LYGDAMI ELEGIAE
I
Martis Romani festae venere kalendae
(exoriens nostris hic fuit annus avis),
et vaga nunc certa discurrunt undique pompa
perque vias urbis munera perque domos.
5Dicite, Pierides, quonam donetur honore
seu mea, seu fallor, cara Neaera tamen.
"Carmine formosae, pretio capiuntur avarae:
gaudeat, ut digna est, versibus illa novis.
Lutea sed niveum involvat membrana libellum,
10pumex et canas tondeat ante comas,
summaque praetexat tenuis fastigia chartae
indicet ut nomen littera facta tuum,
atque inter geminas pingantur cornua frontes:
sic etenim comptum mittere oportet opus."
15Per vos, auctores huius mihi carminis, oro
Castaliamque umbram Pieriosque lacus,
ite domum cultumque illi donate libellum,
sicut erit: nullus defluat inde color.
Illa mihi referet, si nostri mutua cura est,
20an minor, an toto pectore deciderim.
Sed primum meritam larga donate salute
atque haec submisso dicite verba sono:
"haec tibi vir quondam, nunc frater, casta Neaera,
mittit et accipias munera parva rogat,
25teque suis iurat caram magis esse medullis,
sive sibi coniunx sive futura soror:
sed potius coniunx: huius spem nominis illi
auferet extincto pallida Ditis aqua."
II
Qui primus caram iuveni carumque puellae
eripuit iuvenem, ferreus ille fuit.
Durus et ille fuit, qui tantum ferre dolorem,
vivere et erepta coniuge qui potuit.
5Non ego firmus in hoc, non haec patientia nostro
ingenio: frangit fortia corda dolor.
Nec mihi vera loqui pudor est vitaeque fateri,
tot mala perpessae, taedia nata meae.
Ergo cum tenuem fuero mutatus in umbram
10candidaque ossa supra nigra favilla teget,
ante meum veniat longos incompta capillos
et fleat ante meum maesta Neaera rogum.
Sed veniat carae matris comitata dolore:
maereat haec genero, maereat illa viro.
15Praefatae ante meos manes animamque recentem
perfusaeque pias ante liquore manus,
pars quae sola mei superabit corporis, ossa
incinctae nigra candida veste legent,
et primum annoso spargent collecta lyaeo,
20mox etiam niveo fundere lacte parent,
post haec carbaseis umorem tollere velis
atque in marmorea ponere sicca domo.
Illic quas mittit dives Panchaia merces
Eoique Arabes, dives et Assyria,
25et nostri memores lacrimae fundantur eodem:
sic ego componi versus in ossa velim.
Sed tristem mortis demonstret littera causam
atque haec in celebri carmina fronte notet:
LYGDAMUS HIC SITUS EST: DOLOR HUIC ET CURA NEAERAE,
CONIUGIS EREPTAE, CAUSA PERIRE FUIT.
III
Quid prodest caelum votis implesse, Neaera,
blandaque cum multa tura dedisse prece,
non ut marmorei prodirem e limine tecti,
insignis clara conspicuusque domo,
5aut ut multa mei renovarent iugera tauri
et magnas messes terra benigna daret,
sed tecum ut longae sociarem gaudia vitae
inque tuo caderet nostra senecta sinu,
tunc cum permenso defunctus tempore lucis
10nudus Lethaea cogerer ire rate?
Nam grave quid prodest pondus mihi divitis auri,
arvaque si findant pinguia mille boves?
Quidue domus prodest Phrygiis innixa columnis,
Taenare sive tuis, sive Caryste tuis,
15et nemora in domibus sacros imitantia lucos
aurataeque trabes marmoreumque solum?
Quidue in Erythraeo legitur quae litore concha
tinctaque Sidonio murice lana iuvat,
et quae praeterea populus miratur? In illis
20invidia est: falso plurima vulgus amat.
Non opibus mentes hominum curaeque levantur:
nam Fortuna sua tempora lege regit.
Sit mihi paupertas tecum iucunda, Neaera:
at sine te regum munera nulla volo.
25O niveam quae te poterit mihi reddere lucem!
O mihi felicem terque quaterque diem!
At si, pro dulci reditu quaecumque voventur,
audiat aversa non meus aure deus,
nec me regna iuvant nec Lydius aurifer amnis
30nec quas terrarum sustinet orbis opes.
Haec alii cupiant; liceat mihi paupere cultu
securo cara coniuge posse frui.
Adsis et timidis faveas, Saturnia, votis,
et faveas concha, Cypria, vecta tua.
35Aut si fata negant reditum tristesque sorores,
stamina quae ducunt quaeque futura canunt,
me vocet in vastos amnes nigramque paludem
dives in ignava luridus Orcus aqua.
IV
Di meliora ferant, nec sint mihi somnia vera,
quae tulit hesterna pessima nocte quies.
Ite procul, vani, falsumque avertite visum:
desinite in nobis quaerere velle fidem.
5Divi vera monent, venturae nuntia sortis
vera monent Tuscis exta probata viris:
somnia fallaci ludunt temeraria nocte
et pavidas mentes falsa timere iubent?
Et natum in curas hominum genus omina noctis
10farre pio placant et saliente sale?
Et tamen, utcumque est, sive illi vera moneri,
mendaci somno credere sive solent,
efficiat vanos noctis Lucina timores
et frustra immeritum pertimuisse velit,
15si mea nec turpi mens est obnoxia facto
nec laesit magnos impia lingua deos.
Iam Nox aetherium nigris emensa quadrigis
mundum caeruleo laverat amne rotas,
nec me sopierat menti deus utilis aegrae:
20Somnus sollicitas deficit ante domos.
Tandem, cum summo Phoebus prospexit ab ortu,
pressit languentis lumina sera quies.
Hic iuvenis casta redimitus tempora lauro
est visus nostra ponere sede pedem.
25Non illo quicquam formosius ulla priorum
aetas, humanum nec videt ulla domus.
Intonsi crines longa cervice fluebant,
stillabat Syrio myrrhea rore coma.
Candor erat qualem praefert Latonia Luna,
30et color in niveo corpore purpureus,
ut iuveni primum virgo deducta marito
inficitur teneras ore rubente genas,
et cum contexunt amarantis alba puellae
lilia et autumno candida mala rubent.
35Ima videbatur talis inludere palla:
namque haec in nitido corpore vestis erat.
Artis opus rarae, fulgens testudine et auro
pendebat laeva garrula parte lyra.
Hanc primum veniens plectro modulatus eburno
40felices cantus ore sonante dedit:
sed postquam fuerant digiti cum voce locuti,
edidit haec dulci tristia verba modo:
"salve, cura deum: casto nam rite poëtae
Phoebusque et Bacchus Pieridesque favent:
45sed proles Semelae Bacchus doctaeque sorores
dicere non norunt quid ferat hora sequens:
at mihi fatorum leges aevique futuri
eventura pater posse videre dedit.
Quare ego quae dico non fallax accipe vates
50quamque deus vero Cynthius ore ferar.
Tantum cara tibi quantum nec filia matri,
quantum nec cupido bella puella viro,
pro qua sollicitas caelestia numina votis,
quae tibi securos non sinit ire dies
55et, cum te fusco Somnus velavit amictu,
vanum nocturnis fallit imaginibus,
carminibus celebrata tuis formosa Neaera
alterius mavult esse puella viri,
diversasque suas agitat mens impia curas,
60nec gaudet casta nupta Neaera domo.
A crudele genus nec fidum femina nomen!
A pereat, didicit fallere si qua virum.
Sed flecti poterit: mens est mutabilis illis:
tu modo cum multa bracchia tende prece.
65Saevus Amor docuit validos temptare labores,
saevus Amor docuit verbera posse pati.
Me quondam Admeti niveas pavisse iuvencas
non est in vanum fabula ficta iocum:
tunc ego nec cithara poteram gaudere sonora
70nec similes chordis reddere voce sonos,
sed perlucenti cantum meditabar avena
ille ego Latonae filius atque Iovis.
Nescis quid sit amor, iuvenis, si ferre recusas
immitem dominam coniugiumque ferum.
75Ergo ne dubita blandas adhibere querellas:
vincuntur molli pectora dura prece.
Quod si vera canunt sacris oracula templis,
haec illi nostro nomine dicta refer:
hoc tibi coniugium promittit Delius ipse;
80felix hoc alium desine velle virum."
Dixit, et ignavus defluxit corpore somnus.
A | ego ne possim tanta videre mala.
Nec tibi crediderim votis contraria vota
nec tantum crimen pectore inesse tuo.
85Nam te nec vasti genuerunt aequora ponti
nec flammam volvens ore Chimaera fero
nec canis anguinea redimitus terga caterva,
cui tres sunt linguae tergeminumque caput,
Scyllaque virgineam canibus succincta figuram,
90nec te conceptam saeva leaena tulit,
barbara nec Scythiae tellus horrendave Syrtis;
sed culta et duris non habitanda domus
et longe ante alias omnes mitissima mater
isque pater quo non alter amabilior.
95Haec deus in melius crudelia somnia vertat
et iubeat tepidos inrita ferre Notos.
V
Vos tenet, Etruscis manat quae fontibus unda,
unda sub aestivum non adeunda Canem,
nunc autem sacris Baiarum proxima lymphis,
cum se purpureo vere remittit humus.
5At mihi Persephone nigram denuntiat horam:
immerito iuveni parce nocere, dea.
Non ego temptavi nulli temeranda virorum
audax laudandae sacra docere deae,
nec mea mortiferis infecit pocula sucis
10dextera nec cuiquam trita venena dedit,
nec nos sacrilegos templis admovimus ignes,
nec cor sollicitant facta nefanda meum,
nec nos insanae meditantes iurgia mentis
impia in adversos solvimus ora deos.
15Et nondum cani nigros laesere capillos,
nec venit tardo curva senecta pede.
Natalem primo nostrum videre parentes,
cum cecidit fato consul uterque pari.
Quid fraudare iuvat vitem crescentibus uvis
20et modo nata mala vellere poma manu?
Parcite, pallentes undas quicumque tenetis
duraque sortiti tertia regna dei.
Elysios olim liceat cognoscere campos
Lethaeamque ratem Cimmeriosque lacus,
25cum mea rugosa pallebunt ora senecta
et referam pueris tempora prisca senex.
Atque utinam vano nequiquam terrear aestu!
Languent ter quinos sed mea membra dies.
At vobis Tuscae celebrantur numina lymphae
30et facilis lenta pellitur unda manu.
Vivite felices, memores et vivite nostri,
sive erimus seu nos fata fuisse velint.
Interea nigras pecudes promittite Diti
et nivei lactis pocula mixta mero.
VI
Candide Liber ades: sic sit tibi mystica vitis
semper, sic hedera tempora vincta feras:
aufer et ipse meum patera medicante dolorem:
saepe tuo cecidit munere victus Amor.
5Care puer, madeant generoso pocula baccho,
et nobis prona funde Falerna manu.
Ite procul durum curae genus, ite labores:
fulserit hic niveis Delius alitibus.
Vos modo proposito dulces faveatis amici,
10neve neget quisquam me duce se comitem:
aut si quis vini certamen mite recusat,
fallat eum tecto cara puella dolo.
Ille facit mites animos deus, ille ferocem
contudit et dominae misit in arbitrium;
15Armenias tigres et fulvas ille leaenas
vicit et indomitis mollia corda dedit.
Haec Amor et maiora valet. Sed poscite Bacchi
munera: quem vestrum pocula sicca iuvant?
Convenit ex aequo nec torvus Liber in illis
20qui se quique una vina iocosa colunt:
†non venit iratus nimium nimiumque severus†:
qui timet irati numina magna, bibat.
Quales his poenas qualis quantusque minetur,
Cadmeae matris praeda cruenta docet.
25Sed procul a nobis hic sit timor, illaque, si qua est,
quid valeat laesi sentiat ira dei.
Quid precor a demens? Venti temeraria vota,
aëriae et nubes diripienda ferant.
Quamuis nulla mei superest tibi cura, Neaera,
30sis felix et sint candida fata tua.
At nos securae reddamus tempora mensae:
venit post multas una serena dies.
Ei mihi, difficile est imitari gaudia falsa,
difficile est tristi fingere mente iocum,
35nec bene mendaci risus componitur ore,
nec bene sollicitis ebria verba sonant.
Quid queror infelix? Turpes discedite curae:
odit Lenaeus tristia verba pater.
Gnosia, Theseae quondam periuria linguae
40flevisti ignoto sola relicta mari:
sic cecinit pro te doctus, Minoi, Catullus
ingrati referens impia facta viri.
Vos ego nunc moneo: felix, quicumque dolore
alterius disces posse cavere tuom.
45Nec vos aut capiant pendentia bracchia collo
aut fallat blanda sordida lingua prece.
Etsi perque suos fallax iuravit ocellos
Iunonemque suam perque suam Venerem,
nulla fides inerit: periuria ridet amantum
50Iuppiter et ventos inrita ferre iubet.
