēōīs pēctūs vărĭārĕ lăpīllīs,

ūt fōrmōsă nŏvō ‖ quaē părăt īrĕ vĭrō.

Āt nōn sīc Ĭthăcī dīgrēssū mōtă Călŷpsō

dēsērtīs ōlīm ‖ flēvĕrăt aēquŏrĭbūs:

mūltōs īllă dĭēs īncōmptīs maēstă căpīllīs

sēdĕrăt, īniūstō ‖ mūltă lŏcūtă sălō,

ēt quāmvīs nūmquām pōst haēc vīsūră, dŏlēbāt

īllă tămēn, lōngaē ‖ cōnscĭă laētĭtĭaē.

Nēc sīc Aēsŏnĭdēn răpĭēntĭbŭs ānxĭă vēntīs

Hŷpsĭpўlē văcŭō ‖ cōnstĭtĭt īn thălămō:

Hŷpsĭpўlē nūllōs pōst īllōs sēnsĭt ămōrēs,

ūt sĕmĕl Haēmŏnĭō ‖ tābŭĭt hōspĭtĭō.

Cōniŭgĭs Ēvādnē mĭsĕrōs ēlātă pĕr īgnīs

ōccĭdĭt, Ārgīvaē ‖ fāmă pŭdīcĭtĭaē.

Ālphĕsĭboēă sŭōs ūlta ēst prō cōniŭgĕ frātrēs,

sānguĭnĭs ēt cārī ‖ vīncŭlă rūpĭt ămōr.

Quārūm nūllă tŭōs pŏtŭīt cōnvērtĕrĕ mōrēs,

tū quŏque ŭtī fĭĕrēs ‖ nōbĭlĭs hīstŏrĭă.

Dēsĭnĕ iām rĕvŏcārĕ tŭīs pēriūrĭă vērbīs,

Cŷnthĭa, ĕt ōblītōs ‖ pārcĕ mŏvērĕ dĕōs;

aūdāx ā! nĭmĭūm nōstrō dŏlĭtūră pĕrīclō,

sī quīd fōrtĕ tĭbī ‖ dūrĭŭs īncĭdĕrīt!

mūltă prĭūs: vāstō lābēntūr flūmĭnă pōntō,

ānnŭs ĕt īnvērsās ‖ dūxĕrĭt āntĕ vĭcēs,

quām tŭă sūb nōstrō mūtētūr pēctŏrĕ cūră:

sīs quōdcūmquĕ vŏlēs, ‖ nōn ălĭēnă tămēn.

Tām tĭbĭ nē vīlēs īstī vĭdĕāntŭr ŏcēllī,

pēr quōs saēpĕ mĭhī ‖ crēdĭtă pērfĭdĭa ēst!

hōs tū iūrābās, sī quīd mēntītă fŭīssēs,

ūt tĭbĭ sūppŏsĭtīs ‖ ēxcĭdĕrēnt mănĭbūs:

ēt cōntrā māgnūm pŏtĕs hōs āttōllĕrĕ Sōlēm,

nēc trĕmĭs ādmīssaē ‖ cōnscĭă nēquĭtĭaē?

quīs tē cōgēbāt mūltōs pāllērĕ cŏlōrēs

ēt flētum īnvītīs ‖ dūcĕrĕ lūmĭnĭbūs?

quīs ĕgŏ nūnc pĕrĕō, sĭmĭlīs mŏnĭtūrŭs ămāntīs

"Ō nūllīs tūtūm ‖ crēdĕrĕ blāndĭtĭīs!"

16

"Quaē fŭĕrām māgnīs ōlīm pătĕfāctă trĭūmphīs,

iānŭă Tārpĕĭaē ‖ nōtă pŭdīcĭtĭaē,

cūiŭs ĭnaūrātī cĕlĕbrārūnt līmĭnă cūrrūs,

cāptōrūm lăcrĭmīs ‖ ūmĭdă sūpplĭcĭbūs,

nūnc ĕgŏ, nōctūrnīs pōtōrūm saūcĭă rīxīs,

pūlsāta īndīgnīs ‖ saēpĕ quĕrōr mănĭbūs

ēt mĭhĭ nōn dēsūnt tūrpēs pēndērĕ cŏrōllaē

sēmpĕr ĕt ēxclūsī ‖ sīgnă iăcērĕ făcēs.

