Solitas galea fulgere comas,

Stilicho, molli necte corona.

Cessent litui saevumque procul

Martem felix taeda releget.

Tractus ab aula rursus in aulam

redeat sanguis. Patris officiis

iunge potenti pignora dextra.

Gener Augusti pridem fueras,

nunc rursus eris socer Augusti.

Quae iam rabies livoris erit?

Vel quis dabitur color invidiae?

Stilicho socer est, pater est Stilicho.

Urbs in conspectu montana cacumina velat

tranquillo praetenta mari. Ducentia portum

cornua pacatas removent Aquilonibus undas.

Hic exarmatum terris cingentibus aequor

clauditur et placidam discit servare quietem.

Quidquid Castalio de gurgite Phoebus anhelat,

quidquid fatidico mugit cortina recessu,

carmina sunt, et verba negant communia Musae.

Carmina sola loquor: sic meus me implet Apollo.

Non tales quondam species tulit armentorum

tellus tergemino subdita Geryonae.

Non tales, Clitumne, lavas in gurgite tauros,

Tarpeio referunt quos pia vota Iovi.

Non talis Tyrias sparsisse iuvencus harenas

dicitur, optatum quando revexit onus.

Non Cretaeus ager nec amati conscia tauri

Cnosos nec similes paverit Ida feros.

Ipse et dispariles monstro commissus in artus,

qui crimen matris prodidit ore novo,

Cres puer haud talem potuisset reddere formam,

praestarent totum si fera membra patrem.

Est procul ingenti regio summota recessu,

insula qua resides fluctus mitescere cogit

in longum producta latus, fractasque per undas

ardua tranquillo curvantur bracchia portu.

In iaculum quodcumque gerit dementia mutat.

Omnibus armatur rabies. Pro cuspide ferri

cuncta volant, dum dextra ferox in vulnera saevit.

Pro telo geritur quidquid suggesserit ira.

Quis dedit innumeros uno de marmore vultus?

Surgit in aurigam currus, paribusque lupatis

unanimi frenantur equi: quos forma diremit,

materies cognata tenet discrimine nullo.

Vir redit in currum; ducuntur ab axe iugales;

ex alio se quisque facit. Quae tanta potestas?

Una silex tot membra ligat ductusque per artem

mons patiens ferri varios mutatur in artus.

Quid non saevus Amor flammarum numine cogat?

Sanguinis affectu mater amare timet

Pectore dum niveo miserum tenet anxia nutrix

inclitos ignes iam fovet ipsa parens.

Ultrices pharetras tandem depone, Cupido.

Consule iam Venerem: forsan et ipsa dolet.

Audieram, memorande, tuas, Stymphale, volucres

spicula vulnifico quondam sparsisse volatu,

nec mihi credibilis ferratae fabula pinnae

visa diu. Datur ecce fides et cognitus hystrix

Herculeas adfirmat aves. Os longius illi

adsimulat porcum. Mentitae cornua saetae

summa fronte rigent. Oculis rubet igneus ardor.

Parva sub hirsuto catuli vestigia dorso.

Hanc tamen exiguam miro natura tueri

praesidio dignata feram: stat corpore toto

silva minax, iaculisque rigens in proelia crescit

picturata seges; corium cute fixa tenaci

alba subit radix alternantesque colorum

tincta vices spatiis internigrantibus exit

in solidae speciem pinnae tenuataque furtim

levis in extremum sese producit acumen.

Sed non haec acies ritu silvestris echini

fixa manet. Crebris propugnat iactibus ultro

et longe sua membra tegit, tortumque per auras

evolat excusso nativum missile tergo.

Interdum fugiens Parthorum more sequentem

vulnerat; interdum positis velut ordine castris

terrificum densa mucronem verberat unda

et consanguineis hastilibus asperat armos:

militat omne ferae corpus vibrataque rauco

terga fragore sonant. Stimulis accensa tubarum

agmina conlatis credas confligere signis:

tantus in angusto strepitus furit. Additur armis

calliditas parcusque sui tumor iraque numquam

prodiga telorum, caute contenta minari

nec nisi servandae iactus inpendere vitae.

Error abest: certum sollertia destinat ictum

nil spatio fallente modum, servatque tenorem

mota cutis doctique regit conamina nisus.

Quid labor humanus tantum ratione sagaci

proficit? Eripiunt trucibus Gortynia capris

cornua; subiectis eadem lentescere cogunt

ignibus; intendunt taurino viscere nervos;

instruitur pinnis ferroque armatur harundo.

Ecce brevis propriis munitur bestia telis

externam nec quaerit opem; fert omnia secum:

se pharetra, sese iaculo, sese utitur arcu.

Unum animal cunctas bellorum possidet artes.

Quod si omnis nostrae paulatim industria vitae

fluxit ab exemplis, quidquid procul adpetit hostem,

hinc reor inventum, morem hinc traxisse Cydonas

bellandi Parthosque retro didicisse ferire

prima sagittiferae pecudis documenta secutos.

Nominis umbra manet veteris; nam dicere birrum,

si Castor iuret, castoreum nequeo.

Sex emptus solidis! Quid sit, iam scire potestis:

si mihi nulla fides, credite vel pretio.

Pulchris stare diu Parcarum lege negatur.

Magna repente ruunt; summa cadunt subito.

Hic formosa iacet, Veneris sortita figuram,

egregiumque decus invidiam meruit.

Fontibus in liquidis paulum requiesce, viator,

atque tuum rursus carpe refectus iter.

Lympharum dominum nimium miraberis, hospes,

inter dura viae balnea qui posuit.

Quae tibi cum pedibus ratio? Quid carmina culpas?

Scandere qui nescis, versiculos laceras!

"Claudicat hic versus, haec" inquis "syllaba nutat",

atque nihil prorsus stare putas, podager.

Dulcia dona mihi semper tu, Maxime, mittis,

et, quidquid mittis, mella putare decet.

Paupertas me saeva domat dirusque Cupido:

sed toleranda fames, non tolerandus amor.

Esuriens pauper telis incendor amoris.

Inter utrumque malum deligo pauperiem.

Aspice sudantes venerando pondere fratres,

divino meritos semper honore coli,

iusta quibus rapidae cessit reverentia flammae

et mirata vagas reppulit Aetna faces.

Conplexi manibus fultos cervice parentes

attollunt vultus adcelerantque gradus.

Grandaevi gemina sublimes prole feruntur

et cara notos inplicuere mora.

Nonne vides ut saeva senex incendia monstret,

ut trepido genetrix invocet ore deos?

Erexit formido comam, perque omne metallum

fusus in attonito palluit aere tremor.

In iuvenum membris animosus cernitur horror

aeque oneri metuens inpavidusque sui.

Reiectae vento chlamydes. Dextram exerit ille

contentus laeva sustinuisse patrem;

ast illi duplices in nodum colligit ulnas

cautior in sexu debiliore labor.

Hoc quoque praeteriens oculis ne forte relinquas

artificis tacitae quod meruere manus:

nam consanguineos eadem cum forma figuret,

hic propior matri fit tamen, ille patri.

Dissimiles annos sollertia temperat artis:

alter in alterius redditur ore parens,

et nova germanis paribus discrimina praebens

divisit vultus cum pietate faber.

O bene naturae memores, documenta supernae

iustitiae, iuvenum lumina, vota senum,

qui spretis opibus medios properastis in ignes

nil praeter sanctam tollere canitiem.

Haud equidem inmerito tanta virtute repressas

Enceladi fauces obriguisse reor.

Ipse redundantem frenavit Mulciber Aetnam,

laederet exempli ne monumenta pii.

Senserunt elementa fidem: patri adfuit aether

terraque maternum sedula iuvit onus.

Quod si notus amor provexit in astra Laconas,

Aenean Phrygio raptus ab igne pater,

si vetus Argolicos inlustrat gloria fratres,

qui sua materno colla dedere iugo,

cur non Amphinomo, cur non tibi, fortis Anapi,

aeternum Siculus templa dicavit honos?

Plura licet summae dederit Trinacria laudi,

noverit hoc maius se genuisse nihil,

nec doleat damnis quae devius intulit ardor,

nec gemat exustas igne furente domos:

non potuit pietas flamma cessante probari;

emptum est ingenti clade perenne decus.

Aspice morigeras Rhodani torrentis alumnas

imperio nexas imperioque vagas,

dissona quam varios flectant ad murmura cursus

et certas adeant voce regente vias.

Quamvis quaeque sibi nullis discurrat habenis

et pateant duro libera colla iugo,

ceu constricta tamen servit patiensque laborum

barbaricos docili concipit aure sonos.

Absentis longinqua valent praecepta magistri

frenorumque vicem lingua virilis agit.

Haec procul angustat sparsas spargitque coactas;

haec sistit rapidas, haec properare facit.

Laeva iubet? Laevo deducunt limite gressum.

Mutavit strepitum? Dexteriora petunt.

Nec vinclis famulae nec libertate feroces,

exutae laqueis, sub dicione tamen.

Incessuque pares et fulvis pellibus hirtae

esseda concordes multisonora trahunt.

Miraris si voce feras pacaverit Orpheus,

cum pronas pecudes Gallica verba regant?

Italiae commune decus, Rubiconis amoeni

incola, Romani fama secunda fori,

Graiorum populis et nostro cognite Nilo

(utraque gens fasces horret amatque tuos),

carmina ieiunas poscis solantia fauces?

Testor amicitiam nulla fuisse domi.

Nam mihi mox nidum pinnis confisa relinquunt

et lare contempto non reditura volant.

Felix, qui patriis aevum transegit in arvis,

ipsa domus puerum quem videt, ipsa senem,

qui baculo nitens in qua reptavit harena

unius numerat saecula longa casae.

Illum non vario traxit fortuna tumultu,

nec bibit ignotas mobilis hospes aquas;

non freta mercator tremuit, non classica miles,

non rauci lites pertulit ille fori.

Indocilis rerum, vicinae nescius urbis,

aspectu fruitur liberiore poli.

Frugibus alternis, non consule computat annum:

autumnum pomis, ver sibi flore notat.

Idem condit ager soles idemque reducit,

metiturque suo rusticus orbe diem,

ingentem meminit parvo qui germine quercum

aequaevumque videt consenuisse nemus,

proxima cui nigris Verona remotior Indis

Benacumque putat litora rubra lacum.

Sed tamen indomitae vires firmisque lacertis

aetas robustum tertia cernit avum.

Erret et extremos alter scrutetur Hiberos:

plus habet hic vitae, plus habet ille viae.

Mallius indulget somno noctesque diesque;

insomnis Pharius sacra profana rapit.

Omnibus hoc, Italae gentes, exposcite votis,

Mallius ut vigilet, dormiat ut Pharius.

Usque adeone tuae producitur impetus irae?

Nullus erit finis lacrimis? Subitisne favorem

permutas odiis? Quo mens ignara nocendi,

quo sensus abiere pii? Tantumne licebit

invidiae? Tantum strepitus valuere maligni?

Me dolor incautus, me lubrica duxerit aetas,

me tumor inpulerit, me devius egerit ardor:

te tamen haud decuit paribus concurrere telis.

Humanae superos numquam tetigere querellae

nec vaga securum penetrant convicia caelum.

Excessit iam poena modum. Concede iacenti.

En adsum; veniam confessus crimina posco.

Manibus Hectoreis atrox ignovit Achilles;

ultrices Furias matris placavit Orestes;

reddidit Alcides Priamo, quas ceperat, arces.

Pellaeum iuvenem regum flexere ruinae:

Dareum famuli manibus doluisse peremptum

fertur et ingenti solatus fata sepulchro;

tradita captivo spatiosior India Poro.

Conditor hic patriae; sic hostibus ille pepercit;

hunc virtus tua digna sequi. Quemcumque deorum

laesimus, insultet iugulo pascatque furorem.

Gratia defluxit, sequitur feralis egestas;

desolata domus, caris spoliamur amicis:

hunc tormenta necant, hic undique truditur exul.

Quid superest damnis? Quae saeva pericula restant?

Emollit rabiem praedae mortisque facultas.

Praetereunt subiecta ferae, torvique leones,

quae stravisse calent, eadem prostrata relinquunt

nec nisi bellantis gaudet cervice iuvenci

nobiliore fames. Secuit nascentia vota

livor et ingesto turbavit gaudia luctu:

iamiam suppliciis fessos humilesque serenus

respice. Quid tanta dignaris mole clientem?

In brevibus numquam sese probat Aeolus antris,

nec capit angustus Boreae certamina collis:

Alpes ille quatit, Rhodopeia culmina lassat.

Incubuit numquam caelestis flamma salictis

nec parvi frutices iram meruere Tonantis:

ingentes quercus, annosas fulminat ornos.

Hoc pro supplicibus ramis, pro fronde Minervae,

hoc carmen pro ture damus. Miserere tuorum.

Me, precor, heu, me redde mihi gravibusque medere

vulneribus vitamque iube famamque reverti.

Quae per te cecidit, per te fortuna resurgat.

Sanus Achilleis remeavit Telephus herbis,

cuius pertulerat vires, et sensit in uno

letalem placidamque manum: medicina per hostem

contigit, et pepulit quos fecerat ipse dolores.

Quod si nec precibus fletu nec frangeris ullo,

eripe calcatis non prospera cingula Musis,

eripe militiam, comitem me pelle sodali.

Scilicet insignis de paupere vate triumphus!

Scilicet egregiis ornabere victor opimis!

Inruat in miseros cognata potentia cives;

audiat haec commune solum longeque carinis

nota Pharos, flentemque attollens gurgite vultum

nostra gemat Nilus numerosis funera ripis.

Sic non Aethiopum campos aestate pererrem

nec Scythico brumam sub Iove nudus agam,

sic non imbriferam noctem ducentibus Haedis

Ionio credam turgida vela mari,

sic non Tartareo Furiarum verbere pulsus

irati relegam carmina grammatici:

nulla meos traxit petulans audacia sensus,

liberior iusto nec mihi lingua fuit.

Versiculos, fateor, non cauta voce notavi,

heu miser! Ignorans quam grave crimen erat.

Orpheos alii libros inpune lacessunt

nec tua securum te, Maro, fama vehit;

ipse parens vatum, princeps Heliconis, Homerus

iudicis excepit tela severa notae.

Sed non Vergilius, non accusaret Homerus:

neuter enim quaestor, pauper uterque fuit.

En moveo plausus! En pallidus omnia laudo,

et clarum repeto terque quaterque 'sophos'!

Ignoscat placidus tandem flatusque remittat

et tuto recitet quod libet ore: placet.

Horret apex capitis; medio fera lumina surgunt

vertice; cognatus dorso durescit amictus.

Armavit natura cutem † dumique rubentes

cuspidibus parvis multos acuere † rubores.

Carmina per thalamum quamvis festina negare

nec volui genero nec potui socero.

Hic socius, dux ille mihi, nostrique per aulam

ordinis hic consors, emicat ille prior.

Hunc mihi coniungit studiis communibus aetas;

illum praeponit vel senium vel honos.

Carmen amor generi, soceri reverentia poscit

officio vatis, militis obsequio.

Forte Venus blando quaesitum frigore somnum

vitibus intexti gremio successerat antri

densaque sidereos per gramina fuderat artus

adclinis florum cumulo; crispatur opaca

pampinus et mites undatim ventilat uvas.

Ora decet neclecta sopor; fastidit amictum

aestus et exuto translucent pectore frondes.

Idaliae iuxta famulae triplexque vicissim

nexa sub ingenti requiescit Gratia quercu.

Pennati passim pueri quocumque vocavit

umbra iacent; fluitant arcus ramisque propinquis

pendentes placido suspirant igne pharetrae.

Pars vigiles ludunt aut per virgulta vagantur,

scrutantur nidos avium vel roscida laeti

mala legunt, donum Veneri, flexusque secuntur

Fons, Antenoreae vitam qui porrigis urbi

fataque vicinis noxia pellis aquis,

cum tua vel mutis tribuant miracula vocem,

cum tibi plebeius carmina dictet honos

et sit nulla manus, cuius non pollice ductae

testentur memores prospera vota notae,

nonne reus Musis pariter Nymphisque tenebor,

si tacitus soli praetereare mihi?

Indictum neque enim fas est tacitumque relinqui

hunc qui tot populis provocat ora locum?

alto colle minor, planis erectior arvis

conspicuo clivus molliter orbe tumet,

ardentis fecundus aquae. Quacumque cavernas

perforat, offenso truditur igne latex.

Spirat putre solum, conclusaque subter anhelo

pumice rimosas † perforat † unda vias.

Umida flammarum regio, Vulcania terrae

ubera, sulphureae fervida regna plagae.

Quis sterilem non credat humum? Fumantia vernant

pascua, luxuriat gramine cocta silex,

et, cum sic rigidae cautes fervore liquescant,

contemptis audax ignibus herba viret.

Praeterea grandes effosso marmore sulci

saucia longinquo limite saxa secant.

Herculei (sic fama refert) monstratur aratri

semita, vel casus vomeris egit opus.

In medio, pelagi late flagrantis imago,

caerulus inmenso panditur ore lacus,

ingenti fusus spatio; sed maior in altum

intrat et arcanae rupis inane subit,

densus nube sua tactuque inmitis et haustu,

sed vitreis idem lucidus usque vadis.

Consuluit natura sibi, ne tota lateret,

admisitque oculos quo vetat ire calor.

Turbidus inpulsu venti cum spargitur aër

glaucaque fumiferae terga serenat aquae,

tunc omnem liquidi vallem mirabere fundi,

tum veteres hastae, regia dona, micant,

quas inter nigrae tenebris obscurus harenae

discolor abruptum flumen hiatus agit;

apparent infra latebrae, quas gurges opacus

inplet et abstrusos ducit in antra sinus;

tum montis secreta patent, qui flexus in arcum

aequora pendenti margine summa ligat.

Viva coronatos adstringit scaena vapores,

et levis exili cortice terra natat,

calcantumque oneri numquam cessura virorum

sustentat trepidum fida ruina pedem.

Facta manu credas: sic levis circuit oras

ambitus et tenuis perpetuusque riget.

Haerent stagna lacu plenas aequantia ripas

praescriptumque timent transiluisse modum;

quod superat fluvius devexa rupe volutus

egerit et campi dorsa recurva petit.

Devehit exceptum nativo spina meatu;

in patulas plumbi labitur inde vias;

nullo cum strepitu madidis infecta favillis

despumat niveum fistula cana salem.

Multifidas dispergit opes artemque secutus,

qua iussere manus, mobile torquet iter

et iunctos rapido pontes subtermeat aestu

adflatosque vago temperat igne tholos.

Acrior interius rauci cum murmure saxi

spumeus eliso pellitur amne vapor.

Hinc pigras repetunt fessi sudore lacunas,

frigora quis longae blanda dedere morae.

Salve, Paeoniae largitor nobilis undae,

Dardanii, salve, gloria magna soli,

publica morborum requies, commune medentum

auxilium, praesens numen, inempta salus.

Seu ruptis inferna ruunt incendia ripis

et nostro Phlegethon devius orbe calet,

sulphuris in venas gelidus seu decidit amnis

accensusque fluit, quod manifestat odor,

sive pari flammas undarum lance rependens

arbiter in foedus mons elementa vocat,

ne cedant superata sibi, sed legibus aequis

alterius vires possit utrimque pati:

quidquid erit causae, quocumque emitteris ortu,

non sine consilio currere certa fides.

Quis casum meritis adscribere talibus audet,

quis negat auctores haec statuisse deos?

Ille pater rerum, qui saecula dividit astris,

inter prima coli te quoque sacra dedit

et fragilem nostri miseratus corporis usum

telluri medicas fundere iussit aquas,

Parcarumque colos exoratura severas

flumina laxatis emicuere iugis.

Felices, proprium qui te meruere, coloni,

fas quibus est Aponon iuris habere sui.

Non illis terrena lues corrupta nec Austri

flamina nec saevo Sirius igne nocet,

sed, quamvis Lachesis letali stamine damnet,

inde sibi fati prosperiora petunt.

Quod si forte malus membris exuberat umor

languida vel nimio viscera felle virent,

non venas reserant nec vulnere vulnera sanant

pocula nec tristi gramine mixta bibunt:

amissum lymphis reparant inpune vigorem

pacaturque aegro luxuriante dolor.

Oceani summo circumfluus aequore lucus

trans Indos Eurumque viret, qui primus anhelis

sollicitatur equis vicinaque verbera sentit

umida roranti resonant cum limina curru,

unde rubet ventura dies longeque coruscis

nox adflata rotis refugo pallescit amictu.

Haec fortunatus nimium Titanius ales

regna colit solisque plaga defensus iniqua

possidet intactas aegris animalibus oras

saeva nec humani patitur contagia mundi,

par volucer superis, stellas qui vividus aequat

durando membrisque terit redeuntibus aevum.

Non epulis saturare famem, non fontibus ullis

adsuetus prohibere sitim, sed purior illum

solis fervor alit ventosaque pabula libat

Tethyos, innocui carpens alimenta vaporis.

Arcanum radiant oculi iubar, igneus ora

cingit honos. Rutilo cognatum vertice sidus

attollit cristatus apex tenebrasque serena

luce secat: Tyrio pinguntur crura veneno.

Antevolant Zephyros pinnae, quas caerulus ambit

flore color sparsoque super ditescit in auro.

Hic neque concepto fetu nec semine surgit,

sed pater est prolesque sibi nulloque creante

emeritos artus fecunda morte reformat

et petit alternam totidem per funera vitam.

Namque ubi mille vias longinqua retorserit aestas,

tot ruerint hiemes, totidem ver cursibus actum,

quas tulit autumnus, dederit cultoribus umbras,

tum multis gravior tandem subiungitur annis,

lustrorum numero victus: ceu lassa procellis

ardua Caucaseo nutat de culmine pinus

seram ponderibus pronis tractura ruinam;

pars cadit adsiduo flatu, pars imbre peresa

rumpitur, abripuit partem vitiosa vetustas.

Iam breve decrescit lumen languetque senili

segnis stella gelu, qualis cum forte tenetur

nubibus et dubio vanescit Cynthia cornu;

iam solitae medios alae transcurrere nimbos

vix ima tolluntur humo. Tum conscius aevi

defuncti reducisque parans exordia formae

arentes tepidis de collibus eligit herbas

et cumulum texens pretiosa fronde Sabaeum

conponit, bustumque sibi partumque futurum.

Hic sedet et blando Solem clangore salutat

debilior miscetque preces ac supplice cantu

praestatura novas vires incendia poscit.

Quem procul adductis vidit cum Phoebus habenis,

stat subito dictisque pium solatur alumnum:

"O senium positure rogo falsisque sepulchris

natales habiture vices, qui saepe renasci

exitio proprioque soles pubescere leto,

accipe principium rursus corpusque caducum

desere. Mutata melior procede figura."

Haec fatus propere flavis e crinibus unum

concussa cervice iacit missoque volentem

vitali fulgore ferit. Iam sponte crematur

ut redeat gaudetque mori festinus in ortum.

Fervet odoratus telis caelestibus agger

consumitque senem. Nitidos stupefacta iuvencos

Luna premit pigrosque polus non concitat axes

parturiente rogo; curis Natura laborat

aeternam ne perdat avem, flammasque fideles

admonet ut rerum decus inmortale remittant.

Continuo dispersa vigor per membra volutus

aestuat et venas recidivus sanguis inundat.

Victuri cineres nullo cogente moveri

incipiunt plumaque rudem vestire favillam.

