P. OVIDII NASONIS - HEROIDES XVI - PARIS HELENAE

1

Hānc tĭbĭ Prīămĭdēs mīttō, Lēdaēă, sălūtēm,

quaē trĭbŭī sōlā ‖ tē mĭhĭ dāntĕ pŏtēst.

Ēlŏquăr ān flāmmaē nōn ēst ŏpŭs īndĭcĕ nōtaē

ēt plūs quām vēllēm ‖ iām mĕŭs ēxstăt ămōr?

Īllĕ quĭdēm lătĕāt mālīm, dūm tēmpŏră dēntūr

laētĭtĭaē mīxtōs ‖ nōn hăbĭtūră mĕtūs.

Sēd mălĕ dīssĭmŭlō; quĭs ĕnīm cēlāvĕrĭt īgnēm,

lūmĭnĕ quī sēmpēr ‖ prōdĭtŭr īpsĕ sŭō?

Sī tămĕn ēxspēctās vōcēm quŏquĕ rēbŭs ŭt āddām,

ūrŏr; hăbēs ănĭmī ‖ nūntĭă vērbă mĕī.

Pārcĕ, prĕcōr, fāssō nēc vūltū cētĕră dūrō

pērlĕgĕ sēd fōrmaē ‖ cōnvĕnĭēntĕ tŭaē.

Iāmque īllūd grātum ēst, quŏd ĕpīstŭlă nōstră rĕcēptă

spēm făcĭt hōc rĕcĭpī ‖ mē quŏquĕ pōssĕ mŏdō.

Quaē rătă sīt, nēc tē frūstrā prōmīsĕrĭt, ōptō,

hōc mĭhĭ quaē suāsīt, ‖ mātĕr Ămōrĭs, ĭtēr.

Nāmque ĕgŏ dīvīnō mŏnĭtū (nē nēscĭă pēccēs)

ādvĕhŏr ēt coēptō ‖ nōn lĕvĕ nūmĕn ădēst.

Praēmĭă māgnă quĭdēm sēd nōn īndēbĭtă pōscō;

pōllĭcĭta ēst thălămō ‖ tē Cўthĕrēă mĕō.

Hāc dŭcĕ Sīgēō dŭbĭās ā lītŏrĕ fēcī

lōngă Phĕrēclēā ‖ pēr frĕtă pūppĕ vĭās;

īllă dĕdīt făcĭlēs aūrās vēntōsquĕ sĕcūndōs;

īn mărĕ nīmīrūm ‖ iūs hăbĕt ōrtă mărī.

Pērstĕt ĕt ūt pĕlăgī, sīc pēctŏrĭs ādiŭvĕt aēstūm;

dēfĕrăt īn pōrtūs ‖ ēt mĕă vōtă sŭōs.

Āttŭlĭmūs flāmmās, nōn hīc īnvēnĭmŭs, īllās;

haē mĭhĭ tām lōngaē ‖ caūsă fŭērĕ vĭaē.

Nām nĕquĕ trīstĭs hĭēmps nĕquĕ nōs hūc āppŭlĭt ērrōr;

Taēnărĭs ēst clāssī ‖ tērră pĕtītă mĕaē.

Nēc mē crēdĕ frĕtūm mērcēs pōrtāntĕ cărīnā

fīndĕrĕ quās hăbĕō, ‖ dī tŭĕāntŭr ŏpēs!

Nēc vĕnĭō Grāiās vĕlŭtī spēctātŏr ăd ūrbēs

(ōppĭdă sūnt rēgnī ‖ dīvĭtĭōră mĕī);

tē pĕtŏ, quām pĕpĭgīt lēctō Vĕnŭs aūrĕă nōstrō;

tē prĭŭs ōptāvī ‖ quām mĭhĭ nōtă fŏrēs;

āntĕ tŭōs ănĭmō vīdī quām lūmĭnĕ vūltūs;

prīmă fŭīt vūltūs ‖ nūntĭă fāmă tŭī.

Nēc tămĕn ēst mīrūm, sī, sīcŭt ŏpōrtĕt, ăb ārcū

mīssĭlĭbūs tēlīs ‖ ēmĭnŭs īctŭs ămō;

sīc plăcŭīt fātīs; quaē nē cōnvēllĕrĕ tēmptēs,

āccĭpĕ cūm vērā ‖ dīctă rĕlātă fĭdē.

Mātrĭs ădhūc ŭtĕrō pārtū rĕmŏrāntĕ tĕnēbār

(iām grăvĭdūs iūstō ‖ pōndĕrĕ vēntĕr ĕrāt);

īllă sĭbi īngēntēm vīsa ēst sŭb ĭmāgĭnĕ sōmnī

flāmmĭfĕrām plēnō ‖ rēddĕrĕ vēntrĕ făcēm.

Tērrĭtă cōnsūrgīt mĕtŭēndăquĕ nōctĭs ŏpācaē

vīsă sĕnī Prĭămō, ‖ vātĭbŭs īllĕ rĕfērt;

ārsūrūm Părĭdīs vātēs cănĭt Īlĭŏn īgnī;

pēctŏrĭs, ūt nūnc ēst, ‖ fāx fŭĭt īllă mĕī.

Fōrmă vĭgōrque ănĭmī, quāmvīs dē plēbĕ vĭdēbār,

īndĭcĭūm tēctaē ‖ nōbĭlĭtātĭs ĕrāt.

Ēst lŏcŭs īn mĕdĭīs nĕmŏrōsaē vāllĭbŭs Īdaē

dēvĭŭs ēt pĭcĕīs ‖ īlĭcĭbūsquĕ frĕquēns,

quī nĕc ŏvīs plăcĭdaē nĕc ămāntīs sāxă căpēllaē,

nēc pătŭlō tārdaē ‖ cārpĭtŭr ōrĕ bŏvīs.

Hīnc ĕgŏ Dārdănĭaē mūrōs ēxcēlsăquĕ tēctă

ēt frĕtă prōspĭcĭēns ‖ ārbŏrĕ nīxŭs ĕrām.

Ēccĕ pĕdūm pūlsū vīsa ēst mĭhĭ tērră mŏvērī

(vēră lŏquār vērī ‖ vīx hăbĭtūră fĭdēm);

cōnstĭtĭt ānte ŏcŭlōs āctūs vēlōcĭbŭs ālīs

ātlāntīs māgnī ‖ Plēĭŏnēsquĕ nĕpōs

(fās vīdīssĕ fŭīt, fās sīt mĭhĭ vīsă rĕfērrĕ)

īnquĕ dĕī dĭgĭtīs ‖ aūrĕă vīrgă fŭīt,

trēsquĕ sĭmūl dīvaē, Vĕnŭs ēt cūm Pāllădĕ Iūnō,

grāmĭnĭbūs tĕnĕrōs ‖ īmpŏsŭērĕ pĕdēs.

