Āt vĭgĭl īsdem ārdēt fŭrĭīs Grādīvŭs ĕt ācrī
cōrdĕ tŭmēt nēc quās ăcĭēs, quaē cāstră sĕquātūr
īnvĕnĭt; īrĕ plăcēt tāndēm praēsēnsquĕ tŭērī
stērnĕrĕ sī Mĭnўās māgnōquĕ rĕpēndĕrĕ lūctū
rēgīs pāctă quĕāt Grāiāmque ābsūmĕrĕ pūbēm.5
īmpŭlĭt hīnc cūrrūs mōnstrum īnrĕvŏcābĭlĕ bēllī
cōncŭtĭēns Scўthĭaēquĕ sŭpēr tēntōrĭă sīstīt.
prōtĭnŭs ē cāstrīs fūgīt sŏpŏr: ēxcĭtă tēlă,
tūrbātī cŏĭērĕ dŭcēs; hōs īnsŭpĕr īngēns
fāmă mŏvēt, rătĕ quaē sācrā vūlgābăt Ăchīvōs10
ādvēnīssĕ sŭī rĕpĕtēntēs vēllĕră Phrīxī,
quōs mălŭs hōspĭtĭō iūnctāque ād foēdĕră dēxtrā
lūsĕrĭt Aēētēs ātque īn sŭă trāxĕrĭt ārmă.
Ērgō cōnsĭlĭīs dūm nōx văcăt āltă mŏvēndīs
lēgātōs plăcĕt īrĕ dŭcēs, māndātăquĕ Pērsēs15
ēdŏcĕt, ādfārī Mĭnўās fraūdēmquĕ tўrānnī
ūt mŏnĕānt. quīnam hīnc ănĭmōs āvērtĕrĭt ērrōr?
sē prīmum Haēmŏnĭīs hōrtātum ĕă vēllĕră tērrīs
rēddĕre ĕt ēxŭvĭās pĕcŭdīs dīmīttĕrĕ sācraē:
hīnc ŏdĭum ēt tāntī vēnīsse ēxōrdĭă bēllī.20
quīn pŏtĭūs dēxtrāmquĕ sŭām sŭăque ārmă sĕquāntūr,
aūt rĕmĕēnt (nĕque ĕnim Aēētaē prōmīssă fĭdēmquĕ
ēssĕ lŏco); ābstĭnĕānt ălĭēnaē sānguĭnĕ pūgnaē.
nōn īllōs ĭdĕō tāntī vēnīssĕ lăbōrēs
pēr mărĭs; īgnōtīs quĭd ŏpūs cōncūrrĕrĕ nēc quōs25
ōdĕrĭs? haēc mĕdĭō Pērsēs dūm tēmpŏrĕ māndāt
aūrĕŭs ēffūlsīt cāmpīs rŭbŏr ārmăque ĕt ācrēs
spōntĕ sŭā strĕpŭērĕ tŭbaē. Mārs saēvŭs ăb āltīs
"hōstĭs ĭō" cōnclāmăt ĕquīs, "ăgĭte ītĕ, prŏpīnquāt"
āc sĭmŭl hīnc Cōlchōs, hīnc fūndĭt ĭn aēquŏră Pērsēn.30
tūm gēns quaēquĕ sŭīs cōmmīsīt proēlĭă tēlīs
vōxquĕ dĕī părĭtēr pūgnās aūdītă pĕr ōmnēs.
Hīnc ăgĕ Rhīpācō quōs vīdĕrĭs ōrbĕ fŭrōrēs,
Mūsă, mŏnē, quāntō Scўthĭām mōlīmĭnĕ Pērsēs
cōncĭĕrīt, quīs frētŭs ĕquīs pēr bēllă vĭrīsquĕ.35
vērum ĕgŏ nēc nŭmĕrō mĕmŏrēm nēc nōmĭnĕ cūnctōs
mīllĕ vĕl ōră mŏvēns; nĕque ĕnīm plăgă gēntĭbŭs ūllă
dītĭŏr: aētērnō quāmquām Maēōtĭă pūbēs
Mārtĕ cădāt, pīnguī nūnquām tămĕn ūbĕrĕ dēfīt
quōd gĕmĭnās Ārctōs māgnūmquĕ quŏd īmplĕăt Ānguēm.40
ērgŏ dŭcēs sōlāsquĕ, dĕaē, mĭhĭ prōmĭtĕ gēntēs.
Mīsĕrăt ārdēntēs, mōx īpsĕ sĕcūtŭs, Ălānōs
Hēnĭŏchōsquĕ trŭcēs iām prīdem īnfēnsŭs Ănaūsīs
pāctă quŏd Ālbānō cōniūnx Mēdēă tўrānnō,
nēscĭŭs heū quāntī thălămōs āccēdĕrĕ mōnstrī45
ārsĕrĭt ātque ūrbēs mănĕāt quī tērrŏr Ăchaēās,
grātĭŏr īpsĕ dĕīs ōrbāquĕ bĕātĭŏr aūlā.
prōxĭmă Bīsāltaē lĕgĭō dūctōrquĕ Cŏlāxēs,
sānguĭs ĕt īpsĕ dĕūm, Scўthĭcīs quēm Iūppĭtĕr ōrīs
prōgĕnŭīt vĭrĭdēm Mўrăcēn Tĭbĭsēnăquĕ iūxtā50
ōstĭă, sēmĭfĕrō (dīgnūm sī crēdĕrĕ) cāptūs
cōrpŏrĕ, nēc nŷmphaē gĕmĭnōs ēxhōrrŭĭt ānguēs.
cūnctă phălānx īnsīgnĕ Iŏvīs caēlātăquĕ gēstāt
tēgmĭnă dīspērsōs trĭfĭdīs ārdōrĭbŭs īgnēs;
nēc prīmūs rădĭōs, mīlēs Rōmānĕ, cŏrūscī55
fūlmĭnĭs ēt rŭtĭlās scūtīs dīffūdĕrĭs ālās.
īnsŭpĕr aūrātōs cōllō gĕrĭt īpsĕ drăcōnēs,
mātrĭs Hŏraē spĕcĭmēn, līnguīsque ādvērsŭs ŭtrīmquĕ
cōngrŭĭt ēt tĕrĕtī sērpēns dāt vūlnĕră gēmmaē.
tērtĭŭs ūnănĭmīs vĕnĭēns cūm mīlĭbŭs Aūchūs60
Cīmmĕrĭās ōstēntăt ŏpēs, cuī cāndĭdŭs ōlīm
crīnĭs ĭnēst, nātālĕ dĕcūs; dāt lōngĭŏr aētās
iām spătĭūm; trĭplĭcī pērcūrrēns tēmpŏră nōdō
dēmīttīt sācrō gĕmĭnās ā vērtĭcĕ vīttās.
Dātĭn Ăchaēmĕnĭaē grăvĭōr dē vūlnĕrĕ pūgnaē65
mīsĭt ĭn ārmă Dărāps, ăcĭēs quēm Mārtĭă cīrcūm
Gāngărĭdūm pōtāquĕ Gĕrūs quōs ēffĕrăt ūndă
quīquĕ lăcūm cīnxērĕ Bўcēn. nōn dēfŭĭt Ānxūr,
nōn Rădălō cūm frātrĕ Sўdōn, Ăcĕsīnăquĕ laēvō
ōmĭnĕ fātĭdĭcaē Phrīxūs mŏvĕt āgmĭnă cērvaē.70
īpsă cŏmēs, saētīs fūlgēns ēt cōrnĭbŭs aūreīs,
ānte ăcĭēm cēlsī vĕhĭtūr gēstāmĭnĕ cōntī
maēstă nĕc īn saēvaē lūcōs rĕdĭtūră Dĭānaē.
mōvĭt ĕt Hŷlaēā sūpplēx cūm gēntĕ Sўēnēn
īmpĭă gērmānī praētēntāns vūlnĕră Pērsēs.75
dēnsĭŏr haūd ūsquām nēc cēlsĭŏr ēxtŭlĭt ūllās
sīlvă trăbēs, fēssaēquĕ prĭūs rĕdĭērĕ săgīttaē
‹ārbŏrĭs ād sūmmūm quām pērvēnērĕ căcūmēn.›
quīn ĕt ăb Hŷrcānīs Tītānĭŭs ēxpŭlĭt āntrīs
Cīrĭs ĭn ārmă vĭrōs, plaūstrīsque ād proēlĭă cūnctās80
Coēlălĕtaē trāxērĕ mănūs. ĭbĭ sūtĭlĭs īllīs
ēst dŏmŭs ēt crūdō rĕsĭdēns sūb vēllĕrĕ cōniūnx
ēt pŭĕr ē prīmō tōrquēns tēmōnĕ cătēiās.
līnquĭtŭr ābrūptūs pĕlăgō Tўră, līnquĭtŭr ēt mōns
Āmbĕnŭs ēt gĕlĭdīs pōllēns Ŏphĭūsă vĕnēnīs,85
dēgĕnĕrēsquĕ rŭūnt Sīndī glŏmĕrāntquĕ pătērnō
crīmĭnĕ nūnc ĕtĭām mĕtŭēntēs vērbĕră tūrmās.
hōs sŭpĕr aērātām Phālcēs ăgĭt aēquŏrĕ nūbēm
cūm frĕmĭtū dēnsīquĕ lĕvānt vēxīllă Cŏrāllī,
bārbărĭcaē quīs sīgnă rŏtaē fērrātăquĕ dōrsō90
fōrmă sŭūm trūncaēquĕ, Iŏvīs sĭmŭlācră, cŏlūmnaē,
proēlĭă nēc raūcō cūrānt īncēndĕrĕ cōrnū
īndĭgĕnās sēd rītĕ dŭcēs ēt prīscă sŭōrūm
fāctă cănūnt vĕtĕrūmquĕ, vĭrīs hōrtāmĭnă, laūdēs.
āst ŭbĭ Sīdŏnĭcās īntēr pĕdĕs aēquăt hăbēnās,95
īllīnc iūrātōs īn sē trăhĭt Aēă Bătārnās
quōs, dŭcĕ Teūtăgŏnō, crūdī mŏră cōrtĭcĭs ārmāt
aēquăquĕ nēc fērrō brĕvĭōr nēc rūmpĭă līgnō.
nēc prŏcŭl ālbēntēs gĕmĭnā fĕrĭt āclўdĕ pārmās
hībērnī quī tērgă Nŏvaē gĕlĭdūmquĕ sĕcūrī100
ērŭĭt ēt tōtā nōn aūdĭt Ălāzŏnă rīpā.
quōsquĕ Tărās nĭvĕūmquĕ fĕrāx Ēvārchŭs ŏlōrūm.
tē quŏquĕ vēntūrīs, īngēns Ărĭāsmĕnĕ, saēclīs
trādĭdĕrīm, mōlēm bēllī lātēquĕ fĕrēntēm
ūndĭquĕ fālcātōs dēsērtă pĕr aēquŏră cūrrūs.105
īnsĕquĭtūr Drāngēă phălānx claūstrīsquĕ prŏfūsī
Cāspĭădaē, quīs tūrbă cănūm nōn sēgnĭŭs ācrēs
ēxsĭlĭt ād lĭtŭōs pūgnāsquĕ căpēssĭt ĕrīlēs
(īnde ĕtĭām pār mōrtĭs hŏnōs tŭmŭlīsquĕ rĕcēptī
īntĕr ăvōs pŏsĭtūsquĕ vĭrūm); nām pēctŏră fērrō110
tērrĭbĭlēsque īnnēxă iŭbās rŭĭt āgmĭnĕ nīgrō
lātrātūquĕ cŏhōrs quāntō sŏnăt hōrrĭdă Dītīs
iānŭă vēl sŭpĕrās Hĕcătēs cŏmĭtātŭs ĭn aūrās.
dūcĭt ăb Hŷrcānīs vātēs săcĕr āgmĭnă lūcīs
Vānŭs; ĕūm Scўthĭaē iām tērtĭă vīdĕrăt aētās115
māgnănĭmōs Mĭnўās Ārgōăquĕ vēlă cănēntēm.
īllĭŭs ēt dītēs mŏnĭtīs spōndēntĭbŭs Īndī
ēt cēntūmgĕmĭnaē Lāgēă nŏvālĭă Thēbēs
tōtăquĕ Rhīpaēō Pānchāĭă rāptă trĭūmphō.
dīscŏlŏr hāstātās ēffūdĭt Hĭbērĭă tūrmās,120
quās Ŏtăcēs, quās Lātrĭs ăgūnt, ēt rāptŏr ămōrūm
Neūrŭs ĕt ēxpērtēs cānēntĭs Ĭāzўgĕs aēvī.
nāmque ŭbĭ iām vīrēsque ălĭaē nōtūsquĕ rĕfūtāt
ārcŭs ĕt īncēptūs iām lāncĕă tēmnĭt ĕrīlēs
māgnănĭmīs mōs dīctŭs ăvīs haūd sēgnĭă mōrtīs125
iūră pătī, dēxtrā sēd cārae ōccūmbĕrĕ prōlīs
ēnsĕ dătō, rūmpūntquĕ mŏrās nātūsquĕ părēnsquĕ,
āmbo ănĭmīs, āmbō mīrī tām fōrtĭbŭs āctīs.
hīc ĕt ŏdōrātō spīrāntēs crīnĕ Mўcēlaē
Cēssaēaēquĕ mănūs ēt quī tŭă iūgĕră nōndūm130
ērŭĭs, īgnōtīs īnsōns Ărĭmāspĕ mĕtāllīs,
dōctŭs ĕt Aūchātēs pătŭlō văgă vīncŭlă gŷrō
spārgĕre ĕt ēxtrēmās lăquĕīs āddūcĕrĕ tūrmās.
nōn ĕgŏ sānguĭnĕīs gēstāntēm tŷmpănă bēllīs
Thŷrsăgĕtēn cīnctūmquĕ văgīs pōst tērgă sĭlēbō135
pēllĭbŭs ēt nēxās vĭrĭdāntēm flōrĭbŭs hāstās.
fāmă dŭcēm Iŏvĭs ēt Cādmī dē sānguĭnĕ Bācchūm
hāc quŏquĕ tūrĭfĕrōs, fēlīcĭă rēgnă, Săbaēōs,
hāc Ărăbās fūdīssĕ mănū, mōx, rūmpĕrĕt Hēbrī
cūm vădă, Thŷrsăgĕtās gĕlĭdā līquīssĕ sŭb Ārctō.140
īllīs ōmnĭs ădhūc vĕtĕrūm tĕnŏr ēt săcĕr aērīs
pūlsŭs ĕt ēōaē mĕmŏrātrīx tībĭă pūgnaē.
iūngĭt ŏpēs Ēmēdă sŭās: sŭă sīgnă sĕcūtī
Ēxŏmătaē Tŏrўnīque ēt flāvī crīnĕ Sătārchaē;
mēllĭs hŏnōr Tŏrўnīs, dītānt sŭă mūlctră Sătārchēn,145
Ēxŏmătās vēnātŭs ălīt, nēc clārĭŏr ūllīs
Ārctŏs ĕquīs; ăbĕūnt Hўpănīn frăgĭlēmquĕ pĕr ūndām
tīgrĭdĭs aūt saēvaē prŏfŭgī cūm prōlĕ lĕaēnaē,
maēstăquĕ sūspēctaē mātēr stŭpĕt āggĕrĕ rīpaē.
