VALERII FLACCI - ARGONAUTICON LIBER V

IIIIIIIVVVIVIIVIII

0

Āltĕră lūx haūd laētă vĭrīs ēmērsĭt Ŏlŷmpō:

Ārgŏlĭcūs mōrbīs fātīsquĕ răpācĭbŭs Īdmōn

lābĭtŭr ēxtrēmī sĭbĭ tūm nōn īnscĭŭs aēvī.

āt mĕmŏr Aēsŏnĭdēs nĭmĭūm iām vēră lŏcūtī

Phīnĕŏs hīnc ălĭōs rāptō păvĕt Īdmŏnĕ lūctūs.5

tūm cŏmĭtī pĭă iūstă tŭlīt caēlātăquĕ mūltā

ārtĕ Dŏlīŏnĭī dōnāt vēlāmĭnă rēgīs,

hōspĕs hŭmūm sēdēmquĕ Lўcūs. flēns ārmă rĕvēllīt

Īdmŏnĭs ē cēlsā Mōpsūs rătĕ; rōbŏră caēdūnt

pārs sīlvīs pōrtāntque āraē, pārs aūgŭrĭs ālbā10

frōndĕ ‹căpūt› vīttīsquĕ lĭgānt, pŏsĭtūmquĕ fĕrētrō

cōngĕmŭērĕ; dĭēs sĭmŭl ēt sŭŭs ādmŏnĕt ōmnēs.

Ēcce īntēr lăcrĭmās īntērque ēxtrēmă vĭrōrūm

mūnĕră, quēm cūrsūs pĕnĕs īmpĕrĭūmquĕ cărīnaē,

Tīphўn ăgīt vĭŏlēntă lŭēs, cūnctīquĕ păvōrĕ15

āttŏnĭtī fūndūnt maēstās ād sīdĕră vōcēs:

"ārquĭpŏtēns ādvērtĕ, prĕcōr, nūnc dēnĭque Ăpōllŏ;

hōc, pătĕr, hōc nōbīs rĕfŏvē căpŭt, ūllă lăbōrīs

sī nōstrī tē cūră mŏvēt, quī cārdĭnĕ sūmmō

vērtĭtŭr ātque ōmnīs mănĭbūs nūnc pēndĕt ăb ūnīs."20

dīctă dăbānt vēntīs nēc dēbĭtă fātă mŏvēbānt.

quālēm praēcĭpĭtī grăvĭdūm iām sōrtĕ părēntēm

nātōrūm flēt pārvă mănūs trĕpĭdīquĕ prĕcāntūr

dūrĕt ŭt īnvălĭdīs ĕt ădhūc gĕnĭtōrĭs ĕgēnīs,

haūd ălĭtēr sŏcĭī sūprēmo īn tēmpŏrĕ Tīphŷn25

ānte ălĭōs sŭpĕrēssĕ vŏlūnt. mōrs frīgĭdă cōntrā

ūrgĕt, ĕt īllĕ rĕcēns ŏcŭlīs īntērvŏlăt Īdmōn.

ēxănĭmūm frūstrā Mĭnўaē clāmōrĕ mŏrāntūr

āvēllīquĕ nĕgānt: vīx mēmbră rĭgēntĭă tāndēm

īmpŏsŭērĕ rŏgō lăcrĭmāsque ēt mūnĕră flāmmīs30

vānă fĕrūnt; crēscīt dōnīs fērālĭs ăcērvūs.

ūt vēro āmplēxūs fēssī rūpērĕ sŭprēmōs

ēt răpĭdaē sōnvērĕ făcēs, tūnc īpsă crĕmārī

vīsă rătīs mĕdĭōquĕ vĭrōs dēpōnĕrĕ pōntō.

nōn tŭlĭt Aēsŏnĭdēs gĕmĭnīs flāgrāntĭă cērnēns35

cōrpŏră cāră rŏgīs, sēd pēctŏrĕ dūctŏr ăb īmō

tālĭă vōcĕ gĕmīt: "quīd tāntum īnfēnsă rĕpēntĕ

nūmĭnă? quās nōstrī poēnās mĕrŭērĕ lăbōrēs?

bīnă (nĕfās) tūtō părĭtēr mĭhĭ fūnĕră sūrgūnt

lītŏrĕ; māgna ădĕō cŏmĭtūm nŭmĕrōsăquĕ pūbēs?40

aūt sŏcĭōs răpĭt ātră dĭēs, aūt īpsĕ rĕlīnquō

sōntĭbŭs īmpūlsūs Fŭrĭīs. ŭbĭ Tīphўs? ŭbi Īdmōn

fātă cănēns? ŭbĭ mōnstrĭfĕraē pār īllĕ nŏvērcaē?

tē sĭnĕ, Thēspĭădē, nōs ūllă mŏvēbĭmŭs ūltrā

aēquŏră? nēc sūmmā spĕcŭlāntēm pūppĕ vĭdēbō45

Plēĭădūmquĕ glŏbōs ĕt ăgēntēs nōctĭbŭs Ārctōs?

cuī Mĭnўās cārāmquĕ rătēm, cuī sīdĕră trādīs?

cārpĕrĕ sēcūrās quīs iām iŭbĕt Aēsŏnă nōctēs?

hōc lăbŏr, hōc dūlcī tŏtĭēns fraūdātă sŏpōrĕ

lūmĭna ĕt ādmōtīs nĭmĭūm mēns ānxĭă Cōlchīs50

prōfŭĭt? heū quāntūm Phāsīs, quāntum Aēă rĕcēssīt!

nūnc quŏquĕ, sī tĕnŭī sŭpĕrānt ĭn ĭmāgĭnĕ cūraē,

ādsīs ūmbră, prĕcōr, vēntūrī praēscĭă caēlī

rēctōrēmquĕ tŭaē mŏnĕās rătĭs." haēc ŭbĭ fātūs,

sōlă vĭrūm flāmmīs vīdīt lābēntĭbŭs ōssă.55

"quōd tămĕn ēxtērnīs ūnūm sōlāmĕn ĭn ōrīs

rēstăt" ăīt, "cārās hŭmŭs haēc nōn dīvĭdăt ūmbrās

ōssăquĕ nēc tŭmŭlō nēc sēpărĕ cōntĕgăt ūrnā,

sēd sĭmŭl, ūt iūnctīs vēnīstĭs ĭn aēquŏră fātīs."

haūd mŏră, rēlĭquĭās sŏcĭī dēflētăquĕ mīscēnt60

nōmĭnă; tūm vīvō frōndēns ē caēspĭtĕ tēllūs

āggĕrĭtūr, cĭnĕrēmquĕ Lўcō cōmmēndăt Ĭāsōn.

Maēsti ōmnēs dŭbĭīquĕ, rătēm fīdīssĭmă cūiūs

dēxtră rĕgāt. sĭmŭl Āncaēūs sōllērsquĕ pĕtēbāt

Naūplĭŭs. Ērgīnūm fātō vŏcăt īpsă mŏnēntī65

quērcŭs, ĕt ād tōnsās vīctī rĕdĭērĕ măgīstrī.

āc vĕlŭt īllĕ, grĕgīs cēssīt cuī rēgĭă, taūrūs

fērtŭr ŏvāns; hūnc ōmnĭs hŏnōs, hūnc ōmnĭs ĭn ūnūm

trānsĭt ămōr: prīmō laētūs sīc tēmpŏrĕ rēctōr

īngrĕdĭtūr cūrsūs; ĕtĕnīm dāt cāndĭdă cērtām70

nōx Hĕlĭcēn. iām prōră frĕtūm cōmmōvĕrăt ēt iām

pūppĕ sĕdēns dīrās dīmīsĕrăt āncŏră tērrās.

Īndĕ prĕmēntĕ Nŏtō trīstēs Ăchĕrūsĭdŏs ōrās

praētĕrĭt ēt fēstā vūlgātūm nōctĕ Lўaēī

Cāllĭchŏrōn; nēc vānă fĭdēs: hīs Bācchŭs ĭn ūndīs75

āblŭĭt ēōō rōrāntēs sānguĭnĕ thŷrsōs.

īllūm pōst ăcĭēs Rūbrīquĕ nŏvīssĭmă claūstră

aēquŏrĭs hīc rĕsĭdēs thĭăsōs, hīc aēră mŏvēntēm

ūdăquĕ pāmpĭnĕā nēctēntēm cōrnŭă vīttā

nūnc ĕtĭām mĕmĭnīstĭs, ăquaē, Boēōtĭă quālēm80

Thŷiăs ĕt īnfēlīx cŭpĕrēt vīdīssĕ Cĭthaērōn.

Fāmă pĕr ēxtrēmōs quīn iām vŏlăt īmprŏbă mānēs

īntĕrĕa ēt māgnīs nātōrūm laūdĭbŭs īmplēt,

āddĭtă iāmquĕ frĕtīs rĕpĕtēns frĕtă iāmquĕ pătēntēs

Cŷănĕās. ārdēnt ăvĭdōs āttōllĕrĕ vūltūs85

quōs pĭĕtās vēl tāngĭt ădhūc quōs aēmŭlă vīrtūs.

fāta īmmōtă mănēnt; ūnūm, quī lītŏre ĭn īllō

cōndĭtŭs, ād cāraē mīttūnt spēctācŭlă tūrbaē.

īt Sthĕnĕlūs. quālēm Māvōrtĭă vīdĭt Ămāzōn

cūmquĕ sŭīs, cŏmĭtem Ālcīdēs ūt cōndĭdĭt, ārmīs,90

tālĭs ăb aēquŏrĕī cōnsūrgēns āggĕrĕ būstī

ēmĭcŭīt; fūlsēre ūndaē, sōl māgnŭs ŭt ōrbēm

tōllĕrĕt aūt nūbēm quătĕrēt pŏlŭs. ātque ĕă vīxdūm

vīsă vĭrīs ātrā nōx prōtĭnŭs ābstŭlĭt ūmbrā.

īllĕ dŏlēns āltūm rĕpĕtīt chăŏs. ōmĭnă Mōpsūs95

dūm stŭpĕt, īn prīmā tŭmŭlūm prŏcŭl āspĭcĭt āctā

ōbnūbēnsquĕ căpūt cĭnĕrī dāt vīnă vŏcātō.

cārmĭnă quīn ĕtĭām vīsōs plācāntĭă mānēs

Ōdrўsĭūs dūx rītĕ mŏvēt mīxtōquĕ sŏnāntēm

pērcŭtĭt ōrĕ lўrām nōmēnquĕ rĕlīnquĭt hărēnīs.100

Āltĭŭs hīnc vēntōs rĕcĭpīt rătĭs, āc fŭgĭt ōmnĕ

Crōbĭălī lătŭs ēt fātīs tĭbĭ, Tīphў, nĕgātūm

Pārthĕnĭum, ānte ălĭōs Trĭvĭaē quī crēdĭtŭr āmnīs

fīdŭs ĕt Īnōpī mātērnā grātĭŏr ūndā.

mōx ĕtĭām Crōmnaē iŭgă pāllēntēmquĕ Cўtōrōn105

tēquĕ cĭtā pĕnĭtūs cōndūnt, Ĕrўthīă, cărīnā.

iāmquĕ rĕdūcēbāt nōctēm pŏlŭs: āltă Cărāmbīs

rādĭtŭr ēt māgnaē pĕlăgō trĕmĭt ūmbră Sĭnōpēs.

Āssўrĭōs cōmplēxă sĭnūs stăt ŏpīmă Sĭnōpē,

nŷmphă prĭūs blāndōsquĕ Iŏvīs quaē lūsĕrăt īgnēs110

caēlĭcŏlīs īmmōtă prŏcīs: dēcēptŭs ămātaē

fraūdĕ dĕaē nēc sōlŭs Hălŷs nēc sōlŭs Ăpōllŏ.

Āddĭdĭt hīc cāsū cŏmĭtēs fōrtūnă bĕnīgnō

Aūtŏlўcūm Phlŏgĭūmque ēt Dēĭlĕōntă, sĕcūtōs

Hērcŭlĭs ārmă vĭrōs; văgŭs hōs ĭbĭ fīxĕrăt ērrōr.115

ūt Grāiām vīdērĕ mănūm pūppēmquĕ Pĕlāsgām

prīmă rŭūnt cĕlĕrēs ād lītŏră sēquĕ prĕcāntūr

āccĭpĭānt sŏcĭōs. nŏvă dūx āccēdĕrĕ gaūdēt

nōmĭnă, dēsērtōs ēt iām sĭbĭ cūrrĕrĕ rēmōs.

trānsĭt Hălŷs lōngīsquĕ flŭēns ānfrāctĭbŭs Īrīs120

saēvăquĕ Thērmōdōn mĕdĭō sălĕ mūrmŭră vōlvēns,

Grādīvō săcĕr ēt spŏlĭīs dītīssĭmŭs āmnīs,

dōnăt ĕquōs, dōnāt vōtās cuī vīrgŏ sĕcūrēs

cūm rĕdĭt īngēntī pēr Cāspĭă claūstră trĭūmphō

Māssăgĕtēn Mēdūmquĕ trăhēns. ēst vēră prŏpāgŏ125

sānguĭnĭs, ēst ōllīs gĕnĭtōr dĕŭs. hīnc măgĭs āltă

Haēmŏnĭdaē pĕtĕre ēt mŏnĭtūs nōn tēmnĕrĕ Phīneī.