Nēc pōssum īnfāmīs dŏmĭnaē dēfēndĕrĕ nōctēs,

nōbĭlĭs ōbscēnīs ‖ trādĭtă cārmĭnĭbūs;

nēc tămĕn īllă sŭaē rĕvŏcātūr pārcĕrĕ fāmaē,

tūrpĭŏr ēt saēclī ‖ vīvĕrĕ lūxŭrĭā.

Haēc īntēr grăvĭbūs cōgōr dēflērĕ quĕrēlīs

sūpplĭcĭs ā lōngīs ‖ trīstĭŏr ēxcŭbĭīs.

Īllĕ mĕōs nūmquām pătĭtūr rĕquĭēscĕrĕ pōstīs,

ārgūtā rĕfĕrēns ‖ cārmĭnă blāndĭtĭā:

"Iānŭă vēl dŏmĭnā pĕnĭtūs crūdēlĭŏr īpsā,

quīd mĭhĭ tām dūrīs ‖ claūsă tăcēs fŏrĭbūs?

cūr nūmquām rĕsĕrātă mĕōs ādmīttĭs ămōrēs,

nēscĭă fūrtīvās ‖ rēddĕrĕ mōtă prĕcēs?

nūllănĕ fīnĭs ĕrīt nōstrō cōncēssă dŏlōrī,

tūrpĭs ĕt īn tĕpĭdō ‖ līmĭnĕ sōmnŭs ĕrīt?

mē mĕdĭaē nōctēs, mē sīdĕră plēnă iăcēntēm,

frīgĭdăque Ēōō ‖ mē dŏlĕt aūră gĕlū:

tū sōla hūmānōs nūmquām mĭsĕrātă dŏlōrēs

rēspōndēs tăcĭtīs ‖ mūtŭă cārdĭnĭbūs.

Ō | ŭtĭnām trāiēctă căvā mĕă vōcŭlă rīmā

pērcūssās dŏmĭnaē ‖ vērtăt ĭn aūrĭcŭlās!

sīt lĭcĕt ēt sāxō pătĭēntĭŏr īllă Sĭcānō,

sīt lĭcĕt ēt fērrō ‖ dūrĭŏr ēt chălўbē,

nōn tămĕn īllă sŭōs pŏtĕrīt cōmpēscĕre ŏcēllōs,

sūrgĕt ĕt īnvītīs ‖ spīrĭtŭs īn lăcrĭmīs.

Nūnc iăcĕt āltĕrĭūs fēlīcī nīxă lăcērtō,

āt mĕă nōctūrnō ‖ vērbă cădūnt Zĕphўrō.

Sēd tū sōlă mĕī tū māxĭmă caūsă dŏlōrīs,

vīctă mĕīs nūmquām, ‖ iānŭă, mūnĕrĭbūs,

tē nōn ūllă mĕaē laēsīt pĕtŭlāntĭă līnguaē,

quaē sōle †īrātō ‖ dīcĕrĕ tōtă lŏcō†

ūt mē tām lōngā raūcūm pătĭārĕ quĕrēlā

sōllĭcĭtās trĭvĭō ‖ pērvĭgĭlārĕ mŏrās.

Āt tĭbĭ saēpĕ nŏvō dēdūxī cārmĭnă vērsū

ōscŭlăque īmprēssīs ‖ nīxă dĕdī grădĭbūs.

Āntĕ tŭōs quŏtĭēns vērtī mē, pērfĭdă, pōstīs

dēbĭtăque ōccūltīs ‖ vōtă tŭlī mănĭbūs!"

haēc īlle ēt sī quaē mĭsĕrī nōvīstĭs ămāntēs,

ēt mātūtīnīs ‖ ōbstrĕpĭt ālĭtĭbūs.

