Haue, mi Torani, frater carissime. Epigramma, quod extra ordinem paginarum est, ad Stertinium clarissimum uirum scripsimus, qui imaginem meam ponere in bibliotheca sua uoluit. De quo scribendum tibi putaui, ne ignorares Auitus iste quis uocaretur. Vale et para hospitium.
Nōtĕ, lĭcēt nōlīs, sūblīmī pēctŏrĕ vātēs,
cuī rĕfĕrēt sērūs ‖ praēmĭă dīgnă cĭnīs,
hōc tĭbĭ sūb nōstrā brĕvĕ cārmĕn ĭmāgĭnĕ vīvāt,
quām nōn ōbscūrīs ‖ iūngĭs, Ăvītĕ, vĭrīs:
"Īlle ĕgŏ sūm nūllī nūgārūm laūdĕ sĕcūndūs,
quēm nōn mīrārīs ‖ sēd pŭtŏ, lēctŏr, ămās.
Māiōrēs māiōră sŏnēnt: mĭhĭ pārvă lŏcūtō
sūffĭcĭt īn vēstrās ‖ saēpĕ rĕdīrĕ mănūs".
I
Dūm Iānŭs hĭĕmēs, Dŏmĭtĭānŭs aūtūmnōs,
Aūgūstŭs ānnīs cōmmŏdābĭt aēstātēs,
dūm grāndĕ fămŭlī nōmĕn ādsĕrēt Rhēnī
Gērmānĭcārūm māgnă lūx Kălēndārūm,
Tārpēiă sūmmī sāxă dūm pătrīs stābūnt,
dūm vōcĕ sūpplēx dūmquĕ tūrĕ plācābīt
mātrōnă dīvaē dūlcĕ Iūlĭaē nūmēn:
mănēbĭt āltūm Flāvĭaē dĕcūs gēntīs
cūm sōle ĕt āstrīs cūmquĕ lūcĕ Rōmānā.
Īnvīctă quīdquīd cōndĭdīt mănūs, caēli ēst.
II
Paūpĕr ămīcĭtĭaē cūm sīs, Lŭpĕ, nōn ĕs ămīcaē
ēt quĕrĭtūr dē tē ‖ mēntŭlă sōlă nĭhīl.
Īllă sĭlīgĭnĕīs pīnguēscĭt ădūltĕră cūnnīs,
cōnvīvām pāscīt ‖ nīgră fărīnă tŭūm.
Īncēnsūm nīvēs dŏmĭnaē Sētīnă lĭquāntūr,
nōs bĭbĭmūs Cōrsī ‖ pūllă vĕnēnă cădī;
ēmptă tĭbī nōx ēst fūndīs nōn tōtă pătērnīs,
nōn sŭă dēsērtūs ‖ rūră sŏdālĭs ărāt;
splēndĕt Ĕrŷthraēīs pērlūcĭdă moēchă lăpīllīs,
dūcĭtŭr āddīctūs, ‖ tē fŭtŭēntĕ, clĭēns;
ōctŏ Sўrīs sūffūltă dătūr lēctīcă pŭēllaē,
nūdūm sāndăpĭlaē ‖ pōndŭs ămīcŭs ĕrīt.
Ī nūnc ēt mĭsĕrōs, Cўbĕlē, praēcīdĕ cĭnaēdōs:
haēc ĕrăt, haēc cūltrīs ‖ mēntŭlă dīgnă tŭīs.
III
Quāntūm iām sŭpĕrīs, Caēsār, caēlōquĕ dĕdīstī
sī rĕpĕtās ēt sī ‖ crēdĭtŏr ēssĕ vĕlīs,
grāndĭs ĭn aēthĕrĭō lĭcĕt aūctĭŏ fīăt Ŏlŷmpō
cōgāntūrquĕ dĕī ‖ vēndĕrĕ quīdquĭd hăbēnt,
cōntūrbābĭt Ătlāns ēt nōn ĕrĭt ūncĭă tōtă
dēcīdāt tēcūm ‖ quā pătĕr īpsĕ dĕūm:
prō Căpĭtōlīnīs quĭd ĕnīm tĭbĭ sōlvĕrĕ tēmplīs,
quīd prō Tārpēiaē ‖ frōndĭs hŏnōrĕ pŏtēst?
Quīd prō cūlmĭnĭbūs gĕmĭnīs mātrōnă Tŏnāntīs?
Pāllădă praētĕrĕō: ‖ rēs ăgĭt īllă tŭās.
Quīd lŏquăr Ālcīdēn Phoēbūmquĕ pĭōsquĕ Lăcōnās?
Āddĭtă quīd Lătĭō ‖ Flāvĭă tēmplă pŏlō?
Ēxspēctēs ēt sūstĭnĕās, Aūgūstĕ, nĕcēsse ēst:
nām tĭbĭ quōd sōlvāt ‖ nōn hăbĕt ārcă Iŏvīs.
IV
Aūrĕŏlīs fŭtŭī cūm pōssīt Gāllă dŭōbūs
ēt plūs quām fŭtŭī, ‖ sī tŏtĭdem āddĭdĕrīs:
aūrĕŏlōs ā tē cūr āccĭpĭt, Aēschўlĕ, dēnōs?
Nōn fēllāt tāntī ‖ Gāllă. Quĭd ērgŏ? Tăcēt.
V (VI)
Tĭbĭ, sūmmĕ Rhēnī dŏmĭtŏr ēt părēns ōrbīs,
pŭdīcĕ prīncēps, grātĭās ăgūnt ūrbēs:
pŏpŭlōs hăbēbūnt; părĕrĕ iām scĕlūs nōn ēst.
Nōn puer avari sectus arte mangonis
vĭrīlĭtātīs dāmnă maērĕt ērēptaē,
nēc quām sŭpērbūs cōnpŭtēt stĭpēm lēnŏ
dāt prōstĭtūtō mĭsĕră mātĕr īnfāntī.
Quĭ nēc cŭbīlī fŭĕrăt āntĕ tē quōndām,
pŭdŏr ēssĕ pēr tĕ coēpĭt ēt lŭpānārī.
VI (VII)
Dīcĕrĕ dē Lĭbўcīs rĕdŭcī tĭbĭ gēntĭbŭs, Āfēr,
cōntĭnŭīs vŏlŭī ‖ quīnquĕ dĭēbŭs Hăvē:
"Nōn văcăt" aūt "dōrmīt" dīctum ēst bīs tērquĕ rĕvērsō.
Iām sătĭs ēst: nōn vīs, ‖ Āfĕr, hăvērĕ: vălē.
VII (VIII)
Tāmquām pārvă fŏrēt sēxūs īniūrĭă nōstrī
foēdāndōs pŏpŭlō ‖ prōstĭtŭīssĕ mărēs,
iām cūnaē lēnōnĭs ĕrānt, ŭt ăb ūbĕrĕ rāptūs
sōrdĭdă vāgītū ‖ pōscĕrĕt aēră pŭēr:
īnmātūră dăbānt īnfāndās cōrpŏră poēnās.
Nōn tŭlĭt Aūsŏnĭūs ‖ tālĭă mōnstră pătēr,
īdēm quī tĕnĕrīs nūpēr sūccūrrĭt ĕphēbīs,
nē făcĕrēt stĕrĭlēs ‖ saēvă lĭbīdŏ vĭrōs.
Dīlēxērĕ prĭūs pŭĕrī iŭvĕnēsquĕ sĕnēsquĕ,
āt nūnc īnfāntēs ‖ tē quŏquĕ, Caēsăr, ămānt.
VIII (IX)
Nīl tĭbĭ lēgāvīt Făbĭūs, Bīthŷnĭcĕ, cuī tū
ānnŭă, sī mĕmĭnī, ‖ mīlĭă sēnă dăbās.
Plūs nūllī dĕdĭt īllĕ: quĕrī, Bīthŷnĭcĕ, nōlī:
ānnŭă lēgāvīt ‖ mīlĭă sēnă tĭbī.
IX (X)
Cēnēs, Cānthărĕ, cūm fŏrīs lĭbēntēr,
clāmās ēt mălĕdīcĭs ēt mĭnārīs.
Dēpōnās ănĭmōs trŭcēs mŏnēmūs:
lībēr nōn pŏtĕs ēt gŭlōsŭs ēssĕ.
X (V)
Nūbĕrĕ vīs Prīscō: nōn mīrōr, Paūlă; săpīstī.
dūcĕrĕ tē nōn vūlt ‖ Prīscŭs: ĕt īllĕ săpīt.
XI
Nōmēn cūm vĭŏlīs rŏsīsquĕ nātūm,
quō pārs ōptĭmă nōmĭnātŭr ānnī,
Hŷblām quōd săpĭt Āttĭcōsquĕ flōrēs,
quōd nīdōs ŏlĕt ālĭtīs sŭpērbaē;
nōmēn nēctărĕ dūlcĭūs bĕātō,
quō māllēt Cўbĕlēs pŭēr vŏcārī
ēt quī pōcŭlă tēmpĕrāt Tŏnāntī,
quōd sī Pārrhăsĭā sŏnēs ĭn aūlā,
rēspōndēnt Vĕnĕrēs Cŭpīdĭnēsquĕ;
nōmēn nōbĭlĕ, mōllĕ, dēlĭcātūm
vērsū dīcĕrĕ nōn rŭdī vŏlēbām:
sēd tū sŷllăbă cōntŭmāx rĕbēllās.
Dīcūnt Ēiărĭnōn tămēn pŏētaē,
sēd Graēcī quĭbŭs ēst nĭhīl nĕgātūm
ēt quōs Ārĕs Ărēs dĕcēt sŏnārĕ:
nōbīs nōn lĭcĕt ēssĕ tām dĭsērtīs
quī Mūsās cŏlĭmūs sĕvērĭōrēs.
XII (XIII)
Nōmĕn hăbēs tĕnĕrī quōd tēmpŏră nūncŭpăt ānnī,
cūm brĕvĕ Cēcrŏpĭaē ‖ vēr pŏpŭlāntŭr ăpēs:
nōmĕn Ăcīdălĭā mĕrŭīt quŏd hărūndĭnĕ pīngī,
quōd Cўthĕrēĭ sŭā ‖ scrībĕrĕ gaūdĕt ăcū;
nōmĕn Ĕrŷthraēīs quōd līttĕră fāctă lăpīllīs,
gēmmă quŏd Hēlĭădūm ‖ pōllĭcĕ trītă nŏtēt;
quōd pīnnā scrībēntĕ grŭēs ād sīdĕră tōllānt;
quōd dĕcĕt īn sōlā ‖ Caēsărĭs ēssĕ dŏmō.
XIII (XII)
Sī dărĕt aūtūmnūs mĭhĭ nōmĕn, Ŏpōrĭnŏs ēssēm,
hōrrĭdă sī brūmaē ‖ sīdĕră, Chīmĕrĭnōs;
dīctŭs ăb aēstīvō Thĕrĭnōs tĭbĭ mēnsĕ vŏcārēr:
tēmpŏră cuī nōmēn ‖ vērnă dĕdērĕ quĭs ēst?
XIV
Hūnc quēm mēnsă tĭbī, quēm cēnă părāvĭt ămīcūm
ēssĕ pŭtās fīdaē ‖ pēctŭs ămīcĭtĭaē?
Āprum ămăt ēt mūllōs ēt sūmĕn ĕt ōstrĕă, nōn tē.
Tām bĕnĕ sī cēnēm, ‖ nōstĕr ămīcŭs ĕrīt.
XV
Īnscrīpsīt tŭmŭlīs sēptēm scĕlĕrātă vĭrōrūm
"Sē fēcīssē" Chloē. ‖ Quīd pŏtĕ sīmplĭcĭūs?
XVI
Cōnsĭlĭūm fōrmaē spĕcŭlūm dūlcīsquĕ căpīllōs
Pērgămĕō pŏsŭīt ‖ dōnă săcrātă dĕō
īllĕ pŭēr tōtā dŏmĭnō grātīssĭmŭs aūlā,
nōmĭnĕ quī sīgnāt ‖ tēmpŏră vērnă sŭō.
Fēlīx quaē tālī cēnsētūr mūnĕrĕ tēllūs!
Nēc Gănўmēdēās ‖ māllĕt hăbērĕ cŏmās.
XVII
Lātōnaē vĕnĕrāndĕ nĕpōs, quī mītĭbŭs hērbīs
Pārcārum ēxōrās ‖ pēnsă brĕvēsquĕ cŏlōs,
hōs tĭbĭ laūdātōs dŏmĭnō, rătă vōtă, căpīllōs
īllĕ tŭūs Lătĭā ‖ mīsĭt ăb ūrbĕ pŭēr;
āddĭdĭt ēt nĭtĭdūm sācrātīs crīnĭbŭs ōrbēm,
quō fēlīx făcĭēs ‖ iūdĭcĕ tūtă fŭīt.
Tū iŭvĕnālĕ dĕcūs sērvā, nē pūlchrĭŏr īllĕ
īn lōngā fŭĕrīt ‖ quām brĕvĭōrĕ cŏmā.
XVIII
Ēst mĭhĭ - sītquĕ prĕcōr lōngūm tē praēsĭdĕ, Caēsār -
rūs mĭnĭmūm, pārvī ‖ sūnt ĕt ĭn ūrbĕ lărēs.
Sēd dē vāllĕ brĕvī quās dēt sĭtĭēntĭbŭs hōrtīs
cūrvă lăbōrātās ‖ āntlĭă tōllĭt ăquās:
sīccă dŏmūs quĕrĭtūr nūllō sē rōrĕ fŏvērī,
cūm mĭhĭ vīcīnō ‖ Mārcĭă fōntĕ sŏnēt.
Quām dĕdĕrīs nōstrīs, Aūgūstĕ, pĕnātĭbŭs ūndām,
Cāstălĭs haēc nōbīs ‖ aūt Iŏvĭs īmbĕr ĕrīt.
XIX
Laūdās bālnĕă vērsĭbūs trĕcēntīs
cēnāntīs bĕnĕ Pōntĭcī, Săbēllĕ.
Vīs cēnārĕ, Săbēllĕ, nōn lăvārī.
XX
Haēc, quaē tōtă pătēt tĕgĭtūrque ēt mārmŏre ĕt aūrō,
īnfāntīs dŏmĭnī ‖ cōnscĭă tērră fŭīt,
fēlīx ō, quāntīs sŏnŭīt vāgītĭbŭs ēt quās
vīdīt rēptāntīs ‖ sūstĭnŭītquĕ mănūs:
hīc stĕtĕrāt vĕnĕrāndă dŏmūs quaē praēstĭtĭt ōrbī
quōd Rhŏdŏs āstrĭfĕrō, ‖ quōd pĭă Crētă pŏlō.
Cūrētēs tēxērĕ Iŏvēm crĕpĭtāntĭbŭs ārmīs,
sēmĭvĭrī pŏtĕrānt ‖ quālĭă fērrĕ Phrўgēs:
āt tē prōtēxīt sŭpĕrūm pătĕr ēt tĭbĭ, Caēsār,
prō iăcŭlo ēt pārmā ‖ fūlmĕn ĕt aēgĭs ĕrāt.
XXI
Ārtĕmĭdōrŭs hăbēt pŭĕrūm sēd vēndĭdĭt āgrūm;
āgrūm prō pŭĕrō ‖ Cāllĭŏdōrŭs hăbēt.
Dīc ŭtĕr ēx īstīs mĕlĭūs rēm gēssĕrĭt, Aūctĕ:
Ārtĕmĭdōrŭs ămāt, ‖ Cāllĭŏdōrŭs ărāt.