Ergo quid totiens fallacis verba puellae
conqueror? Ite a me, seria verba, precor.
Quam vellem tecum longas requiescere noctes
et tecum longos pervigilare dies,
55perfida nec merito nobis †inimica merenti†
perfida, sed, quamuis perfida, cara tamen!
Naida Bacchus amat: cessas, o lente minister?
Temperet annosum Marcia lympha merum.
Non ego, si fugit nostrae convivia mensae
60ignotum cupiens vana puella torum,
sollicitus repetam tota suspiria nocte.
Tu, puer, i, liquidum fortius adde merum.
Iam dudum Syrio madefactus tempora nardo
debueram sertis implicuisse comas.
PANEGYRICVS MESSALLAE
Te, Messalla, canam, quamquam tua cognita virtus
terret: ut infirmae nequeant subsistere vires,
incipiam tamen, ac meritas si carmina laudes
deficiant, humilis tantis sim conditor actis,
5nec tua praeter te chartis intexere quisquam
facta queat, dictis ut non maiora supersint,
est nobis volvisse satis. Nec munera parva
respueris. Etiam Phoebo gratissima dona
Cres tulit, et cunctis Baccho iucundior hospes
10Icarus, ut puro testantur sidera caelo
Erigoneque Canisque, neget ne longior aetas.
Quin etiam Alcides, deus ascensurus Olympum,
laeta Molorcheis posuit vestigia tectis,
parvaque caelestis placavit mica, nec illis
15semper inaurato taurus cadit hostia cornu.
Hic quoque sit gratus parvus labor, ut tibi possim
inde alios aliosque memor componere versus.
Alter dicat opus magni mirabile mundi,
qualis in immenso desederit aëre tellus,
20qualis et in curvum pontus confluxerit orbem,
et vagus, e terris qua surgere nititur, aër,
huic et contextus passim fluat igneus aether,
pendentique super claudantur ut omnia caelo:
at quodcumque meae poterunt audere camenae,
25seu tibi par poterunt seu, quod spes abnuit, ultra
sive minus (certeque canent minus), omne vovemus
hoc tibi, nec tanto careat mihi nomine charta.
Nam quamquam antiquae gentis superant tibi laudes,
non tua maiorum contenta est gloria fama,
30nec quaeris quid quaque index sub imagine dicat,
sed generis priscos contendis vincere honores,
quam tibi maiores maius decus ipse futuris:
at tua non titulus capiet sub nomine facta,
aeterno sed erunt tibi magna volumina versu,
35convenientque tuas cupidi componere laudes
undique quique canent vincto pede quique soluto.
Quis potior, certamen erit: sim victor in illis,
ut nostrum tantis inscribam nomen in actis.
Nam quis te maiora gerit castrisve forove?
40Nec tamen hic aut hic tibi laus maiorve minorve,
iusta pari premitur veluti cum pondere libra,
qualis, inaequatum si quando onus urget utrimque,
instabilis natat alterno depressior orbe,
prona nec hac plus parte sedet nec surgit ab illa.
45Nam seu diversi fremat inconstantia vulgi,
non alius sedare queat; seu iudicis ira
sit placanda, tuis poterit mitescere verbis.
Non Pylos aut Ithace tantos genuisse feruntur
Nestora vel parvae magnum decus urbis Ulixem,
50vixerit ille senex quamuis, dum terna per orbem
saecula fertilibus Titan decurreret horis,
ille per ignotas audax erraverit urbes,
qua maris extremis tellus includitur undis.
Nam Ciconumque manus adversis reppulit armis,
55nec valuit lotos coeptos avertere cursus,
cessit et Aetnaeae Neptunius incola rupis
victa Maroneo foedatus lumina baccho:
vexit et Aeolios placidum per Nerea ventos:
incultos adiit Laestrygonas Antiphatenque,
60nobilis Artacie gelida quos inrigat unda:
solum nec doctae verterunt pocula Circes,
quamuis illa foret Solis genus, apta vel herbis
†aptaque† vel cantu veteres mutare figuras:
Cimmerion etiam obscuras accessit ad arces,
65quis numquam candente dies apparuit ortu,
seu supra terras Phoebus seu curreret infra:
vidit ut inferno Plutonis subdita regno
magna deum proles levibus ius diceret umbris,
praeteriitque cita Sirenum litora puppi.
70Illum inter geminae nantem confinia mortis
nec Scyllae saevo conterruit impetus ore,
cum canibus rabidas inter fera serperet undas,
nec violenta suo consumpsit more Charybdis,
vel si sublimis fluctu consurgeret imo,
75vel si interrupto nudaret gurgite pontum.
Non violata vagi sileantur pascua Solis,
non amor et fecunda Atlantidos arva Calypsus,
finis et erroris miseri Phaeacia tellus.
Atque haec seu nostras inter sunt cognita terras,
80fabula sive novum dedit his erroribus orbem,
sit labor illius, tua dum facundia, maior.
Nam te non alius belli tenet aptius artes,
qua deceat tutam castris praeducere fossam,
qualiter adversos hosti defigere cervos,
85quemve locum ducto melius sit claudere vallo,
fontis ubi dulces erumpat terra liquores,
ut facilisque tuis aditus sit et arduus hosti,
laudis ut adsiduo vigeat certamine miles
quis tardamve sudem melius celeremve sagittam
90iecerit aut lento perfregerit obvia pilo,
aut quis equum celeremque arto compescere freno
possit et effusas tardo permittere habenas
inque vicem modo derecto contendere passu,
seu libeat, curvo brevius convertere gyro,
95quis parma, seu dextra velit seu laeva, tueri,
sive hac sive illac veniat gravis impetus hastae,
aptior, aut signata cita loca tangere funda.
Iam simul audacis veniant certamina Martis
adversisque parent acies concurrere signis,
100tum tibi non desit faciem componere pugnae,
seu sit opus quadratum acies consistat in agmen,
rectus ut aequatis decurrat frontibus ordo,
seu libeat duplicem seiunctim cernere martem,
dexter uti laevum teneat dextrumque sinister
105miles sitque duplex gemini victoria casus.
At non per dubias errant mea carmina laudes:
nam bellis experta cano. Testis mihi victae
fortis Iapydiae miles, testis quoque fallax
Pannonius, gelidas passim disiectus in Alpes,
110testis Arupinis et pauper natus in arvis,
quem si quis videat vetus ut non fregerit aetas,
terna minus Pyliae miretur saecula famae.
Namque senex longae peragit dum tempora vitae,
centum fecundos Titan renovaverit annos,
115ipse tamen velox celerem super edere corpus
audet equum validisque sedet moderator habenis.
Te duce non alias conversus terga Domator
libera Romanae subiecit colla catenae.
Nec tamen his contentus eris: maiora peractis
120instant, compertum est veracibus ut mihi signis,
quis Amythaonius nequeat certare Melampus.
Nam modo fulgentem Tyrio subtemine vestem
indueras oriente die duce fertilis anni,
splendidior liquidis cum Sol caput extulit undis
125et fera discordes tenuerunt flamina venti,
curva nec adsuetos egerunt flumina cursus,
quin rapidum placidis etiam mare constitit undis,
ulla nec aërias volucris perlabitur auras
nec quadrupes densas depascitur aspera silvas,
130quin largita tuis sit multa silentia votis.
Iuppiter ipse levi vectus per inania curru
adfuit et caelo vicinum liquit Olympum
intentaque tuis precibus se praebuit aure
cunctaque veraci capite adnuit: additus aris
135laetior eluxit structos super ignis acervos.
Quin hortante deo magnis insistere rebus
incipe: non idem tibi sint aliisque triumphi.
Non te vicino remorabitur obvia marte
Gallia nec latis audax Hispania terris
140nec fera Theraeo tellus obsessa colono,
nec qua vel Nilus vel regia lympha Choaspes
profluit aut rapidus, Cyri dementia, Gyndes,
aret Araccaeis aut unda †caristia† campis.
Nec qua regna vago Thamyris finivit Araxe,
145impia nec saevis celebrans convivia mensis
ultima vicinus Phoebo tenet arva Padaeus,
quaque Hebrus Tanaisque Getas rigat atque Magynos.
Quid moror? Oceanus ponto qua continet orbem,
nulla tibi adversis regio sese offeret armis.
150Te manet invictus Romano marte Britannus
teque interiecto mundi pars altera sole.
Nam circumfuso consistit in aëre tellus
et quinque in partes toto disponitur orbe.
Atque duae gelido vastantur frigore semper:
155illic et densa tellus absconditur umbra,
et nulla incepto perlabitur unda liquore,
sed durata riget densam in glaciemque nivemque,
quippe ubi non umquam Titan super egerit ortus.
At media est Phoebi semper subiecta calori,
160seu propior terris aestivum fertur in orbem
seu celer hibernas properat decurrere luces:
non igitur presso tellus exsurgit aratro,
nec frugem segetes praebent neque pabula terrae:
non illic colit arva deus, Bacchusve Ceresve,
165ulla nec exustas habitant animalia partes.
Fertilis hanc inter posita est interque rigentes
nostraque et huic adversa solo pars altera nostro,
quas similis utrimque tenens vicinia caeli
temperat, alter et alterius vires necat aër:
170hinc placidus nobis per tempora vertitur annus:
hinc et colla iugo didicit submittere taurus
et lenta excelsos vitis conscendere ramos,
tondeturque seges maturos annua partus,
et ferro tellus, pontus confunditur aere,
175quin etiam structis exsurgunt oppida muris.
Ergo ubi praeclaros poscent tua facta triumphos,
solus utroque idem diceris magnus in orbe.
Non ego sum satis ad tantae praeconia laudis,
ipse mihi non si praescribat carmina Phoebus.
180Est tibi, qui possit magnis se accingere rebus,
Valgius: aeterno propior non alter Homero.
Languida non noster peragit labor otia, quamuis
Fortuna, ut mos est illi, me adversa fatiget.
Nam mihi, cum magnis opibus domus alta niteret,
185cui fuerant flavi ditantes ordine sulci
horrea fecundas ad deficientia messis,
cuique pecus denso pascebant agmine colles,
et domino satis et nimium furique lupoque,
nunc desiderium superest: nam cura novatur,
190cum memor ante actos semper dolor admonet annos.
Sed licet asperiora cadant spolierque relictis,
non te deficient nostrae memorare camenae.
Nec solum tibi Pierii tribuentur honores:
pro te vel rapidas ausim maris ire per undas,
195adversis hiberna licet tumeant freta ventis,
pro te vel densis solus subsistere turmis
vel parvum Aetnaeae corpus committere flammae.
Sum quodcumque, tuum est. Nostri si parvula cura
sit tibi, quanta libet, si sit modo, non mihi regna
200Lydia, non magni potior sit fama Gylippi,
posse Meleteas nec mallem vincere chartas.
Quod tibi si versus noster, totusve minusve,
vel bene sit notus, summo vel inerret in ore,
nulla mihi statuent finem te fata canendi.
205Quin etiam mea tunc tumulus cum texerit ossa,
seu matura dies celerem properat mihi mortem,
longa manet seu vita, tamen, mutata figura
seu me finget equum rigidos percurrere campos
doctum seu tardi pecoris sim gloria taurus
210sive ego per liquidum volucris vehar aëra pennis,
quandocumque hominem me longa receperit aetas,
inceptis de te subtexam carmina chartis.
DE SULPICIA INCERTI AUCTORIS ELEGIAE
I
Sulpicia est tibi culta tuis, Mars magne, kalendis:
spectatum e caelo, si sapis, ipse veni.
Hoc Venus ignoscet: at tu, violente, caveto
ne tibi miranti turpiter arma cadant.
5Illius ex oculis, cum vult exurere divos,
accendit geminas lampadas acer Amor.
Illam, quidquid agit, quoquo vestigia movit,
componit furtim subsequiturque Decor.
Seu solvit crines, fusis decet esse capillis:
10seu compsit, comptis est veneranda comis.
Urit, seu Tyria volvit procedere palla:
urit, seu nivea candida veste venit.
Talis in aeterno felix Vertumnus Olympo
mille habet ornatus, mille decenter habet.
15Sola puellarum digna est cui mollia caris
vellera det sucis bis madefacta Tyros,
possideatque, metit quidquid bene olentibus arvis
cultor odoratae dives Arabs segetis,
et quascumque niger Rubro de litore gemmas
20proximus Eois colligit Indus aquis.
Hanc vos, Pierides, festis cantate kalendis,
et testudinea Phoebe superbe lyra.
Hoc sollemne sacrum multos haec sumet in annos:
dignior est vestro nulla puella choro.
II
Parce meo iuveni, seu quis bona pascua campi
seu colis umbrosi devia montis aper,
nec tibi sit duros acuisse in proelia dentes;
incolumem custos hunc mihi servet Amor.
5Sed procul abducit venandi Delia cura:
o pereant silvae deficiantque canes!
Quis furor est, quae mens densos indagine colles
claudentem teneras laedere velle manus?
Quidue iuvat furtim latebras intrare ferarum
10candidaque hamatis crura notare rubis?