Ōbstŭpŭī, gĕlĭdūsquĕ cŏmās ērēxĕrăt hōrrōr,

cūm mĭhĭ: "Pōnĕ mĕtūm, ‖ nūntĭŭs ālĕs ăīt;

ārbĭtĕr ēs fōrmaē; cērtāmĭnă sīstĕ dĕārūm,

vīncĕrĕ quaē fōrmā ‖ dīgnă sĭt ūnă dŭās;"

nēvĕ rĕcūsārēm, vērbīs Iŏvĭs īmpĕrăt ēt sē

prōtĭnŭs aēthĕrĭā ‖ tōllĭt ĭn āstră vĭā.

Mēns mĕă cōnvălŭīt sŭbĭtōque aūdācĭă vēnīt

nēc tĭmŭī vūltū ‖ quāmquĕ nŏtārĕ mĕō.

Vīncĕre ĕrānt ōmnēs dīgnaē iūdēxquĕ quĕrēbār

nōn ōmnēs caūsām ‖ vīncĕrĕ pōssĕ sŭām;

sēd tămĕn ēx īllīs iām tūnc măgĭs ūnă plăcēbāt,

hānc ēsse ūt scīrēs, ‖ ūndĕ mŏvētŭr ămōr

tāntăquĕ vīncēndī cūra ēst. īngēntĭbŭs ārdēnt

iūdĭcĭūm dōnīs ‖ sōllĭcĭtārĕ mĕūm.

Rēgnă Iŏvīs cōniūnx, vīrtūtēm fīlĭă iāctāt:

īpsĕ pŏtēns dŭbĭtō ‖ fōrtĭs ăn ēssĕ vĕlīm.

Dūlcĕ Vĕnūs rīsīt: "Nē tē, Părĭ, mūnĕră tāngānt

ūtrăquĕ sūspēnsī ‖ plēnă tĭmōrĭs, ăīt;

nōs dăbĭmūs quŏd ămēs ēt pūlchraē fīlĭă Lēdaē

ībĭt ĭn āmplēxūs ‖ pūlchrĭŏr īllă tŭōs."

Dīxĭt ĕt ēx aēquō dōnīs fōrmāquĕ prŏbātă

vīctōrēm caēlō ‖ rēttŭlĭt īllă pĕdēm.

Īntĕrĕā, sērō vērsīs ād prōspĕră fātīs,

rēgĭŭs ādgnōscōr ‖ pēr rătă sīgnă pŭēr.

Laētă dŏmūs nātō pōst tēmpŏră lōngă rĕcēptōst,

āddĭt ĕt ād fēstōs ‖ hūnc quŏquĕ Troīă dĭēm;

ūtque ĕgŏ tē cŭpĭō, sīc mē cŭpĭērĕ pŭēllaē;

mūltārūm vōtūm ‖ sōlă tĕnērĕ pŏtēs.

Nēc tāntūm rēgūm nātaē pĕtĭērĕ dŭcūmquĕ,

sēd nŷmphīs ĕtĭām ‖ cūrăque ămōrquĕ fŭī.

Quās sŭpĕr Oēnōnēn făcĭēs mūtārĕr ĭn ōrbēm

nēc Prĭămo ēst ā tē ‖ dīgnĭŏr ūllă nŭrūs.

Sēd mĭhĭ cūnctārūm sŭbĕūnt fāstīdĭă, pōstquām

cōniŭgĭī spēs ēst, ‖ Tŷndărĭ, fāctă tŭī.

Tē vĭgĭlāns ŏcŭlīs, ănĭmō tē nōctĕ vĭdēbām,

lūmĭnă cūm plăcĭdō ‖ vīctă sŏpōrĕ iăcēnt.

Quīd făcĭēs praēsēns quaē nōndūm vīsă plăcēbās?

Ārdēbām, quāmvīs ‖ hīnc prŏcŭl īgnĭs ĕrāt.

Nēc pŏtŭī dēbērĕ mĭhī spēm lōngĭŭs īstām,

caērŭlĕā pĕtĕrēm ‖ quīn mĕă vōtă vĭā.

Troīā caēdūntūr Phrўgĭā pīnētă sĕcūrī

quaēque ĕrăt aēquŏrĕīs ‖ ūtĭlĭs ārbŏr ăquīs;

ārdŭă prōcērīs spŏlĭāntūr Gārgără sīlvīs

īnnŭmĕrāsquĕ mĭhī ‖ lōngă dăt Īdă trăbēs

fūndātūră cĭtās flēctūntūr rōbŏră nāvēs,

tēxĭtŭr ēt cōstīs ‖ pāndă cărīnă sŭīs;

āddĭmŭs āntēnnās ēt vēlă sĕquēntĭă mālīs,

āccĭpĭt ēt pīctōs ‖ pūppĭs ădūncă dĕōs;

quā tămĕn īpsĕ vĕhōr, cŏmĭtātă Cŭpīdĭnĕ pārvō

spōnsōr cōniŭgĭī ‖ stāt dĕă pīctă sŭī.

Īmpŏsĭta ēst fāctaē pōstquām mănŭs ūltĭmă clāssī

prōtĭnŭs Aēgaēīs ‖ īrĕ lŭbēbăt ăquīs.

Āt pătĕr ēt gĕnĕtrīx ĭnhĭbēnt mĕă vōtă rŏgāndō

prōpŏsĭtūmquĕ pĭā ‖ vōcĕ mŏrāntŭr ĭtēr,

ēt sŏrŏr, ēffūsīs ŭt ĕrāt, Cāssāndră, căpīllīs,

cūm vēllēnt nōstraē ‖ iām dărĕ vēlă rătēs:

"Quō rŭĭs? ēxclāmāt; rĕfĕrēs īncēndĭă tēcūm.

Quāntă pĕr hās nēscīs ‖ flāmmă pĕtātŭr ăquās!"

Vēră fŭīt vātēs; dīctōs īnvēnĭmŭs īgnēs,

ēt fĕrŭs īn mōllī ‖ pēctŏrĕ flāgrăt ămōr!

Pōrtŭbŭs ēgrĕdĭōr vēntīsquĕ fĕrēntĭbŭs ūsūs

āpplĭcŏr īn tērrās, ‖ Oēbălĭ nŷmphă, tŭās.

Ēxcĭpĭt hōspĭtĭō vīr mē tŭŭs; hōc quŏquĕ fāctūm

nōn sĭnĕ cōnsĭlĭō ‖ nūmĭnĭbūsquĕ dĕūm.

Īllĕ quĭdem ōstēndīt quīdquīd Lăcĕdaēmŏnĕ tōtā

ōstēndī dīgnūm ‖ cōnspĭcŭūmquĕ fŭīt,

sēd mĭhĭ laūdātām cŭpĭēntī cērnĕrĕ fōrmām

lūmĭnă nīl ălĭūd ‖ quō căpĕrēntŭr ĕrāt.

Ūt vīdi, ōbstŭpŭī praēcōrdĭăque īntĭmă sēnsī

āttŏnĭtūs cūrīs ‖ īntŭmŭīssĕ nŏvīs.

Hīs sĭmĭlēs vūltūs, quāntūm rĕmĭnīscŏr, hăbēbāt

vēnĭt ĭn ārbĭtrĭūm ‖ cūm Cўthĕrēă mĕūm;

sī tū vēnīssēs părĭtēr cērtāmĕn ĭn īllūd,

īn dŭbĭūm Vĕnĕrīs ‖ pālmă fŭtūră fŭīt.