XXII
Crēdĭs ŏb haēc mē, Pāstŏr, ŏpēs fōrtāssĕ rŏgārĕ
prōptēr quaē pŏpŭlūs ‖ crāssăquĕ tūrbă rŏgāt,
ūt Sētīnă mĕōs cōnsūmāt glēbă lĭgōnēs
ēt sŏnĕt īnnŭmĕrā ‖ cōmpĕdĕ Tūscŭs ăgēr;
ūt Maūrī Lĭbўcīs cēntūm stēnt dēntĭbŭs ōrbēs
ēt crĕpĕt īn nōstrīs ‖ aūrĕă lāmnă tŏrīs,
nēc lābrīs nĭsĭ māgnă mĕīs crŷstāllă tĕrāntūr
ēt făcĭānt nīgrās ‖ nōstră Fălērnă nĭvēs;
ūt cănŭsīnātūs nōstrō Sŭrŭs āssĕrĕ sūdēt
ēt mĕă sīt cūltō ‖ sēllă clĭēntĕ frĕquēns;
aēstŭĕt ūt nōstrō mădĭdūs cōnvīvă mĭnīstrō,
quēm pērmūtātūm ‖ nēc Gănўmēdĕ vĕlīs;
ūt lŭtŭlēntă lĭnāt Tўrĭās mĭhĭ mūlă lăcērnās
ēt Māssŷlă mĕūm ‖ vīrgă gŭbērnĕt ĕquūm.
Ēst nĭhĭl ēx īstīs: sŭpĕrōs āc sīdĕră tēstōr.
Ērgŏ quĭd? Ūt dōnēm, ‖ Pāstŏr, ĕt aēdĭfĭcēm.
XXIII
Ō cuī vīrgĭnĕō flāvēscĕrĕ cōntĭgĭt aūrō,
dīc ŭbĭ Pāllădĭūm ‖ sīt tĭbĭ, Cārĕ, dĕcūs.
"Āspĭcĭs ēn dŏmĭnī fūlgēntēs mārmŏrĕ vūltūs?
Vēnĭt ăd hās ūltrō ‖ nōstră cŏrōnă cŏmās".
Ālbānaē līvērĕ pŏtēst pĭă quērcŭs ŏlīvaē,
cīnxĕrĭt īnvīctūm ‖ quōd prĭŏr īllă căpūt.
XXIV
Quīs Pālātīnōs ĭmĭtātŭs ĭmāgĭnĕ vūltūs
Phīdĭăcūm Lătĭō ‖ mārmŏrĕ vīcĭt ĕbūr?
Haēc mūndī făcĭēs, haēc sūnt Iŏvĭs ōră sĕrēnī:
sīc tŏnăt īllĕ dĕūs ‖ cūm sĭnĕ nūbĕ tŏnāt.
Nōn sōlām trĭbŭīt Pāllās tĭbĭ, Cārĕ, cŏrōnām;
ēffĭgĭēm dŏmĭnī, ‖ quām cŏlĭs, īllă dĕdīt.
XXV
"Dāntēm vīnă tŭūm quŏtĭēns āspēxĭmŭs Hŷllūm,
lūmĭnĕ nōs, Āfēr, ‖ tūrbĭdĭōrĕ nŏtās.
Quōd, rŏgŏ, quōd scĕlŭs ēst mōllēm spēctārĕ mĭnīstrūm?
Āspĭcĭmūs sōlēm, ‖ sīdĕră, tēmplă, dĕōs.
Āvērtām vūltūs, tāmquām mĭhĭ pōcŭlă Gōrgōn
pōrrĭgăt ātque ŏcŭlōs ‖ ōrăquĕ nōstră pĕtāt?
Trūx ĕrăt Ālcīdēs, ĕt Hўlān spēctārĕ lĭcēbāt;
lūdĕrĕ Mērcŭrĭō ‖ cūm Gănўmēdĕ lĭcēt.
Sī nōn vīs tĕnĕrōs spēctēt cōnvīvă mĭnīstrōs,
Phīnĕăs īnvītēs, ‖ Āfĕr, ĕt Oēdĭpŏdās.
XXVI
Aūdēt fācūndō quī cārmĭnă mīttĕrĕ Nērvaē,
pāllĭdă dōnābīt ‖ glaūcĭnă, Cōsmĕ, tĭbī,
Paēstānō vĭŏlās ēt cānă lĭgūstră cŏlōnō,
Hŷblaēīs ăpĭbūs ‖ Cōrsĭcă mēllă dăbīt:
sēd tămĕn ēt pārvaē nōnnūlla ēst grātĭă Mūsaē;
āppĕtĭtūr pŏsĭtō ‖ vīlĭs ŏlīvă lŭpō.
Nēc tĭbĭ sīt mīrūm mŏdĭcī quōd cōnscĭă vātīs
iūdĭcĭūm mĕtŭīt ‖ nōstră Thălīă tŭūm:
īpsĕ tŭās ĕtĭām vĕrĭtūs Nĕrŏ dīcĭtŭr aūrēs,
lāscīvūm iŭvĕnīs ‖ cūm tĭbĭ lūsĭt ŏpūs.
XXVII
Cūm dēpĭlātōs, Chrēstĕ, cōlĕōs pōrtēs
ēt vūltŭrīnō mēntŭlām părēm cōllō
ēt prōstĭtūtīs lēvĭūs căpūt cūlīs,
nēc vīvăt ūllŭs īn tŭō pĭlūs crūrĕ,
pūrgēntquĕ saēvaē cānă lābră vōlsēllaē;
Cŭrĭōs, Cămīllōs, Quīntĭōs, Nŭmās, Āncōs,
ēt quīdquĭd ūmquām lēgĭmūs pĭlōsōrūm
lŏquĕrīs sŏnāsquĕ grāndĭbūs mĭnāx vērbīs,
ēt cūm thĕātrīs saēcŭlōquĕ rīxārīs.
Ōccūrrĭt ălĭquĭs īntĕr īstă sī draūcūs,
iām paēdăgōgō lībĕrātŭs ēt cūiūs
rĕfībŭlāvīt tūrgĭdūm făbēr pēnēm,
nŭtū vŏcātūm dūcĭs, ēt pŭdēt fārī
Cătōnĭānā, Chrēstĕ, quōd făcīs līnguā.
XXVIII
Dūlcĕ dĕcūs scaēnaē, lūdōrūm fāmă, Lătīnūs
īlle ĕgŏ sūm, plaūsūs ‖ dēlĭcĭaēquĕ tŭaē,
quī spēctātōrēm pŏtŭī fēcīssĕ Cătōnēm,
sōlvĕrĕ quī Cŭrĭōs ‖ Fābrĭcĭōsquĕ grăvēs.
Sēd nĭhĭl ā nōstrō sūmpsīt mĕă vītă thĕātrō
ēt sōlā tāntūm ‖ scaēnĭcŭs ārtĕ fĕrōr:
nēc pŏtĕrām grātūs dŏmĭnō sĭnĕ mōrĭbŭs ēssĕ:
īntĕrĭūs mēntēs ‖ īnspĭcĭt īllĕ dĕūs.
Vōs mē laūrĭgĕrī părăsītūm dīcĭtĕ Phoēbī,
Rōmă sŭī fămŭlūm ‖ dūm scĭăt ēssĕ Iŏvīs.
XXIX
Saēcŭlă Nēstŏrĕaē pērmēnsă, Phĭlaēnĭ, sĕnēctaē
rāpta ĕs ăd īnfērnās ‖ tām cĭtŏ Dītĭs ăquās?
Eūbŏĭcaē nōndūm nŭmĕrābās lōngă Sĭbŷllaē
tēmpŏră: māiŏr ĕrāt ‖ mēnsĭbŭs īllă trĭbūs.
Heū quaē līnguă sĭlēt! Nōn īllām mīllĕ cătāstaē
vīncēbānt, nēc quaē ‖ tūrbă Sărāpĭn ămāt,
nēc mātūtīnī cīrrātă cătērvă măgīstrī,
nēc quaē Strŷmŏnĭō ‖ dē grĕgĕ rīpă sŏnāt
quaē nūnc Thēssălĭcō lūnām dēdūcĕrĕ rhōmbō,
quaē scĭĕt hōs īllōs ‖ vēndĕrĕ lēnă tŏrōs?
Sīt tĭbĭ tērră lĕvīs mōllīquĕ tĕgārĭs hărēnā,
nē tŭă nōn pōssīnt ‖ ērŭĕre ōssă cănēs.
XXX
Cāppădŏcūm saēvīs Āntīstĭŭs ōccĭdĭt ōrīs
Rūstĭcŭs. Ō trīstī ‖ crīmĭnĕ tērră nŏcēns!
Rēttŭlĭt ōssă sĭnū cārī Nīgrīnă mărītī
ēt quēsta ēst lōngās ‖ nōn sătĭs ēssĕ vĭās;
cūmquĕ dărēt sānctām tŭmŭlīs, quĭbŭs īnvĭdĕt, ūrnām,
vīsă sĭbi ēst rāptō ‖ bīs vĭdŭātă vĭrō.
XXXI
Cūm cŏmĕs Ārctōīs haērērēt Caēsărĭs ārmīs
Vēlĭŭs, hānc Mārtī ‖ prō dŭcĕ vōvĭt ăvēm;
lūnă quătēr bīnōs nōn tōtă pĕrēgĕrăt ōrbēs,
dēbĭtă pōscēbāt ‖ iām sĭbĭ vōtă dĕūs:
īpsĕ sŭās ānsēr prŏpĕrāvīt laētŭs ăd ārās
ēt cĕcĭdīt sānctīs ‖ hōstĭă pārvă fŏcīs.
Ōctŏ vĭdēs pătŭlō pēndērĕ nŏmĭsmătă rōstrō
ālĭtĭs? Haēc ēxtīs ‖ cōndĭtă nūpĕr ĕrānt:
quaē lĭtăt ārgēntō prō tē, nōn sānguĭnĕ, Caēsār,
vīctĭmă iām fērrō ‖ nōn ŏpŭs ēssĕ dŏcēt.
XXXII
Hānc vŏlŏ quaē făcĭlīs, quaē pāllĭŏlātă văgātūr,
hānc vŏlŏ quaē pŭĕrō ‖ iām dĕdĭt āntĕ mĕō,
hānc vŏlŏ quām rĕdĭmīt tōtām dēnārĭŭs āltēr,
hānc vŏlŏ quaē părĭtēr ‖ sūffĭcĭt ūnă trĭbūs.
Pōscēntēm nūmmōs ēt grāndĭă vērbă sŏnāntēm
pōssĭdĕāt crāssaē ‖ mēntŭlă Būrdĭgălaē.
XXXIII
Aūdĭĕrĭs īn quō, Flāccĕ, bālnĕō plaūsūm,
Mărōnĭs īllĭc ēssĕ mēntŭlām scītŏ.
XXXIV
Iūppĭtĕr Īdaēī rīsīt mēndācĭă būstī,
dūm vĭdĕt Aūgūstī ‖ Flāvĭă tēmplă pŏlī,
ātque īntēr mēnsās lārgō iām nēctărĕ fūsūs,
pōcŭlă cūm Mārtī ‖ trādĕrĕt īpsĕ sŭō,
rēspĭcĭēns Phoēbūm părĭtēr Phoēbīquĕ sŏrōrēm,
cūm quĭbŭs Ālcīdēs ‖ ēt pĭŭs Ārcăs ĕrāt:
"Gnōsĭă vōs" īnquīt "nōbīs mŏnŭmēntă dĕdīstīs:
cērnĭtĕ quām plūs sīt ‖ Caēsărĭs ēssĕ pătrēm".
XXXV
Ārtĭbŭs hīs sēmpēr cēnām, Phĭlŏmūsĕ, mĕrērīs,
plūrĭmă dūm fīngīs, ‖ sēd quăsĭ vēră rĕfērs.
Scīs quĭd ĭn Ārsăcĭā Păcŏrūs dēlībĕrĕt aūlā,
Rhēnānām nŭmĕrās ‖ Sārmătĭcāmquĕ mănūm,
vērbă dŭcīs Dācī chārtīs māndātă rĕsīgnās,
vīctrīcĕm laūrūm ‖ quām vĕnĭt āntĕ vĭdēs,
scīs quŏtĭēns Phărĭō mădĕāt Iŏvĕ fūscă Sўēnē,
scīs quŏtă dē Lĭbўcō ‖ lītŏrĕ pūppĭs ĕāt,
cūiŭs Ĭūlēaē căpĭtī nāscāntŭr ŏlīvaē,
dēstĭnĕt aēthĕrĭūs ‖ cuī sŭă sērtă pătēr.
Tōllĕ tŭās ārtēs; hŏdĭē cēnābĭs ăpūd mē
hāc lēge, ūt nārrēs ‖ nīl, Phĭlŏmūsĕ, nŏvī.
XXXVI
Vīdĕrăt Aūsŏnĭūm pŏsĭtō mŏdŏ crīnĕ mĭnīstrūm
Phrŷx pŭĕr, āltĕrĭūs ‖ gaūdĭă nōtă Iŏvīs:
"Quōd tŭŭs ēccĕ sŭō Caēsār pērmīsĭt ĕphēbō
tū pērmīttĕ tŭō, ‖ māxĭmĕ rēctŏr" ăīt;
"iām mĭhĭ prīmă lătēt lōngīs lānūgŏ căpīllīs,
iām tŭă mē rīdēt ‖ Iūnŏ vŏcātquĕ vĭrūm".
Cuī pătĕr aēthĕrĭūs "Pŭĕr ō dūlcīssĭmĕ", dīxīt,
"nōn ĕgŏ quōd pōscīs, ‖ rēs nĕgăt īpsă tĭbī:
Caēsăr hăbēt nōstēr sĭmĭlīs tĭbĭ mīllĕ mĭnīstrōs
tāntăquĕ sīdĕrĕōs ‖ vīx căpĭt aūlă mărēs;
āt tĭbĭ sī dĕdĕrīt vūltūs cŏmă tōnsă vĭrīlēs,
quīs mĭhĭ quī nēctār ‖ mīscĕăt āltĕr ĕrīt"?
XXXVII
Cūm sīs īpsă dŏmī mĕdĭāque ōrnērĕ Sŭbūrā,
fīānt ābsēntēs ‖ ēt tĭbĭ, Gāllă, cŏmaē,
nēc dēntēs ălĭtēr quām Sērĭcă nōctĕ rĕpōnās,
ēt iăcĕās cēntūm ‖ cōndĭtă pŷxĭdĭbūs,
nēc tēcūm făcĭēs tŭă dōrmĭăt, īnnŭĭs īllō
quōd tĭbĭ prōlātum ēst ‖ mānĕ sŭpērcĭlĭō,
ēt tē nūllă mŏvēt cānī rĕvĕrēntĭă cūnnī,
quēm pŏtĕs īntĕr ăvōs ‖ iām nŭmĕrārĕ tŭōs.
Prōmīttīs sēscēntă tămēn; sēd mēntŭlă sūrda ēst,
ēt sīt lūscă lĭcēt, ‖ tē tămĕn īllă vĭdēt.
XXXVIII
Sūmmă lĭcēt vēlōx, Ăgăthīnĕ, pĕrīcŭlă lūdās,
nōn tămĕn ēffĭcĭēs ‖ ūt tĭbĭ pārmă cădāt.
Nōlēntēm sĕquĭtūr tĕnŭīsquĕ rĕvērsă pĕr aūrās
vēl pĕdĕ vēl tērgō, ‖ crīnĕ vĕl ūnguĕ sĕdēt;
lūbrĭcă Cōrўcĭō quāmvīs sīnt pūlpĭtă nīmbō
ēt răpĭānt cĕlĕrēs ‖ vēlă nĕgātă Nŏtī,
sēcūrōs pŭĕrī nēglēctă pĕrāmbŭlăt ārtūs,
ēt nŏcĕt ārtĭfĭcī ‖ vēntŭs ĕt ūndă nĭhīl.