Sed tamen, ut tecum liceat, Cerinthe, vagari,
ipsa ego per montes retia torta feram,
ipsa ego velocis quaeram vestigia cervi
et demam celeri ferrea vincla cani.
15Tunc mihi, tunc placeant silvae, si, lux mea, tecum
arguar ante ipsas concubuisse plagas:
tunc veniat licet ad casses, inlaesus abibit,
ne Veneris cupidae gaudia turbet, aper.
Nunc sine me sit nulla venus, sed lege Dianae,
20caste puer, casta retia tange manu:
et quaecumque meo furtim subrepit amori,
incidat in saevas diripienda feras.
At tu venandi studium concede parenti,
et celer in nostros ipse recurre sinus.
III
Huc ades et tenerae morbos expelle puellae,
hunc ades, intonsa Phoebe superbe coma.
Crede mihi, propere: nec te iam, Phoebe, pigebit
formosae medicas applicuisse manus.
5Effice ne macies pallentes occupet artus,
neu notet informis candida membra color,
et quodcumque mali est et quidquid triste timemus,
in pelagus rapidis evehat amnis aquis.
Sancte, veni, tecumque feras, quicumque sapores,
10quicumque et cantus corpora fessa levant:
neu iuvenem torque, metuit qui fata puellae
votaque pro domina vix numeranda facit.
Interdum vovet, interdum, quod langueat illa,
dicit in aeternos aspera verba deos.
15Pone metum, Cerinthe; deus non laedit amantes.
Tu modo semper ama: salva puella tibi est.
Nil opus est fletu: lacrimis erit aptius uti,
si quando fuerit tristior illa tibi.
At nunc tota tua est, te solum candida secum
20cogitat, et frustra credula turba sedet.
Phoebe, fave: laus magna tibi tribuetur in uno
corpore servato restituisse duos.
Iam celeber, iam laetus eris, cum debita reddet
certatim sanctis laetus uterque focis.
25Tunc te felicem dicet pia turba deorum,
optabunt artes et sibi quisque tuas.
IV
Qui mihi te, Cerinthe, dies dedit, hic mihi sanctus
atque inter festos semper habendus erit.
Te nascente novum Parcae cecinere puellis
servitium et dederunt regna superba tibi.
5Uror ego ante alias: iuvat hoc, Cerinthe, quod uror,
si tibi de nobis mutuus ignis adest.
Mutuus adsit amor, per te dulcissima furta
perque tuos oculos per Geniumque rogo.
Magne Geni, cape tura libens votisque faveto,
10si modo, cum de me cogitat, ille calet.
Quod si forte alios iam nunc suspirat amores,
tum precor infidos, sancte, relinque focos.
Nec tu sis iniusta, Venus: vel serviat aeque
vinctus uterque tibi vel mea vincla leva.
15Sed potius valida teneamur uterque catena,
nulla queat posthac quam solvisse dies.
Optat idem iuvenis quod nos, sed tectius optat:
nam pudet haec illum dicere verba palam.
At tu, Natalis, quoniam deus omnia sentis,
20adnue: quid refert, clamne palamne roget?
V
Natalis Iuno, sanctos cape turis acervos,
quos tibi dat tenera docta puella manu.
Tota tibi est hodie, tibi se laetissima compsit,
staret ut ante tuos conspicienda focos.
5Illa quidem ornandi causas tibi, diva, relegat:
est tamen, occulte cui placuisse velit.
At tu, sancta, fave, neu quis divellat amantes,
sed iuveni quaeso mutua vincla para.
Sic bene compones: ullae non ille puellae
10servire aut cuiquam dignior illa viro.
Nec possit cupidos vigilans deprendere custos
fallendique vias mille ministret Amor.
Adnue purpureaque veni perlucida palla:
ter tibi fit libo, ter, dea casta, mero,
15praecipit et natae mater studiosa quod optet:
illa aliud tacita iam sua mente rogat.
Uritur ut celeres urunt altaria flammae,
nec, liceat quamuis, sana fuisse velit.
†Sis iuveni grata, veniet cum proximus annus†,
20hic idem votis iam vetus adsit amor.
SVLPICIAE ELEGIDIA
I
Tandem venit amor, qualem texisse pudori
quam nudasse alicui sit mihi fama magis.
Exorata meis illum Cytherea Camenis
attulit in nostrum deposuitque sinum.
5Exsolvit promissa Venus: mea gaudia narret,
dicetur si quis non habuisse sua.
Non ego signatis quicquam mandare tabellis,
me legat ut nemo quam meus ante, velim,
sed peccasse iuvat, vultus componere famae
10taedet: cum digno digna fuisse ferar.
II
Invisus natalis adest, qui rure molesto
et sine Cerintho tristis agendus erit.
Dulcius urbe quid est? An villa sit apta puellae
atque Arretino frigidus amnis agro?
5Iam, nimium Messalla mei studiose, quiescas;
non tempestivae saepe, propinque, viae.
Hic animum sensusque meos abducta relinquo,
arbitrio quam vis non sinit esse meo.
III
Scis iter ex animo sublatum triste puellae?
Natali Romae iam licet esse tuo.
Omnibus ille dies nobis natalis agatur,
qui nec opinanti nunc tibi forte venit.
IV
Gratum est, securus multum quod iam tibi de me
permittis, subito ne male inepta cadam.
Sit tibi cura togae potior pressumque quasillo
scortum quam Servi filia Sulpicia:
5solliciti sunt pro nobis, quibus illa dolori est
ne cedam ignoto maxima causa toro.
V
Estne tibi, Cerinthe, tuae pia cura puellae,
quod mea nunc vexat corpora fessa calor?
A | ego non aliter tristes evincere morbos
optarim, quam te si quoque velle putem.
5At mihi quid prosit morbos evincere, si tu
nostra potes lento pectore ferre mala?
VI
Ne tibi sim, mea lux, aeque iam fervida cura
ac videor paucos ante fuisse dies,
si quicquam tota commisi stulta iuventa
cuius me fatear paenituisse magis,
5hesterna quam te solum quod nocte reliqui,
ardorem cupiens dissimulare meum.
INCERTI AUCTORIS ELEGIA
Nulla tuum nobis subducet femina lectum:
hoc primum iuncta est foedere nostra venus.
Tu mihi sola places, nec iam te praeter in urbe
formosa est oculis ulla puella meis.
5Atque utinam posses uni mihi bella videri!
Displiceas aliis: sic ego tutus ero.
Nil opus invidia est, procul absit gloria vulgi:
qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu.
Sic ego secretis possum bene vivere silvis,
10qua nulla humano sit via trita pede.
Tu mihi curarum requies, tu nocte vel atra
lumen, et in solis tu mihi turba locis.
Nunc licet e caelo mittatur amica Tibullo,
mittetur frustra deficietque venus.
15Hoc tibi sancta tuae Iunonis numina iuro,
quae sola ante alios est mihi magna deos.
Quid facio demens? Heu | heu mea pignora cedo.
Iuravi stulte: proderat iste timor.
Nunc tu fortis eris, nunc tu me audacius ures:
20hoc peperit misero garrula lingua malum.
Iam faciam quodcumque voles, tuus usque manebo,
nec fugiam notae servitium dominae,
sed Veneris sanctae considam vinctus ad aras:
haec notat iniustos supplicibusque favet.
INCERTI AUCTORIS EPIGRAMMA
Rumor ait crebro nostram peccare puellam:
nunc ego me surdis auribus esse velim.
Crimina non haec sunt nostro sine facta dolore:
quid miserum torques, rumor acerbe? Tace.
FRAGMENTVM A CHARISIO TIBVLLO ATTRIBVTVM
Hoc femur, huius femoris, sed frequenter huius feminis huic femini dictum est et pluraliter tam femina quam femora, ideoque et Tibullus hoc ipsum erudite custodit cum dicit
implicuitque femur femini
id. p. 130 femini Tibullus
implicuitque femur femini
non femori quasi sit hoc femur huius femoris.
FRAGMENTVM
Te quoque Vergilio comitem non aequa, Tibulle,
Mors iuvenem campos misit ad Elysios,
ne foret aut elegis molles qui fleret amores
aut caneret forti regia bella pede.
ANONYMI VITA TIBVLLI
Albius Tibullus, eques R.(egalis), insignis forma cultuque corporis observabilis, ante alios Corvinum Messalam Or.(iginem) dilexit cuius et contubernalis Aquitanico bello militaribus donis donatus est. Hic multorum iudico principem inter elegiographos optinet locum. Epistolae quoque eius amatoriae quamquam breves omnino utiles sunt. Obiit adolescens ut indicat epigramma supra scriptum.
LYGDAMI ELEGIAE
I
Mārtīs Rōmānī fēstaē vēnērĕ kălēndaē
(ēxŏrĭēns nōstrīs ‖ hīc fŭĭt ānnŭs ăvīs),
ēt văgă nūnc cērtā dīscūrrūnt ūndĭquĕ pōmpā
pērquĕ vĭās ūrbīs ‖ mūnĕră pērquĕ dŏmōs.
Dīcĭtĕ, Pīĕrĭdēs, quōnām dōnētŭr hŏnōrĕ
seū mĕă, seū fāllōr, ‖ cāră Nĕaēră tămēn.
"Cārmĭnĕ fōrmōsaē, prĕtĭō căpĭūntŭr ăvāraē:
gaūdĕăt, ūt dīgna ēst, ‖ vērsĭbŭs īllă nŏvīs.
Lūtĕă sēd nĭveŭm īnvōlvāt mēmbrānă lĭbēllūm,
pūmēx ēt cānās ‖ tōndĕăt āntĕ cŏmās,
sūmmăquĕ praētēxāt tĕnŭīs fāstīgĭă chārtaē
īndĭcĕt ūt nōmēn ‖ līttĕră fāctă tŭūm,
ātque īntēr gĕmĭnās pīngāntūr cōrnŭă frōntēs:
sīc ĕtĕnīm cōmptūm ‖ mīttĕre ŏpōrtĕt ŏpūs."
Pēr vōs, aūctōrēs hūiūs mĭhĭ cārmĭnĭs, ōrō
Cāstălĭāmque ūmbrām ‖ Pīĕrĭōsquĕ lăcūs,
ītĕ dŏmūm cūltūmque īllī dōnātĕ lĭbēllūm,
sīcŭt ĕrīt: nūllūs ‖ dēflŭăt īndĕ cŏlōr.
Īllă mĭhī rĕfĕrēt, sī nōstrī mūtŭă cūra ēst,
ān mĭnŏr, ān tōtō ‖ pēctŏrĕ dēcĭdĕrīm.
Sēd prīmūm mĕrĭtām lārgā dōnātĕ sălūtĕ
ātque haēc sūbmīssō ‖ dīcĭtĕ vērbă sŏnō:
"haēc tĭbĭ vīr quōndām, nūnc frātēr, cāstă Nĕaēră,
mīttĭt ĕt āccĭpĭās ‖ mūnĕră pārvă rŏgāt,
tēquĕ sŭīs iūrāt cārām măgĭs ēssĕ mĕdūllīs,
sīvĕ sĭbī cōniūnx ‖ sīvĕ fŭtūră sŏrōr:
sēd pŏtĭūs cōniūnx: hūiūs spēm nōmĭnĭs īllī
aūfĕrĕt ēxtīnctō ‖ pāllĭdă Dītĭs ăquă."
II
Quī prīmūs cārām iŭvĕnī cārūmquĕ pŭēllaē
ērĭpŭīt iŭvĕnēm, ‖ fērrĕŭs īllĕ fŭīt.
Dūrŭs ĕt īllĕ fŭīt, quī tāntūm fērrĕ dŏlōrēm,
vīvĕre ĕt ērēptā ‖ cōniŭgĕ quī pŏtŭīt.
Nōn ĕgŏ fīrmŭs ĭn hōc, nōn haēc pătĭēntĭă nōstrō
īngĕnĭō: frāngīt ‖ fōrtĭă cōrdă dŏlōr.
Nēc mĭhĭ vēră lŏquī pŭdŏr ēst vītaēquĕ fătērī,
tōt mălă pērpēssaē, ‖ taēdĭă nātă mĕaē.
Ērgō cūm tĕnŭēm fŭĕrō mūtātŭs ĭn ūmbrām
cāndĭdăque ōssă sŭprā ‖ nīgră făvīllă tĕgēt,
āntĕ mĕūm vĕnĭāt lōngōs īncōmptă căpīllōs
ēt flĕăt āntĕ mĕūm ‖ maēstă Nĕaēră rŏgūm.
Sēd vĕnĭāt cāraē mātrīs cŏmĭtātă dŏlōrĕ:
maērĕăt haēc gĕnĕrō, ‖ maērĕăt īllă vĭrō.