Māgnă quĭdēm dē tē rūmōr praēcōnĭă fēcīt,

nūllăquĕ dē făcĭē ‖ nēscĭă tērră tŭāst

nēc tĭbĭ pār ūsquām Phrўgĭā nēc sōlĭs ăb ōrtū

īntēr fōrmōsās ‖ āltĕră nōmĕn hăbēt.

Crēdĭs ĕt hōc nōbīs? mĭnŏr ēst tŭă glōrĭă vērō,

fāmăquĕ dē fōrmā ‖ paēnĕ mălīgnă tŭāst;

plūs hīc īnvĕnĭō quām quōd prōmīsĕrăt īllă

ēt tŭă mātĕrĭā ‖ glōrĭă vīctă sŭāst.

Ērgo ārsīt mĕrĭtō, quī nōvĕrăt ōmnĭă, Thēseūs,

ēt vīsa ēs tāntō ‖ dīgnă răpīnă vĭrō,

mōrĕ tŭaē gēntīs nĭtĭdā dūm nūdă pălaēstrā

lūdĭs ĕt ēs nūdīs ‖ fēmĭnă mīxtă vĭrīs.

Quōd răpŭīt, laūdō; mīrōr quōd rēddĭdĭt ūmquām;

tām bŏnă cōnstāntēr ‖ praēdă tĕnēndă fŭīt.

Āntĕ rĕcēssīssēt căpŭt hōc cērvīcĕ crŭēntā

quām tū dē thălămīs ‖ ābstrăhĕrērĕ mĕīs.

Tēnĕ mănūs ūmquām nōstraē dīmīttĕrĕ vēllēnt!

Tēnĕ mĕō pătĕrēr ‖ vīvŭs ăbīrĕ sĭnū!

Sī rēddēndă fŏrēs, ălĭquīd tămĕn āntĕ tŭlīssēm,

nēc Vĕnŭs ēx tōtō ‖ nōstră fŭīssĕt ĭnērs;

vēl mĭhĭ vīrgĭnĭtās ēssēt lībātă vĕl īllūd

quōd pŏtĕrāt sālvā ‖ vīrgĭnĭtātĕ răpī.

Dā mŏdŏ tē; quaē sīt Părĭdī cōnstāntĭă nōscēs;

flāmmă rŏgī flāmmās ‖ fīnĭĕt ūnă mĕās.

Praēpŏsŭī rēgnīs ĕgŏ tē, quaē māxĭmă quōndām

pōllĭcĭta ēst nōbīs ‖ nūptă sŏrōrquĕ Iŏvīs,

dūmquĕ tŭō pōssēm cīrcūmdărĕ brācchĭă cōllō,

cōntēmpta ēst vīrtūs ‖ Pāllădĕ dāntĕ mĭhī.

Nēc pĭgĕt aūt ūmquām stūltē lēgīssĕ vĭdēbōr;

pērmănĕt īn vōtō ‖ mēns mĕă fīrmă sŭō.

Spēm mŏdŏ nē nōstrām fĭĕrī pătĭārĕ cădūcām,

dēprĕcŏr, ō tāntō ‖ dīgnă lăbōrĕ pĕtī!

Nōn ĕgŏ cōniŭgĭūm gĕnĕrōsaē dēgĕnĕr ōptō,

nēc mĕă, crēdĕ mĭhī, ‖ tūrpĭtĕr ūxŏr ĕrīs:

Plīădă, sī quaērēs, īn nōstrā gēntĕ Iŏvēmquĕ

īnvĕnĭēs, mĕdĭōs ‖ ūt tăcĕāmŭs ăvōs.

Scēptră părēns Ăsĭaē, quā nūllă bĕātĭŏr ōrāst,

fīnĭbŭs īmmēnsīs ‖ vīx ŏbĕūndă tĕnēt.

Īnnŭmĕrās ūrbēs ātque aūrĕă tēctă vĭdēbīs

quaēquĕ sŭōs dīcēs ‖ tēmplă dĕcērĕ dĕōs.

Īlĭŏn āspĭcĭēs fīrmātăquĕ tūrrĭbŭs āltīs

moēnĭă, Phoēbēaē ‖ strūctă cănōrĕ lўraē.

Quīd tĭbĭ dē tūrbā nārrēm nŭmĕrōquĕ vĭrōrūm?

Vīx pŏpŭlūm tēllūs ‖ sūstĭnĕt īllă sŭūm.

Ōccūrrēnt dēnsō tĭbĭ Trōădĕs āgmĭnĕ mātrēs

nēc căpĭēnt Phrўgĭās ‖ ātrĭă nōstră nŭrūs.

Ō quŏtĭēns dīcēs "quām paūpĕr Ăchāĭă nōstrāst!"

Ūnă dŏmūs quaēvīs ‖ ūrbĭs hăbēbĭt ŏpēs.

Nēc mĭhĭ fās fŭĕrīt Spārtēn cōntēmnĕrĕ vēstrām;

īn quā tū nāta ēs, ‖ tērră bĕātă mĭhīst;

pārcă sĕd ēst Spārtē, tū cūltū dīvĭtĕ dīgnă;

ād tālēm fōrmām ‖ nōn făcĭt īstĕ lŏcūs;

hānc făcĭēm lārgīs sĭnĕ fīnĕ părātĭbŭs ūtī

dēlĭcĭīsquĕ dĕcēt ‖ lūxŭrĭārĕ nŏvīs.

Cūm vĭdĕās cūltūs nōstrā dē gēntĕ vĭrōrūm,

quālēm Dārdănĭās ‖ crēdĭs hăbērĕ nŭrūs?

Dā mŏdŏ tē făcĭlēm nēc dēdīgnārĕ mărītūm,

rūrĕ Thĕrāpnaēō ‖ nātă pŭēllă, Phrўgēm.

Phrŷx ĕrăt ēt nōstrō gĕnĭtūs dē sānguĭnĕ, quī nūnc

cūm dīs pōtāndō ‖ nēctărĕ mīscĕt ăquās.

Phrŷx ĕrăt Aūrōraē cōniūnx; tămĕn ābstŭlĭt īllūm

ēxtrēmūm Nōctīs ‖ quaē dĕă fīnĭt ĭtēr.

Phrŷx ĕtĭam Ānchīsēs, vŏlŭcrūm cuī mātĕr Ămōrūm

gaūdĕt ĭn Īdaēīs ‖ cōncŭbŭīssĕ iŭgīs.

Nēc, pŭtŏ, cōnlātīs fōrmā Mĕnĕlāŭs ĕt ānnīs

iūdĭcĕ tē nōbīs ‖ āntĕfĕrēndŭs ĕrīt.

Nōn dăbĭmūs cērtē sŏcĕrūm tĭbĭ clāră fŭgāntēm

lūmĭnă, quī trĕpĭdōs ‖ ā dăpĕ vērtăt ĕquōs,

nēc Prĭămō pătĕr ēst sŏcĕrī dē caēdĕ crŭēntūs

ēt quī Mŷrtōās ‖ crīmĭnĕ sīgnăt ăquās,

nēc prŏăvō Stўgĭā nōstrō cāptāntŭr ĭn ūndā

pōmă nĕc īn mĕdĭīs ‖ quaērĭtŭr ūmŏr ăquīs.