Ūt pēccārĕ vĕlīs, cūm fēcĕrĭs ōmnĭă, fāllī
nōn pŏtĕs: ārte ŏpŭs ēst ‖ ūt tĭbĭ pārmă cădāt.
XXXIX
Prīmă Pălātīnō lūx ēst haēc ōrtă Tŏnāntī,
ōptāssēt Cўbĕlē ‖ quā pĕpĕrīssĕ Iŏvēm;
hāc ēt sānctă mĕī gĕnĭta ēst Caēsōnĭă Rūfī:
plūs dēbēt mātrī ‖ nūllă pŭēllă sŭaē.
Laētātūr gĕmĭnā vōtōrūm sōrtĕ mărītūs,
cōntĭgĭt hūnc īllī ‖ quōd bĭs ămārĕ dĭēm.
XL
Tārpeīās Dĭŏdōrŭs ād cŏrōnās
Rōmām cūm pĕtĕrēt Phărō rĕlīctā,
vōvīt prō rĕdĭtū vĭrī Phĭlaēnīs
īllām līngĕrĕt ūt pŭēllă sīmplēx
quām cāstaē quŏquĕ dīlĭgūnt Săbīnaē.
Dīspērsā rătĕ trīstĭbūs prŏcēllīs
mērsūs flūctĭbŭs ōbrŭtūsquĕ pōntō
ād vōtūm Dĭŏdōrŭs ēnătāvīt.
Ō tārdūs nĭmĭs ēt pĭgēr mărītūs!
Hōc īn lītŏrĕ sī pŭēllă vōtūm
fēcīssēt mĕă, prōtĭnūs rĕdīssēm.
XLI
Pōntĭcĕ, quōd nūmquām fŭtŭīs, sēd paēlĭcĕ laēvā
ūtĕrĭs ēt Vĕnĕrī ‖ sērvĭt ămīcă mănūs,
hōc nĭhĭl ēssĕ pŭtās? Scĕlŭs ēst, mĭhĭ crēdĕ, sĕd īngēns,
quāntūm vīx ănĭmō ‖ cōncĭpĭs īpsĕ tŭō.
Nēmpĕ sĕmēl fŭtŭīt, gĕnĕrārĕt Hŏrātĭŭs ūt trēs;
Mārs sĕmĕl, ūt gĕmĭnōs ‖ Īlĭă cāstă dărēt.
Ōmnĭă pērdĭdĕrāt sī māstūrbātŭs ŭtērquĕ
māndāssēt mănĭbūs ‖ gaūdĭă foēdă sŭīs.
Īpsām crēdĕ tĭbī nātūrām dīcĕrĕ rērūm:
"Īstūd quōd dĭgĭtīs, ‖ Pōntĭcĕ, pērdĭs, hŏmo ēst".
XLII
Cāmpīs dīvĕs Ăpōllŏ sīc Mўrīnīs,
sīc sēmpēr sĕnĭbūs frŭārĕ cŷcnīs,
dōctaē sīc tĭbĭ sērvĭānt sŏrōrēs
nēc Dēlphīs tŭă mēntĭātŭr ūllī,
sīc Pālātĭă tē cŏlānt ămēntquĕ:
bīs sēnōs cĭtŏ tē rŏgāntĕ fāscēs
dēt Stēllaē bŏnŭs ādnŭātquĕ Caēsār.
Fēlīx tūnc ĕgŏ dēbĭtōrquĕ vōtī
cāsūrūm tĭbĭ rūstĭcās ăd ārās
dūcām cōrnĭbŭs aūrĕīs iŭvēncūm.
Nāta ēst hōstĭă, Phoēbĕ; quīd mŏrārīs?
XLIII
Hīc quī dūră sĕdēns pōrrēctō sāxă lĕōnĕ
mītĭgăt, ēxĭgŭō ‖ māgnŭs ĭn aērĕ dĕūs,
quaēquĕ tŭlīt spēctāt rĕsŭpīnō sīdĕră vūltū,
cūiūs laēvă călēt ‖ rōbŏrĕ, dēxtră mĕrō:
nōn ēst fāmă rĕcēns nēc nōstrī glōrĭă caēlī;
nōbĭlĕ Lŷsīppī ‖ mūnŭs ŏpūsquĕ vĭdēs.
Hōc hăbŭīt nūmēn Pēllaēī mēnsă tўrānnī,
quī cĭtŏ pērdŏmĭtō ‖ vīctŏr ĭn ōrbĕ iăcēt;
hūnc pŭĕr ād Lĭbўcās iūrāvĕrăt Hānnĭbăl ārās;
iūssĕrăt hīc Sūllām ‖ pōnĕrĕ rēgnă trŭcēm.
Ōffēnsūs vărĭaē tŭmĭdīs tērrōrĭbŭs aūlaē
prīvātōs gaūdēt ‖ nūnc hăbĭtārĕ lărēs,
ūtquĕ fŭīt quōndām plăcĭdī cōnvīvă Mŏlōrchī,
sīc vŏlŭīt dōctī ‖ Vīndĭcĭs ēssĕ dĕūs.
XLIV
Ālcīdēn mŏdŏ Vīndĭcīs rŏgābām
ēssēt cūiŭs ŏpūs lăbōrquĕ fēlīx.
Rīsīt, nām sŏlĕt hōc, lĕvīquĕ nūtū
"Graēcē nūmquĭd" ăīt "pŏētă nēscīs?
Īnscrīpta ēst băsĭs īndĭcātquĕ nōmēn".
Lŷsīppoū lĕgŏ, Phīdĭaē pŭtāvī.
XLV
Mīlĕs Hўpērbŏrĕōs mŏdŏ, Mārcēllīnĕ, trĭōnēs
ēt Gĕtĭcī tŭlĕrās ‖ sīdĕră pīgră pŏlī:
ēccĕ Prŏmēthēī rūpēs ēt fābŭlă mōntīs
quām prŏpĕ sūnt ŏcŭlīs ‖ nūnc ădĕūndă tŭīs!
Vīdĕrĭs īnmēnsīs cūm cōnclāmātă quĕrēlīs
sāxă sĕnīs, dīcēs ‖ "Dūrĭŏr īpsĕ fŭīt".
Ēt lĭcĕt haēc āddās: "Pŏtŭīt quī tālĭă fērrĕ,
hūmānūm mĕrĭtō ‖ fīnxĕrăt īllĕ gĕnūs".
XLVI
Gēllĭŭs aēdĭfĭcāt sēmpēr: mŏdŏ līmĭnă pōnīt,
nūnc fŏrĭbūs clāvēs ‖ āptăt ĕmītquĕ sĕrās,
nūnc hās, nūnc īllās rĕfĭcīt mūtātquĕ fĕnēstrās:
dūm tāntum aēdĭfĭcēt, ‖ quīdlĭbĕt īllĕ făcīt,
ōrāntī nūmmōs ūt dīcĕrĕ pōssĭt ămīcō
ūnum īllūd vērbūm ‖ Gēllĭŭs "Aēdĭfĭcō".
XLVII
Dēmŏcrĭtōs, Zēnōnăs ĭnēxplĭcĭtōsquĕ Plătōnās
quīdquĭd ĕt hīrsūtīs ‖ squālĕt ĭmāgĭnĭbūs,
sīt quăsĭ Pŷthăgŏraē lŏquĕrīs sūccēssŏr ĕt hērēs.
Praēpēndēt sānē ‖ nēc tĭbĭ bārbă mĭnōr:
sēd, quŏd ĕt hīrcōsīs sērum ēst ēt tūrpĕ pĭlōsīs,
īn mōllī rĭgĭdām ‖ clūnĕ lĭbēntĕr hăbēs.
Tū, quī sēctārūm caūsās ēt pōndĕră nōstī,
dīc mĭhĭ, pērcīdī, ‖ Pānnўchĕ, dōgmă quŏd ēst?
XLVIII
Hērēdēm cūm mē pārtīs tĭbĭ, Gārrĭcĕ, quārtaē
pēr tŭă iūrārēs ‖ sācră căpūtquĕ tŭūm,
crēdĭdĭmūs - quĭs ĕnīm dāmnēt sŭă vōtă lĭbēntēr? -
ēt spēm mūnĕrĭbūs ‖ fōvĭmŭs ūsquĕ dătīs;
īntēr quaē rārī Laūrēntēm pōndĕrĭs āprūm
mīsĭmŭs: Aētōlā ‖ dē Călўdōnĕ pŭtēs.
Āt tū cōntĭnŭō pŏpŭlūmquĕ pătrēsquĕ vŏcāstī;
rūctăt ădhūc āprūm ‖ cāllĭdă Rōmă mĕūm:
īpse ĕgŏ - quīs crēdāt? - cōnvīvă nĕc ūltĭmŭs haēsī,
sēd nēc cōstă dăta ēst ‖ caūdăvĕ mīssă mĭhī.
Dē quādrāntĕ tŭō quīd spērēm, Gārrĭcĕ? Nūllă
dē nōstrō nōbīs ‖ ūncĭă vēnĭt ăprō.
XLIX
Haēc ēst īllă mĕīs mūltūm cāntātă lĭbēllīs,
quām mĕŭs ēdĭdĭcīt ‖ lēctŏr ămātquĕ tŏgām.
Pārthēniānă fŭīt quōndām, mĕmŏrābĭlĕ vātīs
mūnŭs: ĭn hāc ībām ‖ cōnspĭcĭēndŭs ĕquēs,
dūm nŏvă, dūm nĭtĭdā fūlgēbāt splēndĭdă lānā,
dūmque ĕrăt aūctōrīs ‖ nōmĭnĕ dīgnă sŭī:
nūnc ănŭs ēt trĕmŭlō vīx āccĭpĭēndă trĭbūlī,
quām pōssīs nĭvĕām ‖ dīcĕrĕ iūrĕ tŭō.
Quīd nōn lōngă dĭēs, quīd nōn cōnsūmĭtĭs ānnī?
Haēc tŏgă iām nōn ēst ‖ Pārthĕnĭānă, mĕa ēst.
L
Īngĕnĭūm mĭhĭ, Gaūrĕ, prŏbās sīc ēssĕ pŭsīllūm,
cārmĭnă quōd făcĭām ‖ quaē brĕvĭtātĕ plăcēnt.
Cōnfĭtĕōr. Sēd tū bīs sēnīs grāndĭă lībrīs
quī scrībīs Prĭămī ‖ proēlĭă, māgnŭs hŏmo ēs?
Nōs făcĭmūs Brūtī pŭĕrūm, nōs Lāngŏnă vīvūm:
tū māgnūs lŭtĕūm, ‖ Gaūrĕ, Gĭgāntă făcīs.
LI
Quōd sēmpēr sŭpĕrōs īnvītō frātrĕ rŏgāstī,
hōc, Lūcānĕ, tĭbī ‖ cōntĭgĭt, āntĕ mŏrī.
Īnvĭdĕt īllĕ tĭbī; Stўgĭās nām Tūllŭs ăd ūmbrās
ōptābāt, quāmvīs ‖ sīt mĭnŏr, īrĕ prĭōr.
Tū cŏlĭs Ēlўsĭōs nĕmŏrīsque hăbĭtātŏr ămoēnī
ēssĕ tŭō prīmūm ‖ nūnc sĭnĕ frātrĕ cŭpīs;
ēt sī iām nĭtĭdīs āltērnūs vēnĭt ăb āstrīs,
prō Pōllūcĕ mŏnēs ‖ Cāstŏră nē rĕdĕāt.
LII
Sī crēdīs mĭhĭ, Quīntĕ, quōd mĕrērīs,
nātālīs, Ŏvĭdī, tŭās Ăprīlīs
ūt nōstrās ămŏ Mārtĭās Kălēndās.
Fēlīx ūtrăquĕ lūx dĭēsquĕ nōbīs
sīgnāndī mĕlĭōrĭbūs lăpīllīs!
Hīc vītām trĭbŭīt sĕd hīc ămīcūm.
Plūs dānt, Quīntĕ, mĭhī tŭaē Kălēndaē.
LIII
Nātālī tĭbĭ, Quīntĕ, tŭō dărĕ pārvă vŏlēbām
mūnĕră; tū prŏhĭbēs: ‖ īnpĕrĭōsŭs hŏmo ēs.
Pārēndum ēst mŏnĭtīs, fīāt quŏd ŭtērquĕ vŏlēmūs
ēt quŏd ŭtrūmquĕ iŭvāt: ‖ tū mĭhĭ, Quīntĕ, dătŏ.
LIV
Sī mĭhĭ Pīcēnā tūrdūs pāllērĕt ŏlīvā,
tēndĕrĕt aūt nōstrās ‖ sīlvă Săbīnă plăgās,
aūt crēscēntĕ lĕvīs trăhĕrētŭr hărūndĭnĕ praēdă
pīnguĭs ĕt īnplĭcĭtās ‖ vīrgă tĕnērĕt ăvīs:
cāră dărēt sōllēmnĕ tĭbī cōgnātĭŏ mūnūs
nēc frātēr nōbīs ‖ nēc prĭŏr ēssĕt ăvūs.
Nūnc stūrnōs ĭnŏpēs frīngīllōrūmquĕ quĕrēlās
aūdĭt ĕt ārgūtō ‖ pāssĕrĕ vērnăt ăgēr;
īndĕ sălūtātūs pīcaē rēspōndĕt ărātōr,
hīnc prŏpĕ sūmmă răpāx ‖ mīlvŭs ăd āstră vŏlāt.
Mīttĭmŭs ērgŏ tĭbī pārvaē mūnūscŭlă chōrtīs,
quālĭă sī rĕcĭpīs, ‖ saēpĕ prŏpīnquŭs ĕrīs.
LV
Lūcĕ prŏpīnquōrūm, quā plūrĭmă mīttĭtŭr ālēs,
dūm Stēllaē tūrdōs, ‖ dūm tĭbĭ, Flāccĕ, părō,
sūccūrrīt nōbīs īngēns ŏnĕrōsăquĕ tūrbă,
īn quā sē prīmūm ‖ quīsquĕ mĕūmquĕ pŭtāt.
Dēmĕrŭīssĕ dŭōs vōtum ēst; ōffēndĕrĕ plūrēs
vīx tūtūm; mūltīs ‖ mīttĕrĕ dōnă grăve ēst.
Quā pōssūm sōlā vĕnĭām rătĭōnĕ mĕrēbōr:
nēc Stēllaē tūrdōs ‖ nēc tĭbĭ, Flāccĕ, dăbō.
LVI
Spēndŏphŏrōs Lĭbўcās dŏmĭnī pĕtĭt ārmĭgĕr ūrbīs:
quaē pŭĕrō dōnēs ‖ tēlă, Cŭpīdŏ, părā,
īllă quĭbūs iŭvĕnēs fīgīs mōllēsquĕ pŭēllās:
sīt tămĕn īn tĕnĕrā ‖ lēvĭs ĕt hāstă mănū.
Lōrīcām clўpĕūmquĕ tĭbī gălĕāmquĕ rĕmīttō;
tūtŭs ŭt īnvādāt ‖ proēlĭă, nūdŭs ĕāt:
nōn iăcŭlō, nōn ēnsĕ fŭīt laēsūsvĕ săgīttā,
cāssĭdĕ dūm lībēr ‖ Pārthĕnŏpaēŭs ĕrāt.
Quīsquĭs ăb hōc fŭĕrīt fīxūs mŏrĭētŭr ămōrĕ.
Ō fēlīx, sī quēm ‖ tām bŏnă fātă mănēnt!
Dūm pŭĕr ēs, rĕdĕās, dūm vūltū lūbrĭcŭs, ēt tē
nōn Lĭbўē făcĭāt, ‖ sēd tŭă Rōmă vĭrūm.