Praēfātae āntĕ mĕōs mānēs ănĭmāmquĕ rĕcēntēm
pērfūsaēquĕ pĭās ‖ āntĕ lĭquōrĕ mănūs,
pārs quaē sōlă mĕī sŭpĕrābīt cōrpŏrĭs, ōssă
īncīnctaē nīgrā ‖ cāndĭdă vēstĕ lĕgēnt,
ēt prīmum ānnōsō spārgēnt cōllēctă lўaēō,
mōx ĕtĭām nĭvĕō ‖ fūndĕrĕ lāctĕ părēnt,
pōst haēc cārbăsĕīs ūmōrēm tōllĕrĕ vēlīs
ātque īn mārmŏrĕā ‖ pōnĕrĕ sīccă dŏmō.
Īllīc quās mīttīt dīvēs Pānchāĭă mērcēs
Ēōīque Ărăbēs, ‖ dīvĕs ĕt Āssўrĭă,
ēt nōstrī mĕmŏrēs lăcrĭmaē fūndāntŭr ĕōdēm:
sīc ĕgŏ cōmpōnī ‖ vērsŭs ĭn ōssă vĕlīm.
Sēd trīstēm mōrtīs dēmōnstrēt līttĕră caūsām
ātque haēc īn cĕlĕbrī ‖ cārmĭnă frōntĕ nŏtēt:
LŶGDĂMŬS HĪC SĬTŬS ĒST: DŎLŎR HUĪC ĒT CŪRĂ NĔAĒRAĒ,
CŌNIŬGĬS ĒRĒPTAĒ, ‖ CAŪSĂ PĔRĪRĔ FŬĪT.
III
Quīd prōdēst caēlūm vōtīs īmplēssĕ, Nĕaēră,
blāndăquĕ cūm mūltā ‖ tūră dĕdīssĕ prĕcĕ,
nōn ūt mārmŏrĕī prōdīrem ē līmĭnĕ tēctī,
īnsīgnīs clārā ‖ cōnspĭcŭūsquĕ dŏmō,
aūt ūt mūltă mĕī rĕnŏvārēnt iūgĕră taūrī
ēt māgnās mēssēs ‖ tērră bĕnīgnă dărēt,
sēd tēcum ūt lōngaē sŏcĭārēm gaūdĭă vītaē
īnquĕ tŭō cădĕrēt ‖ nōstră sĕnēctă sĭnū,
tūnc cūm pērmēnsō dēfūnctūs tēmpŏrĕ lūcīs
nūdūs Lēthaēā ‖ cōgĕrĕr īrĕ rătĕ?
Nām grăvĕ quīd prōdēst pōndūs mĭhĭ dīvĭtĭs aūrī,
ārvăquĕ sī fīndānt ‖ pīnguĭă mīllĕ bŏvēs?
Quīdvĕ dŏmūs prōdēst Phrўgĭīs īnnīxă cŏlūmnīs,
Taēnărĕ sīvĕ tŭīs, ‖ sīvĕ Cărŷstĕ tŭīs,
ēt nĕmŏra īn dŏmĭbūs sācrōs ĭmĭtāntĭă lūcōs
aūrātaēquĕ trăbēs ‖ mārmŏrĕūmquĕ sŏlūm?
Quīdve ĭn Ĕrŷthraēō lĕgĭtūr quaē lītŏrĕ cōnchă
tīnctăquĕ Sīdŏnĭō ‖ mūrĭcĕ lānă iŭvāt,
ēt quaē praētĕrĕā pŏpŭlūs mīrātŭr? Ĭn īllīs
īnvĭdĭa ēst: fālsō ‖ plūrĭmă vūlgŭs ămāt.
Nōn ŏpĭbūs mēntēs hŏmĭnūm cūraēquĕ lĕvāntūr:
nām Fōrtūnă sŭā ‖ tēmpŏră lēgĕ rĕgīt.
Sīt mĭhĭ paūpērtās tēcūm iūcūndă, Nĕaēră:
āt sĭnĕ tē rēgūm ‖ mūnĕră nūllă vŏlō.
Ō nĭvĕām quaē tē pŏtĕrīt mĭhĭ rēddĕrĕ lūcēm!
Ō mĭhĭ fēlīcēm ‖ tērquĕ quătērquĕ dĭēm!
Āt sī, prō dūlcī rĕdĭtū quaēcūmquĕ vŏvēntūr,
aūdĭăt āvērsā ‖ nōn mĕŭs aūrĕ dĕūs,
nēc mē rēgnă iŭvānt nēc Lŷdĭŭs aūrĭfĕr āmnīs
nēc quās tērrārūm ‖ sūstĭnĕt ōrbĭs ŏpēs.
Haēc ălĭī cŭpĭānt; lĭcĕāt mĭhĭ paūpĕrĕ cūltū
sēcūrō cārā ‖ cōniŭgĕ pōssĕ frŭī.
Ādsīs ēt tĭmĭdīs făvĕās, Sātūrnĭă, vōtīs,
ēt făvĕās cōnchā, ‖ Cŷprĭă, vēctă tŭā.
Aūt sī fātă nĕgānt rĕdĭtūm trīstēsquĕ sŏrōrēs,
stāmĭnă quaē dūcūnt ‖ quaēquĕ fŭtūră cănūnt,
mē vŏcĕt īn vāstōs āmnēs nīgrāmquĕ pălūdēm
dīvĕs ĭn īgnāvā ‖ lūrĭdŭs Ōrcŭs ăquā.
IV
Dī mĕlĭōră fĕrānt, nēc sīnt mĭhĭ sōmnĭă vēră,
quaē tŭlĭt hēstērnā ‖ pēssĭmă nōctĕ quĭēs.
Ītĕ prŏcūl, vānī, fālsūmque āvērtĭtĕ vīsūm:
dēsĭnĭte īn nōbīs ‖ quaērĕrĕ vēllĕ fĭdēm.
Dīvī vēră mŏnēnt, vēntūraē nūntĭă sōrtīs
vēră mŏnēnt Tūscīs ‖ ēxtă prŏbātă vĭrīs:
sōmnĭă fāllācī lūdūnt tĕmĕrārĭă nōctĕ
ēt păvĭdās mēntēs ‖ fālsă tĭmērĕ iŭbēnt?
Ēt nātum īn cūrās hŏmĭnūm gĕnŭs ōmĭnă nōctīs
fārrĕ pĭō plācānt ‖ ēt sălĭēntĕ sălĕ?
Ēt tămĕn, ūtcūmque ēst, sīve īllī vēră mŏnērī,
mēndācī sōmnō ‖ crēdĕrĕ sīvĕ sŏlēnt,
ēffĭcĭāt vānōs nōctīs Lūcīnă tĭmōrēs
ēt frūstra īmmĕrĭtūm ‖ pērtĭmŭīssĕ vĕlīt,
sī mĕă nēc tūrpī mēns ēst ōbnōxĭă fāctō
nēc laēsīt māgnōs ‖ īmpĭă līnguă dĕōs.
Iām Nōx aēthĕrĭūm nīgrīs ēmēnsă quădrīgīs
mūndūm caērŭlĕō ‖ lāvĕrăt āmnĕ rŏtās,
nēc mē sōpĭĕrāt mēntī dĕŭs ūtĭlĭs aēgraē:
Sōmnūs sōllĭcĭtās ‖ dēfĭcĭt āntĕ dŏmōs.
Tāndēm, cūm sūmmō Phoēbūs prōspēxĭt ăb ōrtū,
prēssīt lānguēntīs ‖ lūmĭnă sēră quĭēs.
Hīc iŭvĕnīs cāstā rĕdĭmītūs tēmpŏră laūrō
ēst vīsūs nōstrā ‖ pōnĕrĕ sēdĕ pĕdēm.
Nōn īllō quīcquām fōrmōsĭŭs ūllă prĭōrūm
aētās, hūmānūm ‖ nēc vĭdĕt ūllă dŏmūs.
Īntōnsī crīnēs lōngā cērvīcĕ flŭēbānt,
stīllābāt Sўrĭō ‖ mŷrrhĕă rōrĕ cŏmă.
Cāndŏr ĕrāt quālēm praēfērt Lātōnĭă Lūnă,
ēt cŏlŏr īn nĭvĕō ‖ cōrpŏrĕ pūrpŭrĕūs,
ūt iŭvĕnī prīmūm vīrgō dēdūctă mărītō
īnfĭcĭtūr tĕnĕrās ‖ ōrĕ rŭbēntĕ gĕnās,
ēt cūm cōntēxūnt ămărāntīs ālbă pŭēllaē
līlĭa ĕt aūtūmnō ‖ cāndĭdă mālă rŭbēnt.
Īmă vĭdēbātūr tālīs īnlūdĕrĕ pāllă:
nāmque haēc īn nĭtĭdō ‖ cōrpŏrĕ vēstĭs ĕrāt.
Ārtĭs ŏpūs rāraē, fūlgēns tēstūdĭne ĕt aūrō
pēndēbāt laēvā ‖ gārrŭlă pārtĕ lўră.
Hānc prīmūm vĕnĭēns plēctrō mŏdŭlātŭs ĕbūrnō
fēlīcēs cāntūs ‖ ōrĕ sŏnāntĕ dĕdīt:
sēd pōstquām fŭĕrānt dĭgĭtī cūm vōcĕ lŏcūtī,
ēdĭdĭt haēc dūlcī ‖ trīstĭă vērbă mŏdō:
"sālvē, cūră dĕūm: cāstō nām rītĕ pŏētaē
Phoēbūsque ēt Bācchūs ‖ Pīĕrĭdēsquĕ făvēnt:
sēd prōlēs Sĕmĕlaē Bācchūs dōctaēquĕ sŏrōrēs
dīcĕrĕ nōn nōrūnt ‖ quīd fĕrăt hōră sĕquēns:
āt mĭhĭ fātōrūm lēgēs aēvīquĕ fŭtūrī
ēvēntūră pătēr ‖ pōssĕ vĭdērĕ dĕdīt.
Quāre ĕgŏ quaē dīcō nōn fāllāx āccĭpĕ vātēs
quāmquĕ dĕūs vērō ‖ Cŷnthĭŭs ōrĕ fĕrār.
Tāntūm cāră tĭbī quāntūm nēc fīlĭă mātrī,
quāntūm nēc cŭpĭdō ‖ bēllă pŭēllă vĭrō,
prō quā sōllĭcĭtās caēlēstĭă nūmĭnă vōtīs,
quaē tĭbĭ sēcūrōs ‖ nōn sĭnĭt īrĕ dĭēs
ēt, cūm tē fūscō Sōmnūs vēlāvĭt ămīctū,
vānūm nōctūrnīs ‖ fāllĭt ĭmāgĭnĭbūs,
cārmĭnĭbūs cĕlĕbrātă tŭīs fōrmōsă Nĕaēră
āltĕrĭūs māvūlt ‖ ēssĕ pŭēllă vĭrī,
dīvērsāsquĕ sŭās ăgĭtāt mēns īmpĭă cūrās,
nēc gaūdēt cāstā ‖ nūptă Nĕaēră dŏmō.
Ā crūdēlĕ gĕnūs nēc fīdūm fēmĭnă nōmēn!
Ā pĕrĕāt, dĭdĭcīt ‖ fāllĕrĕ sī quă vĭrūm.
Sēd flēctī pŏtĕrīt: mēns ēst mūtābĭlĭs īllīs:
tū mŏdŏ cūm mūltā ‖ brācchĭă tēndĕ prĕcĕ.
Saēvŭs Ămōr dŏcŭīt vălĭdōs tēmptārĕ lăbōrēs,
saēvŭs Ămōr dŏcŭīt ‖ vērbĕră pōssĕ pătī.
Mē quōndam Ādmētī nĭvĕās pāvīssĕ iŭvēncās
nōn ēst īn vānūm ‖ fābŭlă fīctă iŏcūm:
tūnc ĕgŏ nēc cĭthărā pŏtĕrām gaūdērĕ sŏnōrā
nēc sĭmĭlēs chōrdīs ‖ rēddĕrĕ vōcĕ sŏnōs,
sēd pērlūcēntī cāntūm mĕdĭtābăr ăvēnā
īlle ĕgŏ Lātōnaē ‖ fīlĭŭs ātquĕ Iŏvīs.
Nēscīs quīd sĭt ămōr, iŭvĕnīs, sī fērrĕ rĕcūsās
īmmītēm dŏmĭnām ‖ cōniŭgĭūmquĕ fĕrūm.
Ērgō nē dŭbĭtā blāndās ădhĭbērĕ quĕrēllās:
vīncūntūr mōllī ‖ pēctŏră dūră prĕcĕ.
Quōd sī vēră cănūnt sācrīs ōrācŭlă tēmplīs,
haēc īllī nōstrō ‖ nōmĭnĕ dīctă rĕfēr:
hōc tĭbĭ cōniŭgĭūm prōmīttīt Dēlĭŭs īpsĕ;
fēlīx hōc ălĭūm ‖ dēsĭnĕ vēllĕ vĭrūm."
Dīxĭt, ĕt īgnāvūs dēflūxīt cōrpŏrĕ sōmnūs.
Ā | ĕgŏ nē pōssīm ‖ tāntă vĭdērĕ mălă.
