Frātērnās ăcĭēs āltērnăquĕ rēgnă prŏfānīs
dēcērtāta ŏdĭīs sōntīsque ēvōlvĕrĕ Thēbās,
Pīĕrĭūs mēntī călŏr īncĭdĭt. Ūndĕ iŭbētīs
īrĕ, dĕaē? Gēntīsnĕ cănām prīmōrdĭă dīraē,
Sīdŏnĭōs rāptūs ĕt ĭnēxōrābĭlĕ pāctūm5
lēgĭs Ăgēnŏrĕaē scrūtāntēmque aēquŏră Cādmūm?
lōngă rĕtrō sĕrĭēs, trĕpĭdūm sī Mārtĭs ŏpērtī
āgrĭcŏlam īnfāndīs cōndēntēm proēlĭă sūlcīs
ēxpĕdĭām pĕnĭtūsquĕ sĕquār, quō cārmĭnĕ mūrīs
iūssĕrĭt Āmphīōn Tўrĭōs āccēdĕrĕ mōntēs,10
ūndĕ grăvēs īraē cōgnāta īn moēnĭă Bācchō,
quōd saēvaē Iūnōnĭs ŏpūs, cuī sūmpsĕrĭt ārcūs
īnfēlīx Ăthămās, cūr nōn ēxpāvĕrĭt īngēns
Īŏnĭūm sŏcĭō cāsūră Pălaēmŏnĕ mātēr.
Ātque ădĕō iām nūnc gĕmĭtūs ēt prōspĕră Cādmī15
praētĕrĭīssĕ sĭnām: līmēs mĭhĭ cārmĭnĭs ēstŏ
Oēdĭpŏdaē cōnfūsă dŏmūs, quāndo Ītălă nōndūm
sīgnă nĕc Ārctōōs aūsīm spērārĕ trĭūmphōs
bīsquĕ iŭgō Rhēnūm, bĭs ădāctūm lēgĭbŭs Hīstrūm
ēt cōniūrātō dēiēctōs vērtĭcĕ Dācōs20
aūt dēfēnsă prĭūs vīx pūbēscēntĭbŭs ānnīs
bēllă Iŏvīs tēque, ō Lătĭaē dĕcŭs āddĭtĕ fāmaē,
quēm nŏvă mātūrē sŭbĕūntem ēxōrsă părēntīs
aētērnūm sĭbĭ Rōmă cŭpīt - lĭcĕt ārtĭŏr ōmnīs
līmĕs ăgāt stēllās ēt tē plăgă lūcĭdă caēlī,25
Plēĭădūm Bŏrĕaēque ĕt hĭūlcī fūlmĭnĭs ēxpērs,
sōllĭcĭtēt, lĭcĕt īgnĭpĕdūm frēnātŏr ĕquōrūm
īpsĕ tŭīs āltē rădĭāntēm crīnĭbŭs ārcūm
īmprĭmăt aūt māgnī cēdāt tĭbĭ Iūppĭtĕr aēquā
pārtĕ pŏlī -, mănĕās hŏmĭnūm cōntēntŭs hăbēnīs,30
ūndārūm tērraēquĕ pŏtēns, ēt sīdĕră dōnēs.
Tēmpŭs ĕrīt, cūm Pīĕrĭō tŭă fōrtĭŏr oēstrō
fāctă cănām: nūnc tēndŏ chĕlŷn sătĭs ārmă rĕfērrĕ
Āŏnĭa ēt gĕmĭnīs scēptrum ēxĭtĭālĕ tўrānnīs
nēc fŭrĭīs pōst fātă mŏdūm flāmmāsquĕ rĕbēllīs35
sēdītiōnĕ rŏgī tŭmŭlīsquĕ cărēntĭă rēgūm
fūnĕra ĕt ēgēstās āltērnīs mōrtĭbŭs ūrbēs,
caērŭlă cūm rŭbŭīt Lērnaēō sānguĭnĕ Dīrcē
ēt Thĕtĭs ārēntīs ādsuētūm strīngĕrĕ rīpās
hōrrŭĭt īngēntī vĕnĭēntem Īsmēnŏn ăcērvō.40
Quēm prĭŭs hērōūm, Clīō, dăbĭs? Īmmŏdĭcum īraē
Tŷdĕă? Laūrĭgĕrī sŭbĭtōs ān vātĭs hĭātūs?
Ūrgĕt ĕt hōstīlēm prōpēllēns caēdĭbŭs āmnēm
tūrbĭdŭs Hīppŏmĕdōn, plōrāndăquĕ bēllă prŏtērvī
Ārcădŏs ātque ălĭō Căpăneūs hōrrōrĕ cănēndūs.45
Īmpĭă iām mĕrĭtā scrūtātūs lūmĭnă dēxtrā
mērsĕrăt aētērnā dāmnātūm nōctĕ pŭdōrēm
Oēdĭpŏdēs lōngāque ănĭmām sūb mōrtĕ tĕnēbāt.
Īllum īndūlgēntēm tĕnĕbrīs īmaēquĕ rĕcēssū
sēdĭs ĭnāspēctōs caēlō rădĭīsquĕ pĕnātēs50
sērvāntēm tămĕn ādsĭdŭīs cīrcūmvŏlăt ālīs
saēvă dĭēs ănĭmī scĕlĕrūmque īn pēctŏrĕ Dīraē.
Tūnc văcŭōs ōrbēs, crūdum āc mĭsĕrābĭlĕ vītaē
sūpplĭcĭum, ōstēntāt caēlō mănĭbūsquĕ crŭēntīs
pūlsăt ĭnānĕ sŏlūm saēvāque ĭtă vōcĕ prĕcātūr:55
"Dī, sōntēs ănĭmās āngūstăquĕ Tārtără poēnīs
quī rĕgĭtīs, tūque ūmbrĭfĕrō Stŷx līvĭdă fūndō,
quām vĭdĕō, mūltūmquĕ mĭhī cōnsuētă vŏcārī
ādnŭĕ, Tīsĭphŏnē, pĕrŭērsăquĕ vōtă sĕcūndā:
sī bĕnĕ quīd mĕrŭī, sī mē dē mātrĕ cădēntēm60
fōvīstī grĕmĭo ēt trāiēctūm vūlnĕrĕ plāntās
fīrmāstī, sī stāgnă pĕtī Cīrrhaēă bĭcōrnī
īntērfūsă iŭgō, pōssēm cūm dēgĕrĕ fālsō
cōntēntūs Pŏlўbō, trĭfĭdaēque īn Phōcĭdŏs ārtō
lōngaēvum īmplĭcŭī rēgēm sĕcŭīquĕ trĕmēntīs65
ōră sĕnīs, dūm quaērŏ pătrēm, sī Sphīngŏs ĭnīquaē
cāllĭdŭs āmbāgēs tē praēmōnstrāntĕ rĕsōlvī,
sī dūlcīs fŭrĭās ēt lāmēntābĭlĕ mātrīs
cōnŭbĭūm gāvīsŭs ĭnī nōctēmquĕ nĕfāndām
saēpĕ tŭlī nātōsquĕ tĭbī, scīs īpsă, părāvī,70
mōx ăvĭdūs poēnaē dĭgĭtīs caēdēntĭbŭs ūltrō
īncŭbŭī mĭsĕrāque ŏcŭlōs īn mātrĕ rĕlīquī:
ēxaūdī, sī dīgnă prĕcōr quaēque īpsă fŭrēntī
sūbĭcĕrēs. ōrbūm vīsū rēgnīsquĕ cărēntēm
nōn rĕgĕre aūt dīctīs maērēntēm flēctĕre ădōrtī,75
quōs gĕnŭī quōcūmquĕ tŏrō; quīn ēccĕ sŭpērbī
prō dŏlŏr!) ēt nōstrō iāmdūdūm fūnĕrĕ rēgēs
īnsūltānt tĕnĕbrīs gĕmĭtūsque ōdērĕ pătērnōs.
Hīsne ĕtĭām fūnēstŭs ĕgo? Ēt vĭdĕt īstă dĕōrūm
īgnāvūs gĕnĭtōr? Tū sāltēm dēbĭtă vīndēx80
hūc ădĕs ēt tōtōs īn poēnam ōrdīrĕ nĕpōtēs.
Īndŭĕ quōd mădĭdūm tābō dĭădēmă crŭēntīs
ūnguĭbŭs ābrĭpŭī, vōtīsque īnstīnctă pătērnīs
ī mĕdĭa īn frātrēs, gĕnĕrīs cōnsōrtĭă fērrō
dīssĭlĭānt. Dā, Tārtărĕī rēgīnă bărāthrī,85
quōd cŭpĭām vīdīssĕ nĕfās, nēc tārdă sĕquētūr
mēns iŭvĕnūm; mŏdŏ dīgnă vĕnī: mĕă pīgnŏră nōscēs."
Tālĭă dīcēntī crūdēlīs dīvă sĕvērōs
ādvērtīt vūltūs. Ĭnămoēnūm fōrtĕ sĕdēbāt
Cōcŷtōn iūxtā, rĕsŏlūtăquĕ vērtĭcĕ crīnēs90
lāmbĕrĕ sūlpŭrĕās pērmīsĕrăt ānguĭbŭs ūndās.
Īlĭcĕt īgnĕ Iŏvīs lāpsīsquĕ cĭtātĭŏr āstrīs
trīstĭbŭs ēxĭlŭīt rīpīs: dīscēdĭt ĭnānĕ
vūlgŭs ĕt ōccūrsūs dŏmĭnaē păvĕt; īllă pĕr ūmbrās
ēt cālīgāntēs ănĭmārum ēxāmĭnĕ cāmpōs95
Taēnărĭaē līmēn pĕtĭt īrrĕmĕābĭlĕ pōrtaē.
Sēnsĭt ădēssĕ Dĭēs, pĭcĕō Nōx ōbvĭă nīmbō
lūcēntēs tūrbāvĭt ĕquōs; prŏcŭl ārdŭŭs Ātlāns
hōrrŭĭt ēt dŭbĭā caēlūm cērvīcĕ rĕmīsīt.
ārrĭpĭt ēxtēmplō Mălĕaē dē vāllĕ rĕsūrgēns100
nōtum ĭtĕr ād Thēbās; nĕque ĕnīm vēlōcĭŏr ūllās
ītquĕ rĕdītquĕ vĭās cōgnātăvĕ Tārtără māvūlt.
Cēntum īllī stāntēs ūmbrābānt ōră cĕrāstaē,
tūrbă mĭnāx dīrī căpĭtīs; sĕdĕt īntŭs ăbāctīs
fērrĕă lūx ŏcŭlīs, quālīs pēr nūbĭlă Phoēbēs105
Ātrăcĭā rŭbĕt ārtĕ lăbōr; sūffūsă vĕnēnō
tēndĭtŭr āc sănĭē glīscīt cŭtĭs; īgnĕŭs ātrō
ōrĕ văpōr, quō lōngă sĭtīs mōrbīquĕ fămēsquĕ
ēt pŏpŭlīs mōrs ūnă vĕnīt; rĭgĕt hōrrĭdă tērgō
pālla, ēt caērŭlĕī rĕdĕūnt īn pēctŏră nōdī:110
Ātrŏpŏs hōs ātque īpsă nŏvāt Prōsērpĭnă cūltūs.
Tūnc gĕmĭnās quătĭt īră mănūs: haēc īgnĕ rŏgālī
fūlgŭrăt, haēc vīvō mănŭs āĕră vērbĕrăt hŷdrō.
Ūt stĕtĭt, ābrūptā quā plūrĭmŭs ārcĕ Cĭthaērōn
ōccūrrīt caēlō, fĕră sībĭlă crīnĕ vĭrēntī115
cōngĕmĭnāt, sīgnūm tērrīs, ūnde ōmnĭs Ăchaēī
ōră mărīs lātē Pĕlŏpēăquĕ rēgnă rĕsūltānt.
Aūdĭĭt ēt mĕdĭūs caēlī Pārnāsŏs ĕt āspēr
Eūrōtās, dŭbĭāmquĕ iŭgō frăgŏr īmpŭlĭt Oētēn
īn lătŭs, ēt gĕmĭnīs vīx flūctĭbŭs ōbstĭtĭt Īsthmōs.120
Īpsă sŭūm gĕnĕtrīx cūrvō dēlphīnĕ văgāntēm
ābrĭpŭīt frēnīs grĕmĭōquĕ Pălaēmŏnă prēssīt.
Ātque ĕă Cādmēō praēcēps ŭbĭ cūlmĭnĕ prīmūm
cōnstĭtĭt āssuētāque īnfēcīt nūbĕ pĕnātēs,
prōtĭnŭs āttŏnĭtī frātrūm sūb pēctŏrĕ mōtūs,125
gēntīlīsque ănĭmōs sŭbĭīt fŭrŏr aēgrăquĕ laētīs
īnvĭdĭa ātquĕ părēns ŏdĭī mĕtŭs, īndĕ rĕgēndī
saēvŭs ămōr, rūptaēquĕ vĭcēs iūrīsquĕ sĕcūndī
āmbĭtŭs īmpătĭēns, ēt sūmmō dūlcĭŭs ūnūm
stārĕ lŏcō, sŏcĭīsquĕ cŏmēs dīscōrdĭă rēgnīs.130
Sīc ŭbĭ dēlēctōs pēr tōrva ārmēntă iŭvēncōs
āgrĭcŏla īmpŏsĭtō sŏcĭāre ādfēctăt ărātrō,
īlli īndīgnāntēs, quīs nōndūm vōmĕrĕ mūltō
ārdŭă nōdōsōs cērvīx dēscēndĭt ĭn ārmōs,
īn dīvērsă trăhūnt ātque aēquīs vīncŭlă lāxānt135
vīrĭbŭs ēt vărĭō cōnfūndūnt līmĭtĕ sūlcōs:
haūd sĕcŭs īndŏmĭtōs praēcēps dīscōrdĭă frātrēs
āspĕrăt. Āltērnī plăcŭīt sūb lēgĭbŭs ānnī
ēxsĭlĭō mūtārĕ dŭcēm. Sīc iūrĕ mălīgnō
fōrtūnām trānsīrĕ iŭbēnt, ūt scēptră tĕnēntēm140
foēdĕrĕ praēcĭpĭtī sēmpēr nŏvŭs āngĕrĕt hērēs.