Qui fuerat genitor, natus nunc prosilit idem

succeditque novus: geminae confinia vitae

exiguo medius discrimine separat ignis.

Protinus ad Nilum manes sacrare paternos

auctoremque globum Phariae telluris ad oras

ferre iuvat. Velox alienum tendit in orbem

portans gramineo clausum velamine funus.

Innumerae comitantur aves stipatque volantem

alituum suspensa cohors: exercitus ingens

obnubit vario late convexa meatu.

Nec quisquam tantis e milibus obvius audet

ire duci, sed regis iter fragrantis adorant;

non ferus accipiter, non armiger ipse Tonantis

bella movet: commune facit reverentia foedus.

Talis barbaricas flavo de Tigride turmas

ductor Parthus agit: gemmis et divite cultu

luxurians sertis apicem regalibus ornat,

auro frenat equum, perfusam murice vestem

Assyria signatur acu tumidusque regendo

celsa per famulas acies dicione superbit.

Clara per Aegyptum placidis notissima sacris

urbs Titana colit, centumque adcline columnis

invehitur templum Thebaeo monte revulsis.

Illic, ut perhibent, patriam de more reponit

congeriem vultumque dei veneratus erilem

iam flammae commendat onus, iam destinat aris

semina reliquiasque sui: murrata relucent

limina, divino spirant altaria fumo,

et Pelusiacas productus ad usque paludes

Indus odor penetrat nares completque salubri

tempestate viros et nectare dulcior aura

ostia nigrantis Nili septena vaporat.

O felix heresque tui! Quo solvimur omnes,

hoc tibi suppeditat vires. Praebetur origo

per cinerem. Moritur te non pereunte senectus.

Vidisti quodcumque fuit; te saecula teste

cuncta revolvuntur; nosti quo tempore pontus

fuderit elatas scopulis stagnantibus undas,

quis Phaëthonteis erroribus arserit annus,

et clades te nulla rapit solusque superstes

edomita tellure manes: non stamina Parcae

in te dura legunt nec ius habuere nocendi.

Felix qui Pharias proscindit vomere terras:

nubila non sperat tenebris condentia caelum

nec graviter flantes pluviali frigore Coros

invocat aut arcum variata luce rubentem.

Aegyptos sine nube ferax imbresque serenos

sola tenet: secura poli, non indiga venti

gaudet aquis quas ipsa vehit Niloque redundat,

qui rapido tractu mediis elatus ab Austris,

flammigerae patiens zonae Cancrique calentis,

flexibus ignotis nostrum procurrit in orbem

secreto de fonte cadens, qui semper inani

quaerendus ratione latet, nec contigit ulli

hoc vidisse caput: fertur sine teste creatus,

flumina profundens alieni conscia caeli.

Inde vago lapsu Libyam dispersus in omnem

Aethiopum per mille ruit nigrantia regna

et loca continuo solis damnata vapore

inrorat populisque salus sitientibus errat

per Meroen Blemyasque feros atramque Syenen.

Hunc bibit infrenis Garamans domitorque ferarum

Girraeus, qui vasta colit sub rupibus antra,

qui ramos hebeni, dentes qui vellit eburnos,

et gens conpositis crinem vallata sagittis.

Nec vero similes causas crescentibus undis

aut tempus meruit: glacie non ille soluta

nec circumfuso scopulis exuberat imbre,

nam cum tristis hiems alias produxerit undas,

tum Nilum retinent ripae; cum languida cessant

flumina, tum Nilus mutato iure tumescit.

Quippe, quod ex omni fluvio spoliaverit aestas,

hoc Nilo natura refert, totumque per orbem

collectae partes unum revocantur in amnem;

quoque die Titana Canis flagrantior armat

et rapit umores † madidos † venasque calore

conpescit radiisque potentibus aestuat axis,

Nilo bruma venit, contraria tempora mundo.

Defectis solitum referens cultoribus aequor

effluit Aegaeo stagnantior, acrior alto

Ionio seseque patentibus explicat arvis.

Fluctuat omnis ager; remis sonuere novales;

saepius, aestivo iaceat cum forte sopore,

cernit cum stabulis armenta natantia pastor.

* * *

Quisquis sollicita mundum ratione secutus

semina rimatur rerum, quo luna laborat

defectu, quae causa iubet pallescere solem,

unde rubescentes ferali crine cometae,

unde fluant venti, trepidae quis viscera terrae

concutiat motus, quis fulgura ducat hiatus,

unde tonent nubes, quo lumine floreat arcus,

hoc mihi quaerenti, si quid deprendere veri

mens valet, expediat. Lapis est cognomina magnes

decolor obscurus vilis. Non ille repexam

caesariem regum, non candida virginis ornat

colla nec insigni splendet per cingula morsu,

sed nova si nigri videas miracula saxi,

tum pulchros superat cultus et quidquid Eois

Indi litoribus rubra scrutantur in alga.

Nam ferro meruit vitam ferrique rigore

vescitur; hoc dulces epulas, hoc pabula novit;

hinc proprias renovat vires; hinc fusa per artus

aspera secretum servant alimenta vigorem;

hoc absente perit: tristi morientia torpent

membra fame venasque sitis consumit apertas.

Mavors, sanguinea qui cuspide verberat urbes,

et Venus, humanas quae laxat in otia curas,

aurati delubra tenent communia templi.

Effigies non una deis, sed ferrea Martis

forma nitet, Venerem magnetica gemma figurat.

Illis conubium celebrat de more sacerdos;

ducit flamma choros; festa frondentia myrto

limina cinguntur, roseisque cubilia surgunt

floribus, et thalamum dotalis purpura velat.

Hic mirum consurgit opus; Cytherea maritum

sponte rapit caelique toros imitata priores

pectora lascivo flatu Mavortia nectit

et tantum suspendit onus galeaeque lacertos

inplicat et vivis totum conplexibus ambit.

Ille lacessitus longo spiraminis actu

arcanis trahitur gemma de coniuge nodis.

Pronuba fit Natura deis ferrumque maritat

aura tenax: subitis sociantur numina furtis.

Quis calor infudit geminis alterna metallis

foedera? Quae duras iungit Concordia mentes?

Flagrat anhela silex et amicam saucia sentit

materiem placitosque chalybs cognoscit amores.

Sic Venus horrificum belli conpescere regem

et vultu mollire solet, cum sanguine praeceps

aestuat et strictis mucronibus asperat iras.

Sola feris occurrit equis solvitque tumorem

pectoris et blando praecordia temperat igni.

Pax animo tranquilla datur, pugnasque calentes

deserit et rutilas declinat in oscula cristas.

Quae tibi, saeue puer, non est permissa potestas?

Tu magnum superas fulmen caeloque relicto

fluctibus in mediis cogis mugire Tonantem.

Iam gelidas rupes vivoque carentia sensu

membra feris, iam saxa tuis obnoxia telis,

et lapides suus ardor agit, ferrumque tenetur

inlecebris: rigido regnant in marmore flammae.

Dic, mea Calliope, tanto cur tempore differs

Pierio meritam serto redimire Serenam?

Vile putas donum, solitam consurgere gemmis

et rubro radiare mari si floribus ornes

reginae regina comam? Sed floribus illis,

quos neque frigoribus Boreas nec Sirius urit

aestibus, aeterno sed veris honore rubentes

fons Aganippaea Permessius educat unda:

unde piae pascuntur apes et prata legentes

transmittunt saeclis Heliconia mella futuris.

Dignius an vates alios exercuit unum

femineae virtutis opus? Consorte redempto

casta maritali successit Thessala fato

inque suos migrare virum non abnuit annos.

Hoc Grai memorant. Latiis movet ora Camenis

praescia fatorum Tanaquil, rediensque per undas

Cloelia Thybrinas, et eodem flumine ducens

Claudia virgineo cunctantem crine Cybelen.

Anne aliud toto molitur carminis actu

Maeonii mens alta senis? Quod stagna Charybdis

armavit. Quod Scylla canes, quod pocula Circe,

Antiphatae vitata fames surdoque carina

remige Sirenum cantus transvecta tenaces,

lumine fraudatus Cyclops, contempta Calypso,

Penelopae decus est, uni cui tanta paratur

scaena pudicitiae. Terrae pelagique labores

et totidem saevi bellis quot fluctibus anni

coniugii docuere fidem. Sit Claudia felix

teste dea castosque probet sub numine mores

absolvens puppisque moras crimenque pudoris;

Penelope trahat arte procos fallatque furentes

stamina nocturnae relegens Laërtia telae:

non tamen audebunt titulis certare Serenae.

Quod si nobilitas cunctis exordia pandit

laudibus atque omnes redeunt in semina causae,

quis venerabilior sanguis, quae maior origo

quam regalis erit? Non hoc privata dedere

limina nec tantum poterat contingere numen

angustis laribus: patruo te principe celsam

bellipotens inlustrat avus, qui signa Britanno

intulit Oceano Gaetulaque reppulit arma.

Claram Scipiadum taceat Cornelia gentem

seque minus iactet Libycis dotata tropaeis.

Cardine tu gemino laurus praetendis avitas:

inde Caledoniis, Australibus inde parentum

cingeris exuviis. Necdum moderamina mundi

sumpserat illa domus, cum te Lucina beatis

ederet astrorum radiis, o maxima rerum

gloria: post genitam didicit regnare Serenam.

Quid dignum memorare tuis, Hispania, terris

vox humana valet? Primo levat aequore solem

India: tu fessos exacta luce iugales

proluis inque tuo respirant sidera fluctu.

Dives equis, frugum facilis, pretiosa metallis,

principibus fecunda piis: tibi saecula debent

Traianum; series his fontibus Aelia fluxit;

hinc senior pater, hinc iuvenum diademata fratrum.

Namque aliae gentes, quas foedere Roma recepit

aut armis domuit, varios aptantur in usus

imperii: Phariae segetes et Punica messis

castrorum devota cibo; dat Gallia robur

militis; Illyricis undant equitatibus alae;

sola novum Latiis vectigal Hiberia rebus

contulit Augustos. Fruges, aeraria, miles

undique conveniunt totoque ex orbe leguntur:

haec generat qui cuncta regant. Nec laude virorum

censeri contenta fuit, nisi matribus aeque

vinceret et gemino certatim splendida sexu

Flaccillam Mariamque daret pulchramque Serenam.

Te nascente ferunt per pinguia culta tumentem

divitiis undasse Tagum; Callaecia risit

floribus et roseis formosus Duria ripis

vellere purpureo passim mutavit ovile;

Cantaber Oceanus vicino litore gemmas

expuit, effossis nec pallidus Astur oberrat

montibus; oblatum sacris natalibus aurum

vulgo vena vomit, Pyrenaeisque sub antris

ignea flumineae legere ceraunia Nymphae;

quaeque relabentes undas aestumque secutae

in refluos venere palam Nereides amnes

confessae plausu dominam cecinere futuris

auspicium thalamis. Alio tum parvus in axe

crescebat Stilicho votique ignarus agebat,

debita cui longe coniunx penitusque remoto

orbe parabatur tanti concordia fati.

Nec tua mortalis meruit cunabula nutrix.

Ubera prima dabant gremiis redolentibus Horae

ternaque te nudis innectens Gratia membris

adflavit docuitque loqui. Quacumque per herbam

reptares, fulgere rosae, candentia nasci

lilia; si placido cessissent lumina somno,

purpura surgebat violae, factura cubile

gramineum, vernatque tori regalis imago.

Omina non audet genetrix tam magna fateri

successusque suos arcani conscia voti

spe trepidante tegit. Gestabat Honorius arto

te pater amplexu. Quotiens ad limina princeps

Theodosius privatus adhuc fraterna veniret,

oscula libabat teque ad sua tecta ferebat

laetior. In matrem teneris conversa querellis

"Quid? Me de propriis auferre penatibus!" inquis;

"imperat hic semper!" praesagia luserat error

et dedit augurium regnis infantia linguae.

Defuncto genitore tuo sublimis adoptat

te patruus, magnique animo solacia luctus

restituens propius quam si genuisset amavit

defuncti fratris subolem; nec carior olim

mutua Ledaeos devinxit cura Laconas.

Addidit et proprio germana vocabula nato

quaque datur fratris speciem, sibi reddit adempti.

Denique cum rerum summas electus habenas

susciperet, non ante suis inpendit amorem

pignoribus quam te pariter fidamque sororem

litus ad Eoum terris acciret Hiberis.

Deseritur iam ripa Tagi Zephyrique relictis

sedibus Aurorae famulas properatur ad urbes.

Incedunt geminae, proles fraterna, puellae,

inde Serena minor, prior hinc Thermantia natu,

expertes thalami, quarum Cythereia necdum

sub iuga cervices niveas Hymenaeus adegit.

Utraque luminibus timidum micat, utraque pulchro

excitat ore faces. Quales Latonia virgo

et solo Iove nata soror cum forte revisunt

aequorei sortem patrui (spumantia cedunt

aequora castarum gressus venerata dearum;

non ludit Galatea procax, non inprobus audet

tangere Cymothoën Triton totoque severos

indicit mores pelago pudor ipsaque Proteus

arcet ab amplexu turpi Neptunia monstra):

tales sceptriferi visurae tecta parentis

limen Honoriades penetrant regale sorores.

Ambas ille quidem patrio conplexus amore,

sed merito pietas in te proclivior ibat.

Et quotiens, rerum moles ut publica cogit,

tristior aut ira tumidus flagrante redibat,

cum patrem nati fugerent atque ipsa timeret

commotum Flaccilla virum, tu sola frementem

frangere, tu blando poteras sermone mederi!

Adloquiis haerere tuis, secreta fideli

...........................................

prisca puellares reverentia transilit annos.

Non talem Triviae confert laudator Homerus

Alcinoo genitam, quae, dum per litora vestes

explicat et famulas exercet laeta choreis,

auratam iaculata pilam post naufraga somni

otia progressum foliis expavit Ulixem.

Pierius labor et veterum tibi carmina vatum

ludus erat: quos Zmyrna dedit, quos Mantua libros

percurrens damnas Helenam nec parcis Elissae.

Nobiliora tenent animos exempla pudicos,

Laodamia sequens remeantem rursus ad umbras

Phylaciden et prona ruens Capaneia coniunx,

communes ardente viro mixtura favillas,

et gravis incumbens casto Lucretia ferro,

vulnere quae proprio facinus testata tyranni

armavit patriae iustos in bella dolores:

exule Tarquinio memorandaque concidit uno

ulta pudicitiam libertatemque cruore.

Talia facta libens non tu virtute minore,

sed fato meliore legis. Iam nubilis aetas

principe sollicito votis erexerat aulam

incertis quem tanta tori fortuna maneret.

Antiquos loquitur Musarum pagina reges,

qui dira sub lege procos certare iuberent,

empturos thalamum dubii discrimine leti,

et sua crudeles gauderent pignora mortis

ambitione peti. Curru Pisaea marino

fugit tela Pelops (nam perfidus obice regis

prodidit Oenomai deceptum Myrtilus axem);

Hippomenes trepidus cursu ferroque secutam

aurato volucrem flexit Schoeneida pomo;

Herculeas vidit fluvio luctante palaestras

moenibus ex altis Calydon pretiumque labori

Deianira fuit, cum pectore victor anhelo

Alcides fremeret retroque Achelous abiret

decolor: attonitae stringebant vulnera Nymphae;

saucia truncato pallebant flumina cornu.

Te non Hesperidum pomis, non amne subacto,

non socerum fallente rota, sed iudice dignus

Augusto variis Stilicho spectatus in armis

accipit et regni dotes virtute paravit.

Saepe duces meritas bello tribuere coronas:

hunc cingit muralis honos; hunc civica quercus

nexuit; hunc domitis ambit rostrata carinis;

solus militiae mira mercede iugalem

promeruit Stilicho socero referente coronam.

Agnovit patrui similem Thermantia curam:

nupsit et illa duci; sed longe fata sororis

inferiora tuis. Alio tibi lumine taedas

accendit Romana Salus † magnisque coronis †

coniugium fit causa tuum. Dilectus equorum,

quos Phrygiae matres Argaeaque gramina pastae

semine Cappadocum sacris praesepibus edunt,

primus honos. Gemino mox inde e germine duxit

agmina commissosque labor sic gessit honores

ut semper merito princeps, cum magna dedisset,

deberet maiora tamen. Si bellica nubes

ingrueret, quamvis annis et iure minori

cedere grandaevos equitum peditumque magistros

aspiceres totumque palam permittere Martem,

nec gradus aetatisque pudor senioribus obstat

ne iuveni parere velint. Ceu flamine molli

tranquillisque fretis clavum sibi quisque regendum

vindicat; incumbat si turbidus Auster et unda

pulset utrumque latus, posito certamine nautae

contenti meliore manu seseque ratemque

unius imperiis tradunt artemque pavore

confessus finem studiis fecere procellae:

haud aliter Stilicho, fremuit cum Thracia belli

tempestas, cunctis pariter cedentibus unus

eligitur ductor. Suffragia quippe peregit

iudex vera timor; victus ratione salutis

ambitus et pulsus iacuit formidine livor.

Quis tibi tum per membra tremor quantaeque cadebant

ubertim lacrimae, cum saeva vocantibus arma

iam lituis madido respectans limina vultu

optares reducem galeaeque inserta minaci

oscula cristati raperes festina mariti!

Gaudia quae rursus, cum post victricia tandem

classica sidereas ferratum pectus in ulnas

exciperes, castae tuto per dulcia noctis

otia pugnarum seriem narrare iuberes!

Non illo nitidos umquam bellante capillos

comere, non solitos gemmarum sumere cultus:

numinibus votisque vacas et supplice crine

verris humum; teritur neclectae gratia formae,

cum proprio reditura viro. Nec deside cura

segnis marcet amor: laudem prudentia belli

feminea pro parte subit. Dum gentibus ille

confligit, vigili tu prospicis omnia sensu,

ne quid in absentem virtutibus obvia semper

audeat invidiae rabies neu fervor iniquus,

ne qua procul positis furto subsederit armis

calliditas nocitura domi. Tu sedula quondam,

Rufino meditante nefas, cum quaereret artes

in ducis exitium coniuratosque foveret

contra pila Getas, motus rimata latentes

mandatis tremebunda virum scriptisque monebas.

Orphea cum primae sociarent numina taedae

ruraque conpleret Thracia festus Hymen,

certavere ferae picturataeque volucres

dona suo vati quae potiora darent,

quippe antri memores, cautes ubi saepe sonorae

praebuerant dulci mira theatra lyrae:

Caucaseo crystalla ferunt de vertice lynces,

grypes Hyperborei pondera fulva soli;

furatae Veneris prato per inane columbae

florea conexis serta tulere rosis,

fractaque nobilium ramis electra sororum

cycnus oloriferi vexit ab amne Padi,

et Nilo Pygmaea grues post bella remenso

ore legunt rubri germina cara maris;

venit et extremo Phoenix longaevus ab Euro

adportans unco cinnama rara pede:

nulla avium pecudumque fuit quae ferre negaret

vectigal meritae coniugiale lyrae.

Tunc opibus totoque Heliconis sedula regno

ornabat propriam Calliopea nurum.

Ipsam praeterea dominam stellantis Olympi

ad nati thalamos ausa rogare parens.

Nec sprevit regina deum, vel matris honore

vel iusto vatis ducta favore pii,

qui sibi carminibus totiens lustraverat aras

Iunonis blanda numina voce canens

proeliaque altisoni referens Phlegraea mariti,

Titanum fractas Enceladique minas.

Ilicet adventu noctem dignata iugalem

addidit augendis munera sacra toris,

munera mortales non admittentia cultus,

munera quae solos fas habuisse deos.

Sed quod Threicio Iuno placabilis Orphei,

hoc poteris votis esse, Serena, meis.

Illius expectant famulantia sidera nutum:

sub pedibus regitur terra fretumque tuis.

Non ego, cum peterem, sollemni more procorum

promisi gregibus pascua plena meis,

nec quod mille mihi lateant sub palmite colles

fluctuet et glauca pinguis oliva coma,

nec quod nostra Ceres numerosa falce laboret

aurataeque ferant culmina celsa trabes.

Suffecit mandasse deam: tua littera nobis

et pecus et segetes et domus ampla fuit.

Inflexit soceros et maiestate petendi

texit pauperiem nominis umbra tui.

Quid non perficeret scribentis voce Serenae

vel genius regni vel pietatis amor?

Atque utinam sub luce tui contingeret oris

coniugis et castris et solio generi

optatum celebrare diem! Me iungeret auspex

purpura, me sancto cingeret aula choro,

et mihi quam scriptis desponderat ante puellam

coniugiis eadem pronuba dextra daret.

Nunc medium quoniam votis maioribus aequor

invidet et Lybicae dissidet ora plagae,

saltem absens, regina, fave reditusque secundos

adnue sidereo laeta supercilio.

Terrarum tu pande vias, tu mitibus Euris

aequora pacari prosperiora iube,

ut tibi Pierides doctumque fluens Aganippe

debita servato vota cliente canat.

Christe potens rerum, redeuntis conditor aevi,

vox summi sensusque dei, quem fudit ab alta

mente pater tantique dedit consortia regni,

inpia qui nostrae domuisti crimina vitae

passus corporea mundi vestire figura

adfarique palam populos hominemque fateri

quemque utero inclusum Mariae mox numine viso

virginei timuere sinus, innuptaque mater

arcano stupuit conpleri viscera partu

auctorem paritura suum (mortalia corda

artificem texere poli, mundique repertor

pars fuit humani generis, latuitque sub uno

pectore, qui totum late conplectitur orbem,

et qui non spatiis terrae, non aequoris unda,

non capitur caelo, parvos confluxit in artus);

quin et supplicii nomen nexusque subisti

ut nos subriperes leto mortemque fugares

morte tua, mox aetherias evectus in auras

purgata repetens laetum tellure parentem:

Augustum foveas, festis ut saepe diebus

annua sinceri celebret ieiunia sacri.

Possedit glacies naturae signa prioris

et fit parte lapis, frigora parte negat.

Sollers lusit hiemps, inperfectoque rigore

nobilior vivis gemma tumescit aquis.

Lymphae, quae tegitis cognato carcere lymphas,

et quae nunc estis quaeque fuistis aquae,

quod vos ingenium vinxit? Qua frigoris arte

torpuit et maduit prodigiosa silex?

Quis tepor inclusus securas vindicat undas?

Interior glacies quo liquefacta Noto?

Gemma quibus claustris arcano mobilis aestu

vel concreta fuit vel resoluta gelu?

Solibus indomitum glacies Alpina rigorem

sumebat nimio iam pretiosa gelu

nec potuit toto mentiri corpore gemmam,

sed medio mansit proditor orbe latex.

Auctus honos; liquidi crescunt miracula saxi,

et conservatae plus meruistis aquae.

Aspice porrectam splendenti fragmine venam,

qua trahitur limes lucidiore gelu.

Hic nullum Borean nec brumam sentit opacus

umor, sed varias itque reditque vias.

Non illum constrinxit hiems, non Sirius hausit,

aetatis spatium non tenuavit edax.

Clauditur immunis convexo tegmine rivus

duratisque vagus fons operitur aquis.

Nonne vides propriis ut spumet gemma lacunis

et refluos ducant pocula viva sinus

udaque pingatur radiis obstantibus Iris,

secretas hiemes sollicitante die?

Mira silex mirusque latex! Et flumina vincit

et lapides merito, quod fluit et lapis est.