Quīd tămĕn hōc rēfērt? sī tē tĕnĕt ōrtŭs ăb īllīs,

cōgĭtŭr huīc dŏmŭī ‖ Iūppĭtĕr ēssĕ sŏcēr.

Heū făcĭnūs! tōtīs īndīgnūs nōctĭbŭs īllĕ

tē tĕnĕt āmplēxū ‖ pērfrŭĭtūrquĕ tŭō;

āt mĭhĭ cōnspĭcĕrīs pŏsĭtā vīx dēnĭquĕ mēnsā,

mūltăquĕ, quaē laēdānt, ‖ hōc quŏquĕ tēmpŭs hăbēt.

Hōstĭbŭs ēvĕnĭānt cōnvīvĭă tālĭă nōstrīs,

ēxpĕrĭōr pŏsĭtō ‖ quālĭă saēpĕ mĕrō.

Paēnĭtĕt hōspĭtĭī, cūm mē spēctāntĕ lăcērtōs

īmpōnīt cōllō ‖ rūstĭcŭs īstĕ tŭō.

Rūmpŏr ĕt īnvĭdĭā (quīdnī tāndem ōmnĭă nārrēm?)

mēmbră sŭpēriēctā ‖ cūm tŭă vēstĕ fŏvēt.

Ōscŭlă cūm vērō cōrām nōn dūră dărētīs,

ānte ŏcŭlōs pŏsŭī ‖ pōcŭlă sūmptă mĕōs;

lūmĭnă dēmīttō, cūm tē tĕnĕt ārtĭŭs īllĕ,

crēscĭt ĕt īnvītō ‖ lēntŭs ĭn ōrĕ cĭbūs.

Saēpĕ dĕdī gĕmĭtūs ēt tē, lāscīvă, nŏtāvī

īn gĕmĭtū rīsūm ‖ nōn tĕnŭīssĕ mĕō;

saēpĕ mĕrō vŏlŭī flāmmām cōmpēscĕre, ăt īllă

crēvĭt ĕt ēbrĭĕtās ‖ īgnĭs ĭn īgnĕ fŭīt,

mūltăquĕ nē vĭdĕām, vērsā cērvīcĕ rĕcūmbō,

sēd rĕvŏcās ŏcŭlōs ‖ prōtĭnŭs īpsă mĕōs.

Quīd făcĭām, dŭbĭtō; dŏlŏr ēst mĕŭs īllă vĭdērĕ

sēd dŏlŏr ā făcĭē ‖ māiŏr ăbēssĕ tŭā.

Quā lĭcĕt ēt pōssūm, lūctōr cēlārĕ fŭrōrēm,

sēd tămĕn āppārēt ‖ dīssĭmŭlātŭs ămōr.

Nēc tĭbĭ vērbă dămūs; sēntīs mĕă vūlnĕră, sēntīs.

Ātque ŭtĭnām sōlī ‖ sīnt ĕă nōtă tĭbī!

Ā! quŏtĭēns lăcrĭmīs vĕnĭēntĭbŭs ōră rĕflēxī,

nē caūsām flētūs ‖ quaērĕrĕt īllĕ mĕī.

Ā! quŏtĭēns ălĭquēm nārrāvī pōtŭs ămōrēm,

ād vūltūs rĕfĕrēns ‖ sīngŭlă vērbă tŭōs,

īndĭcĭūmquĕ mĕī fīctō sūb nōmĭnĕ fēcī!

Īlle ĕgŏ, sī nēscīs, ‖ vērŭs ămātŏr ĕrām.

Quīn ĕtĭam, ūt pōssēm vērbīs pĕtŭlāntĭŭs ūtī,

nōn sĕmĕl ēbrĭĕtās ‖ ēst sĭmŭlātă mĭhī.

Prōdĭtă sūnt, mĕmĭnī, tŭnĭcā tŭă pēctŏră lāxā

ātque ŏcŭlīs ădĭtūm ‖ nūdă dĕdērĕ mĕīs,

pēctŏră vēl pūrīs nĭvĭbūs vēl lāctĕ tŭāmquĕ

cōmplēxō mātrēm ‖ cāndĭdĭōră Iŏvē;

dūm stŭpĕō vīsīs (nām pōcŭlă fōrtĕ tĕnēbām),

tōrtĭlĭs ā dĭgĭtīs ‖ ēxcĭdĭt ānsă mĕīs.

Ōscŭlă sī nātaē dĕdĕrās, ĕgŏ prōtĭnŭs īllă

Hērmiōnēs tĕnĕrō ‖ laētŭs ăb ōrĕ tŭlī.

Ēt mŏdŏ cāntābām vĕtĕrēs rĕsŭpīnŭs ămōrēs,

ēt mŏdŏ pēr nūtūm ‖ sīgnă tĕgēndă dăbām;

ēt cŏmĭtūm prīmās, Clўmĕnēn Aēthrāmquĕ, tŭārūm

aūsūs sūm blāndīs ‖ nūpĕr ădīrĕ sŏnīs,

quaē mĭhĭ nōn ălĭūd quām fōrmīdārĕ lŏcūtaē

ōrāntīs mĕdĭās ‖ dēsĕrŭērĕ prĕcēs.

Dī făcĕrēnt prĕtĭūm māgnī cērtāmĭnĭs ēssēs,

tēquĕ sŭō pōssēt ‖ vīctŏr hăbērĕ tŏrō,

ūt tŭlĭt Hīppŏmĕnēs Schoēnēĭdă praēmĭă cūrsūs,

vēnĭt ŭt īn Phrўgĭōs ‖ Hīppŏdămīă sĭnūs,

ūt fĕrŭs Ālcīdēs Ăchĕlōĭă cōrnŭă frēgīt,

dūm pĕtĭt āmplēxūs, ‖ Dēĭănīră, tŭōs;

nōstră pĕr hās lēgēs aūdācĭă fōrtĭŏr īssēt,

tēquĕ mĕī scīrēs ‖ ēssĕ lăbōrĭs ŏpūs.

Nūnc mĭhĭ nīl sŭpĕrēst, nĭsĭ tē, fōrmōsă, prĕcārī

āmplēctīquĕ tŭōs, ‖ sī pătĭārĕ, pĕdēs.

Ō dĕcŭs, ō praēsēns gĕmĭnōrūm glōrĭă frātrūm,

ō Iŏvĕ dīgnă vĭrō, ‖ nī Iŏvĕ nātă fŏrēs,

aūt ĕgŏ Sīgēōs rĕpĕtām tē cōniŭgĕ pōrtūs,

aūt hīc Taēnărĭā ‖ cōntĕgăr ēxŭl hŭmō.

Nōn mĕă sūnt sūmmā lĕvĭtēr dīstrīctă săgīttā

pēctŏră; dēscēndīt ‖ vūlnŭs ăd ōssă mĕūm.

Hōc mĭhĭ nām rĕpĕtō fŏre ŭt ā caēlēstĕ săgīttā

fīgăr, ĕrāt vērāx ‖ vātĭcĭnātă sŏrōr.