Haēc īntēr frātrēs pĭĕtās ĕrăt, haēc mŏră pūgnaē
sōlă nĕc īn rēgēm pērdūrātūră sĕcūndūm.
Ēt nōndūm crāssō lăquĕārĭă fūlvă mĕtāllō,
mōntĭbŭs aūt āltē Grāīs ēffūltă nĭtēbānt145
ātrĭă, cōngēstōs sătĭs ēxplĭcĭtūră clĭēntīs;
nōn īmpācātīs rēgum ādvĭgĭlāntĭă sōmnīs
pīlă, nĕc āltērnā fērrī stătĭōnĕ gĕmēntēs
ēxcŭbĭaē nēc cūră mĕrō cōmmīttĕrĕ gēmmās
ātque aūrūm vĭŏlārĕ cĭbīs: sēd nūdă pŏtēstās150
ārmāvīt frātrēs, pūgna ēst dē paūpĕrĕ rēgnō.
Dūmque ŭtĕr āngūstaē squālēntĭă iūgĕră Dīrcēs
vērtĕrĕt aūt Tўrĭī sŏlĭō nōn āltŭs ŏvārēt
ēxsŭlĭs āmbĭgĭtūr, pĕrĭīt iūs fāsquĕ bŏnūmquĕ
ēt vītaē mōrtīsquĕ pŭdōr. Quō tēndĭtĭs īrās,155
ā, mĭsĕrī? Quīd sī pĕtĕrētūr crīmĭnĕ tāntō
līmĕs ŭtērquĕ pŏlī, quēm Sōl ēmīssŭs Ĕōō
cārdĭnĕ, quēm pōrtū vērgēns prōspēctăt Hĭbērō,
quāsquĕ prŏcūl tērrās ōblīquō sīdĕrĕ tāngīt
āvĭŭs aūt Bŏrĕā gĕlĭdās mădĭdīvĕ tĕpēntēs160
īgnĕ Nŏtī? quīd sī Phrўgĭaē Tўrĭaēquĕ sŭb ūnūm
cōnvēctēntŭr ŏpēs. Lŏcă dīra ārcēsquĕ nĕfāndaē
sūffēcēre ŏdĭō, fŭrĭīsque īmmānĭbŭs ēmptūm
Oēdĭpŏdaē sēdīssĕ lŏcō. Iām sōrtĕ cărēbāt
dīlātūs Pŏlўnīcĭs hŏnōs. Quīs tūnc tĭbĭ, saēvĕ,165
quīs fŭĭt īllĕ dĭēs, văcŭā cūm sōlŭs ĭn aūlā
rēspĭcĕrēs iūs ōmnĕ tŭūm cūnctōsquĕ mĭnōrēs,
ēt nūsquām pār stārĕ căpūt? Iām mūrmŭră sērpūnt
plēbĭs Ĕchīŏnĭaē, tăcĭtūmque ā prīncĭpĕ vūlgūs
dīssĭdĕt, ēt, quī mōs pŏpŭlīs, vēntūrŭs ămātūr.170
Ātque ălĭquīs, cuī mēns hŭmĭlī laēsīssĕ vĕnēnō
sūmmă nĕc īmpŏsĭtōs ūmquām cērvīcĕ vŏlēntī
fērrĕ dŭcēs: "Hāncne Ōgўgĭīs" ăĭt "āspĕră rēbūs
fātă tŭlērĕ vĭcēm, tŏtĭēns mūtārĕ tĭmēndōs
āltērnōquĕ iŭgō dŭbĭtāntĭă sūbdĕrĕ cōllă?175
Pārtītī vērsānt pŏpŭlōrūm fātă mănūquĕ
fōrtūnām fēcērĕ lĕvēm. Sēmpērnĕ vĭcīssīm
ēxŭlĭbūs sērvīrĕ dăbōr? tĭbĭ, sūmmĕ dĕōrūm
tērrārūmquĕ sătōr, sŏcĭīs hānc āddĕrĕ mēntēm
sēdĭt? Ăn īndĕ vĕtūs Thēbīs ēxtēndĭtŭr ōmēn,180
ēx quō Sīdŏnĭī nēquīquām blāndă iŭvēncī
pōndĕră Cārpăthĭō iūssūs sălĕ quaērĕrĕ Cādmūs
ēxsŭl Hўāntēōs īnvēnīt rēgnă pĕr āgrōs,
frātērnāsque ăcĭēs fētaē tēllūrĭs hĭātū
aūgŭrĭūm sērōs dīmīsĭt ăd ūsquĕ nĕpōtēs?185
Cērnĭs, ŭt ērēctūm tōrvā sūb frōntĕ mĭnētūr
saēvĭŏr āssūrgēns dēmptō cōnsōrtĕ pŏtēstās.
Quās gĕrĭt ōrĕ mĭnās, quāntō prĕmĭt ōmnĭă fāstū!
Hīcne ūmquām prīvātŭs ĕrīt? Tămĕn īllĕ prĕcāntī
mītĭs ĕt ādfātū bŏnŭs ēt pătĭēntĭŏr aēquī.190
quīd mīrūm? Nōn sōlŭs ĕrāt. Nōs vīlĭs ĭn ōmnīs
prōmptă mănūs cāsūs, dŏmĭnō cuīcūmquĕ părātī.
quālĭtĕr hīnc gĕlĭdūs Bŏrĕās, hīnc nūbĭfĕr Eūrūs
vēlă trăhūnt, nūtāt mĕdĭaē fōrtūnă cărīnaē,
- heū dŭbĭō sūspēnsă mĕtū tŏlĕrāndăquĕ nūllīs195
āspĕră sōrs pŏpŭlīs! - hīc īmpĕrăt, īllĕ mĭnātūr".
Āt Iŏvĭs īmpĕrĭō răpĭdī sŭpĕr ātrĭă caēlī
lēctūs cōncĭlĭō dīvūm cōnvēnĕrăt ōrdŏ
īntĕrĭōrĕ pŏlō. spătĭīs hīnc ōmnĭă iūxtā,
prīmaēque ōccĭdŭaēquĕ dŏmūs ēt fūsă sŭb ōmnī200
tērra ātque ūndă dĭē. Mĕdĭīs sēse ārdŭŭs īnfērt
īpsĕ dĕīs, plăcĭdō quătĭēns tămĕn ōmnĭă vūltū,
stēllāntīquĕ lŏcāt sŏlĭō; nēc prōtĭnŭs aūsī
caēlĭcŏlaē, vĕnĭām dōnēc pătĕr īpsĕ sĕdēndī
trānquīllā iŭbĕt ēssĕ mănū. Mōx tūrbă văgōrūm205
sēmĭdĕum ēt sūmmīs cōgnātī nūbĭbŭs Āmnēs
ēt cōmprēssă mĕtū sērvāntēs mūrmŭră Vēntī
aūrĕă tēctă rĕplēnt. Mīxtā cōnvēxă dĕōrūm
māiēstātĕ trĕmūnt, rădĭānt māiōrĕ sĕrēnō
cūlmĭna ĕt ārcānō flōrēntēs lūmĭnĕ pōstēs.210
Pōstquām iūssă quĭēs sĭlŭītque ēxtērrĭtŭs ōrbīs,
īncĭpĭt ēx āltō - grăve ĕt īmmūtābĭlĕ sānctīs
pōndŭs ădēst vērbīs, ēt vōcēm fātă sĕquūntūr -:
"Tērrārūm dēlīctă nĕc ēxsătŭrābĭlĕ Dīrīs
īngĕnĭūm mōrtālĕ quĕrōr. Quōnam ūsquĕ nŏcēntūm215
ēxĭgăr īn poēnās? taēdēt saēvīrĕ cŏrūscō
fūlmĭnĕ, iām prīdēm Cŷclōpum ŏpĕrōsă fătīscūnt
brācchĭa ĕt Aēŏlĭīs dēsūnt īncūdĭbŭs īgnēs.
Ātque ădĕō tŭlĕrām fālsō rēctōrĕ sŏlūtōs
Sōlĭs ĕquōs, caēlūmquĕ rŏtīs ērrāntĭbŭs ūrī,220
ēt Phăĕthōntēā mūndūm squālērĕ făvīllā.
Nīl āctūm, nĕquĕ tū vălĭdā quōd cūspĭdĕ lātē
īrĕ pĕr īllĭcĭtūm pĕlăgō, gērmānĕ, dĕdīstī.
nūnc gĕmĭnās pūnīrĕ dŏmōs, quīs sānguĭnĭs aūctōr
īpse ĕgŏ, dēscēndō. Pērsēōs āltĕr ĭn Ārgōs225
scīndĭtŭr, Āŏnĭās flŭĭt hīc ăb ŏrīgĭnĕ Thēbās.
Mēns cūnctīs īmpōstă mănēt: quīs fūnĕră Cādmī
nēscĭăt ēt tŏtĭēns ēxcītam ā sēdĭbŭs īmīs
Eūmĕnĭdūm bēllāsse ăcĭēm, mălă gaūdĭă mātrūm
ērrōrēsquĕ fĕrōs nĕmŏrum ēt rĕtĭcēndă dĕōrūm230
crīmĭnă? Vīx lūcīs spătĭō, vīx nōctĭs ăbāctaē
ēnŭmĕrārĕ quĕām mōrēs gēntēmquĕ prŏfānām.
Scāndĕrĕ quīn ĕtĭām thălămōs hīc īmpĭŭs hērēs
pātrĭs ĕt īmmĕrĭtaē grĕmĭum īncēstārĕ părēntīs
āppĕtĭīt, prŏprĭōs mōnstrō rĕvŏlūtŭs ĭn ōrtūs.235
Īllĕ tămēn sŭpĕrīs aētērnă pĭācŭlă sōlvīt
prōĭĕcītquĕ dĭēm, nēc iam āmplĭŭs aēthĕrĕ nōstrō
vēscĭtŭr; āt nātī - făcĭnūs sĭnĕ mōrĕ! - cădēntēs
cālcāvēre ŏcŭlōs. iām iām rătă vōtă tŭlīstī
dīrĕ sĕnēx! Mĕrŭērĕ tŭaē, mĕrŭērĕ tĕnēbraē240
ūltōrēm spērārĕ Iŏvēm. Nŏvă sōntĭbŭs ārmă
īnĭcĭām rēgnīs, tōtūmque ā stīrpĕ rĕvēllām
ēxĭtĭālĕ gĕnūs. Bēllī mĭhĭ sēmĭnă sūntō
Ādrāstūs sŏcĕr ēt sŭpĕrīs ādiūnctă sĭnīstrīs
cōnŭbĭa. Hānc ĕtĭām poēnīs īncēssĕrĕ gēntēm245
dēcrētūm; nĕque ĕnim ārcānō dē pēctŏrĕ fāllāx
Tāntălŭs ēt saēvaē pĕrĭīt īniūrĭă mēnsaē".
Sīc pătĕr ōmnĭpŏtēns. āst īllī saūcĭă dīctīs
flāmmātō vērsāns ĭnŏpīnūm cōrdĕ dŏlōrēm
tālĭă Iūnŏ rĕfērt: "Mēne, ō iūstīssĭmĕ dīvūm,250
mē bēllō cērtārĕ iŭbēs? Scīs, sēmpĕr ŭt ārcēs
Cŷclōpūm māgnīquĕ Phŏrōnĕŏs īnclĭtă fāmā
scēptră vĭrīs ŏpĭbūsquĕ iŭvēm, lĭcĕt īmprŏbŭs īllīc
cūstōdēm Phărĭaē sōmnō lētōquĕ iŭvēncaē
ēxstīnguās, saēptīs ēt tūrrĭbŭs aūrĕŭs īntrēs.255
Mēntītīs īgnōscŏ tŏrīs: īllam ōdĭmŭs ūrbēm,
quām vūltū cōnfēssŭs ădīs, ŭbĭ cōnscĭă māgnī
sīgnă tŏrī tŏnĭtrūs ăgĭs ēt mĕă fūlmĭnă tōrquēs.
Fāctā luānt Thēbaē: cūr hōstēs ēlĭgĭs Ārgōs?
quīn ăgĕ, sī tānta ēst thălămī dīscōrdĭă sānctī,260
ēt Sămŏn ēt vĕtĕrēs ārmīs ēxscīndĕ Mўcēnās,
vērtĕ sŏlō Spārtēn. Cūr ūsquām sānguĭnĕ fēstō
cōniŭgĭs āră tŭaē, cŭmŭlō cūr tūrĭs Ĕōī
laētă călēt? Mĕlĭūs vōtīs Mărĕōtĭcă fūmāt
Cōptŏs ĕt aērĭsŏnī lūgēntĭă flūmĭnă Nīlī.265
Quōd sī prīscă lŭūnt aūctōrūm crīmĭnă gēntēs
sūbvēnītquĕ tŭīs sēra haēc sēntēntĭă cūrīs,
pērcēnsēre aēvī sĕnĭūm, quō tēmpŏrĕ tāndēm
tērrārūm fŭrĭās ăbŏlēre ēt saēcŭlă rētrō
ēmēndārĕ săt ēst? iāmdūdum āb sēdĭbŭs īllīs270
īncĭpĕ, flūctĭvăgā quā praētērlābĭtŭr ūndā
Sīcănĭōs lōngē rĕlĕgēns Ālphēŏs ămōrēs.