īpse aūtēm cŏmĭtūm cōnvērsŭs ăd ōră nŏvōrūm

"vōs mĭhĭ nūnc pūgnās" ăĭt "ēt vīctrīcĭă" dūctōr

"Hērcŭlĭs ārmă mĕī vēstrāsque īn lītŏrĕ Mārtīs130

īntĕrĕā mĕmŏrātĕ mănūs." sīc fātŭs, ĕt aēgrō

cōrdĕ sĭlēns aūdīt cūrsūs bēllīquĕ lăbōrēs

vīrgĭnĕi, ēxcĭdĕrīt frēnīs quaē prīmă rĕmīssīs,

sēmiănĭmēm pătrĭūs quām sānguĭnĕ vēxĕrĭt āmnīs,

quaē pēltā lătŭs ātque ŭmĕrōs nūdātă phărētrīs135

fūgĕrĭt, Hērcŭlĕaē mōx vūlnĕrĕ prēnsă săgīttaē,

ūtquĕ sĕcūrĭgĕrās stĭmŭlāvĕrĭt Īră cătērvās

flētūrūsquĕ pătēr, quāntūs dŭcĕ tērrŏr ĭn īpsā,

quī fŭrŏr, īnsīgnīs quō bāltĕŭs ārsĕrĭt aūrō.

Nōctĕ sŭb ēxtrēmā claūsīs tēllūrĭs ăb āntrīs140

pērvĭgĭl aūdītūr Chălўbūm lăbŏr: ārmă fătīgānt

rūrĭcŏlaē, Grādīvĕ, tŭī; sŏnăt īllă crĕātrīx

prīmă mănūs bēllī, tērrās crūdēlĭs ĭn ōmnēs.

nām prĭŭs īgnōtī quām dūră cŭbīlĭă fērrī

ērŭĕrēnt ēnsēsquĕ dărēnt, Ŏdĭa aēgră sĭne ārmīs145

ērrābānt Īraēque ĭnŏpēs ēt sēgnĭs Ĕrīnŷs

īndĕ Gĕnētaēī rūpēm Iŏvĭs, hīnc Tĭbărēnūm

dānt vĭrĭdēs pōst tērgă lăcūs, ŭbĭ dēsĭdĕ mītră

fētă lĭgāt pārtūquĕ vĭrūm fŏvĕt īpsă sŏlūtō.

Vōs quŏquĕ nōn nōtaē mīrātī vēlă cărīnaē,150

Mōssŷnoēci, ēt vōs stăbŭlīs, Mācrōnĕs, ăb āltīs

Bŷzērēsquĕ văgī Phĭlўraēque ā nōmĭnĕ dīctă

lītŏră, quaē cōrnū pĕpŭlīt Sātūrnŭs ĕquīnō.

Ūltĭmŭs īndĕ sĭnūs saēvūmquĕ cŭbīlĕ Prŏmētheī

cērnĭtŭr, īn gĕlĭdās cōnsūrgēns Caūcăsŭs Ārctōs.155

īlle ĕtĭam Ālcīdēn Tītānĭă fātă mŏrāntēm

āttŭlĕrāt tūm fōrtĕ dĭēs, iāmque āspĕră nīsū

ūndĭquĕ cōnvēllēns vĕtĕrīs cūm strāgĕ prŭīnaē

vīncŭlă prēnsă mănū sāxīs ābdūxĕrăt īmīs

ārdŭŭs ēt laēvō grăvĭōr pĕdĕ; cōnsŏnăt īngēns160

Caūcăsŭs, ēt sūmmō părĭtēr cūm mōntĕ sĕcūtaē

īncŭbŭērĕ trăbēs, ābdūctăquĕ flūmĭnă pōntō.

fīt frăgŏr, aēthĕrĭās ceū Iūppĭtĕr ārdŭŭs ārcēs

īmpŭlĕrīt, īmās mănŭs aūt Nēptūnĭă tērrās.

hōrrŭĭt īmmēnsūm Pōntī lătŭs, hōrrŭĭt ōmnīs165

Ārmĕnĭaē praētēntŭs Hĭbēr, pĕnĭtūsquĕ rĕcūssō

aēquŏrĕ Cŷrnĕās Mĭnўaē tĭmŭērĕ rĕlīctās.

tūm gĕmĭtū prŏpĭōrĕ chălŷbs dēnsūsquĕ rĕvūlsīs

rūpĭbŭs aūdīrī mōntīs lăbŏr ēt grăvĕ Tītān

vōcĭfĕrāns, fīxōs scŏpŭlīs dūm vēllĭtŭr ārtūs.170

cōntra aūtem īgnārī (quĭs ĕnīm nūnc crēdăt ĭn īllīs

mōntĭbŭs Ālcīdēn dīmīssăvĕ vōtă rĕtēmptēt?)

pērgĕre ĭtēr sŏcĭī; tāntūm mīrāntŭr ăb āltō

lītŏră dīscūssā stērnī nĭvĕ rūptăquĕ sāxă

ēt sĭmŭl īngēntēm mŏrĭbūndaē dēsŭpĕr ūmbrām175

ālĭtĭs ātque ātrīs rōrāntēs īmbrĭbŭs aūrās.

Sōl prŏpĭūs flāmmābăt ăquās ēxtrēmăquĕ fēssīs

coēpĕrăt ōptātōs iām lūx ōstēndĕrĕ Cōlchōs,

māgnŭs ŭbi ādvērsūm spūmāntī Phāsĭs ĭn aēquōr

ōrĕ rŭīt. cūnctī părĭtēr lŏcă dēbĭtă nōscūnt180

sīgnăquĕ cōmmĕmŏrānt ēmēnsāsque ōrdĭnĕ gēntēs

dāntquĕ rătēm flŭvĭō. sĭmŭl aēthĕrĕ plēnă cŏrūscō

Pāllăs ĕt ālĭpĕdūm Iūnō iŭgă sīstĭt ĕquōrūm.

Āc dūm prīmă grăvī dūctōr sŭbĭt ōstĭă pūlsū

pōpŭlĕōs flēxūs tŭmŭlūmquĕ vĭrēntĭă sūprā185

flūmĭnă cōgnātī mĕdĭō vĭdĕt āggĕrĕ Phrīxī,

quēm cŏmĕs īnfēlīx Părĭō dē mārmŏrĕ iūxtā

stāt sŏrŏr, hīnc saēvaē fōrmīdĭnĕ maēstă nŏvērcaē,

īndĕ mărīs, pĕcŭdīquĕ tĭmēns īmpōnĕrĕ pālmās.

sīstĕrĕ tūm sŏcĭōs iŭbĕt ātque hīnc prīmă lĭgārī190

vīncŭlă, ceū Păgăsās pătrĭūmque īntrāvĕrĭt āmnēm.

īpsĕ grăvī pătĕrā sācrī lībāmĭnă Bācchī

rītĕ fĕrēns ūmbrām vŏcăt ēt sīc fātŭr ăd ārās:

"pēr gĕnŭs ātquĕ părēs tēcūm mĭhĭ, Phrīxĕ, lăbōrēs,

tū prĕcŏr ōrsă rĕgās mēque hīs tūtērĭs ĭn ōrīs195

tōt frĕtă, tōt dūrē prŏpĕrāntī sīdĕră pāssīs

Phrīxĕ, făve ēt pătrĭās plăcĭdūs rĕmĭnīscĕrĕ tērrās.

tū quŏquĕ nūnc, tŭmŭlō nēquīquām cōndĭta ĭnānī

ādnŭĕ dīvă mărīs, nŭmĕrōque āccēdĕ tŭōrūm.

quāndo ĕgŏmēt rūrsūs pēr tē vĕhăr? aūrĕă quāndō200

Sēstŏn ĕt īnfaūstōs āgnōscēnt vēllĕră flūctūs?

vōs ĕtĭām, sīlvaē, vōs, Cōlchĭdŏs hōspĭtĭs ōraē,

pāndĭtĕ dīvĕs ŭbī pēllīs mĭcĕt ārbŏrĕ sācrā.

tūnc tĭbĭ, fēcūndī prōlēs Iŏvĭs, ōrtĕ nĭvālī

Ārcădŏs āxĕ dĕaē, flŭvĭō mŏdŏ, Phāsĭ, quĭētō205

Pāllădĭām pătĭārĕ rătēm, nēc dōnă nĕc āraē

dēfŭĕrīnt tēllūrĕ mĕā, rĕvĕrēndă flŭēntīs

ēffĭgĭēs tē, Phāsĭ, mănēt, quām māgnŭs Ĕnīpeūs

ēt pătĕr aūrātō quāntūs iăcĕt Īnăchŭs āntrō."

dīxĕrăt, ātque īllī dēxtrā sĭnĕ vērsă măgīstrī210

prōtĭnŭs īn prōrām rĕdĭīt rătĭs ōmĭnĕ cērtō

flūmĭnĭs ōs pōntūmquĕ tŭēns. "prōmīttĭs ŭt ēccĕ

ūtquĕ vŏcās, rĕvĕhēmŭr" ăīt. sīc deīndĕ prĕcātūs

ārmă iŭbēt cēlsā sŏcĭōs dēprōmĕrĕ pūppĕ.

dōnă dĕhīnc Bācchī cāsūsque ūt fīrmĕt ĭn ōmnēs215

rāptă Cĕrēs, vĭrĭdēsquĕ prĕmūnt lōngo ōrdĭnĕ rīpās.

Īncĭpĕ nūnc cāntūs ălĭōs, dĕă, vīsăquĕ vōbīs

Thēssălĭcī dā bēllă dŭcīs. nōn mēns mĭhĭ, nōn haēc

ōră sătīs. vēntum ād fŭrĭās īnfāndăquĕ nātaē

foēdĕra ĕt hōrrēndā trĕpĭdām sūb vīrgĭnĕ pūppēm;220

īmpĭă mōnstrĭfĕrīs sūrgūnt iām proēlĭă cāmpīs.

āntĕ dŏlōs, ānte īnfīdī tămĕn ēxsĕquăr āstūs

Sōlĭgĕnaē fāllī mĕrĭtī mĕrĭtīquĕ rĕlīnquī,

īndĕ cănēns: Scўthĭcā sĕnĭōr iām Sōlĭs ĭn ūrbĕ

fātă lăbōrātī Phrīxūs cōmplēvĕrăt aēvī.225

īllĭŭs ēxtrēmō sūb fūnĕrĕ mīră rĕpēntĕ

flāmmă pŏlī māgnōque ărĭēs āppārŭĭt āstrō

aēquŏră cūnctă mŏvēns. āt vēllĕră Mārtĭs ĭn ūmbrā

īpsĕ sŭī Phrīxūs mŏnŭmēntum īnsīgnĕ pĕrīclī

līquĕrăt ārdēntī quērcūm cōmplēxă mĕtāllō.230

quōndam ĕtĭām tăcĭtaē vīsūs pēr tēmpŏră nōctīs

ēffĭgĭē vāstā, sŏcĕrūmque ēxtērrŭĭt īngēns

prōdĭtă vōx: "‹ō› quī pătrĭā tēllūrĕ fŭgātūm

quaērēntēmquĕ dŏmōs hīs mē cōnsīdĕrĕ pāssūs

sēdĭbŭs, ōblātā gĕnĕrūm mōx prōlĕ pĕtīstī,235

tūnc tĭbĭ rēgnōrūm lābēs lūctūsquĕ sŭpērsūnt

rāptă sŏpōrātō fŭĕrīnt cūm vēllĕră lūcō.

praētĕrĕa īnfērnaē quaē nūnc sācrātă Dĭānaē

fērt cāstōs Mēdēă chŏrōs, quīcūmquĕ prŏcōrūm

pāctă pĕtāt, mănĕāt rēgnīs nē vīrgŏ pătērnīs."240

dīxĭt ĕt ādmōtā părĭtēr fātālĭă vīsūs

trādĕrĕ tērgă mănū: tūm fālsō fūsŭs ăb aūrō

cūrrĕrĕ pēr sūmmī fūlgōr lăquĕārĭă tēctī.

mēmbră tŏrīs răpĭt īllĕ trĕmēns pătrĭūmquĕ prĕcātūr

nūmĕn ĕt ēōō sūrgēntēs lītŏrĕ cūrrūs:245

"ēst tĭbĭ fātōrūm, gĕnĭtōr, tūtēlă mĕōrūm,

ōmnĭtŭēns: tŭă nūnc tērrīs, tŭă lūmĭnă tōtō

spārgĕ mărī; seū nōstră dŏlōs mōlītŭr ŏpērtōs

sīve ēxtērnă mănūs, prīmūs mĭhĭ nūntĭŭs ēstŏ.

tū quŏquĕ, sācrātā rŭtĭlānt cuī vēllĕră quērcū,250

ēxcŭbĭās, Grādīvĕ, tĕnē; praēsēntĭă lūcō

ārmă tŭbaēquĕ sŏnēnt, vōx ēt tŭă nōctĭbŭs ēxstēt."

vīx ĕă, Caūcăsĕīs cūm lāpsūs mōntĭbŭs ānguīs

haūd sĭnĕ mēntĕ dĕī spīrīs nĕmŭs ōmnĕ rĕfūsīs

īmplĭcŭīt Grāiūmquĕ prŏcūl rēspēxĭt ăd ōrbēm.255

ērgo ōmnēs prŏhĭbērĕ mĭnās praēdīctăquĕ Phrīxī

īnvĭgĭlāt, plēnā nēcdūm Mēdēă iŭvēntā

ādnŭĭtūr thălămīs Ālbānī vīrgŏ tўrānnī.