Dum crystalla puer contingere lucida gaudet

et gelidum tenero pollice versat onus,

vidit perspicuo deprensas marmore lymphas,

dura quibus solis parcere novit hiems,

et siccum relegens labris sitientibus orbem

inrita quaesitis oscula fixit aquis.

Marmoreum ne sperne globum: spectacula transit

regia nec rubro vilior iste mari.

Informis glacies, saxum rude, nulla figurae

gratia, sed raras inter habetur opes.

Quid rear, adfatus quod non mihi derigis ullos

nec redit alterno pollice ducta salus?

Scribendine labor? Sed cui tam prona facultas,

carmina seu fundis seu Cicerone tonas?

Cedere divitiis animi fortuna fatetur

et tantas oris copia vincit opes.

An rarus qui scripta ferat? Quin tempore nullo

cessant Flaminiae pulverulenta viae.

Cum fluat ingenium, cum sit qui dicta reportet,

quae, nisi contemnor, causa relicta tibi?

Despicis ergo tuum, si fas est credere, vatem,

perfidus et spatio debilitatur amor?

Excidimusne tibi? Lucem iam condet Hydaspes

et Tartesiaco, Sol, oriere vado,

candescet Geticis Meroe conversa pruinis

claraque se vetito proluet Ursa mari,

et, si iam nostros fastidit Olybrius ignes,

constat Oresteam nil valuisse fidem.

Quin age rumpe moras solaturusque sodalem

absens eloquio fertiliore doce,

crebraque facundo festinet littera cursu

auribus atque animis insinuanda meis.

Dignatus tenui Caesar scripsisse Maroni.

Nec tibi dedecori sit mea Musa. Vale.

Quem, precor, inter nos habitura silentia finem?

Quando dabit caras littera grata vices?

Me timidum vel te potius dixisse superbum

convenit? Alterius crimen utrumque tenet.

Transfluxere dies et, dum scripsisse priorem

paenitet, aeternas itur in usque moras.

Sed quid agam? Coepisse vetat reverentia vestri:

hinc amor hortatur scribere. Vincat amor.

"Fors iuvat audentes" prisci sententia vatis.

Hac duce non dubitem te reticente loqui,

audax ut, si quid penitus peccasse videbor,

arguar, ingrati non subiturus onus.

Romanos bibimus primum te consule fontes

et Latiae cessit Graia Thalia togae,

incipiensque tuis a fascibus omina cepi

fataque debebo posteriora tibi.

Ergo lacessitus tandem rescribe roganti,

et patria florens sorte, Probine, vale.

Torvus aper fulvusque leo coiere superbis

viribus, hic saeta saevior, ille iuba.

Hunc Mars, hunc laudat Cybele. Dominatur uterque

montibus; Herculeus sudor uterque fuit.

Fallaces vitreo stellas conponere mundo

et vaga Saturni sidera saepe queri

venturumque Iovem paucis promittere nummis

Cureti genitor noverat Vranius.

In prolem dilata ruunt periuria patris

et poenam merito filius ore luit;

nam spurcos avidae lambit meretricis hiatus,

consumens luxu flagitiisque domum,

et quas fallacis collegit lingua parentis,

has eadem nati lingua refundit opes.

Si tua, Cureti, penitus cognoscere quaeris

sidera, patre tuo certius ipse loquar.

Quod furis, adversi dedit inclementia Martis;

quod procul a Musis, debilis Arcas erat;

quod turpem pateris iam cano podice morbum,

femineis signis Luna Venusque fuit;

adtrivit Saturnus opes. Hoc prorsus in uno

haereo: quae cunnum lambere causa facit?

Transferat huc liquidos fontes Heliconia Nais

et patulo conchae divitis orbe fluat;

namque latex doctae qui laverit ora Serenae

ultra Pegaseas numen habebit aquas.

Non semper clipei metuendum gentibus orbem

dilecto studiosa parens fabricabat Achilli,

Lemnia nec semper supplex ardentis adibat

antra dei, nato galeam factura comantem,

sed placidos etiam cinctus et mitia pacis

ornamenta dabat, bello quibus ille peracto

conspicuus reges inter fulgeret Achivos.

Ipsa manu chlamydes ostro texebat et auro,

frenaque quae volucrem Xanthum Baliumque decerent

aequore quaesitis onerabat sedula gemmis.

At tibi diversis, princeps altissime, certant

obsequiis soceri. Stilicho Mavortia confert

munera, barbaricas strages Rhenique triumphos.

Reginae contenta modum servare Serena

in tua sollicitas urget velamina telas.

O felix sonipes, tanti cui frena mereri

numinis et sacris licuit servire lupatis,

seu tua per campos vento iuba lusit Hiberos,

seu te Cappadocum gelida sub valle natantem

Argaeae lavere nives, seu laeta solebas

Thessaliae rapido perstringere pascua cursu,

accipe regales cultus et crine superbus

erecto virides spumis perfunde zmaragdos.

Luxurient tumido gemmata monilia collo,

nobilis auratos iam purpura vestiat armos,

et medium te zona liget variata colorum

floribus et castae manibus sudata Serenae,

Persarum gentile decus. Sic quippe laborat

maternis studiis nec dedignatur equestres

moliri phaleras, genero latura decorem.

Accipe, parva tuae, princeps venerande, sororis

munera, quae manibus texuit ipsa suis,

dumque auro phalerae, gemmis dum frena renident,

hac uterum zona cinge frementis equi,

sive illum Armeniis aluerunt gramina campis

turbidus Argaea seu nive lavit Halys,

sanguineo virides morsu vexare zmaragdos

et Tyrio dignum terga rubere toro.

O quantum formae sibi conscius erigit armos

spargit et excussis colla superba iubis!

Augescit brevitas doni pietate Serenae,

quae volucres etiam fratribus ornat equos.

Quis non indomitam dirae torpedinis artem

audiit et merito signatas nomine vires?

Illa quidem mollis segnique obnoxia tractu

reptat et adtritis vix languida serpit harenis.

Sed latus armavit gelido natura veneno

et frigus, quo cuncta rigent animata, medullis

miscuit et proprias hiemes per viscera duxit.

Naturam iuvat ipsa dolis et conscia sortis

utitur ingenio longeque extenta per algas

†attactu confisa suo [immobilis haeret]

qui tetigere iacent. Successu laeta resurgit

et vivos inpune ferox depascitur artus.

Si quando vestita cibis incautior aera

hauserit et curvis frenari senserit hamis,

non fugit aut vano conatur vellere morsu,

sed propius nigrae iungit se callida saetae

et meminit captiva sui longeque per undas

pigra venenatis effundit flamina venis.

Per saetam vis atra meat fluctusque relinquit,

absentem vinctura virum: metuendus ab imis

emicat horror aquis et pendula fila secutus

transit harundineos arcano frigore nodos

victricemque ligat concreto sanguine dextram.

Damnosum piscator onus praedamque rebellem

iactat et amissa redit exarmatus avena.

Per cineres Pauli, per cani limina Petri,

ne laceres versus, dux Iacobe, meos.

Sic tua pro clipeo sustentet pectora Thomas

et comes ad bellum Bartholomaeus eat;

sic ope sanctorum ne barbarus inruat Alpes,

sic tibi det vires sancta Susanna suas;

sic quicumque ferox gelidum tranaverit Histrum,

mergatur volucres ut Pharaonis equi;

sic Geticas ultrix feriat rhomphaea catervas

Romanasque regat prospera Thecla manus;

sic tibi det magnum moriens conviva triumphum

atque tuam vincant dolia fusa sitim;

sic numquam hostili maculetur sanguine dextra:

ne laceres versus, dux Iacobe, meos.

Iuppiter in parvo cum cerneret aethera vitro,

risit et ad superos talia dicta dedit:

"Hucine mortalis progressa potentia curae?

Iam meus in fragili luditur orbe labor?

Iura poli rerumque fidem legesque dierum

ecce Syracosius transtulit arte senex.

Inclusus variis famulatur spiritus astris

et vivum certis motibus urget opus.

Percurrit proprium mentitus Signifer annum,

et simulata novo Cynthia mense redit.

Iamque suum volvens audax industria mundum

gaudet et humana sidera mente regit.

Quid falso insontem tonitru Salmonea miror?

Aemula naturae parva reperta manus."

Sordidus ex umeris nodo dependet amictus

Exercentur equis et colla comantia pectunt

Terra parens quondam caelestibus invida regnis

Titanumque simul crebros miserata dolores

omnia monstrifero conplebat Tartara fetu,

invisum genitura nefas, Phlegramque retexit

tanta prole tumens et in aethera protulit hostes.

Fit sonus: erumpunt Erebo necdumque creati

iam dextras in bella parant superosque lacessunt

stridula volventes gemino vestigia lapsu.

Pallescunt subito stellae flectitque rubentes

Phoebus equos docuitque timor revocare meatus.

Oceanum petit Arctos inocciduique Triones

occasum didicere pati. Tum fervida natos

talibus hortatur genetrix in proelia dictis:

"O pubes domitura deos, quodcumque videtis,

pugnando dabitur; praestat victoria mundum.

Sentiet ipse meas tandem Saturnius iras,

cognoscet quid Terra potest, si viribus ullis

vincor, si Cybele nobis meliora creavit.

Cur nullus Telluris honos? Cur semper acerbis

me damnis urgere solet? Quae forma nocendi

defuit? Hinc volucrem vivo sub pectore pascit

infelix Scythica fixus convalle Prometheus;

hinc Atlantis apex flammantia pondera fulcit

et per canitiem glacies asperrima durat.

Quid dicam Tityon, cuius sub vulture saevo

viscera nascuntur gravibus certantia poenis?

Sed vos, o tandem veniens exercitus ultor,

solvite Titanas vinclis, defendite matrem.

Sunt freta, sunt montes: nostris ne parcite membris;

in Iovis exitium telum non esse recuso.

Ite, precor, miscete polum, rescindite turres

sidereas. Rapiat fulmen sceptrumque Typhoeus;

Enceladi iussis mare serviat; Otus habenas

Aurorae pro Sole regat; te Delphica laurus

stringat, Porphyrion, Cirrhaeaque templa teneto".

His ubi consiliis animos elusit inanes,

iam credunt vicisse deos mediisque revinctum

Neptunum traxisse fretis; hic sternere Martem

cogitat, hic Phoebi laceros divellere crines;

hic sibi promittit Venerem speratque Dianae

coniugium castamque cupit violare Minervam.

Interea superos praenuntia convocat Iris,

qui fluvios, qui stagna colunt, cinguntur et ipsi

auxilio Manes; nec te, Proserpina, longe

umbrosae tenuere fores; rex ipse silentum

Lethaeo vehitur curru lucemque timentes

insolitam mirantur equi trepidoque volatu

spissas caeruleis tenebras e naribus efflant.

Ac, velut hostilis cum machina terruit urbem,

undique concurrunt arcem defendere cives,

haud secus omnigenis coeuntia numina turmis

ad patrias venere domos. Tum Iuppiter infit:

"O numquam peritura cohors, o debita semper

caelo progenies, nullis obnoxia fatis,

cernitis ut nostrum Tellus coniuret in orbem

prole nova dederitque alios interrita partus?

Ergo quot dederit natos, tot funera matri

reddamus. Longo maneat per saecula luctu,

tanto pro numero paribus damnata sepulchris".

Iam tuba nimborum sonuit, iam signa ruendi

his Aether, his Terra dedit, confusaque rursus

pro domino Natura timet. Discrimina rerum

miscet turbo potens: nunc insula deserit aequor,

nunc scopuli latuere mari. Quot litora restant

nuda! Quot antiquas mutarunt flumina ripas!

Hic rotat Haemoniam praeduris viribus Oeten;

hic iuga conixus manibus Pangaea coruscat;

hunc armat glacialis Athos; hoc Ossa movente

tollitur; hic Rhodopen Hebri cum fonte revellit

et socias truncavit aquas summaque levatus

rupe Giganteos umeros inrorat Enipeus:

subsidit patulis Tellus sine culmine campis,

in natos divisa suos. Horrendus ubique

it fragor et pugnae spatium discriminat aer.

Primus terrificum Mavors non segnis in agmen

Odrysios inpellit equos, quibus ille Gelonos

sive Getas turbare solet: splendentior igni

aureus ardescit clipeus, galeamque nitentes

arrexere iubae. Tum concitus ense Pelorum

transigit adverso, femorum qua fine volutus

duplex semiferi conectitur ilibus anguis,

atque uno ternas animas interficit ictu.

Dum superinsultans avidus languentia curru

membra terit multumque rotae sparsere cruoris,

accurrit pro fratre Mimans Lemnumque calentem,

cum lare Vulcani spumantibus eruit undis,

et prope torsisset, si non Mavortia cuspis

ante terebrato cerebrum fudisset ab ore.

Ille, viro toto moriens, serpentibus imis

vivit adhuc stridore ferox et parte rebelli

victorem post fata petit. Tritonia virgo

prosilit ostendens rutila cum Gorgone pectus;

aspectu contenta suo non utitur hasta

(nam satis est vidisse semel) primumque furentem

longius in faciem saxi Pallanta reformat.

Ille procul subitis fixus sine vulnere nodis

ut se letifero sensit durescere visu

(et steterat iam paene lapis), "Quo vertimur?" inquit,

"Quae serpit per membra silex? Quis torpor inertem

marmorea me peste ligat?". Vix pauca locutus,

quod timuit, iam totus erat; saevusque Damastor,

ad depellendos iaculum cum quaereret hostes,

germani rigidum misit pro rupe cadaver.

Hic vero interitum fratris miratus Echion,

inscius auctorem dum vult temptare nocendo,

te, dea, respexit, solam quam cernere nulli

bis licuit. Meruit sublata audacia poenas

et didicit cum morte deam. Sed turbidus ira

Palleneus, oculis aversa tuentibus atrox,

ingreditur caecasque manus in Pallada tendit.

Hunc mucrone ferit dea comminus; ac simul angues

Gorgoneo riguere gelu corpusque per unum

pars moritur ferro, partes periere videndo.

Ecce autem medium spiris delapsus in aequor

Porphyrion trepidam conatur rumpere Delon,

scilicet ad superos ut torqueat inprobus axes.

Horruit Aegaeus; stagnantibus exilit antris

longaevo cum patre Thetis desertaque mansit

regia Neptuni famulis veneranda profundis.

Exclamant placidae Cynthi de vertice Nymphae,

Nymphae quae rudibus Phoebum docuere sagittis

errantes agitare feras primumque gementi

Latonae struxere torum, cum lumina caeli

parturiens geminis ornaret fetibus orbem.

Inplorat Paeana suum conterrita Delos

auxiliumque rogat: "Si te gratissima fudit

in nostros Latona sinus, succurre precanti.

En iterum convulsa feror *****".

Sŏlĭtās gălĕā fūlgĕrĕ cōmās,

Stĭlĭchō, mōllī nēctĕ cŏrōnā.

Cēssēnt lĭtŭī saēvūmquĕ prŏcūl

Mārtēm fēlīx taēdă rĕlēgēt.

Trāctŭs ăb aūlā rūrsŭs ĭn aūlām

rĕdĕāt sānguīs. Pătrĭs ōffĭcĭīs

iūngĕ pŏtēntī pīgnŏră dēxtrā.

Gĕnĕr Aūgūstī prīdēm fŭĕrās,

nūnc rūrsŭs ĕrīs sŏcĕr Aūgūstī.

Quaē iām răbĭēs līvōrĭs ĕrīt?

Vēl quīs dăbĭtūr cŏlŏr īnvĭdĭaē?

Stĭlĭchō sŏcĕr ēst, pătĕr ēst Stĭlĭchō.

Ūrbs īn cōnspēctū mōntānă căcūmĭnă vēlāt

trānquīllō praētēntă mărī. Dūcēntĭă pōrtūm

cōrnŭă pācātās rĕmŏvēnt Ăquĭlōnĭbŭs ūndās.

Hīc ēxārmātūm tērrīs cīngēntĭbŭs aēquōr

claūdĭtŭr ēt plăcĭdām dīscīt sērvārĕ quĭētēm.

Quīdquīd Cāstălĭō dē gūrgĭtĕ Phoēbŭs ănhēlāt,

quīdquīd fātĭdĭcō mūgīt cōrtīnă rĕcēssū,

cārmĭnă sūnt, ēt vērbă nĕgānt cōmmūnĭă Mūsaē.

Cārmĭnă sōlă lŏquōr: sīc mēūs me īmplĕt Ăpōllŏ.

Nōn tālēs quōndām spĕcĭēs tŭlĭt ārmēntōrūm

tēllūs tērgĕmĭnō ‖ sūbdĭtă Gērўŏnaē.

Nōn tālēs, Clītūmnĕ, lăvās īn gūrgĭtĕ taūrōs,

Tārpĕĭō rĕfĕrūnt ‖ quōs pĭă vōtă Iŏvī.

Nōn tālīs Tўrĭās spārsīssĕ iŭvēncŭs hărēnās

dīcĭtŭr, ōptātūm ‖ quāndŏ rĕvēxĭt ŏnūs.

Nōn Crētaēŭs ăgēr nĕc ămātī cōnscĭă taūrī

Cnōsōs nēc sĭmĭlēs ‖ pāvĕrĭt Īdă fĕrōs.

Īpse ēt dīspărĭlēs mōnstrō cōmmīssŭs ĭn ārtūs,

quī crīmēn mātrīs ‖ prōdĭdĭt ōrĕ nŏvō,

Crēs pŭĕr haūd tālēm pŏtŭīssēt rēddĕrĕ fōrmām,

praēstārēnt tōtūm ‖ sī fĕră mēmbră pătrēm.

Ēst prŏcŭl īngēntī rĕgĭō sūmmōtă rĕcēssū,

īnsŭlă quā rĕsĭdēs flūctūs mītēscĕrĕ cōgīt

īn lōngūm prōdūctă lătūs, frāctāsquĕ pĕr ūndās

ārdŭă trānquīllō cūrvāntūr brācchĭă pōrtū.

Īn iăcŭlūm quōdcūmquĕ gĕrīt dēmēntĭă mūtāt.

Ōmnĭbŭs ārmātūr răbĭēs. Prō cūspĭdĕ fērrī

cūnctă vŏlānt, dūm dēxtră fĕrōx īn vūlnĕră saēvīt.

Prō tēlō gĕrĭtūr quīdquīd sūggēssĕrĭt īră.

Quīs dĕdĭt īnnŭmĕrōs ūnō dē mārmŏrĕ vūltūs?

Sūrgĭt ĭn aūrīgām cūrrūs, părĭbūsquĕ lŭpātīs

ūnănĭmī frēnāntŭr ĕquī: quōs fōrmă dĭrēmīt,

mātĕrĭēs cōgnātă tĕnēt dīscrīmĭnĕ nūllō.

Vīr rĕdĭt īn cūrrūm; dūcūntŭr ăb āxĕ iŭgālēs;

ēx ălĭō sē quīsquĕ făcīt. Quaē tāntă pŏtēstās?

Ūnă sĭlēx tōt mēmbră lĭgāt dūctūsquĕ pĕr ārtēm

mōns pătĭēns fērrī vărĭōs mūtātŭr ĭn ārtūs.

Quīd nōn saēvŭs Ămōr flāmmārūm nūmĭnĕ cōgāt?

Sānguĭnĭs āffēctū ‖ mātĕr ămārĕ tĭmēt

Pēctŏrĕ dūm nĭvĕō mĭsĕrūm tĕnĕt ānxĭă nūtrīx

īnclītōs īgnēs ‖ iām fŏvĕt īpsă părēns.

Ūltrīcēs phărĕtrās tāndēm dēpōnĕ, Cŭpīdŏ.

Cōnsŭlĕ iām Vĕnĕrēm: ‖ fōrsăn ĕt īpsă dŏlēt.

Aūdĭĕrām, mĕmŏrāndĕ, tŭās, Stŷmphālĕ, vŏlūcrēs

spīcŭlă vūlnĭfĭcō quōndām spārsīssĕ vŏlātū,

nēc mĭhĭ crēdĭbĭlīs fērrātaē fābŭlă pīnnaē

vīsă dĭū. Dătŭr ēccĕ fĭdēs ēt cōgnĭtŭs hŷstrīx

Hērcŭlĕās ādfīrmăt ăvēs. Ōs lōngĭŭs īllī

ādsĭmŭlāt pōrcūm. Mēntītaē cōrnŭă saētaē

sūmmā frōntĕ rĭgēnt. Ŏcŭlīs rŭbĕt īgnĕŭs ārdōr.

Pārvă sŭb hīrsūtō cătŭlī vēstīgĭă dōrsō.

Hānc tămĕn ēxĭgŭām mīrō nātūră tŭērī

praēsĭdĭō dīgnātă fĕrām: stāt cōrpŏrĕ tōtō

sīlvă mĭnāx, iăcŭlīsquĕ rĭgēns īn proēlĭă crēscīt

pīctūrātă sĕgēs; cŏrĭūm cŭtĕ fīxă tĕnācī

ālbă sŭbīt rādīx āltērnāntēsquĕ cŏlōrūm

tīnctă vĭcēs spătĭīs īntērnīgrāntĭbŭs ēxīt

īn sŏlĭdaē spĕcĭēm pīnnaē tĕnŭātăquĕ fūrtīm

lēvĭs ĭn ēxtrēmūm sēsē prōdūcĭt ăcūmēn.

Sēd nōn haēc ăcĭēs rītū sīlvēstrĭs ĕchīnī

fīxă mănēt. Crēbrīs prōpūgnăt ĭāctĭbŭs ūltrō

ēt lōngē sŭă mēmbră tĕgīt, tōrtūmquĕ pĕr aūrās

ēvŏlăt ēxcūssō nātīvūm mīssĭlĕ tērgō.

Īntērdūm fŭgĭēns Pārthōrūm mōrĕ sĕquēntēm

vūlnĕrăt; īntērdūm pŏsĭtīs vĕlŭt ōrdĭnĕ cāstrīs

tērrĭfĭcūm dēnsā mūcrōnēm vērbĕrăt ūndā

ēt cōnsānguĭnĕīs hāstīlĭbŭs āspĕrăt ārmōs:

mīlĭtăt ōmnĕ fĕraē cōrpūs vībrātăquĕ raūcō

tērgă frăgōrĕ sŏnānt. Stĭmŭlīs āccēnsă tŭbārūm

āgmĭnă cōnlātīs crēdās cōnflīgĕrĕ sīgnīs:

tāntŭs ĭn āngūstō strĕpĭtūs fŭrĭt. Āddĭtŭr ārmīs

cāllĭdĭtās pārcūsquĕ sŭī tŭmŏr īrăquĕ nūmquām

prōdĭgă tēlōrūm, caūtē cōntēntă mĭnārī

nēc nĭsĭ sērvāndaē iāctūs īnpēndĕrĕ vītaē.

Ērrŏr ăbēst: cērtūm sōllērtĭă dēstĭnăt īctūm

nīl spătĭō fāllēntĕ mŏdūm, sērvātquĕ tĕnōrēm

mōtă cŭtīs dōctīquĕ rĕgīt cōnāmĭnă nīsūs.

Quīd lăbŏr hūmānūs tāntūm rătĭōnĕ săgācī

prōfĭcĭt? Ērĭpĭūnt trŭcĭbūs Gōrtŷnĭă cāprīs

cōrnŭă; sūbiēctīs ĕădēm lēntēscĕrĕ cōgūnt

īgnĭbŭs; īntēndūnt taūrīnō vīscĕrĕ nērvōs;

īnstrŭĭtūr pīnnīs fērrōque ārmātŭr hărūndŏ.

