Quōd tĭbĭ praērēptī, Mĕlĭōr, sōlāmĕn ălūmnī

īmprŏbŭs āntĕ rŏgōs ĕt ădhūc vīvēntĕ făvīllā

ōrdĭăr? Ābrūptīs ĕtĭām nūnc flēbĭlĕ vēnīs

vūlnŭs hĭāt, māgnaēquĕ pătēt vĭă lūbrĭcă plāgaē,

cūm iam ĕgŏmēt cāntūs ēt vērbă mĕdēntĭă saēvūs

cōnsĕrŏ, tū plānctūs lāmēntăquĕ fōrtĭă māvīs

ōdīstīquĕ chĕlŷn sūrdāque āvērtĕrĭs aūrĕ.

Īntēmpēstă cănō: cĭtĭūs mē tīgrĭs ăbāctīs

fētĭbŭs ōrbātīquĕ vĕlīnt aūdīrĕ lĕōnēs.

Nēc sī tērgĕmĭnūm Sĭcŭlā dē vīrgĭnĕ cārmēn

āfflŭăt aūt sīlvīs chĕlўs īntēllēctă fĕrīsquĕ,

mūlcĕăt īnsānōs gĕmĭtūs. Stāt pēctŏrĕ dēmēns

lūctŭs ĕt ādmōtō lātrānt praēcōrdĭă tāctū.

Nēmŏ vĕtāt: sătĭārĕ mălīs aēgrūmquĕ dŏlōrēm

lībērtātĕ dŏmā. Iām flēndi ēxplētă vŏlūptās,

iāmquĕ prĕcēs fēssūs nōn īndīgnārĭs ămīcās?

Iāmnĕ cănām? Lăcrĭmīs ēn ēt mĕă cārmĭne ĭn īpsō

ōră nătānt trīstēsquĕ cădūnt īn vērbă lĭtūraē.

Īpse ĕtĕnīm tēcūm nīgraē sōllēmnĭă pōmpaē

spēctātūmque Ūrbī scĕlŭs ēt pŭĕrīlĕ fĕrētrūm

prōdūxī, saēvōs dāmnātī tūrĭs ăcērvōs

plōrāntēmque ănĭmām sūprā sŭă fūnĕră vīdī,

tēquĕ pătrūm gĕmĭtūs sŭpĕrāntem ēt brācchĭă mātrūm

cōmplēxūmquĕ rŏgōs īgnēmque haūrīrĕ părāntēm

vīx tĕnŭī sĭmĭlīs cŏmĕs ōffēndīquĕ tĕnēndō.

Ēt nūnc, heū, vīttīs ēt frōntĭs hŏnōrĕ sŏlūtō

īnfaūstūs vātēs vērsā mĕă pēctŏră tēcūm

plāngŏ lўrā: crūdī cŏmĭtēm sŏcĭūmquĕ dŏlōrīs,

sī mĕrŭī lūctūsquĕ tŭī cōnsōrtĭă sēnsī,

iām lēnīs pătĭārĕ prĕcōr. Mē fūlmĭne ĭn īpsō

aūdīvērĕ pătrēs, ĕgŏ iūxtā būstă prŏfūsīs

mātrĭbŭs ātquĕ pĭīs cĕcĭnī sōlācĭă nātīs

ēt mĭhĭ, cūm prŏprĭōs gĕmĕrēm dēfēctŭs ăd īgnēs

(quēm, Nātūră!) pătrēm. Nēc tē lūgērĕ sĕvērūs

ārcĕŏ, sēd cōnfēr gĕmĭtūs părĭtērquĕ flĕāmūs.

Iāmdūdūm dīgnōs ădĭtūs laūdūmquĕ tŭārūm,

ō mĕrĭtō dīlēctĕ pŭēr, prīmōrdĭă quaērēns

dīstrăhŏr. Hīnc ānnī stāntēs īn līmĭnĕ vītaē,

hīnc mē fōrmă răpīt, răpĭt īndĕ mŏdēstĭă praēcōx

ēt pŭdŏr ēt tĕnĕrō prŏbĭtās mātūrĭŏr aēvō.

Ō | ŭbĭ pūrpŭrĕō sūffūsūs sānguĭnĕ cāndōr

sīdĕrĕīque ōrbēs rădĭātăquĕ lūmĭnă caēlō

ēt cāstīgātaē cōllēctă mŏdēstĭă frōntīs

īngĕnŭīquĕ sŭpēr crīnēs mōllīsquĕ dĕcōraē

mārgŏ cŏmaē? Blāndīs ŭbĭnam ōra ārgūtă quĕrēlīs

ōscŭlăque īmplĭcĭtī vērnōs rĕdŏlēntĭă flōrēs

ēt mīxtaē rīsū lăcrĭmaē pĕnĭtūsquĕ lŏquēntīs

Hŷblaēīs vōx mīxtă făvīs? Cuī sībĭlă sērpēns

pōnĕrĕt ēt saēvaē vēllēnt sērvīrĕ nŏvērcaē.

Nīl vērīs āffīngŏ bŏnīs. Heū lāctĕă cōllă

brācchĭăque ēt nūmquām dŏmĭnī sĭnĕ pōndĕrĕ cērvīx!

Ō | ŭbĭ vēntūraē spēs nōn lōngīnquă iŭvēntaē

ātquĕ gĕnīs ōptātŭs hŏnōs iūrātăquĕ mūltūm

bārbă tĭbī? Cūncta īn cĭnĕrēs grăvĭs īntŭlĭt hōră

hōstīlīsquĕ dĭēs: nōbīs mĕmĭnīssĕ rĕlīctūm.

Quīs tŭă cōllŏquĭīs hĭlărīs mūlcēbĭt ămātīs

pēctŏră? Quīs cūrās mēntīsque ārcānă rĕmīttēt?

Āccēnsūm quīs bīlĕ fĕrā fămŭlīsquĕ tŭmēntēm

lēnĭĕt ārdēntīque īn sē dēflēctĕt ăb īrā?

Īncēptās quĭs ăb ōrĕ dăpēs lībātăquĕ vīnă

aūfĕrĕt ēt dūlcī tūrbābīt cūnctă răpīnā?

Quīs mātūtīnōs ābrūmpēt mūrmŭrĕ sōmnōs

īmpŏsĭtūs strātīs ăbĭtūsquĕ mŏrābĭtŭr ārtīs

nēxĭbŭs ātque īpsō rĕvŏcābĭt ăd ōscŭlă pōstĕ?

Ōbvĭŭs īntrāntī rūrsūs quĭs ĭn ōră mănūsquĕ

prōsĭlĭēt brĕvĭbūsque ŭmĕrōs cīrcūmdăbĭt ūlnīs?

Mūtă dŏmūs, fătĕōr, dēsōlātīquĕ pĕnātēs,

ēt sĭtŭs īn thălămīs ēt maēstă sĭlēntĭă mēnsīs!