LVII
Nīl ēst trītĭŭs Hēdўlī lăcērnīs:
nōn ānsaē vĕtĕrūm Cŏrīnthĭōrūm,
nēc crūs cōmpĕdĕ lūbrĭcūm dĕcēnnī,
nēc rūptaē rĕcŭtītă cōllă mūlaē,
nēc quaē Flāmĭnĭām sĕcānt sălēbraē,
nēc quī lītŏrĭbūs nĭtēnt lăpīllī,
nēc Tūscā lĭgŏ vīnĕā pŏlītūs,
nēc pāllēns tŏgă mōrtŭī trĭbūlīs,
nēc pīgrī rŏtă quāssă mūlĭōnīs,
nēc rāsūm căvĕā lătūs vĭsōntīs,
nēc dēns iām sĕnĭōr fĕrōcĭs āprī.
Rēs ūna ēst tămĕn: īpsĕ nōn nĕgābīt,
cūlūs trītĭŏr Hēdўlī lăcērnīs.
LVIII
Nŷmphă săcrī rēgīnă lăcūs, cuī grātă Săbīnūs
ēt mānsūră pĭō ‖ mūnĕrĕ tēmplă dĕdīt,
sīc mōntānă tŭōs sēmpēr cŏlăt Ūmbrĭă fōntēs
nēc tŭă Bāiānās ‖ Sāssĭnă mālĭt ăquās:
ēxcĭpĕ sōllĭcĭtōs plăcĭdē, mĕă dōnă, lĭbēllōs;
tū fŭĕrīs Mūsīs ‖ Pēgăsĭs ūndă mĕīs. -
"Nŷmphārūm tēmplīs quīsquīs sŭă cārmĭnă dōnāt,
quīd fĭĕrī lībrīs ‖ dēbĕăt īpsĕ mŏnēt".
LIX
Īn Saēptīs Māmūrră dĭū mūltūmquĕ văgātūs,
hīc ŭbĭ Rōmă sŭās ‖ aūrĕă vēxăt ŏpēs,
īnspēxīt mōllēs pŭĕrōs ŏcŭlīsquĕ cŏmēdīt,
nōn hōs quōs prīmaē ‖ prōstĭtŭērĕ căsaē,
sēd quōs ārcānaē sērvānt tăbŭlātă cătāstaē
ēt quōs nōn pŏpŭlūs ‖ nēc mĕă tūrbă vĭdēt.
Īndĕ sătūr mēnsās ĕt ŏpērtōs ēxŭĭt ōrbēs
ēxpŏsĭtūmque āltē ‖ pīnguĕ pŏpōscĭt ĕbūr,
ēt tēstūdĭnĕūm mēnsūs quătĕr hēxāclīnōn
īngĕmŭīt cītrō ‖ nōn sătĭs ēssĕ sŭō.
Cōnsŭlŭīt nārēs ăn ŏlērēnt aēră Cŏrīnthōn,
cūlpāvīt stătŭās ‖ ēt, Pŏlўclītĕ, tŭās,
ēt tūrbātă brĕvī quēstūs crŷstāllĭnă vītrō
mūrrĭnă sīgnāvīt ‖ sēpŏsŭītquĕ dĕcēm.
Ēxpēndīt vĕtĕrēs călăthōs ēt sī quă fŭērūnt
pōcŭlă Mēntŏrĕā ‖ nōbĭlĭtātă mănū,
ēt vĭrĭdīs pīctō gēmmās nŭmĕrāvĭt ĭn aūrō,
quīdquĭd ĕt ā nĭvĕā ‖ grāndĭŭs aūrĕ sŏnāt.
Sārdŏnўchās vērō mēnsā quaēsīvĭt ĭn ōmnī
ēt prĕtĭūm māgnīs ‖ fēcĭt ĭāspĭdĭbūs.
Ūndĕcĭmā lāssūs cūm iām dīscēdĕrĕt hōrā,
āssĕ dŭōs călĭcēs ‖ ēmĭt ĕt īpsĕ tŭlīt.
LX
Seū tū Paēstānīs gĕnĭta ēs seū Tībŭrĭs ārvīs,
seū rŭbŭīt tēllūs ‖ Tūscŭlă flōrĕ tŭō,
seū Praēnēstīnō tē vīlĭcă lēgĭt ĭn hōrtō,
seū mŏdŏ Cāmpānī ‖ glōrĭă rūrĭs ĕrās:
pūlchrĭŏr ūt nōstrō vĭdĕārĕ cŏrōnă Săbīnō,
dē Nōmēntānō ‖ tē pŭtĕt ēssĕ mĕō.
LXI
Īn Tārtēsĭăcīs dŏmŭs ēst nōtīssĭmă tērrīs,
quā dīvēs plăcĭdūm ‖ Cōrdŭbă Baētĭn ămāt,
vēllĕră nātīvō pāllēnt ŭbĭ flāvă mĕtāllō
ēt lĭnĭt Hēspĕrĭūm ‖ brāttĕă vīvă pĕcūs.
Aēdĭbŭs īn mĕdĭīs tōtōs āmplēxă pĕnātēs
stāt plătănūs dēnsīs ‖ Caēsărĭānă cŏmīs,
hōspĭtĭs īnvīctī pŏsŭīt quām dēxtĕră fēlīx,
coēpĭt ĕt ēx īllā ‖ crēscĕrĕ vīrgă mănū.
Aūctōrēm dŏmĭnūmquĕ nĕmūs sēntīrĕ vĭdētūr:
sīc vĭrĕt ēt rāmīs ‖ sīdĕră cēlsă pĕtīt.
Saēpĕ sŭb hāc mădĭdī lūsērūnt ārbŏrĕ Faūnī
tērrŭĭt ēt tăcĭtām ‖ fīstŭlă sēră dŏmūm;
dūmquĕ fŭgīt sōlōs nōctūrnūm Pānă pĕr āgrōs,
saēpĕ sŭb hāc lătŭīt ‖ rūstĭcă frōndĕ Drўās.
Ātque ŏlŭērĕ lărēs cōmīssātōrĕ Lўaēō
crēvĭt ĕt ēffūsō ‖ laētĭŏr ūmbră mĕrō;
hēstērnīsquĕ rŭbēns dēiēcta ēst hērbă cŏrōnīs
ātquĕ sŭās pŏtŭīt ‖ dīcĕrĕ nēmŏ rŏsās.
Ō dīlēctă dĕīs, ō māgnī Caēsărĭs ārbōr,
nē mĕtŭās fērrūm ‖ sācrĭlĕgōsquĕ fŏcōs.
Pērpĕtŭōs spērārĕ lĭcēt tĭbĭ frōndĭs hŏnōrēs:
nōn Pōmpēiānaē ‖ tē pŏsŭērĕ mănūs.
LXII
Tīnctīs mūrĭcĕ vēstĭbūs quŏd ōmnī
ēt nōcte ūtĭtŭr ēt dĭē Phĭlaēnīs,
nōn ēst āmbĭtĭōsă nēc sŭpērbă:
dēlēctātŭr ŏdōrĕ, nōn cŏlōrĕ.
LXIII
Ād cēnam īnvītānt ōmnēs tē, Phoēbĕ, cĭnaēdī.
Mēntŭlă quēm pāscīt, ‖ nōn, pŭtŏ, pūrŭs hŏmo ēst.
LXIV
Hērcŭlĭs īn māgnī vōltūs dēscēndĕrĕ Caēsār
dīgnātūs Lătĭaē ‖ dāt nŏvă tēmplă vĭaē,
quā Trĭvĭaē nĕmŏrōsă pĕtīt dūm rēgnă, vĭātōr
ōctāvūm dŏmĭnā ‖ mārmŏr ăb ūrbĕ lĕgīt.
Āntĕ cŏlēbātūr vōtīs ēt sānguĭnĕ lārgō,
māiōrem Ālcīdēn ‖ nūnc mĭnŏr īpsĕ cŏlīt.
Hūnc māgnās rŏgăt āltĕr ŏpēs, rŏgăt āltĕr hŏnōrēs;
īllī sēcūrūs ‖ vōtă mĭnōră făcīt.
LXV
Ālcīdē, Lătĭō nūnc āgnōscēndĕ Tŏnāntī,
pōstquām pūlchră dĕī ‖ Caēsărĭs ōră gĕrīs,
sī tĭbĭ tūnc īstī vūltūs hăbĭtūsquĕ fŭīssēnt,
cēssērūnt mănĭbūs ‖ cūm fĕră mōnstră tŭīs:
Ārgŏlĭcō fămŭlūm nōn tē sērvīrĕ tўrānnō
vīdīssēnt gēntēs ‖ saēvăquĕ rēgnă pătī,
sēd tū iūssīssēs Eūrŷsthĕă; nēc tĭbĭ fāllāx
pōrtāssēt Nēssī ‖ pērfĭdă dōnă Lĭchās,
Oētaēī sĭnĕ lēgĕ rŏgī sēcūrŭs ădīssēs
āstră pătrīs sūmmī, ‖ quaē tĭbĭ poēnă dĕdīt;
Lŷdĭă nēc dŏmĭnaē trāxīssēs pēnsă sŭpērbaē
nēc Stўgă vīdīssēs ‖ Tārtărĕūmquĕ cănēm.
Nūnc tĭbĭ Iūnŏ făvēt, nūnc tē tŭă dīlĭgĭt Hēbē;
nūnc tē sī vĭdĕāt ‖ Nŷmphă, rĕmīttĕt Hўlān.
LXVI
Ūxōr cūm tĭbĭ sīt fōrmōnsă, pŭdīcă, pŭēllă,
quō tībī nātōrum ‖ iūră, Făbūllĕ, trĭūm?
Quōd pĕtĭs ā nōstrō sūpplēx dŏmĭnōquĕ dĕōquĕ
tū dăbĭs īpsĕ tĭbī, ‖ sī pŏtĕs ārrĭgĕrĕ.
LXVII
Lāscīvām tōtā pōssēdī nōctĕ pŭēllām,
cūiūs nēquĭtĭās ‖ vīncĕrĕ nūllă pŏtēst.
Fēssūs mīllĕ mŏdīs īllūd pŭĕrīlĕ pŏpōscī:
āntĕ prĕcēs tōtās ‖ prīmăquĕ vērbă dĕdīt.
Īnprŏbĭūs quīddām rīdēnsquĕ rŭbēnsquĕ rŏgāvī:
pōllĭcĭtāst nūllā ‖ lūxŭrĭōsă mŏrā.
Sēd mĭhĭ pūră fŭīt; tĭbĭ nōn ĕrĭt, Aēschўlĕ, sī vīs
āccĭpĕre hōc mūnūs ‖ cōndĭtĭōnĕ mălā.
LXVIII
Quīd tĭbĭ nōbīscum ēst, lūdī scĕlĕrātĕ măgīstēr,
īnvīsūm pŭĕrīs ‖ vīrgĭnĭbūsquĕ căpūt?
Nōndūm crīstātī rūpērĕ sĭlēntĭă gāllī:
mūrmŭrĕ iām saēvō ‖ vērbĕrĭbūsquĕ tŏnās.
Tām grăvĕ pērcūssīs īncūdĭbŭs aēră rĕsūltānt,
caūsĭdĭcūm mĕdĭō ‖ cūm făbĕr āptăt ĕquō:
mītĭŏr īn māgnō clāmōr fŭrĭt āmphĭthĕātrō,
vīncēntī pārmaē ‖ cūm sŭă tūrbă făvēt.
Vīcīnī sōmnūm nōn tŏtă nōctĕ - rŏgāmūs:
nām vĭgĭlārĕ lĕve ēst, ‖ pērvĭgĭlārĕ grăve ēst.
Dīscĭpŭlōs dīmīttĕ tŭōs. Vīs, gārrŭlĕ, quāntūm
āccĭpĭs ūt clāmēs, ‖ āccĭpĕre ūt tăcĕās?
LXIX
Cūm fŭtŭīs, Pŏlўchārmĕ, sŏlēs īn fīnĕ căcārĕ.
Cūm pēdīcārīs, ‖ quīd, Pŏlўchārmĕ, făcīs?
LXX
Dīxĕrăt "Ō mōrēs! Ō tēmpŏră!" Tūllĭŭs ōlīm,
sācrĭlĕgūm strŭĕrēt ‖ cūm Cătĭlīnă nĕfās,
cūm gĕnĕr ātquĕ sŏcēr dīrīs cōncūrrĕrĕt ārmīs
maēstăquĕ cīvīlī ‖ caēdĕ mădērĕt hŭmūs.
Cūr nūnc "Ō mōrēs!" cūr nūnc "Ō tēmpŏră!" dīcīs?
Quōd tĭbĭ nōn plăcĕāt, ‖ Caēcĭlĭānĕ, quĭd ēst?
Nūllă dŭcūm fĕrĭtās, nūlla ēst īnsānĭă fērrī;
pācĕ frŭī cērtā ‖ laētĭtĭāquĕ lĭcēt.
Nōn nōstrī făcĭūnt tĭbĭ quōd tŭă tēmpŏră sōrdēnt,
sēd făcĭūnt mōrēs, ‖ Caēcĭlĭānĕ, tŭī.
LXXI
Māssŷlī lĕŏ fāmă iŭgī pĕcŏrīsquĕ mărītūs
lānĭgĕrī mīrūm ‖ quā cŏĭērĕ fĭdē.
Īpsĕ lĭcēt vĭdĕās, căvĕā stăbŭlāntŭr ĭn ūnā
ēt părĭtēr sŏcĭās ‖ cārpĭt ŭtērquĕ dăpēs:
nēc fētū nĕmŏrūm gaūdēnt nēc mītĭbŭs hērbīs,
cōncōrdēm sătĭāt ‖ sēd rŭdĭs āgnă fămēm.
Quīd mĕrŭīt tērrōr Nĕmĕēs, quīd pōrtĭtŏr Hēllēs,
ūt nĭtĕānt cēlsī ‖ lūcĭdă sīgnă pŏlī?
Sīdĕră sī pōssēnt pĕcŭdēsquĕ fĕraēquĕ mĕrērī,
hīc ărĭēs āstrīs, ‖ hīc lĕŏ dīgnŭs ĕrāt.
LXXII
Lībĕr, Ămŷclaēā frōntēm vīttātĕ cŏrōnā,
quī quătĭs Aūsŏnĭā ‖ vērbĕră Grāiă mănū,
clūsă mĭhī tēxtō cūm prāndĭă vīmĭnĕ mīttās,
cūr cŏmĭtātă dăpēs ‖ nūllă lăgōnă vĕnīt?
Ātquī dīgnă tŭō sī nōmĭnĕ mūnĕră fērrēs,
scīs, pŭtŏ, dēbŭĕrīnt ‖ quaē mĭhĭ dōnă dărī.
LXXIII
Dēntĭbŭs āntīquās sŏlĭtūs prōdūcĕrĕ pēllēs
ēt mōrdērĕ lŭtō ‖ pūtrĕ vĕtūsquĕ sŏlūm,
Praēnēstīnă tĕnēs dēfūnctī rūră pătrōnī,
īn quĭbŭs īndīgnōr ‖ sī tĭbĭ cēllă fŭīt;
rūmpĭs ĕt ārdēntī mădĭdūs crŷstāllă Fălērnō
ēt prūrīs dŏmĭnī ‖ cūm Gănўmēdĕ tŭī.
Āt mē līttĕrŭlās stūltī dŏcŭērĕ părēntēs:
quīd cūm grāmmătĭcīs ‖ rhētŏrĭbūsquĕ mĭhī?
Frāngĕ lĕvēs călămōs ēt scīndĕ, Thălīă, lĭbēllōs,
sī dărĕ sūtōrī ‖ cālcĕŭs īstă pŏtēst.
LXXIV
Ēffĭgĭēm tāntūm pŭĕrī pīctūră Cămōnī
sērvăt ĕt īnfāntīs ‖ pārvă fĭgūră mănēt.