Sīc ĕgŏ nūnc dŏmĭnaē vĭtĭīs ēt sēmpĕr ămāntīs

flētĭbŭs aētērnā ‖ dīffĕrŏr īnvĭdĭā."

17

Ēt mĕrĭtō, quŏnĭām pŏtŭī fūgīssĕ pŭēllām,

nūnc ĕgŏ dēsērtās ‖ āllŏquŏr ālcўŏnās,

nēc mĭhĭ Cāssĭŏpē sŏlĭtō vīsūră cărīnām

ōmnĭăque īngrātō ‖ lītŏrĕ vōtă cădūnt.

Quīn ĕtĭam ābsēntī prōsūnt tĭbĭ, Cŷnthĭă, vēntī:

āspĭcĕ, quām saēvās ‖ īncrĕpăt aūră mĭnās.

Nūllănĕ plācātaē vĕnĭēt Fōrtūnă prŏcēllaē?

haēcĭnĕ pārvă mĕūm ‖ fūnŭs hărēnă tĕgēt?

tū tămĕn īn mĕlĭūs saēvās cōnvērtĕ quĕrēlās:

sāt tĭbĭ sīt poēnaē ‖ nōx ĕt ĭnīquă vădă.

Ān pŏtĕrīs sīccīs mĕă fātă rĕpōnĕre ŏcēllīs

ōssăquĕ nūllă tŭō ‖ nōstră tĕnērĕ sĭnū?

ā pĕrĕāt, quīcūmquĕ rătīs ēt vēlă părāvīt

prīmŭs ĕt īnvītō ‖ gūrgĭtĕ fēcĭt ĭtēr!

nōnnĕ fŭīt lĕvĭūs dŏmĭnaē pērvīncĕrĕ mōrēs

quāmvīs dūră, tămēn ‖ rāră pŭēllă fŭīt,

quām sīc īgnōtīs cīrcūmdătă lītŏră sīlvīs

cērnĕre ĕt ōptātōs ‖ quaērĕrĕ Tŷndărĭdās?

īllīc sī quă mĕūm sĕpĕlīssēnt fātă dŏlōrēm,

ūltĭmŭs ēt pŏsĭtō ‖ stārĕt ămōrĕ lăpīs,

īllă mĕō cārōs dōnāssēt fūnĕrĕ crīnīs,

mōllĭtĕr ēt tĕnĕrā ‖ pōnĕrĕt ōssă rŏsā;

īllă mĕum ēxtrēmō clāmāssēt pūlvĕrĕ nōmēn,

ūt mĭhĭ nōn ūllō ‖ pōndĕrĕ tērră fŏrēt.

Āt vōs, aēquŏrĕaē fōrmōsā Dōrĭdĕ nātaē,

cāndĭdă fēlīcī ‖ sōlvĭtĕ vēlă chŏrō:

sī quāndō vēstrās lābēns Ămŏr āttĭgĭt ūndās,

mānsuētīs sŏcĭō ‖ pārcĭtĕ lītŏrĭbūs.

18

Haēc cērtē dēsērtă lŏca ēt tăcĭtūrnă quĕrēntī,

ēt văcŭūm Zĕphўrī ‖ pōssĭdĕt aūră nĕmūs.

Hīc lĭcĕt ōccūltōs prōfērre īmpūnĕ dŏlōrēs,

sī mŏdŏ sōlă quĕānt ‖ sāxă tĕnērĕ fĭdēm.

Ūndĕ tŭōs prīmūm rĕpĕtām, mĕă Cŷnthĭă, fāstūs?

quōd mĭhĭ dās flēndī, ‖ Cŷnthĭă, prīncĭpĭūm?

quī mŏdŏ fēlīcēs īntēr nŭmĕrābăr ămāntīs,

nūnc ĭn ămōrĕ tŭō ‖ cōgŏr hăbērĕ nŏtām.

Quīd tāntūm mĕrŭī? quaē tē mĭhĭ cārmĭnă mūtānt?