Quīd mīrūm, tāntō sī tē pĭŭs āltŏr hŏnōrāt

fūnĕrĕ? Tū dŏmĭnō rĕquĭēs pōrtūsquĕ sĕnēctaē,

tū mŏdŏ dēlĭcĭaē, dūlcēs mŏdŏ pēctŏrĕ cūraē.

Nōn tē bārbărĭcaē vērsābāt tūrbŏ cătāstaē,

nēc mīxtūs Phărĭīs vēnālīs mērcĭbŭs īnfāns

cōmpŏsĭtōsquĕ sălēs mĕdĭtātăquĕ vērbă lŏcūtūs

quaēsīstī lāscīvŭs ĕrūm tārdēquĕ părāstī.

Hīc dŏmŭs, hīnc ōrtūs, dŏmĭnīquĕ pĕnātĭbŭs ōlīm

cārŭs ŭtērquĕ părēns ātque īn tŭă gaūdĭă lībēr,

nē quĕrĕrērĕ gĕnūs. Rāptūm sēd prōtĭnŭs ālvō

sūstŭlĭt ēxsūltāns āc prīmā lūcĭdă vōcĕ

āstră sălūtāntēm dŏmĭnūs sĭbĭ mēntĕ dĭcāvīt

āmplēxūsquĕ sĭnū tŭlĭt ēt gĕnŭīssĕ pŭtāvīt.

Fās mĭhĭ sānctōrūm vĕnĭā dīxīssĕ părēntūm,

tūque, ōrō, Nātūră, sĭnās, cuī prīmă pĕr ōrbēm

iūra ănĭmīs sāncīrĕ dătūm: nōn ōmnĭă sānguīs

prōxĭmŭs aūt sĕrĭē gĕnĕrīs dēmīssă prŏpāgŏ

āllĭgăt; īntĕrĭūs nŏvă saēpe ādscītăquĕ sērpūnt

pīgnŏră cōnēxīs. Nātōs gĕnuīssĕ nĕcēssēst,

ēlēgīssĕ iŭvāt. Tĕnĕrō sīc blāndŭs Ăchīllī

sēmĭfĕr Haēmŏnĭūm vīncēbāt Pēlĕă Chīrōn.

Nēc sĕnĭōr Pēleūs nātūm cŏmĭtātŭs ĭn ārmă

Trōĭcă, sēd clārō Phoēnīx haērēbăt ălūmnō.

Ōptābāt lōngē rĕdĭtūs Pāllāntĭs ŏvāntīs

Ēvāndēr, fīdūs pūgnās spēctābăt Ăcoētēs.

Cūmquĕ prŏcūl nĭtĭdīs gĕnĭtōr cēssārĕt ăb āstrīs

flūctĭvăgūs vŏlŭcrēm cōmēbāt Pērsĕă Dīctŷs.

Quīd rĕfĕram āltrīcūm vīctās pĭĕtātĕ părēntēs?

Quīd tē pōst cĭnĕrēs dēcēptăquĕ fūnĕră mātrīs

tūtĭŭs Īnōō rēptāntēm pēctŏrĕ, Bācchĕ?

iām sēcūră pătrīs Tūscīs rēgnābăt ĭn ūndīs

Īlĭă, pōrtāntēm lāssābāt Rōmŭlŭs Āccām.

vīdi ĕgŏ trānsērtōs ălĭēno īn rōbŏrĕ rāmōs

āltĭŭs īrĕ sŭīs. Ēt tē iām fēcĕrăt īllī

mēns ănĭmūsquĕ pătrēm, nēcdūm mōrēsvĕ dĕcōrvĕ:

tū tămĕn ēt vīnctās ĕtĭām nūnc mūrmŭrĕ vōcēs

vāgītūmquĕ rŭdēm flētūsque īnfāntĭs ămābās.

Īllĕ, vĕlūt prīmōs ēxspīrātūrŭs ăd aūstrōs

mōllĭbŭs īn prātīs āltē flōs īmprŏbŭs ēxstāt,

sīc tĕnĕr āntĕ dĭēm vūltū grēssūquĕ sŭpērbō

vīcĕrăt aēquālēs mūltūmquĕ rĕlīquĕrăt ānnōs.

Sīvĕ cătēnātīs cūrvātūs mēmbră pălaēstrīs

stārĕt, Ămŷclaēā cōncēptūm mātrĕ pŭtārēs,

Oēbălĭdēn īllō praēcēps mūtārĕt Ăpōllŏ,

Ālcīdēs pēnsārĕt Hўlān; seū Grāiŭs ămīctū

Āttĭcă fācūndī dēcūrrĕrĕt ōrsă Mĕnāndrī,

laūdārēt gāvīsă sŏnūm crīnēmquĕ dĕcōrūm

frēgīssēt rŏsĕā lāscīvă Thălīă cŏrōnā;

Maēŏnĭūm sīve īllĕ sĕnēm Troīaēquĕ lăbōrēs

dīcĕrĕt aūt cāsūs tārdē rĕmĕāntĭs Ŭlīxīs,

īpsĕ pătēr sēnsūs, īpsī stŭpŭērĕ măgīstrī.

Scīlĭcĕt īnfaūstā Lăchĕsīs cūnābŭlă dēxtrā

āttĭgĭt, ēt grĕmĭō pŭĕrūm cōmplēxă fŏvēbāt

Īnvĭdĭa: īllă gĕnās ĕt ădūltūm cōmĕrĕ crīnēm

ēt mōnstrāre ārtēs ēt vērba īnfīgĕrĕ, quaē nūnc

plāngĭmŭs. Hērcŭlĕōs ānnīs aēquārĕ lăbōrēs

coēpĕrăt ādsūrgēns, sĕd ădhūc īnfāntĭă iūxtā;

iām tămĕn ēt vălĭdī grēssūs mēnsūrăquĕ māiōr

cūltĭbŭs ēt vīsaē pŭĕrō dēcrēscĕrĕ vēstēs,

cūm tĭbĭ quās vēstēs, quaē nōn gēstāmĭnă mītīs

fēstīnābăt ĕrūs! Brĕvĭbūs cōnstrīngĕrĕ laēnīs

pēctŏra ĕt āngūstā tēlās ārtārĕ lăcērnā;

ēnōrmēs nōn īllĕ sĭnūs, sēd sēmpĕr ăd ānnōs

tēxtă lĕgēns mŏdŏ pūnĭcĕō vēlābăt ămīctū,

nūnc hērbās ĭmĭtāntĕ sĭnū, nūnc dūlcĕ rŭbēntī

mūrĭcĕ, nūnc vīvīs dĭgĭtōs īncēndĕrĕ gēmmīs

gaūdēbāt: nōn tūrbă cŏmēs, nōn mūnĕră cēssānt:

sōlă vĕrēcūndō dĕĕrāt praētēxtă dĕcōrī.