Ārcădĕs hīc tŭă - nēc pŭdŏr ēst - dēlūbră nĕfāstīs
īmpŏsŭērĕ lŏcīs, īllīc Māvōrtĭŭs āxīs
Oēnŏmăī Gĕtĭcōquĕ pĕcūs stăbŭlārĕ sŭb Haēmō275
dīgnĭŭs, ābrūptīs ĕtĭāmnum ĭnhŭmātă prŏcōrūm
rēlĭquĭīs trūnca ōră rĭgēnt. tămĕn hīc tĭbĭ tēmplī
grātŭs hŏnōs, plăcĕt Īdă nŏcēns mēntītăquĕ mānēs
Crētă tŭōs. Mē Tāntălĕīs cōnsīstĕrĕ tēctīs,
quaē tāndem īnvĭdĭa ēst? bēllī dēflēctĕ tŭmūltūs280
ēt gĕnĕrīs mĭsĕrēscĕ tŭī. Sūnt īmpĭă lātē
rēgnă tĭbī, mĕlĭūs gĕnĕrōs pāssūră nŏcēntēs."
Fīnĭĕrāt prĕcĭbūs mīscēns cōnvīcĭă Iūnŏ.
Āt nōn īllĕ grăvīs dīctīs, quāmquam āspĕră mōtū,
rēddĭdĭt haēc: "Ĕquĭdem haūd rēbār tē mēntĕ sĕcūndā285
lātūrām, quōdcūmquĕ tŭōs, lĭcĕt aēquŭs, ĭn Ārgōs
cōnsŭlĕrēm, nĕquĕ mē, sī dētūr cōpĭă, fāllīt
mūltă sŭpēr Thēbīs Bācchum aūsūrāmquĕ Dĭōnēn
dīcĕrĕ, sēd nōstrī rĕvĕrēntĭă pōndĕrĭs ōbstāt.
Hōrrēndōs ĕtĕnīm lătĭcēs, Stўgĭa aēquŏră frātrīs290
ōbtēstōr, mānsūrum ātque īrrĕvŏcābĭlĕ vērbūm,
nīl fŏrĕ, quōd dīctīs flēctār! quāre īmpĭgĕr ālīs
pōrtāntēs praēcēdĕ Nŏtōs, Cŷllēnĭă prōlēs,
āĕră pēr lĭquĭdūm rēgnīsque īllāpsŭs ŏpācīs
dīc pătrŭō: sŭpĕrās sĕnĭōr se āttōllăt ăd aūrās295
Lāĭŭs, ēxstīnctūm nātī quēm vūlnĕrĕ nōndūm
ūltĕrĭōr Lēthēs āccēpīt rīpă prŏfūndī
lēge Ĕrĕbī; fĕrăt hīc dīrō mĕă iūssă nĕpōtī:
gērmānum ēxsĭlĭō frētum Ārgŏlĭcīsquĕ tŭmēntēm
hōspĭtĭīs, quōd spōntĕ cŭpīt, prŏcŭl īmpĭŭs aūlā300
ārcĕăt, āltērnūm rēgni īnfĭtĭātŭs hŏnōrēm.
Hīnc caūsae īrārūm, cērtō rĕlĭqua ōrdĭnĕ dūcām".
Pārĕt Ătlāntĭădēs dīctīs gĕnĭtōrĭs ĕt īndĕ
sūmmă pĕdūm prŏpĕrē plāntārĭbŭs īllĭgăt ālīs,
ōbnūbītquĕ cŏmās ēt tēmpĕrăt āstră gălērō.305
Tūm dēxtraē vīrgam īnsĕrŭīt, quā pēllĕrĕ dūlcēs
aūt suādēre ĭtĕrūm sōmnōs, quā nīgră sŭbīrĕ
Tārtăra ĕt ēxsānguīs ănĭmāre āssuēvĕrăt ūmbrās.
Dēsĭlŭīt, tĕnŭīque ēxcēptŭs ĭnhōrrŭĭt aūrā.
Nēc mŏră, sūblīmīs rāptīm pĕr ĭnānĕ vŏlātūs310
cārpĭt ĕt īngēntī dēsīgnāt nūbĭlă gŷrō.
Īntĕrĕā pătrĭīs ōlīm văgŭs ēxsŭl ăb ōrīs
Oēdĭpŏdīŏnĭdēs fūrtō dēsērtă pĕrērrāt
Āŏnĭaē. iāmiāmque ănĭmīs mălĕ dēbĭtă rēgnă
cōncĭpĭt, ēt lōngūm sīgnīs cūnctāntĭbŭs ānnūm315
stārĕ gĕmīt. Tĕnĕt ūnă dĭēs nōctēsquĕ rĕcūrsāns
cūră vĭrūm, sī quāndo hŭmĭlēm dēcēdĕrĕ rēgnō
gērmānum ēt sēmēt Thēbīs ŏpĭbūsquĕ pŏtītūm
cērnĕrĕt; hāc aēvūm cŭpĭāt prō lūcĕ păcīscī.
Nūnc quĕrĭtūr ceū tārdă fŭgaē dīspēndĭă, sēd mōx320
āttōllīt flātūs dŭcĭs ēt sēdīssĕ sŭpērbūs
dēiēctō iām frātrĕ pŭtāt: spēs ānxĭă mēntēm
ēxtrăhĭt ēt lōngō cōnsūmīt gaūdĭă vōtō.
Tūnc sĕdĕt, Īnăchĭās ūrbēs Dănăēĭăque ārvă
ēt cālīgāntēs ābrūptō sōlĕ Mўcēnās325
fērre ĭtĕr īmpăvĭdūm, seū praēvĭă dūcĭt Ĕrīnŷs,
seū fōrs īllă vĭaē, sīve hāc īmmōtă vŏcābāt
Ātrŏpŏs. Ōgўgĭīs ŭlŭlātă fŭrōrĭbŭs āntră
dēsĕrĭt ēt pīnguēs Bācchēō sānguĭnĕ cōllēs.
Īndĕ plăgām, quā mōllĕ sĕdēns īn plānă Cĭthaērōn330
pōrrĭgĭtūr lāssūmque īnclīnăt ăd aēquŏră mōntēm,
praētĕrĭt. Hīnc ārtē scŏpŭlōso īn līmĭtĕ pēndēns
īnfāmēs Scīrōnĕ pĕtrās Scŷllaēăquĕ rūră
pūrpŭrĕō rēgnātă sĕnī mītēmquĕ Cŏrīnthōn
līnquĭt ĕt īn mĕdĭīs aūdīt dŭŏ lītŏră cāmpīs.335
Iāmquĕ pĕr ēmĕrĭtī sūrgēns cōnfīnĭă Phoēbī
Tītānīs lātē, mūndō sūbvēctă sĭlēntī,
rōrĭfĕrā gĕlĭdūm tĕnŭāvĕrăt āĕră bīgā;
iām pĕcŭdēs vŏlŭcrēsquĕ tăcēnt, iām Sōmnŭs ăvārīs
īrrēpsīt cūrīs prōnūsque ēx aēthĕrĕ nūtāt,340
grātă lăbōrātaē rĕfĕrēns ōblīvĭă vītaē.
Sēd nēc pūnĭcĕō rĕdĭtūrūm nūbĭlă caēlō
prōmīsērĕ iŭbār, nēc rārēscēntĭbŭs ūmbrīs
lōngă rĕpērcūssō nĭtŭērĕ crĕpūscŭlă Phoēbō:
dēnsĭŏr ā tērrīs ēt nūllī pērvĭă flāmmaē345
sūbtēxīt nōx ātră pŏlōs. Iām claūstră rĭgēntīs
Aēŏlĭaē pērcūssă sŏnānt, vēntūrăquĕ raūcō
ōrĕ mĭnātŭr hĭēmps, vēntī trānsvērsă frĕmēntēs
cōnflīgūnt āxēmque ēmōtō cārdĭnĕ vēllūnt,
dūm caēlūm sĭbĭ quīsquĕ răpīt; sēd plūrĭmŭs Aūstēr350
īnglŏmĕrāt nōctēm, tĕnĕbrōsă vŏlūmĭnă tōrquēns,
dēfūndītque īmbrēs, sīccō quōs āspĕr hĭātū
praēsŏlĭdāt Bŏrĕās; nēc nōn ābrūptă trĕmīscūnt
fūlgŭra, ĕt āttrītūs sŭbĭtā făcĕ rūmpĭtŭr aēthēr.
Iām Nĕmĕā, iām Taēnărĭīs cōntērmĭnă lūcīs355
Ārcădĭaē căpĭta āltă mădēnt; rŭĭt āgmĭnĕ māgnō
Īnăchŭs ēt gĕlĭdās sūrgēns Ĕrăsīnŭs ĭn ūndās.
Pūlvĕrŭlēntă prĭūs cālcātăquĕ flūmĭnă nūllaē
āggĕrĭbūs tĕnŭērĕ mŏraē, stāgnōquĕ rĕfūsāst
fūndĭtŭs ēt vĕtĕrī spūmāvīt Lērnă vĕnēnō.360
Frāngĭtŭr ōmnĕ nĕmūs, răpĭūnt āntīquă prŏcēllaē
brācchĭă sīlvārūm, nūllīsque āspēctă pĕr aēvūm
sōlĭbŭs ūmbrōsī pătŭēre aēstīvă Lўcaēī.
Īllĕ tămēn, mŏdŏ sāxă iŭgīs fŭgĭēntĭă rūptīs
mīrātūs, mŏdŏ nūbĭgĕnās ē mōntĭbŭs āmnēs365
aūrĕ păvēns pāssīmque īnsānō tūrbĭnĕ rāptās
pāstōrūm pĕcŏrūmquĕ dŏmōs, nōn sēgnĭŭs āmēns
īncērtūsquĕ vĭaē pēr nīgră sĭlēntĭă vāstūm
haūrĭt ĭtēr; pūlsāt mĕtŭs ūndĭque ĕt ūndĭquĕ frātēr.
Āc vĕlŭt hībērnō dēprēnsūs nāvĭtă pōntō,370
cuī nĕquĕ Tēmŏ pĭgēr nĕque ămīcō sīdĕrĕ mōnstrāt
Lūnă vĭās, mĕdĭō caēlī pĕlăgīquĕ tŭmūltū
stāt rătĭōnĭs ĭnōps, iāmiāmque aūt sāxă mălīgnīs
ēxspēctāt sūbmērsă vădīs aūt vērtĭce ăcūtō
spūmāntēs scŏpŭlōs ērēctae īncūrrĕrĕ prōraē:375
tālĭs ŏpācă lĕgēns nĕmŏrūm Cādmēĭŭs hērōs
āccĕlĕrāt, vāstō mĕtŭēnda ūmbōnĕ fĕrārūm
ēxcŭtĭēns stăbŭla, ēt prōnō vīrgūltă rĕfrīngīt
pēctŏrĕ; dāt stĭmŭlōs ănĭmō vīs maēstă tĭmōrīs,
dōnĕc ăb Īnăchĭīs vīctā cālīgĭnĕ tēctīs380
ēmĭcŭīt lūcēm dēvēxa īn moēnĭă fūndēns
Lārīsaēŭs ăpēx. Īllō spē cōncĭtŭs ōmnī
ēvŏlăt, hīnc cēlsaē Iūnōnĭă tēmplă Prŏsŷmnaē
laēvŭs hăbēns, hīnc Hērcŭlĕō sīgnātă văpōrĕ
Lērnaēī stāgna ātră vădī, tāndēmquĕ rĕclūsīs385
īnfērtūr pōrtīs. Āctūtūm rēgĭă cērnīt
vēstĭbŭla; hīc ārtūs īmbrī vēntōquĕ rĭgēntīs
prōĭcĭt īgnōtaēque ācclīnīs pōstĭbŭs aūlaē
īnvītāt tĕnŭīs ād dūră cŭbīlĭă sōmnōs.
Rēx ĭbĭ trānquīllē, mĕdĭō dē līmĭtĕ vītaē390
īn sĕnĭūm vērgēns, pŏpŭlōs Ādrāstŭs hăbēbāt,
dīvĕs ăvīs ĕt ŭtrōquĕ Iŏvēm dē sānguĭnĕ dūcēns.
Hīc sēxūs mĕlĭōrĭs ĭnōps, sēd prōlĕ vĭrēbāt
fēmĭnĕā, gĕmĭnō nātārūm pīgnŏrĕ fūltūs.
Cuī Phoēbūs gĕnĕrōs - mōnstrum ēxĭtĭābĭlĕ dīctū!395
mōx ădăpērtă fĭdēs - fātō dūcēntĕ cănēbāt
saētĭgĕrūmquĕ sŭem ēt fūlvum ādvēntārĕ lĕōnēm.
Īd vōlvēns nōn īpsĕ pătēr, nōn dōctĕ fŭtūrī
Āmphĭărāĕ vĭdēs, ĕtĕnīm vĕtăt aūctŏr Ăpōllŏ.
tāntum īn cōrdĕ sĕdēns aēgrēscīt cūră părēntī.400
Ēcce aūtem āntīquām fātō Călўdōnă rĕlīnquēns
Ōlĕnĭūs Tŷdeūs - frātērnī sānguĭnĭs īllūm
cōnscĭŭs hōrrŏr ăgīt - ĕădēm sūb nōctĕ sŏpōrā
lūstră tĕrīt, sĭmĭlīsquĕ Nŏtōs dēquēstŭs ĕt īmbrēs,
īnfūsām tērgō glăcĭem ēt līquēntĭă nīmbīs405
ōră cŏmāsquĕ gĕrēns sŭbĭt ūnō tēgmĭnĕ, cūiūs
fūsŭs hŭmō gĕlĭdā pārtēm prĭŏr hōspĕs hăbēbāt.
hīc vēro āmbōbūs răbĭēm fōrtūnă crŭēntām
āttŭlĭt: haūd pāssī sŏcĭīs dēfēndĕrĕ nōctēm
cūlmĭnĭbūs, paūlum āltērnīs īn vērbă mĭnāsquĕ410
cūnctāntūr; mōx ūt iāctīs sērmōnĭbŭs īraē
īntŭmŭērĕ sătīs, tūm vēro ērēctŭs ŭtērquĕ
ēxsērtāre ŭmĕrōs nūdāmquĕ lăcēssĕrĕ pūgnām.