ān nŏvă trīstĭtĭaē ‖ caūsă pŭēllă tŭaē?

sīc mĭhĭ tē rĕfĕrās, lĕvĭs ūt nōn āltĕră nōstrō

līmĭnĕ fōrmōnsōs ‖ īntŭlĭt ūllă pĕdēs.

Quāmvīs mūltă tĭbī dŏlŏr hīc mĕŭs āspĕră dēbēt,

nōn ĭtă saēvă tămēn ‖ vēnĕrĭt īră mĕă,

ūt tĭbĭ sīm mĕrĭtō sēmpēr fŭrŏr ēt tŭă flēndō

lūmĭnă dēiēctīs ‖ tūrpĭă sīnt lăcrĭmīs.

Ān quĭă pārvă dămūs mūtātō sīgnă cŏlōrĕ

ēt nōn ūllă mĕō ‖ clāmăt ĭn ōrĕ fĭdēs?

vōs ĕrĭtīs tēstēs, sī quōs hăbĕt ārbŏr ămōrēs,

fāgŭs ĕt Ārcădĭō ‖ pīnŭs ămīcă dĕō.

Ā quŏtĭēns tĕnĕrās rĕsŏnānt mĕă vērbă sŭb ūmbrās,

scrībĭtŭr ēt vēstrīs ‖ Cŷnthĭă cōrtĭcĭbūs!

ān tŭă quōd pĕpĕrīt nōbīs īniūrĭă cūrās?

quaē sōlūm tăcĭtīs ‖ cōgnĭtă sūnt fŏrĭbūs.

Ōmnĭă cōnsuēvī tĭmĭdūs pērfērrĕ sŭpērbaē

iūssă nĕque ārgūtō ‖ fāctă dŏlōrĕ quĕrī.

Prō quō, dīvīnī fōntēs, ēt frīgĭdă rūpēs

ēt dătŭr īncūltō ‖ trāmĭtĕ dūră quĭēs;

ēt quōdcūmquĕ mĕaē pōssūnt nārrārĕ quĕrēlaē,

cōgŏr ăd ārgūtās ‖ dīcĕrĕ sōlŭs ăvīs.

Sēd quālīscūmque ēs, rĕsŏnēnt mĭhĭ "Cŷnthĭă" sīlvaē,

nēc dēsērtă tŭō ‖ nōmĭnĕ sāxă văcēnt.

19

Nōn ĕgŏ nūnc trīstīs vĕrĕōr, mĕă Cŷnthĭă, Mānīs,

nēc mŏrŏr ēxtrēmō ‖ dēbĭtă fātă rŏgō;

sēd nē fōrtĕ tŭō cărĕāt mĭhĭ fūnŭs ămōrĕ,

hīc tĭmŏr ēst īpsīs ‖ dūrĭŏr ēxsĕquĭīs.

Nōn ădĕō lĕvĭtēr nōstrīs pŭĕr haēsĭt ŏcēllīs,

ūt mĕŭs ōblītō ‖ pūlvĭs ămōrĕ văcēt.

Īllīc Phŷlăcĭdēs iūcūndaē cōniŭgĭs hērōs

nōn pŏtŭīt caēcīs ‖ īmmĕmŏr ēssĕ lŏcīs,

sēd cŭpĭdūs fālsīs āttīngĕrĕ gaūdĭă pālmīs

Thēssălŭs āntīquām ‖ vēnĕrăt ūmbră dŏmūm.

īllīc quīdquĭd ĕrō, sēmpēr tŭă dīcăr ĭmāgŏ:

trāĭcĭt ēt fātī ‖ lītŏră māgnŭs ămōr.

Īllīc fōrmōsaē vĕnĭānt chŏrŭs hērōīnaē,

quās dĕdĭt Ārgīvīs ‖ Dārdănă praēdă vĭrīs;

quārūm nūllă tŭā fŭĕrīt mĭhĭ, Cŷnthĭă, fōrmā

grātĭŏr, ēt (Tēllūs ‖ hōc ĭtă iūstă sĭnāt)

quāmvīs tē lōngaē rĕmŏrēntūr fātă sĕnēctaē,

cāră tămēn lăcrĭmīs ‖ ōssă fŭtūră mĕīs.