Īntĕrĕa aūgŭrĭīs mōnstrīsquĕ mĭnācĭbŭs ūrbēm

tērrĭtăt āntĕ mŏnēns sēmpēr dĕŭs ēt dătă sērī260

sīgnă mălī; rēddī iŭbĕt ēxĭtĭālĕ săcērdōs

vēllŭs ĕt Haēmŏnĭīs īnfaūstūm mīttĕrĕ tērrīs.

cōntrā Sōlĕ sătūs Phrīxī praēcēptă vŏlūtāns

aēgrō cōrdĕ nĕgāt, nēc vūlgī cūră tўrānnō

dūm sŭă sīt mŏdŏ tūtă sălūs. tūnc ōrdĭnĕ rēgī265

prōxĭmŭs ēt frātēr mātērnō sānguĭnĕ Pērsēs

īncrĕpĭtārĕ vĭrūm; sĕquĭtūr dŭcĕ tūrbă rĕpērtō.

īllĕ fŭrēns īrā sŏlĭō sē prōrĭpĭt āltō

praēcĭpĭtātquĕ pătrēs; īpsūm quīn tālĭbŭs aūsīs

spēm sĭbĭ iām rērūm vūlgī lĕvĭtātĕ sĕrēntēm270

ēnsĕ pĕtīt. răpĭt īndĕ fŭgām crūdēlĭă Pērsēs

sīgnă gĕrēns ōmnēmquĕ quătīt rūmōrĭbŭs Ārctōn.

iāmque ădĕrāt māgnīs rēgūm cūm mīlĭbŭs ūrbī

prīmăque ĭn ādvērsōs frūstrātūs proēlĭă mūrōs

cōnstĭtĕrāt. dătŭs ēt sŏcĭīs ūtrīmquĕ crĕmāndīs275

īllĕ dĭēs āltērquĕ dĭēs, cūm Mārtĕ rĕmīssō

dēbĭtŭs Aēaēīs dūx Thēssălŭs ādpŭlĭt ōrīs.

Nōx hŏmĭnūm gĕnŭs ēt dūrōs mĭsĕrātă lăbōrēs

rēttŭlĕrāt fēssīs ōptātă sĭlēntĭă tērrīs.

āt Iūno ēt sūmmī vīrgō Iŏvĭs īntĭmă sēcūm280

cōnsĭlĭa ēt vărĭās sŏcĭābānt pēctŏrĕ cūrās.

vīrgŏ prĭōr "māgnā părĭtēr quōs mōlĕ pĕtāmūs?

cērnĭs" ăīt "Cōlchōs hăbĕānt quaē proēlĭă, quīquĕ

nūnc stătŭs. hīnc Pērsēs, īllīnc nōn vīrĭbŭs aēquīs

āppărăt Aēētēs ăcĭēm. quĭbŭs āddĭmŭr ārmīs?"285

cuī Iūnō "dīmīttĕ mĕtūs, nē proēlĭă fōrtĕ

hīnc tĭbĭ grātă nĕgēm; mănĕt īngēns aēgĭdă sūdōr

ēt nōstrōs iām sūdŏr ĕquōs. stāt pēctŏrĕ fīxūm

Aēētaē sŏcĭārĕ mănūs. scĭŏ pērfĭdă rēgīs

cōrdă quĭdēm; nūllōs Mĭnўīs ēxsōlvĕt hŏnōrēs.290

vērum ălĭōs tūnc īpsă dŏlōs, ălĭa ōrsă mŏvēbō."

"sīnt prĕcŏr haēc; tŭă nāmquĕ mĭhī cŏmĭtāndă pŏtēstās"

Pāllăs ăīt, "lĭcĕāt Grāīs ūt rēddĕrĕ tērrīs

Aēsŏnĭūm căpŭt ēt pūppēm, quām strūxĭmŭs īpsaē,

iāctātām tāndēm nōstrō cōmpōnĕrĕ caēlō."295

Tālĭă tūnc hŏmĭnūm sŭpĕrī prō laūdĕ mŏvēbānt.

trīstĭŏr āt nūnquām tāntōvĕ păvēntĭbŭs ūllă

nōx Mĭnўīs ēgēstă mĕtū; nīl quīppĕ rĕpērtō

Phāsĭdĕ, nīl dŏmĭtīs āctūm Sŷmplēgădŏs ūndīs,

cūnctăque ădhūc, māgnī vĕnĭānt dūm rēgĭs ăd ūrbēm,300

āmbĭgŭa ēt dŭbĭā rērūm pēndēntĭă sūmmā.

praēcĭpŭe Aēsŏnĭdēn vărĭōs īncērtă pĕr aēstūs

mēns răpĭt ūndāntēm cūrīs āc mūltă nŏvāntēm.

quālĭtĕr ēx āltā cūm Iūppĭtĕr ārcĕ cŏrūscāt

Plīădăs īllĕ mŏvēns mīxtūmquĕ sŏnōrĭbŭs īmbrēm305

hōrrĭfĕrāmvĕ nĭvēm, cānīs ŭbĭ tōllĭtŭr ōmnīs

cāmpŭs ăquīs, aūt sānguĭnĕī māgna ōstĭă bēllī

[aūt āltōs dūrīs fātōrūm gēntĭbŭs ōrtūs],

sīc tūm dīvērsīs hīnc ātque hīnc mōtĭbŭs āncēps

pēctŏră dūx crēbrō gĕmĭtū quătĭt, ōptăt ĕt ālmūm310

iām iŭbăr ēt cērtī tāndēm dīscrīmĭnĭs hōrās.

tūnc dēfīxă sŏlō coētūque īntēntă sĭlēntī

vērsŭs ăd ōră vĭrūm "quōd prīmum īngēntĭbŭs aūsīs

ōptāvīstĭs" ăīt, "vĕtĕrūmquĕ quŏd hōrrŭĭt aētās,

ādsŭmŭs ēn tāntūmquĕ frĕtīs ēnāvĭmŭs ōrbēm.315

nēc pĕlăgī nōs mīllĕ vĭaē nēc fāmă fĕfēllīt

Sōlĭgĕnam Aēētēn mĕdĭā rēgnārĕ sŭb Ārctō.

ērgo ŭbĭ lūx āltūm spārgēt mărĕ, tēctă pĕtēndă

ūrbĭs ĕt īgnōtī mēns ēxpĕrĭēndă tўrānnī.

ādnŭĕt īpsĕ, rĕōr, nĕque ĭnēxōrābĭlĕ cērtē320

quōd pĕtĭmūs. sīn vērŏ prĕcēs ēt dīctă sŭpērbūs

rēspŭĕrīt, iām nūnc ănĭmōs fīrmātĕ rĕpūlsaē

quāquĕ vĭā pătrĭīs rĕfĕrāmūs vēllĕră tērrīs

stēt pŏtĭūs: rēbūs sēmpēr pŭdŏr ābsĭt ĭn ārtīs."

dīxĕrăt, ēt Scўthĭcām quī sē cŏmĭtēntŭr ăd ūrbēm325

sōrtĕ pĕtīt, nŭmĕrōquĕ nŏvām dūcūntŭr ăb ōmnī.

īndĕ vĭām, quā Cīrcaēī plăgă prōxĭmă cāmpī,

cōrrĭpĭūnt rēgēmquĕ pĕtūnt iām lūcĕ rĕdūctā.

Fōrtĕ dĕūm vărĭīs pēr nōctēm tērrĭtă mōnstrīs

sēnsĕrăt ūt pūlsās tāndēm Mēdēă tĕnēbrās330

rāptă tŏrīs prīmī iŭbăr ād plācābĭlĕ Phoēbī

ībăt ĕt hōrrēndās lūstrāntĭă flūmĭnă nōctēs.

nāmquĕ sŏpōrātōs tăcĭtīs īn sēdĭbŭs ārtūs

dūm prĕmĭt āltă quĭēs nūllaēque īn vīrgĭnĕ cūraē,

vīsă păvēns cāstīs Hĕcătēs ēxcēdĕrĕ lūcīs;335

dūmquĕ pĭī pĕtĭt ōră pătrīs, stĕtĭt ārdŭŭs īntēr

pōntŭs, ĕt īngēntī cīrcūm stŭpĕfāctă prŏfūndō,

frātrĕ tămēn cōnāntĕ sĕquī. mōx stārĕ păvēntēs

vīdĕrăt īntēntā pŭĕrōs nĕcĕ sēquĕ trĕmēntūm

spārgĕrĕ caēdĕ mănūs ēt lūmĭnă rūmpĕrĕ flētū.340

hīs tūrbātă mĭnīs flŭvĭōs rīpāmquĕ pĕtēbāt

Phāsĭdĭs aēquālī Scўthĭdūm cŏmĭtāntĕ cătērvā.

flōrĕă pēr vērnī quālīs iŭgă dūxĭt Hўmēttī

aūt Sĭcŭlā sūb rūpĕ chŏrōs hīnc grēssĭbŭs haērēns

Pāllădŏs, hīnc cāraē Prōsērpĭnă iūnctă Dĭānaē,345

āltĭŏr āc nūllā cŏmĭtūm cērtāntĕ, prĭūsquām

pāllŭĭt ēt vīsō pūlsūs dĕcŏr ōmnĭs Ăvērnō;

tālĭs ĕt īn vīttīs gĕmĭnaē cūm lūmĭnĕ taēdaē

Cōlchĭs ĕrāt nōndūm mĭsĕrōs ēxōsă părēntēs.

ūt prŏcŭl ēxtrēmī gĕlĭdīs ā flūmĭnĭs ūndīs350

prīmă vĭrōs tăcĭtō vīdīt prōcēdĕrĕ pāssū

sūbstĭtĭt āc maēstō nūtrīcem ādfātă tĭmōrēst:

"quaē mănŭs haēc, cērtō ceū mē pĕtăt āgmĭnĕ, mātēr,

ādvĕnĭt haūd ārmīs, haūd ūnquām cōgnĭtă cūltū?

quaērĕ fŭgām, prĕcŏr, ēt tūtōs cīrcūmspĭcĕ sāltūs."355

aūdīt vīrgĭnĕī cūstōs grāndaēvă pŭdōrīs

Hēnĭŏchē, cūltūs prīmī cuī crēdĭtŭs aēvī;

tūm trĕpĭdām dīctīs fīrmāns hōrtātŭr ălūmnām.

"nōn tĭbi ăb hōstĕ mĭnaē nēc vīs" ăĭt "ūllă prŏpīnquāt

nēc mĕtŭs: ēxtērnō iām flāmmĕă mūrĭcĕ cērnō360

tēgmĭnă, iām vīttās frōndēmque īmbēllĭs ŏlīvaē.

Grāiŭs ădēst, Grāiō sīc cūnctă sĭmīllĭmă Phrīxō."

Sīc ăĭt. āt Iūnō, pūlchrūm lōngīssĭmă quāndō

rōbūr cūră dŭcīs māgnīque ēdērĕ lăbōrēs,

mōlĕ nŏva ēt rŏsĕaē pērfūdīt lūcĕ iŭvēntaē.365

iām Tălăūm iāmque Āmpўcĭdēn āstrōquĕ cŏmāntēs

Tŷndărĭdās īpse ēgrĕgĭō sŭpĕrēmĭnĕt ōrĕ.

nōn sĕcŭs, aūtūmnō quām cūm măgĭs āspĕrăt īgnēs

Sīrĭŭs ēt saēvō cūm nōx āccēndĭtŭr aūrō

lūcĭfĕrās crīnītă făcēs, hĕbĕt Ārcăs ĕt īngēns370

Iūppĭtĕr; āst īllūm tāntō nōn glīscĕrĕ caēlō

vēllĕt ăgēr, vēllēnt călĭdīs iām fōntĭbŭs āmnēs.

rēgīna, āttŏnĭtō quāmquām păvŏr ōrĕ sĭlēntēm

ēxănĭmēt, mīrātă tămēn paūlūmquĕ rĕdūctīs

pāssĭbŭs īn sōlō stŭpŭīt dŭcĕ. nēc mĭnŭs īntēr375

īllĕ tŏt īgnōtī sŏcĭās grĕgĭs haērĕt ĭn ūnā

dēfīxūs sēntītquĕ dŭcēm dŏmĭnāmquĕ cătērvaē.

"sī dĕă, sī māgnī dĕcŭs hūc ădĕs" īnquĭt "Ŏlŷmpī,

hās ĕgŏ crēdŏ făcēs, haēc vīrgĭnĭs ōră Dĭānaē,

tēquĕ rĕnōdātām phărĕtrīs āc pācĕ frŭēntēm380

ād sŭă Caūcăsĕaē prōdūcūnt flūmĭnă nŷmphaē.

sī dŏmŭs īn tērrīs ātque hīnc tĭbĭ gēntĭs ŏrīgŏ,

fēlīx prōlĕ părēns, ōlīmquĕ bĕātĭŏr īllĕ

quī tŭlĕrīt lōngīs ēt tē sĭbĭ iūnxĕrĭt ānnīs.

sēd fĕr ŏpēm, rēgīnă, vĭrīs. nōs hōspĭtă pūbēs385

ādvĕhĭmūr, Grāiūm prŏcĕrēs tŭă tēctă pĕtēntēs.

dūc, prĕcŏr, ād vēstrī, quīcūmque ēst, ōră tўrānnī

āc tū prīmă dŏcē fāndī tēmpūsquĕ mŏdūmquĕ.

nām mĭhĭ sōllĭcĭtō dĕŭs īgnārōquĕ lŏcōrūm

tē dĕdĭt; īn te ănĭmōs ātque ōmnĭă nōstră rĕpōnō."390

Dīxĭt ĕt ōppĕrĭēns trĕpĭdām stĕtĭt. īllă părūmpēr

vīrgĭnĕō cūnctātă mĕtū sīc ōrsă vĭcīssīm:

"quēm pĕtĭs Aēētēn gĕnĭtōr mĕŭs, īpsăquĕ iūxtā

moēnĭă, sī bĭvĭōs pōssīs dīscērnĕrĕ cāllēs.

hāc ădĕō dŭcĕ fērtĕ grădūs; īngēntĭă nāmquĕ395

cāstra ălĭōs ădĭtūs ātque īmpĭŭs ōbsĭdĕt hōstīs."

dīxĕrăt haēc pătrĭūmquĕ vĭām dētōrquĕt ăd āmnēm

sācrăquĕ tērrĭfĭcaē sūpplēx mŏvĕt īrrĭtă Nōctī.