Haēc fōrtūnă dŏmūs. Sŭbĭtās ĭnĭmīcă lĕvāvīt

Pārcă mănūs. Quō, dīvă, fĕrōs grăvĭs ēxsĕrĭs ūnguēs?

Nōn tē fōrmă mŏvēt, nōn tē lăcrĭmābĭlĭs aētās?

Hūnc nēc saēvă vĭrō pŏtŭīssēt cārpĕrĕ Prōcnē,

nēc fĕră crūdēlēs Cōlchīs dūrāssĕt ĭn īrās,

ēdĭtŭs Aēŏlĭā nēc sī fŏrĕt īstĕ Crĕūsā;

tōrvŭs ăb hōc Ăthămās īnsānōs flēctĕrĕt ārcūs,

hūnc quāmquam Hēctŏrĕōs cĭnĕrēs Troīāmquĕ pĕrōsūs

tūrrĭbŭs ē Phrўgĭīs flēssēt mīssūrŭs Ŭlīxēs.

Sēptĭmă lūx, ēt iām frīgēntĭă lūmĭnă tōrpēnt,

iām cōmplēxă mănū crīnēm tĕnĕt īnfĕră Iūnŏ.

Īllĕ tămēn Pārcīs frăgĭlēs ūrgēntĭbŭs ānnōs

tē vūltū mŏrĭēntĕ vĭdēt līnguāquĕ cădēntĕ

mūrmŭrăt; īn te ōmnēs văcŭī iām pēctŏrĭs ēfflāt

rēlĭquĭās, sōlūm mĕmĭnīt sōlūmquĕ vŏcāntēm

ēxaūdīt, tĭbĭque ōră mŏvēt, tĭbĭ vērbă rĕlīnquīt

ēt prŏhĭbēt gĕmĭtūs cōnsōlātūrquĕ dŏlēntēm.

Grātum ēst, Fātă, tămēn, quōd nōn mōrs lēntă iăcēntīs

ēxēdīt pŭĕrīlĕ dĕcūs, mānēsquĕ sŭbīvīt

īntĕgĕr ēt nūllō tĕmĕrātūs cōrpŏră dāmnō,

quālĭs ĕrāt. Quĭd ĕgo ēxsĕquĭās ēt prōdĭgă flāmmīs

dōnă lŏquār maēstōque ārdēntĭă fūnĕră lūxū?

Quōd tĭbĭ pūrpŭrĕō trīstīs rŏgŭs āggĕrĕ crēvīt,

quōd Cĭlĭcūm flōrēs, quōd mūnĕră grāmĭnĭs Īndī

quōdque Ărăbēs Phărĭīquĕ Pălaēstīnīquĕ lĭquōrēs

ārsūrām lāvērĕ cŏmām? Cŭpĭt ōmnĭă fērrĕ

prōdĭgŭs ēt tōtōs Mĕlĭōr sūccēndĕrĕ cēnsūs,

dēsērtās ēxōsŭs ŏpēs; sēd nōn căpĭt īgnīs

īnvĭdŭs, ātque ārtaē dēsūnt īn mūnĕră flāmmaē.

Hōrrŏr hăbēt sēnsūs. Quālēm tē fūnĕrĕ sūmmō

ātquĕ rŏgūm iūxtā, Mĕlĭōr plăcĭdīssĭmĕ quōndām,

ēxtĭmŭī! Tūne īlle hĭlărīs cōmīsquĕ vĭdērī?

Ūnde ănĭmī saēvaēquĕ mănūs ēt bārbărŭs hōrrōr,

dūm, mŏdŏ fūsŭs hŭmī lūcem āvērsārĭs ĭnīquām,

nūnc tōrvūs părĭtēr vēstēs ēt pēctŏră rūmpīs

dīlēctōsquĕ prĕmīs vīsūs ēt frīgĭdă lāmbīs

ōscŭla? Ĕrānt īllīc gĕnĭtōr mātērquĕ iăcēntīs

maēstă, sĕd āttŏnĭtī tē spēctāvērĕ părēntēs.

Quīd mīrūm? Plēbs cūnctă nĕfās ēt praēvĭă flērūnt

āgmĭnă, Flāmĭnĭō quaē līmĭtĕ Mōlvĭŭs āggēr

trānsvĕhĭt, īmmĕrĭtūs flāmmīs dūm trīstĭbŭs īnfāns

trādĭtŭr, ēt gĕmĭtūm fōrmāque aēvōquĕ mĕrētūr:

tālĭs ĭn Īsthmĭăcōs prōlātŭs ăb aēquŏrĕ pōrtūs

naūfrăgŭs īmpŏsĭtā iăcŭīt sūb mātrĕ Pălaēmōn;

sīc ĕt ĭn ānguĭfĕraē lūdēntēm grāmĭnĕ Lērnaē

rēscīssūm squāmīs ăvĭdūs bĭbĭt īgnĭs Ŏphēltēn.

Pōnĕ mĕtūs Lētīquĕ mĭnās dēsīstĕ vĕrērī:

īllūm nēc tērnō lātrābīt Cērbĕrŭs ōrĕ,

nūllă sŏrōr flāmmīs, nūlla ādsūrgēntĭbŭs hŷdrīs

tērrēbīt; quīn īpse ăvĭdaē trūx nāvĭtă cūmbaē

īntĕrĭūs stĕrĭlēs rīpās ĕt ădūstă sŭbībīt

lītŏră, nē pŭĕrō dūra āscēndīssĕ făcūltās.

Quīd mĭhĭ gaūdēntī prōlēs Cŷllēnĭă vīrgā

nūntĭăt? Ēstne ălĭquīd tām saēvo īn tēmpŏrĕ laētūm?

Nōvĕrăt ēffĭgĭēs gĕnĕrōsīque ārdŭă Blaēsī

ōră pŭēr, dūm saēpĕ dŏmī nŏvă sērtă lĭgāntēm

tē vĭdĕt ēt sĭmĭlēs tērgēntēm pēctŏrĕ cērās.

Hūnc ŭbĭ Lēthaēī lūstrāntēm gūrgĭtĭs ōrās

Aūsŏnĭōs īntēr prŏcĕrēs sĕrĭēmquĕ Quĭrīnī

āgnōvīt, tĭmĭdē prīmūm vēstīgĭă iūngīt

āccēssū tăcĭtō sūmmōsquĕ lăcēssĭt ămīctūs,

īndĕ măgīs sĕquĭtūr; nĕque ĕnīm măgĭs īllĕ trăhēntēm

spērnĭt ĕt īgnōtā crēdīt dē stīrpĕ nĕpōtūm.