Quaē tū vīvă mĕā pōssīs sēntīrĕ făvīllā!

tūm mĭhĭ nōn ūllō ‖ mōrs sĭt ămāră lŏcō.

quām vĕrĕōr, nē tē cōntēmptō, Cŷnthĭă, būstō

ābstrăhăt ā nōstrō ‖ pūlvĕre ĭnīquŭs Ămōr,

cōgăt ĕt īnvītām lăcrĭmās sīccārĕ cădēntīs!

flēctĭtŭr āssĭdŭīs ‖ cērtă pŭēllă mĭnīs.

Quārē, dūm lĭcĕt, īntēr nōs laētēmŭr ămāntēs:

nōn sătĭs ēst ūllō ‖ tēmpŏrĕ lōngŭs ămōr.

20

Hōc prō cōntĭnŭō tē, Gāllĕ, mŏnēmŭs ămōrĕ

(īd tĭbĭ nē văcŭō ‖ dēflŭăt ēx ănĭmō):

saēpe īmprūdēntī fōrtūna ōccūrrĭt ămāntī:

crūdēlīs Mĭnўīs ‖ dīxĕrĭt Āscănĭūs.

Ēst tĭbĭ nōn īnfrā spĕcĭēm, nōn nōmĭnĕ dīspār,

Thēŏdămāntēō ‖ prōxĭmŭs ārdŏr Hўlaē:

hūnc tū, sīvĕ lĕgēs ūmbrōsaē flūmĭnă sīlvaē,

sīve Ănĭēnă tŭōs ‖ tīnxĕrĭt ūndă pĕdēs,

sīvĕ Gĭgāntēā spătĭābĕrĕ lītŏrĭs ōrā,

sīve ŭbĭcūmquĕ văgō ‖ flūmĭnĭs hōspĭtĭō,

Nŷmphārūm sēmpēr cŭpĭdās dēfēndĕ răpīnās

(nōn mĭnŏr Aūsŏnĭīs ‖ ēst ămŏr Ādrўăsīn);

nē tĭbĭ sīt dūrōs mōntēs ēt frīgĭdă sāxă,

Gāllĕ, nĕque ēxpērtōs ‖ sēmpĕr ădīrĕ lăcūs:

quaē mĭsĕr īgnōtīs ērrōr pērpēssŭs ĭn ōrīs

Hērcŭlĭs īndŏmĭtō ‖ flēvĕrăt Āscănĭō.

Nāmquĕ fĕrūnt ōlīm Păgăsaē nāvālĭbŭs Ārgōn

ēgrēssām lōngē ‖ Phāsĭdŏs īssĕ vĭām,

ēt iām praētĕrĭtīs lābēntem Ăthămāntĭdŏs ūndīs

Mŷsōrūm scŏpŭlīs ‖ āpplĭcŭīssĕ rătēm.

Hīc mănŭs hērōūm, plăcĭdīs ūt cōnstĭtĭt ōrīs,

mōllĭă cōmpŏsĭtā ‖ lītŏră frōndĕ tĕgīt.

Āt cŏmĕs īnvīctī iŭvĕnīs prōcēssĕrăt ūltrā

rārām sēpŏsĭtī ‖ quaērĕrĕ fōntĭs ăquām.

Hūnc dŭŏ sēctātī frātrēs, Ăquĭlōnĭă prōlēs,

hūnc sŭpĕr ēt Zētēs, ‖ hūnc sŭpĕr ēt Călăīs,

ōscŭlă sūspēnsīs īnstābānt cārpĕrĕ pālmīs,

ōscŭla ĕt āltērnā ‖ fērrĕ sŭpīnă fŭgā.

Īllĕ sŭb ēxtrēmā pēndēns sēclūdĭtŭr ālā

ēt vŏlŭcrēs rāmō ‖ sūmmŏvĕt īnsĭdĭās.

Iām Pāndīŏnĭaē cēssīt gĕnŭs Ōrīthŷiaē:

ā dŏlŏr! ībăt Hўlās, ‖ ībăt Hămādrўăsīn.