Ēccĕ brĕvīs prŏprĭīs mūnītūr bēstĭă tēlīs

ēxtērnām nēc quaērĭt ŏpēm; fērt ōmnĭă sēcūm:

sē phărĕtrā, sēsē iăcŭlō, sēse ūtĭtŭr ārcū.

Ūnum ănĭmāl cūnctās bēllōrūm pōssĭdĕt ārtēs.

Quōd si ōmnīs nōstraē paūlātim īndūstrĭă vītaē

flūxĭt ăb ēxēmplīs, quīdquīd prŏcŭl ādpĕtĭt hōstēm,

hīnc rĕŏr īnvēntūm, mōrem hīnc trāxīssĕ Cўdōnās

bēllāndī Pārthōsquĕ rĕtrō dĭdĭcīssĕ fĕrīrĕ

prīmă săgīttĭfĕraē pĕcŭdīs dŏcŭmēntă sĕcūtōs.

Nōmĭnĭs ūmbră mănēt vĕtĕrīs; nām dīcĕrĕ bīrrūm,

sī Cāstōr iūrēt, ‖ cāstŏrĕūm nĕquĕō.

Sēx ēmptūs sŏlĭdīs! Quīd sīt, iām scīrĕ pŏtēstīs:

sī mĭhĭ nūllă fĭdēs, ‖ crēdĭtĕ vēl prĕtĭō.

Pūlchrīs stārĕ dĭū Pārcārūm lēgĕ nĕgātūr.

Māgnă rĕpēntĕ rŭūnt; ‖ sūmmă cădūnt sŭbĭtō.

Hīc fōrmōsă iăcēt, Vĕnĕrīs sōrtītă fĭgūrām,

ēgrĕgĭūmquĕ dĕcūs ‖ īnvĭdĭām mĕrŭīt.

Fōntĭbŭs īn lĭquĭdīs paūlūm rĕquĭēscĕ, vĭātōr,

ātquĕ tŭūm rūrsūs ‖ cārpĕ rĕfēctŭs ĭtēr.

Lŷmphārūm dŏmĭnūm nĭmĭūm mīrābĕrĭs, hōspēs,

īntēr dūră vĭaē ‖ bālnĕă quī pŏsŭīt.

Quaē tĭbĭ cūm pĕdĭbūs rătĭō? Quīd cārmĭnă cūlpās?

Scāndĕrĕ quī nēscīs, ‖ vērsĭcŭlōs lăcĕrās!

"Claūdĭcăt hīc vērsūs, haēc" īnquīs "sŷllăbă nūtāt",

ātquĕ nĭhīl prōrsūs ‖ stārĕ pŭtās, pŏdăgēr.

Dūlcĭă dōnă mĭhī sēmpēr tū, Māxĭmĕ, mīttīs,

ēt, quīdquīd mīttīs, ‖ mēllă pŭtārĕ dĕcēt.

Paūpērtās mē saēvă dŏmāt dīrūsquĕ Cŭpīdŏ:

sēd tŏlĕrāndă fămēs, ‖ nōn tŏlĕrāndŭs ămōr.

Ēsŭrĭēns paūpēr tēlīs īncēndŏr ămōrīs.

Īntĕr ŭtrūmquĕ mălūm ‖ dēlĭgŏ paūpĕrĭēm.

Āspĭcĕ sūdāntēs vĕnĕrāndō pōndĕrĕ frātrēs,

dīvīnō mĕrĭtōs ‖ sēmpĕr hŏnōrĕ cŏlī,

iūstă quĭbūs răpĭdaē cēssīt rĕvĕrēntĭă flāmmaē

ēt mīrātă văgās ‖ rēttŭlĭt Aētnă făcēs.

Cōnplēxī mănĭbūs fūltōs cērvīcĕ părēntēs

āttōllūnt vūltūs ‖ ādcĕlĕrāntquĕ grădūs.

Grāndaēvī gĕmĭnā sūblīmēs prōlĕ fĕrūntūr

ēt cārā nōtōs ‖ īnplĭcŭērĕ mŏrā.

Nōnnĕ vĭdēs ūt saēvă sĕnēx īncēndĭă mōnstrēt,

ūt trĕpĭdō gĕnĕtrīx ‖ īnvŏcĕt ōrĕ dĕōs?

Ērēxīt fōrmīdŏ cŏmām, pērque ōmnĕ mĕtāllūm

fūsŭs ĭn āttŏnĭtō ‖ pāllŭĭt aērĕ trĕmōr.

Īn iŭvĕnūm mēmbrīs ănĭmōsūs cērnĭtŭr hōrrōr

Aēque ŏnĕrī mĕtŭēns ‖ īnpăvĭdūsquĕ sŭī.

rēiēctaē vēntō chlămўdēs. dēxtram ēxĕrĭt īllĕ

cōntēntūs laēvā ‖ sūstĭnŭīssĕ pătrēm;

āst īllī dŭplĭcēs īn nōdūm cōllĭgĭt ūlnās

caūtĭŏr īn sēxū ‖ dēbĭlĭōrĕ lăbōr.

Hōc quŏquĕ praētĕrĭēns ŏcŭlīs nē fōrtĕ rĕlīnquās

ārtĭfĭcīs tăcĭtaē ‖ quōd mĕrŭērĕ mănūs:

nām cōnsānguĭnĕōs ĕădēm cūm fōrmă fĭgūrēt,

hīc prŏpĭōr mātrī ‖ fīt tămĕn, īllĕ pătrī.

Dīssĭmĭlēs ānnōs sōllērtĭă tēmpĕrăt ārtīs:

āltĕr ĭn āltĕrĭūs ‖ rēddĭtŭr ōrĕ părēns,

ēt nŏvă gērmānīs părĭbūs dīscrīmĭnă praēbēns

dīvīsīt vūltūs ‖ cūm pĭĕtātĕ făbēr.

Ō bĕnĕ nātūraē mĕmŏrēs, dŏcŭmēntă sŭpērnaē

iūstĭtĭaē, iŭvĕnūm ‖ lūmĭnă, vōtă sĕnūm,

quī sprētīs ŏpĭbūs mĕdĭōs prŏpĕrāstĭs ĭn īgnēs

nīl praētēr sānctām ‖ tōllĕrĕ cānĭtĭēm.

Haūd ĕquĭdem īnmĕrĭtō tāntā vīrtūtĕ rĕprēssās

Ēncĕlădī faūcēs ‖ ōbrĭgŭīssĕ rĕōr.

Īpsĕ rĕdūndāntēm frēnāvīt Mūlcĭbĕr Aētnām,

laēdĕrĕt ēxēmplī ‖ nē mŏnŭmēntă pĭī.

Sēnsērūnt ĕlĕmēntă fĭdēm: pātri ādfŭĭt aēthēr

tērrăquĕ mātērnūm ‖ sēdŭlă iūvĭt ŏnūs.

Quōd sī nōtŭs ămōr prōvēxĭt ĭn āstră Lăcōnās,

Aēnēān Phrўgĭō ‖ rāptŭs ăb īgnĕ pătēr,

sī vĕtŭs Ārgŏlĭcōs īnlūstrāt glōrĭă frātrēs,

quī sŭă mātērnō ‖ cōllă dĕdērĕ iŭgō,

cūr nōn Āmphĭnŏmō, cūr nōn tĭbĭ, fōrtĭs Ănāpī,

aētērnūm Sĭcŭlūs ‖ tēmplă dĭcāvĭt hŏnōs?

Plūră lĭcēt sūmmaē dĕdĕrīt Trīnācrĭă laūdīs,

nōvĕrĭt hōc māiūs ‖ sē gĕnŭīssĕ nĭhīl,

nēc dŏlĕāt dāmnīs quaē dēvĭŭs īntŭlĭt ārdōr,

nēc gĕmăt ēxūstās ‖ īgnĕ fŭrēntĕ dŏmōs:

nōn pŏtŭīt pĭĕtās flāmmā cēssāntĕ prŏbārī;

ēmptum ēst īngēntī ‖ clādĕ pĕrēnnĕ dĕcūs.

Āspĭcĕ mōrĭgĕrās Rhŏdănī tōrrēntĭs ălūmnās

īmpĕrĭō nēxās ‖ īmpĕrĭōquĕ văgās,

dīssŏnă quām vărĭōs flēctānt ād mūrmŭră cūrsūs

ēt cērtās ădĕānt ‖ vōcĕ rĕgēntĕ vĭās.

Quāmvīs quaēquĕ sĭbī nūllīs dīscūrrăt hăbēnīs

ēt pătĕānt dūrō ‖ lībĕră cōllă iŭgō,

ceū cōnstrīctă tămēn sērvīt pătĭēnsquĕ lăbōrūm

bārbărĭcōs dŏcĭlī ‖ cōncĭpĭt aūrĕ sŏnōs.

Ābsēntīs lōngīnquă vălēnt praēcēptă măgīstrī

frēnōrūmquĕ vĭcēm ‖ līnguă vĭrīlĭs ăgīt.

Haēc prŏcŭl āngūstāt spārsās spārgītquĕ cŏāctās;

haēc sīstīt răpĭdās, ‖ haēc prŏpĕrārĕ făcīt.

Laēvă iŭbēt? Laēvō dēdūcūnt līmĭtĕ grēssūm.

Mūtāvīt strĕpĭtūm? ‖ Dēxtĕrĭōră pĕtūnt.

Nēc vīnclīs fămŭlaē nēc lībērtātĕ fĕrōcēs,

ēxūtaē lăquĕīs, ‖ sūb dĭcĭōnĕ tămēn.

Īncēssūquĕ părēs ēt fūlvīs pēllĭbŭs hīrtaē

ēssĕdă cōncōrdēs ‖ mūltĭsŏnōră trăhūnt.

Mīrārīs sī vōcĕ fĕrās pācāvĕrĭt Ōrpheūs,

cūm prōnās pĕcŭdēs ‖ Gāllĭcă vērbă rĕgānt?

Ītălĭaē cōmmūnĕ dĕcūs, Rŭbĭcōnĭs ămoēnī

īncŏlă, Rōmānī ‖ fāmă sĕcūndă fŏrī,

Grāiōrūm pŏpŭlīs ēt nōstrō cōgnĭtĕ Nīlō

(ūtrăquĕ gēns fāscēs ‖ hōrrĕt ămātquĕ tŭōs),

cārmĭnă iēiūnās pōscīs sōlāntĭă faūcēs?

Tēstŏr ămīcĭtĭām ‖ nūllă fŭīssĕ dŏmī.

Nām mĭhĭ mōx nīdūm pīnnīs cōnfīsă rĕlīnquūnt

ēt lărĕ cōntēmptō ‖ nōn rĕdĭtūră vŏlānt.

Fēlīx, quī pătrĭīs aēvūm trānsēgĭt ĭn ārvīs,

īpsă dŏmūs pŭĕrūm ‖ quēm vĭdĕt, īpsă sĕnēm,

quī băcŭlō nītēns īn quā rēptāvĭt hărēnā

ūnīūs nŭmĕrāt ‖ saēcŭlă lōngă căsaē.

Īllūm nōn vărĭō trāxīt fōrtūnă tŭmūltū,

nēc bĭbĭt īgnōtās ‖ mōbĭlĭs hōspĕs ăquās;

nōn frĕtă mērcātōr trĕmŭīt, nōn clāssĭcă mīlēs,

nōn raūcī lītēs ‖ pērtŭlĭt īllĕ fŏrī.

Īndŏcĭlīs rērūm, vīcīnaē nēscĭŭs ūrbīs,

āspēctū frŭĭtūr ‖ lībĕrĭōrĕ pŏlī.

Frūgĭbŭs āltērnīs, nōn cōnsŭlĕ cōmpŭtăt ānnūm:

aūtūmnūm pōmīs, ‖ vēr sĭbĭ flōrĕ nŏtāt.

Īdēm cōndĭt ăgēns sōlēs īdēmquĕ rĕdūcīt,

mētītūrquĕ sŭō ‖ rūstĭcŭs ōrbĕ dĭēm,

īngēntēm mĕmĭnīt pārvō quī gērmĭnĕ quērcūm

aēquaēvūmquĕ vĭdēt ‖ cōnsĕnŭīssĕ nĕmūs,

prōxĭmă cuī nīgrīs Vērōnă rĕmōtĭŏr Īndīs

Bēnācūmquĕ pŭtāt ‖ lītŏră rūbră lăcūm.

Sēd tămĕn īndŏmĭtaē vīrēs fīrmīsquĕ lăcērtīs

aētās rōbūstūm ‖ tērtĭă cērnĭt ăvūm.

Ērrĕt ĕt ēxtrēmōs āltēr scrūtētŭr Hĭbērōs:

plūs hăbĕt hīc vītaē, ‖ plūs hăbĕt īllĕ vĭaē.

Māllĭŭs īndūlgēt sōmnō nōctēsquĕ dĭēsquĕ;

īnsōmnīs Phărĭūs ‖ sācră prŏfānă răpīt.

Ōmnĭbŭs hōc, Ĭtălaē gēntēs, ēxpōscĭtĕ vōtīs,

Māllĭŭs ūt vĭgĭlēt, ‖ dōrmĭăt ūt Phărĭūs.

Ūsque ādeōnĕ tŭaē prōdūcĭtŭr īmpĕtŭs īraē?

Nūllŭs ĕrīt fīnīs lăcrĭmīs? Sŭbĭtīsnĕ făvōrēm

pērmūtās ŏdĭīs? Quō mēns īgnāră nŏcēndī,

quō sēnsūs ăbĭērĕ pĭī? Tāntūmnĕ lĭcēbīt

īnvĭdĭaē? Tāntūm strĕpĭtūs vălŭērĕ mălīgnī?

Mē dŏlŏr īncaūtūs, mē lūbrĭcă dūxĕrĭt aētās,

mē tŭmŏr īnpŭlĕrīt, mē dēvĭŭs ēgĕrĭt ārdōr:

tē tămĕn haūd dĕcŭīt părĭbūs cōncūrrĕrĕ tēlīs.

Hūmānaē sŭpĕrōs nūmquām tĕtĭgērĕ quĕrēllaē

nēc văgă sēcūrūm pĕnĕtrānt cōnvīcĭă caēlūm.

Ēxcēssīt iām poēnă mŏdūm. Cōncēdĕ iăcēntī.

Ēn ādsūm; vĕnĭām cōnfēssūs crīmĭnă pōscō.

Mānĭbŭs Hēctŏrĕīs ātrōx īgnōvĭt Ăchīllēs;

ūltrīcēs Fŭrĭās mātrīs plācāvĭt Ŏrēstēs;

rēddĭdĭt Ālcīdēs Prĭămō, quās cēpĕrăt, ārcēs.

Pēllaēūm iŭvĕnēm rēgūm flēxērĕ rŭīnaē:

Dārēūm fămŭlī mănĭbūs dŏlŭīssĕ pĕrēmptūm

fērtŭr ĕt īngēntī sōlātūs fātă sĕpūlchrō;

trādĭtă cāptīvō spătĭōsĭŏr Īndĭă Pōrō.

Cōndĭtŏr hīc pătrĭaē; sīc hōstĭbŭs īllĕ pĕpērcīt;

hūnc vīrtūs tŭă dīgnă sĕquī. Quēmcūmquĕ dĕōrūm

laēsĭmŭs, īnsūltēt iŭgŭlō pāscātquĕ fŭrōrēm.

Grātĭă dēflūxīt, sĕquĭtūr fērālĭs ĕgēstās;

dēsōlātă dŏmūs, cārīs spŏlĭāmŭr ămīcīs:

hūnc tōrmēntă nĕcānt, hīc ūndĭquĕ trūdĭtŭr ēxūl.

Quīd sŭpĕrēst dāmnīs? Quaē saēvă pĕrīcŭlă rēstānt?

Ēmōllīt răbĭēm praēdaē mōrtīsquĕ făcūltās.

Praētĕrĕūnt sūbiēctă fĕraē, tōrvīquĕ lĕōnēs,

quaē strāvīssĕ călēnt, ĕădēm prōstrātă rĕlīnquūnt

nēc nĭsĭ bēllāntīs gaūdēt cērvīcĕ iŭvēncī

nōbĭlĭōrĕ fămēs. Sĕcŭīt nāscēntĭă vōtă

līvŏr ĕt īngēstō tūrbāvīt gaūdĭă lūctū:

iāmiām sūpplĭcĭīs fēssōs hŭmĭlēsquĕ sĕrēnūs

rēspĭcĕ. Quīd tāntā dīgnārīs mōlĕ clĭēntēm?

Īn brĕvĭbūs nūmquām sēsē prŏbăt Aēŏlŭs āntrīs,

nēc căpĭt āngūstūs Bŏrĕaē cērtāmĭnă cōllīs:

Ālpēs īllĕ quătīt, Rhŏdŏpēĭă cūlmĭnă lāssāt.

Īncŭbŭīt nūmquām caēlēstīs flāmmă sălīctīs

nēc pārvī frŭtĭcēs īrām mĕrŭērĕ Tŏnāntīs:

īngēntēs quērcūs, ānnōsās fūlmĭnăt ōrnōs.

Hōc prō sūpplĭcĭbūs rāmīs, prō frōndĕ Mĭnērvaē,

hōc cārmēn prō tūrĕ dămūs. Mĭsĕrērĕ tŭōrūm.

Mē, prĕcŏr, heū, mē rēddĕ mĭhī grăvĭbūsquĕ mĕdērĕ

vūlnĕrĭbūs vītāmquĕ iŭbē fāmāmquĕ rĕvērtī.

Quaē pēr tē cĕcĭdīt, pēr tē fōrtūnă rĕsūrgāt.

Sānŭs Ăchīllēīs rĕmĕāvīt Tēlĕphŭs hērbīs,

cūiūs pērtŭlĕrāt vīrēs, ēt sēnsĭt ĭn ūnō

lētālēm plăcĭdāmquĕ mănūm: mĕdĭcīnă pĕr hōstēm

cōntĭgĭt, ēt pĕpŭlīt quōs fēcĕrăt īpsĕ dŏlōrēs.

Quōd sī nēc prĕcĭbūs flētū nēc frāngĕrĭs ūllō,

ērĭpĕ cālcātīs nōn prōspĕră cīngŭlă Mūsīs,

ērĭpĕ mīlĭtĭām, cŏmĭtēm mē pēllĕ sŏdālī.

Scīlĭcĕt īnsīgnīs dē paūpĕrĕ vātĕ trĭūmphūs!

Scīlĭcĕt ēgrĕgĭīs ōrnābĕrĕ vīctŏr ŏpīmīs!

Īnrŭăt īn mĭsĕrōs cōgnātă pŏtēntĭă cīvēs;

aūdĭăt haēc cōmmūnĕ sŏlūm lōngēquĕ cărīnīs

nōtă Phărōs, flēntēmque āttōllēns gūrgĭtĕ vūltūm

nōstră gĕmāt Nīlūs nŭmĕrōsīs fūnĕră rīpīs.

Sīc nōn Aēthĭŏpūm cāmpōs aēstātĕ pĕrērrēm

nēc Scўthĭcō brūmām ‖ sūb Iŏvĕ nūdŭs ăgām,

sīc nōn īmbrĭfĕrām nōctēm dūcēntĭbŭs Haēdīs

Iōnīō crēdām ‖ tūrgĭdă vēlă mărī,

sīc nōn Tārtărĕō Fŭrĭārūm vērbĕrĕ pūlsūs

īrātī rĕlĕgām ‖ cārmĭnă grāmmătĭcī:

nūllă mĕōs trāxīt pĕtŭlāns aūdācĭă sēnsūs,

lībĕrĭōr iūstō ‖ nēc mĭhĭ līnguă fŭīt.

Vērsĭcŭlōs, fătĕōr, nōn caūtā vōcĕ nŏtāvī,

heū mĭsĕr! Īgnōrāns ‖ quām grăvĕ crīmĕn ĕrāt.

Ōrphēōs ălĭī lībrōs īnpūnĕ lăcēssūnt

nēc tŭă sēcūrūm ‖ tē, Mărŏ, fāmă vĕhīt;

īpsĕ părēns vātūm, prīncēps Hĕlĭcōnĭs, Hŏmērūs

iūdĭcĭs ēxcēpīt ‖ tēlă sĕvēră nŏtaē.

Sēd nōn Vērgĭlĭūs, nōn āccūsārĕt Hŏmērūs:

neūtĕr ĕnīm quaēstōr, ‖ paūpĕr ŭtērquĕ fŭīt.

Ēn mŏvĕō plaūsūs! Ēn pāllĭdŭs ōmnĭă laūdō,

ēt clārūm rĕpĕtō ‖ tērquĕ quătērquĕ 'sŏphōs'!

Īgnōscāt plăcĭdūs tāndēm flātūsquĕ rĕmīttāt

ēt tūtō rĕcĭtēt ‖ quōd lĭbĕt ōrĕ: plăcēt.

Hōrrĕt ăpēx căpĭtīs; mĕdĭō fĕră lūmĭnă sūrgūnt

vērtĭcĕ; cōgnātūs dōrsō dūrēscĭt ămīctūs.

Ārmāvīt nātūră cŭtēm † dūmīquĕ rŭbēntēs

cūspĭdĭbūs pārvīs mūltōs ăcŭērĕ † rŭbōrēs.

Cārmĭnă pēr thălămūm quāmvīs fēstīnă nĕgārĕ

nēc vŏlŭī gĕnĕrō ‖ nēc pŏtŭī sŏcĕrō.

Hīc sŏcĭūs, dūx īllĕ mĭhī, nōstrīquĕ pĕr aūlām

ōrdĭnĭs hīc cōnsōrs, ‖ ēmĭcăt īllĕ prĭōr.

Hūnc mĭhĭ cōniūngīt stŭdĭīs cōmmūnĭbŭs aētās;

īllūm praēpōnīt ‖ vēl sĕnĭūm vĕl hŏnōs.

Cārmĕn ămōr gĕnĕrī, sŏcĕrī rĕvĕrēntĭă pōscīt

ōffĭcĭō vātīs, ‖ mīlĭtĭs ōbsĕquĭō.

Fōrtĕ Vĕnūs blāndō quaēsītūm frīgŏrĕ sōmnūm

vītĭbŭs īntēxtī grĕmĭō sūccēssĕrăt āntrī

dēnsăquĕ sīdĕrĕōs pēr grāmĭnă fūdĕrăt ārtūs

ādclīnīs flōrūm cŭmŭlō; crīspātŭr ŏpācă

pāmpĭnŭs ēt mītēs ūndātīm vēntĭlăt ūvās.

Ōră dĕcēt nēclēctă sŏpōr; fāstīdĭt ămīctūm

aēstŭs ĕt ēxūtō trānslūcēnt pēctŏrĕ frōndēs.

Īdălĭaē iūxtā fămŭlaē trīplēxquĕ vĭcīssīm

nēxă sŭb īngēntī rĕquĭēscīt Grātĭă quērcū.

Pēnnātī pāssīm pŭĕrī quōcūmquĕ vŏcāvīt

ūmbră iăcēnt; flŭĭtānt ārcūs rāmīsquĕ prŏpīnquīs

pēndēntēs plăcĭdō sūspīrānt īgnĕ phărētraē.