Flōrēntēs nūllā sīgnāvĭt ĭmāgĭnĕ vōltūs,
dūm tĭmĕt ōră pĭūs ‖ mūtă vĭdērĕ pătēr.
LXXV
Nōn sĭlĭcĕ dūrō strūctĭlīvĕ caēmēntō,
nēc lătĕrĕ cōctō, quō Sămīrămīs lōngām
Băbўlōnă cīnxīt, Tūccă bālnĕūm fēcīt:
sēd strāgĕ nĕmŏrūm pīnĕāquĕ cōnpāgĕ,
ūt nāvĭgārĕ Tūccă bālnĕō pōssīt.
Ĭdēm bĕātās laūtŭs ēxstrŭīt thērmās
dē mārmŏre ōmnī, quōd Cărŷstŏs īnvēnīt,
quōd Phrўgĭă Sŷnnăs, Ăfră quōd Nŏmās mīsīt
ēt quōd vĭrēntī fōntĕ lāvĭt Eūrōtās.
Sēd līgnă dēsūnt: sūbĭcē bălneūm thērmīs.
LXXVI
Haēc sūnt īllă mĕī quaē cērnĭtĭs ōră Cămōnī,
haēc pŭĕrī făcĭēs ‖ prīmăquĕ fōrmă fŭīt.
Crēvĕrăt hīc vūltūs bīs dēnīs fōrtĭŏr ānnīs
gaūdēbātquĕ sŭās ‖ pīngĕrĕ bārbă gĕnās,
ēt lībātă sĕmēl sūmmōs mŏdŏ pūrpŭră cūltrōs
spārsĕrăt. Īnvīdīt ‖ dē trĭbŭs ūnă sŏrōr
ēt fēstīnātīs īncīdīt stāmĭnă pēnsīs
āpsēntēmquĕ pătrī ‖ rēttŭlĭt ūrnă rŏgūm.
Sēd nē sōlă tămēn pŭĕrūm pīctūră lŏquātūr,
haēc ĕrĭt īn chārtīs ‖ māiŏr ĭmāgŏ mĕīs.
LXXVII
Quŏd ōptĭmūm sīt dīspŭtāt cōnvīvĭūm
fācūndă Prīscī pāgĭnă,
ēt mūltă dūlcī, mūltă sūblīmī rĕfērt,
sēd cūnctă dōctō pēctŏrĕ.
Quŏd ōptĭmūm sīt quaērĭtīs cōnvīvĭūm?
Īn quō chŏraūlēs nōn ĕrīt.
LXXVIII
Fūnĕră pōst sēptēm nūpsīt tĭbĭ Gāllă vĭrōrūm,
Pīcēntīnĕ: sĕquī ‖ vūlt, pŭtŏ, Gāllă vĭrōs.
LXXIX
Ōdĕrăt āntĕ dŭcūm fămŭlōs tūrbāmquĕ prĭōrēm
ēt Pālātīnūm ‖ Rōmă sŭpērcĭlĭūm:
āt nūnc tāntŭs ămōr cūnctīs, Aūgūstĕ, tŭōrum ēst
ūt sīt cuīquĕ sŭaē ‖ cūră sĕcūndă dŏmūs.
Tām plăcĭdaē mēntēs, tānta ēst rĕvĕrēntĭă nōstrī,
tām pācātă quĭēs, ‖ tāntŭs ĭn ōrĕ pŭdōr.
Nēmŏ sŭōs - haēc ēst aūlaē nātūră pŏtēntīs -,
sēd dŏmĭnī mōrēs ‖ Caēsărĭānŭs hăbēt.
LXXX
Dūxĕrăt ēsŭrĭēns lŏcŭplētēm paūpĕr ănūmquĕ:
ūxōrēm pāscīt ‖ Gēllĭŭs ēt fŭtŭīt.
LXXXI
Lēctŏr ĕt aūdītōr nōstrōs prŏbăt, Aūlĕ, lĭbēllōs,
sēd quīdam ēxāctōs ‖ ēssĕ pŏētă nĕgāt.
Nōn nĭmĭūm cūrō: nām cēnaē fērcŭlă nōstraē
mālīm cōnvīvīs ‖ quām plăcŭīssĕ cŏcīs.
LXXXII
Dīxĕrăt āstrŏlŏgūs pĕrĭtūrūm tē cĭtŏ, Mūnnă,
nēc, pŭtŏ, mēntītūs ‖ dīxĕrăt īllĕ tĭbī.
Nām tū dūm mĕtŭīs nē quīd pōst fātă rĕlīnquās,
haūsīstī pătrĭās ‖ lūxŭrĭōsŭs ŏpēs
bīsquĕ tŭūm dĕcĭēns nōn tōtō tābŭĭt ānnō:
dīc mĭhĭ, nōn hōc ēst, ‖ Mūnnă, pĕrīrĕ cĭtŏ?
LXXXIII
Īntēr tāntă tŭaē mīrācŭlă, Caēsăr, hărēnaē,
quaē vīncīt vĕtĕrūm ‖ mūnĕră clāră dŭcūm,
mūltum ŏcŭlī, sēd plūs aūrēs dēbērĕ fătēntūr
sē tĭbĭ quōd spēctānt ‖ quī rĕcĭtārĕ sŏlēnt.
LXXXIV
Cūm tŭă sācrĭlĕgōs cōntrā, Nōrbānĕ, fŭrōrēs
stārēt prō dŏmĭnō ‖ Caēsărĕ sānctă fĭdēs,
haēc ĕgŏ Pīĕrĭā lūdēbām tūtŭs ĭn ūmbrā,
īllĕ tŭaē cūltōr ‖ nōtŭs ămīcĭtĭaē.
Mē tĭbĭ Vīndĕlĭcīs Raētūs nārrābăt ĭn ōrīs
nēscĭă nēc nōstrī ‖ nōmĭnĭs Ārctŏs ĕrāt:
ō quŏtĭēns vĕtĕrēm nōn īnfĭcĭātŭs ămīcūm
dīxīstī "Mĕŭs ēst ‖ īstĕ pŏētă, mĕūs"!
Ōmnĕ tĭbī nōstrūm quōd bīs trĭĕtērĭdĕ iūnctā
āntĕ dăbāt lēctōr, ‖ nūnc dăbĭt aūctŏr ŏpūs.
LXXXV
Lānguĭdĭōr nōstēr sī quāndo ēst Paūlŭs, Ătīlī,
nōn sē, cōnvīvās ‖ ābstĭnĕt īllĕ sŭōs.
Tū lānguōrĕ quĭdēm sŭbĭtō fīctōquĕ lăbōrās,
sēd mĕă pōrrēxīt ‖ spōrtŭlă, Paūlĕ, pĕdēs.
LXXXVI
Fēstīnātă sŭī gĕmĕrēt quōd fātă Sĕvērī
Sīlĭŭs, Aūsŏnĭō ‖ nōn sĕmĕl ōrĕ pŏtēns,
cūm grĕgĕ Pīĕrĭō maēstūs Phoēbōquĕ quĕrēbār.
"Īpsĕ mĕūm flēvī" ‖ dīxĭt Ăpōllŏ "Lĭnōn":
rēspēxītquĕ sŭām quaē stābāt prōxĭmă frātrī
Cāllĭŏpēn ĕt ăīt: ‖ "Tū quŏquĕ vūlnŭs hăbēs.
Āspĭcĕ Tārpēiūm Pālātīnūmquĕ Tŏnāntēm:
aūsă nĕfās Lăchĕsīs ‖ laēsĭt ŭtrūmquĕ Iŏvēm.
Nūmĭnă cūm vĭdĕās dūrīs ōbnōxĭă fātīs,
īnvĭdĭā pōssīs ‖ ēxŏnĕrārĕ dĕōs".
LXXXVII
Sēptēm pōst călĭcēs Ŏpīmĭānī
dēnsō cūm iăcĕām trĭēntĕ blaēsūs,
ādfērs nēscĭŏ quās mĭhī tăbēllās
ēt dīcīs "Mŏdŏ lībĕrum ēssĕ iūssī
Nāstām - sērvŏlŭs ēst mĭhī pătērnūs -
sīgnā". Crās mĕlĭūs, Lŭpērcĕ, fīēt:
nūnc sīgnāt mĕŭs ānŭlūs lăgōnām.
LXXXVIII
Cūm mē cāptārēs, mīttēbās mūnĕră nōbīs:
pōstquām cēpīstī, ‖ dās mĭhĭ, Rūfĕ, nĭhīl.
Ūt cāptūm tĕnĕās, cāptō quŏquĕ mūnĕră mīttĕ,
dē căvĕā fŭgĭāt ‖ nē mălĕ pāstŭs ăpēr.
LXXXIX
Lēgĕ nĭmīs dūrā cōnvīvām scrībĕrĕ vērsūs
cōgīs, Stēllă? "Lĭcēt ‖ scrībĕrĕ nēmpĕ mălōs".
XC
Sīc īn grāmĭnĕ flōrĭdō rĕclīnīs,
quā gēmmāntĭbŭs hīnc ĕt īndĕ rīvīs
cūrvā cālcŭlŭs ēxcĭtātŭr ūndā,
ēxclūsīs prŏcŭl ōmnĭbūs mŏlēstīs,
pērtūndās glăcĭēm trĭēntĕ nīgrō,
frōntēm sūtĭlĭbūs rŭbēr cŏrōnīs;
sīc ūnī tĭbĭ sīt pŭēr cĭnaēdūs
ēt cāstīssĭmă prūrĭāt pŭēllă:
īnfāmēm nĭmĭō călōrĕ Cŷprōn
ōbsērvēs mŏnĕō prĕcōrquĕ, Flāccĕ,
mēssēs ārĕă cūm tĕrēt crĕpāntīs
ēt fērvēns iŭbă saēvĭēt lĕōnīs.
Āt tū, dīvă Păphī, rĕmīttĕ, nōstrīs
īnlaēsūm iŭvĕnēm rĕmīttĕ vōtīs.
Sīc Mārtīs tĭbĭ sērvĭānt Kălēndaē
ēt cūm tūrĕ mĕrōquĕ vīctĭmāquĕ
lībētūr tĭbĭ cāndĭdās ăd ārās
sēctā plūrĭmă quādră dē plăcēntā.
XCI
Ād cēnām sī mē dīvērsă vŏcārĕt ĭn āstră
hīnc īnvītātōr ‖ Caēsărĭs, īndĕ Iŏvīs,
āstră lĭcēt prŏpĭūs, Pālātĭă lōngĭŭs ēssēnt,
rēspōnsa ād sŭpĕrōs ‖ haēc rĕfĕrēndă dărēm:
"Quaērĭtĕ quī mālīt fĭĕrī cōnvīvă Tŏnāntīs:
mē mĕŭs īn tērrīs ‖ Iūppĭtĕr ēccĕ tĕnēt".
XCII
Quaē mălă sūnt dŏmĭnī, quaē sērvī cōmmŏdă, nēscīs,
Cōndўlĕ, quī sērvūm ‖ tē gĕmĭs ēssĕ dĭū.
Dāt tĭbĭ sēcūrōs vīlīs tĕgĕtīcŭlă sōmnōs,
pērvĭgĭl īn plūmā ‖ Gāĭŭs ēccĕ iăcēt.
Gāĭŭs ā prīmā trĕmĕbūndūs lūcĕ sălūtāt
tōt dŏmĭnōs, āt tū, ‖ Cōndўlĕ, nēc dŏmĭnūm.
"Quōd dēbēs, Gāī, rēdde" īnquīt Phoēbŭs ĕt īllīnc
Cīnnămŭs: hōc dīcīt, ‖ Cōndўlĕ, nēmŏ tĭbī.
Tōrtōrēm mĕtŭīs? Pŏdăgrā chĕrăgrāquĕ sĕcātūr
Gāĭŭs ēt māllēt ‖ vērbĕră mīllĕ pătī.
Quōd nēc mānĕ vŏmīs nēc cūnnūm, Cōndўlĕ, līngīs,
nōn māvīs quām tēr ‖ Gāĭŭs ēssĕ tŭūs?
XCIII
Āddĕrĕ quīd cēssās, pŭĕr, īnmōrtālĕ Fălērnūm?
Quādrāntēm dŭplĭcā ‖ dē sĕnĭōrĕ cădō.
Nūnc mĭhĭ dīc, quĭs ĕrīt cuī tē, Călăcīssĕ, dĕōrūm
sēx iŭbĕō cўăthōs ‖ fūndĕrĕ? "Caēsăr ĕrīt".
Sūtĭlĭs āptētūr dĕcĭēns rŏsă crīnĭbŭs, ūt sīt
quī pŏsŭīt sācraē ‖ nōbĭlĕ gēntĭs ŏpūs.
Nūnc bīs quīnă mĭhī dā bāsĭă, fīăt ŭt īllūd
nōmĕn ăb Ōdrўsĭō ‖ quōd dĕŭs ōrbĕ tŭlīt.
XCIV
Sāntŏnĭcā mĕdĭcātă dĕdīt mĭhĭ pōcŭlă vīrgā:
ōs hŏmĭnīs! Mūlsūm ‖ mē rŏgăt Hīppŏcrătēs.
Tām stŭpĭdūs nūmquām nēc tū, pŭtŏ, Glaūcĕ, fŭīstī,
chālkĕă dōnāntī ‖ chrŷsĕă quī dĕdĕrās.
Dūlce ălĭquīs mūnūs prō mūnĕrĕ pōscĭt ămārō?
Āccĭpĭāt, sēd sī ‖ pōtăt ĭn ēllĕbŏrō.
XCV
Ālphĭŭs āntĕ fŭīt, coēpīt nūnc Ōlphĭŭs ēssĕ,
ūxōrēm pōstquām ‖ dūxĭt Ăthēnăgŏrās.
XCV B
Nōmĕn Ăthēnăgŏraē crēdīs, Cāllīstrătĕ, vērūm.
Sī scĭŏ, dīspĕrĕām, ‖ quī sĭt Ăthēnăgŏrās.
Sēd pŭtă mē vērūm, Cāllīstrătĕ, dīcĕrĕ nōmēn:
nōn ĕgŏ sēd vēstēr ‖ pēccăt Ăthēnăgŏrās.
XCVI
Clīnĭcŭs Hērōdēs trūllām sūbdūxĕrăt aēgrō:
dēprēnsūs dīxīt ‖ "Stūltĕ, quĭd ērgŏ bĭbīs"?
XCVII
Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quīdām, cārīssĭmĕ Iūlī,
quōd mē Rōmă lĕgīt, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.
Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quōd tūrbā sēmpĕr ĭn ōmnī
mōnstrāmūr dĭgĭtō, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.
Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā trĭbŭīt quōd Caēsăr ŭtērquĕ
iūs mĭhĭ nātōrūm, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.
Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quōd rūs mĭhĭ dūlcĕ sŭb ūrbe ēst
pārvăque ĭn ūrbĕ dŏmūs, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.
Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quōd sūm iūcūndŭs ămīcīs,
quōd cōnvīvă frĕquēns, ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.
Rūmpĭtŭr īnvĭdĭā quŏd ămāmūr quōdquĕ prŏbāmūr:
rūmpātūr quīsquīs ‖ rūmpĭtŭr īnvĭdĭā.
XCVIII
Vīndēmĭārūm nōn ŭbīquĕ prōvēntūs
cēssāvĭt, Ŏvīdī; plŭvĭă prōfŭīt grāndīs.
Cēntūm Cŏrānŭs āmphŏrās ăquaē fēcīt.
XCIX
Mārcŭs ămāt nōstrās Āntōnĭŭs, Āttĭcĕ, Mūsās,
chārtă sălūtātrīx ‖ sī mŏdŏ vēră rĕfērt:
Mārcūs Pāllădĭaē nōn īnfĭtĭāndă Tŏlōsaē
glōrĭă, quēm gĕnŭīt ‖ Pācĭs ălūmnă Quĭēs.