Īlle aūtem īncēptūm fămŭlā dŭcĕ prōtĭnŭs ūrgēt

āĕrĕ saēptŭs ĭtēr, pătĭtūr nēc rēgĭă cērnī400

Iūnŏ vĭrūm, prĭŏr Aēētaē nē nūntĭŭs ādsīt.

iāmque ĭnĕrāt pŏpŭlō mĕdĭaēque īncōgnĭtŭs ūrbī

cūm cŏmĕs ōrsă lŏquī. "Phoēbī gĕnĭtōrĭs ăd ārās

vēntum" ăĭt. "hūc ădўtīs iām sē dē mōrĕ pătērnīs

rēx fĕrĕt; hīc prŏcĕrēs aūdīt pŏpŭlōsquĕ prĕcāntēs405

ādlŏquĭīs făcĭlīs: praēsēns pătĕr ādmŏnĕt aēquī."

līmĭnă, nōn ălĭtēr quām sī rădĭāntĭs ădīrēnt

ōră dĕī vērāsque aētērnī lūmĭnĭs ārcēs;

tālĕ iŭbār ‹pēr› tēctă mĭcāt. stāt fērrĕŭs Ātlāns

Ōcĕănō, gĕnĭbūsquĕ tŭmēns īnfrīngĭtŭr ūndā;410

āt mĕdĭī pēr tērgă sĕnīs răpĭt īpsĕ nĭtēntēs

āltŭs ĕquōs cūrvōquĕ dĭēm sūbtēxĭt Ŏlŷmpō;

pōnĕ rŏtā brĕvĭōrĕ sŏrōr dēnsaēquĕ sĕquūntūr

Plīădĕs ēt mădĭdīs rōrāntēs crīnĭbŭs īmbrēs.

nēc mĭnŭs hīnc vărĭā dūx laētŭs ĭmāgĭnĕ tēmplī415

ād gĕmĭnās fērt ōră fŏrēs, cūnābŭlă gēntīs

Cōlchĭdŏs hīc ōrtūsquĕ tŭēns, ūt prīmă Sĕsōstrīs

īntŭlĕrīt rēx bēllă Gĕtīs, ūt clādĕ sŭōrūm

tērrĭtŭs hōs Thēbās pătrĭūmquĕ rĕdūcăt ăd āmnēm,

Phāsĭdĭs hōs īmpōnăt ăgrīs Cōlchōsquĕ vŏcārī420

īmpĕrĕt. Ārsĭnŏēn īllī tĕpĭdaēquĕ rĕquīrūnt

ōtĭă laētă Phărī pīnguēmquĕ sĭne īmbrĭbŭs ānnūm

ēt iām Sārmătĭcīs pērmūtānt cārbăsă brācīs.

bārbărŭs īn pătrĭīs sēctātūr mōntĭbŭs Aēān

Phāsĭs ămōrĕ fŭrēns: păvĭdās iăcĭt īllă phărētrās425

Dīxĕrăt, āst īllī prŏpĕrē mōnstrātă căpēssūnt

vīrgĭnĕō tūrbātă mĕtū, dīscūrsĭbŭs ēt iām

dēfĭcĭt, āc vŏlŭcrī vīctām dĕŭs āllĭgăt ūndā.

flēbānt pōpŭlĕaē iŭvĕnēm Phăĕthōntă sŏrōrēs

ātĕr ĕt Ērĭdănī trĕpĭdūm glŏbŭs ībăt ĭn āmnēm;430

āt iŭgă vīx Tēthŷs spārsūmquĕ rĕcōllĭgĭt āxēm

ēt fōrmīdāntēm pătrĭōs Pўrŏēntă dŏlōrēs.

aūrĕă quīn ĕtĭām praēsāgā Mūlcĭbĕr ārtĕ

vēllĕră vēntūrōsque ōlīm caēlārăt Ăchīvōs.

tēxĭtŭr Ārgēā pīnūs Păgăsaēă sĕcūrī;435

iāmque ĕădēm rēmōs, ĕădēm dĕă flēctĭt hăbēnās.

īpsă sŭbīt nūdāquĕ vŏcāt dūx āgmĭnă dēxtrā,

ēxŏrĭtūr Nŏtŭs ēt tōtō rătĭs ūnă prŏfūndō

cērnĭtŭr; Ōdrўsĭō gaūdēbānt cārmĭnĕ phōcaē.

āppārēnt trĕpĭdī ‹pēr› Phāsĭdĭs ōstĭă Cōlchī440

clāmāntēmquĕ prŏcūl līnquēns rēgīnă părēntēm.

ūrbs ĕrăt hīnc cōntrā gĕmĭnō cīrcūmflŭă pōntō

lūdŭs ŭbi ēt cāntūs taēdaēque īn nōctĕ iŭgālēs

rēgālīquĕ tŏrō laētūs gĕnĕr; īllĕ prĭōrēm

dēsĕrĭt: ūltrīcēs spēctānt ā cūlmĭnĕ Dīraē.445

dēfĭcĭt īn thălămīs tūrbātăquĕ paēlĭcĕ cōniūnx

pāllam ēt gēmmĭfĕraē dōnum ēxĭtĭālĕ cŏrōnaē

āppărăt ānte ōmnēs sēcūm dēquēstă lăbōrēs;

mūnĕrĕ quō pătrĭās paēlēx ōrnātŭr ăd ārās

īnfēlīx, ēt iām rŭtĭlīs cōrrēptă vĕnēnīs450

īmplĭcăt īgnĕ dŏmōs. haēc tūm mīrācŭlă Cōlchīs

strūxĕrăt Īgnĭpŏtēns nōndūm nōscēntĭbŭs, īllĕ

quīs lăbŏr, ālĭgĕrīs aūt quaē sĕcĕt ānguĭbŭs aūrās

caēdĕ mădēns; ōdērĕ tămēn vīsūsquĕ rĕflēctūnt.

Quīn īdēm Mĭnўās ŏpĕrūm dēfīxĕrăt hōrrōr455

cūm sē Sōlĕ sătūs pătrĭīs pĕnĕtrālĭbŭs īnfērt.

fīlĭŭs hūnc iūxtā prīmīs Ābsŷrtŭs ĭn ānnīs,

dīgnŭs ăvō quēmque īnsōntēm mĕlĭōră mănērēnt.

tūm gĕnĕr Ālbānīs Stŷrūs qui ādvēnĕrăt ōrīs,

dīstŭlĕrānt sēd bēllă tŏrōs; tūm Phrōntĭs ĕt Ārgūs460

Aēŏlĭdaē frātērquĕ Mĕlās, quōs ādvĕnă Phrīxūs

prōgĕnŭīt, părĭtērquĕ lĕvī Cўtĭsōrŭs ĭn hāstā.

pōst ălĭī, quōs praēcĭpŭō Tītānĭă tēllūs

lēgĭt hŏnōrĕ pătrēs, mōtīque ād proēlĭă rēgēs.

ādmŏnĕt hīc sŏcĭōs nĕbŭlāmque ērūmpĭt Ĭāsōn465

sīdĕrĭs ōră fĕrēns; nŏvă lūx ēffūsă Cўtaēīs.

cōnvĕnĭūnt rŏgĭtāntquĕ vĭrōs, rŏgĭtāntquĕ quĭd aūsī

quīdvĕ fĕrānt. pōstquām prīmīs ĭnhĭāntĭă dīctīs

āgmĭnă sūpprēssūmquĕ vĭdēt iām mūrmŭr Ĭāsōn

tālĭă mīrāntī prŏpĭūs tŭlĭt ōrsă tўrānnō:470

"rēx Hўpĕrīŏnĭdē, quēm pēr frĕtă tāntă pĕtēndūm

caēlĭcŏlae ēt prīmā dīgnūm stătŭērĕ cărīnā,

sīquāndo hīc ălĭquām nōstrō sătŭs ōrbĕ sŏlēbāt

Thēssălĭām, sīquōs Phrīxūs mĕmŏrārĕ Pĕlāsgōs,

hī tĭbĭ tōt cāsūs, hōrrēndă tŏt āvĭă mēnsī475

cērnĭmŭr. īpse ĕgŏmēt prŏprĭō dē sānguĭnĕ Phrīxī;

nāmque īdēm Crētheūs āmbōbŭs ĕt Aēŏlŭs aūctōr

cūm Iŏvĕ Nēptūnōque ēt cūm Sālmōnĭdĕ nŷmphā.

mē nĕquĕ nūnc ēnsēs āraēque ēgērĕ pătērnaē

nēc tŭă Thēssălĭcīs quāmquam īnclĭtă nōmĭnă tērrīs480

spōntĕ sĕquōr. cuī nōn iūssō tŏt ădīrĕ vŏlūptās

mōnstră mărīs, cuī Cŷănĕōs īntrārĕ frăgōrēs?

scēptră tŭī tōtō Pĕlĭās sūb lūmĭnĕ Phoēbī

māxĭmă sōrtĕ tĕnēns, tōtque īllă crĕāntĭă dīvōs

ōppĭdă, tōt vĭgĭlī pūlchērrĭmă flūmĭnă cōrnū,485

īllĕ mĕum īmpĕrĭīs ūrgēt căpŭt, īllĕ lăbōrēs

dāt vărĭōs, sŭŭs ūt māgnūm rēx spārgĭt ăb Ārgīs

Ālcīdēn, Sthĕnĕlo īpsĕ sătūs. tămĕn āspĕră rēgūm

pērpĕtĭmūr iŭgă, nēc mĕlĭōr pārērĕ rĕcūsō.

hīc sĭbĭ me aūrātaē pĕcŭdīs quīscūmquĕ pĕrīclīs490

ēxŭvĭās pērfērrĕ iŭbēt. tĭbĭ grātĭă nōstrī

sīt prĕcŏr haēc mĕrĭtīquĕ lŏcūs, quōd iūssă rĕcēpī

tēque ălĭūm quām quēm Pĕlĭās spērātquĕ cŭpītquĕ

prōmīsi ēt mĕlĭōră tŭaē mĭhĭ foēdĕră dēxtraē.

sī pĕtĕre hōc saēvī stătŭīssēm sānguĭnĕ bēllī495

Ōssă dăbāt Pīndūsquĕ rătēs quōtque āntĕ sĕcūtī

īndĕ nĕc aūdācēm Bācchūm nēc Pērsĕă rēgēs.

sēd mē nūdă fĭdēs sānctīquĕ pŏtēntĭă iūstī

hūc tŭlĭt āc mĕdĭī sŏcĭātrīx grātĭă Phrīxī;

nāmquĕ tĭbī nōstrā gĕnĭtī dē stīrpĕ nĕpōtēs.500

nēc tămĕn aūt Phrўgĭōs rēgēs aūt ārvă fŭrēntīs

Bēbrўcĭaē spērnēndŭs ădī; seū fraūdĕ pĕtīvīt

seū quĭs hŏnōrĕ mĕōs, sŭă rēddĭtă dōnă dĕūmquĕ

nōs gĕnŭs ātquĕ rătēm māgnaē sēnsērĕ Mĭnērvaē.

vīx tāndēm lōngīs quaēsītām Cōlchĭdă vōtīs505

cōntĭgĭmūs, quālēmquĕ dăbāt tē fāmă vĭdēmūs.

tū mŏdŏ nē clārōs Mĭnўīs īncīdĕrĭs āctūs.

nōn ălĭēnă pĕtō tērrīsve īndēbĭtă nōstrīs

(sīquĭs ĕt īn prĕcĭbūs vērō lŏcŭs), ātque ĕă Phrīxō

crēdĕ dărī, Phrīxum ād pătrĭōs ĕă fērrĕ pĕnātēs.510

mūnĕră tū cōntrā vīctūm mĭhĭ vēctă pĕr aēquōr

āccĭpĕ, Taēnărĭī chlămўdēm dē sānguĭne ăēnī

frēnăque ĕt āccīnctūm gēmmīs fūlgēntĭbŭs ēnsēm;

hōc pătrĭūm dĕcŭs, haēc mātērnī tēxtă lăbōrīs,

hīs Lăpĭthēs ādsuērăt ĕquēs. dā iūngĕrĕ dōnă,515

dā Scўthĭcās sŏcĭārĕ dŏmōs. scĭăt ēffĕră rēgīs

īră mĕī quēm te hōrrĭfĕrō sōrtītŭs ĭn āxĕ

Caūcăsŭs ātquĕ tŭīs quāntūm mītēscăt hăbēnīs."