Pārs vĭgĭlēs lūdūnt aūt pēr vīrgūltă văgāntūr,

scrūtāntūr nīdōs ăvĭūm vēl rōscĭdă laētī

mālă lĕgūnt, dōnūm Vĕnĕrī, flēxūsquĕ sĕcūntūr

Fōns, Āntēnŏrĕaē vītām quī pōrrĭgĭs ūrbī

fātăquĕ vīcīnīs ‖ nōxĭă pēllĭs ăquīs,

cūm tŭă vēl mūtīs trĭbŭānt mīrācŭlă vōcēm,

cūm tĭbĭ plēbĕĭūs ‖ cārmĭnă dīctĕt hŏnōs

ēt sīt nūllă mănūs, cūiūs nōn pōllĭcĕ dūctaē

tēstēntūr mĕmŏrēs ‖ prōspĕră vōtă nŏtaē,

nōnnĕ rĕūs Mūsīs părĭtēr Nŷmphīsquĕ tĕnēbōr,

sī tăcĭtūs sōlī ‖ praētĕrĕārĕ mĭhī?

Īndīctūm nĕque ĕnīm fās ēst tăcĭtūmquĕ rĕlīnquī

hūnc quī tōt pŏpŭlīs ‖ prōvŏcăt ōră lŏcūm?

āltō cōllĕ mĭnōr, plānīs ērēctĭŏr ārvīs

cōnspĭcŭō clīvūs ‖ mōllĭtĕr ōrbĕ tŭmēt,

ārdēntīs fēcūndŭs ăquaē. Quācūmquĕ căvērnās

pērfŏrăt, ōffēnsō ‖ trūdĭtŭr īgnĕ lătēx.

Spīrāt pūtrĕ sŏlūm, cōnclūsăquĕ sūbtĕr ănhēlō

pūmĭcĕ rīmōsās ‖ † pērfŏrăt † ūndă vĭās.

Ūmĭdă flāmmārūm rĕgĭō, Vūlcānĭă tērraē

ūbĕră, sūlphŭrĕaē ‖ fērvĭdă rēgnă plăgaē.

Quīs stĕrĭlēm nōn crēdăt hŭmūm? Fūmāntĭă vērnānt

pāscŭă, lūxŭrĭāt ‖ grāmĭnĕ cōctă sĭlēx,

ēt, cūm sīc rĭgĭdaē caūtēs fērvōrĕ lĭquēscānt,

cōntēmptīs aūdāx ‖ īgnĭbŭs hērbă vĭrēt.

Praētĕrĕā grāndēs ēffōssō mārmŏrĕ sūlcī

saūcĭă lōngīnquō ‖ līmĭtĕ sāxă sĕcānt.

Hērcŭlĕī (sīc fāmă rĕfērt) mōnstrātŭr ărātrī

sēmĭtă, vēl cāsūs ‖ vōmĕrĭs ēgĭt ŏpūs.

Īn mĕdĭō, pĕlăgī lātē flāgrāntĭs ĭmāgŏ,

caērŭlŭs īnmēnsō ‖ pāndĭtŭr ōrĕ lăcūs,

īngēntī fūsūs spătĭō; sēd māiŏr ĭn āltūm

īntrăt ĕt ārcānaē ‖ rūpĭs ĭnānĕ sŭbīt,

dēnsūs nūbĕ sŭā tāctūque īnmītĭs ĕt haūstū,

sēd vĭtrĕīs īdēm ‖ lūcĭdŭs ūsquĕ vădīs.

Cōnsūlvīt nātūră sĭbī, nē tōtă lătērēt,

ādmīsītque ŏcŭlōs ‖ quō vĕtăt īrĕ călōr.

Tūrbĭdŭs īnpūlsū vēntī cūm spārgĭtŭr āēr

glaūcăquĕ fūmĭfĕraē ‖ tērgă sĕrēnăt ăquaē,

tūnc ōmnēm lĭquĭdī vāllēm mīrābĕrĕ fūndī,

tūm vĕtĕrēs hāstaē, ‖ rēgĭă dōnă, mĭcānt,

quās īntēr nīgraē tĕnĕbrīs ōbscūrŭs hărēnaē

dīscŏlŏr ābrūptūm ‖ flūmĕn hĭātŭs ăgīt;

āppārēnt īnfrā lătĕbraē, quās gūrgĕs ŏpācūs

īnplĕt ĕt ābstrūsōs ‖ dūcĭt ĭn āntră sĭnūs;

tūm mōntīs sēcrētă pătēnt, quī flēxŭs ĭn ārcūm

aēquŏră pēndēntī ‖ mārgĭnĕ sūmmă lĭgāt.

Vīvă cŏrōnātōs ādstrīngīt scaēnă văpōrēs,

ēt lĕvĭs ēxīlī ‖ cōrtĭcĕ tērră nătāt,

cālcāntūmque ŏnĕrī nūmquām cēssūră vĭrōrūm

sūstēntāt trĕpĭdūm ‖ fīdă rŭīnă pĕdēm.

Fāctă mănū crēdās: sīc lēvīs cīrcŭĭt ōrās

āmbĭtŭs ēt tĕnŭīs ‖ pērpĕtŭūsquĕ rĭgēt.

Haērēnt stāgnă lăcū plēnās aēquāntĭă rīpās

praēscrīptūmquĕ tĭmēnt ‖ trānsĭlŭīssĕ mŏdūm;

quōd sŭpĕrāt flŭvĭūs dēvēxā rūpĕ vŏlūtūs

ēgĕrĭt ēt cāmpī ‖ dōrsă rĕcūrvă pĕtīt.

Dēvĕhĭt ēxcēptūm nātīvō spīnă mĕātū;

īn pătŭlās plūmbī ‖ lābĭtŭr īndĕ vĭās;

nūllō cūm strĕpĭtū mădĭdīs īnfēctă făvīllīs

dēspūmāt nĭvĕūm ‖ fīstŭlă cānă sălēm.

Mūltĭfĭdās dīspērgĭt ŏpēs ārtēmquĕ sĕcūtūs,

quā iūssērĕ mănūs, ‖ mōbĭlĕ tōrquĕt ĭtēr

ēt iūnctōs răpĭdō pōntēs sūbtērmĕăt aēstū

ādflātōsquĕ văgō ‖ tēmpĕrăt īgnĕ thŏlōs.

Ācrĭŏr īntĕrĭūs raūcī cūm mūrmŭrĕ sāxī

spūmĕŭs ēlīsō ‖ pēllĭtŭr āmnĕ văpōr.

Hīnc pīgrās rĕpĕtūnt fēssī sūdōrĕ lăcūnās,

frīgŏră quīs lōngaē ‖ blāndă dĕdērĕ mŏraē.

Sālvē, Paēŏnĭaē lārgītōr nōbĭlĭs ūndaē,

Dārdănĭī, sālvē, ‖ glōrĭă māgnă sŏlī,

pūblĭcă mōrbōrūm rĕquĭēs, cōmmūnĕ mĕdēntūm

aūxĭlĭūm, praēsēns ‖ nūmĕn, ĭnēmptă sălūs.

Seū rūptīs īnfērnă rŭūnt īncēndĭă rīpīs

ēt nōstrō Phlĕgĕthōn ‖ dēvĭŭs ōrbĕ călēt,

sūlphŭrĭs īn vēnās gĕlĭdūs seū dēcĭdĭt āmnīs

āccēnsūsquĕ flŭīt, ‖ quōd mănĭfēstăt ŏdōr,

sīvĕ părī flāmmās ūndārūm lāncĕ rĕpēndēns

ārbĭtĕr īn foēdūs ‖ mōns ĕlĕmēntă vŏcāt,

nē cēdānt sŭpĕrātă sĭbī, sēd lēgĭbŭs aēquīs

āltĕrĭūs vīrēs ‖ pōssĭt ŭtrīmquĕ pătī:

quīdquĭd ĕrīt caūsaē, quōcūmque ēmīttĕrĭs ōrtū,

nōn sĭnĕ cōnsĭlĭō ‖ cūrrĕrĕ cērtă fĭdēs.

Quīs cāsūm mĕrĭtīs ādscrībĕrĕ tālĭbŭs aūdēt,

quīs nĕgăt aūctōrēs ‖ haēc stătŭīssĕ dĕōs?

Īllĕ pătēr rērūm, quī saēcŭlă dīvĭdĭt āstrīs,

īntēr prīmă cŏlī ‖ tē quŏquĕ sācră dĕdīt

ēt frăgĭlēm nōstrī mĭsĕrātūs cōrpŏrĭs ūsūm

tēllūrī mĕdĭcās ‖ fūndĕrĕ iūssĭt ăquās,

Pārcārūmquĕ cŏlōs ēxōrātūră sĕvērās

flūmĭnă lāxātīs ‖ ēmĭcŭērĕ iŭgīs.

Fēlīcēs, prŏprĭūm quī tē mĕrŭērĕ, cŏlōnī,

fās quĭbŭs ēst Ăpŏnōn ‖ iūrĭs hăbērĕ sŭī.

Nōn īllīs tērrēnă lŭēs cōrrūptă nĕc Aūstrī

flāmĭnă nēc saēvō ‖ Sīrĭŭs īgnĕ nŏcēt,

sēd, quāmvīs Lăchĕsīs lētālī stāmĭnĕ dāmnēt,

īndĕ sĭbī fātī ‖ prōspĕrĭōră pĕtūnt.

Quōd sī fōrtĕ mălūs mēmbrīs ēxūbĕrăt ūmōr

lānguĭdă vēl nĭmĭō ‖ vīscĕră fēllĕ vĭrēnt,

nōn vēnās rĕsĕrānt nēc vūlnĕrĕ vūlnĕră sānānt

pōcŭlă nēc trīstī ‖ grāmĭnĕ mīxtă bĭbūnt:

āmīssūm lŷmphīs rĕpărānt īnpūnĕ vĭgōrēm

pācātūrque aēgrō ‖ lūxŭrĭāntĕ dŏlōr.

Ōcĕănī sūmmō cīrcūmflŭŭs aēquŏrĕ lūcūs

trāns Īndōs Eūrūmquĕ vĭrēt, quī prīmŭs ănhēlīs

sōllĭcĭtātŭr ĕquīs vīcīnăquĕ vērbĕră sēntīt

ūmĭdă rōrāntī rĕsŏnānt cūm līmĭnă cūrrū,

ūndĕ rŭbēt vēntūră dĭēs lōngēquĕ cŏrūscīs

nōx ādflātă rŏtīs rĕfŭgō pāllēscĭt ămīctū.

Haēc fōrtūnātūs nĭmĭūm Tītānĭŭs ālēs

rēgnă cŏlīt sōlīsquĕ plăgā dēfēnsŭs ĭnīquā

pōssĭdĕt īntāctās aēgrīs ănĭmālĭbŭs ōrās

saēvă nĕc hūmānī pătĭtūr cōntāgĭă mūndī,

pār vŏlŭcēr sŭpĕrīs, stēllās quī vīvĭdŭs aēquāt

dūrāndō mēmbrīsquĕ tĕrīt rĕdĕūntĭbŭs aēvūm.

Nōn ĕpŭlīs sătŭrārĕ fămēm, nōn fōntĭbŭs ūllīs

ādsuētūs prŏhĭbērĕ sĭtīm, sēd pūrĭŏr īllūm

sōlīs fērvŏr ălīt vēntōsăquĕ pābŭlă lībāt

Tēthўŏs, īnnŏcŭī cārpēns ălĭmēntă văpōrīs.

Ārcānūm rădĭānt ŏcŭlī iŭbăr, īgnĕŭs ōră

cīngĭt hŏnōs. Rŭtĭlō cōgnātūm vērtĭcĕ sīdūs

āttōllīt crīstātŭs ăpēx tĕnĕbrāsquĕ sĕrēnā

lūcĕ sĕcāt: Tўrĭō pīngūntūr crūră vĕnēnō.

Āntĕvŏlānt Zĕphўrōs pīnnaē, quās caērŭlŭs āmbīt

flōrĕ cŏlōr spārsōquĕ sŭpēr dītēscĭt ĭn aūrō.

Hīc nĕquĕ cōncēptō fētū nēc sēmĭnĕ sūrgīt,

sēd pătĕr ēst prōlēsquĕ sĭbī nūllōquĕ crĕāntĕ

ēmĕrĭtōs ārtūs fēcūndā mōrtĕ rĕfōrmāt

ēt pĕtĭt āltērnām tŏtĭdēm pēr fūnĕră vītām.

Nāmque ŭbĭ mīllĕ vĭās lōngīnquă rĕtōrsĕrĭt aēstās,

tōt rŭĕrīnt hĭĕmēs, tŏtĭdēm vēr cūrsĭbŭs āctūm,

quās tŭlĭt aūtūmnūs, dĕdĕrīt cūltōrĭbŭs ūmbrās,

tūm mūltīs grăvĭōr tāndēm sūbiūngĭtŭr ānnīs,

lūstrōrūm nŭmĕrō vīctūs: ceū lāssă prŏcēllīs

ārdŭă Caūcăsĕō nūtāt dē cūlmĭnĕ pīnūs

sērām pōndĕrĭbūs prōnīs trāctūră rŭīnām;

pārs cădĭt ādsĭdŭō flātū, pārs īmbrĕ pĕrēsă

rūmpĭtŭr, ābrĭpŭīt pārtēm vĭtĭōsă vĕtūstās.

Iām brĕvĕ dēcrēscīt lūmēn lānguētquĕ sĕnīlī

sēgnīs stēllă gĕlū, quālīs cūm fōrtĕ tĕnētūr

nūbĭbŭs ēt dŭbĭō vānēscīt Cŷnthĭă cōrnū;

iām sŏlĭtaē mĕdĭōs ālaē trānscūrrĕrĕ nīmbōs

vīx ĭmă tōllūntūr hūmō. Tūm cōnscĭŭs aēvī

dēfūnctī rĕdŭcīsquĕ părāns ēxōrdĭă fōrmaē

ārēntēs tĕpĭdīs dē cōllĭbŭs ēlĭgĭt hērbās

ēt cŭmŭlūm tēxēns prĕtĭōsā frōndĕ Săbaēūm

cōnpōnīt, būstūmquĕ sĭbī pārtūmquĕ fŭtūrūm.

Hīc sĕdĕt ēt blāndō Sōlēm clāngōrĕ sălūtāt

dēbĭlĭōr mīscētquĕ prĕcēs āc sūpplĭcĕ cāntū

praēstātūră nŏvās vīrēs īncēndĭă pōscīt.

Quēm prŏcŭl āddūctīs vīdīt cūm Phoēbŭs hăbēnīs,

stāt sŭbĭtō dīctīsquĕ pĭūm sōlātŭr ălūmnūm:

"Ō sĕnĭūm pŏsĭtūrĕ rŏgō fālsīsquĕ sĕpūlchrīs

nātālēs hăbĭtūrĕ vĭcēs, quī saēpĕ rĕnāscī

ēxĭtĭō prŏprĭōquĕ sŏlēs pūbēscĕrĕ lētō,

āccĭpĕ prīncĭpĭūm rūrsūs cōrpūsquĕ cădūcūm

dēsĕrĕ. Mūtātā mĕlĭōr prōcēdĕ fĭgūrā."

Haēc fātūs prŏpĕrē flāvīs ē crīnĭbŭs ūnūm

cōncūssā cērvīcĕ iăcīt mīssōquĕ vŏlēntēm

vītālī fūlgōrĕ fĕrīt. Iām spōntĕ crĕmātūr

ūt rĕdĕāt gaūdētquĕ mŏrī fēstīnŭs ĭn ōrtūm.

Fērvĕt ŏdōrātūs tēlīs caēlēstĭbŭs āggēr

cōnsūmītquĕ sĕnēm. Nĭtĭdōs stŭpĕfāctă iŭvēncōs

Lūnă prĕmīt pīgrōsquĕ pŏlūs nōn cōncĭtăt āxēs

pārtŭrĭēntĕ rŏgō; cūrīs Nātūră lăbōrāt

aētērnām nē pērdăt ăvēm, flāmmāsquĕ fĭdēlēs

ādmŏnĕt ūt rērūm dĕcŭs īnmōrtālĕ rĕmīttānt.

Cōntĭnŭō dīspērsă vĭgōr pēr mēmbră vŏlūtūs

aēstŭăt ēt vēnās rĕcĭdīvūs sānguĭs ĭnūndāt.

Vīctūrī cĭnĕrēs nūllō cōgēntĕ mŏvērī

īncĭpĭūnt plūmāquĕ rŭdēm vēstīrĕ făvīllām.

Quī fŭĕrāt gĕnĭtōr, nātūs nūnc prōsĭlĭt īdēm

sūccēdītquĕ nŏvūs: gĕmĭnaē cōnfīnĭă vītaē

ēxĭgŭō mĕdĭūs dīscrīmĭnĕ sēpărăt īgnīs.

Prōtĭnŭs ād Nīlūm mānēs sācrārĕ pătērnōs

aūctōrēmquĕ glŏbūm Phărĭaē tēllūrĭs ăd ōrās

fērrĕ iŭvāt. Vēlōx ălĭēnūm tēndĭt ĭn ōrbēm

pōrtāns grāmĭnĕō claūsūm vēlāmĭnĕ fūnūs.

Īnnŭmĕraē cŏmĭtāntŭr ăvēs stīpātquĕ vŏlāntēm

ālĭtŭūm sūspēnsă cŏhōrs: ēxērcĭtŭs īngēns

ōbnūbīt vărĭō lātē cōnvēxă mĕātū.

Nēc quīsquām tāntīs ē mīlĭbŭs ōbvĭŭs aūdēt

īrĕ dŭcī, sēd rēgĭs ĭtēr frāgrāntĭs ădōrānt;

nōn fĕrŭs āccĭpĭtēr, nōn ārmĭgĕr īpsĕ Tŏnāntīs

bēllă mŏvēt: cōmmūnĕ făcīt rĕvĕrēntĭă foēdūs.

Tālīs bārbărĭcās flāvō dē Tīgrĭdĕ tūrmās

dūctōr Pārthŭs ăgīt: gēmmīs ēt dīvĭtĕ cūltū

lūxŭrĭāns sērtīs ăpĭcēm rēgālĭbŭs ōrnāt,

aūrō frēnăt ĕquūm, pērfūsām mūrĭcĕ vēstēm

Āssўrĭā sīgnātŭr ăcū tŭmĭdūsquĕ rĕgēndō

cēlsā pēr fămŭlās ăcĭēs dĭcĭōnĕ sŭpērbīt.

Clāră pĕr Aēgŷptūm plăcĭdīs nōtīssĭmă sācrīs

ūrbs Tītānă cŏlīt, cēntūmque ādclīnĕ cŏlūmnīs

īnvĕhĭtūr tēmplūm Thēbaēō mōntĕ rĕvūlsīs.

Īllīc, ūt pĕrhĭbēnt, pătrĭām dē mōrĕ rĕpōnīt

cōngĕrĭēm vūltūmquĕ dĕī vĕnĕrātŭs ĕrīlēm

iām flāmmaē cōmmēndăt ŏnūs, iām dēstĭnăt ārīs

sēmĭnă rēlĭquĭāsquĕ sŭī: mūrrātă rĕlūcēnt

līmĭnă, dīvīnō spīrānt āltārĭă fūmō,

ēt Pēlūsĭăcās prōdūctŭs ăd ūsquĕ pălūdēs

Īndŭs ŏdōr pĕnĕtrāt nārēs cōmplētquĕ sălūbrī

tēmpēstātĕ vĭrōs ēt nēctărĕ dūlcĭŏr aūră

ōstĭă nīgrāntīs Nīlī sēptēnă văpōrāt.

Ō fēlīx hērēsquĕ tŭī! Quō sōlvĭmŭr ōmnēs,

hōc tĭbĭ sūppĕdĭtāt vīrēs. Praēbētŭr ŏrīgŏ

pēr cĭnĕrēm. Mŏrĭtūr tē nōn pĕrĕūntĕ sĕnēctūs.

Vīdīstī quōdcūmquĕ fŭīt; tē saēcŭlă tēstĕ

cūnctă rĕvōlvūntūr; nōstī quō tēmpŏrĕ pōntūs

fūdĕrĭt ēlātās scŏpŭlīs stāgnāntĭbŭs ūndās,

quīs Phăĕthōntēīs ērrōrĭbŭs ārsĕrĭt ānnūs,

ēt clādēs tē nūllă răpīt sōlūsquĕ sŭpērstēs

ēdŏmĭtā tēllūrĕ mănēs: nōn stāmĭnă Pārcaē

īn tē dūră lĕgūnt nēc iūs hăbŭērĕ nŏcēndī.

Fēlīx quī Phărĭās prōscīndīt vōmĕrĕ tērrās:

nūbĭlă nōn spērāt tĕnĕbrīs cōndēntĭă caēlūm

nēc grăvĭtēr flāntēs plŭvĭālī frīgŏrĕ Cōrōs

īnvŏcăt aūt ārcūm vărĭātā lūcĕ rŭbēntēm.

Aēgŷptōs sĭnĕ nūbĕ fĕrāx īmbrēsquĕ sĕrēnōs

sōlă tĕnēt: sēcūră pŏlī, nōn īndĭgă vēntī

gaūdĕt ăquīs quās īpsă vĕhīt Nīlōquĕ rĕdūndāt,

quī răpĭdō trāctū mĕdĭīs ēlātŭs ăb Aūstrīs,

flāmmĭgĕraē pătĭēns zōnaē Cāncrīquĕ călēntīs,

flēxĭbŭs īgnōtīs nōstrūm prōcūrrĭt ĭn ōrbēm

sēcrētō dē fōntĕ cădēns, quī sēmpĕr ĭnānī

quaērēndūs rătĭōnĕ lătēt, nēc cōntĭgĭt ūllī

hōc vīdīssĕ căpūt: fērtūr sĭnĕ tēstĕ crĕātūs,

flūmĭnă prōfūndēns ălĭēnī cōnscĭă caēlī.

īndĕ văgō lāpsū Lĭbўām dīspērsŭs ĭn ōmnēm

Aēthĭŏpūm pēr mīllĕ rŭīt nīgrāntĭă rēgnă

ēt lŏcă cōntĭnŭō sōlīs dāmnātă văpōrĕ

īnrōrāt pŏpŭlīsquĕ sălūs sĭtĭēntĭbŭs ērrāt

pēr Mĕrŏēn Blĕmўāsquĕ fĕrōs ātrāmquĕ Sўēnēn.

Hūnc bĭbĭt īnfrēnīs Gărămāns dŏmĭtōrquĕ fĕrārūm

Gīrraēūs, quī vāstă cŏlīt sūb rūpĭbŭs āntră,

quī rāmōs hĕbĕnī, dēntēs quī vēllĭt ĕbūrnōs,

ēt gēns cōnpŏsĭtīs crīnēm vāllātă săgīttīs.

Nēc vērō sĭmĭlēs caūsās crēscēntĭbŭs ūndīs

aūt tēmpūs mĕrŭīt: glăcĭē nōn īllĕ sŏlūtā

nēc cīrcūmfūsō scŏpŭlīs ēxūbĕrăt īmbrĕ,

nām cūm trīstĭs hĭēms ălĭās prōdūxĕrĭt ūndās,

tūm Nīlūm rĕtĭnēnt rīpaē; cūm lānguĭdă cēssānt

flūmĭnă, tūm Nīlūs mūtātō iūrĕ tŭmēscīt.

Quīppĕ, quŏd ēx ōmnī flŭvĭō spŏlĭāvĕrĭt aēstās,

hōc Nīlō nātūră rĕfērt, tōtūmquĕ pĕr ōrbēm

cōllēctaē pārtēs ūnūm rĕvŏcāntŭr ĭn āmnēm;

quōquĕ dĭē Tītānă Cănīs flāgrāntĭŏr ārmāt

ēt răpĭt ūmōrēs † mădĭdōs † vēnāsquĕ călōrĕ

cōnpēscīt rădĭīsquĕ pŏtēntĭbŭs aēstŭăt āxīs,

Nīlō brūmă vĕnīt, cōntrārĭă tēmpŏră mūndō.