Cēlsĭŏr īllĕ grădū prōcēra īn mēmbră sĭmūlquĕ
īntĕgĕr ānnōrūm, sēd nōn ēt vīrĭbŭs īnfrā415
Tŷdĕă fērt ănĭmūs, tōtōsque īnfūsă pĕr ārtūs
māiŏr ĭn ēxĭgŭō rēgnābāt cōrpŏrĕ vīrtūs.
Iām crēbrōs īctūs ōra ēt căvă tēmpŏră cīrcūm
ōbnīxi īngĕmĭnānt, tēlōrum aūt grāndĭnĭs īnstār
Rhīpaēaē, flēxōquĕ gĕnū văcŭa īlĭă tūndūnt.420
Nōn ălĭtēr quām Pīsaēō sŭă lūstră Tŏnāntī
cūm rĕdĕūnt crūdīsquĕ vĭrūm sūdōrĭbŭs ārdēt
pūlvĭs; ăt hīnc tĕnĕrōs căvĕaē dīssēnsŭs ĕphēbōs
cōncĭtăt, ēxclūsaēque ēxspēctānt praēmĭă mātrēs:
sīc ălăcrēs ŏdĭō nūllāquĕ cŭpīdĭnĕ laūdīs425
āccēnsi īncūrrūnt, scrūtātŭr ĕt īntĭmă vūltūs
ūncă mănūs pĕnĭtūsque ŏcŭlīs cēdēntĭbŭs īntrāt.
Fōrsăn ĕt āccīnctōs lătĕrī - sīc īră fĕrēbāt -
nūdāssēnt ēnsēs, mĕlĭūsque hōstīlĭbŭs ārmīs
lūgēndūs frātrī, iŭvĕnīs Thēbānĕ, iăcērēs,430
nī rēx, īnsŏlĭtūm clāmōrem ēt pēctŏre ăb āltō
strīdēntēs gĕmĭtūs nōctīs mīrātŭs ĭn ūmbrīs,
mōvīssēt grēssūs, māgnīs cuī sōbrĭă cūrīs
pēndēbāt sōmnō iām dētĕrĭōrĕ sĕnēctūs.
Īsque ŭbĭ prōgrĕdĭēns nŭmĕrōsā lūcĕ pĕr āltă435
ātrĭă dīmōtīs ādvērsō līmĭnĕ claūstrīs
tērrĭbĭlēm dīctū făcĭēm, lăcĕra ōră pŭtrēsquĕ
sānguĭnĕō vĭdĕt īmbrĕ gĕnās: "Quaē caūsă fŭrōrīs,
ēxtērnī iŭvĕnēs - nĕque ĕnīm mĕŭs aūdĕăt īstās
cīvĭs ĭn ūsquĕ mănūs -, quīsnam īmplācābĭlĭs ārdōr440
ēxtūrbāre ŏdĭīs trānquīllă sĭlēntĭă nōctīs?
Ūsque ādeōne āngūstă dĭēs ēt trīstĕ, părūmpēr
pācem ănĭmō sōmnūmquĕ pătī? sēd prōdĭtĕ tāndēm,
ūnde ōrtī, quō fērtĭs ĭtēr, quaē iūrgĭă? nām vōs
haūd hŭmĭlēs tānta īră dŏcēt, gĕnĕrīsquĕ sŭpērbī445
māgnă pĕr ēffūsūm clārēscūnt sīgnă crŭōrēm".
Vīx ĕă, cūm mīxtō clāmōre ōblīquă tŭēntēs
īncĭpĭūnt ūnā: "Rēx ō mītīssĭme Ăchīvūm,
quīd vērbīs ŏpŭs? Īpse ūndāntīs sānguĭnĕ vūltūs
āspĭcĭs". Haēc pāssīm tūrbātīs vōcĭs ămāraē450
cōnfūdērĕ sŏnīs; īnde ōrsŭs ĭn ōrdĭnĕ Tŷdeūs
cōntĭnŭāt: "Maēstī cŭpĭēns sōlācĭă cāsūs
mōnstrĭfĕraē Călўdōnĭs ŏpēs Ăchĕlōĭăque ārvă
dēsĕrŭī; vēstrīs haēc me ēcce īn fīnĭbŭs īngēns
nōx ŏpĕrīt. tēctō caēlūm prŏhĭbērĕ quĭs īstĕ455
ārcŭĭt? ān quŏnĭām prĭŏr haēc ād līmĭnă fōrtĕ
mōlītūs grēssūs? părĭtēr stăbŭlārĕ bĭmēmbrēs
Cēntaūrōs ūnāquĕ fĕrūnt Cŷclōpăs ĭn Aētnā
cōmpŏsĭtōs. Sūnt ēt răbĭdīs iūra īnsĭtă mōnstrīs
fāsquĕ sŭūm: nōbīs sŏcĭārĕ cŭbīlĭă tērraē.460
Sēd quĭd ĕgo? aūt hŏdĭē spŏlĭīs gāvīsŭs ăbībīs,
quīsquĭs ĕs, hīs, aūt mē, sī nōn ēffētŭs ŏbōrtō
sānguĭs hĕbēt lūctū, māgnī dē stīrpĕ crĕātūm
Oēnĕŏs ēt Mārtī nōn dēgĕnĕrārĕ pătērnō
āccĭpĭēs". "Nēc nōs ănĭmī nēc stīrpĭs ĕgēntēs"465
īllĕ rĕfērt cōntrā, sēd mēns sĭbĭ cōnscĭă fātī
cūnctātūr prōfērrĕ pătrēm. tūnc mītĭs Ădrāstūs:
"Īmmo ăgĭte, ēt pŏsĭtīs, quās nōx ĭnŏpīnăquĕ suāsīt
aūt vīrtūs aūt īră, mĭnīs sūccēdĭtĕ tēctō.
Iām părĭtēr cŏĕānt ănĭmōrum īn pīgnŏră dēxtraē.470
Nōn haēc īncāssūm dīvīsque ābsēntĭbŭs āctă;
fōrsăn ĕt hās vēntūrŭs ămōr praēmīsĕrĭt īrās,
ūt mĕmĭnīssĕ iŭvēt". nēc vānā vōcĕ lŏcūtūs
fātă sĕnēx, sĭquĭdem hānc pĕrhĭbēnt pēr vūlnĕră iūnctīs
ēssĕ fĭdēm, quāntā pārtītum ēxtrēmă prŏtērvō475
Thēsĕă Pīrĭthŏō, vĕl ĭnānēm mēntĭs Ŏrēstēn
ōppŏsĭtō răbĭdām Pўlădē vītāssĕ Mĕgaērām.
Tūnc quŏquĕ mūlcēntēm dīctīs cōrda āspĕră rēgēm
iām făcĭlēs, vēntīs ūt dēcērtātă rĕsīdūnt
aēquŏră, lāxātīsquĕ dĭū tămĕn aūră sŭpērstēs480
īmmŏrĭtūr vēlīs, pāssī sŭbĭērĕ pĕnātēs.
Hīc prīmūm lūstrāre ŏcŭlīs cūltūsquĕ vĭrōrūm
tēlăquĕ māgnă văcāt: tērgō vĭdĕt hūiŭs ĭnānēm
īmpēxīs ūtrīmquĕ iŭbīs hōrrērĕ lĕōnēm,
īllĭŭs īn spĕcĭēm, quēm pēr Teūmēsĭă tēmpē485
Āmphĭtrўōnĭădēs frāctūm iŭvĕnālĭbŭs ānnīs
āntĕ Clĕōnaēī vēstītūs proēlĭă mōnstrī.
Tērrĭbĭlēs cōntrā saētīs āc dēntĕ rĕcūrvō
Tŷdĕă pēr lātōs ŭmĕrōs āmbīrĕ lăbōrānt
ēxŭvĭaē, Călўdōnĭs hŏnōs. Stŭpĕt ōmĭnĕ tāntō490
dēfīxūs sĕnĭōr, dīvīna ōrācŭlă Phoēbī
āgnōscēns mŏnĭtūsquĕ dătōs vōcālĭbŭs āntrīs.
Ōbtūtū gĕlĭda ōră prĕmīt, laētūsquĕ pĕr ārtūs
hōrrŏr ĭīt; sēnsīt mănĭfēstō nūmĭnĕ dūctōs
ādfŏrĕ, quōs nēxīs āmbāgĭbŭs aūgŭr Ăpōllŏ495
pōrtēndī gĕnĕrōs, vūltū fāllēntĕ fĕrārūm,
ēdĭdĕrāt. tūnc sīc tēndēns ād sīdĕră pālmās:
"Nōx, quaē tērrārūm caēlīque āmplēxă lăbōrēs
īgnĕă mūltĭvăgō trānsmīttīs sīdĕră lāpsū,
īndūlgēns rĕpărāre ănĭmūm, dūm prōxĭmŭs aēgrīs500
īnfūndāt Tītān ăgĭlēs ănĭmāntĭbŭs ōrtūs,
tū mĭhĭ pērplēxīs quaēsītam ērrōrĭbŭs ūltrō
ādvĕhĭs ālmă fĭdēm vĕtĕrīsque ēxōrdĭă fātī
dētĕgĭs: āssīstās ŏpĕrī tŭăque ōmĭnă fīrmēs.
Sēmpĕr hŏnōrātām dīmēnsīs ōrbĭbŭs ānnī505
tē dŏmŭs īstă cŏlēt; nīgrī tĭbĭ, dīvă, lĭtābūnt
ēlēctā cērvīcĕ grĕgēs, lūstrālĭăque ēxtă
lāctĕ nŏvō pērfūsŭs ĕdēt Vūlcānĭŭs īgnīs.
Sālvē prīscă fĭdēs trĭpŏdum ōbscūrīquĕ rĕcēssūs!
Dēprēndī, Fōrtūnă, dĕōs!" Sīc fātŭs, ĕt āmbōs510
īnnēctēns mănĭbūs tēcta īntĕrĭōrĭs ăd aūlaē
prōgrĕdĭtūr. Cānīs ĕtĭāmnum āltārĭbŭs īgnēs
sōpītūm cĭnĕrem ēt tĕpĭdī lībāmĭnă sācrī
sērvābānt; ădŏlērĕ fŏcōs ĕpŭlāsquĕ rĕcēntēs
īnstaūrārĕ iŭbēt. Dīctīs pārērĕ mĭnīstrī515
cērtātim āccĕlĕrānt; vărĭō strĕpĭt īctă tŭmūltū
rēgĭă: pārs ōstrō tĕnŭēs aūrōquĕ sŏnāntēs
ēmūnīrĕ tŏrōs āltēque īnfērrĕ tăpētās,
pārs tĕrĕtīs lēvārĕ mănu āc dīspōnĕrĕ mēnsās.
Āst ălĭī tĕnĕbrās ĕt ŏpācām vīncĕrĕ nōctēm520
ādgrēssī tēndūnt aūrātīs vīncŭlă lŷchnīs.
Hīs lăbŏr īnsērtō tōrrēre ēxsānguĭă fērrō
vīscĕră caēsārūm pĕcŭdum, hīs cŭmŭlārĕ cănīstrīs
pērdŏmĭtām sāxō Cĕrĕrēm. Laētātŭr Ădrāstūs
ōbsĕquĭō fērvērĕ dŏmūm, iāmque īpsĕ sŭpērbīs525
fūlgēbāt strātīs sŏlĭōque ēffūltŭs ĕbūrnō.
Pārte ălĭā iŭvĕnēs sīccātī vūlnĕră lŷmphīs
dīscūmbūnt, sĭmŭl ōră nŏtīs foēdātă tŭēntūr
īnquĕ vĭcem īgnōscūnt. Tūnc rēx lōngaēvŭs Ăcāstēn
- nātārum haēc āltrīx ĕădem ēt fīdīssĭmă cūstōs530
lēctă săcrūm iūstaē Vĕnĕri ōccūltārĕ pŭdōrēm -
īmpĕrăt āccīrī tăcĭtāque īmmūrmŭrăt aūrĕ.
Nēc mŏră praēcēptīs, cūm prōtĭnŭs ūtrăquĕ vīrgŏ
ārcāno ēgrēssaē thălămō: mīrābĭlĕ vīsū,
Pāllădŏs ārmĭsŏnaē phărĕtrātaēque ōră Dĭānaē535
aēquă fĕrūnt, tērrōrĕ mĭnūs. Nŏvă deīndĕ pŭdōrī
vīsă vĭrūm făcĭēs: părĭtēr pāllōrquĕ rŭbōrquĕ
pūrpŭrĕās haūsērĕ gĕnās, ŏcŭlīquĕ vĕrēntēs
ād sānctūm rĕdĭērĕ pătrēm. Pōstquam ōrdĭnĕ mēnsaē
vīctă fămēs, sīgnīs pērfēctam aūrōquĕ nĭtēntēm540
Īăsĭdēs pătĕrām fămŭlōs ēx mōrĕ pŏpōscīt,
quā Dănăūs lībārĕ dĕīs sĕnĭōrquĕ Phŏrōneūs
āssuētī. tĕnĕt haēc ŏpĕrūm caēlātă fĭgūrās:
Pērseūs ānguĭcŏmām praēsēctō Gōrgŏnă cōllō
ālĕs hăbēt, iāmiāmquĕ văgās - ĭtă vīsŭs - ĭn aūrās545
ēxsĭlĭt; īllă grăvīs ŏcŭlōs lānguēntĭăque ōră
paēnĕ mŏvēt vīvōque ĕtĭām pāllēscĭt ĭn aūrō.