Tū quī lōngă pŏtēs dīspēndĭă fērrĕ vĭārūm,
ī, lĭbĕr, ābsēntīs ‖ pīgnŭs ămīcĭtĭaē.
Vīlĭs ĕrās, fătĕōr, sī tē nūnc mīttĕrĕt ēmptōr;
grāndĕ tŭī prĕtĭūm ‖ mūnĕrĭs aūctŏr ĕrīt:
mūltūm, crēdĕ mĭhī, rēfērt ā fōntĕ bĭbātūr
quaē flŭĭt ān pīgrō ‖ quaē stŭpĕt ūndă lăcū.
C
Dēnārīs trĭbŭs īnvītās ēt mānĕ tŏgātūm
ōbsērvārĕ iŭbēs ‖ ātrĭă, Bāssĕ, tŭă,
deīnde haērērĕ tŭō lătĕrī, praēcēdĕrĕ sēllām,
ād vĭdŭās tēcūm ‖ plūs mĭnŭs īrĕ dĕcēm.
Trītă quĭdēm nōbīs tŏgŭla ēst vīlīsquĕ vĕtūsquĕ:
dēnārīs tămĕn hānc ‖ nōn ĕmŏ, Bāssĕ, trĭbūs.
CI
Āppĭă, quām sĭmĭlī vĕnĕrāndŭs ĭn Hērcŭlĕ Caēsār
cōnsĕcrăt, Aūsŏnĭaē ‖ māxĭmă fāmă vĭaē,
sī cŭpĭs Ālcīdaē cōgnōscĕrĕ fāctă prĭōrīs,
dīscĕ: Lĭbŷn dŏmŭīt ‖ rārăquĕ pōmă tŭlīt,
pēltātām Scўthĭcō dīscīnxĭt Ămāzŏnă nōdō,
āddĭdĭt Ārcădĭō ‖ tērgă lĕōnĭs ăprō,
aērĭpĕdēm sīlvīs cērvūm, Stŷmphālĭdăs āstrīs
ābstŭlĭt, ā Stўgĭā ‖ cūm cănĕ vēnĭt ăquā,
fēcūndām vĕtŭīt rĕpărārī mōrtĭbŭs hŷdrām,
Hēspĕrĭās Tūscō ‖ lāvĭt ĭn āmnĕ bŏvēs.
Haēc mĭnŏr Ālcīdēs: māiōr quaē gēssĕrĭt aūdī,
sēxtŭs ăb Ālbānā ‖ quēm cŏlĭt ārcĕ lăpīs.
Ādsĕrŭīt pōssēssă mălīs Pālātĭă rēgnīs,
prīmă sŭō gēssīt ‖ prō Iŏvĕ bēllă pŭēr;
sōlŭs Ĭūlēās cūm iām rĕtĭnērĕt hăbēnās,
trādĭdĭt īnquĕ sŭō ‖ tērtĭŭs ōrbĕ fŭīt;
cōrnŭă Sārmătĭcī tēr pērfĭdă cōntŭdĭt Hīstrī,
sūdāntēm Gĕtĭcā ‖ tēr nĭvĕ lāvĭt ĕquūm;
saēpĕ rĕcūsātōs pārcūs dūxīssĕ trĭūmphōs
vīctŏr Hўpērbŏrĕō ‖ nōmĕn ăb ōrbĕ tŭlīt;
tēmplă dĕīs, mōrēs pŏpŭlīs dĕdĭt, ōtĭă fērrō,
āstră sŭīs, caēlō ‖ sīdĕră, sērtă Iŏvī.
Hērcŭlĕūm tāntīs nūmēn nōn sūffĭcĭt āctīs:
Tārpēiō dĕŭs hīc ‖ cōmmŏdĕt ōră pătrī.
CII
Quādrīngēntōrūm rēddīs mĭhĭ, Phoēbĕ, tăbēllās:
cēntūm dā pŏtĭūs ‖ mūtŭă, Phoēbĕ, mĭhī.
Quaēre ălĭūm cuī tē tām vānō mūnĕrĕ iāctēs:
quōd tĭbĭ nōn pōssūm ‖ sōlvĕrĕ, Phoēbĕ, mĕum ēst.
CIII
Quaē nŏvă tām sĭmĭlīs gĕnŭīt tĭbĭ Lēdă mĭnīstrōs?
Quaē cāpta ēst ălĭō ‖ nūdă Lăcaēnă cўcnō?
Dāt făcĭēm Pōllūx Hĭĕrō, dāt Cāstŏr Ăsŷlō,
ātque ĭn ŭtrōquĕ nĭtēt ‖ Tŷndărĭs ōrĕ sŏrōr.
Īstă Thĕrāpnaēīs sī fōrmă fŭīssĕt Ămŷclīs,
cūm vīcērĕ dŭās ‖ dōnă mĭnōră dĕās,
mānsīssēs, Hĕlĕnē, Phrўgĭāmquĕ rĕdīssĕt ĭn Īdēn
Dārdănĭūs gĕmĭnō ‖ cūm Gănўmēdĕ Părīs.
Have, mi Torani, frater carissime. Epigramma, quod extra ordinem paginarum est, ad Stertinium clarissimum virum scripsimus, qui imaginem meam ponere in bibliotheca sua volvit. De quo scribendum tibi putavi, ne ignorares Avitus iste quis vocaretur. Vale et para hospitium.
Note, licet nolis, sublimi pectore vates,
cui referet serus praemia digna cinis,
hoc tibi sub nostra breve carmen imagine vivat,
quam non obscuris iungis, Avite, viris:
5"Ille ego sum nulli nugarum laude secundus,
quem non miraris sed puto, lector, amas.
Maiores maiora sonent: mihi parva locuto
sufficit in vestras saepe redire manus".
I
Dum Ianus hiemes, Domitianus autumnos,
Augustus annis commodabit aestates,
dum grande famuli nomen adseret Rheni
Germanicarum magna lux Kalendarum,
5Tarpeia summi saxa dum patris stabunt,
dum voce supplex dumque ture placabit
matrona divae dulce Iuliae numen:
manebit altum Flaviae decus gentis
cum sole et astris cumque luce Romana.
10Invicta quidquid condidit manus, caeli est.
II
Pauper amicitiae cum sis, Lupe, non es amicae
et queritur de te mentula sola nihil.
Illa siligineis pinguescit adultera cunnis,
convivam pascit nigra farina tuum.
5Incensum nives dominae Setina liquantur,
nos bibimus Corsi pulla venena cadi;
empta tibi nox est fundis non tota paternis,
non sua desertus rura sodalis arat;
splendet Erythraeis perlucida moecha lapillis,
10ducitur addictus, te futuente, cliens;
octo Syris suffulta datur lectica puellae,
nudum sandapilae pondus amicus erit.
I nunc et miseros, Cybele, praecide cinaedos:
haec erat, haec cultris mentula digna tuis.
III
Quantum iam superis, Caesar, caeloque dedisti
si repetas et si creditor esse velis,
grandis in aetherio licet auctio fiat Olympo
coganturque dei vendere quidquid habent,
5conturbabit Atlans et non erit uncia tota
decidat tecum qua pater ipse deum:
pro Capitolinis quid enim tibi solvere templis,
quid pro Tarpeiae frondis honore potest?
Quid pro culminibus geminis matrona Tonantis?
10Pallada praetereo: res agit illa tuas.
Quid loquar Alciden Phoebumque piosque Laconas?
Addita quid Latio Flavia templa polo?
Exspectes et sustineas, Auguste, necesse est:
nam tibi quod solvat non habet arca Iovis.
IV
Aureolis futui cum possit Galla duobus
et plus quam futui, si totidem addideris:
aureolos a te cur accipit, Aeschyle, denos?
Non fellat tanti Galla. Quid ergo? Tacet.
V (VI)
Tibi, summe Rheni domitor et parens orbis,
pudice princeps, gratias agunt urbes:
populos habebunt; parere iam scelus non est.
Non puer avari sectus arte mangonis
5virilitatis damna maeret ereptae,
nec quam superbus conputet stipem leno
dat prostituto misera mater infanti.
Qui nec cubili fuerat ante te quondam,
pudor esse per te coepit et lupanari.
VI (VII)
Dicere de Libycis reduci tibi gentibus, Afer,
continuis volvi quinque diebus Have:
"Non vacat" aut "dormit" dictum est bis terque reverso.
Iam satis est: non vis, Afer, havere: vale.
VII (VIII)
Tamquam parva foret sexus iniuria nostri
foedandos populo prostituisse mares,
iam cunae lenonis erant, ut ab ubere raptus
sordida vagitu posceret aera puer:
5inmatura dabant infandas corpora poenas.
Non tulit Ausonius talia monstra pater,
idem qui teneris nuper succurrit ephebis,
ne faceret steriles saeva libido viros.
Dilexere prius pueri iuvenesque senesque,
10at nunc infantes te quoque, Caesar, amant.
VIII (IX)
Nil tibi legavit Fabius, Bithynice, cui tu
annua, si memini, milia sena dabas.
Plus nulli dedit ille: queri, Bithynice, noli:
annua legavit milia sena tibi.
IX (X)
Cenes, Canthare, cum foris libenter,
clamas et maledicis et minaris.
Deponas animos truces monemus:
liber non potes et gulosus esse.
X (V)
Nubere vis Prisco: non miror, Paula; sapisti.
ducere te non vult Priscus: et ille sapit.
XI
Nomen cum violis rosisque natum,
quo pars optima nominatur anni,
Hyblam quod sapit Atticosque flores,
quod nidos olet alitis superbae;
5nomen nectare dulcius beato,
quo mallet Cybeles puer vocari
et qui pocula temperat Tonanti,
quod si Parrhasia sones in aula,
respondent Veneres Cupidinesque;
10nomen nobile, molle, delicatum
versu dicere non rudi volebam:
sed tu syllaba contumax rebellas.
Dicunt Eiarinon tamen poëtae,
sed Graeci quibus est nihil negatum
15et quos Ares Ares decet sonare:
nobis non licet esse tam disertis
qui Musas colimus severiores.
XII (XIII)
Nomen habes teneri quod tempora nuncupat anni,
cum breve Cecropiae ver populantur apes:
nomen Acidalia meruit quod harundine pingi,
quod Cytherei sua scribere gaudet acu;
5nomen Erythraeis quod littera facta lapillis,
gemma quod Heliadum pollice trita notet;
quod pinna scribente grues ad sidera tollant;
quod decet in sola Caesaris esse domo.
XIII (XII)
Si daret autumnus mihi nomen, Oporinos essem,
horrida si brumae sidera, Chimerinos;
dictus ab aestivo Therinos tibi mense vocarer:
tempora cui nomen verna dedere quis est?
XIV
Hunc quem mensa tibi, quem cena paravit amicum
esse putas fidae pectus amicitiae?
Aprum amat et mullos et sumen et ostrea, non te.
Tam bene si cenem, noster amicus erit.
XV
Inscripsit tumulis septem scelerata virorum
"Se fecisse" Chloë. Quid pote simplicius?
XVI
Consilium formae speculum dulcisque capillos
Pergameo posuit dona sacrata deo
ille puer tota domino gratissimus aula,
nomine qui signat tempora verna suo.
5Felix quae tali censetur munere tellus!
Nec Ganymedeas mallet habere comas.
XVII
Latonae venerande nepos, qui mitibus herbis
Parcarum exoras pensa brevesque colos,
hos tibi laudatos domino, rata vota, capillos
ille tuus Latia misit ab urbe puer;
5addidit et nitidum sacratis crinibus orbem,
quo felix facies iudice tuta fuit.
Tu iuvenale decus serva, ne pulchrior ille
in longa fuerit quam breviore coma.
XVIII
Est mihi - sitque precor longum te praeside, Caesar -
rus minimum, parvi sunt et in urbe lares.
Sed de valle brevi quas det sitientibus hortis
curva laboratas antlia tollit aquas:
5sicca domus queritur nullo se rore foveri,
cum mihi vicino Marcia fonte sonet.
Quam dederis nostris, Auguste, penatibus undam,
Castalis haec nobis aut Iovis imber erit.
XIX
Laudas balnea versibus trecentis
cenantis bene Pontici, Sabelle.
Vis cenare, Sabelle, non lavari.
XX
Haec, quae tota patet tegiturque et marmore et auro,
infantis domini conscia terra fuit,
felix o, quantis sonuit vagitibus et quas
vidit reptantis sustinuitque manus:
5hic steterat veneranda domus quae praestitit orbi
quod Rhodos astrifero, quod pia Creta polo.
Curetes texere Iovem crepitantibus armis,
semiviri poterant qualia ferre Phryges:
at te protexit superum pater et tibi, Caesar,
10pro iaculo et parma fulmen et aegis erat.
XXI
Artemidorus habet puerum sed vendidit agrum;
agrum pro puero Calliodorus habet.
Dic uter ex istis melius rem gesserit, Aucte:
Artemidorus amat, Calliodorus arat.
XXII
Credis ob haec me, Pastor, opes fortasse rogare
propter quae populus crassaque turba rogat,
ut Setina meos consumat gleba ligones
et sonet innumera compede Tuscus ager;
5ut Mauri Libycis centum stent dentibus orbes
et crepet in nostris aurea lamna toris,
nec labris nisi magna meis crystalla terantur
et faciant nigras nostra Falerna nives;
ut canusinatus nostro Surus assere sudet
10et mea sit culto sella cliente frequens;
aestuet ut nostro madidus conviva ministro,
quem permutatum nec Ganymede velis;
ut lutulenta linat Tyrias mihi mula lacernas
et Massyla meum virga gubernet equum.
15Est nihil ex istis: superos ac sidera testor.
Ergo quid? Ut donem, Pastor, et aedificem.
XXIII
O cui virgineo flavescere contigit auro,
dic ubi Palladium sit tibi, Care, decus.
"Aspicis en domini fulgentes marmore vultus?
Venit ad has ultro nostra corona comas".
5Albanae livere potest pia quercus olivae,
cinxerit invictum quod prior illa caput.
XXIV
Quis Palatinos imitatus imagine vultus
Phidiacum Latio marmore vicit ebur?
Haec mundi facies, haec sunt Iovis ora sereni:
sic tonat ille deus cum sine nube tonat.
5Non solam tribuit Pallas tibi, Care, coronam;
effigiem domini, quam colis, illa dedit.
XXV
"Dantem vina tuum quotiens aspeximus Hyllum,
lumine nos, Afer, turbidiore notas.
Quod, rogo, quod scelus est mollem spectare ministrum?
Aspicimus solem, sidera, templa, deos.
5Avertam vultus, tamquam mihi pocula Gorgon
porrigat atque oculos oraque nostra petat?
Trux erat Alcides, et Hylan spectare licebat;
ludere Mercurio cum Ganymede licet.
Si non vis teneros spectet conviva ministros,
10Phineas invites, Afer, et Oedipodas.
XXVI
Audet facundo qui carmina mittere Nervae,
pallida donabit glaucina, Cosme, tibi,
Paestano violas et cana ligustra colono,
Hyblaeis apibus Corsica mella dabit:
5sed tamen et parvae nonnulla est gratia Musae;
appetitur posito vilis oliva lupo.
Nec tibi sit mirum modici quod conscia vatis
iudicium metuit nostra Thalia tuum:
ipse tuas etiam veritus Nero dicitur aures,
10lascivum iuvenis cum tibi lusit opus.
XXVII
Cum depilatos, Chreste, coleos portes
et vulturino mentulam parem collo
et prostitutis levius caput culis,
nec vivat ullus in tuo pilus crure,
5purgentque saevae cana labra volsellae;
Curios, Camillos, Quintios, Numas, Ancos,
et quidquid umquam legimus pilosorum
loqueris sonasque grandibus minax verbis,
et cum theatris saeculoque rixaris.