Mōx ŭbĭ dēlĭcĭās ēt rārī pīgnŭs ămīcī

sēnsĭt ĕt āmīssī pŭĕrūm sōlācĭă Blaēsī,

tōllĭt hŭmō māgnāquĕ lĭgāt cērvīcĕ dĭūquĕ

īpsĕ mănū gaūdēns vĕhĭt ēt, quaē mūnĕră mōllīs

Ēlўsĭī, stĕrĭlēs rāmōs mūtāsquĕ vŏlūcrēs

pōrgĭt ĕt ōbtūnsō pāllēntēs gērmĭnĕ flōrēs.

Nēc prŏhĭbēt mĕmĭnīssĕ tŭī, sēd pēctŏră blāndūs

mīscĕt ĕt āltērnūm pŭĕrī pārtītŭr ămōrēm.

Hīc fīnīs rāptō. Quīn tū iām vūlnĕră sēdās

ēt tōllīs mērsūm lūctū căpŭt? Ōmnĭă fūnctă

aūt mŏrĭtūră vĭdēs: ŏbĕūnt nōctēsquĕ dĭēsquĕ

āstrăquĕ, nēc sŏlĭdīs prōdēst sŭă māchĭnă tērrīs.

Nām pŏpŭlūs mōrtālĕ gĕnūs, plēbīsquĕ cădūcaē

quīs flĕăt īntĕrĭtūs? Hōs bēlla, hōs aēquŏră pōscūnt;

hīs ămŏr ēxĭtĭō, fŭrŏr hīs ēt saēvă cŭpīdŏ,

ūt sĭlĕām mōrbōs; hōs ōră rĭgēntĭă Brūmaē,

īllōs īmplăcĭdō lētālīs Sīrĭŭs īgnī,

hōs mănĕt īmbrĭfĕrō pāllēns Aūtūmnŭs hĭātū.

Quīcquĭd ĭnīt ōrtūs, fīnēm tĭmĕt. Ībĭmŭs ōmnēs,

ībĭmŭs: īmmēnsīs ūrnām quătĭt Aēăcŭs ūmbrīs.

Āst hīc, quēm gĕmĭmūs, fēlīx hŏmĭnēsquĕ dĕōsquĕ

ēt dŭbĭōs cāsūs ēt caēcaē lūbrĭcă vītaē

ēffŭgĭt, īmmūnīs fātīs. Nōn īllĕ rŏgāvīt,

nōn tĭmŭīt mĕrŭītvĕ mŏrī: nōs ānxĭă plēbēs,

nōs mĭsĕrī, quĭbŭs ūndĕ dĭēs sūprēmă, quĭs aēvī

ēxĭtŭs īncērtūm, quĭbŭs īnstēt fūlmĕn ăb āstrīs,

quaē nūbēs fātālĕ sŏnēt. Nīl flēctĕrĭs īstīs?

Sēd flēctērĕ lĭbēns. Ădĕs hūc ēmīssŭs ăb ātrō

līmĭnĕ, cuī sōlī cūncta īmpētrārĕ făcūltās,

Glaūcĭă | - īnsōntīs ănĭmās nēc pōrtĭtŏr ārcēt

nēc dūraē cŏmĕs īllă fĕraē: - tū pēctŏră mūlcē,

tū prŏhĭbē mānārĕ gĕnās nōctēsquĕ bĕātās

dūlcĭbŭs āllŏquĭīs ēt vīvīs vūltĭbŭs īmplē,

ēt pĕrĭīssĕ nĕgā, dēsōlātāmquĕ sŏrōrēm,

quī pŏtĕs, ēt mĭsĕrōs pērge īnsĭnŭārĕ părēntēs.

Ēst īntēr nōtōs Sīrēnūm nōmĭnĕ mūrōs

sāxăquĕ Tŷrrhēnaē tēmplīs ŏnĕrātă Mĭnērvaē

cēlsă Dĭcārchēī spĕcŭlātrīx vīllă prŏfūndī,

quā Brŏmĭō dīlēctŭs ăgēr, cōllēsquĕ pĕr āltōs

ūrĭtŭr ēt prēlīs nōn īnvĭdĕt ūvă Fălērnīs.

Hūc mē pōst pătrĭī laētūm quīnquēnnĭă lūstrī,

cūm stădĭō iām pīgră quĭēs cānūsquĕ sĕdērēt

pūlvĭs, ăd Āmbrăcĭās cōnvērsā gŷmnădĕ frōndēs,

trāns gēntīlĕ frĕtūm plăcĭdī fācūndĭă Pōllī

dētŭlĭt ēt nĭtĭdaē iŭvĕnīlīs grātĭă Pōllaē,

flēctĕrĕ iām cŭpĭdūm grēssūs, quā līmĭtĕ nōtō

Āppĭă lōngārūm tĕrĭtūr rēgīnă vĭārūm.

Sēd iūvērĕ mŏraē. Plăcĭdō lūnātă rĕcēssū

hīnc ātque hīnc cūrvās pērrūmpūnt aēquŏră rūpēs.

Dāt nātūră lŏcūm mōntīque īntērvĕnĭt ūnūm

lītŭs ĕt īn tērrās scŏpŭlīs pēndēntĭbŭs ēxīt.

Grātĭă prīmă lŏcī, gĕmĭnā tēstūdĭnĕ fūmānt

bālnĕa, ĕt ē tērrīs ōccūrrīt dūlcĭs ămārō

nŷmphă mărī. Lĕvĭs hīc Phōrcī chŏrŭs ūdăquĕ crīnēs

Cŷmŏdŏcē vĭrĭdīsquĕ cŭpīt Gălătēă lăvārī.

Āntĕ dŏmūm tŭmĭdaē mŏdĕrātōr caērŭlŭs ūndaē

ēxcŭbăt, īnnŏcŭī cūstōs lărĭs; hūiŭs ămīcō

spūmānt tēmplă sălō. Fēlīcĭă rūră tŭētūr

Ālcīdēs; gaūdēt gĕmĭnō sūb nūmĭnĕ pōrtūs:

hīc sērvāt tērrās, hīc saēvīs flūctĭbŭs ōbstāt.

Mīră quĭēs pĕlăgī: pōnūnt hīc lāssă fŭrōrēm

aēquŏra, ĕt īnsānī spīrānt clēmēntĭŭs aūstrī;

hīc praēcēps mĭnŭs aūdĕt hĭēms, nūllōquĕ tŭmūltū

stāgnă mŏdēstă iăcēnt dŏmĭnīque ĭmĭtāntĭă mōrēs.

Īndĕ pĕr ōblīquās ērēpīt pōrtĭcŭs ārcēs,

ūrbĭs ŏpūs, lōngōquĕ dŏmāt sāxa āspĕră dōrsō.