Hīnc Phrўgĭūs fūlvīs vēnātōr tōllĭtŭr ālīs,
Gārgără dēsīdūnt sūrgēnti ēt Trōiă rĕcēdīt,
stānt maēstī cŏmĭtēs, frūstrāquĕ sŏnāntĭă lāssānt550
ōră cănēs ūmbrāmquĕ pĕtūnt ēt nūbĭlă lātrānt.
Hānc ūndāntĕ mĕrō fūndēns vŏcăt ōrdĭnĕ cūnctōs
caēlĭcŏlās, Phoēbum ānte ălĭōs, Phoēbum ōmnĭs ăd ārām
laūdĕ cĭēt cŏmĭtūm fămŭlūmque ēvīnctă pŭdīcā
frōndĕ mănūs, cuī fēstă dĭēs lārgōquĕ rĕfēctī555
tūrĕ văpōrātīs lūcēnt āltārĭbŭs īgnēs.
Fōrsĭtăn, ō iŭvĕnēs, quaē sīnt ĕă sācră quĭbūsquĕ
praēcĭpŭūm caūsīs Phoēbi ōbtēstēmŭr hŏnōrēm"
rēx ăĭt, "ēxquīrānt ănĭmī. Nōn īnscĭă suāsīt
rēlĭgĭō, māgnīs ēxērcĭtă clādĭbŭs ōlīm560
plēbs Ārgīvă lĭtānt; ănĭmōs ādvērtĭtĕ, pāndām.
Pōstquām caērŭlĕī sĭnŭōsă vŏlūmĭnă mōnstrī,
tērrĭgĕnām Pŷthōnă dĕūs sēptem ōrbĭbŭs ātrīs
āmplēxām Dēlphōs squāmīsque ānnōsă tĕrēntēm
rōbŏră, Cāstălĭīs dūm fōntĭbŭs ōrĕ trĭsūlcō565
fūsŭs hĭāt nīgrō sĭtĭēns ălĭmēntă vĕnēnō,
pērcŭlĭt, ābsūmptīs nŭmĕrōsa īn vūlnĕră tēlīs,
Cīrrhaēīquĕ dĕdīt cēntūm pēr iūgĕră cāmpī
vīx tāndem ēxplĭcĭtūm, nŏvă deīndĕ pĭācŭlă caēdīs
pērquīrēns nōstrī tēcta haūd ŏpŭlēntă Crŏtōpī570
āttĭgĭt. Huīc prīmīs ēt pūbem ĭnĕūntĭbŭs ānnīs
mīră dĕcōrĕ pĭō sērvābāt nātă pĕnātēs
īntĕmĕrātă tŏrīs. Fēlīx, sī Dēlĭă nūmquām
fūrtă nĕc ōccūltūm Phoēbō sŏcĭāssĕt ămōrēm!
Nāmque ūt pāssă dĕūm Nĕmĕaēi ād flūmĭnĭs ūndām,575
bīs quīnōs plēnā cūm frōntĕ rĕsūmĕrĕt ōrbēs
Cŷnthĭă, sīdĕrĕūm Lātōnaē fētă nĕpōtēm
ēdĭdĭt; āc poēnām mĕtŭēns - nĕque ĕnim īllĕ cŏāctīs
dōnāssēt thălămīs vĕnĭām pătĕr - āvĭă rūră
ēlĭgĭt āc nātūm saēpta īntĕr ŏvīlĭă fūrtīm580
mōntĭvăgō pĕcŏrīs cūstōdī māndăt ălēndūm.
Nōn tĭbĭ dīgnă, pŭēr, gĕnĕrīs cūnābŭlă tāntī
grāmĭnĕōs dĕdĭt hērbă tŏrōs ēt vīmĭnĕ quērnō
tēxtă dŏmūs; claūsa ārbŭtĕī sūb cōrtĭcĕ lībrī
mēmbră tĕpēnt, suādētquĕ lĕvēs căvă fīstŭlă sōmnōs,585
ēt pĕcŏrī cōmmūnĕ sŏlūm. Sēd fātă nĕc īllūm
cōncēssērĕ lărēm; vĭrĭdī nām caēspĭtĕ tērraē
prōiēctūm tĕmĕre ēt pătŭlō caēlum ōrĕ trăhēntēm
dīră cănūm răbĭēs, mōrsū dēpāstă crŭēntō,
dīssĭcĭt. hīc vēro āttŏnĭtās ūt nūntĭŭs aūrēs590
mātrĭs ădīt, pūlsi ēx ănĭmō gĕnĭtōrquĕ pŭdōrquĕ
ēt mĕtŭs: īpsa ūltrō saēvīs plāngōrĭbŭs āmēns
tēctă rĕplēt, văcŭūmquĕ fĕrēns vēlāmĭnĕ pēctūs
ōccūrrīt cōnfēssă pătrī; nēc mōtŭs ĕt ātrō
īmpĕrăt - īnfāndūm! - cŭpĭēntem ōccūmbĕrĕ lētō.595
Sērŏ mĕmōr thălămī maēstaē sōlācĭă mōrtī,
Phoēbĕ, părās mōnstrum īnfāndīs Ăchĕrōntĕ sŭb īmō
cōncēptum Eūmĕnĭdūm thălămīs, cuī vīrgĭnĭs ōră
pēctŏrăque; aētērnūm strīdēns ā vērtĭcĕ sūrgīt
ēt fērrūgĭnĕām frōntēm dīscrīmĭnăt ānguīs.600
Haēc tūm dīră lŭēs nōctūrnō squālĭdă pāssū
īllābī thălămīs, ănĭmāsque ā stīrpĕ rĕcēntīs
ābrĭpĕre āltrīcūm grĕmĭīs mōrsūquĕ crŭēntō
dēvēsci ēt mūltūm pătrĭō pīnguēscĕrĕ lūctū.
Haūt tŭlĭt ārmōrūm praēstāns ănĭmīquĕ Cŏroēbūs605
sēque ūltrō lēctīs iŭvĕnūm, quī rōbŏrĕ prīmī
fāmām pōsthăbĭtā făcĭlēs ēxtēndĕrĕ vītā,
ōbtŭlĭt. īllă nŏvōs ībāt pŏpŭlātă pĕnātēs
pōrtārum īn bĭvĭō - lătĕrī dŭŏ cōrpŏră pārvūm
dēpēndēnt, ēt iam ūncă mănūs vītālĭbŭs haērēt610
fērrātīque ūnguēs tĕnĕrō sūb cōrdĕ tĕpēscūnt -:
ōbvĭŭs huīc, lătŭs ōmnĕ vĭrūm stīpāntĕ cŏrōnā,
fīt iŭvĕnīs, fērrūmque īngēns sūb pēctŏrĕ dūrō
cōndĭdĭt, ātque īmās ănĭmaē mūcrōnĕ cŏrūscō
scrūtātūs lătĕbrās tāndēm sŭă mōnstră prŏfūndō615
rēddĭt hăbērĕ Iŏvi. iŭvăt īre ēt vīsĕrĕ iūxtā
līvēntīs īn mōrte ŏcŭlōs ŭtĕrīquĕ nĕfāndām
prōlŭvĭem ēt crāssō squālēntĭă pēctŏră tābō,
quā nōstraē cĕcĭdēre ănĭmaē. Stŭpĕt Īnăchă pūbēs,
māgnăquĕ pōst lăcrĭmās ĕtĭāmnūnc gaūdĭă pāllēnt.620
Hī trăbĭbūs dūrīs, sōlācĭă vānă dŏlōrī,
prōtĕrĕre ēxănĭmōs ārtūs āsprōsquĕ mŏlārēs
dēcūlcārĕ gĕnīs, nĕquĭt īram ēxplērĕ pŏtēstās.
Īllam ēt nōctūrnō cīrcūm strīdōrĕ vŏlāntēs
īmpāstaē fūgīstĭs ăvēs, răbĭdāmquĕ cănūm vīm625
ōrăquĕ sīccă fĕrūnt trĕpĭdōrum ĭnhĭāssĕ lŭpōrūm.
Saēvĭŏr īn mĭsĕrōs fātīs ūltrīcĭs ădēmptaē
Dēlĭŭs īnsūrgīt, sūmmāquĕ bĭvērtĭcĭs ūmbrā
Pārnāsī rĕsĭdēns ārcū crūdēlĭs ĭnīquō
pēstĭfĕra ārmă iăcīt, cāmpōsque ēt cēlsă Cўclōpūm630
tēctă sŭpēriēctō nĕbŭlārum īncēndĭt ămīctū.
Lābūntūr dūlcēs ănĭmaē, Mōrs fīlă Sŏrōrūm
ēnsĕ mĕtīt cāptāmquĕ tĕnēns fērt mānĭbŭs ūrbēm.
Quaērēntī, quaē caūsă, dŭcī, quĭs ăb aēthĕrĕ laēvūs
īgnĭs ĕt īn tōtūm rēgnārēt Sīrĭŭs ānnūm,635
īdem aūctōr Paēān rūrsūs iŭbĕt īrĕ crŭēntō
īnfĕrĭās mōnstrō iŭvĕnēs, quī caēdĕ pŏtītī.
fōrtūnāte ănĭmī lōngūmque īn saēcŭlă dīgnē
prōmĕrĭtūrĕ dĭēm! Nōn tū pĭă dēgĕnĕr ārmă
ōccŭlĭs aūt cērtaē trĕpĭdās ōccūrrĕrĕ mōrtī.640
cōmmĭnŭs ōră fĕrēns Cīrrhaēi īn līmĭnĕ tēmplī
cōnstĭtĭt ēt sācrās ĭtă vōcĭbŭs āspĕrăt īrās:
"Nōn mīssūs, Thŷmbraēĕ, tŭōs sūpplēxvĕ pĕnātēs
ādvĕnĭō: mĕă mē pĭĕtās ēt cōnscĭă vīrtūs
hās ēgērĕ vĭās. Ĕgŏ sūm, quī caēdĕ sŭbēgī,645
Phoēbĕ, tŭūm mōrtālĕ nĕfās, quēm nūbĭbŭs ātrīs
ēt squālēntĕ dĭē, nīgrā quēm tābĕ sĭnīstrī
quaērĭs, ĭnīquĕ, pŏlī. Quōdsī mōnstra ēffĕră māgnīs
cāra ădĕō sŭpĕrīs, iāctūrăquĕ vīlĭŏr ōrbī
mōrs hŏmĭnum ēt saēvō tānta īnclēmēntĭă caēlōst,650
quīd mĕrŭēre Ārgī? Mē, mē, dīvum ōptĭmĕ, sōlūm
ōbiēcīssĕ căpūt fātīs praēstābăt. Ăn īllūd
lēnĕ măgīs cōrdī, quōd dēsōlātă dŏmōrūm
tēctă vĭdēs, īgnīquĕ dătīs cūltōrĭbŭs ōmnīs
lūgĕt ăgēr? sēd quīd fāndō tŭă tēlă mănūsquĕ655
dēmŏrŏr? ēxspēctānt mātrēs, sūprēmăquĕ fīūnt
vōtă mĭhī. sătĭs ēst: mĕrŭī, nē pārcĕrĕ vēllēs.
Proīndĕ mŏvē phărĕtrās ārcūsque īntēndĕ sŏnōrōs
īnsīgnēmque ănĭmām lētō dēmīttĕ; sĕd īllūm,
pāllĭdŭs Īnăchĭīs quī dēsŭpĕr īmmĭnĕt Ārgīs,660
dūm mŏrĭōr, dīspēllĕ glŏbūm". sōrs aēquă mĕrēntēs
rēspĭcĭt. Ārdēntēm tĕnŭīt rĕvĕrēntĭă caēdīs
Lētŏĭdēn, trīstēmquĕ vĭrō sūbmīssŭs hŏnōrēm
lārgītūr vītaē; nōstrō mălă nūbĭlă caēlō
dīffŭgĭūnt, āt tū stŭpĕfācti ā līmĭnĕ Phoēbī665
ēxōrātŭs ăbīs. Īnde haēc stătă sācră quŏtānnīs
sōllēmnēs rĕcŏlūnt ĕpŭlaē, Phoēbēăquĕ plācāt
tēmplă nŏvātŭs hŏnōs. hās fōrte īnvīsĭtĭs ārās
vōs quaē prōgĕnĭēs? Quāmquām Călўdōnĭŭs Oēneūs,
ēt Pārthāŏnĭaē, sī dūdūm cērtŭs ăd aūrēs670
clāmŏr ĭīt, tĭbĭ iūră dŏmūs. Tū pāndĕ, quĭs Ārgōs
ādvĕnĭās, quāndo haē vărĭīs sērmōnĭbŭs hōraē".
Dēiēcīt maēstōs ēxtēmplo Īsmēnĭŭs hērōs
īn tērrām vūltūs, tăcĭtēque ād Tŷdĕă laēsūm
ōblīquāre ŏcŭlōs; tūm lōngă sĭlēntĭă mōvīt:675
"Nōn sŭpĕr hōs dīvūm tĭbĭ sūm quaērēndŭs hŏnōrēs,
ūndĕ gĕnūs, quaē tērră mĭhī, quīs dēflŭăt ōrdŏ
sānguĭnĭs āntīquī: pĭgĕt īntēr sācră fătērī.