Nēc tĭbĭ crēdĭdĕrīm vōtīs cōntrārĭă vōtă
nēc tāntūm crīmēn ‖ pēctŏre ĭnēssĕ tŭō.
Nām tē nēc vāstī gĕnŭērūnt aēquŏră pōntī
nēc flāmmām vōlvēns ‖ ōrĕ Chĭmaēră fĕrō
nēc cănĭs ānguĭnĕā rĕdĭmītūs tērgă cătērvā,
cuī trēs sūnt līnguaē ‖ tērgĕmĭnūmquĕ căpūt,
Scŷllăquĕ vīrgĭnĕām cănĭbūs sūccīnctă fĭgūrām,
nēc tē cōncēptām ‖ saēvă lĕaēnă tŭlīt,
bārbără nēc Scўthĭaē tēllūs hōrrēndăvĕ Sŷrtīs;
sēd cūlta ēt dūrīs ‖ nōn hăbĭtāndă dŏmūs
ēt lōnge ānte ălĭās ōmnēs mītīssĭmă mātēr
īsquĕ pătēr quō nōn ‖ āltĕr ămābĭlĭōr.
Haēc dĕŭs īn mĕlĭūs crūdēlĭă sōmnĭă vērtāt
ēt iŭbĕāt tĕpĭdōs ‖ īnrĭtă fērrĕ Nŏtōs.
V
Vōs tĕnĕt, Ētrūscīs mānāt quaē fōntĭbŭs ūndă,
ūndă sŭb aēstīvūm ‖ nōn ădĕūndă Cănēm,
nūnc aūtēm sācrīs Bāiārūm prōxĭmă lŷmphīs,
cūm sē pūrpŭrĕō ‖ vērĕ rĕmīttĭt hŭmūs.
Āt mĭhĭ Pērsĕphŏnē nīgrām dēnūntĭăt hōrām:
īmmĕrĭtō iŭvĕnī ‖ pārcĕ nŏcērĕ, dĕă.
Nōn ĕgŏ tēmptāvī nūllī tĕmĕrāndă vĭrōrūm
aūdāx laūdāndaē ‖ sācră dŏcērĕ dĕaē,
nēc mĕă mōrtĭfĕrīs īnfēcīt pōcŭlă sūcīs
dēxtĕră nēc cuīquām ‖ trītă vĕnēnă dĕdīt,
nēc nōs sācrĭlĕgōs tēmplīs ādmōvĭmŭs īgnēs,
nēc cōr sōllĭcĭtānt ‖ fāctă nĕfāndă mĕūm,
nēc nōs īnsānaē mĕdĭtāntēs iūrgĭă mēntīs
īmpĭa ĭn ādvērsōs ‖ sōlvĭmŭs ōră dĕōs.
Ēt nōndūm cānī nīgrōs laēsērĕ căpīllōs,
nēc vēnīt tārdō ‖ cūrvă sĕnēctă pĕdĕ.
Nātālēm prīmō nōstrūm vīdērĕ părēntēs,
cūm cĕcĭdīt fātō ‖ cōnsŭl ŭtērquĕ părī.
Quīd fraūdārĕ iŭvāt vītēm crēscēntĭbŭs ūvīs
ēt mŏdŏ nātă mălā ‖ vēllĕrĕ pōmă mănū?
Pārcĭtĕ, pāllēntēs ūndās quīcūmquĕ tĕnētīs
dūrăquĕ sōrtītī ‖ tērtĭă rēgnă dĕī.
Ēlўsĭōs ōlīm lĭcĕāt cōgnōscĕrĕ cāmpōs
Lēthaēāmquĕ rătēm ‖ Cīmmĕrĭōsquĕ lăcūs,
cūm mĕă rūgōsā pāllēbūnt ōră sĕnēctā
ēt rĕfĕrām pŭĕrīs ‖ tēmpŏră prīscă sĕnēx.
Ātque ŭtĭnām vānō nēquīquām tērrĕăr aēstū!
Lānguēnt tēr quīnōs ‖ sēd mĕă mēmbră dĭēs.
Āt vōbīs Tūscaē cĕlĕbrāntūr nūmĭnă lŷmphaē
ēt făcĭlīs lēntā ‖ pēllĭtŭr ūndă mănū.
Vīvĭtĕ fēlīcēs, mĕmŏrēs ēt vīvĭtĕ nōstrī,
sīve ĕrĭmūs seū nōs ‖ fātă fŭīssĕ vĕlīnt.
Īntĕrĕā nīgrās pĕcŭdēs prōmīttĭtĕ Dītī
ēt nĭvĕī lāctīs ‖ pōcŭlă mīxtă mĕrō.
VI
Cāndĭdĕ Lībĕr ădēs: sīc sīt tĭbĭ mŷstĭcă vītīs
sēmpēr, sīc hĕdĕrā ‖ tēmpŏră vīnctă fĕrās:
aūfĕr ĕt īpsĕ mĕūm pătĕrā mĕdĭcāntĕ dŏlōrēm:
saēpĕ tŭō cĕcĭdīt ‖ mūnĕrĕ vīctŭs Ămōr.
Cārĕ pŭēr, mădĕānt gĕnĕrōsō pōcŭlă bācchō,
ēt nōbīs prōnā ‖ fūndĕ Fălērnă mănū.
Ītĕ prŏcūl dūrūm cūraē gĕnŭs, ītĕ lăbōrēs:
fūlsĕrĭt hīc nĭvĕīs ‖ Dēlĭŭs ālĭtĭbūs.
Vōs mŏdŏ prōpŏsĭtō dūlcēs făvĕātĭs ămīcī,
nēvĕ nĕgēt quīsquām ‖ mē dŭcĕ sē cŏmĭtēm:
aūt sī quīs vīnī cērtāmēn mītĕ rĕcūsāt,
fāllăt ĕūm tēctō ‖ cāră pŭēllă dŏlō.
Īllĕ făcīt mītēs ănĭmōs dĕŭs, īllĕ fĕrōcēm
cōntŭdĭt ēt dŏmĭnaē ‖ mīsĭt ĭn ārbĭtrĭūm;
Ārmĕnĭās tīgrēs ēt fūlvās īllĕ lĕaēnās
vīcĭt ĕt īndŏmĭtīs ‖ mōllĭă cōrdă dĕdīt.
Haēc Ămŏr ēt māiōră vălēt. Sēd pōscĭtĕ Bācchī
mūnĕră: quēm vēstrūm ‖ pōcŭlă sīccă iŭvānt?
Cōnvĕnĭt ēx aēquō nēc tōrvūs Lībĕr ĭn īllīs
quī sē quīque ūnā ‖ vīnă iŏcōsă cŏlūnt:
†nōn vĕnĭt īrātūs nĭmĭūm nĭmĭūmquĕ sĕvērūs†:
quī tĭmĕt īrātī ‖ nūmĭnă māgnă, bĭbāt.
Quālēs hīs poēnās quālīs quāntūsquĕ mĭnētūr,
Cādmēaē mātrīs ‖ praēdă crŭēntă dŏcēt.
Sēd prŏcŭl ā nōbīs hīc sīt tĭmŏr, īllăquĕ, sī qua ēst,
quīd vălĕāt laēsī ‖ sēntĭăt īră dĕī.
Quīd prĕcŏr ā dēmēns? Vēntī tĕmĕrārĭă vōtă,
āĕrĭae ēt nūbēs ‖ dīrĭpĭēndă fĕrānt.
Quāmvīs nūllă mĕī sŭpĕrēst tĭbĭ cūră, Nĕaēră,
sīs fēlīx ēt sīnt ‖ cāndĭdă fātă tŭă.
Āt nōs sēcūraē rēddāmūs tēmpŏră mēnsaē:
vēnīt pōst mūltās ‖ ūnă sĕrēnă dĭēs.
Eī mĭhĭ, dīffĭcĭle ēst ĭmĭtārī gaūdĭă fālsă,
dīffĭcĭle ēst trīstī ‖ fīngĕrĕ mēntĕ iŏcūm,
nēc bĕnĕ mēndācī rīsūs cōmpōnĭtŭr ōrĕ,
nēc bĕnĕ sōllĭcĭtīs ‖ ēbrĭă vērbă sŏnānt.
Quīd quĕrŏr īnfēlīx? Tūrpēs dīscēdĭtĕ cūraē:
ōdīt Lēnaēūs ‖ trīstĭă vērbă pătēr.
Gnōsĭă, Thēsēaē quōndām pēriūrĭă līnguaē
flēvīsti īgnōtō ‖ sōlă rĕlīctă mărī:
sīc cĕcĭnīt prō tē dōctūs, Mīnōĭ, Cătūllūs
īngrātī rĕfĕrēns ‖ īmpĭă fāctă vĭrī.
Vōs ĕgŏ nūnc mŏnĕō: fēlīx, quīcūmquĕ dŏlōrĕ
āltĕrĭūs dīscēs ‖ pōssĕ căvērĕ tŭōm.
Nēc vōs aūt căpĭānt pēndēntĭă brācchĭă cōllō
aūt fāllāt blāndā ‖ sōrdĭdă līnguă prĕcĕ.
Ētsī pērquĕ sŭōs fāllāx iūrāvĭt ŏcēllōs
Iūnōnēmquĕ sŭām ‖ pērquĕ sŭām Vĕnĕrēm,
nūllă fĭdēs ĭnĕrīt: pēriūrĭă rīdĕt ămāntūm
Iūppĭtĕr ēt vēntōs ‖ īnrĭtă fērrĕ iŭbēt.
Ērgō quīd tŏtĭēns fāllācīs vērbă pŭēllaē
cōnquĕrŏr? Īte ā mē, ‖ sērĭă vērbă, prĕcōr.
Quām vēllēm tēcūm lōngās rĕquĭēscĕrĕ nōctēs
ēt tēcūm lōngōs ‖ pērvĭgĭlārĕ dĭēs,
pērfĭdă nēc mĕrĭtō nōbīs †ĭnĭmīcă mĕrēntī†
pērfĭdă, sēd, quāmvīs ‖ pērfĭdă, cāră tămēn!
Nāĭdă Bācchŭs ămāt: cēssās, ō lēntĕ mĭnīstēr?
Tēmpĕrĕt ānnōsūm ‖ Mārcĭă lŷmphă mĕrūm.
Nōn ĕgŏ, sī fūgīt nōstraē cōnvīvĭă mēnsaē
īgnōtūm cŭpĭēns ‖ vānă pŭēllă tŏrūm,
sōllĭcĭtūs rĕpĕtām tōtā sūspīrĭă nōctĕ.
Tū, pŭĕr, ī, lĭquĭdūm ‖ fōrtĭŭs āddĕ mĕrūm.
Iām dūdūm Sўrĭō mădĕfāctūs tēmpŏră nārdō
dēbŭĕrām sērtīs ‖ īmplĭcŭīssĕ cŏmās.
PANEGYRICVS MESSALLAE
Tē, Mēssāllă, cănām, quāmquām tŭă cōgnĭtă vīrtūs
tērrĕt: ŭt īnfīrmaē nĕquĕānt sūbsīstĕrĕ vīrēs,
īncĭpĭām tămĕn, āc mĕrĭtās sī cārmĭnă laūdēs
dēfĭcĭānt, hŭmĭlīs tāntīs sīm cōndĭtŏr āctīs,
nēc tŭă praētēr tē chārtīs īntēxĕrĕ quīsquām
fāctă quĕāt, dīctīs ūt nōn māiōră sŭpērsīnt,
ēst nōbīs vŏlŭīssĕ sătīs. Nēc mūnĕră pārvă
rēspŭĕrīs. Ĕtĭām Phoēbō grātīssĭmă dōnă
Crēs tŭlĭt, ēt cūnctīs Bācchō iūcūndĭŏr hōspēs
Īcărŭs, ūt pūrō tēstāntūr sīdĕră caēlō
Ērĭgŏnēquĕ Cănīsquĕ, nĕgēt nē lōngĭŏr aētās.
Quīn ĕtĭam Ālcīdēs, dĕŭs āscēnsūrŭs Ŏlŷmpūm,
laētă Mŏlōrchēīs pŏsŭīt vēstīgĭă tēctīs,
pārvăquĕ caēlēstīs plācāvīt mīcă, nĕc īllīs
sēmpĕr ĭnaūrātō taūrūs cădĭt hōstĭă cōrnū.
Hīc quŏquĕ sīt grātūs pārvūs lăbŏr, ūt tĭbĭ pōssīm
īnde ălĭōs ălĭōsquĕ mĕmōr cōmpōnĕrĕ vērsūs.