Dēfēctīs sŏlĭtūm rĕfĕrēns cūltōrĭbŭs aēquōr

ēfflŭĭt Aēgaēō stāgnāntĭŏr, ācrĭŏr āltō

Īŏnĭō sēsēquĕ pătēntĭbŭs ēxplĭcăt ārvīs.

Flūctŭăt ōmnĭs ăgēr; rēmīs sŏnŭērĕ nŏvālēs;

saēpĭŭs, aēstīvō iăcĕāt cūm fōrtĕ sŏpōrĕ,

cērnīt cūm stăbŭlīs ārmēntă nătāntĭă pāstōr.

* * *

Quīsquīs sōllĭcĭtā mūndūm rătĭōnĕ sĕcūtūs

sēmĭnă rīmātūr rērūm, quō lūnă lăbōrāt

dēfēctū, quaē caūsă iŭbēt pāllēscĕrĕ sōlēm,

ūndĕ rŭbēscēntēs fērālī crīnĕ cŏmētaē,

ūndĕ flŭānt vēntī, trĕpĭdaē quīs vīscĕră tērraē

cōncŭtĭāt mōtūs, quīs fūlgŭră dūcăt hĭātūs,

ūndĕ tŏnēnt nūbēs, quō lūmĭnĕ flōrĕăt ārcūs,

hōc mĭhĭ quaērēntī, sī quīd dēprēndĕrĕ vērī

mēns vălĕt, ēxpĕdĭāt. Lăpĭs ēst cōgnōmĭnă māgnēs

dēcŏlŏr ōbscūrūs vīlīs. Nōn īllĕ rĕpēxām

caēsărĭēm rēgūm, nōn cāndĭdă vīrgĭnĭs ōrnāt

cōllă nĕc īnsīgnī splēndēt pēr cīngŭlă mōrsū,

sēd nŏvă sī nīgrī vĭdĕās mīrācŭlă sāxī,

tūm pūlchrōs sŭpĕrāt cūltūs ēt quīdquĭd Ĕōīs

Īndī lītŏrĭbūs rūbrā scrūtāntŭr ĭn ālgā.

Nām fērrō mĕrŭīt vītām fērrīquĕ rĭgōrĕ

vēscĭtŭr; hōc dūlcēs ĕpŭlās, hōc pābŭlă nōvīt;

hīnc prŏprĭās rĕnŏvāt vīrēs; hīnc fūsă pĕr ārtūs

āspĕră sēcrētūm sērvānt ălĭmēntă vĭgōrēm;

hōc ābsēntĕ pĕrīt: trīstī mŏrĭēntĭă tōrpēnt

mēmbră fămē vēnāsquĕ sĭtīs cōnsūmĭt ăpērtās.

Māvōrs, sānguĭnĕā quī cūspĭdĕ vērbĕrăt ūrbēs,

ēt Vĕnŭs, hūmānās quaē lāxăt ĭn ōtĭă cūrās,

aūrātī dēlūbră tĕnēnt cōmmūnĭă tēmplī.

Ēffĭgĭēs nōn ūnă dĕīs, sēd fērrĕă Mārtīs

fōrmă nĭtēt, Vĕnĕrēm māgnētĭcă gēmmă fĭgūrāt.

Īllīs cōnŭbĭūm cĕlĕbrāt dē mōrĕ săcērdōs;

dūcīt flāmmă chŏrōs; fēstā frōndēntĭă mŷrtō

līmĭnă cīngūntūr, rŏsĕīsquĕ cŭbīlĭă sūrgūnt

flōrĭbŭs, ēt thălămūm dōtālīs pūrpŭră vēlāt.

Hīc mīrūm cōnsūrgĭt ŏpūs; Cўthĕrēă mărītūm

spōntĕ răpīt caēlīquĕ tŏrōs ĭmĭtātă prĭōrēs

pēctŏră lāscīvō flātū Māvōrtĭă nēctīt

ēt tāntūm sūspēndĭt ŏnūs gălĕaēquĕ lăcērtōs

īnplĭcăt ēt vīvīs tōtūm cōnplēxĭbŭs āmbīt.

Īllĕ lăcēssītūs lōngō spīrāmĭnĭs āctū

ārcānīs trăhĭtūr gēmmā dē cōniŭgĕ nōdīs.

Prōnŭbă fīt Nātūră dĕīs fērrūmquĕ mărītāt

aūră tĕnāx: sŭbĭtīs sŏcĭāntūr nūmĭnă fūrtīs.

Quīs călŏr īnfūdīt gĕmĭnīs āltērnă mĕtāllīs

foēdĕră? Quaē dūrās iūngīt Cōncōrdĭă mēntēs?

Flāgrăt ănhēlă sĭlēx ĕt ămīcām saūcĭă sēntīt

mātĕrĭēm plăcĭtōsquĕ chălŷbs cōgnōscĭt ămōrēs.

Sīc Vĕnŭs hōrrĭfĭcūm bēllī cōnpēscĕrĕ rēgēm

ēt vūltū mōllīrĕ sŏlēt, cūm sānguĭnĕ praēcēps

aēstŭăt ēt strīctīs mūcrōnĭbŭs āspĕrăt īrās.

Sōlă fĕrīs ōccūrrĭt ĕquīs sōlvītquĕ tŭmōrēm

pēctŏrĭs ēt blāndō praēcōrdĭă tēmpĕrăt īgnī.

Pāx ănĭmō trānquīllă dătūr, pūgnāsquĕ călēntēs

dēsĕrĭt ēt rŭtĭlās dēclīnăt ĭn ōscŭlă crīstās.

Quaē tĭbĭ, saēvĕ pŭēr, nōn ēst pērmīssă pŏtēstās?

Tū māgnūm sŭpĕrās fūlmēn caēlōquĕ rĕlīctō

flūctĭbŭs īn mĕdĭīs cōgīs mūgīrĕ Tŏnāntēm.

iām gĕlĭdās rūpēs vīvōquĕ cărēntĭă sēnsū

mēmbră fĕrīs, iām sāxă tŭīs ōbnōxĭă tēlīs,

ēt lăpĭdēs sŭŭs ārdŏr ăgīt, fērrūmquĕ tĕnētūr

īnlĕcĕbrīs: rĭgĭdō rēgnānt īn mārmŏrĕ flāmmaē.

Dīc, mĕă Cāllĭŏpē, tāntō cūr tēmpŏrĕ dīffērs

Pīĕrĭō mĕrĭtām sērtō rĕdĭmīrĕ Sĕrēnām?

Vīlĕ pŭtās dōnūm, sŏlĭtām cōnsūrgĕrĕ gēmmīs

ēt rūbrō rădĭārĕ mărī sī flōrĭbŭs ōrnēs

rēgīnaē rēgīnă cŏmām? Sēd flōrĭbŭs īllīs,

quōs nĕquĕ frīgŏrĭbūs Bŏrĕās nēc Sīrĭŭs ūrīt

aēstĭbŭs, aētērnō sēd vērĭs hŏnōrĕ rŭbēntēs

fōns Ăgănīppaēā Pērmēssĭŭs ēdŭcăt ūndā:

ūndĕ pĭaē pāscūntŭr ăpēs ēt prātă lĕgēntēs

trānsmīttūnt saēclīs Hĕlĭcōnĭă mēllă fŭtūrīs.

Dīgnĭŭs ān vātēs ălĭōs ēxērcŭĭt ūnūm

fēmĭnĕaē vīrtūtĭs ŏpūs? Cōnsōrtĕ rĕdēmptō

cāstă mărītālī sūccēssīt Thēssălă fātō

īnquĕ sŭōs mīgrārĕ vĭrūm nōn ābnŭĭt ānnōs.

Hōc Grāī mĕmŏrānt. Lătĭīs mŏvĕt ōră Cămēnīs

praēscĭă fātōrūm Tănăquīl, rĕdĭēnsquĕ pĕr ūndās

Cloēlĭă Thŷbrīnās, ĕt ĕōdēm flūmĭnĕ dūcēns

Claūdĭă vīrgĭnĕō cūnctāntēm crīnĕ Cўbēlēn.

Ānne ălĭūd tōtō mōlītūr cārmĭnĭs āctū

Maēŏnĭī mēns āltă sĕnīs? Quōd stāgnă Chărŷbdīs

ārmāvīt. Quōd Scŷllă cănēs, quōd pōcŭlă Cīrcē,

Āntĭphătaē vītātă fămēs sūrdōquĕ cărīnă

rēmĭgĕ Sīrēnūm cāntūs trānsvēctă tĕnācēs,

lūmĭnĕ fraūdātūs Cŷclōps, cōntēmptă Călŷpsō,

Pēnĕlŏpaē dĕcŭs ēst, ūnī cuī tāntă părātūr

scaēnă pŭdīcĭtĭaē. Tērraē pĕlăgīquĕ lăbōrēs

ēt tŏtĭdēm saēvī bēllīs quōt flūctĭbŭs ānnī

cōniŭgĭī dŏcŭērĕ fĭdēm. Sīt Claūdĭă fēlīx

tēstĕ dĕā cāstōsquĕ prŏbēt sūb nūmĭnĕ mōrēs

ābsōlvēns pūppīsquĕ mŏrās crīmēnquĕ pŭdōrīs;

Pēnĕlŏpē trăhăt ārtĕ prŏcōs fāllātquĕ fŭrēntēs

stāmĭnă nōctūrnaē rĕlĕgēns Lāērtĭă tēlaē:

nōn tămĕn aūdēbūnt tĭtŭlīs cērtārĕ Sĕrēnaē.

Quōd sī nōbĭlĭtās cūnctīs ēxōrdĭă pāndīt

laūdĭbŭs ātque ōmnēs rĕdĕūnt īn sēmĭnă caūsaē,

quīs vĕnĕrābĭlĭōr sānguīs, quaē māiŏr ŏrīgŏ

quām rēgālĭs ĕrīt? Nōn hōc prīvātă dĕdērĕ

līmĭnă nēc tāntūm pŏtĕrāt cōntīngĕrĕ nūmēn

āngūstīs lărĭbūs: pătrŭō tē prīncĭpĕ cēlsām

bēllĭpŏtēns īnlūstrăt ăvūs, quī sīgnă Brĭtānnō

īntŭlĭt Ōcĕănō Gaētūlăquĕ rēppŭlĭt ārmă.

Clārām Scīpĭădūm tăcĕāt Cōrnēlĭă gēntēm

sēquĕ mĭnūs iāctēt Lĭbўcīs dōtātă trŏpaēīs.

Cārdĭnĕ tū gĕmĭnō laūrūs praētēndĭs ăvītās:

īndĕ Călēdŏnĭīs, Aūstrālĭbŭs īndĕ părēntūm

cīngĕrĭs ēxŭvĭīs. Nēcdūm mŏdĕrāmĭnă mūndī

sūmpsĕrăt īllă dŏmūs, cūm tē Lūcīnă bĕātīs

ēdĕrĕt āstrōrūm rădĭīs, ō māxĭmă rērūm

glōrĭă: pōst gĕnĭtām dĭdĭcīt rēgnārĕ Sĕrēnām.

Quīd dīgnūm mĕmŏrārĕ tŭīs, Hīspānĭă, tērrīs

vōx hūmānă vălēt? Prīmō lĕvăt aēquŏrĕ sōlēm

Īndĭă: tū fēssōs ēxāctā lūcĕ iŭgālēs

prōlŭĭs īnquĕ tŭō rēspīrānt sīdĕră flūctū.

Dīvĕs ĕquīs, frūgūm făcĭlīs, prĕtĭōsă mĕtāllīs,

prīncĭpĭbūs fēcūndă pĭīs: tĭbĭ saēcŭlă dēbēnt

Trāiānūm; sĕrĭēs hīs fōntĭbŭs Aēlĭă flūxīt;

hīnc sĕnĭōr pătĕr, hīnc iŭvĕnūm dĭădēmătă frātrūm.

Nāmque ălĭaē gēntēs, quās foēdĕrĕ Rōmă rĕcēpīt

aūt ārmīs dŏmŭīt, vărĭōs āptāntŭr ĭn ūsūs

īmpĕrĭī: Phărĭaē sĕgĕtēs ēt Pūnĭcă mēssīs

cāstrōrūm dēvōtă cĭbō; dāt Gāllĭă rōbūr

mīlĭtĭs; Īllўrĭcīs ūndānt ĕquĭtātĭbŭs ālaē;

sōlă nŏvūm Lătĭīs vēctīgăl Hĭbērĭă rēbūs

cōntŭlĭt Aūgūstōs. Frūgēs, aērārĭă, mīlēs

ūndĭquĕ cōnvĕnĭūnt tōtōque ēx ōrbĕ lĕgūntūr:

haēc gĕnĕrāt quī cūnctă rĕgānt. Nēc laūdĕ vĭrōrūm

cēnsērī cōntēntă fŭīt, nĭsĭ mātrĭbŭs aēquē

vīncĕrĕt ēt gĕmĭnō cērtātīm splēndĭdă sēxū

Flāccīllām Mărĭāmquĕ dărēt pūlchrāmquĕ Sĕrēnām.

Tē nāscēntĕ fĕrūnt pēr pīnguĭă cūltă tŭmēntēm

dīvĭtĭīs ūndāssĕ Tăgūm; Cāllaēcĭă rīsīt

flōrĭbŭs ēt rŏsĕīs fōrmōsūs Dūrĭă rīpīs

vēllĕrĕ pūrpŭrĕō pāssīm mūtāvĭt ŏvīlĕ;

Cāntăbĕr Ōcĕănūs vīcīnō lītŏrĕ gēmmās

ēxpŭĭt, ēffōssīs nēc pāllĭdŭs Āstŭr ŏbērrāt

mōntĭbŭs; ōblātūm sācrīs nātālĭbŭs aūrūm

vūlgō vēnă vŏmīt, Pŷrēnaēīsquĕ sŭb āntrīs

īgnĕă flūmĭnĕaē lēgērĕ cĕraūnĭă Nŷmphaē;

quaēquĕ rĕlābēntēs ūndās aēstūmquĕ sĕcūtaē

īn rĕflŭōs vēnērĕ pălām Nērēĭdĕs āmnēs

cōnfēssaē plaūsū dŏmĭnām cĕcĭnērĕ fŭtūrīs

aūspĭcĭūm thălămīs. Ălĭō tūm pārvŭs ĭn āxĕ

crēscēbāt Stĭlĭchō vōtīque īgnārŭs ăgēbāt,

dēbĭtă cuī lōngē cōniūnx pĕnĭtūsquĕ rĕmōtō

ōrbĕ părābātūr tāntī cōncōrdĭă fātī.

Nēc tŭă mōrtālīs mĕrŭīt cūnābŭlă nūtrīx.

Ūbĕră prīmă dăbānt grĕmĭīs rĕdŏlēntĭbŭs Hōraē

tērnăquĕ tē nūdīs īnnēctēns Grātĭă mēmbrīs

ādflāvīt dŏcŭītquĕ lŏquī. Quācūmquĕ pĕr hērbām

rēptārēs, fūlgērĕ rŏsaē, cāndēntĭă nāscī

līlĭă; sī plăcĭdō cēssīssēnt lūmĭnă sōmnō,

pūrpŭră sūrgēbāt vĭŏlaē, fāctūră cŭbīlĕ

grāmĭnĕūm, vērnātquĕ tŏrī rēgālĭs ĭmāgŏ.

Ōmĭnă nōn aūdēt gĕnĕtrīx tām māgnă fătērī

sūccēssūsquĕ sŭōs ārcānī cōnscĭă vōtī

spē trĕpĭdāntĕ tĕgīt. Gēstābăt Hŏnōrĭŭs ārtō

tē pătĕr āmplēxū. Quŏtĭēns ād līmĭnă prīncēps

Theōdŏsĭūs prīvātŭs ădhūc frātērnă vĕnīrēt,

ōscŭlă lībābāt tēque ād sŭă tēctă fĕrēbāt

laētĭŏr. Īn mātrēm tĕnĕrīs cōnvērsă quĕrēllīs

"Quīd? Mē dē prŏprĭīs aūfērrĕ pĕnātĭbŭs!" īnquīs;

"īmpĕrăt hīc sēmpēr!" praēsāgĭă lūsĕrăt ērrōr

ēt dĕdĭt aūgŭrĭūm rēgnīs īnfāntĭă līnguaē.

Dēfūnctō gĕnĭtōrĕ tŭō sūblīmĭs ădōptāt

tē pătrŭūs, māgnīque ănĭmō sōlācĭă lūctūs

rēstĭtŭēns prŏpĭūs quām sī gĕnŭīssĕt ămāvīt

dēfūnctī frātrīs sŭbŏlēm; nēc cārĭŏr ōlīm

mūtŭă Lēdaēōs dēvīnxīt cūră Lăcōnās.

Āddĭdĭt ēt prŏprĭō gērmānă vŏcābŭlă nātō

quāquĕ dătūr frātrīs spĕcĭēm, sĭbĭ rēddĭt ădēmptī.

Dēnĭquĕ cūm rērūm sūmmās ēlēctŭs hăbēnās

sūscĭpĕrēt, nōn āntĕ sŭīs īnpēndĭt ămōrēm

pīgnŏrĭbūs quām tē părĭtēr fīdāmquĕ sŏrōrēm

lītŭs ăd Ēōūm tērrīs āccīrĕt Hĭbērīs.

Dēsĕrĭtūr iām rīpă Tăgī Zĕphўrīquĕ rĕlīctīs

sēdĭbŭs Aūrōraē fămŭlās prŏpĕrātŭr ăd ūrbēs.

Īncēdūnt gĕmĭnaē, prōlēs frātērnă, pŭēllaē,

īndĕ Sĕrēnă mĭnōr, prĭŏr hīnc Thērmāntĭă nātū,

ēxpērtēs thălămī, quārūm Cўthĕrēĭă nēcdūm

sūb iŭgă cērvīcēs nĭvĕās Hўmĕnaēŭs ădēgīt.

Ūtrăquĕ lūmĭnĭbūs tĭmĭdūm mĭcăt, ūtrăquĕ pūlchrō

ēxcĭtăt ōrĕ făcēs. Quālēs Lātōnĭă vīrgŏ

ēt sōlō Iŏvĕ nātă sŏrōr cūm fōrtĕ rĕvīsūnt

aēquŏrĕī sōrtēm pătrŭī (spūmāntĭă cēdūnt

aēquŏră cāstārūm grēssūs vĕnĕrātă dĕārūm;

nōn lūdīt Gălătēă prŏcāx, nōn īnprŏbŭs aūdēt

tāngĕrĕ Cŷmŏthŏēn Trītōn tōtōquĕ sĕvērōs

īndīcīt mōrēs pĕlăgō pŭdŏr īpsăquĕ Prōteūs

ārcĕt ăb āmplēxū tūrpī Nēptūnĭă mōnstră):

tālēs scēptrĭfĕrī vīsūraē tēctă părēntīs

līmĕn Hŏnōrĭădēs pĕnĕtrānt rēgālĕ sŏrōrēs.

Āmbās īllĕ quĭdēm pătrĭō cōnplēxŭs ămōrĕ,

sēd mĕrĭtō pĭĕtās īn tē prōclīvĭŏr ībāt.

Ēt quŏtĭēns, rērūm mōlēs ūt pūblĭcă cōgīt,

trīstĭŏr aūt īrā tŭmĭdūs flāgrāntĕ rĕdībāt,

cūm pātrēm nātī fŭgĕrēnt ātque īpsă tĭmērēt

cōmmōtūm Flāccīllă vĭrūm, tū sōlă frĕmēntēm

frāngĕrĕ, tū blāndō pŏtĕrās sērmōnĕ mĕdērī!

Ādlŏquĭīs haērērĕ tŭīs, sēcrētă fĭdēlī

...........................................

prīscă pŭēllārēs rĕvĕrēntĭă trānsĭlĭt ānnōs.

Nōn tālēm Trĭvĭaē cōnfērt laūdātŏr Hŏmērūs

Ālcĭnŏō gĕnĭtām, quaē, dūm pēr lītŏră vēstēs

ēxplĭcăt ēt fămŭlās ēxērcēt laētă chŏrēīs,

aūrātām iăcŭlātă pĭlām pōst naūfrăgă sōmnī

ōtĭă prōgrēssūm fŏlĭīs ēxpāvĭt Ŭlīxēm.

Pīĕrĭūs lăbŏr ēt vĕtĕrūm tĭbĭ cārmĭnă vātūm

lūdŭs ĕrāt: quōs Zmŷrnă dĕdīt, quōs Māntŭă lībrōs

pērcūrrēns dāmnās Hĕlĕnām nēc pārcĭs Ĕlīssaē.

Nōbĭlĭōră tĕnēnt ănĭmōs ēxēmplă pŭdīcōs,

Lāŏdămīă sĕquēns rĕmĕāntēm rūrsŭs ăd ūmbrās

Phŷlăcĭdēn ēt prōnă rŭēns Căpănēĭă cōniūnx,

cōmmūnēs ārdēntĕ vĭrō mīxtūră făvīllās,

ēt grăvĭs īncūmbēns cāstō Lūcrētĭă fērrō,

vūlnĕrĕ quaē prŏprĭō făcĭnūs tēstātă tўrānnī

ārmāvīt pătrĭaē iūstōs īn bēllă dŏlōrēs:

ēxŭlĕ Tārquĭnĭō mĕmŏrāndăquĕ cōncĭdĭt ūnō

ūltă pŭdīcĭtĭām lībērtātēmquĕ crŭōrĕ.

Tālĭă fāctă lĭbēns nōn tū vīrtūtĕ mĭnōrĕ,

sēd fātō mĕlĭōrĕ lĕgīs. Iām nūbĭlĭs aētās

prīncĭpĕ sōllĭcĭtō vōtīs ērēxĕrăt aūlām

īncērtīs quēm tāntă tŏrī fōrtūnă mănērēt.

Āntīquōs lŏquĭtūr Mūsārūm pāgĭnă rēgēs,

quī dīrā sūb lēgĕ prŏcōs cērtārĕ iŭbērēnt,

ēmptūrōs thălămūm dŭbĭī dīscrīmĭnĕ lētī,

ēt sŭă crūdēlēs gaūdērēnt pīgnŏră mōrtīs

āmbĭtiŏnē pētī. Cūrrū Pīsaēă mărīnō

fūgīt tēlă Pĕlōps (nām pērfĭdŭs ōbĭcĕ rēgīs

prōdĭdĭt Oēnŏmăī dēcēptūm Mŷrtĭlŭs āxēm);

Hīppŏmĕnēs trĕpĭdūs cūrsū fērrōquĕ sĕcūtām

aūrātō vŏlŭcrēm flēxīt Schoēnēĭdă pōmō;

Hērcŭlĕās vīdīt flŭvĭō lūctāntĕ pălaēstrās

moēnĭbŭs ēx āltīs Călўdōn prĕtĭūmquĕ lăbōrī

Dēĭănīră fŭīt, cūm pēctŏrĕ vīctŏr ănhēlō

Ālcīdēs frĕmĕrēt rētrōque Ăchĕlōŭs ăbīrēt

dēcŏlŏr: āttŏnĭtaē strīngēbānt vūlnĕră Nŷmphaē;

saūcĭă trūncātō pāllēbānt flūmĭnă cōrnū.