Tālĭbŭs ōrāntēm vūltū grăvĭs īllĕ mĭnācī

iāmdūdūm prĕmĭt ēt fŭrĭīs īgnēscĭt ŏpērtīs.520

ceū tŭmĕt ātque īmō sūb gūrgĭtĕ cōncĭpĭt Aūstrōs

ūndă sĭlēns, trăhĭt ēx āltō sīc bārbărŭs īrās,

ēt nūnc aūsă vĭrī, nūnc heū sŭă prōdĭtă Grāīs

rēgnă frĕmīt, quīn ēt făcĭlī sĭbĭ mēntĕ rĕcēptūm

iām Phrīxūm dŏlĕt ēt Scўthĭaē pĕrĭīssĕ tĭmōrēs;525

nūnc quāssāt căpŭt āc iŭvĕnīs spēs rīdĕt ĭnānēs,

quīd vēsānŭs ăgāt quōd vēllĕră pōscăt ăb ānguĕ.

ūrĭt ĕt āntīquaē mĕmŏrēm vōx praēscĭă sōrtīs,

cūm sĕmĕl aūt Pērsēn īllīnc sĭbĭ mōvĕrĭt aūt hīnc

Thēssălĭcām fōrtūnă rătēm, nūm dēbĭtŭs īstă530

fīnĭs ăgāt saēvaēquĕ pĕtānt iām vēllĕră Pārcaē.

īntĕrĕā quŏnĭām bēllī pūgnaēquĕ prŏpīnquaē

cūră prĭōr, fīngīt plăcĭdīs fĕră pēctŏră dīctīs

rēddĭt ĕt haēc: "cŭpĕrem haūd tālī vōs tēmpŏrĕ tēctīs

ādvēnīssĕ mĕīs, quō mē grăvĭs ādsĭdĕt hōstīs.535

frātĕr ĕnīm (scēptrī sīc ōmnĭbŭs ūnă cŭpīdŏ)

ēxcĭdĭūm părăt ēt cāstrīs me īngēntĭbŭs ūrgēt.

quāre ăgĕ cōgnātās prīmūm dēfēndĭtĕ sēdēs

nēc dĕcŭs ōblātī dīmīsĕrĭs ādvĕnă bēllī;

nāmquĕ vĭrūm trăhĭt īpsĕ chălŷbs. tūm vēllĕră vīctōr540

tām mĕrĭtīs, nēc sōlă, dăbō." cōntra īnscĭŭs āstūs

"ērgŏ nĕc hīc nōstrīs dērāt lăbŏr ārdŭŭs āctīs"

ēxcĭpĭt Aēsŏnĭdēs "ēt ceū nĭhĭl aēquŏrĕ pāssīs

āddĭtŭs īstĕ dĭēs? vĕnĭānt sŭpĕr haēc quŏquĕ fātō

bēllă mĕō? nōn hūnc pārvā mĭhĭ caēdĕ dŏlōrēm545

quāsquĕ dĕdīt lŭĕt īllĕ mŏrās." tūm Cāstŏră mīttīt

quī fĕrăt Aēaēī sŏcĭīs rēspōnsă tўrānnī.

ācrĭbŭs āst īllōs cūrīs mŏră saēvă trăhēbāt,

āc sĭmŭl ūt mĕdĭō vīdērūnt Cāstŏră cāmpō

crēbrĭŏr īncūssīt mēntēm păvŏr. "ō Iŏvĭs ālmă550

prōgĕnĭēs, fāre ān pătrĭām spēs ūllă vĭdēndī,

fāre" ōmnēs. īlle īn mĕdĭīs sīc ōrsŭs Ăchīvīs:

"nēc fĕrŭs Aēētēs, ūt fāmă, nĕc aūrĕă nōbīs

tērgă nĕgāt, bēllo īntĕrĕā sēd prēssŭs ĭnīquō

aūxĭlĭūm pĕtĭt: ārmātōs dūx prōtĭnŭs ōmnēs555

āccĕlĕrārĕ iŭbēt; lōngō nām tūtă rĕcēssū

pūppĭs ĕt āppŏsĭtā flŭvĭūs dēfēndĭtŭr ūrbĕ."

Haūd mŏră, prōsĭlĭūnt quōs nēc Rhīpaēă iŭvēntūs,

quōs nĕc Hĭbēr aūt tōtă sŭīs Aūrōră phărētrīs

sūstĭnĕāt. stĕtĭt ēxplĭcĭtō prĭŭs āgmĭnĕ pūbēs560

ēxpērtīquĕ sĭmūl sī tēla ārtūsquĕ sĕquāntūr;

nēc quīsquām frĕtă nēc pătrĭās iām rēspĭcĭt ūrbēs,

sēd măgĭs ād praēsēns ītūr dĕcŭs. īncĭtă crīstās

aūră quătīt, vărĭīs flōrēt vĭă dīscŏlŏr ārmīs,

quālĭs ăb Ōcĕănō nĭtĭdūm chŏrŭs aēthĕră vēstīt,565

quālĭbŭs ādsūrgēns nōx aūrĕă cīngĭtŭr āstrīs.

īllōs Sōlĕ sătūs tăcĭtā maēstīssĭmŭs īrā

mīrātūr tĕmĕre ādsūmptōs, nēc tālĭă māllēt

rōbŏră quām mĕdĭōs hōstēm sŭbĭīssĕ pĕnātēs.

īntĕrĕā laētō pătĭtūr cōnvīvĭă vūltū570

ēt iūxta Aēsŏnĭdēn māgnō crātērĕ lăcēssīt

nūnc sĭbĭ mōnstrāntēm nātōs Iŏvĭs ōrăquĕ iūxtā

Aēăcĭdūm, nūnc īngēntēs Călўdōnĭs ălūmnōs;

aūdĭt ĕt Ālcīdēn īnfāndo ērrōrĕ rĕlīctūm

dēflētōsquĕ dŭcēs tērraēquĕ mărīsquĕ lăbōrēs.575

īpse aūtēm tāntīs cōncītă fŭrōrĭbŭs ārmă

ēxpĕtĭt Aēsŏnĭdēs ĕt ămīcōs ōrdĭnĕ rēgēs.

"quīs prŏcŭl īllĕ vĭrūm nōbīs, quēm bāltĕŭs āspēr

sūblĭgăt ēt strīctō stāt prōxĭmŭs ārmĭgĕr ārcū

ceū pūgnām părĕt ēt pŏsĭtās cōnfūndĕrĕ mēnsās?"580

cōntrā flāmmĭgĕrī prōlēs Pērsēĭă Sōlīs

"quēm rŏgĭtās, Cārmēiŭs" ăīt; "mōs cōmmĭnŭs ārmă

sēmpĕr hăbērĕ vĭrō, sēmpēr mĕmĭnīssĕ phărētraē."

quīd Lătăgūm, quīd si āmnĭgĕnām mīrērĕ Chŏāspēn?

bēllātōrĭs ĕquī pōtāntēm cērnĕ crŭōrēs;585

nēc tămĕn īmmīssīs hīc sēgnĭŏr ībĭt hăbēnīs.

"īllum" ăĭt Aēsŏnĭdēs "părĭtēr rĕfĕr, hōrrĭdă sīgnīs

cuī chlămўs ēt mūltā spīrāt cŏmă flēxĭlĭs aūrā."

rēspĭcĭt Aēētēs ātque hūnc quŏquĕ nōmĭnĕ rēddīt.

"dīvĕs Ărōn; crŏcĕōs sīc īllĭŭs ōmnĭs ŏdōrēs590

iāctăt ĕquēs, cūnctīs sīc ēst cŏmă cūltă mănīplīs:

sēd nē spērnĕ vĭrum ēt cōmptīs dīffīdĕ căpīllīs.

Cāmpĕsŭs hīc spŏlĭīs īn tīgrĭdĭs. īllĕ prŏfūndō

īncūmbēns Ōdrūssă mĕrō; vĭdĕ lātă cŏmāntēm

pēctŏra ĕt īngēntī tūrbāntēm pōcŭlă bārbā."595

hīc ĕt Ĭāxārtēn dīctīs stŭpĕt hōspĕs ăcērbīs

īmmŏdĭcūm līnguāquĕ grăvēm, cuī mūltă mĭnāntī

nōn sŭpĕrūm, nōn praēsēntīs rĕvĕrēntĭă bēllī.

cōntra aūtem Aēētēs "nōn frūstrā māgnă sŭpērbō

dīctă vŏlānt" ăĭt, "ēt vōcēm părĭa ārmă sĕquūntūr,600

nēc rĕquĭēs quīn Mārtĕ dĭēm nōctēmquĕ fătīgēt;

ātque ŭbĭ Rhīpaēā stŭpŭērūnt flūmĭnă brūmā

iām păvĭdī cūm prōlĕ Gĕtaē, iām pērvĭgĭl īllūm

Mēdŭs ĕt ōppŏsĭtīs ēxspēctăt Hĭbērĭă claūstrīs.

hōs aūtēm quaē quēmquĕ mănūs, ‹quaē› sīgnă sĕquāntūr605

sī mĕmŏrēm, prĭŭs ūmēntēm lūx sōlvĕrĭt ūmbrām.

crās ăcĭēs ātque īllă dŭcūm crās rēgnă vĭdēbīs

dīssŏnă, sāxĭfĕraē sūrgāt quĭbŭs īmbĕr hăbēnaē,

quaē iăcŭlō gēns āptă lĕvī, quaē pīctă phărētrīs

vēnĕrĭt. īngēntēs ănĭmō iām prōspĭcĕ cāmpōs610

ātque hānc ālĭpĕdī pūlsāntēm cōrpŏră cūrrū

Eūrўălēn, quĭbŭs ēxsūltēt Māvōrtĭă tūrmīs

ēt quāntum ēlātā vălĕāt pēltātă sĕcūrī,

cāră mĭhi ēt vērās īntēr nōn ūltĭmă nātās."

fātŭr ĕt ōccĭdŭō lībāt crātēră părēntī.615

quīsquĕ sŭīs tūm vōtă dĕīs ēt pōcŭlă fūndīt,

dēnt ăcĭēm, dēnt bēllĭgĕrōs sŭpĕrārĕ lăbōrēs.

Ēcce aūtēm Gĕtĭcīs vĕnĭēns Grādīvŭs ăb āntrīs

īngēntēmquĕ trăhēns Ārctōă pĕr aēquŏră nūbēm

āspĭcĭt Aēaēā Mĭnўās stŭpĕfāctŭs ĭn ūrbĕ620

āmbītūmquĕ sĕnēm prōmīssăquĕ vēllĕră pūppī

Thēssălĭcaē. cĭtŭs ād sūmmī stēllāntĭă pātrīs

tēctă rŭīt quēstūquĕ Iŏvēm tēstātŭr ăcērbō.

"quaē stŭdĭīs, rēx māgnĕ, quĭēs? iām mūtŭă dīvī

ēxĭtĭa īn sōlōs hŏmĭnūm mōlīmŭr hŏnōrēs625

tēque ĕă cūnctă iŭvānt, răbĭdām quī Pāllădă caēlō

nōn ăbĭgīs nĕquĕ fēmĭnĕīs iūs ōbĭcĭs aūsīs.

nōn quĕrŏr ēxstrūctā quōd vēxĕrĭt īpsă cărīnā

vēllĕră sācră mĕīs spērāntem āvērtĕrĕ lūcīs

quōdquĕ pălām tūtātă vĭrōs (sīc cētĕră pērgāt630

sī vălĕt); īnsĭdĭīs quīd nūnc fāllācĭbŭs āmbīt

nōstra ūt Phrīxēō spŏlĭēntūr tēmplă mĕtāllō?

nōn ŏpŭs aūxĭlĭō Cōlchīs nēc foēdĕrĕ vēstrō;

ēt Pērsēn sĭmŭl ēt Mĭnўās dēpōscĭmŭs hōstēs.

quīn ăgĕ (quīd tāntaē cŏĕūnt īn proēlĭă gēntēs,635

quīd tŭŭs Aēsŏnĭdēs?) īmūs nōs, prōtĭnŭs īmūs

īn nĕmŭs aūrĭfĕrum ēt sūmptīs dēcērnĭmŭs ārmīs?

vēl tū sōlă pŏlō tăcĭtīs ĭnŏpīnă tĕnēbrīs

lābĕrĕ; quāntŭs ĭbī dĕŭs ēxpĕrĭērĕ nĕc īllās

ādstĭtĕrīs īmpūnĕ trăbēs. ān Mārtĭă tēmplă640

īntĕmĕrāndă mĭnūs, tāntūm mĭhĭ lūcŭs ĕt āggēr

quōd rŭdĭs ēt sōlā cŏlĭmūr sīc gēntĭbŭs ūmbrā?

ēst ămŏr ēt rērūm cūnctīs tūtēlă sŭārūm.

ēt tĭbĭ, māgnĕ pătēr, tērrīs dōnārĭă cērtānt;

ēst hŏnŏr hīs ĕtĭām sīlvīs. ĕgŏ cāră Mўcēnēs645

cūlmĭnă, vīrgĭnĕās praēdēr sī Cēcrŏpĭs ārcēs,

iām cōniūnx, iām tē gĕmĭtū lăcrĭmīsquĕ tĕnēbīt

nātă quĕrēns. mĕtŭānt ērgō nēc tālĭă pōssīnt."