Quā prĭŭs ōbscūrō pērmīxtī pūlvĕrĕ sōlēs

ēt fĕrĭtās ĭnămoēnă vĭaē, nūnc īrĕ vŏlūptās,

quālīs, sī sŭbĕās Ĕphўrēs Bācchēĭdŏs āltūm

cūlmĕn, ăb Īnōō fērt sēmĭtă tēctă Lўaēō.

Nōn, mĭhĭ sī cūnctōs Hĕlĭcōn īndūlgĕăt āmnēs

ēt sŭpĕrēt Pīplēă sĭtīm lārgēquĕ vŏlāntīs

ūngŭlă sēdĕt ĕquī rĕsĕrētque ārcānă pŭdīcōs

Phēmŏnŏē fōntēs vēl quōs mĕŭs aūspĭcĕ Phoēbō

āltĭŭs īmmērsā tūrbāvīt Pōllĭŭs ūrnā,

īnnŭmĕrās vălĕām spĕcĭēs cūltūsquĕ lŏcōrūm

Pīĕrĭīs aēquārĕ mŏdīs. Vīx ōrdĭnĕ lōngō

sūffēcēre ŏcŭlī, vīx, dūm pēr sīngŭlă dūcōr,

sūffēcērĕ grădūs. Quaē rērūm tūrbă! Lŏcīnĕ

īngĕnĭum ān dŏmĭnī mīrēr prĭŭs? Haēc dŏmŭs ōrtūs

āspĭcĭt ēt Phoēbī tĕnĕrūm iŭbăr; īllă cădēntēm

dētĭnĕt ēxāctāmquĕ nĕgāt dīmīttĕrĕ lūcēm,

cūm iām fēssă dĭēs ĕt ĭn aēquŏră mōntĭs ŏpācī

ūmbră cădīt vĭtrĕōquĕ nătānt praētōrĭă pōntō.

Haēc pĕlăgī clāmōrĕ frĕmūnt, haēc tēctă sŏnōrōs

īgnōrānt flūctūs tērraēquĕ sĭlēntĭă mālūnt.

Hīs fāvīt nātūră lŏcīs, hīc vīctă cŏlēntī

cēssĭt ĕt īgnōtōs dŏcĭlīs mānsuēvĭt ĭn ūsūs.

Mōns ĕrăt hīc, ŭbĭ plānă vĭdēs; ēt lūstră fŭērūnt,

quaē nūnc tēctă sŭbīs; ŭbĭ nūnc nĕmŏra ārdŭă cērnīs,

hīc nēc tērră fŭīt: dŏmŭīt pōssēssŏr, ĕt īllūm

fōrmāntēm rūpēs ēxpūgnāntēmquĕ sĕcūtă

gaūdĕt hŭmūs. Nūnc cērnĕ iŭgūm dīscēntĭă sāxă

īntrāntēmquĕ dŏmōs iūssūmquĕ rĕcēdĕrĕ mōntēm.

Iām Mēthŷmnaēī vātīs mănŭs ēt chĕlўs ūnā

Thēbăĭs ēt Gĕtĭcī cēdāt tĭbĭ glōrĭă plēctrī:

ēt tū sāxă mŏvēs, ēt tē nĕmŏra āltă sĕquūntūr.

Quīd rĕfĕrām vĕtĕrēs cēraēque aērīsquĕ fĭgūrās,

sī quĭd Ăpēllēī gaūdēnt ănĭmāssĕ cŏlōrēs,

sī quĭd ădhūc văcŭā tămĕn ādmīrābĭlĕ Pīsā

Phīdĭăcaē rāsērĕ mănūs, quŏd ăb ārtĕ Mўrōnīs

aūt Pŏlўclītēō iūssum ēst quōd vīvĕrĕ caēlō,

aērăque ăb Īsthmĭăcīs aūrō pŏtĭōră făvīllīs,

ōră dŭcum āc vātūm săpĭēntūmque ōră prĭōrūm,

quōs tĭbĭ cūră sĕquī, quōs tōtō pēctŏrĕ sēntīs

ēxpērs cūrārum ātque ănĭmūm vīrtūtĕ quĭētā

cōmpŏsĭtūs sēmpērquĕ tŭūs? Quīd mīllĕ rĕvōlvām

cūlmĭnă vīsēndīquĕ vĭcēs? Sŭă cuīquĕ vŏlūptās

ātque ōmnī prŏprĭūm thălămō mărĕ, trānsquĕ iăcēntēm

Nērĕă dīvērsīs sĕrŭīt sŭă tērră fĕnēstrīs:

haēc vĭdĕt Īnărĭmēn, īllīnc Prŏchўta āspĕră pārēt;

ārmĭgĕr hāc māgnī pătĕt Hēctŏrĭs, īndĕ mălīgnūm

āĕră rēspīrāt pĕlăgō cīrcūmflŭă Nēsīs;

īndĕ văgīs ōmēn fēlīx Eūploēă cărīnīs,

quaēquĕ fĕrīt cūrvōs ēxsērtă Mĕgālĭă flūctūs;

āngĭtŭr ēt dŏmĭnō cōntrā rĕcŭbāntĕ prŏcūlquĕ

Sūrrēntīnă tŭūs spēctāt praētōrĭă Līmōn.

Ūnă tămēn cūnctīs, prŏcŭl ēmĭnĕt ūnă dĭaētīs,

quaē tĭbĭ Pārthĕnŏpēn dērēctō līmĭtĕ pōntī

īngĕrĭt: hīc Grāīs pĕnĭtūs dēlēctă mĕtāllīs

sāxă; quŏd Ēōaē rēspērgīt vēnă Sўēnēs,

Sŷnnădĕ quōd maēstā Phrўgĭaē fōdērĕ sĕcūrēs

pēr Cўbĕlēs lūgēntĭs ăgrōs, ŭbĭ mārmŏrĕ pīctō

cāndĭdă pūrpŭrĕō dīstīnguĭtŭr ārĕă gŷrō;

hīc ĕt Ămŷclaēī caēsūm dē mōntĕ Lўcūrgī

quōd vĭrĕt ēt mōllēs ĭmĭtātūr rūpĭbŭs hērbās,

hīc Nŏmădūm lūcēnt flāvēntĭă sāxă Thăsōsquĕ

ēt Chĭŏs ēt gaūdēns flūctūs spēctārĕ Cărŷstōs:

ōmnĭă Chālcĭdĭcās tūrrēs ōbvērsă sălūtānt.

Mācte ănĭmō, quōd Grāiă prŏbās, quōd Grāiă frĕquēntās

ārvă, nĕc īnvĭdĕānt quaē tē gĕnŭērĕ Dĭcārchī

moēnĭă: nōs dōctō mĕlĭūs pŏtĭēmŭr ălūmnō.

Quīd nūnc rūrĭs ŏpēs pōntōquĕ nŏvālĭă dīcām

īniēcta ēt mădĭdās Bācchēō nēctărĕ rūpēs?