Āltēr dīcăt ŏpūs māgnī mīrābĭlĕ mūndī,
quālĭs ĭn īmmēnsō dēsēdĕrĭt āĕrĕ tēllūs,
quālĭs ĕt īn cūrvūm pōntūs cōnflūxĕrĭt ōrbēm,
ēt văgŭs, ē tērrīs quā sūrgĕrĕ nītĭtŭr, āēr,
huīc ēt cōntēxtūs pāssīm flŭăt īgnĕŭs aēthēr,
pēndēntīquĕ sŭpēr claūdāntŭr ŭt ōmnĭă caēlō:
āt quōdcūmquĕ mĕaē pŏtĕrūnt aūdērĕ cămēnaē,
seū tĭbĭ pār pŏtĕrūnt seū, quōd spēs ābnŭĭt, ūltrā
sīvĕ mĭnūs (cērtēquĕ cănēnt mĭnŭs), ōmnĕ vŏvēmūs
hōc tĭbĭ, nēc tāntō cărĕāt mĭhĭ nōmĭnĕ chārtă.
Nām quāmquam āntīquaē gēntīs sŭpĕrānt tĭbĭ laūdēs,
nōn tŭă māiōrūm cōntēnta ēst glōrĭă fāmā,
nēc quaērīs quīd quāque īndēx sŭb ĭmāgĭnĕ dīcāt,
sēd gĕnĕrīs prīscōs cōntēndīs vīncĕre hŏnōrēs,
quām tĭbĭ māiōrēs māiūs dĕcŭs īpsĕ fŭtūrīs:
āt tŭă nōn tĭtŭlūs căpĭēt sūb nōmĭnĕ fāctă,
aētērnō sĕd ĕrūnt tĭbĭ māgnă vŏlūmĭnă vērsū,
cōnvĕnĭēntquĕ tŭās cŭpĭdī cōmpōnĕrĕ laūdēs
ūndĭquĕ quīquĕ cănēnt vīnctō pĕdĕ quīquĕ sŏlūtō.
Quīs pŏtĭōr, cērtāmĕn ĕrīt: sīm vīctŏr ĭn īllīs,
ūt nōstrūm tāntīs īnscrībām nōmĕn ĭn āctīs.
Nām quīs tē māiōră gĕrīt cāstrīsvĕ fŏrōvĕ?
Nēc tămĕn hīc aūt hīc tĭbĭ laūs māiōrvĕ mĭnōrvĕ,
iūstă părī prĕmĭtūr vĕlŭtī cūm pōndĕrĕ lībră,
quālĭs, ĭnaēquātūm sī quāndo ŏnŭs ūrgĕt ŭtrīmquĕ,
īnstăbĭlīs nătăt āltērnō dēprēssĭŏr ōrbĕ,
prōnă nĕc hāc plūs pārtĕ sĕdēt nēc sūrgĭt ăb īllā.
Nām seū dīvērsī frĕmăt īncōnstāntĭă vūlgī,
nōn ălĭūs sēdārĕ quĕāt; seū iūdĭcĭs īră
sīt plācāndă, tŭīs pŏtĕrīt mītēscĕrĕ vērbīs.
Nōn Pўlŏs aūt Ĭthăcē tāntōs gĕnŭīssĕ fĕrūntūr
Nēstŏră vēl pārvaē māgnūm dĕcŭs ūrbĭs Ŭlīxēm,
vīxĕrĭt īllĕ sĕnēx quāmvīs, dūm tērnă pĕr ōrbēm
saēcŭlă fērtĭlĭbūs Tītān dēcūrrĕrĕt hōrīs,
īllĕ pĕr īgnōtās aūdāx ērrāvĕrĭt ūrbēs,
quā mărĭs ēxtrēmīs tēllūs īnclūdĭtŭr ūndīs.
Nām Cĭcŏnūmquĕ mănūs ādvērsīs rēppŭlĭt ārmīs,
nēc vălŭīt lōtōs coēptōs āvērtĕrĕ cūrsūs,
cēssĭt ĕt Aētnaēaē Nēptūnĭŭs īncŏlă rūpīs
vīctă Mărōnēō foēdātūs lūmĭnă bācchō:
vēxĭt ĕt Aēŏlĭōs plăcĭdūm pēr Nērĕă vēntōs:
īncūltōs ădĭīt Laēstrŷgŏnăs Āntĭphătēnquĕ,
nōbĭlĭs Ārtăcĭē gĕlĭdā quōs īnrĭgăt ūndā:
sōlūm nēc dōctaē vērtērūnt pōcŭlă Cīrcēs,
quāmvīs īllă fŏrēt Sōlīs gĕnŭs, āptă vĕl hērbīs
†āptăquĕ† vēl cāntū vĕtĕrēs mūtārĕ fĭgūrās:
Cīmmēriōn ĕtĭam ōbscūrās āccēssĭt ăd ārcēs,
quīs nūmquām cāndēntĕ dĭēs āppārŭĭt ōrtū,
seū sūprā tērrās Phoēbūs seū cūrrĕrĕt īnfrā:
vīdĭt ŭt īnfērnō Plūtōnīs sūbdĭtă rēgnō
māgnă dĕūm prōlēs lĕvĭbūs iūs dīcĕrĕt ūmbrīs,
praētĕrĭītquĕ cĭtā Sīrēnūm lītŏră pūppī.
Īllum īntēr gĕmĭnaē nāntēm cōnfīnĭă mōrtīs
nēc Scŷllaē saēvō cōntērrŭĭt īmpĕtŭs ōrĕ,
cūm cănĭbūs răbĭdās īntēr fĕră sērpĕrĕt ūndās,
nēc vĭŏlēntă sŭō cōnsūmpsīt mōrĕ Chărŷbdīs,
vēl sī sūblīmīs flūctū cōnsūrgĕrĕt īmō,
vēl si īntērrūptō nūdārēt gūrgĭtĕ pōntūm.
Nōn vĭŏlātă văgī sĭlĕāntūr pāscŭă Sōlīs,
nōn ămŏr ēt fēcūnda Ātlāntĭdŏs ārvă Călŷpsūs,
fīnĭs ĕt ērrōrīs mĭsĕrī Phaēācĭă tēllūs.
Ātque haēc seū nōstrās īntēr sūnt cōgnĭtă tērrās,
fābŭlă sīvĕ nŏvūm dĕdĭt hīs ērrōrĭbŭs ōrbēm,
sīt lăbŏr īllīūs, tŭă dūm fācūndĭă, māiōr.
Nām tē nōn ălĭūs bēllī tĕnĕt āptĭŭs ārtēs,
quā dĕcĕāt tūtām cāstrīs praēdūcĕrĕ fōssām,
quālĭtĕr ādvērsōs hōstī dēfīgĕrĕ cērvōs,
quēmvĕ lŏcūm dūctō mĕlĭūs sīt claūdĕrĕ vāllō,
fōntĭs ŭbī dūlcēs ērūmpāt tērră lĭquōrēs,
ūt făcĭlīsquĕ tŭīs ădĭtūs sĭt ĕt ārdŭŭs hōstī,
laūdĭs ŭt ādsĭdŭō vĭgĕāt cērtāmĭnĕ mīlēs
quīs tārdāmvĕ sŭdēm mĕlĭūs cĕlĕrēmvĕ săgīttām
iēcĕrĭt aūt lēntō pērfrēgĕrĭt ōbvĭă pīlō,
aūt quĭs ĕquūm cĕlĕrēmque ārtō cōmpēscĕrĕ frēnō
pōssĭt ĕt ēffūsās tārdō pērmīttĕre hăbēnās
īnquĕ vĭcēm mŏdŏ dērēctō cōntēndĕrĕ pāssū,
seū lĭbĕāt, cūrvō brĕvĭūs cōnvērtĕrĕ gŷrō,
quīs pārmā, seū dēxtră vĕlīt seū laēvă, tŭērī,
sīve hāc sīve īllāc vĕnĭāt grăvĭs īmpĕtŭs hāstaē,
āptĭŏr, aūt sīgnātă cĭtā lŏcă tāngĕrĕ fūndā.
Iām sĭmŭl aūdācīs vĕnĭānt cērtāmĭnă Mārtīs
ādvērsīsquĕ părēnt ăcĭēs cōncūrrĕrĕ sīgnīs,
tūm tĭbĭ nōn dēsīt făcĭēm cōmpōnĕrĕ pūgnaē,
seū sĭt ŏpūs quādrātum ăcĭēs cōnsīstăt ĭn āgmēn,
rēctŭs ŭt aēquātīs dēcūrrāt frōntĭbŭs ōrdŏ,
seū lĭbĕāt dŭplĭcēm sēiūnctīm cērnĕrĕ mārtēm,
dēxtĕr ŭtī laēvūm tĕnĕāt dēxtrūmquĕ sĭnīstēr
mīlēs sītquĕ dŭplēx gĕmĭnī vīctōrĭă cāsūs.
Āt nōn pēr dŭbĭās ērrānt mĕă cārmĭnă laūdēs:
nām bēllīs ēxpērtă cănō. Tēstīs mĭhĭ vīctaē
fōrtĭs Ĭāpўdĭaē mīlēs, tēstīs quŏquĕ fāllāx
Pānnŏnĭūs, gĕlĭdās pāssīm dīsiēctŭs ĭn Ālpēs,
tēstĭs Ărūpīnīs ēt paūpēr nātŭs ĭn ārvīs,
quēm sī quīs vĭdĕāt vĕtŭs ūt nōn frēgĕrĭt aētās,
tērnă mĭnūs Pўlĭaē mīrētūr saēcŭlă fāmaē.
Nāmquĕ sĕnēx lōngaē pĕrăgīt dūm tēmpŏră vītaē,
cēntūm fēcūndōs Tītān rĕnŏvāvĕrĭt ānnōs,
īpsĕ tămēn vēlōx cĕlĕrēm sŭpĕr ēdĕrĕ cōrpūs
aūdĕt ĕquūm vălĭdīsquĕ sĕdēt mŏdĕrātŏr hăbēnīs.
Tē dŭcĕ nōn ălĭās cōnvērsūs tērgă Dŏmātōr
lībĕră Rōmānaē sūbiēcīt cōllă cătēnaē.
Nēc tămĕn hīs cōntēntŭs ĕrīs: māiōră pĕrāctīs
īnstānt, cōmpērtum ēst vērācĭbŭs ūt mĭhĭ sīgnīs,
quīs Ămўthāŏnĭūs nĕquĕāt cērtārĕ Mĕlāmpūs.
Nām mŏdŏ fūlgēntēm Tўrĭō sūbtēmĭnĕ vēstēm
īndŭĕrās ŏrĭēntĕ dĭē dŭcĕ fērtĭlĭs ānnī,
splēndĭdĭōr lĭquĭdīs cūm Sōl căpŭt ēxtŭlĭt ūndīs
ēt fĕră dīscōrdēs tĕnŭērūnt flāmĭnă vēntī,
cūrvă nĕc ādsuētōs ēgērūnt flūmĭnă cūrsūs,
quīn răpĭdūm plăcĭdīs ĕtĭām mărĕ cōnstĭtĭt ūndīs,
ūllă nĕc āĕrīās vŏlŭcrīs pērlābĭtŭr aūrās
nēc quădrŭpēs dēnsās dēpāscĭtŭr āspĕră sīlvās,
quīn lārgītă tŭīs sīt mūltă sĭlēntĭă vōtīs.
Iūppĭtĕr īpsĕ lĕvī vēctūs pĕr ĭnānĭă cūrrū
ādfŭĭt ēt caēlō vīcīnūm līquĭt Ŏlŷmpūm
īntēntāquĕ tŭīs prĕcĭbūs sē praēbŭĭt aūrĕ
cūnctăquĕ vērācī căpĭte ādnŭĭt: āddĭtŭs ārīs
laētĭŏr ēlūxīt strūctōs sŭpĕr īgnĭs ăcērvōs.
Quīn hōrtāntĕ dĕō māgnīs īnsīstĕrĕ rēbūs
īncĭpĕ: nōn īdēm tĭbĭ sīnt ălĭīsquĕ trĭūmphī.
Nōn tē vīcīnō rĕmŏrābĭtŭr ōbvĭă mārtĕ
Gāllĭă nēc lātīs aūdāx Hīspānĭă tērrīs
nēc fĕră Thēraēō tēllūs ōbsēssă cŏlōnō,
nēc quā vēl Nīlūs vēl rēgĭă lŷmphă Chŏāspēs
prōflŭĭt aūt răpĭdūs, Cŷrī dēmēntĭă, Gŷndēs,
ārĕt Ărāccaēīs aūt ūndă †cărīstĭㆠcāmpīs.
Nēc quā rēgnă văgō Thămўrīs fīnīvĭt Ărāxĕ,
īmpĭă nēc saēvīs cĕlĕbrāns cōnvīvĭă mēnsīs
ūltĭmă vīcīnūs Phoēbō tĕnĕt ārvă Pădaēūs,
quāque Hēbrūs Tănăīsquĕ Gĕtās rĭgăt ātquĕ Măgŷnōs.
Quīd mŏrŏr? Ōcĕănūs pōntō quā cōntĭnĕt ōrbēm,
nūllă tĭbi ādvērsīs rĕgĭō sēse ōffĕrĕt ārmīs.
Tē mănĕt īnvīctūs Rōmānō mārtĕ Brĭtānnūs
tēque īntēriēctō mūndī pārs āltĕră sōlĕ.