Nōn tŭlĭt haēc ănĭmīs quīn lōngă sĭlēntĭă Pāllās

rūmpĕrĕt īrrīdēns strĕpĭtūmquĕ mĭnāsquĕ Grădīvī.650

"nōn tĭbi Ălōīdaē quĭbŭs haēc fĕră mūrmŭră iāctēs,

nōn Lăpĭthaē, sēd Pāllăs" ăīt; "nĕque ĕgo aēgĭdĕ dīgnă

nēc vŏcĕr ūltĕrĭūs prōlēs Iŏvĭs, ēxcĭdăt īstĕ

nī tĭbĭ cōrdĕ tŭmōr: lĭtŭōs mĭsĕr ārmăquĕ fāxō

ōdĕrĭs ēt prīmīs ădĭmām tŭă nōmĭnă bēllīs.655

quīn sĭmĭlī mātrēm dēmēns grăvĭtātĕ sĕcūtūs;

dīgnă quĭdēm, mōnstrūm sŭpĕrīs quaē tālĕ crĕāvīt.

quōd tămĕn ādgrēssaē scĕlŭs aūt quō crīmĭnĕ sōntēs

sī iŭvĕnēm, quī iūssă sŭī tām dīră tўrānnī

īmpăvĭdūs mărĭa ēt nōndūm quī nōtă sŭbībāt,660

iūvĭmŭs ēt māgnīs ălĭquām spēm mōvĭmŭs aūsīs?

ān nūllās praēfērrĕ prĕcēs nēc foēdĕră rēgīs

ūllă sĕquī, caēcā sēd cūncta īmpēllĕrĕ pūgnā

dēbŭĭmūs? sīc Thrācĕs ăgūnt, sīc tūrbĭdŭs īstĕ

sīquă pĕtīt. cŭpĕrem haēc ĕtĭāmnūm bēllă rĕmīttī665

nēc sŏcĭās ārmārĕ mănūs. dā vēllĕră, rēctōr,

ēt mĕdĭō nōs cērnĕ mărī. quōd sīn ĕă Māvōrs

ābnĕgăt ēt sōlūs nōstrīs sūdōrĭbŭs ōbstāt,

ībĭmŭs īndĕcŏrēs frūstrāquĕ tŏt aēquŏră vēctaē?

mās ălĭqua ēt nĕquĕāt, sī fēmĭnă." coēpĕrăt ārdēns670

hīc ĭtĕrum āltērnīs Māvōrs īnsūrgĕrĕ dīctīs.

ēxcĭpĭt hīnc cōntrā pătĕr ēt sīc vōcĕ cŏērcēt:

"quīd, vēsānĕ, frĕmīs? cūm vōs iām paēnĭtĕt āctī

pēccātūmquĕ sătīs, tūnc ād mĕă iūră vĕnītīs.

quōlĭbĕt īstă mŏdō, quācūmque īmpēllĭtĕ pūgnā,675

quaē coēpīstĭs, hăbēnt quŏnĭām sŭă fātă fŭrōrēs.

tē tămĕn hōc, cōniūnx, ēt tē, mĕă nātă, mŏnēbō:

sīt Pērsēn pĕpŭlīssĕ sătīs, nēc vānă rĕtēntēt

spēs Mĭnўās fīnēm‹vĕ› vĕlīnt īmpōnĕrĕ bēllō.

īllum ĕtĕnīm tālīs rērūm mănĕt, āccĭpĭte, ōrdŏ:680

vīctă rĕtrō nūnc cāstră dăbīt bēllūmquĕ rĕmīttēt

tērrĭtŭs ādvēntū dŭcĭs ēt vīrtūtĕ Pĕlāsgī;

mōx ŭbĭ Thēssălĭcīs rĕfĕrēnt hōs flāmĭnă tērrīs,

tūnc ădĕrīt vīctōrquĕ dŏmōs ēt scēptră tĕnēbīt,

dōnĕc ĕt Aēētēn ĭnŏpīs pōst lōngă sĕnēctaē685

ēxĭlĭa, heū māgnīs quāntūm lĭcĕt, īmpĭă, fātīs,

nātă iŭvēt Grāiūsquĕ nĕpōs īn rēgnă rĕpōnāt.

hīc lăbŏr āmbōrūm‹que› haēc sūnt dīscrīmĭnă frātrūm.

vādĭte ĕt ādvērsīs, ūt quīs vŏlĕt, īrrŭăt ārmīs."

Dīxĕrăt. īnstaūrāt mēnsās pācēmquĕ rĕdūcīt690

ēt iām sīdĕrĕām nōctēm dēmīttĭt Ŏlŷmpō.

tūnc ādsuētŭs ădēst Phlēgraēās rēddĕrĕ pūgnās

Mūsārūm chŏrŭs ēt cĭthăraē pūlsātŏr Ăpōllŏ

fērtquĕ grăvēm Phrўgĭūs cīrcūm crātēră mĭnīstēr.

sūrgĭtŭr īn sōmnōs sēque ād sŭă līmĭnă flēctūnt.695

Altera lux haud laeta viris emersit Olympo:

Argolicus morbis fatisque rapacibus Idmon

labitur extremi sibi tum non inscius aevi.

at memor Aesonides nimium iam vera locuti

5Phineos hinc alios rapto pavet Idmone luctus.

tum comiti pia iusta tulit caelataque multa

arte Dolionii donat velamina regis,

hospes humum sedemque Lycus. flens arma revellit

Idmonis e celsa Mopsus rate; robora caedunt

10pars silvis portantque arae, pars auguris alba

fronde ‹caput› vittisque ligant, positumque feretro

congemuere; dies simul et suus admonet omnes.

Ecce inter lacrimas interque extrema virorum

munera, quem cursus penes imperiumque carinae,

15Tiphyn agit violenta lues, cunctique pavore

attoniti fundunt maestas ad sidera voces:

"arquipotens adverte, precor, nunc denique Apollo;

hoc, pater, hoc nobis refove caput, ulla laboris

si nostri te cura movet, qui cardine summo

20vertitur atque omnis manibus nunc pendet ab unis."

dicta dabant ventis nec debita fata movebant.

qualem praecipiti gravidum iam sorte parentem

natorum flet parva manus trepidique precantur

duret ut invalidis et adhuc genitoris egenis,

25haud aliter socii supremo in tempore Tiphyn

ante alios superesse volunt. mors frigida contra

urget, et ille recens oculis intervolat Idmon.

exanimum frustra Minyae clamore morantur

avellique negant: vix membra rigentia tandem

30imposuere rogo lacrimasque et munera flammis

vana ferunt; crescit donis feralis acervus.

ut vero amplexus fessi rupere supremos

et rapidae sonuere faces, tunc ipsa cremari

visa ratis medioque viros deponere ponto.

35non tulit Aesonides geminis flagrantia cernens

corpora cara rogis, sed pectore ductor ab imo

talia voce gemit: "quid tantum infensa repente

numina? quas nostri poenas meruere labores?

bina (nefas) tuto pariter mihi funera surgunt

40litore; magna adeo comitum numerosaque pubes?

aut socios rapit atra dies, aut ipse relinquo

sontibus impulsus Furiis. ubi Tiphys? ubi Idmon

fata canens? ubi monstriferae par ille novercae?

te sine, Thespiade, nos ulla movebimus ultra

45aequora? nec summa speculantem puppe videbo

Pleiadumque globos et agentes noctibus Arctos?

cui Minyas caramque ratem, cui sidera tradis?

carpere securas quis iam iubet Aesona noctes?

hoc labor, hoc dulci totiens fraudata sopore

50lumina et admotis nimium mens anxia Colchis

profuit? heu quantum Phasis, quantum Aea recessit!

nunc quoque, si tenui superant in imagine curae,

adsis umbra, precor, venturi praescia caeli

rectoremque tuae moneas ratis." haec ubi fatus,

55sola virum flammis vidit labentibus ossa.

"quod tamen externis unum solamen in oris

restat" ait, "caras humus haec non dividat umbras

ossaque nec tumulo nec separe contegat urna,

sed simul, ut iunctis venistis in aequora fatis."

60haud mora, reliquias socii defletaque miscent

nomina; tum vivo frondens e caespite tellus

aggeritur, cineremque Lyco commendat Iason.

Maesti omnes dubiique, ratem fidissima cuius

dextra regat. simul Ancaeus sollersque petebat

65Nauplius. Erginum fato vocat ipsa monenti

quercus, et ad tonsas victi rediere magistri.

ac velut ille, gregis cessit cui regia, taurus

fertur ovans; hunc omnis honos, hunc omnis in unum

transit amor: primo laetus sic tempore rector

70ingreditur cursus; etenim dat candida certam

nox Helicen. iam prora fretum commoverat et iam

puppe sedens diras dimiserat ancora terras.

Inde premente Noto tristes Acherusidos oras

praeterit et festa vulgatum nocte Lyaei

75Callichoron; nec vana fides: his Bacchus in undis

abluit eoo rorantes sanguine thyrsos.

illum post acies Rubrique novissima claustra

Aequoris hic resides thiasos, hic aera moventem

udaque pampinea nectentem cornua vitta

80nunc etiam meministis, aquae, Boeotia qualem

Thyias et infelix cuperet vidisse Cithaeron.

Fama per extremos quin iam volat improba manes

interea et magnis natorum laudibus implet,

addita iamque fretis repetens freta iamque patentes

85Cyaneas. ardent avidos attollere vultus

quos pietas vel tangit adhuc quos aemula virtus.

fata immota manent; unum, qui litore in illo

conditus, ad carae mittunt spectacula turbae.

it Sthenelus. qualem Mavortia vidit Amazon

90cumque suis, comitem Alcides ut condidit, armis,

talis ab aequorei consurgens aggere busti

emicuit; fulsere undae, sol magnus ut orbem

tolleret aut nubem quateret polus. atque ea vixdum

visa viris atra nox protinus abstulit umbra.

95ille dolens altum repetit chaos. omina Mopsus

dum stupet, in prima tumulum procul aspicit acta

obnubensque caput cineri dat vina vocato.

carmina quin etiam visos placantia manes

Odrysius dux rite movet mixtoque sonantem

100percutit ore lyram nomenque relinquit harenis.

Altius hinc ventos recipit ratis, ac fugit omne

Crobiali latus et fatis tibi, Tiphy, negatum

Parthenium, ante alios Triviae qui creditur amnis

fidus et Inopi materna gratior unda.

105mox etiam Cromnae iuga pallentemque Cytoron

teque cita penitus condunt, Erythia, carina.

iamque reducebat noctem polus: alta Carambis

raditur et magnae pelago tremit umbra Sinopes.

Assyrios complexa sinus stat opima Sinope,

110nympha prius blandosque Iovis quae luserat ignes

caelicolis immota procis: deceptus amatae

fraude deae nec solus Halys nec solus Apollo.

Addidit hic casu comites fortuna benigno

Autolycum Phlogiumque et Deileonta, secutos

115Herculis arma viros; vagus hos ibi fixerat error.

ut Graiam videre manum puppemque Pelasgam

prima ruunt celeres ad litora seque precantur

accipiant socios. nova dux accedere gaudet

nomina, desertos et iam sibi currere remos.

120transit Halys longisque fluens anfractibus Iris

saevaque Thermodon medio sale murmura volvens,

Gradivo sacer et spoliis ditissimus amnis,

donat equos, donat votas cui virgo secures

cum redit ingenti per Caspia claustra triumpho

125Massageten Medumque trahens. est vera propago

sanguinis, est ollis genitor deus. hinc magis alta

Haemonidae petere et monitus non temnere Phinei.

ipse autem comitum conversus ad ora novorum

"vos mihi nunc pugnas" ait "et victricia" ductor

130"Herculis arma mei vestrasque in litore Martis

interea memorate manus." sic fatus, et aegro

corde silens audit cursus bellique labores

virginei, exciderit frenis quae prima remissis,

semianimem patrius quam sanguine vexerit amnis,

135quae pelta latus atque umeros nudata pharetris

fugerit, Herculeae mox vulnere prensa sagittae,

utque securigeras stimulaverit Ira catervas

fleturusque pater, quantus duce terror in ipsa,

qui furor, insignis quo balteus arserit auro.

140Nocte sub extrema clausis telluris ab antris

pervigil auditur Chalybum labor: arma fatigant

ruricolae, Gradive, tui; sonat illa creatrix

prima manus belli, terras crudelis in omnes.

nam prius ignoti quam dura cubilia ferri

145erverent ensesque darent, Odia aegra sine armis

errabant Iraeque inopes et segnis Erinys

inde Genetaei rupem Iovis, hinc Tibarenum

dant virides post terga lacus, ubi deside mitra

feta ligat partuque virum fovet ipsa soluto.

150Vos quoque non notae mirati vela carinae,

Mossynoeci, et vos stabulis, Macrones, ab altis

Byzeresque vagi Philyraeque a nomine dicta

litora, quae cornu pepulit Saturnus equino.

Ultimus inde sinus saevumque cubile Promethei

155cernitur, in gelidas consurgens Caucasus Arctos.

ille etiam Alciden Titania fata morantem

attulerat tum forte dies, iamque aspera nisu

undique convellens veteris cum strage pruinae

vincula prensa manu saxis abduxerat imis

160arduus et laevo gravior pede; consonat ingens

Caucasus, et summo pariter cum monte secutae

incubuere trabes, abductaque flumina ponto.

fit fragor, aetherias ceu Iuppiter arduus arces

impulerit, imas manus aut Neptunia terras.

165horruit immensum Ponti latus, horruit omnis

Armeniae praetentus Hiber, penitusque recusso

aequore Cyaneas Minyae timuere relictas.

tum gemitu propiore chalybs densusque revulsis

rupibus audiri montis labor et grave Titan

170vociferans, fixos scopulis dum vellitur artus.

contra autem ignari (quis enim nunc credat in illis

montibus Alciden dimissave vota retemptet?)

pergere iter socii; tantum mirantur ab alto

litora discussa sterni nive ruptaque saxa

175et simul ingentem moribundae desuper umbram

alitis atque atris rorantes imbribus auras.