Hīc ĕrăt Ārgānthī Pēgaē sūb vērtĭcĕ mōntīs

grātă dŏmūs Nŷmphīs ‖ ūmĭdă Thŷnĭăsīn,

quām sūprā nūllaē pēndēbānt dēbĭtă cūraē

rōscĭdă dēsērtīs ‖ pōmă sŭb ārbŏrĭbūs

ēt cīrcum īrrĭgŭō sūrgēbānt līlĭă prātō

cāndĭdă pūrpŭrĕīs ‖ mīxtă păpāvĕrĭbūs.

Quaē mŏdŏ dēcērpēns tĕnĕrō pŭĕrīlĭtĕr ūnguī

prōpŏsĭtō flōrēm ‖ praētŭlĭt ōffĭcĭō

ēt mŏdŏ fōrmōsīs īncūmbēns nēscĭŭs ūndīs

ērrōrēm blāndīs ‖ tārdăt ĭmāgĭnĭbūs.

Tāndem haūrīrĕ părāt dēmīssīs flūmĭnă pālmīs

īnnīxūs dēxtrō ‖ plēnă trăhēns ŭmĕrō.

Cūiŭs ŭt āccēnsaē Drўădēs cāndōrĕ pŭēllaē

mīrātaē sŏlĭtōs ‖ dēstĭtŭērĕ chŏrōs,

prōlāpsūm lĕvĭtēr făcĭlī trāxērĕ lĭquōrĕ:

tūm sŏnĭtūm rāptō ‖ cōrpŏrĕ fēcĭt Hўlās.

Cuī prŏcŭl Ālcīdēs ĭtĕrāt rēspōnsă; sĕd īllī

nōmĕn ăb ēxtrēmīs ‖ mōntĭbŭs aūră rĕfērt.

Hīs, ō Gāllĕ, tŭōs mŏnĭtūs sērvābĭs ămōrēs,

fōrmōsūm Nŷmphīs ‖ crēdĕrĕ vīsŭs Hўlān.

21

Tū, quī cōnsōrtēm prŏpĕrās ēvādĕrĕ cāsūm,

mīlĕs ăb Ētrūscīs ‖ saūcĭŭs āggĕrĭbūs,

quīd nōstrō gĕmĭtū tūrgēntĭă lūmĭnă tōrquēs?

pārs ĕgŏ sūm vēstraē ‖ prōxĭmă mīlĭtĭaē.

Sīc tē sērvātō pōssīnt gaūdērĕ părēntēs,

nē sŏrŏr āctă tŭīs ‖ sēntĭăt ē lăcrĭmīs:

Gāllūm pēr mĕdĭōs ērēptūm Caēsărĭs ēnsīs

ēffŭgĕre īgnōtās ‖ nōn pŏtŭīssĕ mănūs;

ēt quaēcūmquĕ sŭpēr dīspērsa īnvēnĕrĭt ōssă

mōntĭbŭs Ētrūscīs, ‖ haēc scĭăt ēssĕ mĕă."

22

Quālĭs ĕt ūndĕ gĕnūs, quī sīnt mĭhĭ, Tūllĕ, Pĕnātēs

quaērīs prō nōstrā ‖ sēmpĕr ămīcĭtĭā.

Sī Pĕrŭsīnă tĭbī pătrĭaē sūnt nōtă sĕpūlcră,

Ītălĭaē dūrīs ‖ fūnĕră tēmpŏrĭbūs,

cūm Rōmānă sŭōs ēgīt Dīscōrdĭă cīvīs,

(sīc mĭhĭ praēcĭpŭē, ‖ pūlvĭs Ĕtrūscă, dŏlōr,

tū prōiēctă mĕī pērpēssa ēs mēmbră prŏpīnquī,

tū nūllō mĭsĕrī ‖ cōntĕgĭs ōssă sŏlō),

prōxĭmă sūppŏsĭtō cōntīngēns Ūmbrĭă cāmpō

mē gĕnŭīt tērrīs ‖ fērtĭlĭs ūbĕrĭbūs.