Tē nōn Hēspĕrĭdūm pōmīs, nōn āmnĕ sŭbāctō,

nōn sŏcĕrūm fāllēntĕ rŏtā, sēd iūdĭcĕ dīgnūs

Aūgūstō vărĭīs Stĭlĭchō spēctātŭs ĭn ārmīs

āccĭpĭt ēt rēgnī dōtēs vīrtūtĕ părāvīt.

Saēpĕ dŭcēs mĕrĭtās bēllō trĭbŭērĕ cŏrōnās:

hūnc cīngīt mūrālĭs hŏnōs; hūnc cīvĭcă quērcūs

nēxŭĭt; hūnc dŏmĭtīs āmbīt rōstrātă cărīnīs;

sōlūs mīlĭtĭaē mīrā mērcēdĕ iŭgālēm

prōmĕrŭīt Stĭlĭchō sŏcĕrō rĕfĕrēntĕ cŏrōnām.

Āgnōvīt pătrŭī sĭmĭlēm Thērmāntĭă cūrām:

nūpsĭt ĕt īllă dŭcī; sēd lōngē fātă sŏrōrīs

īnfĕrĭōră tŭīs. Ălĭō tĭbĭ lūmĭnĕ taēdās

āccēndīt Rōmānă Sălūs † māgnīsquĕ cŏrōnīs †

cōniŭgĭūm fīt caūsă tŭūm. Dīlēctŭs ĕquōrūm,

quōs Phrўgĭaē mātrēs Ārgaēăquĕ grāmĭnă pāstaē

sēmĭnĕ Cāppădŏcūm sācrīs praēsēpĭbŭs ēdūnt,

prīmŭs hŏnōs. Gĕmĭnō mōx īnde ē gērmĭnĕ dūxīt

āgmĭnă cōmmīssōsquĕ lăbōr sīc gēssĭt hŏnōrēs

ūt sēmpēr mĕrĭtō prīncēps, cūm māgnă dĕdīssēt,

dēbērēt māiōră tămēn. Sī bēllĭcă nūbēs

īngrŭĕrēt, quāmvīs ānnīs ēt iūrĕ mĭnōrī

cēdĕrĕ grāndaēvōs ĕquĭtūm pĕdĭtūmquĕ măgīstrōs

āspĭcĕrēs tōtūmquĕ pălām pērmīttĕrĕ Mārtēm,

nēc grădŭs aētātīsquĕ pŭdōr sĕnĭōrĭbŭs ōbstāt

nē iŭvĕnī pārērĕ vĕlīnt. Ceū flāmĭnĕ mōllī

trānquīllīsquĕ frĕtīs clāvūm sĭbĭ quīsquĕ rĕgēndūm

vīndĭcăt; īncūmbāt sī tūrbĭdŭs Aūstĕr ĕt ūndă

pūlsĕt ŭtrūmquĕ lătūs, pŏsĭtō cērtāmĭnĕ naūtaē

cōntēntī mĕlĭōrĕ mănū sēsēquĕ rătēmquĕ

ūnĭŭs īmpĕrĭīs trādūnt ārtēmquĕ păvōrĕ

cōnfēssūs fīnēm stŭdĭīs fēcērĕ prŏcēllaē:

haūd ălĭtēr Stĭlĭchō, frĕmŭīt cūm Thrācĭă bēllī

tēmpēstās, cūnctīs părĭtēr cēdēntĭbŭs ūnūs

ēlĭgĭtūr dūctōr. Sūffrāgĭă quīppĕ pĕrēgīt

iūdēx vēră tĭmōr; vīctūs rătĭōnĕ sălūtīs

āmbĭtŭs ēt pūlsūs iăcŭīt fōrmīdĭnĕ līvōr.

Quīs tĭbĭ tūm pēr mēmbră trĕmōr quāntaēquĕ cădēbānt

ūbērtīm lăcrĭmaē, cūm saēvă vŏcāntĭbŭs ārmă

iām lĭtŭīs mădĭdō rēspēctāns līmĭnă vūltū

ōptārēs rĕdŭcēm gălĕaēque īnsērtă mĭnācī

ōscŭlă crīstātī răpĕrēs fēstīnă mărītī!

Gaūdĭă quaē rūrsūs, cūm pōst vīctrīcĭă tāndēm

clāssĭcă sīdĕrĕās fērrātūm pēctŭs ĭn ūlnās

ēxcĭpĕrēs, cāstaē tūtō pēr dūlcĭă nōctīs

ōtĭă pūgnārūm sĕrĭēm nārrārĕ iŭbērēs!

Nōn īllō nĭtĭdōs ūmquām bēllāntĕ căpīllōs

cōmĕrĕ, nōn sŏlĭtōs gēmmārūm sūmĕrĕ cūltūs:

nūmĭnĭbūs vōtīsquĕ văcās ēt sūpplĭcĕ crīnĕ

vērrĭs hŭmūm; tĕrĭtūr nēclēctaē grātĭă fōrmaē,

cūm prŏprĭō rĕdĭtūră vĭrō. Nēc dēsĭdĕ cūrā

sēgnīs mārcĕt ămōr: laūdēm prūdēntĭă bēllī

fēmĭnĕā prō pārtĕ sŭbīt. Dūm gēntĭbŭs īllĕ

cōnflīgīt, vĭgĭlī tū prōspĭcĭs ōmnĭă sēnsū,

nē quĭd ĭn ābsēntēm vīrtūtĭbŭs ōbvĭă sēmpēr

aūdĕăt īnvĭdĭaē răbĭēs neū fērvŏr ĭnīquūs,

nē quă prŏcūl pŏsĭtīs fūrtō sūbsēdĕrĭt ārmīs

cāllĭdĭtās nŏcĭtūră dŏmī. Tū sēdŭlă quōndām,

Rūfīnō mĕdĭtāntĕ nĕfās, cūm quaērĕrĕt ārtēs

īn dŭcĭs ēxĭtĭūm cōniūrātōsquĕ fŏvērēt

cōntrā pīlă Gĕtās, mōtūs rīmātă lătēntēs

māndātīs trĕmĕbūndă vĭrūm scrīptīsquĕ mŏnēbās.

Ōrphĕă cūm prīmaē sŏcĭārēnt nūmĭnă taēdaē

rūrăquĕ cōnplērēt ‖ Thrācĭă fēstŭs Hўmēn,

cērtāvērĕ fĕraē pīctūrātaēquĕ vŏlūcrēs

dōnă sŭō vātī ‖ quaē pŏtĭōră dărēnt,

quīppe āntrī mĕmŏrēs, caūtēs ŭbĭ saēpĕ sŏnōraē

praēbŭĕrānt dūlcī ‖ mīră thĕātră lўraē:

Caūcăsĕō crŷstāllă fĕrūnt dē vērtĭcĕ lŷncēs,

grŷpĕs Hўpērbŏrĕī ‖ pōndĕră fūlvă sŏlī;

fūrātaē Vĕnĕrīs prātō pĕr ĭnānĕ cŏlūmbaē

flōrĕă cōnēxīs ‖ sērtă tŭlērĕ rŏsīs,

frāctăquĕ nōbĭlĭūm rāmīs ēlēctră sŏrōrūm

cŷcnŭs ŏlōrĭfĕrī ‖ vēxĭt ăb āmnĕ Pădī,

ēt Nīlō Pŷgmaēă grŭēs pōst bēllă rĕmēnsō

ōrĕ lĕgūnt rūbrī ‖ gērmĭnă cāră mărīs;

vēnĭt ĕt ēxtrēmō Phoēnīx lōngaēvŭs ăb Eūrō

ādpōrtāns ūncō ‖ cīnnămă rāră pĕdĕ:

nūlla ăvĭūm pĕcŭdūmquĕ fŭīt quaē fērrĕ nĕgārēt

vēctīgāl mĕrĭtaē ‖ cōniŭgĭālĕ lўraē.

Tūnc ŏpĭbūs tōtōque Hĕlĭcōnīs sēdŭlă rēgnō

ōrnābāt prŏprĭām ‖ Cāllĭŏpēă nŭrūm.

Īpsām praētĕrĕā dŏmĭnām stēllāntĭs Ŏlŷmpī

ād nātī thălămōs ‖ aūsă rŏgārĕ părēns.

Nēc sprēvīt rēgīnă dĕūm, vēl mātrĭs hŏnōrĕ

vēl iūstō vātīs ‖ dūctă făvōrĕ pĭī,

quī sĭbĭ cārmĭnĭbūs tŏtĭēns lūstrāvĕrăt ārās

Iūnōnīs blāndā ‖ nūmĭnă vōcĕ cănēns

proēlĭăque āltĭsŏnī rĕfĕrēns Phlēgraēă mărītī,

Tītānūm frāctās ‖ Ēncĕlădīquĕ mĭnās.

Īlĭcĕt ādvēntū nōctēm dīgnātă iŭgālēm

āddĭdĭt aūgēndīs ‖ mūnĕră sācră tŏrīs,

mūnĕră mōrtālēs nōn ādmīttēntĭă cūltūs,

mūnĕră quaē sōlōs ‖ fās hăbŭīssĕ dĕōs.

Sēd quōd Thrēĭcĭō Iūnō plācābĭlĭs Ōrpheī,

hōc pŏtĕrīs vōtīs ‖ ēssĕ, Sĕrēnă, mĕīs.

Īllĭŭs ēxpēctānt fămŭlāntĭă sīdĕră nūtūm:

sūb pĕdĭbūs rĕgĭtūr ‖ tērră frĕtūmquĕ tŭīs.

Nōn ĕgŏ, cūm pĕtĕrēm, sōllēmnī mōrĕ prŏcōrūm

prōmīsī grĕgĭbūs ‖ pāscŭă plēnă mĕīs,

nēc quōd mīllĕ mĭhī lătĕānt sūb pālmĭtĕ cōllēs

flūctŭĕt ēt glaūcā ‖ pīnguĭs ŏlīvă cŏmā,

nēc quōd nōstră Cĕrēs nŭmĕrōsā fālcĕ lăbōrēt

aūrātaēquĕ fĕrānt ‖ cūlmĭnă cēlsă trăbēs.

Sūffēcīt māndāssĕ dĕām: tŭă līttĕră nōbīs

ēt pĕcŭs ēt sĕgĕtēs ‖ ēt dŏmŭs āmplă fŭīt.

Īnflēxīt sŏcĕrōs ēt māiēstātĕ pĕtēndī

tēxīt paūpĕrĭēm ‖ nōmĭnĭs ūmbră tŭī.

Quīd nōn pērfĭcĕrēt scrībēntīs vōcĕ Sĕrēnaē

vēl gĕnĭūs rēgnī ‖ vēl pĭĕtātĭs ămōr?

Ātque ŭtĭnām sūb lūcĕ tŭī cōntīngĕrĕt ōrīs

cōniŭgĭs ēt cāstrīs ‖ ēt sŏlĭō gĕnĕrī

ōptātūm cĕlĕbrārĕ dĭēm! Mē iūngĕrĕt aūspēx

pūrpŭră, mē sānctō ‖ cīngĕrĕt aūlă chŏrō,

ēt mĭhĭ quām scrīptīs dēspōndĕrăt āntĕ pŭēllām

cōniŭgĭīs ĕădēm ‖ prōnŭbă dēxtră dărēt.

Nūnc mĕdĭūm quŏnĭām vōtīs māiōrĭbŭs aēquōr

īnvĭdĕt ēt Lўbĭcaē ‖ dīssĭdĕt ōră plăgaē,

sāltem ābsēns, rēgīnă, făvē rĕdĭtūsquĕ sĕcūndōs

ādnŭĕ sīdĕrĕō ‖ laētă sŭpērcĭlĭō.

Tērrārūm tū pāndĕ vĭās, tū mītĭbŭs Eūrīs

aēquŏră pācārī ‖ prōspĕrĭōră iŭbē,

ūt tĭbĭ Pīĕrĭdēs dōctūmquĕ flŭēns Ăgănīppē

dēbĭtă sērvātō ‖ vōtă clĭēntĕ cănāt.

Chrīstĕ pŏtēns rērūm, rĕdĕūntīs cōndĭtŏr aēvī,

vōx sūmmī sēnsūsquĕ dĕī, quēm fūdĭt ăb āltā

mēntĕ pătēr tāntīquĕ dĕdīt cōnsōrtĭă rēgnī,

īnpĭă quī nōstraē dŏmŭīstī crīmĭnă vītaē

pāssūs cōrpŏrĕā mūndī vēstīrĕ fĭgūrā

ādfārīquĕ pălām pŏpŭlōs hŏmĭnēmquĕ fătērī

quēmque ŭtĕro īnclūsūm Mărĭaē mōx nūmĭnĕ vīsō

vīrgĭnĕī tĭmŭērĕ sĭnūs, īnnūptăquĕ mātēr

ārcānō stŭpŭīt cōnplērī vīscĕră pārtū

aūctōrēm părĭtūră sŭūm (mōrtālĭă cōrdă

ārtĭfĭcēm tēxērĕ pŏlī, mūndīquĕ rĕpērtōr

pārs fŭĭt hūmānī gĕnĕrīs, lătŭītquĕ sŭb ūnō

pēctŏrĕ, quī tōtūm lātē cōnplēctĭtŭr ōrbēm,

ēt quī nōn spătĭīs tērraē, nōn aēquŏrĭs ūndā,

nōn căpĭtūr caēlō, pārvōs cōnflūxĭt ĭn ārtūs);

quīn ēt sūpplĭcĭī nōmēn nēxūsquĕ sŭbīstī

ūt nōs sūbrĭpĕrēs lētō mōrtēmquĕ fŭgārēs

mōrtĕ tŭā, mōx aēthĕrĭās ēvēctŭs ĭn aūrās

pūrgātā rĕpĕtēns laētūm tēllūrĕ părēntēm:

Aūgūstūm fŏvĕās, fēstīs ūt saēpĕ dĭēbūs

ānnŭă sīncērī cĕlĕbrēt iēiūnĭă sācrī.

Pōssēdīt glăcĭēs nātūraē sīgnă prĭōrīs

ēt fīt pārtĕ lăpīs, ‖ frīgŏră pārtĕ nĕgāt.

Sōllērs lūsĭt hĭēmps, īnpērfēctōquĕ rĭgōrĕ

nōbĭlĭōr vīvīs ‖ gēmmă tŭmēscĭt ăquīs.

Lŷmphaē, quaē tĕgĭtīs cōgnātō cārcĕrĕ lŷmphās,

ēt quaē nūnc ēstīs ‖ quaēquĕ fŭīstĭs ăquaē,

quōd vōs īngĕnĭūm vīnxīt? Quā frīgŏrĭs ārtĕ

tōrpŭĭt ēt mădŭīt ‖ prōdĭgĭōsă sĭlēx?

Quīs tĕpŏr īnclūsūs sēcūrās vīndĭcăt ūndās?

Īntĕrĭōr glăcĭēs ‖ quō lĭquĕfāctă Nŏtō?

Gēmmă quĭbūs claūstrīs ārcānō mōbĭlĭs aēstū

vēl cōncrētă fŭīt ‖ vēl rĕsŏlūtă gĕlū?

Sōlĭbŭs īndŏmĭtūm glăcĭēs Ālpīnă rĭgōrēm

sūmēbāt nĭmĭō ‖ iām prĕtĭōsă gĕlū

nēc pŏtŭīt tōtō mēntīrī cōrpŏrĕ gēmmām,

sēd mĕdĭō mānsīt ‖ prōdĭtŏr ōrbĕ lătēx.

Aūctŭs hŏnōs; lĭquĭdī crēscūnt mīrācŭlă sāxī,

ēt cōnsērvātaē ‖ plūs mĕrŭīstĭs ăquaē.

Āspĭcĕ pōrrēctām splēndēntī frāgmĭnĕ vēnām,

quā trăhĭtūr līmēs ‖ lūcĭdĭōrĕ gĕlū.

Hīc nūllūm Bŏrĕān nēc brūmām sēntĭt ŏpācūs

ūmōr, sēd vărĭās ‖ ītquĕ rĕdītquĕ vĭās.

Nōn īllūm cōnstrīnxĭt hĭēms, nōn Sīrĭŭs haūsīt,

aētātīs spătĭūm ‖ nōn tĕnŭāvĭt ĕdāx.

Claūdĭtŭr īmmūnīs cōnvēxō tēgmĭnĕ rīvūs

dūrātīsquĕ văgūs ‖ fōns ŏpĕrītŭr ăquīs.

Nōnnĕ vĭdēs prŏprĭīs ūt spūmēt gēmmă lăcūnīs

ēt rĕflŭōs dūcānt ‖ pōcŭlă vīvă sĭnūs

ūdăquĕ pīngātūr rădĭīs ōbstāntĭbŭs Īrīs,

sēcrētās hĭĕmēs ‖ sōllĭcĭtāntĕ dĭē?

Mīră sĭlēx mīrūsquĕ lătēx! Ēt flūmĭnă vīncīt

ēt lăpĭdēs mĕrĭtō, ‖ quōd flŭĭt ēt lăpĭs ēst.

Dūm crŷstāllă pŭēr cōntīngĕrĕ lūcĭdă gaūdēt

ēt gĕlĭdūm tĕnĕrō ‖ pōllĭcĕ vērsăt ŏnūs,

vīdīt pērspĭcŭō dēprēnsās mārmŏrĕ lŷmphās,

dūră quĭbūs sōlīs ‖ pārcĕrĕ nōvĭt hĭēms,

ēt sīccūm rĕlĕgēns lābrīs sĭtĭēntĭbŭs ōrbēm

īnrĭtă quaēsītīs ‖ ōscŭlă fīxĭt ăquīs.

Mārmŏrĕūm nē spērnĕ glŏbūm: spēctācŭlă trānsīt

rēgĭă nēc rūbrō ‖ vīlĭŏr īstĕ mărī.

Īnfōrmīs glăcĭēs, sāxūm rŭdĕ, nūllă fĭgūraē

grātĭă, sēd rārās ‖ īntĕr hăbētŭr ŏpēs.

Quīd rĕăr, ādfātūs quōd nōn mĭhĭ dērĭgĭs ūllōs

nēc rĕdĭt āltērnō ‖ pōllĭcĕ dūctă sălūs?

Scrībēndīnĕ lăbōr? Sēd cuī tām prōnă făcūltās,

cārmĭnă seū fūndīs ‖ seū Cĭcĕrōnĕ tŏnās?

Cēdĕrĕ dīvĭtĭīs ănĭmī fōrtūnă fătētūr

ēt tāntās ōrīs ‖ cōpĭă vīncĭt ŏpēs.

Ān rārūs quī scrīptă fĕrāt? Quīn tēmpŏrĕ nūllō

cēssānt Flāmĭnĭaē ‖ pūlvĕrŭlēntă vĭaē.

Cūm flŭăt īngĕnĭūm, cūm sīt quī dīctă rĕpōrtēt,

quaē, nĭsĭ cōntēmnōr, ‖ caūsă rĕlīctă tĭbī?

Dēspĭcĭs ērgŏ tŭūm, sī fās ēst crēdĕrĕ, vātēm,

pērfĭdŭs ēt spătĭō ‖ dēbĭlĭtātŭr ămōr?

Ēxcĭdĭmūsnĕ tĭbī? Lūcēm iām cōndĕt Hўdāspēs

ēt Tārtēsĭăcō, ‖ Sōl, ŏrĭērĕ vădō,

cāndēscēt Gĕtĭcīs Mĕrŏē cōnvērsă prŭīnīs

clārăquĕ sē vĕtĭtō ‖ prōlŭĕt Ūrsă mărī,

ēt, sī iām nōstrōs fāstīdĭt Ŏlŷbrĭŭs īgnēs,

cōnstăt Ŏrēstēām ‖ nīl vălŭīssĕ fĭdēm.

Quīn ăgĕ rūmpĕ mŏrās sōlātūrūsquĕ sŏdālēm

ābsēns ēlŏquĭō ‖ fērtĭlĭōrĕ dŏcē,

crēbrăquĕ fācūndō fēstīnēt līttĕră cūrsū

aūrĭbŭs ātque ănĭmīs ‖ īnsĭnŭāndă mĕīs.

Dīgnātūs tĕnŭī Caēsār scrīpsīssĕ Mărōnī.

Nēc tĭbĭ dēdĕcŏrī ‖ sīt mĕă Mūsă. Vălē.

Quēm, prĕcŏr, īntēr nōs hăbĭtūră sĭlēntĭă fīnēm?

Quāndŏ dăbīt cārās ‖ līttĕră grātă vĭcēs?

Mē tĭmĭdūm vēl tē pŏtĭūs dīxīssĕ sŭpērbūm

cōnvĕnĭt? Āltĕrĭūs ‖ crīmĕn ŭtrūmquĕ tĕnēt.

Trānsflūxērĕ dĭēs ēt, dūm scrīpsīssĕ prĭōrēm

paēnĭtĕt, aētērnās ‖ ītŭr ĭn ūsquĕ mŏrās.

Sēd quĭd ăgām? Coēpīssĕ vĕtāt rĕvĕrēntĭă vēstrī:

hīnc ămŏr hōrtātūr ‖ scrībĕrĕ. Vīncăt ămōr.

"Fōrs iŭvăt aūdēntēs" prīscī sēntēntĭă vātīs.

Hāc dŭcĕ nōn dŭbĭtēm ‖ tē rĕtĭcēntĕ lŏquī,

aūdāx ūt, sī quīd pĕnĭtūs pēccāssĕ vĭdēbōr,

ārgŭăr, īngrātī ‖ nōn sŭbĭtūrŭs ŏnūs.

Rōmānōs bĭbĭmūs prīmūm tē cōnsŭlĕ fōntēs

ēt Lătĭaē cēssīt ‖ Grāiă Thălīă tŏgaē,

īncīpiēnsquĕ tŭīs ā fāscĭbŭs ōmĭnă cēpī

fātăquĕ dēbēbō ‖ pōstĕrĭōră tĭbī.

Ērgŏ lăcēssītūs tāndēm rēscrībĕ rŏgāntī,

ēt pătrĭā flōrēns ‖ sōrtĕ, Prŏbīnĕ, vălē.

Tōrvŭs ăpēr fūlvūsquĕ lĕō cŏĭērĕ sŭpērbīs

vīrĭbŭs, hīc saētā ‖ saēvĭŏr, īllĕ iŭbā.

Hūnc Mārs, hūnc laūdāt Cўbĕlē. Dŏmĭnātŭr ŭtērquĕ

mōntĭbŭs; Hērcŭlĕūs ‖ sūdŏr ŭtērquĕ fŭīt.

Fāllācēs vĭtrĕō stēllās cōnpōnĕrĕ mūndō

ēt văgă Sātūrnī ‖ sīdĕră saēpĕ quĕrī

vēntūrūmquĕ Iŏvēm paūcīs prōmīttĕrĕ nūmmīs

Cūrētī gĕnĭtōr ‖ nōvĕrăt Ūrănĭūs.

Īn prōlēm dīlātă rŭūnt pēriūrĭă pātrīs

ēt poēnām mĕrĭtō ‖ fīlĭŭs ōrĕ lŭīt;

nām spūrcōs ăvĭdaē lāmbīt mĕrĕtrīcĭs hĭātūs,

cōnsūmēns lūxū ‖ flāgĭtĭīsquĕ dŏmūm,

ēt quās fāllācīs cōllēgīt līnguă părēntīs,

hās ĕădēm nātī ‖ līnguă rĕfūndĭt ŏpēs.