Sol propius flammabat aquas extremaque fessis

coeperat optatos iam lux ostendere Colchos,

magnus ubi adversum spumanti Phasis in aequor

180ore ruit. cuncti pariter loca debita noscunt

signaque commemorant emensasque ordine gentes

dantque ratem fluvio. simul aethere plena corusco

Pallas et alipedum Iuno iuga sistit equorum.

Ac dum prima gravi ductor subit ostia pulsu

185populeos flexus tumulumque virentia supra

flumina cognati medio videt aggere Phrixi,

quem comes infelix Pario de marmore iuxta

stat soror, hinc saevae formidine maesta novercae,

inde maris, pecudique timens imponere palmas.

190sistere tum socios iubet atque hinc prima ligari

vincula, ceu Pagasas patriumque intraverit amnem.

ipse gravi patera sacri libamina Bacchi

rite ferens umbram vocat et sic fatur ad aras:

"per genus atque pares tecum mihi, Phrixe, labores,

195tu precor orsa regas meque his tuteris in oris

tot freta, tot dure properanti sidera passis

Phrixe, fave et patrias placidus reminiscere terras.

tu quoque nunc, tumulo nequiquam condita inani

adnue diva maris, numeroque accede tuorum.

200quando egomet rursus per te vehar? aurea quando

Seston et infaustos agnoscent vellera fluctus?

vos etiam, silvae, vos, Colchidos hospitis orae,

pandite dives ubi pellis micet arbore sacra.

tunc tibi, fecundi proles Iovis, orte nivali

205Arcados axe deae, fluvio modo, Phasi, quieto

Palladiam patiare ratem, nec dona nec arae

defuerint tellure mea, reverenda fluentis

effigies te, Phasi, manet, quam magnus Enipeus

et pater aurato quantus iacet Inachus antro."

210dixerat, atque illi dextra sine versa magistri

protinus in proram rediit ratis omine certo

fluminis os pontumque tuens. "promittis ut ecce

utque vocas, revehemur" ait. sic deinde precatus

arma iubet celsa socios depromere puppe.

215dona dehinc Bacchi casusque ut firmet in omnes

rapta Ceres, viridesque premunt longo ordine ripas.

Incipe nunc cantus alios, dea, visaque vobis

Thessalici da bella ducis. non mens mihi, non haec

ora satis. ventum ad furias infandaque natae

220foedera et horrenda trepidam sub virgine puppem;

impia monstriferis surgunt iam proelia campis.

ante dolos, ante infidi tamen exsequar astus

Soligenae falli meriti meritique relinqui,

inde canens: Scythica senior iam Solis in urbe

225fata laborati Phrixus compleverat aevi.

illius extremo sub funere mira repente

flamma poli magnoque aries apparuit astro

aequora cuncta movens. at vellera Martis in umbra

ipse sui Phrixus monumentum insigne pericli

230liquerat ardenti quercum complexa metallo.

quondam etiam tacitae visus per tempora noctis

effigie vasta, socerumque exterruit ingens

prodita vox: "‹o› qui patria tellure fugatum

quaerentemque domos his me considere passus

235sedibus, oblata generum mox prole petisti,

tunc tibi regnorum labes luctusque supersunt

rapta soporato fuerint cum vellera luco.

praeterea infernae quae nunc sacrata Dianae

fert castos Medea choros, quicumque procorum

240pacta petat, maneat regnis ne virgo paternis."

dixit et admota pariter fatalia visus

tradere terga manu: tum falso fusus ab auro

currere per summi fulgor laquearia tecti.

membra toris rapit ille tremens patriumque precatur

245numen et eoo surgentes litore currus:

"est tibi fatorum, genitor, tutela meorum,

omnituens: tua nunc terris, tua lumina toto

sparge mari; seu nostra dolos molitur opertos

sive externa manus, primus mihi nuntius esto.

250tu quoque, sacrata rutilant cui vellera quercu,

excubias, Gradive, tene; praesentia luco

arma tubaeque sonent, vox et tua noctibus exstet."

vix ea, Caucaseis cum lapsus montibus anguis

haud sine mente dei spiris nemus omne refusis

255implicuit Graiumque procul respexit ad orbem.

ergo omnes prohibere minas praedictaque Phrixi

invigilat, plena necdum Medea iuventa

adnuitur thalamis Albani virgo tyranni.

Interea auguriis monstrisque minacibus urbem

260territat ante monens semper deus et data seri

signa mali; reddi iubet exitiale sacerdos

vellus et Haemoniis infaustum mittere terris.

contra Sole satus Phrixi praecepta volutans

aegro corde negat, nec vulgi cura tyranno

265dum sua sit modo tuta salus. tunc ordine regi

proximus et frater materno sanguine Perses

increpitare virum; sequitur duce turba reperto.

ille furens ira solio se proripit alto

praecipitatque patres; ipsum quin talibus ausis

270spem sibi iam rerum vulgi levitate serentem

ense petit. rapit inde fugam crudelia Perses

signa gerens omnemque quatit rumoribus Arcton.

iamque aderat magnis regum cum milibus urbi

primaque in adversos frustratus proelia muros

275constiterat. datus et sociis utrimque cremandis

ille dies alterque dies, cum Marte remisso

debitus Aeaeis dux Thessalus adpulit oris.

Nox hominum genus et duros miserata labores

rettulerat fessis optata silentia terris.

280at Iuno et summi virgo Iovis intima secum

consilia et varias sociabant pectore curas.

virgo prior "magna pariter quos mole petamus?

cernis" ait "Colchos habeant quae proelia, quique

nunc status. hinc Perses, illinc non viribus aequis

285apparat Aeetes aciem. quibus addimur armis?"

cui Iuno "dimitte metus, ne proelia forte

hinc tibi grata negem; manet ingens aegida sudor

et nostros iam sudor equos. stat pectore fixum

Aeetae sociare manus. scio perfida regis

290corda quidem; nullos Minyis exsolvet honores.

verum alios tunc ipsa dolos, alia orsa movebo."

"sint precor haec; tua namque mihi comitanda potestas"

Pallas ait, "liceat Grais ut reddere terris

Aesonium caput et puppem, quam struximus ipsae,

295iactatam tandem nostro componere caelo."

Talia tunc hominum superi pro laude movebant.

tristior at nunquam tantove paventibus ulla

nox Minyis egesta metu; nil quippe reperto

Phaside, nil domitis actum Symplegados undis,

300cunctaque adhuc, magni veniant dum regis ad urbem,

ambigua et dubia rerum pendentia summa.

praecipue Aesoniden varios incerta per aestus

mens rapit undantem curis ac multa novantem.

qualiter ex alta cum Iuppiter arce coruscat

305Pliadas ille movens mixtumque sonoribus imbrem

horriferamve nivem, canis ubi tollitur omnis

campus aquis, aut sanguinei magna ostia belli

[aut altos duris fatorum gentibus ortus],

sic tum diversis hinc atque hinc motibus anceps

310pectora dux crebro gemitu quatit, optat et almum

iam iubar et certi tandem discriminis horas.

tunc defixa solo coetuque intenta silenti

versus ad ora virum "quod primum ingentibus ausis

optavistis" ait, "veterumque quod horruit aetas,

315adsumus en tantumque fretis enavimus orbem.

nec pelagi nos mille viae nec fama fefellit

Soligenam Aeeten media regnare sub Arcto.

ergo ubi lux altum sparget mare, tecta petenda

urbis et ignoti mens experienda tyranni.

320adnuet ipse, reor, neque inexorabile certe

quod petimus. sin vero preces et dicta superbus

respuerit, iam nunc animos firmate repulsae

quaque via patriis referamus vellera terris

stet potius: rebus semper pudor absit in artis."

325dixerat, et Scythicam qui se comitentur ad urbem

sorte petit, numeroque novam ducuntur ab omni.

inde viam, qua Circaei plaga proxima campi,

corripiunt regemque petunt iam luce reducta.

Forte deum variis per noctem territa monstris

330senserat ut pulsas tandem Medea tenebras

rapta toris primi iubar ad placabile Phoebi

ibat et horrendas lustrantia flumina noctes.

namque soporatos tacitis in sedibus artus

dum premit alta quies nullaeque in virgine curae,

335visa pavens castis Hecates excedere lucis;

dumque pii petit ora patris, stetit arduus inter

pontus, et ingenti circum stupefacta profundo,

fratre tamen conante sequi. mox stare paventes

viderat intenta pueros nece seque trementum

340spargere caede manus et lumina rumpere fletu.

his turbata minis fluvios ripamque petebat

Phasidis aequali Scythidum comitante caterva.

florea per verni qualis iuga duxit Hymetti

aut Sicula sub rupe choros hinc gressibus haerens

345Pallados, hinc carae Proserpina iuncta Dianae,

altior ac nulla comitum certante, priusquam

palluit et viso pulsus decor omnis Averno;

talis et in vittis geminae cum lumine taedae

Colchis erat nondum miseros exosa parentes.

350ut procul extremi gelidis a fluminis undis

prima viros tacito vidit procedere passu

substitit ac maesto nutricem adfata timorest:

"quae manus haec, certo ceu me petat agmine, mater,

advenit haud armis, haud unquam cognita cultu?

355quaere fugam, precor, et tutos circumspice saltus."

audit virginei custos grandaeva pudoris

Henioche, cultus primi cui creditus aevi;

tum trepidam dictis firmans hortatur alumnam.

"non tibi ab hoste minae nec vis" ait "ulla propinquat

360nec metus: externo iam flammea murice cerno

tegmina, iam vittas frondemque imbellis olivae.

Graius adest, Graio sic cuncta simillima Phrixo."

Sic ait. at Iuno, pulchrum longissima quando

robur cura ducis magnique edere labores,

365mole nova et roseae perfudit luce iuventae.

iam Talaum iamque Ampyciden astroque comantes

Tyndaridas ipse egregio supereminet ore.

non secus, autumno quam cum magis asperat ignes

Sirius et saevo cum nox accenditur auro

370luciferas crinita faces, hebet Arcas et ingens

Iuppiter; ast illum tanto non gliscere caelo

vellet ager, vellent calidis iam fontibus amnes.

regina, attonito quamquam pavor ore silentem

exanimet, mirata tamen paulumque reductis

375passibus in solo stupuit duce. nec minus inter

ille tot ignoti socias gregis haeret in una

defixus sentitque ducem dominamque catervae.

"si dea, si magni decus huc ades" inquit "Olympi,

has ego credo faces, haec virginis ora Dianae,

380teque renodatam pharetris ac pace fruentem

ad sua Caucaseae producunt flumina nymphae.

si domus in terris atque hinc tibi gentis origo,

felix prole parens, olimque beatior ille

qui tulerit longis et te sibi iunxerit annis.

385sed fer opem, regina, viris. nos hospita pubes

advehimur, Graium proceres tua tecta petentes.

duc, precor, ad vestri, quicumque est, ora tyranni

ac tu prima doce fandi tempusque modumque.

nam mihi sollicito deus ignaroque locorum

390te dedit; in te animos atque omnia nostra repono."

Dixit et opperiens trepidam stetit. illa parumper

virgineo cunctata metu sic orsa vicissim:

"quem petis Aeeten genitor meus, ipsaque iuxta

moenia, si bivios possis discernere calles.

395hac adeo duce ferte gradus; ingentia namque

castra alios aditus atque impius obsidet hostis."

dixerat haec patriumque viam detorquet ad amnem

sacraque terrificae supplex movet irrita Nocti.

Ille autem inceptum famula duce protinus urget

400aëre saeptus iter, patitur nec regia cerni

Iuno virum, prior Aeetae ne nuntius adsit.

iamque inerat populo mediaeque incognitus urbi

cum comes orsa loqui. "Phoebi genitoris ad aras

ventum" ait. "huc adytis iam se de more paternis

405rex feret; hic proceres audit populosque precantes

adloquiis facilis: praesens pater admonet aequi."

limina, non aliter quam si radiantis adirent

ora dei verasque aeterni luminis arces;

tale iubar ‹per› tecta micat. stat ferreus Atlans

410Oceano, genibusque tumens infringitur unda;

at medii per terga senis rapit ipse nitentes

altus equos curvoque diem subtexit Olympo;

pone rota breviore soror densaeque sequuntur

Pliades et madidis rorantes crinibus imbres.

415nec minus hinc varia dux laetus imagine templi

ad geminas fert ora fores, cunabula gentis

Colchidos hic ortusque tuens, ut prima Sesostris

intulerit rex bella Getis, ut clade suorum

territus hos Thebas patriumque reducat ad amnem,

420Phasidis hos imponat agris Colchosque vocari

imperet. Arsinoën illi tepidaeque requirunt

otia laeta Phari pinguemque sine imbribus annum

et iam Sarmaticis permutant carbasa bracis.

barbarus in patriis sectatur montibus Aean

425Phasis amore furens: pavidas iacit illa pharetras

Dixerat, ast illi propere monstrata capessunt

virgineo turbata metu, discursibus et iam

deficit, ac volucri victam deus alligat unda.

flebant populeae iuvenem Phaëthonta sorores

430ater et Eridani trepidum globus ibat in amnem;

at iuga vix Tethys sparsumque recolligit axem

et formidantem patrios Pyroenta dolores.

aurea quin etiam praesaga Mulciber arte

vellera venturosque olim caelarat Achivos.

435texitur Argea pinus Pagasaea securi;

iamque eadem remos, eadem dea flectit habenas.

ipsa subit nudaque vocat dux agmina dextra,

exoritur Notus et toto ratis una profundo

cernitur; Odrysio gaudebant carmine phocae.