Sēd sī praēcĭpĭtānt mĭsĕrūm cōgnōscĕrĕ cūraē,
Cādmŭs ŏrīgŏ pătrūm, tēllūs Māvōrtĭă Thēbē,680
ēst gĕnĕtrīx Ĭŏcāstă mĭhī". Tūm mōtŭs Ădrāstūs
hōspĭtĭīs - āgnōvĭt ĕnīm -: "Quīd nōtă rĕcōndīs?
Scīmŭs" ăīt "nēc sīc āvērsūm fāmă Mўcēnīs
vōlvĭt ĭtēr. rēgnum ēt fŭrĭās ŏcŭlōsquĕ pŭdēntēs
nōvĭt ĕt Ārctōīs sī quīs dē sōlĭbŭs hōrrēt685
quīquĕ bĭbīt Gāngēn aūt nīgrum ōccāsĭbŭs īntrāt
Ōcĕănum, ēt sī quōs īncērtō lītŏrĕ Sŷrtēs
dēstĭtŭūnt. Nē pērgĕ quĕrī cāsūsquĕ prĭōrūm
ānnŭmĕrārĕ tĭbī: nōstrō quŏquĕ sānguĭnĕ mūltūm
ērrāvīt pĭĕtās, nēc cūlpă nĕpōtĭbŭs ōbstāt.690
Tū mŏdŏ dīssĭmĭlīs rēbūs mĕrĕārĕ sĕcūndīs
ēxcūsārĕ tŭōs. ēt iām tēmōnĕ sŭpīnō
lānguĕt Hўpērbŏrĕaē glăcĭālīs pōrtĭtŏr Ūrsaē.
Fūndĭtĕ vīnă fŏcīs, sērvātōrēmquĕ părēntūm
Lētŏĭdēn vōtīs ĭtĕrūmque ĭtĕrūmquĕ cănāmūs.695
Phoēbĕ părēns, seū tē Lўcĭaē Pătărēă nĭvōsīs
ēxērcēnt dūmētă iŭgīs, seū rōrĕ pŭdīcō
Cāstălĭaē flāvōs ămŏr ēst tĭbĭ mērgĕrĕ crīnēs,
seū Troīām Thŷmbraēŭs hăbēs, ŭbĭ fāmă vŏlēntēm
īngrātīs Phrўgĭōs ŭmĕrīs sŭbĭīssĕ mŏlārēs,700
seū iŭvăt Aēgaēūm fĕrĭēns Lātōnĭŭs ūmbrā
Cŷnthŭs ĕt āssĭdŭām pĕlăgō nōn quaērĕrĕ Dēlōn:
tēlă tĭbī lōngēquĕ fĕrōs lēntāndŭs ĭn hōstēs
ārcŭs, ĕt aēthĕrĭī dōnō cēssērĕ părēntēs
aētērnūm flōrērĕ gĕnās, tū dōctŭs ĭnīquās705
Pārcārūm praēnōssĕ mănūs fātūmquĕ quŏd ūltrāst
ēt sūmmō plăcĭtūră Iŏvī, quīs lētĭfĕr ānnūs,
bēllă quĭbūs pŏpŭlīs, quaē mūtēnt scēptră cŏmētaē,
tū Phrўgă sūbmīttīs cĭthăraē, tū mātrĭs hŏnōrī
tērrĭgĕnām Tĭtўōn Stўgĭīs ēxtēndĭs hărēnīs.710
Tē vĭrĭdīs Pŷthōn Thēbānăquĕ mātĕr ŏvāntēm
hōrrŭĭt īn phărĕtrīs, ūltrīx tĭbĭ tōrvă Mĕgaēră
iēiūnūm Phlĕgўān sūbtēr căvă sāxă iăcēntēm
aētērnō prĕmĭt āccŭbĭtū dăpĭbūsquĕ prŏfānīs
īnstĭmŭlāt, sēd mīxtă fămēm fāstīdĭă vīncūnt:715
ādsīs, ō mĕmŏr hōspĭtĭī, Iūnōnĭăque ārvă
dēxtĕr ămēs, seū tē rŏsĕūm Tītānă vŏcārī
gēntĭs Ăchaēmĕnĭaē rītū, seū praēstăt Ŏsīrīm
frūgĭfĕrūm, seū Pērsaēī sūb rūpĭbŭs āntrī
īndīgnātă sĕquī tōrquēntēm cōrnŭă Mīthrām."720
Fraternas acies alternaque regna profanis
decertata odiis sontisque evolvere Thebas,
Pierius menti calor incidit. Unde iubetis
ire, deae? Gentisne canam primordia dirae,
5Sidonios raptus et inexorabile pactum
legis Agenoreae scrutantemque aequora Cadmum?
longa retro series, trepidum si Martis operti
agricolam infandis condentem proelia sulcis
expediam penitusque sequar, quo carmine muris
10iusserit Amphion Tyrios accedere montes,
unde graves irae cognata in moenia Baccho,
quod saevae Iunonis opus, cui sumpserit arcus
infelix Athamas, cur non expaverit ingens
Ionium socio casura Palaemone mater.
15Atque adeo iam nunc gemitus et prospera Cadmi
praeteriisse sinam: limes mihi carminis esto
Oedipodae confusa domus, quando Itala nondum
signa nec Arctoos ausim sperare triumphos
bisque iugo Rhenum, bis adactum legibus Histrum
20et coniurato deiectos vertice Dacos
aut defensa prius vix pubescentibus annis
bella Iovis teque, o Latiae decus addite famae,
quem nova mature subeuntem exorsa parentis
aeternum sibi Roma cupit - licet artior omnis
25limes agat stellas et te plaga lucida caeli,
Pleiadum Boreaeque et hiulci fulminis expers,
sollicitet, licet ignipedum frenator equorum
ipse tuis alte radiantem crinibus arcum
imprimat aut magni cedat tibi Iuppiter aequa
30parte poli -, maneas hominum contentus habenis,
undarum terraeque potens, et sidera dones.
Tempus erit, cum Pierio tua fortior oestro
facta canam: nunc tendo chelyn satis arma referre
Aonia et geminis sceptrum exitiale tyrannis
35nec furiis post fata modum flammasque rebellis
seditione rogi tumulisque carentia regum
funera et egestas alternis mortibus urbes,
caerula cum rubuit Lernaeo sanguine Dirce
et Thetis arentis adsuetum stringere ripas
40horruit ingenti venientem Ismenon acervo.
Quem prius heroum, Clio, dabis? Immodicum irae
Tydea? Laurigeri subitos an vatis hiatus?
Urget et hostilem propellens caedibus amnem
turbidus Hippomedon, plorandaque bella protervi
45Arcados atque alio Capaneus horrore canendus.
Impia iam merita scrutatus lumina dextra
merserat aeterna damnatum nocte pudorem
Oedipodes longaque animam sub morte tenebat.
Illum indulgentem tenebris imaeque recessu
50sedis inaspectos caelo radiisque penates
servantem tamen adsiduis circumuolat alis
saeva dies animi scelerumque in pectore Dirae.
Tunc vacuos orbes, crudum ac miserabile vitae
supplicium, ostentat caelo manibusque cruentis
55pulsat inane solum saevaque ita voce precatur:
"Di, sontes animas angustaque Tartara poenis
qui regitis, tuque umbrifero Styx livida fundo,
quam video, multumque mihi consueta vocari
adnue, Tisiphone, perversaque vota secunda:
60si bene quid merui, si me de matre cadentem
fovisti gremio et traiectum vulnere plantas
firmasti, si stagna peti Cirrhaea bicorni
interfusa iugo, possem cum degere falso
contentus Polybo, trifidaeque in Phocidos arto
65longaevum implicui regem secuique trementis
ora senis, dum quaero patrem, si Sphingos iniquae
callidus ambages te praemonstrante resolvi,
si dulcis furias et lamentabile matris
conubium gavisus ini noctemque nefandam
70saepe tuli natosque tibi, scis ipsa, paravi,
mox avidus poenae digitis caedentibus ultro
incubui miseraque oculos in matre reliqui:
exaudi, si digna precor quaeque ipsa furenti
subiceres. orbum visu regnisque carentem
75non regere aut dictis maerentem flectere adorti,
quos genui quocumque toro; quin ecce superbi
pro dolor!) et nostro iamdudum funere reges
insultant tenebris gemitusque odere paternos.
Hisne etiam funestus ego? Et videt ista deorum
80ignavus genitor? Tu saltem debita vindex
huc ades et totos in poenam ordire nepotes.
Indue quod madidum tabo diadema cruentis
unguibus abripui, votisque instincta paternis
i media in fratres, generis consortia ferro
85dissiliant. Da, Tartarei regina barathri,
quod cupiam vidisse nefas, nec tarda sequetur
mens iuvenum; modo digna veni: mea pignora nosces."
Talia dicenti crudelis diva severos
advertit vultus. Inamoenum forte sedebat
90Cocyton iuxta, resolutaque vertice crines
lambere sulpureas permiserat anguibus undas.
Ilicet igne Iovis lapsisque citatior astris
tristibus exilvit ripis: discedit inane
vulgus et occursus dominae pavet; illa per umbras
95et caligantes animarum examine campos
Taenariae limen petit irremeabile portae.
Sensit adesse Dies, piceo Nox obvia nimbo
lucentes turbavit equos; procul arduus Atlans
horruit et dubia caelum cervice remisit.
100arripit extemplo Maleae de valle resurgens
notum iter ad Thebas; neque enim velocior ullas
itque reditque vias cognatave Tartara mavult.
Centum illi stantes umbrabant ora cerastae,
turba minax diri capitis; sedet intus abactis
105ferrea lux oculis, qualis per nubila Phoebes
Atracia rubet arte labor; suffusa veneno
tenditur ac sanie gliscit cutis; igneus atro
ore vapor, quo longa sitis morbique famesque
et populis mors una venit; riget horrida tergo
110palla, et caerulei redeunt in pectora nodi:
Atropos hos atque ipsa novat Proserpina cultus.
Tunc geminas quatit ira manus: haec igne rogali
fulgurat, haec vivo manus aëra verberat hydro.
Ut stetit, abrupta qua plurimus arce Cithaeron
115occurrit caelo, fera sibila crine virenti
congeminat, signum terris, unde omnis Achaei
ora maris late Pelopeaque regna resultant.
Audiit et medius caeli Parnasos et asper
Eurotas, dubiamque iugo fragor impulit Oeten
120in latus, et geminis vix fluctibus obstitit Isthmos.
Ipsa suum genetrix curvo delphine vagantem
abripuit frenis gremioque Palaemona pressit.
Atque ea Cadmeo praeceps ubi culmine primum
constitit assuetaque infecit nube penates,
125protinus attoniti fratrum sub pectore motus,
gentilisque animos subiit furor aegraque laetis
invidia atque parens odii metus, inde regendi
saevus amor, ruptaeque vices iurisque secundi
ambitus impatiens, et summo dulcius unum
130stare loco, sociisque comes discordia regnis.
Sic ubi delectos per torva armenta iuvencos
agricola imposito sociare adfectat aratro,
illi indignantes, quis nondum vomere multo
ardua nodosos cervix descendit in armos,
135in diversa trahunt atque aequis vincula laxant
viribus et vario confundunt limite sulcos:
haud secus indomitos praeceps discordia fratres
asperat. Alterni placuit sub legibus anni
exsilio mutare ducem. Sic iure maligno
140fortunam transire iubent, ut sceptra tenentem
foedere praecipiti semper novus angeret heres.
Haec inter fratres pietas erat, haec mora pugnae
sola nec in regem perduratura secundum.
Et nondum crasso laquearia fulva metallo,
145montibus aut alte Grais effulta nitebant
atria, congestos satis explicitura clientis;
non impacatis regum aduigilantia somnis
pila, nec alterna ferri statione gementes
excubiae nec cura mero committere gemmas
150atque aurum violare cibis: sed nuda potestas
armavit fratres, pugna est de paupere regno.
Dumque uter angustae squalentia iugera Dirces
verteret aut Tyrii solio non altus ovaret
exsulis ambigitur, periit ius fasque bonumque
155et vitae mortisque pudor. Quo tenditis iras,
a, miseri? Quid si peteretur crimine tanto
limes uterque poli, quem Sol emissus Eoo
cardine, quem portu vergens prospectat Hibero,
quasque procul terras obliquo sidere tangit
160avius aut Borea gelidas madidive tepentes
igne Noti? quid si Phrygiae Tyriaeque sub unum
convectentur opes. Loca dira arcesque nefandae
suffecere odio, furiisque immanibus emptum
Oedipodae sedisse loco. Iam sorte carebat
165dilatus Polynicis honos. Quis tunc tibi, saeve,
quis fuit ille dies, vacua cum solus in aula
respiceres ius omne tuum cunctosque minores,
et nusquam par stare caput? Iam murmura serpunt
plebis Echioniae, tacitumque a principe vulgus
170dissidet, et, qui mos populis, venturus amatur.
Atque aliquis, cui mens humili laesisse veneno
summa nec impositos umquam cervice volenti
ferre duces: "Hancne Ogygiis" ait "aspera rebus
fata tulere vicem, totiens mutare timendos
175alternoque iugo dubitantia subdere colla?
Partiti versant populorum fata manuque
fortunam fecere levem. Semperne vicissim
exulibus servire dabor? tibi, summe deorum
terrarumque sator, sociis hanc addere mentem
180sedit? An inde vetus Thebis extenditur omen,
ex quo Sidonii nequiquam blanda iuvenci
pondera Carpathio iussus sale quaerere Cadmus
exsul Hyanteos invenit regna per agros,
fraternasque acies fetae telluris hiatu
185augurium seros dimisit ad usque nepotes?