īmpŭlĭt ēt dŭbĭōs Phrīxēī vēllĕrĭs ārdōr150
Cēntŏrăs ēt dīrōs măgĭcō tērrōrĕ Chŏātrās.
ōmnĭbŭs īn sŭpĕrōs saēvūs sŏnŏr, ōmnĭbŭs ārtēs
mōnstrĭfĭcaē, nūnc vērĕ nŏvō cōmpēscĕrĕ frōndēs,
nūnc sŭbĭtām trĕpĭdīs Maēōtīn sōlvĕrĕ plaūstrīs.
māxĭmŭs hōs īntēr Stўgĭā vĕnĭt ārtĕ Cŏāstēs;155
sōllĭcĭtāt nēc Mārtĭs ămōr, sēd fāmă Cўtaēaē
vīrgĭnĭs ēt părĭbūs spīrāns Mēdēă vĕnēnīs.
gaūdĕt Ăvērnă pălūs, gaūdēt iām nōctĕ quĭētā
pōrtĭtŏr ēt tūtō vĕnĭēns Lātōnĭă caēlō.
ībānt ēt gĕmĭnīs aēquāntēs cōrnĭbŭs ālās160
Bāllŏnĭtī cŏmĭtūmquĕ cĕlēr mūtātŏr ĕquōrūm
Moēsŭs ĕt īngēntīs frēnātōr Sārmătă cōntī.
nēc tŏt ăb ēxtrēmō flūctūs ăgĭt aēquŏrĕ nēc sīc
frātrĭbŭs ādvērsā Bŏrĕās rēspōndĕt ăb ūndā,
aūt ĭs ăpūd flŭvĭōs vŏlŭcrūm cănŏr, aēthĕră quāntūs165
tūnc lĭtŭūm cōncēntŭs ădīt lŷmphātăquĕ mīscēt
mīlĭă, quōt fŏlĭīs, quōt flōrĭbŭs īncĭpĭt ānnūs.
īpsĕ rŏtīs gĕmĭt īctŭs ăgēr trĕmĭbūndăquĕ pūlsū
nūtăt hŭmūs, quătĭt ūt saēvō cūm fūlmĭnĕ Phlēgrām
Iūppĭtĕr ātque īmīs Tŷphōnă rĕvērbĕrăt ārvīs.170
Prīmă tĕnēnt īllīnc pătrĭīs Ābsŷrtŭs ĭn ārmīs
ēt gĕnĕr īngēntēsque īntēr sŭă mīlĭă rēgēs.
āt cīrca Aēsŏnĭdēn Dănăūm mănŭs īpsăquĕ Pāllās
aēgĭdĕ tērrĭfĭcā, quām nēc dĕă lāssăt hăbēndō
nēc pătĕr hōrrēntēm cŏlŭbrīs vūltūquĕ trĕmēndām175
Gōrgŏnĕō; nēc sēmĭnĕcēs ōstēndĕrĕ crīnēs
tēmpŭs ădhūc prīmāsquĕ sĭnīt cōncūrrĕrĕ pūgnās.
īmpŭlĭt hōs cōntrā Māvōrs pătĕr ēt mălă lētī
Gaūdĭă Tīsĭphŏnēquĕ căpūt pēr nūbĭlă tōllēns
ād sŏnĭtūm lĭtŭī mĕdĭāque āltīssĭmă pūgnā180
nēcdūm clāră quĭbūs sēsē Fŭgă mēntĭbŭs āddāt.
Īlli ŭbĭ cōnsērtīs iūnxērĕ frĕmēntĭă tēlīs
āgmĭnă vīrquĕ vĭrūm gălĕīs ādflāvĭt ădāctīs
cōntĭnŭo hīnc ŏbĭtūs pērfrāctăquĕ caēdĭbŭs ārmă
cōrpŏrăque, āltērnūs crŭŏr āltērnaēquĕ rŭīnaē.185
vōlvĭt ăgēr gălĕās ēt thōrāx ērĭgĭt īmbrēs
sānguĭnĕōs; hīnc bārbărĭcī glŏmĕrāntŭr ŏvātūs,
hīnc gĕmĭtūs, mīxtaēquĕ vĭrūm cūm pūlvĕrĕ vītaē.
Cāspĭŭs Aēaēūm cōrrēptō crīnĕ Mŏnēsēn
ābstŭlĭt; hīnc părĭtēr Cōlchī Grāīquĕ sĕquūntūr190
mīssĭlĭbūs; răpĭt īllĕ nĕcēm praēdāmquĕ rĕlīnquīt,
nēc sŏcĭīs iām cūră vĭrī. Dīpsāntă Cărēsūs
Strŷmŏnăque ōbscūrā spārgēntēm vūlnĕră fūndā
dēĭcĭt; Ālbānī cădĭt īpsĕ Chrĕmōdŏnĭs hāstā
iāmquĕ lătēt cūrrūsquĕ sŭpēr tūrmaēquĕ fĕrūntūr.195
prōcēssērĕ Mĕlās ĕt Ĭdāsmĕnŭs; īncĭpĭt hāstā
āntĕ Mĕlās, lĕvĭs āst ăbĭēs ēlūsĭt ŭtrūmquĕ.
ēnsĭbŭs īndĕ rŭūnt; prĭŏr ōccŭpăt aērĕ cĭtātō
cāssĭdĭs īmă Mĕlās; īnfrācta ēst vūlnĕrĕ cērvīx.
mīxtă pĕrīt vīrtūs: nēscīt quī dēbĕăt Ōcheūs200
aūt cuī fātă Tўrēs. dūm sībĭlă rēspĭcĭt Īrōn
cūspĭdĭs Ārgīvaē, Pўlĭām lătĕre āccĭpĭt hāstām.
Vīdĕrăt Hŷrcānōs părĭbūs dīscūrrĕrĕ frātrēs
Cāstŏr ĕquīs, pătĕr ārmēntō quōs dīvĕs ăb ōmnī
nūtrĭĕrāt fātīsquĕ vĭām mōnstrārăt ĭnīquīs.205
tūm măgĭs ātquĕ măgīs pĕdĭtēm cāndōrĕ nŏtātō
Tŷndărĭdēn īncēndĭt ămōr; sĭmŭl ōbvĭŭs hāstām
pēctŭs ĭn ādvērsūm Gēlaē iăcĭt ālĭpĕdēmquĕ
cōnstĭtĭt ēxcūssō vīctōr dŭcĕ; rīsĭt ăb āltā
nūbĕ pătēr prēnsīsque ĕquĭtēm cōgnōvĭt hăbēnīs.210
āt părĭtēr lūctūquĕ fŭrēns vīsūquĕ Mĕdōrēs
Tŷndărĭdēn pĕtĭt ēt sŭpĕrōs sīc vōcĕ prĕcātūr:
"hūnc, ăgĕ, vēl caēsō cŏmĭtēm mē rēddĭtĕ frātrī
prīmŭs ăt hīc nōstrā sŏnĭpēs cădĕt īmpĭŭs hāstā
crēdĭtă quī mĭsĕrō nōn rēttŭlĭt ārmă părēntī215
mēquĕ vĕnīt cōntrā cāptīvăquĕ tērgă mĭnīstrāt."
dīxĕrăt: Āctaēī sĕd ĕūm prĭŏr hāstă Phălērī
dēĭcĭt; ād sŏcĭās sŏnĭpēs cĭtŭs ēffŭgĭt ālās.
Quīs tĭbĭ fātālēs ūnquām mĕtŭīssĕt Ămŷclās
Oēbălĭāmquĕ mănūm, tōt, Rhŷndăcĕ, mōntĭbŭs īntēr220
dīvīsō tŏtĭdēmquĕ frĕtīs? cădĭt īmpĭgĕr ūnā
īnguĭnĕ trānsfōssō clārī Taūlāntĭs ălūmnūs
sēmĭdĕā gĕnĕtrīcĕ Tăgēs, cuī plūrĭmă sīlvīs
pērvĭgĭlāt mātērnă sŏrōr cūltūsquĕ lăbōrāt.
tēnŭiă nōn īllūm cāndēntīs cārbăsă līnī,225
nōn aūrō dēpīctă chlămŷs, nōn flāvă gălērī
caēsărĭēs pīctōquĕ iŭvānt sūbtēgmĭnĕ brācaē.
vādĭt ĕquēs dēnsā spārgēns hāstīlĭă dēxtrā
fūlmīneūmquĕ vĭrīs prōfūndēns īngĕrĭt ēnsēm
hūc āltērnŭs ĕt hūc, cūm saēvĭŏr ēccĕ iŭvēntūs230
Sārmătĭcaē cŏĭērĕ mănūs frĕmĭtūsquĕ vĭrōrūm
sēmĭfĕrī. rĭgĕt hīs mōllī lōrīcă cătēnā;
īd quŏquĕ tēgmĕn ĕquīs; ăt ĕquī pōrrēctă pĕr ārmōs
ēt căpŭt īngēntēm cāmpīs hōstīlĭbŭs ūmbrām
fērt ăbĭēs ōbnīxă gĕnū vādītquĕ vĭrūm vī,235
vādĭt ĕquūm, dŏcĭlīs rĕlĕgī dŏcĭlīsquĕ rĕlīnquī
ātque ĭtĕrūm mĕdĭōs nōn āltĭŏr īrĕ pĕr hōstēs.
ōrbĭbŭs hōs răpĭdīs mōllīquĕ pĕr aēquŏră Cāstōr
ānfrāctū lĕvĭōrĭs ĕquī dēlūdĭt ănhēlōs
īmmĕmŏrēsquĕ mŏdī; sēd nōn īsdem ārtĭbŭs aēquĕ240
cōncūrrūnt, ūltrōquĕ rŭūnt īn fūnĕră Cōlchī.
Cāmpĕsŭs īmpāctā lătŭs īntĕr ĕt īlĭă quērcū
tōllĭtŭr āc mĕdĭām mŏrĭēns dēscēndĭt ĭn hāstām.
Oēbăsŭs īnfēstūm sūmmīssō pōplĭtĕ Phālcēn
ēvāsīssĕ rătūs laēvūm pēr lūmĭnĭs ōrbēm245
iāmquĕ nŏvūs mĕdĭaē stŭpĕfāctă pĕr āgmĭnă pūgnaē
trānsĭgĭtūr; tĕnĕraē tīnguūntūr vūlnĕrĕ mālaē.
cōntra aūtēm gĕmĭnīs fīdēns thōrācĭbŭs īctūm
sūstĭnĕt ēt glădĭō Sĭbŏtēs fĕrĭt ūltĭmă tēlī
nēquīquām; iām cūspĭs ĭnēst, nēc frāgmĭnă cūrāt250
Āmbĕnŭs ēt trūncō mĕdĭūm sŭbĭt Ōcrĕă līgnō.
sēmĭnĕcēm Tāxēs Hўpănīn vĕhĭt ātquĕ rĕmīssūm
pōnĕ trăhīt fŭgĭēns ēt cūrsĭbŭs ēxŭĭt hāstām,
dūmquĕ rĕcōllēctām rūrsūs lŏcăt īnrŭĭt ūltrō
tūrbātūmquĕ Lăcōn ĕt ădhūc īnvādĭt ĭnērmēm.255
īmpŭlĭt ādvērsō praēcēps ĕquŭs Ōnchĕă cōntō
nēquīquām tōtīs rĕvŏcāntēm vīrĭbŭs ārmōs.
īn lătŭs āccēdīt sŏnĭpēs, āccēdĭt ĕt īpsĕ
frīgĭdŭs; ārmă cădūnt, rōrāt prŏcŭl ūltĭmă cūspīs:
quālēm pōpŭlĕaē fīdēntēm nēxĭbŭs ūmbraē260
sīquĭs ăvēm sūmmī dēdūcăt ăb āĕrĕ rāmī
āntĕ mănū tăcĭtā cuī plūrĭmă crēvĭt hărūndŏ;
īllă dŏlīs vīscōquĕ sŭpēr cōrrēptă sĕquācī
īmplōrāt rāmōs ātque īnrĭtă cōncĭtăt ālās.
Pārte ălĭa īnfēstīs (nām fōrs ĭtă iūnxĭt) ĭn ārmīs265
Stŷrŭs ădēst, laētūsquĕ vĭrūm cōgnōscĭt Ănaūsīs
ēt prĭŏr "ēn cūiūs thălămīs Aēētĭă vīrgŏ
dīctă mănēt nōstrōsquĕ fĕrēt quī vīctŏr ămōrēs.
nōn" ăĭt, "īnvītōquĕ gĕnēr mūtābĕrĕ pātrī."
tūm sĭmŭl ādvērsās cōnlātīs cūrsĭbŭs hāstās270
cōnĭcĭūnt; fŭgĭt āddūctīs Ālbānŭs hăbēnīs
saūcĭŭs ātquĕ dătūm lētō nōn spērăt Ănaūsīn
nēc vĭdĕt. īlle aūtēm tēlō mŏrĭbūndŭs ădāctō
"ād sŏcĕrōs pāctaēquĕ sĭnūs ēn cōniŭgĭs" īnquīt,
"Stŷrĕ, fŭgīs vūlnūs rĕfĕrēns quōd cārmĭnĕ nūllō275
sūstĭnĕāt nūllīsquĕ lĕvēt Mēdēă vĕnēnīs."
dīxĕrăt, ēxtrēmūs cūm lūmĭnă cōrrĭpĭt ērrōr
vōxquĕ rĕprēssă gĕlū pērcūssăquĕ vērtĭcĕ tēllūs.
Hīnc ănĭmōs ăcĭēs aūgēt māgnōquĕ dŏlōrīs
tūrbĭnĕ Gēsāndrūm Māvōrs răpĭt; īllĕ mŏrāntēs280
īncrĕpăt ēt strīctō sīc ūrgĕt Ĭāzўgăs ēnsĕ:
"nēmpe ōmnēs cĕcĭdērĕ sĕnēs, nēmpe ōmnĭs ădēmptūs
āntĕ pătēr. quaē vōs sŭbĭtō tām foēdă sĕnēctūs
cōrrĭpŭīt frēgītque ănĭmōs ātque ābstŭlĭt īrās?
aūt mēcūm mĕdĭām, iŭvĕnēs, ăgĭte ītĕ pĕr ūrbīs285
Ārgŏlĭcāmquĕ mănum aūt cārīs ōccūmbĭtĕ nātīs."