Pārcĕ dătūm fātīs, Hĕlĕnē, cōntēmnĕre ămōrēm.

Sīc hăbĕās făcĭlēs ‖ īn tŭă vōtă dĕōs!

Mūltă quĭdēm sŭbĕūnt, sēd cōram ūt plūră lŏquāmūr,

ēxcĭpĕ mē lēctō ‖ nōctĕ sĭlēntĕ tŭō.

Ān pŭdĕt ēt mĕtŭīs Vĕnĕrēm tĕmĕrārĕ mărītām

cāstăquĕ lēgĭtĭmī ‖ fāllĕrĕ iūră tŏrī?

Ā! nĭmĭūm sīmplēx Hĕlĕnē, nē rūstĭcă dīcām,

hānc făcĭēm cūlpā ‖ pōssĕ cărērĕ pŭtās?

Aūt făcĭēm mūtēs aūt sīs nōn dūră nĕcēssēst;

līs ēst cūm fōrmā ‖ māgnă pŭdīcĭtĭaē.

Iūppĭtĕr hīs gaūdēt, gaūdēt Vĕnŭs aūrĕă fūrtīs;

haēc tĭbĭ nēmpĕ pătrēm ‖ fūrtă dĕdērĕ Iŏvēm.

Vīx fĭĕrī, sī sūnt vīrēs īn sēmĭne ăvōrūm,

ēt Iŏvĭs ēt Lēdaē ‖ fīlĭă, cāstă pŏtēs.

Cāstă tămēn tūm sīs, cūm tē mĕă Troīă tĕnēbīt,

ēt tŭă sīm, quaēsō, ‖ crīmĭnă sōlŭs ĕgō;

nūnc ĕă pēccēmūs, quaē cōrrĭgĕt hōră iŭgālīs,

sī mŏdŏ prōmīsīt ‖ nōn mĭhĭ vānă Vĕnūs.

Sēd tĭbi ĕt hōc suādēt rēbūs, nōn vōcĕ mărītūs,

nēvĕ sŭī fūrtīs ‖ hōspĭtĭs ōbstĕt, ăbēst.

Nōn hăbŭīt tēmpūs, quō Crēsĭă rēgnă vĭdērēt,

āptĭŭs (ō mīrā ‖ cāllĭdĭtātĕ vĭrūm!)

Cēssĭt ĕt "Īdaēī māndō tĭbĭ, dīxĭt ĭtūrūs,

cūrām prō nōbīs ‖ hōspĭtĭs, ūxŏr, ăgās."

Nēclĕgĭs ābsēntīs, tēstōr, māndātă mărītī;

cūră tĭbī nōn ēst ‖ hōspĭtĭs ūllă tŭī.

Hūncĭnĕ tū spērās hŏmĭnēm sĭnĕ pēctŏrĕ dōtēs

pōssĕ sătīs fōrmaē, ‖ Tŷndărĭ, nōssĕ tŭaē?

Fāllĕrĭs; īgnōrāt, nēc sī bŏnă māgnă pŭtārēt,

quaē tĕnĕt, ēxtērnō ‖ crēdĕrĕt īllă vĭrō.

Ūt tē nēc mĕă vōx nēc tē mĕŭs īncĭtĕt ārdōr,

cōgĭmŭr īpsīūs ‖ cōmmŏdĭtātĕ frŭī,

aūt ĕrĭmūs stūltī, sīc ūt sŭpĕrēmŭs ĕt īpsūm,

sī tām sēcūrūm ‖ tēmpŭs ăbībĭt ĭnērs.

Paēnĕ sŭīs ād tē mănĭbūs dēdūcĭt ămāntēm;

ūtĕrĕ māndātīs ‖ sīmplĭcĭtātĕ vĭrī.

Sōlă iăcēs vĭdŭō tām lōngā nōctĕ cŭbīlī,

īn vĭdŭō iăcĕō ‖ sōlŭs ĕt īpsĕ tŏrō:

tē mĭhĭ mēquĕ tĭbī cōmmūnĭă gaūdĭă iūngānt,

cāndĭdĭōr mĕdĭō ‖ nōx ĕrĭt īllă dĭĕ.

Tūnc ĕgŏ iūrābō quaēvīs tĭbĭ nūmĭnă mēquĕ

āstrīngām vērbīs ‖ īn săcră iūră tŭīs;

tūnc ĕgŏ, sī nōn ēst fāllāx fīdūcĭă nōstră,

ēffĭcĭām praēsēns ‖ ūt mĕă rēgnă pĕtās.

Sī pŭdĕt ēt mĕtŭīs nē mē vĭdĕārĕ sĕcūtă,

īpsĕ rĕūs sĭnĕ tē ‖ crīmĭnĭs hūiŭs ĕrō.

Nām sĕquăr Aēgīdaē fāctūm frātrūmquĕ tŭōrūm;

ēxēmplō tāngī ‖ nōn prŏpĭōrĕ pŏtēs.

Tē răpŭīt Thēseūs, gĕmĭnās Leūcīppĭdăs īllī;

quārtŭs ĭn ēxēmplīs ‖ ādnŭmĕrābŏr ĕgō.

Troīā clāssĭs ădēst ārmīs īnstrūctă vĭrīsquĕ;

iām făcĭēnt cĕlĕrēs ‖ rēmŭs ĕt aūră vĭās.

Ībīs Dārdănĭās īngēns rēgīnă pĕr ūrbēs,

tēquĕ nŏvām crēdēt ‖ vūlgŭs ădēssĕ dĕām,

quāquĕ fĕrēs grēssūs, ădŏlēbūnt cīnnămă flāmmaē,

caēsăquĕ sānguĭnĕām ‖ vīctĭmă plāngĕt hŭmūm.

Dōnă pătēr frātrēsque ēt cūm gĕnĕtrīcĕ sŏrōrēs

Īlĭădēsque ōmnēs ‖ tōtăquĕ Troīă dăbīt.

Eī mĭhĭ! pārs ā mē vīx dīcĭtŭr ūllă fŭtūrī;

plūră fĕrēs quām quaē ‖ līttĕră nōstră rĕfērt.

Nēc tū rāptă tĭmē nē nōs fĕră bēllă sĕquāntūr,

cōncĭtĕt ēt vīrēs ‖ Graēcĭă māgnă sŭās.

Tōt prĭŭs ābdūctīs ēcqua ēst rĕpĕtītă pĕr ārmă?

Crēdĕ mĭhī, vānōs ‖ rēs hăbĕt īstă mĕtūs.

Nōmĭnĕ cēpērūnt Ăquĭlōnĭs Ĕrēchthĭdă Thrācēs,

ēt tūta ā bēllō ‖ Bīstŏnĭs ōră fŭīt;

Phāsĭdă pūppĕ nŏvā vēxīt Păgăsaēŭs Ĭāsōn,

laēsă nĕque ēst Cōlchā ‖ Thēssălă tērră mănū;

tē quŏquĕ quī răpŭīt, răpŭīt Mīnōĭdă Thēseūs;

nūllă tămēn Mīnōs ‖ Crētăs ăd ārmă vŏcāt.