Cernis, ut erectum torva sub fronte minetur
saevior assurgens dempto consorte potestas.
Quas gerit ore minas, quanto premit omnia fastu!
Hicne umquam privatus erit? Tamen ille precanti
190mitis et adfatu bonus et patientior aequi.
quid mirum? Non solus erat. Nos vilis in omnis
prompta manus casus, domino cuicumque parati.
qualiter hinc gelidus Boreas, hinc nubifer Eurus
vela trahunt, nutat mediae fortuna carinae,
195- heu dubio suspensa metu tolerandaque nullis
aspera sors populis! - hic imperat, ille minatur".
At Iovis imperio rapidi super atria caeli
lectus concilio divum convenerat ordo
interiore polo. spatiis hinc omnia iuxta,
200primaeque occiduaeque domus et fusa sub omni
terra atque unda die. Mediis sese arduus infert
ipse deis, placido quatiens tamen omnia vultu,
stellantique locat solio; nec protinus ausi
caelicolae, veniam donec pater ipse sedendi
205tranquilla iubet esse manu. Mox turba vagorum
semideum et summis cognati nubibus Amnes
et compressa metu servantes murmura Venti
aurea tecta replent. Mixta convexa deorum
maiestate tremunt, radiant maiore sereno
210culmina et arcano florentes lumine postes.
Postquam iussa quies silvitque exterritus orbis,
incipit ex alto - grave et immutabile sanctis
pondus adest verbis, et vocem fata sequuntur -:
"Terrarum delicta nec exsaturabile Diris
215ingenium mortale queror. Quonam usque nocentum
exigar in poenas? taedet saevire corusco
fulmine, iam pridem Cyclopum operosa fatiscunt
bracchia et Aeoliis desunt incudibus ignes.
Atque adeo tuleram falso rectore solutos
220Solis equos, caelumque rotis errantibus uri,
et Phaëthontea mundum squalere favilla.
Nil actum, neque tu valida quod cuspide late
ire per illicitum pelago, germane, dedisti.
nunc geminas punire domos, quis sanguinis auctor
225ipse ego, descendo. Perseos alter in Argos
scinditur, Aonias fluit hic ab origine Thebas.
Mens cunctis imposta manet: quis funera Cadmi
nesciat et totiens excitam a sedibus imis
Eumenidum bellasse aciem, mala gaudia matrum
230erroresque feros nemorum et reticenda deorum
crimina? Vix lucis spatio, vix noctis abactae
enumerare queam mores gentemque profanam.
Scandere quin etiam thalamos hic impius heres
patris et immeritae gremium incestare parentis
235appetiit, proprios monstro revolutus in ortus.
Ille tamen superis aeterna piacula solvit
proiecitque diem, nec iam amplius aethere nostro
vescitur; at nati - facinus sine more! - cadentes
calcavere oculos. iam iam rata vota tulisti
240dire senex! Mervere tuae, meruere tenebrae
ultorem sperare Iovem. Nova sontibus arma
iniciam regnis, totumque a stirpe revellam
exitiale genus. Belli mihi semina sunto
Adrastus socer et superis adiuncta sinistris
245conubia. Hanc etiam poenis incessere gentem
decretum; neque enim arcano de pectore fallax
Tantalus et saevae periit iniuria mensae".
Sic pater omnipotens. ast illi saucia dictis
flammato versans inopinum corde dolorem
250talia Iuno refert: "Mene, o iustissime divum,
me bello certare iubes? Scis, semper ut arces
Cyclopum magnique Phoroneos inclita fama
sceptra viris opibusque iuvem, licet improbus illic
custodem Phariae somno letoque iuvencae
255exstinguas, saeptis et turribus aureus intres.
Mentitis ignosco toris: illam odimus urbem,
quam vultu confessus adis, ubi conscia magni
signa tori tonitrus agis et mea fulmina torques.
Facta luant Thebae: cur hostes eligis Argos?
260quin age, si tanta est thalami discordia sancti,
et Samon et veteres armis exscinde Mycenas,
verte solo Sparten. Cur usquam sanguine festo
coniugis ara tuae, cumulo cur turis Eoi
laeta calet? Melius votis Mareotica fumat
265Coptos et aerisoni lugentia flumina Nili.
Quod si prisca luunt auctorum crimina gentes
subuenitque tuis sera haec sententia curis,
percensere aevi senium, quo tempore tandem
terrarum furias abolere et saecula retro
270emendare sat est? iamdudum ab sedibus illis
incipe, fluctivaga qua praeterlabitur unda
Sicanios longe relegens Alpheos amores.
Arcades hic tua - nec pudor est - delubra nefastis
imposuere locis, illic Mavortius axis
275Oenomai Geticoque pecus stabulare sub Haemo
dignius, abruptis etiamnum inhumata procorum
reliquiis trunca ora rigent. tamen hic tibi templi
gratus honos, placet Ida nocens mentitaque manes
Creta tuos. Me Tantaleis consistere tectis,
280quae tandem invidia est? belli deflecte tumultus
et generis miseresce tui. Sunt impia late
regna tibi, melius generos passura nocentes."
Finierat precibus miscens convicia Iuno.
At non ille gravis dictis, quamquam aspera motu,
285reddidit haec: "Equidem haud rebar te mente secunda
laturam, quodcumque tuos, licet aequus, in Argos
consulerem, neque me, si detur copia, fallit
multa super Thebis Bacchum ausuramque Dionen
dicere, sed nostri reverentia ponderis obstat.
290Horrendos etenim latices, Stygia aequora fratris
obtestor, mansurum atque irrevocabile verbum,
nil fore, quod dictis flectar! quare impiger alis
portantes praecede Notos, Cyllenia proles,
aëra per liquidum regnisque illapsus opacis
295dic patruo: superas senior se attollat ad auras
Laius, exstinctum nati quem vulnere nondum
ulterior Lethes accepit ripa profundi
lege Erebi; ferat hic diro mea iussa nepoti:
germanum exsilio fretum Argolicisque tumentem
300hospitiis, quod sponte cupit, procul impius aula
arceat, alternum regni infitiatus honorem.
Hinc causae irarum, certo reliqua ordine ducam".
Paret Atlantiades dictis genitoris et inde
summa pedum propere plantaribus illigat alis,
305obnubitque comas et temperat astra galero.
Tum dextrae virgam inservit, qua pellere dulces
aut suadere iterum somnos, qua nigra subire
Tartara et exsanguis animare assueverat umbras.
Desilvit, tenuique exceptus inhorruit aura.
310Nec mora, sublimis raptim per inane volatus
carpit et ingenti designat nubila gyro.
Interea patriis olim vagus exsul ab oris
Oedipodionides furto deserta pererrat
Aoniae. iamiamque animis male debita regna
315concipit, et longum signis cunctantibus annum
stare gemit. Tenet una dies noctesque recursans
cura virum, si quando humilem decedere regno
germanum et semet Thebis opibusque potitum
cerneret; hac aevum cupiat pro luce pacisci.
320Nunc queritur ceu tarda fugae dispendia, sed mox
attollit flatus ducis et sedisse superbus
deiecto iam fratre putat: spes anxia mentem
extrahit et longo consumit gaudia voto.
Tunc sedet, Inachias urbes Danaëiaque arva
325et caligantes abrupto sole Mycenas
ferre iter impavidum, seu praevia ducit Erinys,
seu fors illa viae, sive hac immota vocabat
Atropos. Ogygiis ululata furoribus antra
deserit et pingues Baccheo sanguine colles.
330Inde plagam, qua molle sedens in plana Cithaeron
porrigitur lassumque inclinat ad aequora montem,
praeterit. Hinc arte scopuloso in limite pendens
infames Scirone petras Scyllaeaque rura
purpureo regnata seni mitemque Corinthon
335linquit et in mediis audit duo litora campis.
Iamque per emeriti surgens confinia Phoebi
Titanis late, mundo subuecta silenti,
rorifera gelidum tenuaverat aëra biga;
iam pecudes volucresque tacent, iam Somnus avaris
340irrepsit curis pronusque ex aethere nutat,
grata laboratae referens oblivia vitae.
Sed nec puniceo rediturum nubila caelo
promisere iubar, nec rarescentibus umbris
longa repercusso nituere crepuscula Phoebo:
345densior a terris et nulli pervia flammae
subtexit nox atra polos. Iam claustra rigentis
Aeoliae percussa sonant, venturaque rauco
ore minatur hiemps, venti transuersa frementes
confligunt axemque emoto cardine vellunt,
350dum caelum sibi quisque rapit; sed plurimus Auster
inglomerat noctem, tenebrosa volumina torquens,
defunditque imbres, sicco quos asper hiatu
praesolidat Boreas; nec non abrupta tremiscunt
fulgura, et attritus subita face rumpitur aether.
355Iam Nemea, iam Taenariis contermina lucis
Arcadiae capita alta madent; ruit agmine magno
Inachus et gelidas surgens Erasinus in undas.
Pulverulenta prius calcataque flumina nullae
aggeribus tenuere morae, stagnoque refusast
360funditus et veteri spumavit Lerna veneno.
Frangitur omne nemus, rapiunt antiqua procellae
bracchia silvarum, nullisque aspecta per aevum
solibus umbrosi patuere aestiva Lycaei.
Ille tamen, modo saxa iugis fugientia ruptis
365miratus, modo nubigenas e montibus amnes
aure pavens passimque insano turbine raptas
pastorum pecorumque domos, non segnius amens
incertusque viae per nigra silentia vastum
haurit iter; pulsat metus undique et undique frater.
370Ac velut hiberno deprensus navita ponto,
cui neque Temo piger neque amico sidere monstrat
Luna vias, medio caeli pelagique tumultu
stat rationis inops, iamiamque aut saxa malignis
exspectat submersa vadis aut vertice acuto
375spumantes scopulos erectae incurrere prorae:
talis opaca legens nemorum Cadmeius heros
accelerat, vasto metuenda umbone ferarum
excutiens stabula, et prono virgulta refringit
pectore; dat stimulos animo vis maesta timoris,
380donec ab Inachiis victa caligine tectis
emicuit lucem devexa in moenia fundens
Larisaeus apex. Illo spe concitus omni
evolat, hinc celsae Iunonia templa Prosymnae
laevus habens, hinc Herculeo signata vapore
385Lernaei stagna atra vadi, tandemque reclusis
infertur portis. Actutum regia cernit
vestibula; hic artus imbri ventoque rigentis
proicit ignotaeque acclinis postibus aulae
invitat tenuis ad dura cubilia somnos.
390Rex ibi tranquille, medio de limite vitae
in senium vergens, populos Adrastus habebat,
dives avis et utroque Iovem de sanguine ducens.
Hic sexus melioris inops, sed prole virebat
feminea, gemino natarum pignore fultus.
395Cui Phoebus generos - monstrum exitiabile dictu!
mox adaperta fides - fato ducente canebat
saetigerumque suem et fulvum adventare leonem.
Id volvens non ipse pater, non docte futuri
Amphiaraë vides, etenim vetat auctor Apollo.
400tantum in corde sedens aegrescit cura parenti.
Ecce autem antiquam fato Calydona relinquens
Olenius Tydeus - fraterni sanguinis illum
conscius horror agit - eadem sub nocte sopora
lustra terit, similisque Notos dequestus et imbres,
405infusam tergo glaciem et liquentia nimbis
ora comasque gerens subit uno tegmine, cuius
fusus humo gelida partem prior hospes habebat.
hic vero ambobus rabiem fortuna cruentam
attulit: haud passi sociis defendere noctem
410culminibus, paulum alternis in verba minasque
cunctantur; mox ut iactis sermonibus irae
intumuere satis, tum vero erectus uterque
exsertare umeros nudamque lacessere pugnam.
Celsior ille gradu procera in membra simulque
415integer annorum, sed non et viribus infra
Tydea fert animus, totosque infusa per artus
maior in exiguo regnabat corpore virtus.
Iam crebros ictus ora et cava tempora circum
obnixi ingeminant, telorum aut grandinis instar
420Rhipaeae, flexoque genu vacua ilia tundunt.
Non aliter quam Pisaeo sua lustra Tonanti
cum redeunt crudisque virum sudoribus ardet
pulvis; at hinc teneros caveae dissensus ephebos
concitat, exclusaeque exspectant praemia matres:
425sic alacres odio nullaque cupidine laudis
accensi incurrunt, scrutatur et intima vultus
unca manus penitusque oculis cedentibus intrat.
Forsan et accinctos lateri - sic ira ferebat -
nudassent enses, meliusque hostilibus armis
430lugendus fratri, iuvenis Thebane, iaceres,
ni rex, insolitum clamorem et pectore ab alto
stridentes gemitus noctis miratus in umbris,
movisset gressus, magnis cui sobria curis
pendebat somno iam deteriore senectus.
435Isque ubi progrediens numerosa luce per alta
atria dimotis adverso limine claustris
terribilem dictu faciem, lacera ora putresque
sanguineo videt imbre genas: "Quae causa furoris,
externi iuvenes - neque enim meus audeat istas
440civis in usque manus -, quisnam implacabilis ardor
exturbare odiis tranquilla silentia noctis?
Usque adeone angusta dies et triste, parumper
pacem animo somnumque pati? sed prodite tandem,
unde orti, quo fertis iter, quae iurgia? nam vos
445haud humiles tanta ira docet, generisque superbi
magna per effusum clarescunt signa cruorem".