10Occurrit aliquis inter ista si draucus,
iam paedagogo liberatus et cuius
refibulavit turgidum faber penem,
nutu vocatum ducis, et pudet fari
Catoniana, Chreste, quod facis lingua.
XXVIII
Dulce decus scaenae, ludorum fama, Latinus
ille ego sum, plausus deliciaeque tuae,
qui spectatorem potui fecisse Catonem,
solvere qui Curios Fabriciosque graves.
5Sed nihil a nostro sumpsit mea vita theatro
et sola tantum scaenicus arte feror:
nec poteram gratus domino sine moribus esse:
interius mentes inspicit ille deus.
Vos me laurigeri parasitum dicite Phoebi,
10Roma sui famulum dum sciat esse Iovis.
XXIX
Saecula Nestoreae permensa, Philaeni, senectae
rapta es ad infernas tam cito Ditis aquas?
Euboicae nondum numerabas longa Sibyllae
tempora: maior erat mensibus illa tribus.
5Heu quae lingua silet! Non illam mille catastae
vincebant, nec quae turba Sarapin amat,
nec matutini cirrata caterva magistri,
nec quae Strymonio de grege ripa sonat
quae nunc Thessalico lunam deducere rhombo,
10quae sciet hos illos vendere lena toros?
Sit tibi terra levis mollique tegaris harena,
ne tua non possint ervere ossa canes.
XXX
Cappadocum saevis Antistius occidit oris
Rusticus. O tristi crimine terra nocens!
Rettulit ossa sinu cari Nigrina mariti
et questa est longas non satis esse vias;
5cumque daret sanctam tumulis, quibus invidet, urnam,
visa sibi est rapto bis viduata viro.
XXXI
Cum comes Arctois haereret Caesaris armis
Velius, hanc Marti pro duce vovit avem;
luna quater binos non tota peregerat orbes,
debita poscebat iam sibi vota deus:
5ipse suas anser properavit laetus ad aras
et cecidit sanctis hostia parva focis.
Octo vides patulo pendere nomismata rostro
alitis? Haec extis condita nuper erant:
quae litat argento pro te, non sanguine, Caesar,
10victima iam ferro non opus esse docet.
XXXII
Hanc volo quae facilis, quae palliolata vagatur,
hanc volo quae puero iam dedit ante meo,
hanc volo quam redimit totam denarius alter,
hanc volo quae pariter sufficit una tribus.
5Poscentem nummos et grandia verba sonantem
possideat crassae mentula Burdigalae.
XXXIII
Audieris in quo, Flacce, balneo plausum,
Maronis illic esse mentulam scito.
XXXIV
Iuppiter Idaei risit mendacia busti,
dum videt Augusti Flavia templa poli,
atque inter mensas largo iam nectare fusus,
pocula cum Marti traderet ipse suo,
5respiciens Phoebum pariter Phoebique sororem,
cum quibus Alcides et pius Arcas erat:
"Gnosia vos" inquit "nobis monumenta dedistis:
cernite quam plus sit Caesaris esse patrem".
XXXV
Artibus his semper cenam, Philomuse, mereris,
plurima dum fingis, sed quasi vera refers.
Scis quid in Arsacia Pacorus deliberet aula,
Rhenanam numeras Sarmaticamque manum,
5verba ducis Daci chartis mandata resignas,
victricem laurum quam venit ante vides,
scis quotiens Phario madeat Iove fusca Syene,
scis quota de Libyco litore puppis eat,
cuius Iuleae capiti nascantur olivae,
10destinet aetherius cui sua serta pater.
Tolle tuas artes; hodie cenabis apud me
hac lege, ut narres nil, Philomuse, novi.
XXXVI
Viderat Ausonium posito modo crine ministrum
Phryx puer, alterius gaudia nota Iovis:
"Quod tuus ecce suo Caesar permisit ephebo
tu permitte tuo, maxime rector" ait;
5"iam mihi prima latet longis lanugo capillis,
iam tua me ridet Iuno vocatque virum".
Cui pater aetherius "Puer o dulcissime", dixit,
"non ego quod poscis, res negat ipsa tibi:
Caesar habet noster similis tibi mille ministros
10tantaque sidereos vix capit aula mares;
at tibi si dederit vultus coma tonsa viriles,
quis mihi qui nectar misceat alter erit"?
XXXVII
Cum sis ipsa domi mediaque ornere Subura,
fiant absentes et tibi, Galla, comae,
nec dentes aliter quam Serica nocte reponas,
et iaceas centum condita pyxidibus,
5nec tecum facies tua dormiat, innuis illo
quod tibi prolatum est mane supercilio,
et te nulla movet cani reverentia cunni,
quem potes inter avos iam numerare tuos.
Promittis sescenta tamen; sed mentula surda est,
10et sit lusca licet, te tamen illa videt.
XXXVIII
Summa licet velox, Agathine, pericula ludas,
non tamen efficies ut tibi parma cadat.
Nolentem sequitur tenuisque reversa per auras
vel pede vel tergo, crine vel ungue sedet;
5lubrica Corycio quamuis sint pulpita nimbo
et rapiant celeres vela negata Noti,
securos pueri neglecta perambulat artus,
et nocet artifici ventus et unda nihil.
Ut peccare velis, cum feceris omnia, falli
10non potes: arte opus est ut tibi parma cadat.
XXXIX
Prima Palatino lux est haec orta Tonanti,
optasset Cybele qua peperisse Iovem;
hac et sancta mei genita est Caesonia Rufi:
plus debet matri nulla puella suae.
5Laetatur gemina votorum sorte maritus,
contigit hunc illi quod bis amare diem.
XL
Tarpeias Diodorus ad coronas
Romam cum peteret Pharo relicta,
vovit pro reditu viri Philaenis
illam lingeret ut puella simplex
5quam castae quoque diligunt Sabinae.
Dispersa rate tristibus procellis
mersus fluctibus obrutusque ponto
ad votum Diodorus enatavit.
O tardus nimis et piger maritus!
10Hoc in litore si puella votum
fecisset mea, protinus redissem.
XLI
Pontice, quod numquam futuis, sed paelice laeva
uteris et Veneri servit amica manus,
hoc nihil esse putas? Scelus est, mihi crede, sed ingens,
quantum vix animo concipis ipse tuo.
5Nempe semel futuit, generaret Horatius ut tres;
Mars semel, ut geminos Ilia casta daret.
Omnia perdiderat si masturbatus uterque
mandasset manibus gaudia foeda suis.
Ipsam crede tibi naturam dicere rerum:
10"Istud quod digitis, Pontice, perdis, homo est".
XLII
Campis dives Apollo sic Myrinis,
sic semper senibus fruare cycnis,
doctae sic tibi serviant sorores
nec Delphis tua mentiatur ulli,
5sic Palatia te colant amentque:
bis senos cito te rogante fasces
det Stellae bonus adnuatque Caesar.
Felix tunc ego debitorque voti
casurum tibi rusticas ad aras
10ducam cornibus aureis iuvencum.
Nata est hostia, Phoebe; quid moraris?
XLIII
Hic qui dura sedens porrecto saxa leone
mitigat, exiguo magnus in aere deus,
quaeque tulit spectat resupino sidera vultu,
cuius laeva calet robore, dextra mero:
5non est fama recens nec nostri gloria caeli;
nobile Lysippi munus opusque vides.
Hoc habuit numen Pellaei mensa tyranni,
qui cito perdomito victor in orbe iacet;
hunc puer ad Libycas iuraverat Hannibal aras;
10iusserat hic Sullam ponere regna trucem.
Offensus variae tumidis terroribus aulae
privatos gaudet nunc habitare lares,
utque fuit quondam placidi conviva Molorchi,
sic volvit docti Vindicis esse deus.
XLIV
Alciden modo Vindicis rogabam
esset cuius opus laborque felix.
Risit, nam solet hoc, levique nutu
"Graece numquid" ait "poeta nescis?
5Inscripta est basis indicatque nomen".
Lysippou lego, Phidiae putavi.
XLV
Miles Hyperboreos modo, Marcelline, triones
et Getici tuleras sidera pigra poli:
ecce Promethei rupes et fabula montis
quam prope sunt oculis nunc adeunda tuis!
5Videris inmensis cum conclamata querelis
saxa senis, dices "Durior ipse fuit".
Et licet haec addas: "Potuit qui talia ferre,
humanum merito finxerat ille genus".
XLVI
Gellius aedificat semper: modo limina ponit,
nunc foribus claves aptat emitque seras,
nunc has, nunc illas reficit mutatque fenestras:
dum tantum aedificet, quidlibet ille facit,
5oranti nummos ut dicere possit amico
unum illud verbum Gellius "Aedifico".
XLVII
Democritos, Zenonas inexplicitosque Platonas
quidquid et hirsutis squalet imaginibus,
sit quasi Pythagorae loqueris successor et heres.
Praependet sane nec tibi barba minor:
5sed, quod et hircosis serum est et turpe pilosis,
in molli rigidam clune libenter habes.
Tu, qui sectarum causas et pondera nosti,
dic mihi, percidi, Pannyche, dogma quod est?
XLVIII
Heredem cum me partis tibi, Garrice, quartae
per tua iurares sacra caputque tuum,
credidimus - quis enim damnet sua vota libenter? -
et spem muneribus fovimus usque datis;
5inter quae rari Laurentem ponderis aprum
misimus: Aetola de Calydone putes.
At tu continuo populumque patresque vocasti;
ructat adhuc aprum callida Roma meum:
ipse ego - quis credat? - conviva nec ultimus haesi,
10sed nec costa data est caudave missa mihi.
De quadrante tuo quid sperem, Garrice? Nulla
de nostro nobis uncia venit apro.
XLIX
Haec est illa meis multum cantata libellis,
quam meus edidicit lector amatque togam.
Partheniana fuit quondam, memorabile vatis
munus: in hac ibam conspiciendus eques,
5dum nova, dum nitida fulgebat splendida lana,
dumque erat auctoris nomine digna sui:
nunc anus et tremulo vix accipienda tribuli,
quam possis niveam dicere iure tuo.
Quid non longa dies, quid non consumitis anni?
10Haec toga iam non est Partheniana, mea est.
L
Ingenium mihi, Gaure, probas sic esse pusillum,
carmina quod faciam quae brevitate placent.
Confiteor. Sed tu bis senis grandia libris
qui scribis Priami proelia, magnus homo es?
5Nos facimus Bruti puerum, nos Langona vivum:
tu magnus luteum, Gaure, Giganta facis.
LI
Quod semper superos invito fratre rogasti,
hoc, Lucane, tibi contigit, ante mori.
Invidet ille tibi; Stygias nam Tullus ad umbras
optabat, quamuis sit minor, ire prior.
5Tu colis Elysios nemorisque habitator amoeni
esse tuo primum nunc sine fratre cupis;
et si iam nitidis alternus venit ab astris,
pro Polluce mones Castora ne redeat.
LII
Si credis mihi, Quinte, quod mereris,
natalis, Ovidi, tuas Aprilis
ut nostras amo Martias Kalendas.
Felix utraque lux diesque nobis
5signandi melioribus lapillis!
Hic vitam tribuit sed hic amicum.
Plus dant, Quinte, mihi tuae Kalendae.
LIII
Natali tibi, Quinte, tuo dare parva volebam
munera; tu prohibes: inperiosus homo es.
Parendum est monitis, fiat quod uterque volemus
et quod utrumque iuvat: tu mihi, Quinte, dato.
LIV
Si mihi Picena turdus palleret oliva,
tenderet aut nostras silva Sabina plagas,
aut crescente levis traheretur harundine praeda
pinguis et inplicitas virga teneret avis:
5cara daret sollemne tibi cognatio munus
nec frater nobis nec prior esset avus.
Nunc sturnos inopes fringillorumque querelas
audit et arguto passere vernat ager;
inde salutatus picae respondet arator,
10hinc prope summa rapax milvus ad astra volat.
Mittimus ergo tibi parvae munuscula chortis,
qualia si recipis, saepe propinquus eris.
LV
Luce propinquorum, qua plurima mittitur ales,
dum Stellae turdos, dum tibi, Flacce, paro,
succurrit nobis ingens onerosaque turba,
in qua se primum quisque meumque putat.
5Demeruisse duos votum est; offendere plures
vix tutum; multis mittere dona grave est.
Qua possum sola veniam ratione merebor:
nec Stellae turdos nec tibi, Flacce, dabo.
LVI
Spendophoros Libycas domini petit armiger urbis:
quae puero dones tela, Cupido, para,
illa quibus iuvenes figis mollesque puellas:
sit tamen in tenera levis et hasta manu.
5Loricam clypeumque tibi galeamque remitto;
tutus ut invadat proelia, nudus eat:
non iaculo, non ense fuit laesusve sagitta,
casside dum liber Parthenopaeus erat.
Quisquis ab hoc fuerit fixus morietur amore.
10O felix, si quem tam bona fata manent!
Dum puer es, redeas, dum vultu lubricus, et te
non Libye faciat, sed tua Roma virum.
LVII
Nil est tritius Hedyli lacernis:
non ansae veterum Corinthiorum,
nec crus compede lubricum decenni,
nec ruptae recutita colla mulae,
5nec quae Flaminiam secant salebrae,
nec qui litoribus nitent lapilli,
nec Tusca ligo vinea politus,
nec pallens toga mortui tribulis,
nec pigri rota quassa mulionis,
10nec rasum cavea latus visontis,
nec dens iam senior ferocis apri.
Res una est tamen: ipse non negabit,
culus tritior Hedyli lacernis.
LVIII
Nympha sacri regina lacus, cui grata Sabinus
et mansura pio munere templa dedit,
sic montana tuos semper colat Umbria fontes
nec tua Baianas Sassina malit aquas:
5excipe sollicitos placide, mea dona, libellos;
tu fueris Musis Pegasis unda meis. -
"Nympharum templis quisquis sua carmina donat,
quid fieri libris debeat ipse monet".
LIX
In Saeptis Mamurra diu multumque vagatus,
hic ubi Roma suas aurea vexat opes,
inspexit molles pueros oculisque comedit,
non hos quos primae prostituere casae,
5sed quos arcanae servant tabulata catastae
et quos non populus nec mea turba videt.
Inde satur mensas et opertos exuit orbes
expositumque alte pingue poposcit ebur,
et testudineum mensus quater hexaclinon
10ingemuit citro non satis esse suo.
Consulvit nares an olerent aera Corinthon,
culpavit statuas et, Polyclite, tuas,
et turbata brevi questus crystallina vitro
murrina signavit seposuitque decem.
15Expendit veteres calathos et si qua fuerunt
pocula Mentorea nobilitata manu,
et viridis picto gemmas numeravit in auro,
quidquid et a nivea grandius aure sonat.
Sardonychas vero mensa quaesivit in omni
20et pretium magnis fecit iaspidibus.
Undecima lassus cum iam discederet hora,
asse duos calices emit et ipse tulit.
LX
Seu tu Paestanis genita es seu Tiburis arvis,
seu rubuit tellus Tuscula flore tuo,
seu Praenestino te vilica legit in horto,
seu modo Campani gloria ruris eras:
5pulchrior ut nostro videare corona Sabino,
de Nomentano te putet esse meo.
LXI
In Tartesiacis domus est notissima terris,
qua dives placidum Corduba Baetin amat,
vellera nativo pallent ubi flava metallo
et linit Hesperium brattea viva pecus.
5Aedibus in mediis totos amplexa penates
stat platanus densis Caesariana comis,
hospitis invicti posuit quam dextera felix,
coepit et ex illa crescere virga manu.
Auctorem dominumque nemus sentire videtur:
10sic viret et ramis sidera celsa petit.
Saepe sub hac madidi luserunt arbore Fauni
terruit et tacitam fistula sera domum;
dumque fugit solos nocturnum Pana per agros,
saepe sub hac latuit rustica fronde Dryas.