Tērrŏr ĭn hīs īpsō māiōr sŏlĕt ēssĕ pĕrīclō;

quaēquĕ tĭmērĕ lĭcēt ‖ pērtĭmŭīssĕ pŭdēt.

Fīngĕ tămēn, sī vīs, īngēns cōnsūrgĕrĕ bēllūm;

ēt mĭhĭ sūnt vīrēs, ‖ ēt mĕă tēlă nŏcēnt.

Nēc mĭnŏr ēst Ăsĭaē quām vēstraē cōpĭă tērraē;

īllă vĭrīs dīvēs, ‖ dīvĕs ăbūndăt ĕquīs.

Nēc plūs Ātrīdēs ănĭmī Mĕnĕlāŭs hăbēbīt

quām Părĭs, aūt ārmīs ‖ āntĕfĕrēndŭs ĕrīt.

Paēnĕ pŭēr caēsīs ābdūcta ārmēntă rĕcēpī

hōstĭbŭs ēt caūsām ‖ nōmĭnĭs īndĕ tŭlī;

paēnĕ pŭēr iŭvĕnēs vărĭō cērtāmĭnĕ vīcī,

īn quĭbŭs Īlĭŏneūs ‖ Dēĭphŏbūsquĕ fŭīt.

Nēvĕ pŭtēs nōn mē nĭsĭ cōmmĭnŭs ēssĕ tĭmēndūm,

fīgĭtŭr īn iūssō ‖ nōstră săgīttă lŏcō.

Nōn pŏtĕs haēc īllī prīmaē dărĕ fāctă iŭvēntaē;

īnstrŭĕre Ātrīdēn ‖ nōn pŏtĕs ārtĕ mĕā.

Ōmnĭă sī dĕdĕrīs, nūmquīd dăbĭs Hēctŏră frātrēm?

Ūnŭs ĭs īnnŭmĕrī ‖ mīlĭtĭs īnstăr ĕrīt.

Quīd vălĕām nēscīs, ēt tē mĕă rōbŏră fāllūnt;

īgnōrās cuī sīs ‖ nūptă fŭtūră vĭrō.

Aūt ĭgĭtūr nūllō bēllī rĕpĕtērĕ tŭmūltū,

aūt cēdēnt Mārtī ‖ Dōrĭcă cāstră mĕō.

Nēc tămĕn īndīgnēr prō tāntā sūmĕrĕ fērrūm

cōniŭgĕ; cērtāmēn ‖ praēmĭă māgnă mŏvēnt.

Tū quŏquĕ, sī dē tē tōtūs cōntēndĕrĭt ōrbīs,

nōmĕn ăb aētērnā ‖ pōstĕrĭtātĕ fĕrēs;

spē mŏdŏ nōn tĭmĭdā dīs hīnc ēgrēssă sĕcūndīs

ēxĭgĕ cūm plēnā ‖ mūnĕră pāctă fĭdĕ.

Hanc tibi Priamides mitto, Ledaea, salutem,

quae tribui sola te mihi dante potest.

Eloquar an flammae non est opus indice notae

et plus quam uellem iam meus exstat amor?

Ille quidem lateat malim, dum tempora dentur

laetitiae mixtos non habitura metus.

Sed male dissimulo; quis enim celauerit ignem,

lumine qui semper proditur ipse suo?

Si tamen exspectas uocem quoque rebus ut addam,

uror; habes animi nuntia uerba mei.

Parce, precor, fasso nec uultu cetera duro

perlege sed formae conueniente tuae.

Iamque illud gratum est, quod epistula nostra recepta

spem facit hoc recipi me quoque posse modo.

Quae rata sit, nec te frustra promiserit, opto,

hoc mihi quae suasit, mater Amoris, iter.

Namque ego diuino monitu (ne nescia pecces)

aduehor et coepto non leue numen adest.

Praemia magna quidem sed non indebita posco;

pollicita est thalamo te Cytherea meo.

Hac duce Sigeo dubias a litore feci

longa Phereclea per freta puppe uias;

illa dedit faciles auras uentosque secundos;

in mare nimirum ius habet orta mari.

Perstet et ut pelagi, sic pectoris adiuuet aestum;

deferat in portus et mea uota suos.

Attulimus flammas, non hic inuenimus, illas;

hae mihi tam longae causa fuere uiae.

Nam neque tristis hiemps neque nos huc appulit error;

Taenaris est classi terra petita meae.

Nec me crede fretum merces portante carina

findere (quas habeo, di tueantur opes!)

Nec uenio Graias ueluti spectator ad urbes

(oppida sunt regni diuitiora mei);

te peto, quam pepigit lecto Venus aurea nostro;

te prius optaui quam mihi nota fores;

ante tuos animo uidi quam lumine uultus;

prima fuit uultus nuntia fama tui.

Nec tamen est mirum, si, sicut oportet, ab arcu

missilibus telis eminus ictus amo;

sic placuit fatis; quae ne conuellere temptes,

accipe cum uera dicta relata fide.

Matris adhuc utero partu remorante tenebar

(iam grauidus iusto pondere uenter erat);

illa sibi ingentem uisa est sub imagine somni

flammiferam pleno reddere uentre facem.

Territa consurgit metuendaque noctis opacae

uisa seni Priamo, uatibus ille refert;

arsurum Paridis uates canit Ilion igni;

pectoris, ut nunc est, fax fuit illa mei.

Forma uigorque animi, quamuis de plebe uidebar,

indicium tectae nobilitatis erat.

Est locus in mediis nemorosae uallibus Idae

deuius et piceis ilicibusque frequens,

qui nec ouis placidae nec amantis saxa capellae,

nec patulo tardae carpitur ore bouis.

Hinc ego Dardaniae muros excelsaque tecta

et freta prospiciens arbore nixus eram.

Ecce pedum pulsu uisa est mihi terra moueri

(uera loquar ueri uix habitura fidem);

constitit ante oculos actus uelocibus alis

atlantis magni Pleionesque nepos

(fas uidisse fuit, fas sit mihi uisa referre)

inque dei digitis aurea uirga fuit,

tresque simul diuae, Venus et cum Pallade Iuno,

graminibus teneros imposuere pedes.

Obstupui, gelidusque comas erexerat horror,

cum mihi: "Pone metum, nuntius ales ait;

arbiter es formae; certamina siste dearum,

uincere quae forma digna sit una duas;"

neue recusarem, uerbis Iouis imperat et se

protinus aetheria tollit in astra uia.

Mens mea conualuit subitoque audacia uenit

nec timui uultu quamque notare meo.

Vincere erant omnes dignae iudexque querebar

non omnes causam uincere posse suam;

sed tamen ex illis iam tunc magis una placebat,

hanc esse ut scires, unde mouetur amor

tantaque uincendi cura est. ingentibus ardent

iudicium donis sollicitare meum.

Regna Iouis coniunx, uirtutem filia iactat:

ipse potens dubito fortis an esse uelim.

Dulce Venus risit: "Ne te, Pari, munera tangant

utraque suspensi plena timoris, ait;

nos dabimus quod ames et pulchrae filia Ledae

ibit in amplexus pulchrior illa tuos."

Dixit et ex aequo donis formaque probata

uictorem caelo rettulit illa pedem.