Vix ea, cum mixto clamore obliqua tuentes
incipiunt una: "Rex o mitissime Achivum,
quid verbis opus? Ipse undantis sanguine vultus
450aspicis". Haec passim turbatis vocis amarae
confudere sonis; inde orsus in ordine Tydeus
continuat: "Maesti cupiens solacia casus
monstriferae Calydonis opes Acheloiaque arva
deservi; vestris haec me ecce in finibus ingens
455nox operit. tecto caelum prohibere quis iste
arcuit? an quoniam prior haec ad limina forte
molitus gressus? pariter stabulare bimembres
Centauros unaque ferunt Cyclopas in Aetna
compositos. Sunt et rabidis iura insita monstris
460fasque suum: nobis sociare cubilia terrae.
Sed quid ego? aut hodie spoliis gavisus abibis,
quisquis es, his, aut me, si non effetus oborto
sanguis hebet luctu, magni de stirpe creatum
Oeneos et Marti non degenerare paterno
465accipies". "Nec nos animi nec stirpis egentes"
ille refert contra, sed mens sibi conscia fati
cunctatur proferre patrem. tunc mitis Adrastus:
"Immo agite, et positis, quas nox inopinaque suasit
aut virtus aut ira, minis succedite tecto.
470Iam pariter coëant animorum in pignora dextrae.
Non haec incassum divisque absentibus acta;
forsan et has venturus amor praemiserit iras,
ut meminisse iuvet". nec vana voce locutus
fata senex, siquidem hanc perhibent per vulnera iunctis
475esse fidem, quanta partitum extrema protervo
Thesea Pirithoo, vel inanem mentis Oresten
opposito rabidam Pylade vitasse Megaeram.
Tunc quoque mulcentem dictis corda aspera regem
iam faciles, ventis ut decertata residunt
480aequora, laxatisque diu tamen aura superstes
immoritur velis, passi subiere penates.
Hic primum lustrare oculis cultusque virorum
telaque magna vacat: tergo videt huius inanem
impexis utrimque iubis horrere leonem,
485illius in speciem, quem per Teumesia tempe
Amphitryoniades fractum iuvenalibus annis
ante Cleonaei vestitus proelia monstri.
Terribiles contra saetis ac dente recurvo
Tydea per latos umeros ambire laborant
490exuviae, Calydonis honos. Stupet omine tanto
defixus senior, divina oracula Phoebi
agnoscens monitusque datos vocalibus antris.
Obtutu gelida ora premit, laetusque per artus
horror iit; sensit manifesto numine ductos
495adfore, quos nexis ambagibus augur Apollo
portendi generos, vultu fallente ferarum,
ediderat. tunc sic tendens ad sidera palmas:
"Nox, quae terrarum caelique amplexa labores
ignea multivago transmittis sidera lapsu,
500indulgens reparare animum, dum proximus aegris
infundat Titan agiles animantibus ortus,
tu mihi perplexis quaesitam erroribus ultro
advehis alma fidem veterisque exordia fati
detegis: assistas operi tuaque omina firmes.
505Semper honoratam dimensis orbibus anni
te domus ista colet; nigri tibi, diva, litabunt
electa cervice greges, lustraliaque exta
lacte novo perfusus edet Vulcanius ignis.
Salve prisca fides tripodum obscurique recessus!
510Deprendi, Fortuna, deos!" Sic fatus, et ambos
innectens manibus tecta interioris ad aulae
progreditur. Canis etiamnum altaribus ignes
sopitum cinerem et tepidi libamina sacri
servabant; adolere focos epulasque recentes
515instaurare iubet. Dictis parere ministri
certatim accelerant; vario strepit icta tumultu
regia: pars ostro tenues auroque sonantes
emunire toros alteque inferre tapetas,
pars teretis levare manu ac disponere mensas.
520Ast alii tenebras et opacam vincere noctem
adgressi tendunt auratis vincula lychnis.
His labor inserto torrere exsanguia ferro
viscera caesarum pecudum, his cumulare canistris
perdomitam saxo Cererem. Laetatur Adrastus
525obsequio fervere domum, iamque ipse superbis
fulgebat stratis solioque effultus eburno.
Parte alia iuvenes siccati vulnera lymphis
discumbunt, simul ora notis foedata tuentur
inque vicem ignoscunt. Tunc rex longaevus Acasten
530- natarum haec altrix eadem et fidissima custos
lecta sacrum iustae Veneri occultare pudorem -
imperat acciri tacitaque immurmurat aure.
Nec mora praeceptis, cum protinus utraque virgo
arcano egressae thalamo: mirabile visu,
535Pallados armisonae pharetrataeque ora Dianae
aequa ferunt, terrore minus. Nova deinde pudori
visa virum facies: pariter pallorque ruborque
purpureas hausere genas, oculique verentes
ad sanctum rediere patrem. Postquam ordine mensae
540victa fames, signis perfectam auroque nitentem
Iasides pateram famulos ex more poposcit,
qua Danaus libare deis seniorque Phoroneus
assueti. tenet haec operum caelata figuras:
Perseus anguicomam praesecto Gorgona collo
545ales habet, iamiamque vagas - ita visus - in auras
exsilit; illa gravis oculos languentiaque ora
paene movet vivoque etiam pallescit in auro.
Hinc Phrygius fulvis venator tollitur alis,
Gargara desidunt surgenti et Troia recedit,
550stant maesti comites, frustraque sonantia lassant
ora canes umbramque petunt et nubila latrant.
Hanc undante mero fundens vocat ordine cunctos
caelicolas, Phoebum ante alios, Phoebum omnis ad aram
laude ciet comitum famulumque evincta pudica
555fronde manus, cui festa dies largoque refecti
ture vaporatis lucent altaribus ignes.
Forsitan, o iuvenes, quae sint ea sacra quibusque
praecipuum causis Phoebi obtestemur honorem"
rex ait, "exquirant animi. Non inscia suasit
560religio, magnis exercita cladibus olim
plebs Argiva litant; animos advertite, pandam.
Postquam caerulei sinvosa volumina monstri,
terrigenam Pythona deus septem orbibus atris
amplexam Delphos squamisque annosa terentem
565robora, Castaliis dum fontibus ore trisulco
fusus hiat nigro sitiens alimenta veneno,
perculit, absumptis numerosa in vulnera telis,
Cirrhaeique dedit centum per iugera campi
vix tandem explicitum, nova deinde piacula caedis
570perquirens nostri tecta haud opulenta Crotopi
attigit. Huic primis et pubem ineuntibus annis
mira decore pio servabat nata penates
intemerata toris. Felix, si Delia numquam
furta nec occultum Phoebo sociasset amorem!
575Namque ut passa deum Nemeaei ad fluminis undam,
bis quinos plena cum fronte resumeret orbes
Cynthia, sidereum Latonae feta nepotem
edidit; ac poenam metuens -neque enim ille coactis
donasset thalamis veniam pater- avia rura
580eligit ac natum saepta inter ovilia furtim
montivago pecoris custodi mandat alendum.
Non tibi digna, puer, generis cunabula tanti
gramineos dedit herba toros et vimine querno
texta domus; clausa arbutei sub cortice libri
585membra tepent, suadetque leves cava fistula somnos,
et pecori commune solum. Sed fata nec illum
concessere larem; viridi nam caespite terrae
proiectum temere et patulo caelum ore trahentem
dira canum rabies, morsu depasta cruento,
590dissicit. hic vero attonitas ut nuntius aures
matris adit, pulsi ex animo genitorque pudorque
et metus: ipsa ultro saevis plangoribus amens
tecta replet, vacuumque ferens velamine pectus
occurrit confessa patri; nec motus et atro
595imperat - infandum! - cupientem occumbere leto.
Sero memor thalami maestae solacia morti,
Phoebe, paras monstrum infandis Acheronte sub imo
conceptum Eumenidum thalamis, cui virginis ora
pectoraque; aeternum stridens a vertice surgit
600et ferrugineam frontem discriminat anguis.
Haec tum dira lues nocturno squalida passu
illabi thalamis, animasque a stirpe recentis
abripere altricum gremiis morsuque cruento
devesci et multum patrio pinguescere luctu.
605Haut tulit armorum praestans animique Coroebus
seque ultro lectis iuvenum, qui robore primi
famam posthabita faciles extendere vita,
obtulit. illa novos ibat populata penates
portarum in bivio - lateri duo corpora parvum
610dependent, et iam unca manus vitalibus haeret
ferratique ungues tenero sub corde tepescunt-:
obvius huic, latus omne virum stipante corona,
fit iuvenis, ferrumque ingens sub pectore duro
condidit, atque imas animae mucrone corusco
615scrutatus latebras tandem sua monstra profundo
reddit habere Iovi. iuvat ire et visere iuxta
liventis in morte oculos uterique nefandam
prolvviem et crasso squalentia pectora tabo,
qua nostrae cecidere animae. Stupet Inacha pubes,
620magnaque post lacrimas etiamnunc gaudia pallent.
Hi trabibus duris, solacia vana dolori,
proterere exanimos artus asprosque molares
deculcare genis, nequit iram explere potestas.
Illam et nocturno circum stridore volantes
625impastae fugistis aves, rabidamque canum vim
oraque sicca ferunt trepidorum inhiasse luporum.
Saevior in miseros fatis ultricis ademptae
Delius insurgit, summaque biverticis umbra
Parnasi residens arcu crudelis iniquo
630pestifera arma iacit, camposque et celsa Cyclopum
tecta superiecto nebularum incendit amictu.
Labuntur dulces animae, Mors fila Sororum
ense metit captamque tenens fert manibus urbem.
Quaerenti, quae causa, duci, quis ab aethere laevus
635ignis et in totum regnaret Sirius annum,
idem auctor Paean rursus iubet ire cruento
inferias monstro iuvenes, qui caede potiti.
fortunate animi longumque in saecula digne
promeriture diem! Non tu pia degener arma
640occulis aut certae trepidas occurrere morti.
comminus ora ferens Cirrhaei in limine templi
constitit et sacras ita vocibus asperat iras:
"Non missus, Thymbraee, tuos supplexue penates
advenio: mea me pietas et conscia virtus
645has egere vias. Ego sum, qui caede subegi,
Phoebe, tuum mortale nefas, quem nubibus atris
et squalente die, nigra quem tabe sinistri
quaeris, inique, poli. Quodsi monstra effera magnis
cara adeo superis, iacturaque vilior orbi
650mors hominum et saevo tanta inclementia caelost,
quid meruere Argi? Me, me, divum optime, solum
obiecisse caput fatis praestabat. An illud
lene magis cordi, quod desolata domorum
tecta vides, ignique datis cultoribus omnis
655luget ager? sed quid fando tua tela manusque
demoror? exspectant matres, supremaque fiunt
vota mihi. satis est: merui, ne parcere velles.
Proinde move pharetras arcusque intende sonoros
insignemque animam leto demitte; sed illum,
660pallidus Inachiis qui desuper imminet Argis,
dum morior, dispelle globum". sors aequa merentes
respicit. Ardentem tenuit reverentia caedis
Letoiden, tristemque viro submissus honorem
largitur vitae; nostro mala nubila caelo
665diffugiunt, at tu stupefacti a limine Phoebi
exoratus abis. Inde haec stata sacra quotannis
sollemnes recolunt epulae, Phoebeaque placat
templa novatus honos. has forte invisitis aras
vos quae progenies? Quamquam Calydonius Oeneus,
670et Parthaoniae, si dudum certus ad aures
clamor iit, tibi iura domus. Tu pande, quis Argos
advenias, quando hae variis sermonibus horae".
Deiecit maestos extemplo Ismenius heros
in terram vultus, taciteque ad Tydea laesum
675obliquare oculos; tum longa silentia movit:
"Non super hos divum tibi sum quaerendus honores,
unde genus, quae terra mihi, quis defluat ordo
sanguinis antiqui: piget inter sacra fateri.
Sed si praecipitant miserum cognoscere curae,
680Cadmus origo patrum, tellus Mavortia Thebe,
est genetrix Iocasta mihi". Tum motus Adrastus
hospitiis - agnovit enim -: "Quid nota recondis?
Scimus" ait "nec sic aversum fama Mycenis
volvit iter. regnum et furias oculosque pudentes
685novit et Arctois si quis de solibus horret
quique bibit Gangen aut nigrum occasibus intrat
Oceanum, et si quos incerto litore Syrtes
destituunt. Ne perge queri casusque priorum
annumerare tibi: nostro quoque sanguine multum
690erravit pietas, nec culpa nepotibus obstat.
Tu modo dissimilis rebus mereare secundis
excusare tuos. et iam temone supino
languet Hyperboreae glacialis portitor Ursae.
Fundite vina focis, servatoremque parentum
695Letoiden votis iterumque iterumque canamus.
Phoebe parens, seu te Lyciae Patarea nivosis
exercent dumeta iugis, seu rore pudico
Castaliae flavos amor est tibi mergere crines,
seu Troiam Thymbraeus habes, ubi fama volentem
700ingratis Phrygios umeris subiisse molares,
seu iuvat Aegaeum feriens Latonius umbra
Cynthus et assiduam pelago non quaerere Delon:
tela tibi longeque feros lentandus in hostes
arcus, et aetherii dono cessere parentes
705aeternum florere genas, tu doctus iniquas
Parcarum praenosse manus fatumque quod ultrast
et summo placitura Iovi, quis letifer annus,
bella quibus populis, quae mutent sceptra cometae,
tu Phryga submittis citharae, tu matris honori
710terrigenam Tityon Stygiis extendis harenis.
Te viridis Python Thebanaque mater ovantem
horruit in pharetris, ultrix tibi torva Megaera
ieiunum Phlegyan subter cava saxa iacentem
aeterno premit accubitu dapibusque profanis
715instimulat, sed mixta famem fastidia vincunt:
adsis, o memor hospitii, Iunoniaque arva
dexter ames, seu te roseum Titana vocari
gentis Achaemeniae ritu, seu praestat Osirim
frugiferum, seu Persaei sub rupibus antri
720indignata sequi torquentem cornua Mithram."