Nām cīrcūmfūsō cōnsīstĭt ĭn āĕrĕ tēllūs
ēt quīnque īn pārtēs tōtō dīspōnĭtŭr ōrbĕ.
Ātquĕ dŭaē gĕlĭdō vāstāntūr frīgŏrĕ sēmpēr:
īllīc ēt dēnsā tēllūs ābscōndĭtŭr ūmbrā,
ēt nūlla īncēptō pērlābĭtŭr ūndă lĭquōrĕ,
sēd dūrātă rĭgēt dēnsam īn glăcĭēmquĕ nĭvēmquĕ,
quīppe ŭbĭ nōn ūmquām Tītān sŭpĕr ēgĕrĭt ōrtūs.
Āt mĕdĭa ēst Phoēbī sēmpēr sūbiēctă călōrī,
seū prŏpĭōr tērrīs aēstīvūm fērtŭr ĭn ōrbēm
seū cĕlĕr hībērnās prŏpĕrāt dēcūrrĕrĕ lūcēs:
nōn ĭgĭtūr prēssō tēllūs ēxsūrgĭt ărātrō,
nēc frūgēm sĕgĕtēs praēbēnt nĕquĕ pābŭlă tērraē:
nōn īllīc cŏlĭt ārvă dĕūs, Bācchūsvĕ Cĕrēsvĕ,
ūllă nĕc ēxūstās hăbĭtānt ănĭmālĭă pārtēs.
Fērtĭlĭs hānc īntēr pŏsĭta ēst īntērquĕ rĭgēntēs
nōstrăque ĕt huīc ādvērsă sŏlō pārs āltĕră nōstrō,
quās sĭmĭlīs ūtrīmquĕ tĕnēns vīcīnĭă caēlī
tēmpĕrăt, āltĕr ĕt āltĕrĭūs vīrēs nĕcăt āēr:
hīnc plăcĭdūs nōbīs pēr tēmpŏră vērtĭtŭr ānnūs:
hīnc ēt cōllă iŭgō dĭdĭcīt sūbmīttĕrĕ taūrūs
ēt lēnta ēxcēlsōs vītīs cōnscēndĕrĕ rāmōs,
tōndētūrquĕ sĕgēs mātūrōs ānnŭă pārtūs,
ēt fērrō tēllūs, pōntūs cōnfūndĭtŭr aērĕ,
quīn ĕtĭām strūctīs ēxsūrgūnt ōppĭdă mūrīs.
Ērgo ŭbĭ praēclārōs pōscēnt tŭă fāctă trĭūmphōs,
sōlŭs ŭtrōque īdēm dīcērīs māgnŭs ĭn ōrbĕ.
Nōn ĕgŏ sūm sătĭs ād tāntaē praēcōnĭă laūdīs,
īpsĕ mĭhī nōn sī praēscrībāt cārmĭnă Phoēbūs.
Ēst tĭbĭ, quī pōssīt māgnīs se āccīngĕrĕ rēbūs,
Vālgĭŭs: aētērnō prŏpĭōr nōn āltĕr Hŏmērō.
Lānguĭdă nōn nōstēr pĕrăgīt lăbŏr ōtĭă, quāmvīs
Fōrtūna, ūt mōs ēst īllī, me ādvērsă fătīgēt.
Nām mĭhĭ, cūm māgnīs ŏpĭbūs dŏmŭs āltă nĭtērēt,
cuī fŭĕrānt flāvī dītāntēs ōrdĭnĕ sūlcī
hōrrĕă fēcūndās ād dēfĭcĭēntĭă mēssīs,
cuīquĕ pĕcūs dēnsō pāscēbānt āgmĭnĕ cōllēs,
ēt dŏmĭnō sătĭs ēt nĭmĭūm fūrīquĕ lŭpōquĕ,
nūnc dēsīdĕrĭūm sŭpĕrēst: nām cūră nŏvātūr,
cūm mĕmŏr ānte āctōs sēmpēr dŏlŏr ādmŏnĕt ānnōs.
Sēd lĭcĕt āspĕrĭōră cădānt spŏlĭērquĕ rĕlīctīs,
nōn tē dēfĭcĭēnt nōstraē mĕmŏrārĕ cămēnaē.
Nēc sōlūm tĭbĭ Pīĕrĭī trĭbŭēntŭr hŏnōrēs:
prō tē vēl răpĭdās aūsīm mărĭs īrĕ pĕr ūndās,
ādvērsīs hībērnă lĭcēt tŭmĕānt frĕtă vēntīs,
prō tē vēl dēnsīs sōlūs sūbsīstĕrĕ tūrmīs
vēl pārvum Aētnaēaē cōrpūs cōmmīttĕrĕ flāmmaē.
Sūm quōdcūmquĕ, tŭum ēst. Nōstrī sī pārvŭlă cūră
sīt tĭbĭ, quāntă lĭbēt, sī sīt mŏdŏ, nōn mĭhĭ rēgnă
Lŷdĭă, nōn māgnī pŏtĭōr sīt fāmă Gўlīppī,
pōssĕ Mĕlētēās nēc māllēm vīncĕrĕ chārtās.
Quōd tĭbĭ sī vērsūs nōstēr, tōtūsvĕ mĭnūsvĕ,
vēl bĕnĕ sīt nōtūs, sūmmō vĕl ĭnērrĕt ĭn ōrĕ,
nūllă mĭhī stătŭēnt fīnēm tē fātă cănēndī.
Quīn ĕtĭām mĕă tūnc tŭmŭlūs cūm tēxĕrĭt ōssă,
seū mātūră dĭēs cĕlĕrēm prŏpĕrāt mĭhĭ mōrtēm,
lōngă mănēt seū vītă, tămēn, mūtātă fĭgūrā
seū mē fīngĕt ĕquūm rĭgĭdōs pērcūrrĕrĕ cāmpōs
dōctūm seū tārdī pĕcŏrīs sīm glōrĭă taūrūs
sīve ĕgŏ pēr lĭquĭdūm vŏlŭcrīs vĕhăr āĕră pēnnīs,
quāndōcūmque hŏmĭnēm mē lōngă rĕcēpĕrĭt aētās,
īncēptīs dē tē sūbtēxām cārmĭnă chārtīs.
DE SULPICIA INCERTI AUCTORIS ELEGIAE
I
Sūlpĭcĭa ēst tĭbĭ cūltă tŭīs, Mārs māgnĕ, kălēndīs:
spēctātum ē caēlō, ‖ sī săpĭs, īpsĕ vĕnī.
Hōc Vĕnŭs īgnōscēt: āt tū, vĭŏlēntĕ, căvētō
nē tĭbĭ mīrāntī ‖ tūrpĭtĕr ārmă cădānt.
Īllĭŭs ēx ŏcŭlīs, cūm vūlt ēxūrĕrĕ dīvōs,
āccēndīt gĕmĭnās ‖ lāmpădăs ācĕr Ămōr.
Īllām, quīdquĭd ăgīt, quōquō vēstīgĭă mōvīt,
cōmpōnīt fūrtīm ‖ sūbsĕquĭtūrquĕ Dĕcōr.
Seū sōlvīt crīnēs, fūsīs dĕcĕt ēssĕ căpīllīs:
seū cōmpsīt, cōmptīs ‖ ēst vĕnĕrāndă cŏmīs.
Ūrīt, seū Tўrĭā vŏlŭīt prōcēdĕrĕ pāllā:
ūrīt, seū nĭvĕā ‖ cāndĭdă vēstĕ vĕnīt.
Tālĭs ĭn aētērnō fēlīx Vērtūmnŭs Ŏlŷmpō
mīlle hăbĕt ōrnātūs, ‖ mīllĕ dĕcēntĕr hăbēt.
Sōlă pŭēllārūm dīgna ēst cuī mōllĭă cārīs
vēllĕră dēt sūcīs ‖ bīs mădĕfāctă Tўrōs,
pōssĭdĕātquĕ, mĕtīt quīdquīd bĕne ŏlēntĭbŭs ārvīs
cūltŏr ŏdōrātaē ‖ dīvĕs Ărābs sĕgĕtīs,
ēt quāscūmquĕ nĭgēr Rūbrō dē lītŏrĕ gēmmās
prōxĭmŭs Ēōīs ‖ cōllĭgĭt Īndŭs ăquīs.
Hānc vōs, Pīĕrĭdēs, fēstīs cāntātĕ kălēndīs,
ēt tēstūdĭnĕā ‖ Phoēbĕ sŭpērbĕ lўrā.
Hōc sōllēmnĕ săcrūm mūltōs haēc sūmĕt ĭn ānnōs:
dīgnĭŏr ēst vēstrō ‖ nūllă pŭēllă chŏrō.
II
Pārcĕ mĕō iŭvĕnī, seū quīs bŏnă pāscŭă cāmpī
seū cŏlĭs ūmbrōsī ‖ dēvĭă mōntĭs ăpēr,
nēc tĭbĭ sīt dūrōs ăcŭīsse īn proēlĭă dēntēs;
īncŏlŭmēm cūstōs ‖ hūnc mĭhĭ sērvĕt Ămōr.
Sēd prŏcŭl ābdūcīt vēnāndī Dēlĭă cūrā:
ō pĕrĕānt sīlvaē ‖ dēfĭcĭāntquĕ cănēs!
Quīs fŭrŏr ēst, quaē mēns dēnsōs īndāgĭnĕ cōllēs
claūdēntēm tĕnĕrās ‖ laēdĕrĕ vēllĕ mănūs?
Quīdvĕ iŭvāt fūrtīm lătĕbrās īntrārĕ fĕrārūm
cāndĭdăque hāmātīs ‖ crūră nŏtārĕ rŭbīs?
Sēd tămĕn, ūt tēcūm lĭcĕāt, Cērīnthĕ, văgārī,
īpsa ĕgŏ pēr mōntēs ‖ rētĭă tōrtă fĕrām,
īpsa ĕgŏ vēlōcīs quaērām vēstīgĭă cērvī
ēt dēmām cĕlĕrī ‖ fērrĕă vīnclă cănī.
Tūnc mĭhĭ, tūnc plăcĕānt sīlvaē, sī, lūx mĕă, tēcūm
ārgŭăr ānte īpsās ‖ cōncŭbŭīssĕ plăgās:
tūnc vĕnĭāt lĭcĕt ād cāssēs, īnlaēsŭs ăbībīt,
nē Vĕnĕrīs cŭpĭdaē ‖ gaūdĭă tūrbĕt, ăpēr.
Nūnc sĭnĕ mē sīt nūllă vĕnūs, sēd lēgĕ Dĭānaē,
cāstĕ pŭēr, cāstā ‖ rētĭă tāngĕ mănū:
ēt quaēcūmquĕ mĕō fūrtīm sūbrēpĭt ămōrī,
īncĭdăt īn saēvās ‖ dīrĭpĭēndă fĕrās.
Āt tū vēnāndī stŭdĭūm cōncēdĕ părēntī,
ēt cĕlĕr īn nōstrōs ‖ īpsĕ rĕcūrrĕ sĭnūs.
III
Hūc ădĕs ēt tĕnĕraē mōrbōs ēxpēllĕ pŭēllaē,
hūnc ădĕs, īntōnsā ‖ Phoēbĕ sŭpērbĕ cŏmā.
Crēdĕ mĭhī, prŏpĕrē: nēc tē iām, Phoēbĕ, pĭgēbīt
fōrmōsaē mĕdĭcās ‖ āpplĭcŭīssĕ mănūs.
Ēffĭcĕ nē măcĭēs pāllēntēs ōccŭpĕt ārtūs,
neū nŏtĕt īnfōrmīs ‖ cāndĭdă mēmbră cŏlōr,
ēt quōdcūmquĕ măli ēst ēt quīdquīd trīstĕ tĭmēmūs,
īn pĕlăgūs răpĭdīs ‖ ēvĕhăt āmnĭs ăquīs.
Sānctĕ, vĕnī, tēcūmquĕ fĕrās, quīcūmquĕ săpōrēs,
quīcūmque ēt cāntūs ‖ cōrpŏră fēssă lĕvānt:
neū iŭvĕnēm tōrquē, mĕtŭīt quī fātă pŭēllaē
vōtăquĕ prō dŏmĭnā ‖ vīx nŭmĕrāndă făcīt.
Īntērdūm vŏvĕt, īntērdūm, quōd lānguĕăt īllă,
dīcĭt ĭn aētērnōs ‖ āspĕră vērbă dĕōs.
Pōnĕ mĕtūm, Cērīnthĕ; dĕūs nōn laēdĭt ămāntēs.
Tū mŏdŏ sēmpĕr ămā: ‖ sālvă pŭēllă tĭbi ēst.
Nīl ŏpŭs ēst flētū: lăcrĭmīs ĕrĭt āptĭŭs ūtī,
sī quāndō fŭĕrīt ‖ trīstĭŏr īllă tĭbĭ.
Āt nūnc tōtă tŭa ēst, tē sōlūm cāndĭdă sēcūm
cōgĭtăt, ēt frūstrā ‖ crēdŭlă tūrbă sĕdēt.