Saēpĕ pĕr aūtūmnūm iām pūbēscēntĕ Lўaēō

cōnscēndīt scŏpŭlōs nōctīsque ōccūltă sŭb ūmbrā

pālmĭtĕ mātūrō rōrāntĭă lūmĭnă tērsīt

Nērĕĭs ēt dūlcēs răpŭīt dē cōllĭbŭs ūvās.

Saēpe ēt vīcīnō spārsa ēst vīndēmĭă flūctū,

ēt Sătўrī cĕcĭdērĕ vădīs, nūdāmquĕ pĕr ūndās

Dōrĭdă mōntānī cŭpĭērūnt prēndĕrĕ Pānēs.

Sīs fēlīx, tēllūs, dŏmĭnīs āmbōbŭs ĭn ānnōs

Mŷgdŏnĭī Pўlĭīquĕ sĕnīs nēc nōbĭlĕ mūtēs

sērvĭtĭūm, nēc tē cūltū Tīrŷnthĭă vīncāt

aūlă Dĭcārchēīquĕ sĭnūs, nēc saēpĭŭs īstī

blāndă Thĕrāpnaēī plācēnt vīnētă Gălaēsī.

Hīc ŭbĭ Pīĕrĭās ēxērcēt Pōllĭŭs ārtēs,

seū vōlvīt mŏnĭtūs, quōs dāt Gārgēttĭŭs aūctōr,

seū nōstrām quătĭt īllĕ chĕlŷn, seū dīssŏnă nēctīt

cārmĭnă, sīvĕ mĭnāx ūltōrēm strīngĭt ĭāmbōn,

hīnc lĕvĭs ē scŏpŭlīs mēliōra ād cārmĭnă Sīrēn

ādvŏlăt, hīnc mōtīs aūdīt Trītōnĭă crīstīs.

Tūnc răpĭdī pōnūnt flātūs, mărĭa īpsă vĕtāntūr

ōbstrĕpĕre, ēmērgūnt pĕlăgō dōctāmquĕ trăhūntūr

ād chĕlўn ēt blāndī scŏpŭlīs dēlphīnĕs ădērrānt.

Vīvĕ, Mĭdaē gāzīs ēt Lŷdō dītĭŏr aūrō,

Trōĭca ĕt Eūphrātaē sūprā dĭădēmătă fēlīx,

quēm nōn āmbĭgŭī fāscēs, nōn mōbĭlĕ vūlgūs,

nōn lēgēs, nōn cāstră tĕnēnt, quī pēctŏrĕ māgnō

spēmquĕ mĕtūmquĕ dŏmās vōtō sūblīmĭŏr ōmnī,

ēxēmptūs fātīs īndīgnāntēmquĕ rĕfēllēns

Fōrtūnām; dŭbĭō quēm nōn īn tūrbĭnĕ rērūm

dēprēndēt sūprēmă dĭēs, sĕd ăbīrĕ părātūm

āc plēnūm vītā. Nōs, vīlīs tūrbă, cădūcīs

dēsērvīrĕ bŏnīs sēmpērque ōptārĕ părātī,

spārgĭmŭr īn cāsūs: cēlsā tū mēntĭs ăb ārcĕ

dēspĭcĭs ērrāntēs hūmānăquĕ gaūdĭă rīdēs.

Tēmpŭs ĕrāt, cūm tē gĕmĭnaē sūffrāgĭă tērraē

dīrĭpĕrēnt cēlsūsquĕ dŭās vĕhĕrērĕ pĕr ūrbēs,

īndĕ Dĭcārchēīs mūltūm vĕnĕrāndĕ cŏlōnīs,

hīnc ādscītĕ mĕīs, părĭtērque hīs lārgŭs ĕt īllīs

āc iŭvĕnīlĕ călēns plēctrīque ērrōrĕ sŭpērbūs.

Āt nūnc dīscūssā rērūm cālīgĭnĕ vērūm

āspĭcĭs. Īllo ălĭī rūrsūs iāctāntŭr ĭn āltō,

ēt tŭă sēcūrōs pōrtūs plăcĭdāmquĕ quĭētēm

īntrāvīt nōn quāssă rătīs. Sīc pērgĕ nĕc ūmquām

ēmĕrĭtam īn nōstrās pūppēm dīmīttĕ prŏcēllās.

Dīscĭtĕ sēcūrī, quōrūm dē pēctŏrĕ mīxtaē

īn lōngūm cŏĭērĕ făcēs sānctūsquĕ pŭdīcaē

sērvăt ămīcĭtĭaē lēgēs ămŏr. Ītĕ pĕr ānnōs

saēcŭlăque ēt prīscaē tĭtŭlōs praēcēdĭtĕ fāmaē.

Tūquĕ, nŭrūs īntēr lōngē **********

************************ praēcōrdĭă cūraē,

nōn frōntēm vērtērĕ mĭnaē, sēd cāndĭdă sēmpēr

gaūdĭa ĕt īn vūltū cūrārum īgnāră vŏlūptās;

nōn tĭbĭ sēpŏsĭtās īnfēlīx strāngŭlăt ārcă

dīvĭtĭās ăvĭdīque ănĭmūm dīspēndĭă tōrquēnt

fēnŏrĭs: ēxpŏsĭtī cēnsūs ēt dōctā fruēndī

tēmpĕrĭēs. Nōn ūllă dĕō mĕlĭōrĕ cŏhaērēnt

pēctŏră, nōn ălĭās dŏcŭīt Cōncōrdĭă mēntēs.

Stāt, quaē pērspĭcŭās nĭtĭdī Mĕlĭōrĭs ŏpācēt

ārbŏr ăquās cōmplēxă lăcūs, quaē rōbŏre ăb īmō

īncūrvātă vădīs rĕdĭt īndĕ căcūmĭnĕ rēctō

ārdŭă, ceū mĕdĭīs ĭtĕrūm nāscātŭr ăb ūndīs

ātque hăbĭtēt vĭtrĕūm tăcĭtīs rādīcĭbŭs āmnēm.

Quīd Phoēbūm tām pārvă rŏgēm? Vōs dīcĭtĕ caūsās,

Nāĭdĕs, ēt făcĭlēs, sătĭs ēst, dătĕ cārmĭnă Faūnī.

Nŷmphārūm tĕnĕraē fŭgĭēbānt Pānă cătērvaē;

īllĕ quĭdem īt, cūnctās tāmquām vĕlĭt, īt tămĕn ūnām

īn Phŏlŏēn. Sīlvīs haēc flūmĭnĭbūsquĕ sĕquēntīs

nūnc hīrtōs grēssūs, nūnc īmprŏbă cōrnŭă vītāt.