Sī tŭă, Cūrētī, pĕnĭtūs cōgnōscĕrĕ quaērīs

sīdĕră, pātrĕ tŭō ‖ cērtĭŭs īpsĕ lŏquār.

Quōd fŭrĭs, ādvērsī dĕdĭt īnclēmēntĭă Mārtīs;

quōd prŏcŭl ā Mūsīs, ‖ dēbĭlĭs Ārcăs ĕrāt;

quōd tūrpēm pătĕrīs iām cānō pōdĭcĕ mōrbūm,

fēmĭnĕīs sīgnīs ‖ Lūnă Vĕnūsquĕ fŭīt;

ādtrīvīt Sātūrnŭs ŏpēs. Hōc prōrsŭs ĭn ūnō

haērĕŏ: quaē cūnnūm ‖ lāmbĕrĕ caūsă făcīt?

Trānsfĕrăt hūc lĭquĭdōs fōntēs Hĕlĭcōnĭă Nāīs

ēt pătŭlō cōnchaē ‖ dīvĭtĭs ōrbĕ flŭāt;

nāmquĕ lătēx dōctaē quī lāvĕrĭt ōră Sĕrēnaē

ūltrā Pēgăsĕās ‖ nūmĕn hăbēbĭt ăquās.

Nōn sēmpēr clĭpĕī mĕtŭēndūm gēntĭbŭs ōrbēm

dīlēctō stŭdĭōsă părēns făbrĭcābăt Ăchīllī,

Lēmnĭă nēc sēmpēr sūpplēx ārdēntĭs ădībāt

āntră dĕī, nātō gălĕām fāctūră cŏmāntēm,

sēd plăcĭdōs ĕtĭām cīnctūs ēt mītĭă pācīs

ōrnāmēntă dăbāt, bēllō quĭbŭs īllĕ pĕrāctō

cōnspĭcŭūs rēgēs īntēr fūlgērĕt Ăchīvōs.

Īpsă mănū chlămўdēs ōstrō tēxēbăt ĕt aūrō,

frēnăquĕ quaē vŏlŭcrēm Xānthūm Bălĭūmquĕ dĕcērēnt

aēquŏrĕ quaēsītīs ŏnĕrābāt sēdŭlă gēmmīs.

Āt tĭbĭ dīvērsīs, prīncēps āltīssĭmĕ, cērtānt

ōbsĕquĭīs sŏcĕrī. Stĭlĭchō Māvōrtĭă cōnfērt

mūnĕră, bārbărĭcās strāgēs Rhēnīquĕ trĭūmphōs.

Rēgīnaē cōntēntă mŏdūm sērvārĕ Sĕrēnă

īn tŭă sōllĭcĭtās ūrgēt vēlāmĭnă tēlās.

Ō fēlīx sŏnĭpēs, tāntī cuī frēnă mĕrērī

nūmĭnĭs ēt sācrīs lĭcŭīt sērvīrĕ lŭpātīs,

seū tŭă pēr cāmpōs vēntō iŭbă lūsĭt Hĭbērōs,

seū tē Cāppădŏcūm gĕlĭdā sūb vāllĕ nătāntēm

Ārgaēaē lāvērĕ nĭvēs, seū laētă sŏlēbās

Thēssălĭaē răpĭdō pērstrīngĕrĕ pāscŭă cūrsū,

āccĭpĕ rēgālēs cūltūs ēt crīnĕ sŭpērbūs

ērēctō vĭrĭdēs spūmīs pērfūndĕ zmărāgdōs.

Lūxŭrĭēnt tŭmĭdō gēmmātă mŏnīlĭă cōllō,

nōbĭlĭs aūrātōs iām pūrpŭră vēstĭăt ārmōs,

ēt mĕdĭūm tē zōnă lĭgēt vărĭātă cŏlōrūm

flōrĭbŭs ēt cāstaē mănĭbūs sūdātă Sĕrēnaē,

Pērsārūm gēntīlĕ dĕcūs. Sīc quīppĕ lăbōrāt

mātērnīs stŭdĭīs nēc dēdīgnātŭr ĕquēstrēs

mōlīrī phălĕrās, gĕnĕrō lātūră dĕcōrēm.

Āccĭpĕ, pārvă tŭaē, prīncēps vĕnĕrāndĕ, sŏrōrīs

mūnĕră, quaē mănĭbūs ‖ tēxŭĭt īpsă sŭīs,

dūmque aūrō phălĕraē, gēmmīs dūm frēnă rĕnīdēnt,

hāc ŭtĕrūm zōnā ‖ cīngĕ frĕmēntĭs ĕquī,

sīve īllum Ārmĕnĭīs ălŭērūnt grāmĭnă cāmpīs

tūrbĭdŭs Ārgaēā ‖ seū nĭvĕ lāvĭt Hălŷs,

sānguĭnĕō vĭrĭdēs mōrsū vēxārĕ zmărāgdōs

ēt Tўrĭō dīgnūm ‖ tērgă rŭbērĕ tŏrō.

Ō quāntūm fōrmaē sĭbĭ cōnscĭŭs ērĭgĭt ārmōs

spārgĭt ĕt ēxcūssīs ‖ cōllă sŭpērbă iŭbīs!

Aūgēscīt brĕvĭtās dōnī pĭĕtātĕ Sĕrēnaē,

quaē vŏlŭcrēs ĕtĭām ‖ frātrĭbŭs ōrnăt ĕquōs.

Quīs nōn īndŏmĭtām dīraē tōrpēdĭnĭs ārtēm

aūdĭĭt ēt mĕrĭtō sīgnātās nōmĭnĕ vīrēs?

Īllă quĭdēm mōllīs sēgnīque ōbnōxĭă trāctū

rēptăt ĕt ādtrītīs vīx lānguĭdă sērpĭt hărēnīs.

Sēd lătŭs ārmāvīt gĕlĭdō nātūră vĕnēnō

ēt frīgūs, quō cūnctă rĭgēnt ănĭmātă, mĕdūllīs

mīscŭĭt ēt prŏprĭās hĭĕmēs pēr vīscĕră dūxīt.

Nātūrām iŭvăt īpsă dŏlīs ēt cōnscĭă sōrtīs

ūtĭtŭr īngĕnĭō lōngēque ēxtēntă pĕr ālgās

†āttāctū cōnfīsă sŭō [īmmōbĭlĭs haērēt]

quī tĕtĭgērĕ iăcēnt. Sūccēssū laētă rĕsūrgīt

ēt vīvōs īnpūnĕ fĕrōx dēpāscĭtŭr ārtūs.

Sī quāndō vēstītă cĭbīs īncaūtĭŏr aēră

haūsĕrĭt ēt cūrvīs frēnārī sēnsĕrĭt hāmīs,

nōn fŭgĭt aūt vānō cōnātūr vēllĕrĕ mōrsū,

sēd prŏpĭūs nīgraē iūngīt sē cāllĭdă saētaē

ēt mĕmĭnīt cāptīvă sŭī lōngēquĕ pĕr ūndās

pīgră vĕnēnātīs ēffūndīt flāmĭnă vēnīs.

Pēr saētām vīs ātră mĕāt flūctūsquĕ rĕlīnquīt,

ābsēntēm vīnctūră vĭrūm: mĕtŭēndŭs ăb īmīs

ēmĭcăt hōrrŏr ăquīs ēt pēndŭlă fīlă sĕcūtūs

trānsĭt hărūndĭnĕōs ārcānō frīgŏrĕ nōdōs

vīctrīcēmquĕ lĭgāt cōncrētō sānguĭnĕ dēxtrām.

Dāmnōsūm pīscātŏr ŏnūs praēdāmquĕ rĕbēllēm

iāctăt ĕt āmīssā rĕdĭt ēxārmātŭs ăvēnā.

Pēr cĭnĕrēs Paūlī, pēr cānī līmĭnă Pētrī,

nē lăcĕrēs vērsūs, ‖ dūx Ĭăcōbĕ, mĕōs.

Sīc tŭă prō clĭpĕō sūstēntēt pēctŏră Thōmās

ēt cŏmĕs ād bēllūm ‖ Bārthŏlŏmaēŭs ĕāt;

sīc ŏpĕ sānctōrūm nē bārbărŭs īnrŭăt Ālpēs,

sīc tĭbĭ dēt vīrēs ‖ sānctă Sŭsānnă sŭās;

sīc quīcūmquĕ fĕrōx gĕlĭdūm trānāvĕrĭt Hīstrūm,

mērgātūr vŏlŭcrēs ‖ ūt Phărăōnĭs ĕquī;

sīc Gĕtĭcās ūltrīx fĕrĭāt rhōmphaēă cătērvās

Rōmānāsquĕ rĕgāt ‖ prōspĕră Thēclă mănūs;

sīc tĭbĭ dēt māgnūm mŏrĭēns cōnvīvă trĭūmphūm

ātquĕ tŭām vīncānt ‖ dōlĭă fūsă sĭtīm;

sīc nūmquam hōstīlī măcŭlētūr sānguĭnĕ dēxtră:

nē lăcĕrēs vērsūs, ‖ dūx Ĭăcōbĕ, mĕōs.

Iūppĭtĕr īn pārvō cūm cērnĕrĕt aēthĕră vītrō,

rīsĭt ĕt ād sŭpĕrōs ‖ tālĭă dīctă dĕdīt:

"Hūcĭnĕ mōrtālīs prōgrēssă pŏtēntĭă cūraē?

Iām mĕŭs īn frăgĭlī ‖ lūdĭtŭr ōrbĕ lăbōr?

Iūră pŏlī rērūmquĕ fĭdēm lēgēsquĕ dĭērūm

ēccĕ Sўrācŏsĭūs ‖ trānstŭlĭt ārtĕ sĕnēx.

Īnclūsūs vărĭīs fămŭlātūr spīrĭtŭs āstrīs

ēt vīvūm cērtīs ‖ mōtĭbŭs ūrgĕt ŏpūs.

Pērcūrrīt prŏprĭūm mēntītūs Sīgnĭfĕr ānnūm,

ēt sĭmŭlātă nŏvō ‖ Cŷnthĭă mēnsĕ rĕdīt.

Iāmquĕ sŭūm vōlvēns aūdāx īndūstrĭă mūndūm

gaūdēt ēt hŭmănā ‖ sīdĕră mēntĕ rĕgīt.

Quīd fālso īnsōntēm tŏnĭtrū Sālmōnĕă mīrōr?

Aēmŭlă nātūraē ‖ pārvă rĕpērtă mănūs."

Sōrdĭdŭs ēx ŭmĕrīs nōdō dēpēndĕt ămīctūs

Ēxērcēntŭr ĕquīs ēt cōllă cŏmāntĭă pēctūnt

Tērră părēns quōndām caēlēstĭbŭs īnvĭdă rēgnīs

Tītānūmquĕ sĭmūl crēbrōs mĭsĕrātă dŏlōrēs

ōmnĭă mōnstrĭfĕrō cōnplēbāt Tārtără fētū,

īnvīsūm gĕnĭtūră nĕfās, Phlēgrāmquĕ rĕtēxīt

tāntā prōlĕ tŭmēns ĕt ĭn aēthĕră prōtŭlĭt hōstēs.

Fīt sŏnŭs: ērūmpūnt Ĕrĕbō nēcdūmquĕ crĕātī

iām dēxtrās īn bēllă părānt sŭpĕrōsquĕ lăcēssūnt

strīdŭlă vōlvēntēs gĕmĭnō vēstīgĭă lāpsū.

Pāllēscūnt sŭbĭtō stēllaē flēctītquĕ rŭbēntēs

Phoēbŭs ĕquōs dŏcŭītquĕ tĭmōr rĕvŏcārĕ mĕātūs.

Ōcĕănūm pĕtĭt Ārctŏs ĭnōccĭdŭīquĕ Trĭōnēs

ōccāsūm dĭdĭcērĕ pătī. Tūm fērvĭdă nātōs

tālĭbŭs hōrtātūr gĕnĕtrīx īn proēlĭă dīctīs:

"Ō pūbēs dŏmĭtūră dĕōs, quōdcūmquĕ vĭdētīs,

pūgnāndō dăbĭtūr; praēstāt vīctōrĭă mūndūm.

Sēntĭĕt īpsĕ mĕās tāndēm Sātūrnĭŭs īrās,

cōgnōscēt quīd Tērră pŏtēst, sī vīrĭbŭs ūllīs

vīncōr, sī Cўbĕlē nōbīs mĕlĭōră crĕāvīt.

Cūr nūllūs Tēllūrĭs hŏnōs? Cūr sēmpĕr ăcērbīs

mē dāmnīs ūrgērĕ sŏlēt? Quaē fōrmă nŏcēndī

dēfŭĭt? Hīnc vŏlŭcrēm vīvō sūb pēctŏrĕ pāscīt

īnfēlīx Scўthĭcā fīxūs cōnvāllĕ Prŏmētheūs;

hīnc Ātlāntĭs ăpēx flāmmāntĭă pōndĕră fūlcīt

ēt pēr cānĭtĭēm glăcĭēs āspērrĭmă dūrāt.

Quīd dīcām Tĭtўōn, cūiūs sūb vūltŭrĕ saēvō

vīscĕră nāscūntūr grăvĭbūs cērtāntĭă poēnīs?

Sēd vōs, ō tāndēm vĕnĭēns ēxērcĭtŭs ūltōr,

sōlvĭtĕ Tītānās vīnclīs, dēfēndĭtĕ mātrēm.

Sūnt frĕtă, sūnt mōntēs: nōstrīs nē pārcĭtĕ mēmbrīs;

īn Iŏvĭs ēxĭtĭūm tēlūm nōn ēssĕ rĕcūsō.

Ītĕ, prĕcōr, mīscētĕ pŏlūm, rēscīndĭtĕ tūrrēs

sīdĕrĕās. Răpĭāt fūlmēn scēptrūmquē Tŷphoeūs;

Ēncĕlădī iūssīs mărĕ sērvĭăt; Ōtŭs hăbēnās

Aūrōraē prō Sōlĕ rĕgāt; tē Dēlphĭcă laūrūs

strīngāt, Pōrphŷriōn, Cīrrhaēăquĕ tēmplă tĕnētŏ."

Hīs ŭbĭ cōnsĭlĭīs ănĭmōs ēlūsĭt ĭnānēs,

iām crēdūnt vīcīssĕ dĕōs mĕdĭīsquĕ rĕvīnctūm

Nēptūnūm trāxīssĕ frĕtīs; hīc stērnĕrĕ Mārtēm

cōgĭtăt, hīc Phoēbī lăcĕrōs dīvēllĕrĕ crīnēs;

hīc sĭbĭ prōmīttīt Vĕnĕrēm spērātquĕ Dĭānaē

cōniŭgĭūm cāstāmquĕ cŭpīt vĭŏlārĕ Mĭnērvām.

Īntĕrĕā sŭpĕrōs praēnūntĭă cōnvŏcăt Īrīs,

quī flŭvĭōs, quī stāgnă cŏlūnt, cīngūntŭr ĕt īpsī

aūxĭlĭō Mānēs; nēc tē, Prōsērpĭnă, lōngē

ūmbrōsaē tĕnŭērĕ fŏrēs; rēx īpsĕ sĭlēntūm

Lēthaēō vĕhĭtūr cūrrū lūcēmquĕ tĭmēntēs

īnsŏlĭtām mīrāntŭr ĕquī trĕpĭdōquĕ vŏlātū

spīssās caērŭlĕīs tĕnĕbrās ē nārĭbŭs ēfflānt.

Āc, vĕlŭt hōstīlīs cūm māchĭnă tērrŭĭt ūrbēm,

ūndĭquĕ cōncūrrūnt ārcēm dēfēndĕrĕ cīvēs,

haūd sĕcŭs ōmnĭgĕnīs cŏĕūntĭă nūmĭnă tūrmīs

ād pătrĭās vēnērĕ dŏmōs. Tūm Iūppĭtĕr īnfīt:

"Ō nūmquām pĕrĭtūră cŏhōrs, ō dēbĭtă sēmpēr

caēlō prōgĕnĭēs, nūllīs ōbnōxĭă fātīs,

cērnĭtĭs ūt nōstrūm Tēllūs cōniūrĕt ĭn ōrbēm

prōlĕ nŏvā dĕdĕrītque ălĭōs īntērrĭtă pārtūs?

Ērgō quōt dĕdĕrīt nātōs, tōt fūnĕră mātrī

rēddāmūs. Lōngō mănĕāt pēr saēcŭlă lūctū,

tāntō prō nŭmĕrō părĭbūs dāmnātă sĕpūlchrīs."

Iām tŭbă nīmbōrūm sŏnŭīt, iām sīgnă rŭēndī

hīs Aēthēr, hīs Tērră dĕdīt, cōnfūsăquĕ rūrsūs

prō dŏmĭnō Nātūră tĭmēt. Dīscrīmĭnă rērūm

mīscēt tūrbŏ pŏtēns: nūnc īnsŭlă dēsĕrĭt aēquōr,

nūnc scŏpŭlī lătŭērĕ mărī. Quōt lītŏră rēstānt

nūdă! Quŏt āntīquās mūtārūnt flūmĭnă rīpās!

Hīc rŏtăt Haēmŏnĭām praēdūrīs vīrĭbŭs Oētēn;

hīc iŭgă cōnīxūs mănĭbūs Pāngaēă cŏrūscāt;

hūnc ārmāt glăcĭālĭs Ăthōs; hōc Ōssă mŏvēntĕ

tōllĭtŭr; hīc Rhŏdŏpēn Hēbrī cūm fōntĕ rĕvēllīt

ēt sŏcĭās trūncāvĭt ăquās sūmmāquĕ lĕvātūs

rūpĕ Gĭgāntēōs ŭmĕrōs īnrōrăt Ĕnīpeūs:

sūbsīdīt pătŭlīs Tēllūs sĭnĕ cūlmĭnĕ cāmpīs,

īn nātōs dīvīsă sŭōs. Hōrrēndŭs ŭbīquĕ

īt frăgŏr ēt pūgnaē spătĭūm dīscrīmĭnăt āēr.

Prīmūs tērrĭfĭcūm Māvōrs nōn sēgnĭs ĭn āgmēn

Ōdrўsĭōs īnpēllĭt ĕquōs, quĭbŭs īllĕ Gĕlōnōs

sīvĕ Gĕtās tūrbārĕ sŏlēt: splēndēntĭŏr īgnī

aūrĕŭs ārdēscīt clĭpĕūs, gălĕāmquĕ nĭtēntēs

ārrēxērĕ iŭbaē. Tūm cōncĭtŭs ēnsĕ Pĕlōrūm

trānsĭgĭt ādvērsō, fĕmŏrūm quā fīnĕ vŏlūtūs

dūplēx sēmĭfĕrī cōnēctĭtŭr īlĭbŭs ānguīs,

ātque ūnō tērnās ănĭmās īntērfĭcĭt īctū.

Dūm sŭpĕrīnsūltāns ăvĭdūs lānguēntĭă cūrrū

mēmbră tĕrīt mūltūmquĕ rŏtaē spārsērĕ crŭōrīs,

āccūrrīt prō frātrĕ Mĭmāns Lēmnūmquĕ călēntēm,

cūm lărĕ Vūlcānī spūmāntĭbŭs ērŭĭt ūndīs,

ēt prŏpĕ tōrsīssēt, sī nōn Māvōrtĭă cūspīs

āntĕ tĕrēbrātō cĕrĕbrūm fūdīssĕt ăb ōrĕ.

Īllĕ, vĭrō tōtō mŏrĭēns, sērpēntĭbŭs īmīs

vīvĭt ădhūc strīdōrĕ fĕrōx ēt pārtĕ rĕbēllī

vīctōrēm pōst fātă pĕtīt. Trītōnĭă vīrgŏ

prōsĭlĭt ōstēndēns rŭtĭlā cūm Gōrgŏnĕ pēctūs;

āspēctū cōntēntă sŭō nōn ūtĭtŭr hāstā

(nām sătĭs ēst vīdīssĕ sĕmēl) prīmūmquĕ fŭrēntēm

lōngĭŭs īn făcĭēm sāxī Pāllāntă rĕfōrmāt.

Īllĕ prŏcūl sŭbĭtīs fīxūs sĭnĕ vūlnĕrĕ nōdīs

ūt sē lētĭfĕrō sēnsīt dūrēscĕrĕ vīsū

(ēt stĕtĕrāt iām paēnĕ lăpīs), "Quō vērtīmūr?" īnquīt,

"Quaē sērpīt pēr mēmbră sĭlēx? Quīs tōrpŏr ĭnērtēm

mārmŏrĕā mē pēstĕ lĭgāt?". Vīx paūcă lŏcūtūs,

quōd tĭmŭīt, iām tōtŭs ĕrāt; saēvūsquĕ Dămāstōr,

ād dēpēllēndōs iăcŭlūm cūm quaērĕrĕt hōstēs,

gērmānī rĭgĭdūm mīsīt prō rūpĕ cădāvēr.

Hīc vēro īntĕrĭtūm frātrīs mīrātŭs Ĕchīōn,

īnscĭŭs aūctōrēm dūm vūlt tēmptārĕ nŏcēndō,

tē, dĕă, rēspēxīt, sōlām quām cērnĕrĕ nūllī

bīs lĭcŭīt. Mĕrŭīt sūblāta aūdācĭă poēnās

ēt dĭdĭcīt cūm mōrtĕ dĕām. Sēd tūrbĭdŭs īrā

Pāllēneūs, ŏcŭlīs āvērsă tŭēntĭbŭs ātrōx,

īngrĕdĭtūr caēcāsquĕ mănūs īn Pāllădă tēndīt.

Hūnc mūcrōnĕ fĕrīt dĕă cōmmĭnŭs; āc sĭmŭl ānguēs

Gōrgŏnĕō rĭgŭērĕ gĕlū cōrpūsquĕ pĕr ūnūm

pārs mŏrĭtūr fērrō, pārtēs pĕrĭērĕ vĭdēndō.

Ēcce aūtēm mĕdĭūm spīrīs dēlāpsŭs ĭn aēquōr

Pōrphўrĭōn trĕpĭdām cōnātūr rūmpĕrĕ Dēlōn,

scīlĭcĕt ād sŭpĕrōs ūt tōrquĕăt īnprŏbŭs āxēs.

Hōrrŭĭt Aēgaēūs; stāgnāntĭbŭs ēxĭlĭt āntrīs

lōngaēvō cūm pātrĕ Thĕtīs dēsērtăquĕ mānsīt

rēgĭă Nēptūnī fămŭlīs vĕnĕrāndă prŏfūndīs.

Ēxclāmānt plăcĭdaē Cŷnthī dē vērtĭcĕ Nŷmphaē,

Nŷmphaē quaē rŭdĭbūs Phoēbūm dŏcŭērĕ săgīttīs

ērrāntēs ăgĭtārĕ fĕrās prīmūmquĕ gĕmēntī

Lātōnaē strūxērĕ tŏrūm, cūm lūmĭnă caēlī

pārtŭrĭēns gĕmĭnīs ōrnārēt fētĭbŭs ōrbēm.

Īnplōrāt Paēānă sŭūm cōntērrĭtă Dēlōs

aūxĭlĭūmquĕ rŏgāt: "Sī tē grātīssĭmă fūdīt

īn nōstrōs Lātōnă sĭnūs, sūccūrrĕ prĕcāntī.

Ēn ĭtĕrūm cōnvūlsă fĕrōr. *****"