īnrŭĭt ēt pătrĭās coēptīs fĕrŭs ādvŏcăt ūmbrās:
"sānctĕ mĭhī Vōrāptĕ pătēr, tŭă pēctŏră nātō
sūggĕrĕ nūnc ănĭmāmquĕ părēm, sī fātă pĕrōsō
tārdă tĭbī tūrpēsquĕ mŏrās nōn sēgnĭŭs īpsī290
pārŭĭmūs pārvīque ĕădēm dĭdĭcērĕ nĕpōtēs."
haēc ăĭt aūdītūsque Ĕrĕbō. tūnc cōrrĭpĭt ēnsēm
tūrbĭdŭs ēt fŭrĭīs ārdēns quătĭt ārmă pătērnīs.
īndĭgĕnīs sācrātŭs ăquīs māgnīquĕ săcērdōs
Phāsĭdĭs Ārctōīs Ăquĭtēs ērrābăt ĭn ārmīs295
(pōpŭlĕūs cuī frōndĭs hŏnōr cōnspēctăquĕ glaūcō
tēmpŏră nēctūntūr rāmō), tē, Cŷrnĕ, părēntīs
īmmĕmŏrēm dūraē cŭpĭēns ābdūcĕrĕ pūgnaē;
iāmque ōmnēs īmpūnĕ glŏbōs dīvērsăquĕ lūstrāns
āgmĭnă nōn ūsquām vĭdĕt, ūtque ĭtĕrum īntrăt ***300
vōcĭfĕrāns, ĭtĕrūm bēllī dīvērsă pĕrāgrāt,
lāncĕă caērŭlĕās cīrcūm strĕpĭt īncĭtă vīttās.
ōpprĭmĭt ādmīssīs fĕrŭs hīnc Gēsāndĕr hăbēnīs.
īllĕ mănūm trĕpĭdāns ātque īnrĭtă sācră tĕtēndīt
"tē"quĕ "pĕr hānc, gĕnĭtōr" īnquīt "tĭbĭ sī mănĕt, ōrō305
cānĭtĭēm, cōmpēscĕ mĭnās ēt sīcŭbĭ nātō
pārcĕ mĕō." dīxīt. cōntrā sīc vīctŏr ădāctō
ēnsĕ rĕfērt: "gĕnĭtōr, tūrpī dūrārĕ sĕnēctā
quēm mĭhĭ rērĭs ădhūc, īpse hāc ōccūmbĕrĕ dēxtrā
mālŭĭt ātque ūltrō sēgnēs ābrūmpĕrĕ mētās.310
ēt tĭbĭ sī pĭĕtās nātī, sī dēxtră fŭīssēt,
haūd mĕdĭī prĕcĭbūs tĕrĕrēs nūnc tēmpŏră bēllī,
praēdă fŭtūrĕ cănūm. iŭvĕnī sōrs pūlchrĭŏr ōmnīs;
ēt cērtāssĕ mănū dĕcĕt ēt cărŭīssĕ sĕpūlchrō."
dīxĕrăt; īllĕ dĕōs mŏrĭēns caēlūmquĕ prĕcātūr315
dēxtĕră nē mĭsĕrō tālīs fŏrĕt ōbvĭă nātō.
Tē quŏquĕ, Cānthĕ, tŭī nōn īnscĭă fūnĕrĭs Ārgō
flēvĭt ăb īnvītā răpĭēntēm tēlă cărīnā.
iām Scўthĭcōs mĭsĕrāndĕ sĭnūs, iām Phāsĭdĭs āmnēm
cōntĭgĕrās, nēc lōngă dĭēs ūt cāptă vĭdērēs320
vēllĕra ĕt Eūbŏĭcīs pătrĭōs dē mōntĭbŭs īgnēs.
īllum ŭbĭ cōngrēssū sŭbĭīt Gēsāndĕr ĭnīquō
tērrĭtăt hīs: "tū quī făcĭlēs hŏmĭnūmquĕ pŭtāstī
hās, Ārgīvĕ, dŏmōs, ălĭum hīc mĭsĕr āspĭcĭs ānnūm
āltrīcēmquĕ nĭvēm fēstīnăquĕ taēdĭă vītaē.325
nōn nōs aūt lĕvĭbūs cōmpōnĕrĕ brācchĭă rēmīs
nōvĭmŭs aūt vēntōs ŏpŭs ēxspēctārĕ fĕrēntēs:
īmŭs ĕquīs quā vēl mĕdĭō rĭgĕt aēquŏrĕ pōntūs
vēl tŭmĭdā frĕmĭt Hīstĕr ăquā. nēc moēnĭă nōbīs
vēstră plăcēnt: fĕrŏr Ārctōīs nūnc lībĕr ĭn ārvīs330
cūnctă tĕnēns; mēcum ōmnĭs ămōr iāctūrăquĕ plaūstrī
sōlă, nĕc hāc lōngūm vīctōr pŏtĭērĕ răpīnā;
āst ĕpŭlaē quōdcūmquĕ pĕcūs, quaēcūmquĕ fĕrārūm.
mītte Ăsĭaē, mītte Ārgŏlĭcīs māndātă cŏlōnīs
nē trĕpĭdēnt; nūnquam hās hĭĕmēs, haēc sāxă rĕlīnquām,335
Mārtĭs ăgrōs, ŭbĭ tām saēvō dūrāvĭmŭs āmnĕ
prōgĕnĭēm nātōsquĕ rŭdēs, ŭbĭ cōpĭă lētī
tāntă vĭrīs. sīc īn pătrĭīs bēllārĕ prŭīnīs
praēdārīquĕ iŭvāt, tālēmque hānc āccĭpĕ dēxtrām."
dīxĭt ĕt Ēdōnīs nūtrītūm mīssĭlĕ vēntīs340
cōncĭtăt; īt mĕdĭūm pēr pēctŭs ĕt hōrrĭdă nēxū
lētĭfĕr aēră chălŷbs. trĕpĭdūs sŭpĕr ādvŏlăt Īdās
āc sĭmŭl Oēnīdēs părĭtērquĕ Mĕnoētĭŭs ēt quī
Bēbrўcĭō †prŏpĭūs† rĕmĕāvĭt ăb hōspĭtĕ vīctōr.
āt vēro īngēntēm Tĕlămōn prŏcŭl ēxtŭlĭt ōrbēm345
ēxănĭmēm tē, Cānthĕ, tĕgēns; ceū saēptŭs ĭn ārtō
dāt cătŭlōs pōst tērgă lĕō, sīc cōmmĭnŭs hāstām
Aēăcĭdēs grēssūmquĕ tĕnēt cōntrāquĕ rŭēntēm
sēptēnō vălĭdām cīrcūmfērt tēgmĭnĕ mōlēm.
nēc mĭnŭs hīnc ūrgēt Scўthĭaē mănŭs, ārmăquĕ Cānthī350
quīsquĕ sĭbi ēt Grāiō poēnām dē cōrpŏrĕ pōscēns.
ārdŭŭs īndĕ lăbōs, mĕdĭōque īn cōrpŏrĕ pūgnă
cōnsĕrĭtūr. māgnō vĕlŭtī cūm tūrbĭnĕ sēsē
īpsĭŭs Aēŏlĭaē frāngūnt īn līmĭnĕ vēntī,
quēm pĕlăgī răbĭēs, quēm nūbĭlă, quēmquĕ sĕquātūr355
īllĕ dĭēs; ōbnīxă vĭrūm sīc cōmmĭnŭs haērēt
pūgnă nĕc ārrēptō pēllī dē cōrpŏrĕ pōssūnt.
ūt bŏvĭs ēxŭvĭās mūltō quī frāngĭt ŏlīvō
dāt fămŭlīs, tēndūnt īllī trāctūquĕ vĭcīssīm
taūrĕă tērgă dŏmānt, pīnguī flŭĭt ūnguĭnĕ tēllūs;360
tālĭs ŭtrīmquĕ lăbōs, rāptātăquĕ līmĭte ĭn ārtō
mēmbră vĭrī mĭsĕrāndă mĕānt; hī tēndĕrĕ cōntrā,
hī cōntra, āltērnaēquĕ vĭrūm nōn cēdĕrĕ dēxtraē.
hīnc mĕdĭūm Tĕlămōn Cānthūm răpĭt, hīnc tĕnĕt ārdēns
cōllă vĭri ēt mōllēs gălĕaē Gēsāndĕr hăbēnās,365
īnsŏnŭīt quaē lāpsă sŏlō dēxtrāmquĕ fĕfēllīt.
īlle ĭtĕrum īn clĭpĕī sēptēmplĭcĭs īmprŏbŭs ōrbēm
āriĕtăt ēt Cānthūm sĕquĭtūr Cānthūmquĕ rĕpōscīt,
quēm mănŭs ā tērgō sŏcĭūm răpĭt ātquĕ rĕcēptūm
vīrgĭnĭs Eūrўălēs cūrrū lŏcăt. ādvŏlăt īpsă370
āc sĭmŭl Haēmŏnĭdaē, Gēsāndrūmque ōmnĭs ĭn ūnūm
īt mănŭs. īllĕ nŏvās ăcĭēs ēt vīrgĭnĭs ārmă
ūt vĭdĕt "hās ĕtĭām cōntrā bēllābĭmŭs?" īnquīt;
"heū pŭdŏr!" īndĕ Lўcēn fĕrĭt ād cōnfīnĕ păpīllaē,
īndĕ Thŏēn quā pēltă văcāt, iāmque ībăt ĭn Hārpēn375
vīxdūm prīmă lĕvī dūcēntēm cōrnŭă nērvō
ēt lābēntĭs ĕquī tēndēntēm frēnă Mĕnīppēn;
cūm rēgīnă grăvēm nōdīs aūrōquĕ sĕcūrēm
cōngĕmĭnāns pārtēm căpĭtīs gălĕaēquĕ fĕrīnaē
dīssĭpăt. hīc părĭtēr tēlōrum īmmānĭs ĭn ūnūm380
īt glŏbŭs; īllĕ dĭū cōniēctīs sūffĭcĭt hāstīs
(quīn [etiam] grăvĭōr nūtūquĕ cărēns ēxtērrŭĭt Īdān)
tūnc rŭĭt ūt mōntīs lătŭs aūt ūt māchĭnă mūrī
quaē scŏpŭlīs trăbĭbūsquĕ dĭū cōnfēctăquĕ flāmmīs
prōcŭbŭīt tāndem ātque īngēntēm prōtŭlĭt ūrbēm.385
Ēccĕ lŏcūm tēmpūsquĕ rătūs iāmque ēt sŭă pōscī
proēlĭă fālcātōs īnfērt Ărĭāsmĕnŭs āxēs
saēvăquĕ dīffūndīt sŏcĭūm iŭgă prōtĭnŭs ōmnēs
Grāiŭgĕnās, ōmnēs rāptūrŭs ăb āgmĭnĕ Cōlchōs.
quālĭtĕr ēxōsūs Pŷrrhaē gĕnŭs aēquŏră rūrsūs390
Iūppĭtĕr ātque ōmnēs flŭvĭūm sī fūndăt hăbēnās
ārdŭă Pārnāsī lătĕānt iŭgă, cēssĕrĭt Ōthrŷs
pīnĭgĕr ēt mērsīs dēcrēscānt rūpĭbŭs Ālpēs;
dīlŭvĭō tālī părĭbūsque Ărĭāsmĕnŭs ūrgēt
ēxcĭdĭīs nūllō răpĭēns dīscrīmĭnĕ cūrrūs.395
aēgĭdă tūm prīmūm vīrgō spīrāmquĕ Mĕdūsaē
tēr cēntūm saēvīs squālēntēm sūstŭlĭt hŷdrīs,
quām sōlī vīdīstĭs, ĕquī. păvŏr ōccŭpăt īngēns
ēxcūssīs īn tērgă vĭrīs, dīrāmquĕ rĕtōrquēnt
īn sŏcĭōs nōn spōntĕ lŭēm. tūnc ēnsĭbŭs ūncīs400
īmplĭcăt ēt trĕpĭdōs lăcĕrāt dīscōrdĭă cūrrūs.
Rōmānās vĕlŭtī saēvīssĭmă cūm lĕgĭōnēs
Tīsĭphŏnē rēgēsquĕ mŏvēt, quōrum āgmĭnă pīlīs,
quōrum ăquĭlīs ūtrīmquĕ mĭcānt, ĕădēmquĕ părēntēs
rūră cŏlūnt, īdēm lēctōs ēx ōmnĭbŭs āgrīs405
mīsĕrăt īnfēlīx nōn haēc ād proēlĭă Thŷbrīs;
sīc mŏdŏ cōncōrdēs ēxtērnăquĕ fātă pĕtēntēs
Pāllădĭī răpŭērĕ mĕtūs, sīc īn sŭă vērsī
fūnĕră cōncūrrūnt dŏmĭnīs rĕvŏcāntĭbŭs āxēs.
nōn tām foēdă vĭrūm Laūrēntĭbŭs āgmĭnă tērrīs410
ēĭĕcērĕ Nŏtī, Lĭbўcō nēc tālĭs ĭmāgŏ
lītŏrĕ cūm frāctās īnvōlvūnt aēquŏră pūppēs.
hīnc bĭiŭgēs, īllīnc ārtūs tēndūntŭr ĕrīlēs
quōs rădĭī, quōs frēnă sĕcānt, trăhĭtūrquĕ trăhītquĕ
cūrrūs caēdĕ mădēns, ātrōque īn pūlvĕrĕ rēgūm415
vīscĕră nūnc ălĭīs, ălĭīs nūnc cūrrĭbŭs haērēnt.
haūd ūsquām Cōlchōrum ănĭmī nĕquĕ cūră căvērĕ
tēlă, sĕd īmplĭcĭtōs mĭsĕrāque īn pēstĕ rĕvīnctōs
cōnfŏdĭūnt, āc fōrmă nĕcīs nōn āltĕră. sūrgīt
quām cērvōs ŭbĭ nōn Ūmbrō vēnātŏr ĕdācī,420
nōn pēnnā pĕtĭt, haērēntēs sēd cōrnĭbŭs āltīs
īnvĕnĭt ēt caēcā cōnstrīctōs ēxcĭpĭt īrā.