Iāmque ēt bēllĭgĕrūm Iānī nĕmŭs ātrăquĕ Cācī

rūră Quĭrīnālēsquĕ fŭgā sūspēnsă pĕr āgrōs

Caēlĭcă tēscă sŭbīt; ĭbĭ dēmūm vīctă lăbōrĕ,

fēssă mĕtū, quā nūnc plăcĭdī Mĕlĭōrĭs ăpērtī

stānt sĭnĕ fraūdĕ lărēs, flāvōs cōllēgĭt ămīctūs

ārtĭŭs ēt nĭvĕaē pŏsŭīt sē mārgĭnĕ rīpaē.

Īnsĕquĭtūr vēlōx pĕcŏrūm dĕŭs ēt sŭă crēdīt

cōnŭbĭa; ārdēntī iāmiām sūspīrĭă lībrāt

pēctŏrĕ, iām praēdaē lĕvĭs īmmĭnĕt. Ēccĕ cĭtātōs

ādvērtīt Dīānă grădūs, dūm pēr iŭgă sēptēm

ērrăt Ăvēntīnaēquĕ lĕgīt vēstīgĭă cērvaē.

Paēnĭtŭīt vīdīssĕ dĕām, cōnvērsăquĕ fīdās

ād cŏmĭtēs: "Nūmquāmne ăvĭdīs ārcēbŏ răpīnīs

hōc pĕtŭlāns foēdūmquĕ pĕcūs, sēmpērquĕ pŭdīcī

dēcrēscēt mĭhĭ tūrbă chŏrī?" Sīc deīndĕ lŏcūtă

dēprōmīt phărĕtrā tēlūm brĕvĕ, quōd nĕquĕ flēxīs

cōrnĭbŭs aūt sŏlĭtō tōrquēt strīdōrĕ, sĕd ūnā

ēmīsīt cōntēntă mănū laēvūmquĕ sŏpōrēm

Nāĭdŏs āvērsā fērtūr tĕtĭgīssĕ săgīttā.

Īllă dĭēm părĭtēr sūrgēns hōstēmquĕ prŏtērvūm

vīdĭt ĕt īn fōntēm, nĭvĕōs nē pāndĕrĕt ārtūs,

sīc tōtā cūm vēstĕ rŭīt, stāgnīsquĕ sŭb āltīs

Pānă sĕquī crēdēns īmā lătŭs īmplĭcăt ālgā.

Quīd făcĕrēt sŭbĭtō dēcēptūs praēdŏ? Nĕc āltīs

crēdĕrĕ cōrpŭs ăquīs hīrtaē sĭbĭ cōnscĭŭs aūdēt

pēllĭs, ĕt ā tĕnĕrō nāndī rŭdĭs. Ōmnĭă quēstūs,

īmmītēm Brŏmĭūm, stāgna īnvĭda ĕt īnvĭdă tēlă,

prīmaēvām vīsū plătănūm, cuī lōngă prŏpāgŏ

īnnŭmĕraēquĕ mănūs ĕt ĭtūrŭs ĭn aēthĕră vērtēx,

dēpŏsŭīt iūxtā vīvāmque āggēssĭt hărēnām

ōptātīsque āspērgĭt ăquīs ēt tālĭă māndāt:

"vīvĕ dĭū nōstrī pīgnūs mĕmŏrābĭlĕ vōtī,

ārbŏr, ĕt haēc dūraē lătĕbrōsă cŭbīlĭă nŷmphaē

tū sāltēm dēclīnĭs ămā, prĕmĕ frōndĭbŭs ūndām.

Īllă quĭdēm mĕrŭīt, sēd nē, prĕcŏr, īgnĕ sŭpērnō

aēstŭĕt aūt dūrā fĕrĭātūr grāndĭnĕ; tāntūm

spārgĕrĕ tū lătĭcem ēt fŏlĭīs tūrbārĕ mĕmēntŏ.

tūnc ĕgŏ tēquĕ dĭū rĕcŏlām dŏmĭnāmquĕ bĕnīgnaē

sēdĭs ĕt īnlaēsā tūtābŏr ŭtrāmquĕ sĕnēctā,

ūt Iŏvĭs, ūt Phoēbī frōndēs, ūt dīscŏlŏr ūmbrā

pōpŭlŭs ēt nōstraē stŭpĕānt tŭă gērmĭnă pīnūs".

Sīc ăĭt. Īllă dĕī vĕtĕrēs ănĭmātă călōrēs

ūbĕrĭbūs stāgnīs ōblīquō pēndŭlă trūncō

īncŭbăt ātque ūmbrīs scrūtātŭr ămāntĭbŭs ūndās.

Spērăt ĕt āmplēxūs, sĕd ăquārūm spīrĭtŭs ārcēt

nēc pătĭtūr tāctūs. Tāndem ēlūctātă sŭb aūrās

lībrātūr fūndō rūrsūsque ēnōdĕ căcūmēn

īngĕnĭōsă lĕvāt, vĕlŭtī dēscēndăt ĭn īmōs

stīrpĕ lăcūs ălĭā. Iām nēc Phoēbēĭă Nāīs

ōdĭt ĕt ēxclūsōs īnvītāt gūrgĭtĕ rāmōs.

Haēc tĭbĭ pārvă quĭdēm gĕnĭtālī lūcĕ părāmūs

dōnă, sĕd īngēntī fōrsān vīctūră sŭb aēvō.

Tū, cūiūs plăcĭdō pŏsŭēre īn pēctŏrĕ sēdēm

blāndŭs hŏnōs hĭlărīsquĕ tămēn cūm pōndĕrĕ vīrtūs,

cuī nēc pīgră quĭēs nĕc ĭnīquă pŏtēntĭă nēc spēs

īmprŏbă, sēd mĕdĭūs pĕr hŏnēsta ēt dūlcĭă līmēs,

īncōrrūptĕ fĭdēm nūllōsque ēxpērtĕ tŭmūltūs

ēt sēcrētĕ pălām quōd dīgĕrĭs ōrdĭnĕ vītām,

īdem aūrī făcĭlīs cōntēmptŏr ĕt ōptĭmŭs īdēm

cōmĕrĕ dīvĭtĭās ŏpĭbūsque īmmīttĕrĕ lūcēm:

hāc lōngūm flōrēns ănĭmī mōrūmquĕ iŭvēntā

Īlĭăcōs aēquārĕ sĕnēs ēt vīncĕrĕ pērstā,

quōs pătĕr Ēlўsĭō, gĕnĕtrīx quōs dētŭlĭt ānnōs:

hōc īllī dūrās ēxōrāvērĕ sŏrōrēs,

hōc, quaē tē sūb tēstĕ sĭtūm fŭgĭtūră tăcēntēm

ārdŭă māgnănĭmī rĕvĭrēscēt glōrĭă Blaēsī.

Psīttăcĕ, dūx vŏlŭcrūm, dŏmĭnī fācūndă vŏlūptās,

hūmānaē sōllērs ĭmĭtātōr, psīttăcĕ, līnguaē,

quīs tŭă tām sŭbĭtō praēclūsīt mūrmŭră fātō?