Interea, sero uersis ad prospera fatis,

regius adgnoscor per rata signa puer.

Laeta domus nato post tempora longa receptost,

addit et ad festos hunc quoque Troia diem;

utque ego te cupio, sic me cupiere puellae;

multarum uotum sola tenere potes.

Nec tantum regum natae petiere ducumque,

sed nymphis etiam curaque amorque fui.

Quas super Oenonen facies mutarer in orbem

nec Priamo est a te dignior ulla nurus.

Sed mihi cunctarum subeunt fastidia, postquam

coniugii spes est, Tyndari, facta tui.

Te uigilans oculis, animo te nocte uidebam,

lumina cum placido uicta sopore iacent.

Quid facies praesens quae nondum uisa placebas?

Ardebam, quamuis hinc procul ignis erat.

Nec potui debere mihi spem longius istam,

caerulea peterem quin mea uota uia.

Troia caeduntur Phrygia pineta securi

quaeque erat aequoreis utilis arbor aquis;

ardua proceris spoliantur Gargara siluis

innumerasque mihi longa dat Ida trabes

fundatura citas flectuntur robora naues,

texitur et costis panda carina suis;

addimus antennas et uela sequentia malis,

accipit et pictos puppis adunca deos;

qua tamen ipse uehor, comitata Cupidine paruo

sponsor coniugii stat dea picta sui.

Imposita est factae postquam manus ultima classi

protinus Aegaeis ire lubebat aquis.

At pater et genetrix inhibent mea uota rogando

propositumque pia uoce morantur iter,

et soror, effusis ut erat, Cassandra, capillis,

cum uellent nostrae iam dare uela rates:

"Quo ruis? exclamat; referes incendia tecum.

Quanta per has nescis flamma petatur aquas!"

Vera fuit uates; dictos inuenimus ignes,

et ferus in molli pectore flagrat amor!

Portubus egredior uentisque ferentibus usus

applicor in terras, Oebali nympha, tuas.

Excipit hospitio uir me tuus; hoc quoque factum

non sine consilio numinibusque deum.

Ille quidem ostendit quidquid Lacedaemone tota

ostendi dignum conspicuumque fuit,

sed mihi laudatam cupienti cernere formam

lumina nil aliud quo caperentur erat.

Vt uidi, obstupui praecordiaque intima sensi

attonitus curis intumuisse nouis.

His similes uultus, quantum reminiscor, habebat

uenit in arbitrium cum Cytherea meum;

si tu uenisses pariter certamen in illud,

in dubium Veneris palma futura fuit.

Magna quidem de te rumor praeconia fecit,

nullaque de facie nescia terra tuast

nec tibi par usquam Phrygia nec solis ab ortu

inter formosas altera nomen habet.

Credis et hoc nobis? minor est tua gloria uero,

famaque de forma paene maligna tuast;

plus hic inuenio quam quod promiserat illa

et tua materia gloria uicta suast.

Ergo arsit merito, qui nouerat omnia, Theseus,

et uisa es tanto digna rapina uiro,

more tuae gentis nitida dum nuda palaestra

ludis et es nudis femina mixta uiris.

Quod rapuit, laudo; miror quod reddidit umquam;

tam bona constanter praeda tenenda fuit.

Ante recessisset caput hoc ceruice cruenta

quam tu de thalamis abstraherere meis.

Tene manus umquam nostrae dimittere uellent!

Tene meo paterer uiuus abire sinu!

Si reddenda fores, aliquid tamen ante tulissem,

nec Venus ex toto nostra fuisset iners;

uel mihi uirginitas esset libata uel illud

quod poterat salua uirginitate rapi.

Da modo te; quae sit Paridi constantia nosces;

flamma rogi flammas finiet una meas.

Praeposui regnis ego te, quae maxima quondam

pollicita est nobis nupta sororque Iouis,

dumque tuo possem circumdare bracchia collo,

contempta est uirtus Pallade dante mihi.

Nec piget aut umquam stulte legisse uidebor;

permanet in uoto mens mea firma suo.

Spem modo ne nostram fieri patiare caducam,

deprecor, o tanto digna labore peti!

Non ego coniugium generosae degener opto,

nec mea, crede mihi, turpiter uxor eris:

Pliada, si quaeres, in nostra gente Iouemque

inuenies, medios ut taceamus auos.

Sceptra parens Asiae, qua nulla beatior orast,

finibus immensis uix obeunda tenet.

Innumeras urbes atque aurea tecta uidebis

quaeque suos dices templa decere deos.

Ilion aspicies firmataque turribus altis

moenia, Phoebeae structa canore lyrae.

Quid tibi de turba narrem numeroque uirorum?

Vix populum tellus sustinet illa suum.

Occurrent denso tibi Troades agmine matres

nec capient Phrygias atria nostra nurus.

O quotiens dices "quam pauper Achaia nostrast!"

Vna domus quaeuis urbis habebit opes.

Nec mihi fas fuerit Sparten contemnere uestram;

in qua tu nata es, terra beata mihist;

parca sed est Sparte, tu cultu diuite digna;

ad talem formam non facit iste locus;

hanc faciem largis sine fine paratibus uti

deliciisque decet luxuriare nouis.

Cum uideas cultus nostra de gente uirorum,

qualem Dardanias credis habere nurus?

Da modo te facilem nec dedignare maritum,

rure Therapnaeo nata puella, Phrygem.

Phryx erat et nostro genitus de sanguine, qui nunc

cum dis potando nectare miscet aquas.

Phryx erat Aurorae coniunx; tamen abstulit illum

extremum Noctis quae dea finit iter.

Phryx etiam Anchises, uolucrum cui mater Amorum

gaudet in Idaeis concubuisse iugis.

Nec, puto, conlatis forma Menelaus et annis

iudice te nobis anteferendus erit.

Non dabimus certe socerum tibi clara fugantem

lumina, qui trepidos a dape uertat equos,

nec Priamo pater est soceri de caede cruentus

et qui Myrtoas crimine signat aquas,

nec proauo Stygia nostro captantur in unda

poma nec in mediis quaeritur umor aquis.

Quid tamen hoc refert? si te tenet ortus ab illis,

cogitur huic domui Iuppiter esse socer.

Heu facinus! totis indignus noctibus ille

te tenet amplexu perfruiturque tuo;

at mihi conspiceris posita uix denique mensa,

multaque, quae laedant, hoc quoque tempus habet.

Hostibus eueniant conuiuia talia nostris,

experior posito qualia saepe mero.

Paenitet hospitii, cum me spectante lacertos

imponit collo rusticus iste tuo.

Rumpor et inuidia (quidni tandem omnia narrem?)

membra superiecta cum tua ueste fouet.

Oscula cum uero coram non dura daretis,

ante oculos posui pocula sumpta meos;

lumina demitto, cum te tenet artius ille,

crescit et inuito lentus in ore cibus.

Saepe dedi gemitus et te, lasciua, notaui

in gemitu risum non tenuisse meo;

saepe mero uolui flammam compescere, at illa

creuit et ebrietas ignis in igne fuit,

multaque ne uideam, uersa ceruice recumbo,

sed reuocas oculos protinus ipsa meos.