īpsĕ rĕcōllēctīs aūdāx Ărĭāsmĕnŭs ārmīs
dēsĭlĭt; īllum ăcĭēs cūrvaē sĕcăt ūndĭquĕ fālcīs
pārtītūrquĕ rŏtīs, ātque īndĕ fŭrēntĭă rāptūs425
īn iŭgă Cīrcaēōs tĕtĭgīt nōn āmplĭŭs āgrōs.
Tālĭă cērtātīm Mĭnўaē spārsīquĕ Cўtaēī
fūnĕră mīscēbānt cāmpīs Scўthĭāmquĕ prĕmēbānt,
cūm Iūno Aēsŏnĭdaē nōn hānc ād vēllĕră cērnēns
ēssĕ vĭām nēc sīc rĕdĭtūs rēgīnă părāndōs430
ēxtrēmām mōlītŭr ŏpēm, fūnēstă prĭūsquām
cōnsĭlĭa āc saēvās ăpĕrīt rēx pērfĭdŭs īrās,
īncrĕpăt ēt sērīs Vūlcānūm maēstă quĕrēllīs,
cūiūs flāmmĭfĕrōs vĭdĕt īntēr rēgĭă taūrōs
pāscŭă Tārtărĕām prōflāntēs pēctŏrĕ nōctēm.435
haēc ĕtĕnīm Mĭnўās nē iūngĕrĕ Mārtĕ pĕrāctō
mōnstră sătīs iŭbĕāt Cādmēī dēntĭbŭs hŷdrī
āntĕ dĭēm, tĭmĕt ēt vărĭās cīrcūmspĭcĭt ārtēs.
sōla ănĭmō Mēdēă sŭbīt, mēns ōmnĭs ĭn ūnā
vīrgĭnĕ, nōctūrnīs quā nūllă pŏtēntĭŏr ārīs.440
īllĭŭs ādflātūs spārsōsquĕ pĕr āvĭă sūcōs
sīdĕră fīxă păvēnt ĕt ăvī stŭpĕt ōrbĭtă Sōlīs.
mūtăt ăgrōs flŭvĭūmquĕ vĭās, sŭŭs āllĭgăt ūrgēns
cūnctă sŏpōr, rĕcŏlīt fēssōs aētātĕ părēntēs
dātque ălĭās sĭnĕ lēgĕ cŏlūs. hānc māxĭmă Cīrcē445
tērrĭfĭcīs mīrātă mŏdīs, hānc ādvĕnă Phrīxūs
quāmvīs Ātrăcĭō lūnām spūmārĕ vĕnēnō
scīrĕt ĕt Haēmŏnĭīs ăgĭtārī cāntĭbŭs ūmbrās.
ērgo ŏpĭbūs măgĭcīs ēt vīrgĭnĭtātĕ trĕmēndām
Iūnŏ dŭcī sŏcĭām cōniūngĕrĕ quaērĭt Ăchīvō.450
nōn ălĭām taūrīs vĭdĕt ēt nāscēntĭbŭs ārmīs
quīppĕ părēm nēc quaē mĕdĭō stĕt ĭn āgmĭnĕ flāmmaē:
nūllūm mēntĕ nĕfās, nūllōs hōrrēscĕrĕ vīsūs;
quīd sī caēcŭs ămōr saēvūsque āccēssĕrĭt īgnīs?
hīnc Vĕnĕrīs thălămōs sēmpērquĕ rĕcēntĭă sērtīs455
tēctă pĕtīt. vīsā iāmdūdūm prōsĭlĭt āltīs
dīvă tŏrīs vŏlŭcrūmque ēxērcĭtŭs ōmnĭs Ămōrūm.
āc prĭŏr hānc plăcĭdīs sūpplēx Sātūrnĭă dīctīs
ādgrĕdĭtūr vērōs mĕtŭēns ăpĕrīrĕ tĭmōrēs.
"īn mănĭbūs spēs nōstră tŭīs ōmnīsquĕ pŏtēstās460
nūnc" ăĭt; "hōc ĕtĭām măgĭs ādnŭĕ vēră fătēntī.
dūrŭs ŭt Ārgŏlĭcīs Tīrŷnthĭŭs ēxsŭlăt ōrīs
mēns mĭhĭ nōn ĕădēm Iŏvĭs ātque āvērsă vŏlūntās
nūllŭs hŏnōr thălămīs flāmmaēve īn nōctĕ prĭōrēs.
dā, prĕcŏr, ārtĭfĭcīs blānda ādspīrāmĭnă fōrmaē465
ōrnātūsquĕ tŭōs tērrā caēlōquĕ pŏtēntēs."
sēnsīt dīvă dŏlōs iāmprīdēm spōntĕ rĕquīrēns
Cōlchĭda ĕt īnvīsī gĕnŭs ōmne ēxscīndĕrĕ Phoēbī.
tūm vēro ōptātīs pŏtĭtūr nēc pāssă prĕcārī
ūltĕrĭūs dĕdĭt ācrĕ dĕcūs fēcūndăquĕ mōnstrīs470
cīngŭlă, nōn pĭĕtās quĭbŭs aūt cūstōdĭă fāmaē,
nōn pŭdŏr, āt cōntrā lĕvĭs ēt fēstīnă cŭpīdŏ
ādfātūsquĕ mălī dūlcīsquĕ lăbāntĭbŭs ērrōr
ēt mĕtŭs ēt dēmēns ălĭēnī cūră pĕrīclī.
"ōmne" ăĭt "īmpĕrĭūm nātōrūmque ārmă mĕōrūm475
cūnctă dĕdī; quāscūmquĕ lĭbēt nūnc cōncŭtĕ mēntēs."
Cīngĭtŭr ārcānīs Sātūrnĭă laētă vĕnēnīs
ātque hīnc vīrgĭnĕaē vĕnĭt ād pĕnĕtrālĭă sēdīs
Chālcĭŏpēn ĭmĭtātă sŏnō fōrmāquĕ sŏrōrēm.
fūlsĭt ăb īnvītā nūmēn prŏcŭl, ēt păvŏr ārtūs480
prōtĭnŭs ātque īngēns Aēētĭdă pērcŭlĭt hōrrōr.
"ērgŏ nĕc īgnōtīs Mĭnўās hūc flūctĭbŭs" īnquīt
"ādvēnīssĕ, sŏrōr, nēc nōstrō sōlă părēntī
scīs sŏcĭās iūnxīssĕ mănūs? āt cētĕră mūrōs
tūrbă tĕnēt frŭĭtūrquĕ vĭrūm caēlēstĭbŭs ārmīs.485
tū thălămīs īgnāvă sĕdēs, tū sōlă pătērnā
fīxă dŏmō; tālēs quāndō tĭbĭ cērnĕrĕ rēgēs?"
īllă nĭhīl cōntrā, nĕque ĕnīm dĕă pāssă mănūmquĕ
īmplĭcăt ēt răpĭdīs mīrāntēm pāssĭbŭs aūfērt.
dūcĭtŭr īnfēlīx ād moēnĭă sūmmă fŭtūrī490
nēscĭă vīrgŏ măli ēt fālsaē cōmmīssă sŏrōrī,
līlĭă pēr vērnōs lūcēnt vĕlŭt ālbă cŏlōrēs
praēcĭpŭē quīs vītă brĕvīs tōtūsquĕ părūmpēr
flōrĕt hŏnōr, fūscīs ēt iām Nŏtŭs īmmĭnĕt ālīs.
hānc rĕsĭdēns āltīs Hĕcătē Pērsēĭă lūcīs495
flēbăt ĕt hās īmō rĕfĕrēbāt pēctŏrĕ vōcēs:
"dēsĕrĭs heū nōstrūm nĕmŭs aēquālēsquĕ cătērvās,
ā mĭsĕra, ūt Grāiās haūd spōntĕ văgērĭs ăd ūrbēs,
nōn īnvīsă tămēn; nĕquĕ tē, mĕă cūră, rĕlīnquām.
māgnă fŭgaē mŏnŭmēntă dăbīs, spērnērĕ nĕc ūsquām500
mēndācī cāptīvă vĭrō, mēque īllĕ măgīstrām
sēntĭĕt ēt rāptū fămŭlaē dŏlŭīssĕ pŭdēndō."
dīxĕrăt. āst īllaē mūrōrum ēxtrēmă căpēssūnt
dēfīxaēquĕ vĭrūm lĭtŭūmquĕ frăgōrĭbŭs hōrrēnt,
quālēs īnstāntī nīmbōrūm frīgŏrĕ maēstaē505
sūccēdūnt rāmīs haērēntquĕ păvōrĕ vŏlūcrēs.
Iāmquĕ Gĕtaē iāmque ōmnĭs Hĭbēr Drāngīăquĕ dēnsā
strāgĕ cădīt lĕgĭo ēt lātīs prōstērnĭtŭr ārvīs.
sēmĭnĕcēs dŭplĭcēsque īntēr sŭă tēlă sŭōsquĕ
īntĕr ĕquōs saēvām mĭsĕrō lūctāmĭnĕ vērsānt510
cōngĕrĭem ēt lōngīs cāmpōs sīngūltĭbŭs īmplēnt.
vīctōrēs pătrĭūm cōntrā paēānă Gĕlōnī
cōngĕmĭnānt; ĕădēm rĕdĕūnt mōx gaūdĭă vīctīs
quā dĕŭs ēt mĕlĭōr bēllī rēspēxĭt ĭmāgŏ.
Quīs tālēs ŏbĭtūs dĕdĕrīt, quīs tālĭă fāctă515
dīc ăgĕ tūquĕ fĕrī rĕmĭnīscĕrĕ, Mūsă, fŭrōrīs.
Ābsŷrtūs clĭpĕī rădĭīs cūrrūquĕ cŏrūscūs
Sōlĭs ăvī cūiūs vībrāntēm cōmmĭnŭs hāstām
cērnĕrĕ nēc gălĕām gēntēs pŏtŭērĕ mĭnāntēm,
sēd trĕpĭdaē rĕdĕūnt ēt vērsō vūlnĕră tērgō520
āccĭpĭūnt māgnīsquĕ fŭgām clāmōrĭbŭs aūgēnt)
prōtĕrĭt īmpūlsū grăvĭs āgmĭnă cōrpŏrăque ātrīs
stērnĭt ĕquīs gĕmĭtūsquĕ prĕmīt spīrāntĭs ăcērvī.
nēc lĕvĭōr cŏmĭtātŭr Ărōn, hōrrēntĭă cūiūs
dīscŏlŏr ārmă sŭpēr squālēntēsque aērĕ lăcērtōs525
bārbărĭcā chlămўs ārdĕt ăcū trĕmĕfāctăquĕ vēntō
īmplĕt ĕquūm, quālīs rŏsĕīs īt Lūcĭfĕr ālīs,
quēm Vĕnŭs īnlūstrī gaūdēt prōdūcĕrĕ caēlō.
āt nōn īndĕ prŏcūl Rāmbēlŭs ĕt ācĕr Ŏtāxēs
dīspŭlĕrānt Cōlchōs părĭtērque īnglōrĭŭs Ārmīs,530
fraūdĕ nŏvā stăbŭla ēt fūrtīs ādsuētŭs ĭnūltīs
dēpŏpŭlārĕ grĕgēs frōntēm cūm cōrnĭbŭs aūxīt
hīspĭdŭs īnquĕ dĕī lătŭīt tērrōrĕ Lўcaēī;
hāc tūnc āttŏnĭtōs făcĭē dēfīxĕrăt hōstēs.
quēm sĭmŭl āc nōtā fōrmīdĭnĕ bēllă mŏvēntēm535
vīdĭt Ărōn, "păvĭdōs te" īnquīt "nūnc rērĕ măgīstrōs
ēt stŏlĭdūm pĕtĭīssĕ pĕcūs? nōn pāscŭă nēc bōs
hīc tĭbĭ: nōctūrnīs mītte haēc sĭmŭlācră răpīnīs
nēvĕ dĕūm mĭhĭ fīngĕ; dĕūs quŏquĕ cōnsĕrĕ dēxtrām."
sīc ăĭt īntēntāque ădĭūtūm mīssĭlĕ plāntā540
dērĭgĭt, ēt lāpsīs pătŭērūnt vūlnĕră vīllīs.
nēc mĭnŭs Aēŏlĭī prōlēs Ācētĭă Phrīxī
fērtŭr ĕt īpsă fŭrēns āc sē mŏdŏ laētă Cўtaēīs
āgmĭnĭbūs, mŏdŏ cōgnātīs ōstēntăt Ăchīvīs.
ātque hōs īn mĕdĭō dūrī dīscrīmĭnĕ bēllī545
laūdĭbŭs īnque īpsīs gaūdēns ŭbĭ vīdĭt Ĭāsōn
"mācte" ăĭt "ō nōstrūm gĕnŭs ēt iām cērtă prŏpāgŏ
Aēŏlĭaē nĕc ŏpīnă dŏmūs; sāt māgnă lăbōrūm
dōnă fĕrō, sătĭs hōc vīsū quaēcūmquĕ rĕpēndō."
dīxĭt ĕt īn Suētēn māgnīque īn fātă Cĕrāmnī550
ēmĭcŭīt clĭpĕūmquĕ rŏtāns hūnc pōplĭtĕ caēsō
dēĭcĭt, īllum ăpĕrīt lātō pēr pēctŭs hĭātū.
Ārgŭs ŭtrūmque ăb ĕquīs īngēntī pōrrĭgĭt ārvō
ēt Zăcŏrum ēt Phālcēn, pĕdĭtēm pĕdĕs haūrĭt Ămāstrīn.
sānguĭnĭs īllĕ glŏbōs ēffūsăquĕ vīscĕră gēstāt555
bārbărŭs ēt cāssā strīdēns sūblābĭtŭr īrā.
dāt Călăīs Bărĭsāntă nĕcī sēmpērquĕ prŏpīnquās
Rīphĕă vēnālī cŏmĭtāntēm sānguĭnĕ pūgnās.
cēntūm lēctă bŏūm bēllātōr cōrpŏră, cēntūm
pāctŭs ĕquōs (hīs īlle ănĭmām lūcēmquĕ rĕpēndīt),560
crūdēlīs; tāndēm dūlcēs iām cāssŭs ĭn aūrās
rēspĭcĭt āc nūllā caēlūm rĕpărābĭlĕ gāzā.
lābĭtŭr īntōrtōs pēr tēmpŏră caērŭlă crīnēs
tūm quŏquĕ mātērnā vēlātŭs hărūndĭnĕ Peūcōn.
āt gĕnĕtrīx īmīs părĭtēr Maēōtĭs ăb āntrīs565
īmplēvīt plāngōrĕ lăcūs nātūmquĕ vŏcāvīt
iām nōn pēr rīpās, iām nōn pēr cūrvă vŏlāntēm
stāgnă nĕc īn mĕdĭō trūncāntēm mārmŏrĕ cērvōs.