15Atque olvere lares comissatore Lyaeo
crevit et effuso laetior umbra mero;
hesternisque rubens deiecta est herba coronis
atque suas potuit dicere nemo rosas.
O dilecta deis, o magni Caesaris arbor,
20ne metuas ferrum sacrilegosque focos.
Perpetuos sperare licet tibi frondis honores:
non Pompeianae te posuere manus.
LXII
Tinctis murice vestibus quod omni
et nocte utitur et die Philaenis,
non est ambitiosa nec superba:
delectatur odore, non colore.
LXIII
Ad cenam invitant omnes te, Phoebe, cinaedi.
Mentula quem pascit, non, puto, purus homo est.
LXIV
Herculis in magni voltus descendere Caesar
dignatus Latiae dat nova templa viae,
qua Triviae nemorosa petit dum regna, viator
octavum domina marmor ab urbe legit.
5Ante colebatur votis et sanguine largo,
maiorem Alciden nunc minor ipse colit.
Hunc magnas rogat alter opes, rogat alter honores;
illi securus vota minora facit.
LXV
Alcide, Latio nunc agnoscende Tonanti,
postquam pulchra dei Caesaris ora geris,
si tibi tunc isti vultus habitusque fuissent,
cesserunt manibus cum fera monstra tuis:
5Argolico famulum non te servire tyranno
vidissent gentes saevaque regna pati,
sed tu iussisses Eurysthea; nec tibi fallax
portasset Nessi perfida dona Lichas,
Oetaei sine lege rogi securus adisses
10astra patris summi, quae tibi poena dedit;
Lydia nec dominae traxisses pensa superbae
nec Styga vidisses Tartareumque canem.
Nunc tibi Iuno favet, nunc te tua diligit Hebe;
nunc te si videat Nympha, remittet Hylan.
LXVI
Uxor cum tibi sit formonsa, pudica, puella,
quo tibi natorum iura, Fabulle, trium?
Quod petis a nostro supplex dominoque deoque
tu dabis ipse tibi, si potes arrigere.
LXVII
Lascivam tota possedi nocte puellam,
cuius nequitias vincere nulla potest.
Fessus mille modis illud puerile poposci:
ante preces totas primaque verba dedit.
5Inprobius quiddam ridensque rubensque rogavi:
pollicitast nulla luxuriosa mora.
Sed mihi pura fuit; tibi non erit, Aeschyle, si vis
accipere hoc munus conditione mala.
LXVIII
Quid tibi nobiscum est, ludi scelerate magister,
invisum pueris virginibusque caput?
Nondum cristati rupere silentia galli:
murmure iam saevo verberibusque tonas.
5Tam grave percussis incudibus aera resultant,
causidicum medio cum faber aptat equo:
mitior in magno clamor furit amphitheatro,
vincenti parmae cum sua turba favet.
Vicini somnum - non tota nocte - rogamus:
10nam vigilare leve est, pervigilare grave est.
Discipulos dimitte tuos. Vis, garrule, quantum
accipis ut clames, accipere ut taceas?
LXIX
Cum futuis, Polycharme, soles in fine cacare.
Cum pedicaris, quid, Polycharme, facis?
LXX
Dixerat "O mores! O tempora!" Tullius olim,
sacrilegum strueret cum Catilina nefas,
cum gener atque socer diris concurreret armis
maestaque civili caede maderet humus.
5Cur nunc "O mores!" cur nunc "O tempora!" dicis?
Quod tibi non placeat, Caeciliane, quid est?
Nulla ducum feritas, nulla est insania ferri;
pace frui certa laetitiaque licet.
Non nostri faciunt tibi quod tua tempora sordent,
10sed faciunt mores, Caeciliane, tui.
LXXI
Massyli leo fama iugi pecorisque maritus
lanigeri mirum qua coiere fide.
Ipse licet videas, cavea stabulantur in una
et pariter socias carpit uterque dapes:
5nec fetu nemorum gaudent nec mitibus herbis,
concordem satiat sed rudis agna famem.
Quid meruit terror Nemees, quid portitor Helles,
ut niteant celsi lucida signa poli?
Sidera si possent pecudesque feraeque mereri,
10hic aries astris, hic leo dignus erat.
LXXII
Liber, Amyclaea frontem vittate corona,
qui quatis Ausonia verbera Graia manu,
clusa mihi texto cum prandia vimine mittas,
cur comitata dapes nulla lagona venit?
5Atqui digna tuo si nomine munera ferres,
scis, puto, debuerint quae mihi dona dari.
LXXIII
Dentibus antiquas solitus producere pelles
et mordere luto putre vetusque solum,
Praenestina tenes defuncti rura patroni,
in quibus indignor si tibi cella fuit;
5rumpis et ardenti madidus crystalla Falerno
et pruris domini cum Ganymede tui.
At me litterulas stulti docuere parentes:
quid cum grammaticis rhetoribusque mihi?
Frange leves calamos et scinde, Thalia, libellos,
10si dare sutori calceus ista potest.
LXXIV
Effigiem tantum pueri pictura Camoni
servat et infantis parva figura manet.
Florentes nulla signavit imagine voltus,
dum timet ora pius muta videre pater.
LXXV
Non silice duro structilive caemento,
nec latere cocto, quo Samiramis longam
Babylona cinxit, Tucca balneum fecit:
sed strage nemorum pineaque conpage,
5ut navigare Tucca balneo possit.
Idem beatas lautus exstruit thermas
de marmore omni, quod Carystos invenit,
quod Phrygia Synnas, Afra quod Nomas misit
et quod virenti fonte lavit Eurotas.
10Sed ligna desunt: subice balneum thermis.
LXXVI
Haec sunt illa mei quae cernitis ora Camoni,
haec pueri facies primaque forma fuit.
Creverat hic vultus bis denis fortior annis
gaudebatque suas pingere barba genas,
5et libata semel summos modo purpura cultros
sparserat. Invidit de tribus una soror
et festinatis incidit stamina pensis
apsentemque patri rettulit urna rogum.
Sed ne sola tamen puerum pictura loquatur,
10haec erit in chartis maior imago meis.
LXXVII
Quod optimum sit disputat convivium
facunda Prisci pagina,
et multa dulci, multa sublimi refert,
sed cuncta docto pectore.
5Quod optimum sit quaeritis convivium?
In quo choraules non erit.
LXXVIII
Funera post septem nupsit tibi Galla virorum,
Picentine: sequi vult, puto, Galla viros.
LXXIX
Oderat ante ducum famulos turbamque priorem
et Palatinum Roma supercilium:
at nunc tantus amor cunctis, Auguste, tuorum est
ut sit cuique suae cura secunda domus.
5Tam placidae mentes, tanta est reverentia nostri,
tam pacata quies, tantus in ore pudor.
Nemo suos - haec est aulae natura potentis -,
sed domini mores Caesarianus habet.
LXXX
Duxerat esuriens locupletem pauper anumque:
uxorem pascit Gellius et futuit.
LXXXI
Lector et auditor nostros probat, Aule, libellos,
sed quidam exactos esse poëta negat.
Non nimium curo: nam cenae fercula nostrae
malim convivis quam placuisse cocis.
LXXXII
Dixerat astrologus periturum te cito, Munna,
nec, puto, mentitus dixerat ille tibi.
Nam tu dum metuis ne quid post fata relinquas,
hausisti patrias luxuriosus opes
5bisque tuum deciens non toto tabuit anno:
dic mihi, non hoc est, Munna, perire cito?
LXXXIII
Inter tanta tuae miracula, Caesar, harenae,
quae vincit veterum munera clara ducum,
multum oculi, sed plus aures debere fatentur
se tibi quod spectant qui recitare solent.
LXXXIV
Cum tua sacrilegos contra, Norbane, furores
staret pro domino Caesare sancta fides,
haec ego Pieria ludebam tutus in umbra,
ille tuae cultor notus amicitiae.
5Me tibi Vindelicis Raetus narrabat in oris
nescia nec nostri nominis Arctos erat:
o quotiens veterem non inficiatus amicum
dixisti "Meus est iste poëta, meus"!
Omne tibi nostrum quod bis trieteride iuncta
10ante dabat lector, nunc dabit auctor opus.
LXXXV
Languidior noster si quando est Paulus, Atili,
non se, convivas abstinet ille suos.
Tu languore quidem subito fictoque laboras,
sed mea porrexit sportula, Paule, pedes.
LXXXVI
Festinata sui gemeret quod fata Severi
Silius, Ausonio non semel ore potens,
cum grege Pierio maestus Phoeboque querebar.
"Ipse meum flevi" dixit Apollo "Linon":
5respexitque suam quae stabat proxima fratri
Calliopen et ait: "Tu quoque vulnus habes.
Aspice Tarpeium Palatinumque Tonantem:
ausa nefas Lachesis laesit utrumque Iovem.
Numina cum videas duris obnoxia fatis,
10invidia possis exonerare deos".
LXXXVII
Septem post calices Opimiani
denso cum iaceam triente blaesus,
adfers nescio quas mihi tabellas
et dicis "Modo liberum esse iussi
5Nastam - servolus est mihi paternus -
signa". Cras melius, Luperce, fiet:
nunc signat meus anulus lagonam.
LXXXVIII
Cum me captares, mittebas munera nobis:
postquam cepisti, das mihi, Rufe, nihil.
Ut captum teneas, capto quoque munera mitte,
de cavea fugiat ne male pastus aper.
LXXXIX
Lege nimis dura convivam scribere versus
cogis, Stella? "Licet scribere nempe malos".
XC
Sic in gramine florido reclinis,
qua gemmantibus hinc et inde rivis
curva calculus excitatur unda,
exclusis procul omnibus molestis,
5pertundas glaciem triente nigro,
frontem sutilibus ruber coronis;
sic uni tibi sit puer cinaedus
et castissima pruriat puella:
infamem nimio calore Cypron
10observes moneo precorque, Flacce,
messes area cum teret crepantis
et fervens iuba saeviet leonis.
At tu, diva Paphi, remitte, nostris
inlaesum iuvenem remitte votis.
15Sic Martis tibi serviant Kalendae
et cum ture meroque victimaque
libetur tibi candidas ad aras
secta plurima quadra de placenta.
XCI
Ad cenam si me diversa vocaret in astra
hinc invitator Caesaris, inde Iovis,
astra licet propius, Palatia longius essent,
responsa ad superos haec referenda darem:
5"Quaerite qui malit fieri conviva Tonantis:
me meus in terris Iuppiter ecce tenet".
XCII
Quae mala sunt domini, quae servi commoda, nescis,
Condyle, qui servum te gemis esse diu.
Dat tibi securos vilis tegeticula somnos,
pervigil in pluma Gaius ecce iacet.
5Gaius a prima tremebundus luce salutat
tot dominos, at tu, Condyle, nec dominum.
"Quod debes, Gai, redde" inquit Phoebus et illinc
Cinnamus: hoc dicit, Condyle, nemo tibi.
Tortorem metuis? Podagra cheragraque secatur
10Gaius et mallet verbera mille pati.
Quod nec mane vomis nec cunnum, Condyle, lingis,
non mavis quam ter Gaius esse tuus?
XCIII
Addere quid cessas, puer, inmortale Falernum?
Quadrantem duplica de seniore cado.
Nunc mihi dic, quis erit cui te, Calacisse, deorum
sex iubeo cyathos fundere? "Caesar erit".
5Sutilis aptetur deciens rosa crinibus, ut sit
qui posuit sacrae nobile gentis opus.
Nunc bis quina mihi da basia, fiat ut illud
nomen ab Odrysio quod deus orbe tulit.
XCIV
Santonica medicata dedit mihi pocula virga:
os hominis! Mulsum me rogat Hippocrates.
Tam stupidus numquam nec tu, puto, Glauce, fuisti,
chalkea donanti chrysea qui dederas.
5Dulce aliquis munus pro munere poscit amaro?
Accipiat, sed si potat in elleboro.
XCV
Alphius ante fuit, coepit nunc Olphius esse,
uxorem postquam duxit Athenagoras.
XCV B
Nomen Athenagorae credis, Callistrate, verum.
Si scio, dispeream, qui sit Athenagoras.
Sed puta me verum, Callistrate, dicere nomen:
non ego sed vester peccat Athenagoras.
XCVI
Clinicus Herodes trullam subduxerat aegro:
deprensus dixit "Stulte, quid ergo bibis"?
XCVII
Rumpitur invidia quidam, carissime Iuli,
quod me Roma legit, rumpitur invidia.
Rumpitur invidia quod turba semper in omni
monstramur digito, rumpitur invidia.
5Rumpitur invidia tribuit quod Caesar uterque
ius mihi natorum, rumpitur invidia.
Rumpitur invidia quod rus mihi dulce sub urbe est
parvaque in urbe domus, rumpitur invidia.
Rumpitur invidia quod sum iucundus amicis,
10quod conviva frequens, rumpitur invidia.
Rumpitur invidia quod amamur quodque probamur:
rumpatur quisquis rumpitur invidia.
XCVIII
Vindemiarum non ubique proventus
cessavit, Ovidi; pluvia profuit grandis.
Centum Coranus amphoras aquae fecit.
XCIX
Marcus amat nostras Antonius, Attice, Musas,
charta salutatrix si modo vera refert:
Marcus Palladiae non infitianda Tolosae
gloria, quem genuit Pacis alumna Quies.
5Tu qui longa potes dispendia ferre viarum,
i, liber, absentis pignus amicitiae.
Vilis eras, fateor, si te nunc mitteret emptor;
grande tui pretium muneris auctor erit:
multum, crede mihi, refert a fonte bibatur
10quae fluit an pigro quae stupet unda lacu.
C
Denaris tribus invitas et mane togatum
observare iubes atria, Basse, tua,
deinde haerere tuo lateri, praecedere sellam,
ad viduas tecum plus minus ire decem.
5Trita quidem nobis togula est vilisque vetusque:
denaris tamen hanc non emo, Basse, tribus.
CI
Appia, quam simili venerandus in Hercule Caesar
consecrat, Ausoniae maxima fama viae,
si cupis Alcidae cognoscere facta prioris,
disce: Libyn domuit raraque poma tulit,
5peltatam Scythico discinxit Amazona nodo,
addidit Arcadio terga leonis apro,
aeripedem silvis cervum, Stymphalidas astris
abstulit, a Stygia cum cane venit aqua,
fecundam vetuit reparari mortibus hydram,
10Hesperias Tusco lavit in amne boves.
Haec minor Alcides: maior quae gesserit audi,
sextus ab Albana quem colit arce lapis.
Adservit possessa malis Palatia regnis,
prima suo gessit pro Iove bella puer;
15solus Iuleas cum iam retineret habenas,
tradidit inque suo tertius orbe fuit;
cornua Sarmatici ter perfida contudit Histri,
sudantem Getica ter nive lavit equum;
saepe recusatos parcus duxisse triumphos
20victor Hyperboreo nomen ab orbe tulit;
templa deis, mores populis dedit, otia ferro,
astra suis, caelo sidera, serta Iovi.
Herculeum tantis numen non sufficit actis:
Tarpeio deus hic commodet ora patri.
CII
Quadringentorum reddis mihi, Phoebe, tabellas:
centum da potius mutua, Phoebe, mihi.
Quaere alium cui te tam vano munere iactes:
quod tibi non possum solvere, Phoebe, meum est.
CIII
Quae nova tam similis genuit tibi Leda ministros?
Quae capta est alio nuda Lacaena cycno?
Dat faciem Pollux Hiero, dat Castor Asylo,
atque in utroque nitet Tyndaris ore soror.
5Ista Therapnaeis si forma fuisset Amyclis,
cum vicere duas dona minora deas,
mansisses, Helene, Phrygiamque redisset in Iden
Dardanius gemino cum Ganymede Paris.