Quid faciam, dubito; dolor est meus illa uidere

sed dolor a facie maior abesse tua.

Qua licet et possum, luctor celare furorem,

sed tamen apparet dissimulatus amor.

Nec tibi uerba damus; sentis mea uulnera, sentis.

Atque utinam soli sint ea nota tibi!

A! quotiens lacrimis uenientibus ora reflexi,

ne causam fletus quaereret ille mei.

A! quotiens aliquem narraui potus amorem,

ad uultus referens singula uerba tuos,

indiciumque mei ficto sub nomine feci!

Ille ego, si nescis, uerus amator eram.

Quin etiam, ut possem uerbis petulantius uti,

non semel ebrietas est simulata mihi.

Prodita sunt, memini, tunica tua pectora laxa

atque oculis aditum nuda dedere meis,

pectora uel puris niuibus uel lacte tuamque

complexo matrem candidiora Ioue;

dum stupeo uisis (nam pocula forte tenebam),

tortilis a digitis excidit ansa meis.

Oscula si natae dederas, ego protinus illa

Hermiones tenero laetus ab ore tuli.

Et modo cantabam ueteres resupinus amores,

et modo per nutum signa tegenda dabam;

et comitum primas, Clymenen Aethramque, tuarum

ausus sum blandis nuper adire sonis,

quae mihi non aliud quam formidare locutae

orantis medias deseruere preces.

Di facerent pretium magni certaminis esses,

teque suo posset uictor habere toro,

ut tulit Hippomenes Schoeneida praemia cursus,

uenit ut in Phrygios Hippodamia sinus,

ut ferus Alcides Acheloia cornua fregit,

dum petit amplexus, Deianira, tuos;

nostra per has leges audacia fortior isset,

teque mei scires esse laboris opus.

Nunc mihi nil superest, nisi te, formosa, precari

amplectique tuos, si patiare, pedes.

O decus, o praesens geminorum gloria fratrum,

o Ioue digna uiro, ni Ioue nata fores,

aut ego Sigeos repetam te coniuge portus,

aut hic Taenaria contegar exul humo.

Non mea sunt summa leuiter districta sagitta

pectora; descendit uulnus ad ossa meum.

Hoc mihi (nam repeto) fore ut a caeleste sagitta

figar, erat uerax uaticinata soror.

Parce datum fatis, Helene, contemnere amorem.

Sic habeas faciles in tua uota deos!

Multa quidem subeunt, sed coram ut plura loquamur,

excipe me lecto nocte silente tuo.

An pudet et metuis Venerem temerare maritam

castaque legitimi fallere iura tori?

A! nimium simplex Helene, ne rustica dicam,

hanc faciem culpa posse carere putas?

Aut faciem mutes aut sis non dura necessest;

lis est cum forma magna pudicitiae.

Iuppiter his gaudet, gaudet Venus aurea furtis;

haec tibi nempe patrem furta dedere Iouem.

Vix fieri, si sunt uires in semine auorum,

et Iouis et Ledae filia, casta potes.

Casta tamen tum sis, cum te mea Troia tenebit,

et tua sim, quaeso, crimina solus ego;

nunc ea peccemus, quae corriget hora iugalis,

si modo promisit non mihi uana Venus.

Sed tibi et hoc suadet rebus, non uoce maritus,

neue sui furtis hospitis obstet, abest.

Non habuit tempus, quo Cresia regna uideret,

aptius (o mira calliditate uirum!)

Cessit et "Idaei mando tibi, dixit iturus,

curam pro nobis hospitis, uxor, agas."

Neclegis absentis, testor, mandata mariti;

cura tibi non est hospitis ulla tui.

Huncine tu speras hominem sine pectore dotes

posse satis formae, Tyndari, nosse tuae?

Falleris; ignorat, nec si bona magna putaret,

quae tenet, externo crederet illa uiro.

Vt te nec mea uox nec te meus incitet ardor,

cogimur ipsius commoditate frui,

aut erimus stulti, sic ut superemus et ipsum,

si tam securum tempus abibit iners.

Paene suis ad te manibus deducit amantem;

utere mandatis simplicitate uiri.

Sola iaces uiduo tam longa nocte cubili,

in uiduo iaceo solus et ipse toro:

te mihi meque tibi communia gaudia iungant,

candidior medio nox erit illa die.

Tunc ego iurabo quaeuis tibi numina meque

astringam uerbis in sacra iura tuis;

tunc ego, si non est fallax fiducia nostra,

efficiam praesens ut mea regna petas.

Si pudet et metuis ne me uideare secuta,

ipse reus sine te criminis huius ero.

Nam sequar Aegidae factum fratrumque tuorum;

exemplo tangi non propiore potes.

Te rapuit Theseus, geminas Leucippidas illi;

quartus in exemplis adnumerabor ego.

Troia classis adest armis instructa uirisque;

iam facient celeres remus et aura uias.

Ibis Dardanias ingens regina per urbes,

teque nouam credet uulgus adesse deam,

quaque feres gressus, adolebunt cinnama flammae,

caesaque sanguineam uictima planget humum.

Dona pater fratresque et cum genetrice sorores

Iliadesque omnes totaque Troia dabit.

Ei mihi! pars a me uix dicitur ulla futuri;

plura feres quam quae littera nostra refert.

Nec tu rapta time ne nos fera bella sequantur,

concitet et uires Graecia magna suas.

Tot prius abductis ecqua est repetita per arma?

Crede mihi, uanos res habet ista metus.

Nomine ceperunt Aquilonis Erechthida Thraces,

et tuta a bello Bistonis ora fuit;

Phasida puppe noua uexit Pagasaeus Iason,

laesa neque est Colcha Thessala terra manu;

te quoque qui rapuit, rapuit Minoida Theseus;

nulla tamen Minos Cretas ad arma uocat.

Terror in his ipso maior solet esse periclo;

quaeque timere licet pertimuisse pudet.

Finge tamen, si uis, ingens consurgere bellum;

et mihi sunt uires, et mea tela nocent.

Nec minor est Asiae quam uestrae copia terrae;

illa uiris diues, diues abundat equis.

Nec plus Atrides animi Menelaus habebit

quam Paris, aut armis anteferendus erit.

Paene puer caesis abducta armenta recepi

hostibus et causam nominis inde tuli;

paene puer iuuenes uario certamine uici,

in quibus Ilioneus Deiphobusque fuit.

Neue putes non me nisi comminus esse timendum,

figitur in iusso nostra sagitta loco.

Non potes haec illi primae dare facta iuuentae;

instruere Atriden non potes arte mea.

Omnia si dederis, numquid dabis Hectora fratrem?

Vnus is innumeri militis instar erit.

Quid ualeam nescis, et te mea robora fallunt;

ignoras cui sis nupta futura uiro.

Aut igitur nullo belli repetere tumultu,

aut cedent Marti Dorica castra meo.

Nec tamen indigner pro tanta sumere ferrum

coniuge; certamen praemia magna mouent.

Tu quoque, si de te totus contenderit orbis,

nomen ab aeterna posteritate feres;

spe modo non timida dis hinc egressa secundis

exige cum plena munera pacta fide.