Eūrўtŭs Ēxŏmătās ăgĭt aēquŏrĕ. Nēstŏrĭs hāstaē
īmmŏrĭtūr prīmaēvŭs Hĕlīx, nēc rēddĭtă cārō570
nūtrīmēntă pătrī, brĕvĭbūs‹que› ērēptŭs ĭn ānnīs.
āt Lătăgūm Zētēmquĕ Dărāps, īllum ēxĭgĭt hāstă,
hūnc fŭgăt, īngēntēm sŭbĭtī cūm sānguĭnĭs ūndām
vīdĭt ĕt ēxtrēmō lūcēntĭă pēctŏră fērrō.
Ēcce aūtēm mūrīs rĕsĭdēns Mēdēă pătērnīs,575
sīngŭlă dūm māgnī lūstrāt cērtāmĭnă bēllī
ātque hōs īpsă prŏcūl dēnsa īn cālīgĭnĕ rēgēs
āgnōscīt quaērītque ălĭōs Iūnōnĕ măgīstrā,
cōnspĭcĭt Aēsŏnĭūm lōngē căpŭt, āc sĭmŭl ācrēs
hūc ŏcŭlōs sēnsūsquĕ rĕfērt ănĭmūmquĕ făvēntēm,580
nūnc quō sē răpĕrēt, nūnc quō dīvērsŭs ăbīrēt
āntĕ vĭdēns, quōtque ūnŭs ĕquōs, quōt fūndĕrĕt ārmă,
ērrāntēsquĕ vĭrōs quām dēnsīs sīstĕrĕt hāstīs.
quāque ĭtĕrūm tăcĭtō spārsīt văgă lūmĭnă vūltū
aūt frātrīs quaērēns aūt pāctī cōniŭgĭs ārmă585
saēvŭs ĭbī mĭsĕraē sōlūsque ōccūrrĭt Ĭāsōn.
tūnc hīs gērmānam ādgrĕdĭtūr ceū nēscĭă dīctīs:
"quīs prĕcŏr hīc tōtō iāmdūdūm fērvĕrĕ cāmpō
quēm tŭĕōr quēmque īpsă vĭdēs? nām tē quŏquĕ tālī
āttŏnĭtām vīrtūtĕ rĕōr." cōntra āspĕră Iūnŏ590
rēddĭt ăgēns stĭmŭlīs āc dīrīs fraūdĭbŭs ūrgēt.
"īpsum" ăĭt "Aēsŏnĭdēn cērnīs, sŏrŏr, aēquŏrĕ tāntō
dēbĭtă cōgnātī rĕpĕtīt quī vēllĕră Phrīxī,
nēc nūnc laūdĕ prĭōr gĕnĕrīs nēc sānguĭnĕ quīsquām.
āspĭcĭs ūt Mĭnўās īntēr prŏcĕrēsquĕ Cўtaēōs595
ēmĭcĕt ēffūlgēns quāntīsque īnsūltĕt ăcērvīs?
ēt iām vēlă dăbīt, iām lītŏră nōstră rĕlīnquēt
Thēssălĭaē fēlīcĭs ŏpēs dīlēctăquĕ Phrīxō
rūră pĕtēns; ĕăt ātque ŭtĭnām sŭpĕrētquĕ lăbōrēs."
tāntum ēffātă măgīs cāmpīs īntēndĕrĕ suādēt600
dūm dătŭr ārdēntēsquĕ vĭrī pērcūrrĕrĕ pūgnās,
āc sĭmŭl hānc dīctīs, īllūm dĕă Mārtĕ sĕcūndō
īmpŭlĭt ātquĕ nŏvās ēgīt sūb pēctŏră vīrēs.
ōră sŭb ēxcēlsō iāmdūdūm vērtĭcĕ cōnī
saēvă mĭcānt cūrsūque ārdēscīt, nēc tĭbĭ, Pērsĕ,605
nēc tĭbĭ, vīrgŏ, iŭbaē laētābĭlĕ sīdŭs Ăchīvaē,
ācĕr ŭt aūtūmnī cănĭs īrātōquĕ vŏcātī
āb Iŏvĕ fātālēs ād rēgna īniūstă cŏmētaē.
nēc sŭă Crēthīdēn lătŭīt dĕă, vīmquĕ rĕcēntēm
sēntĭt ăgī mēmbrīs āc sē sŭpĕr āgmĭnă tōllīt,610
quāntŭs ŭbi īpsĕ gĕlū māgnōque īncānŭĭt īmbrĕ
Caūcăsŭs ēt sūmmās ăbĭīt hībērnŭs ĭn Ārctōs.
tūnc vērō, stăbŭlīs quālīs lĕŏ saēvĭt ŏpīmīs
lūxūriāns spārgītquĕ fămēm mūtātquĕ crŭōrēs,
sīc nĕquĕ pārtĕ fĕrōx nēc caēdĕ mŏrātŭr ĭn ūnā615
tūrbĭdŭs īnque ōmnēs părĭtēr fŭrĭt āc mŏdŏ saēvō
ēnsĕ, mŏdo īnfēstā rārēscūnt cūspĭdĕ pūgnaē.
tūnc ēt tērrĭfĭcīs ūndāntēm crīnĭbŭs Hēbrūm
ēt Gĕtĭcūm Prīōnă fĕrīt; căpŭt ērĭpĭt Aūchī
brācchĭăque ēt vāstīs vōlvēndūm mīttĭt hărēnīs.620
Āt gĕnĭtūs Iŏvĕ cōmplērāt sŭă fātă Cŏlāxēs,
iāmquĕ pătēr maēstō cōnstrīstāt sīdĕră vūltū
tālĭbŭs aēgră mŏvēns nēquīquām pēctŏră cūrīs:
"eī mĭhĭ, sī dūraē nātūm sūbdūcĕrĕ sōrtī
mōlĭăr ātquĕ mĕīs aūsīm cōnfīdĕrĕ rēgnīs,625
frātĕr ădhūc Ămўcī maērēt nĕcĕ cūnctăquĕ dīvūm
tūrbă frĕmūnt quōrūm nātī cĕcĭdērĕ cădēntquĕ.
quīn hăbĕāt sŭă quēmquĕ dĭēs cūnctīsquĕ nĕgābō
quaē mĭhĭ." sūprēmōs mĭsĕrō sīc fātŭs hŏnōrēs
cōngĕrĭt ātque ănĭmīs mŏrĭtūrum īngēntĭbŭs īmplēt.630
īllĕ vŏlāt cāmpīs īmmēnsăquĕ fūnĕră mīscēt
pēr cŭnĕōs, vĕlŭt hībērnō prōrūptŭs ăb ārcū
īmbĕr ăgēns scŏpŭlōs nĕmŏrūmque ŏpĕrūmquĕ rŭīnās
dōnĕc ăb īngēntī bācchātūs vērtĭcĕ mōntīs
frāngĭtŭr īnquĕ nŏvūm paūlātīm dēfĭcĭt āmnēm.635
tālĭs ĭn ēxtrēmō prōlēs Iŏvĭs ēmĭcăt aēvō
ēt nūnc māgnănĭmōs Hўpĕtāŏnă Gēssĭthŏūmquĕ.
nūnc Ărĭnēn Ōlbūmquĕ rŏtāt; iām saūcĭŭs Āprēm
ēt dēsērtŭs ĕquō Thŷdrūm pĕdĕs ēxcĭpĭt hāstā
Phāsĭădēn, pĕcŏrīs cūstōs dē mōrĕ pătērnī640
Caūcăsŭs ād prīmās gĕnŭīt quēm Phāsĭdĭs ūndās;
hīnc pŭĕrō cōgnōmĕn ĕrāt fămŭlūmquĕ fĕrēbānt
Phāsĭdĭs īntōnsō nēquīquām crīnĕ părēntēs.
iāmque ălĭīs īnstābăt ătrōx cūm dīvă sŭprēmās
rūmpĭt ĭnīquă cŏlūs vīctōrque ādvēnĭt Ĭāsōn.645
ēxcĭpĭt hūnc saēvā sīc fātūs vōcĕ Cŏlāxēs:
"vōs Scўthĭaē sătŭrārĕ cănēs Scўthĭaēquĕ vŏlūcrēs
hūc mĭsĕrī vēnīstĭs?" ăīt sāxūmquĕ prĕhēnsūm,
īllĭŭs ēt dēxtraē gēstāmĕn ĕt īllĭŭs aēvī
cōncūssā mōlītŭr hŭmō, quōd rēgĭă Iūnŏ650
flēxĭt ăd īgnōtūm căpŭt īnflētūmquĕ Mŏnēsī.
praēcēps īllĕ rŭīt; nātō nōn dēpŭlĭt īctūs
Iūppĭtĕr, Aēsŏnĭaē vūlnūs fātālĕ sĕd hāstaē
pēr clĭpĕūm, pēr pēctŭs ăbīt, lāpsōquĕ crŭēntūs
ādvŏlăt Aēsŏnĭdēs mōrtēmquĕ cădēntĭs ăcērbāt.655
spārgĭtŭr hīnc mĭsĕrīsquĕ vĕnīt iām nōtŭs Ălānīs.
Āt rēgīnă vĭrūm (nĕque ĕnīm dĕŭs āmŏvĕt īgnēm)
pērsĕquĭtūr lūstrāns ŏcŭlīsque ārdēntĭbŭs haērēt.
ēt iām laētă mĭnūs praēsēntĭs ĭmāgĭnĕ pūgnaē
cāstīgātquĕ mĕtūs ēt quās ălĭt īnscĭă cūrās660
rēspĭcĭēns ān vēră sŏrōr; nēc crēdĕrĕ fālsōs
aūdĕt ătrōx vūltūs ĕădēmque īn gaūdĭă rūrsūs
lābĭtŭr ēt saēvaē trăhĭtūr dūlcēdĭnĕ flāmmaē.
āc vĕlŭt āntĕ cŏmās āc sūmmă căcūmĭnă sīlvaē
lēnĭbŭs ādlūdīt flābrīs lĕvĭs Aūstĕr, ăt īllūm665
prōtĭnŭs īmmānēm mĭsĕraē ‹sēnsērĕ› cărīnaē
tālĭs ăd ēxtrēmōs ăgĭtūr Mēdēă fŭrōrēs.
īntērdūm blāndaē dērēptă mŏnīlĭă dīvaē
cōntrēctāt mĭsĕrōque āptāt flāgrāntĭă cōllō,
quāquĕ dĕdīt tĕnĕrōs aūrūm fŭrĭālĕ pĕr ārtūs670
dēfĭcĭt; āc sŭă vīrgŏ dĕaē gēstāmĭnă rēddīt
nōn gēmmīs, nōn īllă lĕvī tūrbātă mĕtāllō,
sēd făcĭbūs, sēd mōlĕ dĕī, quēm pēctŏrĕ tōtō
iām tĕnĕt; ēxtrēmūs rŏsĕō pŭdŏr ērrăt ĭn ōrĕ.
āc prĭŏr hīs: "crēdīsnĕ pătrēm prōmīssă dătūrūm,675
ō sŏrŏr, Ārgŏlĭcūs cuī dīs mĕlĭōrĭbŭs hōspēs
cōntĭgĭt? aūt bēllī quāntūm iām rēstăt ăcērbī?
heū quĭbŭs īgnōtā sēsē prō gēntĕ pĕrīclīs
ōbĭcĭt!" haēc fāntēm mĕdĭo īn sērmōnĕ rĕlīquīt
īncēptī iām Iūnŏ pŏtēns sēcūrăquĕ fraūdīs.680
īmmĭnĕt ē cēlsīs aūdēntĭŭs īmprŏbă mūrīs
vīrgŏ nĕc āblātām sĕquĭtūr quaērītvĕ sŏrōrēm.
āt quŏtĭēns vīs dūră dŭcūm dēnsīquĕ rĕpēntĕ
Aēsŏnĭdēn prēssērĕ vĭrī cūmque ōmnĭs ĭn ūnūm
īmbĕr ĭīt, tŏtĭēns sāxīs pūlsātŭr ĕt hāstīs:685
prīmăque ăd īnfēstī Lēxānŏrĭs hōrrŭĭt ārcūs,
āltă sĕd Aēsŏnĭūm sūprā căpŭt ēxĭt hărūndŏ
tēquĕ, Căīcĕ, pĕtīt; cōniūnx mĭsĕrāndă Căīcō
līnquĭtŭr ēt prīmō dŏmŭs īnpērfēctă cŭbīlī.
Rēgĭŭs Ēōīs Mўrăcēs īntērprĕs ăb ōrīs690
vēnĕrăt ūt Cōlchōs prŏcŭl ātque Aēētĭă Pārthīs
foēdĕră dōnātō nōn īnrĭtă iūngĕrĕt aūrō.
tūm iŭvĕnēm tērrīs Pārcaē tĕnŭērĕ Cўtaēīs
āc sŭbĭtī Māvōrtĭs ămōr: sĭmŭl ārmĭgĕr ībāt
sēmĭvĭr īmpūbēmquĕ gĕrēns stĕrĭlēmquĕ iŭvēntām.695
īpsĕ phărētrātīs rĕsĭdēns ād frēnă tăpētīs
nūnc lĕvĭs īnfēstō prōcūrrĭt ĭn āgmĭnă cūrrū,
nūnc fŭgă cōnvērsās spārgīt mēntītă săgīttās.
āt vĭrĭdēm gēmmīs ĕt ĕōaē stāmĭnĕ sīlvaē
sūblĭgăt ēxtrēmā pătrĭūm cērvīcĕ tĭārān700
īnsīgnīs mănĭcīs, īnsīgnĭs ăcīnăcĕ dēxtrō;
īmprŏbă bārbărĭcaē prōcūrrūnt tēgmĭnă plāntaē.
nēc lătŭērĕ dĭū saēvūm spŏlĭa īllă Sўēnēn,
pērquĕ lĕvem ēt mūltō măcŭlātām mūrĭcĕ tīgrīn
cōncĭtă cūspĭs ăbīt; sŭbĭtōs ēx ōrĕ crŭōrēs705
saūcĭă tīgrĭs ăgīt vītāmque ēffūndĭt ĕrīlēm;
īpsĕ pŭēr frāctō prōnūm căpŭt īmplĭcăt ārcū.
sānguĭnĕ tūnc ātrō chlămўs īgnĕă, sānguĭnĕ vūltūs
ēt grăvĭdaē mādvērĕ cŏmaē, quās flōrĕ Săbaēō
nūtrĭĕrāt lĭquĭdōquĕ părēns sīgnāvĕrăt aūrō.710
quālēm sīquĭs ăquīs ēt fērtĭlĭs ūbĕrĕ tērraē
ēdŭcăt āc vēntīs ŏlĕām fēlīcĭbŭs īmplēt,
nēc lăbŏr ādsĭdŭūs nēc spēs sŭă fāllĭt ălēntēm,
iāmquĕ vĭdēt prīmām tĕnĕrō dē vērtĭcĕ frōndēm
cūm sŭbĭto īmmīssīs praēcēps Ăquĭlōnĭă nīmbīs715
vēnĭt hĭēms nīgrāque ēvūlsām tēndĭt hărēnā:
haūd sĕcŭs ānte ūrbēm Mўrăcēs ātque īpsĭŭs āntĕ
vīrgĭnĭs ōră cădīt; sēd nōn măgĭs īllă mŏvētūr,
ūnĭŭs aēgră mĕtū, quām tē, Mĕlĕāgrĕ, fŭrēntēm,
quām Tălăūm vĭdĕt aūt pūgnās mīrātŭr Ăcāstī.720
āt sătĭs hōs īpsaē gēntēs cāmpīquĕ vĭdēbānt
tēmpēstātĕ părī vērsīs īncūmbĕrĕ tūrmīs.