440apparent trepidi ‹per› Phasidis ostia Colchi

clamantemque procul linquens regina parentem.

urbs erat hinc contra gemino circumflua ponto

ludus ubi et cantus taedaeque in nocte iugales

regalique toro laetus gener; ille priorem

445deserit: ultrices spectant a culmine Dirae.

deficit in thalamis turbataque paelice coniunx

pallam et gemmiferae donum exitiale coronae

apparat ante omnes secum dequesta labores;

munere quo patrias paelex ornatur ad aras

450infelix, et iam rutilis correpta venenis

implicat igne domos. haec tum miracula Colchis

struxerat Ignipotens nondum noscentibus, ille

quis labor, aligeris aut quae secet anguibus auras

caede madens; odere tamen visusque reflectunt.

455Quin idem Minyas operum defixerat horror

cum se Sole satus patriis penetralibus infert.

filius hunc iuxta primis Absyrtus in annis,

dignus avo quemque insontem meliora manerent.

tum gener Albanis Styrus qui advenerat oris,

460distulerant sed bella toros; tum Phrontis et Argus

Aeolidae fraterque Melas, quos advena Phrixus

progenuit, pariterque levi Cytisorus in hasta.

post alii, quos praecipuo Titania tellus

legit honore patres, motique ad proelia reges.

465admonet hic socios nebulamque erumpit Iason

sideris ora ferens; nova lux effusa Cytaeis.

conveniunt rogitantque viros, rogitantque quid ausi

quidue ferant. postquam primis inhiantia dictis

agmina suppressumque videt iam murmur Iason

470talia miranti propius tulit orsa tyranno:

"rex Hyperionide, quem per freta tanta petendum

caelicolae et prima dignum statuere carina,

siquando hic aliquam nostro satus orbe solebat

Thessaliam, siquos Phrixus memorare Pelasgos,

475hi tibi tot casus, horrenda tot avia mensi

cernimur. ipse egomet proprio de sanguine Phrixi;

namque idem Cretheus ambobus et Aeolus auctor

cum Iove Neptunoque et cum Salmonide nympha.

me neque nunc enses araeque egere paternae

480nec tua Thessalicis quamquam inclita nomina terris

sponte sequor. cui non iusso tot adire voluptas

monstra maris, cui Cyaneos intrare fragores?

sceptra tui toto Pelias sub lumine Phoebi

maxima sorte tenens, totque illa creantia divos

485oppida, tot vigili pulcherrima flumina cornu,

ille meum imperiis urget caput, ille labores

dat varios, suus ut magnum rex spargit ab Argis

Alciden, Sthenelo ipse satus. tamen aspera regum

perpetimur iuga, nec melior parere recuso.

490hic sibi me auratae pecudis quiscumque periclis

exuvias perferre iubet. tibi gratia nostri

sit precor haec meritique locus, quod iussa recepi

teque alium quam quem Pelias speratque cupitque

promisi et meliora tuae mihi foedera dextrae.

495si petere hoc saevi statuissem sanguine belli

Ossa dabat Pindusque rates quotque ante secuti

inde nec audacem Bacchum nec Persea reges.

sed me nuda fides sanctique potentia iusti

huc tulit ac medii sociatrix gratia Phrixi;

500namque tibi nostra geniti de stirpe nepotes.

nec tamen aut Phrygios reges aut arva furentis

Bebryciae spernendus adi; seu fraude petivit

seu quis honore meos, sua reddita dona deumque

nos genus atque ratem magnae sensere Minervae.

505vix tandem longis quaesitam Colchida votis

contigimus, qualemque dabat te fama videmus.

tu modo ne claros Minyis incideris actus.

non aliena peto terrisve indebita nostris

(siquis et in precibus vero locus), atque ea Phrixo

510crede dari, Phrixum ad patrios ea ferre penates.

munera tu contra victum mihi vecta per aequor

accipe, Taenarii chlamydem de sanguine aeni

frenaque et accinctum gemmis fulgentibus ensem;

hoc patrium decus, haec materni texta laboris,

515his Lapithes adsuerat eques. da iungere dona,

da Scythicas sociare domos. sciat effera regis

ira mei quem te horrifero sortitus in axe

Caucasus atque tuis quantum mitescat habenis."

Talibus orantem vultu gravis ille minaci

520iamdudum premit et furiis ignescit opertis.

ceu tumet atque imo sub gurgite concipit Austros

unda silens, trahit ex alto sic barbarus iras,

et nunc ausa viri, nunc heu sua prodita Grais

regna fremit, quin et facili sibi mente receptum

525iam Phrixum dolet et Scythiae periisse timores;

nunc quassat caput ac iuvenis spes ridet inanes,

quid vesanus agat quod vellera poscat ab angue.

urit et antiquae memorem vox praescia sortis,

cum semel aut Persen illinc sibi moverit aut hinc

530Thessalicam fortuna ratem, num debitus ista

finis agat saevaeque petant iam vellera Parcae.

interea quoniam belli pugnaeque propinquae

cura prior, fingit placidis fera pectora dictis

reddit et haec: "cuperem haud tali vos tempore tectis

535advenisse meis, quo me gravis adsidet hostis.

frater enim (sceptri sic omnibus una cupido)

excidium parat et castris me ingentibus urget.

quare age cognatas primum defendite sedes

nec decus oblati dimiseris advena belli;

540namque virum trahit ipse chalybs. tum vellera victor

tam meritis, nec sola, dabo." contra inscius astus

"ergo nec hic nostris derat labor arduus actis"

excipit Aesonides "et ceu nihil aequore passis

additus iste dies? veniant super haec quoque fato

545bella meo? non hunc parva mihi caede dolorem

quasque dedit luet ille moras." tum Castora mittit

qui ferat Aeaei sociis responsa tyranni.

acribus ast illos curis mora saeva trahebat,

ac simul ut medio viderunt Castora campo

550crebrior incussit mentem pavor. "o Iovis alma

progenies, fare an patriam spes ulla videndi,

fare" omnes. ille in mediis sic orsus Achivis:

"nec ferus Aeetes, ut fama, nec aurea nobis

terga negat, bello interea sed pressus iniquo

555auxilium petit: armatos dux protinus omnes

accelerare iubet; longo nam tuta recessu

puppis et apposita fluvius defenditur urbe."

Haud mora, prosiliunt quos nec Rhipaea iuventus,

quos nec Hiber aut tota suis Aurora pharetris

560sustineat. stetit explicito prius agmine pubes

expertique simul si tela artusque sequantur;

nec quisquam freta nec patrias iam respicit urbes,

sed magis ad praesens itur decus. incita cristas

aura quatit, variis floret via discolor armis,

565qualis ab Oceano nitidum chorus aethera vestit,

qualibus adsurgens nox aurea cingitur astris.

illos Sole satus tacita maestissimus ira

miratur temere adsumptos, nec talia mallet

robora quam medios hostem subiisse penates.

570interea laeto patitur convivia vultu

et iuxta Aesoniden magno cratere lacessit

nunc sibi monstrantem natos Iovis oraque iuxta

Aeacidum, nunc ingentes Calydonis alumnos;

audit et Alciden infando errore relictum

575defletosque duces terraeque marisque labores.

ipse autem tantis concita furoribus arma

expetit Aesonides et amicos ordine reges.

"quis procul ille virum nobis, quem balteus asper

subligat et stricto stat proximus armiger arcu

580ceu pugnam paret et positas confundere mensas?"

contra flammigeri proles Perseia Solis

"quem rogitas, Carmeius" ait; "mos comminus arma

semper habere viro, semper meminisse pharetrae."

quid Latagum, quid si amnigenam mirere Choaspen?

585bellatoris equi potantem cerne cruores;

nec tamen immissis hic segnior ibit habenis.

"illum" ait Aesonides "pariter refer, horrida signis

cui chlamys et multa spirat coma flexilis aura."

respicit Aeetes atque hunc quoque nomine reddit.

590"dives Aron; croceos sic illius omnis odores

iactat eques, cunctis sic est coma culta maniplis:

sed ne sperne virum et comptis diffide capillis.

Campesus hic spoliis in tigridis. ille profundo

incumbens Odrussa mero; vide lata comantem

595pectora et ingenti turbantem pocula barba."

hic et Iaxarten dictis stupet hospes acerbis

immodicum linguaque gravem, cui multa minanti

non superum, non praesentis reverentia belli.

contra autem Aeetes "non frustra magna superbo

600dicta volant" ait, "et vocem paria arma sequuntur,

nec requies quin Marte diem noctemque fatiget;

atque ubi Rhipaea stupuerunt flumina bruma

iam pavidi cum prole Getae, iam pervigil illum

Medus et oppositis exspectat Hiberia claustris.

605hos autem quae quemque manus, ‹quae› signa sequantur

si memorem, prius umentem lux solverit umbram.

cras acies atque illa ducum cras regna videbis

dissona, saxiferae surgat quibus imber habenae,

quae iaculo gens apta levi, quae picta pharetris

610venerit. ingentes animo iam prospice campos

atque hanc alipedi pulsantem corpora curru

Euryalen, quibus exsultet Mavortia turmis

et quantum elata valeat peltata securi,

cara mihi et veras inter non ultima natas."

615fatur et occiduo libat cratera parenti.

quisque suis tum vota deis et pocula fundit,

dent aciem, dent belligeros superare labores.

Ecce autem Geticis veniens Gradivus ab antris

ingentemque trahens Arctoa per aequora nubem

620aspicit Aeaea Minyas stupefactus in urbe

ambitumque senem promissaque vellera puppi

Thessalicae. citus ad summi stellantia patris

tecta ruit questuque Iovem testatur acerbo.

"quae studiis, rex magne, quies? iam mutua divi

625exitia in solos hominum molimur honores

teque ea cuncta iuvant, rabidam qui Pallada caelo

non abigis neque femineis ius obicis ausis.

non queror exstructa quod vexerit ipsa carina

vellera sacra meis sperantem avertere lucis

630quodque palam tutata viros (sic cetera pergat

si valet); insidiis quid nunc fallacibus ambit

nostra ut Phrixeo spolientur templa metallo?

non opus auxilio Colchis nec foedere vestro;

et Persen simul et Minyas deposcimus hostes.

635quin age (quid tantae coeunt in proelia gentes,

quid tuus Aesonides?) imus nos, protinus imus

in nemus auriferum et sumptis decernimus armis?

vel tu sola polo tacitis inopina tenebris

labere; quantus ibi deus experiere nec illas

640adstiteris impuna trabes. an Martia templa

intemeranda minus, tantum mihi lucus et agger

quod rudis et sola colimur sic gentibus umbra?

est amor et rerum cunctis tutela suarum.

et tibi, magne pater, terris donaria certant;

645est honor his etiam silvis. ego cara Mycenes

culmina, virgineas praeder si Cecropis arces,

iam coniunx, iam te gemitu lacrimisque tenebit

nata querens. metuant ergo nec talia possint."

Non tulit haec animis quin longa silentia Pallas

650rumperet irridens strepitumque minasque Gradivi.

"non tibi Aloidae quibus haec fera murmura iactes,

non Lapithae, sed Pallas" ait; "neque ego aegide digna

nec vocer ulterius proles Iovis, excidat iste

ni tibi corde tumor: lituos miser armaque faxo

655oderis et primis adimam tua nomina bellis.

quin simili matrem demens gravitate secutus;

digna quidem, monstrum superis quae tale creavit.

quod tamen adgressae scelus aut quo crimine sontes

si iuvenem, qui iussa sui tam dira tyranni

660impavidus maria et nondum qui nota subibat,

iuvimus et magnis aliquam spem movimus ausis?

an nullas praeferre preces nec foedera regis

ulla sequi, caeca sed cuncta impellere pugna

debuimus? sic Thraces agunt, sic turbidus iste

665siqua petit. cuperem haec etiamnum bella remitti

nec socias armare manus. da vellera, rector,

et medio nos cerne mari. quod sin ea Mavors

abnegat et solus nostris sudoribus obstat,

ibimus indecores frustraque tot aequora vectae?

670mas aliqua et nequeat, si femina." coeperat ardens

hic iterum alternis Mavors insurgere dictis.

excipit hinc contra pater et sic voce coërcet:

"quid, vesane, fremis? cum vos iam paenitet acti

peccatumque satis, tunc ad mea iura venitis.

675quolibet ista modo, quacumque impellite pugna,

quae coepistis, habent quoniam sua fata furores.

te tamen hoc, coniunx, et te, mea nata, monebo:

sit Persen pepulisse satis, nec vana retentet

spes Minyas finem‹ue› velint imponere bello.

680illum etenim talis rerum manet, accipite, ordo:

victa retro nunc castra dabit bellumque remittet

territus adventu ducis et virtute Pelasgi;

mox ubi Thessalicis referent hos flamina terris,

tunc aderit victorque domos et sceptra tenebit,

685donec et Aeeten inopis post longa senectae

exilia, heu magnis quantum licet, impia, fatis,

nata iuvet Graiusque nepos in regna reponat.

hic labor amborum‹que› haec sunt discrimina fratrum.

vadite et adversis, ut quis volet, irruat armis."

690Dixerat. instaurat mensas pacemque reducit

et iam sideream noctem demittit Olympo.

tunc adsuetus adest Phlegraeas reddere pugnas

Musarum chorus et citharae pulsator Apollo

fertque gravem Phrygius circum cratera minister.

695surgitur in somnos seque ad sua limina flectunt.