Phoēbĕ, făvē: laūs māgnă tĭbī trĭbŭētŭr ĭn ūnō
cōrpŏrĕ sērvātō ‖ rēstĭtŭīssĕ dŭōs.
Iām cĕlĕbēr, iām laētŭs ĕrīs, cūm dēbĭtă rēddēt
cērtātīm sānctīs ‖ laētŭs ŭtērquĕ fŏcīs.
Tūnc tē fēlīcēm dīcēt pĭă tūrbă dĕōrūm,
ōptābūnt ārtēs ‖ ēt sĭbĭ quīsquĕ tŭās.
IV
Quī mĭhĭ tē, Cērīnthĕ, dĭēs dĕdĭt, hīc mĭhĭ sānctūs
ātque īntēr fēstōs ‖ sēmpĕr hăbēndŭs ĕrīt.
Tē nāscēntĕ nŏvūm Pārcaē cĕcĭnērĕ pŭēllīs
sērvĭtĭum ēt dĕdĕrūnt ‖ rēgnă sŭpērbă tĭbī.
Ūrŏr ĕgo ānte ălĭās: iŭvăt hōc, Cērīnthĕ, quŏd ūrōr,
sī tĭbĭ dē nōbīs ‖ mūtŭŭs īgnĭs ădēst.
Mūtŭŭs ādsĭt ămōr, pēr tē dūlcīssĭmă fūrtă
pērquĕ tŭōs ŏcŭlōs ‖ pēr Gĕnĭūmquĕ rŏgō.
Māgnĕ Gĕnī, căpĕ tūră lĭbēns vōtīsquĕ făvētŏ,
sī mŏdŏ, cūm dē mē ‖ cōgĭtăt, īllĕ călēt.
Quōd sī fōrte ălĭōs iām nūnc sūspīrăt ămōrēs,
tūm prĕcŏr īnfīdōs, ‖ sānctĕ, rĕlīnquĕ fŏcōs.
Nēc tū sīs īniūstă, Vĕnūs: vēl sērvĭăt aēquē
vīnctŭs ŭtērquĕ tĭbī ‖ vēl mĕă vīnclă lĕvā.
Sēd pŏtĭūs vălĭdā tĕnĕāmŭr ŭtērquĕ cătēnā,
nūllă quĕāt pōsthāc ‖ quām sŏlŭīssĕ dĭēs.
Ōptăt ĭdēm iŭvĕnīs quōd nōs, sēd tēctĭŭs ōptāt:
nām pŭdĕt haēc īllūm ‖ dīcĕrĕ vērbă pălām.
Āt tū, Nātālīs, quŏnĭām dĕŭs ōmnĭă sēntīs,
ādnŭĕ: quīd rēfērt, ‖ clāmnĕ pălāmnĕ rŏgēt?
V
Nātālīs Iūnō, sānctōs căpĕ tūrĭs ăcērvōs,
quōs tĭbĭ dāt tĕnĕrā ‖ dōctă pŭēllă mănū.
Tōtă tĭbi ēst hŏdĭē, tĭbĭ sē laētīssĭmă cōmpsīt,
stārĕt ŭt āntĕ tŭōs ‖ cōnspĭcĭēndă fŏcōs.
Īllă quĭdem ōrnāndī caūsās tĭbĭ, dīvă, rĕlēgāt:
ēst tămĕn, ōccūltē ‖ cuī plăcŭīssĕ vĕlīt.
Āt tū, sānctă, făvē, neū quīs dīvēllăt ămāntēs,
sēd iŭvĕnī quaēsō ‖ mūtŭă vīnclă părā.
Sīc bĕnĕ cōmpōnēs: ūllaē nōn īllĕ pŭēllaē
sērvīre aūt cuīquām ‖ dīgnĭŏr īllă vĭrō.
Nēc pōssīt cŭpĭdōs vĭgĭlāns dēprēndĕrĕ cūstōs
fāllēndīquĕ vĭās ‖ mīllĕ mĭnīstrĕt Ămōr.
Ādnŭĕ pūrpŭrĕāquĕ vĕnī pērlūcĭdă pāllā:
tēr tĭbĭ fīt lībō, ‖ tēr, dĕă cāstă, mĕrō,
praēcĭpĭt ēt nātaē mātēr stŭdĭōsă quŏd ōptēt:
īlla ălĭūd tăcĭtā ‖ iām sŭă mēntĕ rŏgāt.
Ūrĭtŭr ūt cĕlĕrēs ūrūnt āltārĭă flāmmaē,
nēc, lĭcĕāt quāmvīs, ‖ sānă fŭīssĕ vĕlīt.
†Sīs iŭvĕnī grātā, vĕnĭēt cūm prōxĭmŭs ānnūs†,
hīc īdēm vōtīs ‖ iām vĕtŭs ādsĭt ămōr.
SVLPICIAE ELEGIDIA
I
Tāndēm vēnĭt ămōr, quālēm tēxīssĕ pŭdōrī
quām nūdāsse ălĭcuī ‖ sīt mĭhĭ fāmă măgīs.
Ēxōrātă mĕīs īllūm Cўthĕrēă Cămēnīs
āttŭlĭt īn nōstrūm ‖ dēpŏsŭītquĕ sĭnūm.
Ēxsōlvīt prōmīssă Vĕnūs: mĕă gaūdĭă nārrēt,
dīcētūr sī quīs ‖ nōn hăbŭīssĕ sŭă.
Nōn ĕgŏ sīgnātīs quīcquām māndārĕ tăbēllīs,
mē lĕgăt ūt nēmō ‖ quām mĕŭs āntĕ, vĕlīm,
sēd pēccāssĕ iŭvāt, vūltūs cōmpōnĕrĕ fāmaē
taēdēt: cūm dīgnō ‖ dīgnă fŭīssĕ fĕrār.
II
Īnvīsūs nātālĭs ădēst, quī rūrĕ mŏlēstō
ēt sĭnĕ Cērīnthō ‖ trīstĭs ăgēndŭs ĕrīt.
Dūlcĭŭs ūrbĕ quĭd ēst? Ān vīllă sĭt āptă pŭēllaē
ātque Ārrētīnō ‖ frīgĭdŭs āmnĭs ăgrō?
Iām, nĭmĭūm Mēssāllă mĕī stŭdĭōsĕ, quĭēscās;
nōn tēmpēstīvaē ‖ saēpĕ, prŏpīnquĕ, vĭaē.
Hīc ănĭmūm sēnsūsquĕ mĕōs ābdūctă rĕlīnquō,
ārbĭtrĭō quām vīs ‖ nōn sĭnĭt ēssĕ mĕō.
III
Scīs ĭtĕr ēx ănĭmō sūblātūm trīstĕ pŭēllaē?
Nātālī Rōmaē ‖ iām lĭcĕt ēssĕ tŭō.
Ōmnĭbŭs īllĕ dĭēs nōbīs nātālĭs ăgātūr,
quī nĕc ŏpīnāntī ‖ nūnc tĭbĭ fōrtĕ vĕnīt.
IV
Grātum ēst, sēcūrūs mūltūm quōd iām tĭbĭ dē mē
pērmīttīs, sŭbĭtō ‖ nē măle ĭnēptă cădām.
Sīt tĭbĭ cūră tŏgaē pŏtĭōr prēssūmquĕ quăsīllō
scōrtūm quām Sērvī ‖ fīlĭă Sūlpĭcĭă:
sōllĭcĭtī sūnt prō nōbīs, quĭbŭs īllă dŏlōri ēst
nē cēdam īgnōtō ‖ māxĭmă caūsă tŏrō.
V
Ēstnĕ tĭbī, Cērīnthĕ, tŭaē pĭă cūră pŭēllaē,
quōd mĕă nūnc vēxāt ‖ cōrpŏră fēssă călōr?
Ā | ĕgŏ nōn ălĭtēr trīstēs ēvīncĕrĕ mōrbōs
ōptārīm, quām tē ‖ sī quŏquĕ vēllĕ pŭtēm.
Āt mĭhĭ quīd prōsīt mōrbōs ēvīncĕrĕ, sī tū
nōstră pŏtēs lēntō ‖ pēctŏrĕ fērrĕ mălă?
VI
Nē tĭbĭ sīm, mĕă lūx, aēquē iām fērvĭdă cūră
āc vĭdĕōr paūcōs ‖ āntĕ fŭīssĕ dĭēs,
sī quīcquām tōtā cōmmīsī stūltă iŭvēntā
cūiūs mē fătĕār ‖ paēnĭtŭīssĕ măgīs,
hēstērnā quām tē sōlūm quōd nōctĕ rĕlīquī,
ārdōrēm cŭpĭēns ‖ dīssĭmŭlārĕ mĕūm.
INCERTI AUCTORIS ELEGIA
Nūllă tŭūm nōbīs sūbdūcēt fēmĭnă lēctūm:
hōc prīmūm iūncta ēst ‖ foēdĕrĕ nōstră vĕnūs.
Tū mĭhĭ sōlă plăcēs, nēc iām tē praētĕr ĭn ūrbĕ
fōrmōsa ēst ŏcŭlīs ‖ ūllă pŭēllă mĕīs.
Ātque ŭtĭnām pōssēs ūnī mĭhĭ bēllă vĭdērī!
Dīsplĭcĕās ălĭīs: ‖ sīc ĕgŏ tūtŭs ĕrō.
Nīl ŏpŭs īnvĭdĭa ēst, prŏcŭl ābsīt glōrĭă vūlgī:
quī săpĭt, īn tăcĭtō ‖ gaūdĕăt īllĕ sĭnū.
Sīc ĕgŏ sēcrētīs pōssūm bĕnĕ vīvĕrĕ sīlvīs,
quā nūlla hūmānō ‖ sīt vĭă trītă pĕdĕ.
Tū mĭhĭ cūrārūm rĕquĭēs, tū nōctĕ vĕl ātrā
lūmĕn, ĕt īn sōlīs ‖ tū mĭhĭ tūrbă lŏcīs.
Nūnc lĭcĕt ē caēlō mīttātŭr ămīcă Tĭbūllō,
mīttētūr frūstrā ‖ dēfĭcĭētquĕ vĕnūs.
Hōc tĭbĭ sānctă tŭaē Iūnōnīs nūmĭnă iūrō,
quaē sōla ānte ălĭōs ‖ ēst mĭhĭ māgnă dĕōs.
Quīd făcĭō dēmēns? Heū | heū mĕă pīgnŏră cēdō.
Iūrāvī stūltē: ‖ prōdĕrăt īstĕ tĭmōr.
Nūnc tū fōrtĭs ĕrīs, nūnc tū me aūdācĭŭs ūrēs:
hōc pĕpĕrīt mĭsĕrō ‖ gārrŭlă līnguă mălūm.
Iām făcĭām quōdcūmquĕ vŏlēs, tŭŭs ūsquĕ mănēbō,
nēc fŭgĭām nōtaē ‖ sērvĭtĭūm dŏmĭnaē,
sēd Vĕnĕrīs sānctaē cōnsīdām vīnctŭs ăd ārās:
haēc nŏtăt īniūstōs ‖ sūpplĭcĭbūsquĕ făvēt.
INCERTI AUCTORIS EPIGRAMMA
Rūmŏr ăīt crēbrō nōstrām pēccārĕ pŭēllām:
nūnc ĕgŏ mē sūrdīs ‖ aūrĭbŭs ēssĕ vĕlīm.
Crīmĭnă nōn haēc sūnt nōstrō sĭnĕ fāctă dŏlōrĕ:
quīd mĭsĕrūm tōrquēs, ‖ rūmŏr ăcērbĕ? Tăcē.
FRAGMENTVM A CHARISIO TIBVLLO ATTRIBVTVM
Hoc femur, huius femoris, sed frequenter huius feminis huic femini dictum est et pluraliter tam femina quam femora, ideoque et Tibullus hoc ipsum erudite custodit cum dicit
īmplĭcŭītquĕ fĕmūr fĕmĭnī
id. p. 130 femini Tibullus
īmplĭcŭītquĕ fĕmūr fĕmĭnī
non femori quasi sit hoc femur huius femoris.
FRAGMENTVM
Tē quŏquĕ Vērgĭlĭō cŏmĭtēm nōn aēquă, Tĭbūllĕ,
Mōrs iŭvĕnēm cāmpōs ‖ mīsĭt ăd Ēlўsĭōs,
nē fŏrĕt aūt ĕlĕgīs mōllēs quī flērĕt ămōrēs
aūt cănĕrēt fōrtī ‖ rēgĭă bēllă pĕdĕ.
ANONYMI VITA TIBVLLI
Albius Tibullus, eques R.(egalis), insignis forma cultuque corporis obseruabilis, ante alios Coruinum Messalam Or.(iginem) dilexit cuius et contubernalis Aquitanico bello militaribus donis donatus est. Hic multorum iudico principem inter elegiographos optinet locum. Epistolae quoque eius amatoriae quamquam breues omnino utiles sunt. Obiit adolescens ut indicat epigramma supra scriptum.