ānte ŏcŭlōs fŭgă foēdă dŭcūm lārgūsquĕ cădēntūm
ēst crŭŏr ēt cūrrūs dŏmĭnīs īngēntĭbŭs ōrbī.
Nōn tŭlĭt hōs Pērsēs gĕmĭtūs clādēmquĕ sŭōrūm725
tērgăquĕ vērsă tŭēns hīs caēlūm quēstĭbŭs īmplēt:
"quīd mē iām pătrĭīs ēiēctūm sēdĭbŭs īstās
ūt strŭĕrēm pūgnās Scўthĭāmque īn bēllă mŏvērēm
vōs, sŭpĕrī, vōs aūgŭrĭō iūssīstĭs ĭnānī?
quīd frātrīs mĕrĭtās tūm, Iūppĭtĕr, ōmnĭă poēnās730
prōmīsērĕ mĭhī? nōbīs Ārgōă părābās
scīlĭcĕt aūxĭlĭa ēt tāntās cōniūngĕrĕ vīrēs.
saēvă quĭdēm lūcīs mĭsĕrīs mŏră; dēnt tămĕn ōrō
ūnum īllūm mĭhĭ fātă dĭēm quī fāllăt Ăchīvōs
sīc mĕrĭtōs quōque hūnc vĭdĕām vīrtūtĕ sŭpērbūm735
Aēsŏnĭdēn tāntōs flēntēm sĭne hŏnōrĕ lăbōrēs."
dīxĕrăt haēc pēctūsquĕ sŭīs ēvērbĕrăt ārmīs
ēt gălĕām flētū, gălĕām sīngūltĭbŭs īmplēt;
ībăt ĕt īn mĕdĭī praēcēps īncēndĭă bēllī
nī prĭŏr ādvērsīs Pāllās vīdīssĕt ăb ārmīs740
ēt sēcūm "rŭĭt ēccĕ fĕrōx īn fūnĕră Pērsēs
quēm gĕnĭtōr Cōlchīs sŏlĭōque īmpōnĕrĕ frātrīs
iām stătŭīt. nōstrā vĕrĕōr nē fraūdĕ pĕrēmptūm
īncrĕpĕt ēt cūlpam hānc māgnō tērrōrĕ rĕpēndāt."
haēc dīcēns ātrō nĕbŭlām dīffūndĭt ămīctū745
strīdēntēsquĕ vĭrī cīrcūm căpŭt āmŏvĕt hāstās.
īllĕ sŭpēr sŏcĭās clēmēntī tūrbĭnĕ gēntēs
ērĭgĭtūr paūlūmquĕ lĕvī rāptātŭs ĭn aēthrā
iām tāndem ēxtrēmās pūgnaē dēfērtŭr ĭn ōrās
fōrte ŭbĭ sērŭs Hĭbēr Īssēdŏnĭaēquĕ phălāngēs750
Mārtĕ cărēnt sōlīsquĕ iŭvānt clāmōrĭbŭs āgmēn.
Nōx sĭmŭl āstrĭfĕrās prōfērt ōptābĭlĭs ūmbrās
ēt cădĭt ēxtēmplō bēllī frăgŏr aēgrăquĕ mūrīs
dīgrĕdĭtūr lōngūm vīrgō pērpēssă tĭmōrēm.
ūt fĕră Nŷctĕlĭī paūlūm pēr sācră rĕsīstūnt,755
mōx răpŭērĕ dĕūm iāmiam ‹īn› quōdcūmquĕ părātaē
Thŷiădĕs, haūd ălĭō rĕmĕāt Mēdēă tŭmūltū
ātque īntēr Grāiūmque ăcĭēs pătrĭāsquĕ phălāngās
sēmpĕr ĭnēxplētīs āgnōscĭt Ĭāsŏnă cūrīs
ārmăquĕ quīquĕ căvā sŭpĕrēst dē cāssĭdĕ vūltūs.760
At vigil isdem ardet furiis Gradivus et acri
corde tumet nec quas acies, quae castra sequatur
invenit; ire placet tandem praesensque tueri
sternere si Minyas magnoque rependere luctu
5regis pacta queat Graiamque absumere pubem.
impulit hinc currus monstrum inrevocabile belli
concutiens Scythiaeque super tentoria sistit.
protinus e castris fugit sopor: excita tela,
turbati coiere duces; hos insuper ingens
10fama movet, rate quae sacra vulgabat Achivos
advenisse sui repetentes vellera Phrixi,
quos malus hospitio iunctaque ad foedera dextra
luserit Aeetes atque in sua traxerit arma.
Ergo consiliis dum nox vacat alta movendis
15legatos placet ire duces, mandataque Perses
edocet, adfari Minyas fraudemque tyranni
ut moneant. quinam hinc animos averterit error?
se primum Haemoniis hortatum ea vellera terris
reddere et exuvias pecudis dimittere sacrae:
20hinc odium et tanti venisse exordia belli.
quin potius dextramque suam suaque arma sequantur,
aut remeent (neque enim Aeetae promissa fidemque
esse loco); abstineant alienae sanguine pugnae.
non illos ideo tanti venisse labores
25per maris; ignotis quid opus concurrere nec quos
oderis? haec medio Perses dum tempore mandat
aureus effulsit campis rubor armaque et acres
sponte sua strepuere tubae. Mars saevus ab altis
"hostis io" conclamat equis, "agite ite, propinquat"
30ac simul hinc Colchos, hinc fundit in aequora Persen.
tum gens quaeque suis commisit proelia telis
voxque dei pariter pugnas audita per omnes.
Hinc age Rhipaco quos videris orbe furores,
Musa, mone, quanto Scythiam molimine Perses
35concierit, quis fretus equis per bella virisque.
verum ego nec numero memorem nec nomine cunctos
mille vel ora movens; neque enim plaga gentibus ulla
ditior: aeterno quamquam Maeotia pubes
Marte cadat, pingui nunquam tamen ubere defit
40quod geminas Arctos magnumque quod impleat Anguem.
ergo duces solasque, deae, mihi promite gentes.
Miserat ardentes, mox ipse secutus, Alanos
Heniochosque truces iam pridem infensus Anausis
pacta quod Albano coniunx Medea tyranno,
45nescius heu quanti thalamos accedere monstri
arserit atque urbes maneat qui terror Achaeas,
gratior ipse deis orbaque beatior aula.
proxima Bisaltae legio ductorque Colaxes,
sanguis et ipse deum, Scythicis quem Iuppiter oris
50progenuit viridem Myracen Tibisenaque iuxta
ostia, semifero (dignum si credere) captus
corpore, nec nymphae geminos exhorruit angues.
cuncta phalanx insigne Iovis caelataque gestat
tegmina dispersos trifidis ardoribus ignes;
55nec primus radios, miles Romane, corusci
fulminis et rutilas scutis diffuderis alas.
insuper auratos collo gerit ipse dracones,
matris Horae specimen, linguisque adversus utrimque
congruit et tereti serpens dat vulnera gemmae.
60tertius unanimis veniens cum milibus Auchus
Cimmerias ostentat opes, cui candidus olim
crinis inest, natale decus; dat longior aetas
iam spatium; triplici percurrens tempora nodo
demittit sacro geminas a vertice vittas.
65Datin Achaemeniae gravior de vulnere pugnae
misit in arma Daraps, acies quem Martia circum
Gangaridum potaque Gerus quos efferat unda
quique lacum cinxere Bycen. non defuit Anxur,
non Radalo cum fratre Sydon, Acesinaque laevo
70omine fatidicae Phrixus movet agmina cervae.
ipsa comes, saetis fulgens et cornibus aureis,
ante aciem celsi vehitur gestamine conti
maesta nec in saevae lucos reditura Dianae.
movit et Hylaea supplex cum gente Syenen
75impia germani praetentans vulnera Perses.
densior haud usquam nec celsior extulit ullas
silva trabes, fessaeque prius rediere sagittae
‹arboris ad summum quam pervenere cacumen.›
quin et ab Hyrcanis Titanius expulit antris
80Ciris in arma viros, plaustrisque ad proelia cunctas
Coelaletae traxere manus. ibi sutilis illis
est domus et crudo residens sub vellere coniunx
et puer e primo torquens temone cateias.
linquitur abruptus pelago Tyra, linquitur et mons
85Ambenus et gelidis pollens Ophiusa venenis,
degeneresque ruunt Sindi glomerantque paterno
crimine nunc etiam metuentes verbera turmas.
hos super aeratam Phalces agit aequore nubem
cum fremitu densique levant vexilla Coralli,
90barbaricae quis signa rotae ferrataque dorso
forma suum truncaeque, Iovis simulacra, columnae,
proelia nec rauco curant incendere cornu
indigenas sed rite duces et prisca suorum
facta canunt veterumque, viris hortamina, laudes.
95ast ubi Sidonicas inter pedes aequat habenas,
illinc iuratos in se trahit Aea Batarnas
quos, duce Teutagono, crudi mora corticis armat
aequaque nec ferro brevior nec rumpia ligno.
nec procul albentes gemina ferit aclyde parmas
100hiberni qui terga Novae gelidumque securi
ervit et tota non audit Alazona ripa.
quosque Taras niveumque ferax Evarchus olorum.
te quoque venturis, ingens Ariasmene, saeclis
tradiderim, molem belli lateque ferentem
105undique falcatos deserta per aequora currus.
insequitur Drangea phalanx claustrisque profusi
Caspiadae, quis turba canum non segnius acres
exsilit ad lituos pugnasque capessit eriles
(inde etiam par mortis honos tumulisque recepti
110inter avos positusque virum); nam pectora ferro
terribilesque innexa iubas ruit agmine nigro
latratuque cohors quanto sonat horrida Ditis
ianua vel superas Hecates comitatus in auras.
ducit ab Hyrcanis vates sacer agmina lucis
115Vanus; eum Scythiae iam tertia viderat aetas
magnanimos Minyas Argoaque vela canentem.
illius et dites monitis spondentibus Indi
et centumgeminae Lagea novalia Thebes
totaque Rhipaeo Panchaia rapta triumpho.
120discolor hastatas effudit Hiberia turmas,
quas Otaces, quas Latris agunt, et raptor amorum
Neurus et expertes canentis Iazyges aevi.
namque ubi iam viresque aliae notusque refutat
arcus et inceptus iam lancea temnit eriles
125magnanimis mos dictus avis haud segnia mortis
iura pati, dextra sed carae occumbere prolis
ense dato, rumpuntque moras natusque parensque,
ambo animis, ambo miri tam fortibus actis.
hic et odorato spirantes crine Mycelae
130Cessaeaeque manus et qui tua iugera nondum
ervis, ignotis insons Arimaspe metallis,
doctus et Auchates patulo vaga vincula gyro
spargere et extremas laqueis adducere turmas.
non ego sanguineis gestantem tympana bellis
135Thyrsageten cinctumque vagis post terga silebo
pellibus et nexas viridantem floribus hastas.
fama ducem Iovis et Cadmi de sanguine Bacchum
hac quoque turiferos, felicia regna, Sabaeos,
hac Arabas fudisse manu, mox, rumperet Hebri
140cum vada, Thyrsagetas gelida liquisse sub Arcto.
illis omnis adhuc veterum tenor et sacer aeris
pulsus et eoae memoratrix tibia pugnae.
iungit opes Emeda suas: sua signa secuti
Exomatae Torynique et flavi crine Satarchae;
145mellis honor Torynis, ditant sua mulctra Satarchen,
Exomatas venatus alit, nec clarior ullis
Arctos equis; abeunt Hypanin fragilemque per undam
tigridis aut saevae profugi cum prole leaenae,
maestaque suspectae mater stupet aggere ripae.
150impulit et dubios Phrixei velleris ardor
Centoras et diros magico terrore Choatras.
omnibus in superos saevus sonor, omnibus artes
monstrificae, nunc vere novo compescere frondes,
nunc subitam trepidis Maeotin solvere plaustris.
155maximus hos inter Stygia venit arte Coastes;
sollicitat nec Martis amor, sed fama Cytaeae
virginis et paribus spirans Medea venenis.
gaudet Averna palus, gaudet iam nocte quieta
portitor et tuto veniens Latonia caelo.
160ibant et geminis aequantes cornibus alas
Balloniti comitumque celer mutator equorum
Moesus et ingentis frenator Sarmata conti.
nec tot ab extremo fluctus agit aequore nec sic
fratribus adversa Boreas respondet ab unda,
165aut is apud fluvios volucrum canor, aethera quantus
tunc lituum concentus adit lymphataque miscet
milia, quot foliis, quot floribus incipit annus.
ipse rotis gemit ictus ager tremibundaque pulsu
nutat humus, quatit ut saevo cum fulmine Phlegram
170Iuppiter atque imis Typhona reverberat arvis.
Prima tenent illinc patriis Absyrtus in armis
et gener ingentesque inter sua milia reges.
at circa Aesoniden Danaum manus ipsaque Pallas
aegide terrifica, quam nec dea lassat habendo
175nec pater horrentem colubris vultuque tremendam
Gorgoneo; nec semineces ostendere crines
tempus adhuc primasque sinit concurrere pugnas.
impulit hos contra Mavors pater et mala leti
Gaudia Tisiphoneque caput per nubila tollens
180ad sonitum litui mediaque altissima pugna
necdum clara quibus sese Fuga mentibus addat.
Illi ubi consertis iunxere frementia telis
agmina virque virum galeis adflavit adactis
continuo hinc obitus perfractaque caedibus arma
185corporaque, alternus cruor alternaeque ruinae.
volvit ager galeas et thorax erigit imbres
sanguineos; hinc barbarici glomerantur ovatus,
hinc gemitus, mixtaeque virum cum pulvere vitae.
Caspius Aeaeum correpto crine Monesen
190abstulit; hinc pariter Colchi Graique sequuntur
missilibus; rapit ille necem praedamque relinquit,
nec sociis iam cura viri. Dipsanta Caresus
Strymonaque obscura spargentem vulnera funda
deicit; Albani cadit ipse Chremodonis hasta
195iamque latet currusque super turmaeque feruntur.
processere Melas et Idasmenus; incipit hasta
ante Melas, levis ast abies elusit utrumque.
ensibus inde ruunt; prior occupat aere citato
cassidis ima Melas; infracta est vulnere cervix.
200mixta perit virtus: nescit qui debeat Ocheus
aut cui fata Tyres. dum sibila respicit Iron
cuspidis Argivae, Pyliam latere accipit hastam.
Viderat Hyrcanos paribus discurrere fratres
Castor equis, pater armento quos dives ab omni
205nutrierat fatisque viam monstrarat iniquis.
tum magis atque magis peditem candore notato
Tyndariden incendit amor; simul obvius hastam
pectus in adversum Gelae iacit alipedemque
constitit excusso victor duce; risit ab alta
210nube pater prensisque equitem cognovit habenis.
at pariter luctuque furens visuque Medores
Tyndariden petit et superos sic voce precatur:
"hunc, age, vel caeso comitem me reddite fratri
primus at hic nostra sonipes cadet impius hasta
215credita qui misero non rettulit arma parenti
meque venit contra captivaque terga ministrat."
dixerat: Actaei sed eum prior hasta Phaleri
deicit; ad socias sonipes citus effugit alas.
Quis tibi fatales unquam metuisset Amyclas
220Oebaliamque manum, tot, Rhyndace, montibus inter
diviso totidemque fretis? cadit impiger una
inguine transfosso clari Taulantis alumnus
semidea genetrice Tages, cui plurima silvis
pervigilat materna soror cultusque laborat.
225tenuia non illum candentis carbasa lini,
non auro depicta chlamys, non flava galeri
caesaries pictoque iuvant subtegmine bracae.
vadit eques densa spargens hastilia dextra
fulmineumque viris profundens ingerit ensem
230huc alternus et huc, cum saevior ecce iuventus
Sarmaticae coiere manus fremitusque virorum
semiferi. riget his molli lorica catena;
id quoque tegmen equis; at equi porrecta per armos
et caput ingentem campis hostilibus umbram
235fert abies obnixa genu vaditque virum vi,
vadit equum, docilis relegi docilisque relinqui
atque iterum medios non altior ire per hostes.
orbibus hos rapidis mollique per aequora Castor
anfractu levioris equi deludit anhelos
240immemoresque modi; sed non isdem artibus aeque
concurrunt, ultroque ruunt in funera Colchi.
Campesus impacta latus inter et ilia quercu
tollitur ac mediam moriens descendit in hastam.
Oebasus infestum summisso poplite Phalcen
245evasisse ratus laevum per luminis orbem
iamque novus mediae stupefacta per agmina pugnae
transigitur; tenerae tinguuntur vulnere malae.
contra autem geminis fidens thoracibus ictum
sustinet et gladio Sibotes ferit ultima teli
250nequiquam; iam cuspis inest, nec fragmina curat
Ambenus et trunco medium subit Ocrea ligno.
seminecem Taxes Hypanin vehit atque remissum
pone trahit fugiens et cursibus exuit hastam,
dumque recollectam rursus locat inruit ultro
255turbatumque Lacon et adhuc invadit inermem.
impulit adverso praeceps equus Onchea conto
nequiquam totis revocantem viribus armos.
in latus accedit sonipes, accedit et ipse
frigidus; arma cadunt, rorat procul ultima cuspis:
260qualem populeae fidentem nexibus umbrae
siquis avem summi deducat ab aëre rami
ante manu tacita cui plurima crevit harundo;
illa dolis viscoque super correpta sequaci
implorat ramos atque inrita concitat alas.
265Parte alia infestis (nam fors ita iunxit) in armis
Styrus adest, laetusque virum cognoscit Anausis
et prior "en cuius thalamis Aeetia virgo
dicta manet nostrosque feret qui victor amores.
non" ait, "invitoque gener mutabere patri."
270tum simul adversas conlatis cursibus hastas
coniciunt; fugit adductis Albanus habenis
saucius atque datum leto non sperat Anausin
nec videt. ille autem telo moribundus adacto
"ad soceros pactaeque sinus en coniugis" inquit,
275"Styre, fugis vulnus referens quod carmine nullo
sustineat nullisque levet Medea venenis."
dixerat, extremus cum lumina corripit error
voxque repressa gelu percussaque vertice tellus.
Hinc animos acies auget magnoque doloris
280turbine Gesandrum Mavors rapit; ille morantes
increpat et stricto sic urget Iazygas ense:
"nempe omnes cecidere senes, nempe omnis ademptus
ante pater. quae vos subito tam foeda senectus
corripuit fregitque animos atque abstulit iras?
285aut mecum mediam, iuvenes, agite ite per urbis
Argolicamque manum aut caris occumbite natis."
inruit et patrias coeptis ferus advocat umbras:
"sancte mihi Vorapte pater, tua pectora nato
suggere nunc animamque parem, si fata peroso
290tarda tibi turpesque moras non segnius ipsi
parvimus parvique eadem didicere nepotes."
haec ait auditusque Erebo. tunc corripit ensem
turbidus et furiis ardens quatit arma paternis.
indigenis sacratus aquis magnique sacerdos
295Phasidis Arctois Aquites errabat in armis
(populeus cui frondis honor conspectaque glauco
tempora nectuntur ramo), te, Cyrne, parentis
immemorem durae cupiens abducere pugnae;
iamque omnes impune globos diversaque lustrans
300agmina non usquam videt, utque iterum intrat ‹***›
vociferans, iterum belli diversa peragrat,
lancea caeruleas circum strepit incita vittas.
opprimit admissis ferus hinc Gesander habenis.
ille manum trepidans atque inrita sacra tetendit
305"te"que "per hanc, genitor" inquit "tibi si manet, oro
canitiem, compesce minas et sicubi nato
parce meo." dixit. contra sic victor adacto
ense refert: "genitor, turpi durare senecta
quem mihi reris adhuc, ipse hac occumbere dextra
310malvit atque ultro segnes abrumpere metas.
et tibi si pietas nati, si dextra fuisset,
haud medii precibus tereres nunc tempora belli,
praeda future canum. iuveni sors pulchrior omnis;
et certasse manu decet et carvisse sepulchro."
315dixerat; ille deos moriens caelumque precatur
dextera ne misero talis foret obvia nato.
Te quoque, Canthe, tui non inscia funeris Argo
flevit ab invita rapientem tela carina.
iam Scythicos miserande sinus, iam Phasidis amnem
320contigeras, nec longa dies ut capta videres
vellera et Euboicis patrios de montibus ignes.
illum ubi congressu subiit Gesander iniquo
territat his: "tu qui faciles hominumque putasti
has, Argive, domos, alium hic miser aspicis annum
325altricemque nivem festinaque taedia vitae.
non nos aut levibus componere bracchia remis
novimus aut ventos opus exspectare ferentes:
imus equis qua vel medio riget aequore pontus
vel tumida fremit Hister aqua. nec moenia nobis
330vestra placent: feror Arctois nunc liber in arvis
cuncta tenens; mecum omnis amor iacturaque plaustri
sola, nec hac longum victor potiere rapina;
ast epulae quodcumque pecus, quaecumque ferarum.
mitte Asiae, mitte Argolicis mandata colonis
335ne trepident; nunquam has hiemes, haec saxa relinquam,
Martis agros, ubi tam saevo duravimus amne
progeniem natosque rudes, ubi copia leti
tanta viris. sic in patriis bellare pruinis
praedarique iuvat, talemque hanc accipe dextram."
340dixit et Edonis nutritum missile ventis
concitat; it medium per pectus et horrida nexu
letifer aera chalybs. trepidus super advolat Idas
ac simul Oenides pariterque Menoetius et qui
Bebrycio †propius† remeavit ab hospite victor.
345at vero ingentem Telamon procul extulit orbem
exanimem te, Canthe, tegens; ceu saeptus in arto
dat catulos post terga leo, sic comminus hastam
Aeacides gressumque tenet contraque ruentem
septeno validam circumfert tegmine molem.
350nec minus hinc urget Scythiae manus, armaque Canthi
quisque sibi et Graio poenam de corpore poscens.
arduus inde labos, medioque in corpore pugna
conseritur. magno veluti cum turbine sese
ipsius Aeoliae frangunt in limine venti,
355quem pelagi rabies, quem nubila, quemque sequatur
ille dies; obnixa virum sic comminus haeret
pugna nec arrepto pelli de corpore possunt.
ut bovis exuvias multo qui frangit olivo
dat famulis, tendunt illi tractuque vicissim
360taurea terga domant, pingui fluit unguine tellus;
talis utrimque labos, raptataque limite in arto
membra viri miseranda meant; hi tendere contra,
hi contra, alternaeque virum non cedere dextrae.
hinc medium Telamon Canthum rapit, hinc tenet ardens
365colla viri et molles galeae Gesander habenas,
insonuit quae lapsa solo dextramque fefellit.
ille iterum in clipei septemplicis improbus orbem
arietat et Canthum sequitur Canthumque reposcit,
quem manus a tergo socium rapit atque receptum
370virginis Euryales curru locat. advolat ipsa
ac simul Haemonidae, Gesandrumque omnis in unum
it manus. ille novas acies et virginis arma
ut videt "has etiam contra bellabimus?" inquit;
"heu pudor!" inde Lycen ferit ad confine papillae,
375inde Thoën qua pelta vacat, iamque ibat in Harpen
vixdum prima levi ducentem cornua nervo
et labentis equi tendentem frena Menippen;
cum regina gravem nodis auroque securem
congeminans partem capitis galeaeque ferinae
380dissipat. hic pariter telorum immanis in unum
it globus; ille diu coniectis sufficit hastis
(quin [etiam] gravior nutuque carens exterruit Idan)
tunc ruit ut montis latus aut ut machina muri
quae scopulis trabibusque diu confectaque flammis
385procubuit tandem atque ingentem protulit urbem.
Ecce locum tempusque ratus iamque et sua posci
proelia falcatos infert Ariasmenus axes
saevaque diffundit socium iuga protinus omnes
Graiugenas, omnes rapturus ab agmine Colchos.
390qualiter exosus Pyrrhae genus aequora rursus
Iuppiter atque omnes fluvium si fundat habenas
ardua Parnasi lateant iuga, cesserit Othrys
piniger et mersis decrescant rupibus Alpes;
diluvio tali paribusque Ariasmenus urget
395excidiis nullo rapiens discrimine currus.
aegida tum primum virgo spiramque Medusae
ter centum saevis squalentem sustulit hydris,
quam soli vidistis, equi. pavor occupat ingens
excussis in terga viris, diramque retorquent
400in socios non sponte luem. tunc ensibus uncis
implicat et trepidos lacerat discordia currus.
Romanas veluti saevissima cum legiones
Tisiphone regesque movet, quorum agmina pilis,
quorum aquilis utrimque micant, eademque parentes
405rura colunt, idem lectos ex omnibus agris
miserat infelix non haec ad proelia Thybris;
sic modo concordes externaque fata petentes
Palladii rapuere metus, sic in sua versi
funera concurrunt dominis revocantibus axes.
410non tam foeda virum Laurentibus agmina terris
eiecere Noti, Libyco nec talis imago
litore cum fractas involvunt aequora puppes.
hinc biiuges, illinc artus tenduntur eriles
quos radii, quos frena secant, trahiturque trahitque
415currus caede madens, atroque in pulvere regum
viscera nunc aliis, aliis nunc curribus haerent.
haud usquam Colchorum animi neque cura cavere
tela, sed implicitos miseraque in peste revinctos
confodiunt, ac forma necis non altera. surgit
420quam cervos ubi non Umbro venator edaci,
non penna petit, haerentes sed cornibus altis
invenit et caeca constrictos excipit ira.
ipse recollectis audax Ariasmenus armis
desilit; illum acies curvae secat undique falcis
425partiturque rotis, atque inde furentia raptus
in iuga Circaeos tetigit non amplius agros.
Talia certatim Minyae sparsique Cytaei
funera miscebant campis Scythiamque premebant,
cum Iuno Aesonidae non hanc ad vellera cernens
430esse viam nec sic reditus regina parandos
extremam molitur opem, funesta priusquam
consilia ac saevas aperit rex perfidus iras,
increpat et seris Vulcanum maesta querellis,
cuius flammiferos videt inter regia tauros
435pascua Tartaream proflantes pectore noctem.
haec etenim Minyas ne iungere Marte peracto
monstra satis iubeat Cadmei dentibus hydri
ante diem, timet et varias circumspicit artes.
sola animo Medea subit, mens omnis in una
440virgine, nocturnis qua nulla potentior aris.
illius adflatus sparsosque per avia sucos
sidera fixa pavent et avi stupet orbita Solis.
mutat agros fluviumque vias, suus alligat urgens
cuncta sopor, recolit fessos aetate parentes
445datque alias sine lege colus. hanc maxima Circe
terrificis mirata modis, hanc advena Phrixus
quamuis Atracio lunam spumare veneno
sciret et Haemoniis agitari cantibus umbras.
ergo opibus magicis et virginitate tremendam
450Iuno duci sociam coniungere quaerit Achivo.
non aliam tauris videt et nascentibus armis
quippe parem nec quae medio stet in agmine flammae:
nullum mente nefas, nullos horrescere visus;
quid si caecus amor saevusque accesserit ignis?
455hinc Veneris thalamos semperque recentia sertis
tecta petit. visa iamdudum prosilit altis
diva toris volucrumque exercitus omnis Amorum.
ac prior hanc placidis supplex Saturnia dictis
adgreditur veros metuens aperire timores.
460"in manibus spes nostra tuis omnisque potestas
nunc" ait; "hoc etiam magis adnue vera fatenti.
durus ut Argolicis Tirynthius exsulat oris
mens mihi non eadem Iovis atque aversa voluntas
nullus honor thalamis flammaeve in nocte priores.
465da, precor, artificis blanda adspiramina formae
ornatusque tuos terra caeloque potentes."
sensit diva dolos iampridem sponte requirens
Colchida et invisi genus omne exscindere Phoebi.
tum vero optatis potitur nec passa precari
470ulterius dedit acre decus fecundaque monstris
cingula, non pietas quibus aut custodia famae,
non pudor, at contra levis et festina cupido
adfatusque mali dulcisque labantibus error
et metus et demens alieni cura pericli.
475"omne" ait "imperium natorumque arma meorum
cuncta dedi; quascumque libet nunc concute mentes."
Cingitur arcanis Saturnia laeta venenis
atque hinc virgineae venit ad penetralia sedis
Chalciopen imitata sono formaque sororem.
480fulsit ab invita numen procul, et pavor artus
protinus atque ingens Aeetida perculit horror.
"ergo nec ignotis Minyas huc fluctibus" inquit
"advenisse, soror, nec nostro sola parenti
scis socias iunxisse manus? at cetera muros
485turba tenet fruiturque virum caelestibus armis.
tu thalamis ignava sedes, tu sola paterna
fixa domo; tales quando tibi cernere reges?"
illa nihil contra, neque enim dea passa manumque
implicat et rapidis mirantem passibus aufert.
490ducitur infelix ad moenia summa futuri
nescia virgo mali et falsae commissa sorori,
lilia per vernos lucent velut alba colores
praecipue quis vita brevis totusque parumper
floret honor, fuscis et iam Notus imminet alis.
495hanc residens altis Hecate Perseia lucis
flebat et has imo referebat pectore voces:
"deseris heu nostrum nemus aequalesque catervas,
a misera, ut Graias haud sponte vageris ad urbes,
non invisa tamen; neque te, mea cura, relinquam.
500magna fugae monumenta dabis, spernere nec usquam
mendaci captiva viro, meque ille magistram
sentiet et raptu famulae doluisse pudendo."
dixerat. ast illae murorum extrema capessunt
defixaeque virum lituumque fragoribus horrent,
505quales instanti nimborum frigore maestae
succedunt ramis haerentque pavore volucres.
Iamque Getae iamque omnis Hiber Drangiaque densa
strage cadit legio et latis prosternitur arvis.
semineces duplicesque inter sua tela suosque
510inter equos saevam misero luctamine versant
congeriem et longis campos singultibus implent.
victores patrium contra paeana Geloni
congeminant; eadem redeunt mox gaudia victis
qua deus et melior belli respexit imago.
515Quis tales obitus dederit, quis talia facta
dic age tuque feri reminiscere, Musa, furoris.
Absyrtus clipei radiis curruque coruscus
Solis avi (cuius vibrantem comminus hastam
cernere nec galeam gentes potuere minantem,
520sed trepidae redeunt et verso vulnera tergo
accipiunt magnisque fugam clamoribus augent)
proterit impulsu gravis agmina corporaque atris
sternit equis gemitusque premit spirantis acervi.
nec levior comitatur Aron, horrentia cuius
525discolor arma super squalentesque aere lacertos
barbarica chlamys ardet acu tremefactaque vento
implet equum, qualis roseis it Lucifer alis,
quem Venus inlustri gaudet producere caelo.
at non inde procul Rambelus et acer Otaxes
530dispulerant Colchos pariterque inglorius Armis,
fraude nova stabula et furtis adsuetus inultis
depopulare greges frontem cum cornibus auxit
hispidus inque dei latuit terrore Lycaei;
hac tunc attonitos facie defixerat hostes.
535quem simul ac nota formidine bella moventem
vidit Aron, "pavidos te" inquit "nunc rere magistros
et stolidum petiisse pecus? non pascua nec bos
hic tibi: nocturnis mitte haec simulacra rapinis
neve deum mihi finge; deus quoque consere dextram."
540sic ait intentaque adiutum missile planta
derigit, et lapsis patuerunt vulnera villis.
nec minus Aeolii proles Acetia Phrixi
fertur et ipsa furens ac se modo laeta Cytaeis
agminibus, modo cognatis ostentat Achivis.
545atque hos in medio duri discrimine belli
laudibus inque ipsis gaudens ubi vidit Iason
"macte" ait "o nostrum genus et iam certa propago
Aeoliae nec opina domus; sat magna laborum
dona fero, satis hoc visu quaecumque rependo."
550dixit et in Sueten magnique in fata Ceramni
emicuit clipeumque rotans hunc poplite caeso
deicit, illum aperit lato per pectus hiatu.
Argus utrumque ab equis ingenti porrigit arvo
et Zacorum et Phalcen, peditem pedes haurit Amastrin.
555sanguinis ille globos effusaque viscera gestat
barbarus et cassa stridens sublabitur ira.
dat Calais Barisanta neci semperque propinquas
Riphea venali comitantem sanguine pugnas.
centum lecta boum bellator corpora, centum
560pactus equos (his ille animam lucemque rependit),
crudelis; tandem dulces iam cassus in auras
respicit ac nulla caelum reparabile gaza.
labitur intortos per tempora caerula crines
tum quoque materna velatus harundine Peucon.
565at genetrix imis pariter Maeotis ab antris
implevit plangore lacus natumque vocavit
iam non per ripas, iam non per curva volantem
stagna nec in medio truncantem marmore cervos.
Eurytus Exomatas agit aequore. Nestoris hastae
570immoritur primaevus Helix, nec reddita caro
nutrimenta patri, brevibus‹que› ereptus in annis.
at Latagum Zetemque Daraps, illum exigit hasta,
hunc fugat, ingentem subiti cum sanguinis undam
vidit et extremo lucentia pectora ferro.
575Ecce autem muris residens Medea paternis,
singula dum magni lustrat certamina belli
atque hos ipsa procul densa in caligine reges
agnoscit quaeritque alios Iunone magistra,
conspicit Aesonium longe caput, ac simul acres
580huc oculos sensusque refert animumque faventem,
nunc quo se raperet, nunc quo diversus abiret
ante videns, quotque unus equos, quot funderet arma,
errantesque viros quam densis sisteret hastis.
quaque iterum tacito sparsit vaga lumina vultu
585aut fratris quaerens aut pacti coniugis arma
saevus ibi miserae solusque occurrit Iason.
tunc his germanam adgreditur ceu nescia dictis:
"quis precor hic toto iamdudum fervere campo
quem tueor quemque ipsa vides? nam te quoque tali
590attonitam virtute reor." contra aspera Iuno
reddit agens stimulis ac diris fraudibus urget.
"ipsum" ait "Aesoniden cernis, soror, aequore tanto
debita cognati repetit qui vellera Phrixi,
nec nunc laude prior generis nec sanguine quisquam.
595aspicis ut Minyas inter proceresque Cytaeos
emicet effulgens quantisque insultet acervis?
et iam vela dabit, iam litora nostra relinquet
Thessaliae felicis opes dilectaque Phrixo
rura petens; eat atque utinam superetque labores."
600tantum effata magis campis intendere suadet
dum datur ardentesque viri percurrere pugnas,
ac simul hanc dictis, illum dea Marte secundo
impulit atque novas egit sub pectora vires.
ora sub excelso iamdudum vertice coni
605saeva micant cursuque ardescit, nec tibi, Perse,
nec tibi, virgo, iubae laetabile sidus Achivae,
acer ut autumni canis iratoque vocati
ab Iove fatales ad regna iniusta cometae.
nec sua Crethiden latuit dea, vimque recentem
610sentit agi membris ac se super agmina tollit,
quantus ubi ipse gelu magnoque incanuit imbre
Caucasus et summas abiit hibernus in Arctos.
tunc vero, stabulis qualis leo saevit opimis
luxurians spargitque famem mutatque cruores,
615sic neque parte ferox nec caede moratur in una
turbidus inque omnes pariter furit ac modo saevo
ense, modo infesta rarescunt cuspide pugnae.
tunc et terrificis undantem crinibus Hebrum
et Geticum Priona ferit; caput eripit Auchi
620bracchiaque et vastis volvendum mittit harenis.
At genitus Iove complerat sua fata Colaxes,
iamque pater maesto constristat sidera vultu
talibus aegra movens nequiquam pectora curis:
"ei mihi, si durae natum subducere sorti
625moliar atque meis ausim confidere regnis,
frater adhuc Amyci maeret nece cunctaque divum
turba fremunt quorum nati cecidere cadentque.
quin habeat sua quemque dies cunctisque negabo
quae mihi." supremos misero sic fatus honores
630congerit atque animis moriturum ingentibus implet.
ille volat campis immensaque funera miscet
per cuneos, velut hiberno proruptus ab arcu
imber agens scopulos nemorumque operumque ruinas
donec ab ingenti bacchatus vertice montis
635frangitur inque novum paulatim deficit amnem.
talis in extremo proles Iovis emicat aevo
et nunc magnanimos Hypetaona Gessithoumque.
nunc Arinen Olbumque rotat; iam saucius Aprem
et desertus equo Thydrum pedes excipit hasta
640Phasiaden, pecoris custos de more paterni
Caucasus ad primas genuit quem Phasidis undas;
hinc puero cognomen erat famulumque ferebant
Phasidis intonso nequiquam crine parentes.
iamque aliis instabat atrox cum diva supremas
645rumpit iniqua colus victorque advenit Iason.
excipit hunc saeva sic fatus voce Colaxes:
"vos Scythiae saturare canes Scythiaeque volucres
huc miseri venistis?" ait saxumque prehensum,
illius et dextrae gestamen et illius aevi
650concussa molitur humo, quod regia Iuno
flexit ad ignotum caput infletumque Monesi.
praeceps ille ruit; nato non depulit ictus
Iuppiter, Aesoniae vulnus fatale sed hastae
per clipeum, per pectus abit, lapsoque cruentus
655advolat Aesonides mortemque cadentis acerbat.
spargitur hinc miserisque venit iam notus Alanis.
At regina virum (neque enim deus amovet ignem)
persequitur lustrans oculisque ardentibus haeret.
et iam laeta minus praesentis imagine pugnae
660castigatque metus et quas alit inscia curas
respiciens an vera soror; nec credere falsos
audet atrox vultus eademque in gaudia rursus
labitur et saevae trahitur dulcedine flammae.
ac velut ante comas ac summa cacumina silvae
665lenibus adludit flabris levis Auster, at illum
protinus immanem miserae ‹sensere› carinae
talis ad extremos agitur Medea furores.
interdum blandae derepta monilia divae
contrectat miseroque aptat flagrantia collo,
670quaque dedit teneros aurum furiale per artus
deficit; ac sua virgo deae gestamina reddit
non gemmis, non illa levi turbata metallo,
sed facibus, sed mole dei, quem pectore toto
iam tenet; extremus roseo pudor errat in ore.
675ac prior his: "credisne patrem promissa daturum,
o soror, Argolicus cui dis melioribus hospes
contigit? aut belli quantum iam restat acerbi?
heu quibus ignota sese pro gente periclis
obicit!" haec fantem medio in sermone reliquit
680incepti iam Iuno potens securaque fraudis.
imminet e celsis audentius improba muris
virgo nec ablatam sequitur quaeritve sororem.
at quotiens vis dura ducum densique repente
Aesoniden pressere viri cumque omnis in unum
685imber iit, totiens saxis pulsatur et hastis:
primaque ad infesti Lexanoris horruit arcus,
alta sed Aesonium supra caput exit harundo
teque, Caice, petit; coniunx miseranda Caico
linquitur et primo domus inperfecta cubili.
690Regius Eois Myraces interpres ab oris
venerat ut Colchos procul atque Aeetia Parthis
foedera donato non inrita iungeret auro.
tum iuvenem terris Parcae tenuere Cytaeis
ac subiti Mavortis amor: simul armiger ibat
695semivir impubemque gerens sterilemque iuventam.
ipse pharetratis residens ad frena tapetis
nunc levis infesto procurrit in agmina curru,
nunc fuga conversas spargit mentita sagittas.
at viridem gemmis et eoae stamine silvae
700subligat extrema patrium cervice tiaran
insignis manicis, insignis acinace dextro;
improba barbaricae procurrunt tegmina plantae.
nec latuere diu saevum spolia illa Syenen,
perque levem et multo maculatam murice tigrin
705concita cuspis abit; subitos ex ore cruores
saucia tigris agit vitamque effundit erilem;
ipse puer fracto pronum caput implicat arcu.
sanguine tunc atro chlamys ignea, sanguine vultus
et gravidae maduere comae, quas flore Sabaeo
710nutrierat liquidoque parens signaverat auro.
qualem siquis aquis et fertilis ubere terrae
educat ac ventis oleam felicibus implet,
nec labor adsiduus nec spes sua fallit alentem,
iamque videt primam tenero de vertice frondem
715cum subito immissis praeceps Aquilonia nimbis
venit hiems nigraque evulsam tendit harena:
haud secus ante urbem Myraces atque ipsius ante
virginis ora cadit; sed non magis illa movetur,
unius aegra metu, quam te, Meleagre, furentem,
720quam Talaum videt aut pugnas miratur Acasti.
at satis hos ipsae gentes campique videbant
tempestate pari versis incumbere turmis.
ante oculos fuga foeda ducum largusque cadentum
est cruor et currus dominis ingentibus orbi.
725Non tulit hos Perses gemitus clademque suorum
tergaque versa tuens his caelum questibus implet:
"quid me iam patriis eiectum sedibus istas
ut struerem pugnas Scythiamque in bella moverem
vos, superi, vos augurio iussistis inani?
730quid fratris meritas tum, Iuppiter, omnia poenas
promisere mihi? nobis Argoa parabas
scilicet auxilia et tantas coniungere vires.
saeva quidem lucis miseris mora; dent tamen oro
unum illum mihi fata diem qui fallat Achivos
735sic meritos quoque hunc videam virtute superbum
Aesoniden tantos flentem sine honore labores."
dixerat haec pectusque suis everberat armis
et galeam fletu, galeam singultibus implet;
ibat et in medii praeceps incendia belli
740ni prior adversis Pallas vidisset ab armis
et secum "ruit ecce ferox in funera Perses
quem genitor Colchis solioque imponere fratris
iam statuit. nostra vereor ne fraude peremptum
increpet et culpam hanc magno terrore rependat."
745haec dicens atro nebulam diffundit amictu
stridentesque viri circum caput amovet hastas.
ille super socias clementi turbine gentes
erigitur paulumque levi raptatus in aethra
iam tandem extremas pugnae defertur in oras
750forte ubi serus Hiber Issedoniaeque phalanges
Marte carent solisque iuvant clamoribus agmen.
Nox simul astriferas profert optabilis umbras
et cadit extemplo belli fragor aegraque muris
digreditur longum virgo perpessa timorem.
755ut fera Nyctelii paulum per sacra resistunt,
mox rapuere deum iamiam ‹in› quodcumque paratae
Thyiades, haud alio remeat Medea tumultu
atque inter Graiumque acies patriasque phalangas
semper inexpletis agnoscit Iasona curis
760armaque quique cava superest de casside vultus.