Hēstērnās, mĭsĕrāndĕ, dăpēs mŏrĭtūrŭs ĭnīstī

nōbīscum, ēt grātaē cārpēntēm mūnĕră mēnsaē

ērrāntēmquĕ tŏrīs mĕdĭaē plūs tēmpŏrĕ nōctīs

vīdĭmŭs. Ādfātūs ĕtĭām mĕdĭtātăquĕ vērbă

rēddĭdĕrās. āt nūnc aētērnă sĭlēntĭă Lēthēs

īllĕ cănōrŭs hăbēs. Cēdāt Phăĕthōntĭă vūlgī

fābŭlă: nōn sōlī cĕlĕbrānt sŭă fūnĕră cŷgnī.

Āt tĭbĭ quāntă dŏmūs rŭtĭlā tēstūdĭnĕ fūlgēns,

cōnēxūsque ĕbŏrī vīrgārum ārgēntĕŭs ōrdŏ,

ārgūtūmquĕ tŭō strīdēntĭă līmĭnă cōrnū

ēt quĕrŭlaē iām spōntĕ fŏrēs! Văcăt īllĕ bĕātūs

cārcĕr ĕt aūgūstī nūsquām cōnvīcĭă tēctī.

Hūc dōctaē stīpēntŭr ăvēs, quīs nōbĭlĕ fāndī

iūs Nātūră dĕdīt: plāngāt Phoēbēĭŭs ālēs

aūdītāsquĕ mĕmōr pĕnĭtūs dīmīttĕrĕ vōcēs

stūrnŭs, ĕt Āŏnĭō vērsaē cērtāmĭnĕ pīcaē,

quīquĕ rĕfērt iūngēns ĭtĕrātă vŏcābŭlă pērdīx,

ēt quaē Bīstŏnĭō quĕrĭtūr sŏrŏr ōrbă cŭbīlī:

fērtĕ sĭmūl gĕmĭtūs cōgnātăquĕ dūcĭtĕ flāmmīs

fūnĕra, ĕt hōc cūnctaē mĭsĕrāndum āddīscĭtĕ cārmēn:

"Ōccĭdĭt āĕrĭaē cĕlĕbērrĭmă glōrĭă gēntīs

psīttăcŭs, īllĕ plăgaē vĭrĭdīs rēgnātŏr Ĕōaē,

quēm nōn gēmmātā vŏlŭcrīs Iūnōnĭă caūdā

vīncĕrĕt āspēctū, gĕlĭdī nōn Phāsĭdĭs ālēs,

nēc quās ūmēntī Nŭmĭdaē răpŭērĕ sŭb aūstrō;

īllĕ sălūtātōr rēgūm nōmēnquĕ lŏcūtūs

Caēsărĕum ēt quĕrŭlī quōndām vĭcĕ fūnctŭs ămīcī,

nūnc cōnvīvă lĕvīs mōnstrātăquĕ rēddĕrĕ vērbă

tām făcĭlīs, quō tū, Mĕlĭōr dīlēctĕ, rĕclūsō

nūmquām sōlŭs ĕrās. Āt nōn īnglōrĭŭs ūmbrīs

mīttĭtŭr: Āssўrĭō cĭnĕrēs ădŏlēntŭr ămōmō

ēt tĕnŭēs Ărăbūm rēspīrānt grāmĭnĕ plūmaē

Sīcănĭīsquĕ crŏcīs; sĕnĭō nēc fēssŭs ĭnērtī

scāndĕt ŏdōrātōs phoēnīx fēlīcĭŏr īgnēs!"

Quīd tĭbĭ mōnstrātā mānsuēscĕrĕ prōfŭĭt īrā?

Quīd scĕlŭs hūmānāsque ănĭmō dēdīscĕrĕ caēdēs

īmpĕrĭūmquĕ păti ēt dŏmĭnō pārērĕ mĭnōrī?

Quīd, quŏd ăbīrĕ dŏmō rūrsūsque īn claūstră rĕvērtī

suētŭs ĕt ā cāptā iām spōntĕ rĕcēdĕrĕ praēdā

īnsērtāsquĕ mănūs lāxō dīmīttĕrĕ mōrsū?

ōccĭdĭs, āltārūm vāstātōr dōctĕ fĕrārūm,

nōn grĕgĕ Māssŷlō cūrvāque īndāgĭnĕ claūsūs,

nōn fōrmīdātō sūprā vēnābŭlă sāltū

īncĭtŭs aūt caēcō fŏvĕaē dēcēptŭs hĭātū,

sēd vīctūs fŭgĭēntĕ fĕrā. Stāt cārdĭne ăpērtō

īnfēlīx căvĕa ēt claūsās cīrcum ūndĭquĕ pōrtās

hōc lĭcŭīssĕ nĕfās plăcĭdī tŭmŭērĕ lĕōnēs.

Tūm cūnctīs cĕcĭdērĕ iŭbaē, pŭdŭītquĕ rĕlātūm

āspĭcĕre, ēt tōtās dūxēre īn lūmĭnă frōntēs.

Āt nōn tē prīmō fūsūm nŏvŭs ōbrŭĭt īctū

īllĕ pŭdōr: mānsēre ănĭmī, vīrtūsquĕ cădēntī

ā mĕdĭā iām mōrtĕ rĕdīt, nēc prōtĭnŭs ōmnēs

tērgă dĕdērĕ mĭnaē. Sīcūt sĭbĭ cōnscĭŭs āltī

vūlnĕrĭs ādvērsūm mŏrĭēns īt mīlĕs ĭn hōstēm

āttōllītquĕ mănum ēt fērrō lābēntĕ mĭnātūr,

sīc pĭgĕr īllĕ grădū sŏlĭtōque ēxūtŭs hŏnōrĕ

fīrmăt hĭāns ŏcŭlōs ănĭmāmque hōstēmquĕ rĕquīrīt.

Māgnă tămēn sŭbĭtī tēcūm sōlācĭă lētī,

vīctĕ, fĕrēs, quōd tē maēstī pŏpŭlūsquĕ pătrēsquĕ,

ceū nōtūs cădĕrēs trīstī glădĭātŏr hărēnā,

īngĕmŭērĕ mŏrī; māgnī quōd Caēsărĭs ōră

īntēr tōt Scўthĭcās Lĭbўcāsque, ā lītŏrĕ Rhēnī

ēt Phărĭā dē gēntĕ fĕrās, quās pērdĕrĕ vīle ēst,

ūnĭŭs āmīssī tĕtĭgīt iāctūră lĕōnīs.

CONSOLATIO AD FLAVIVM VRSVM DE AMISSIONE PVERI DELICATI

Saēvĕ nĭmīs, lăcrĭmīs quīsquīs dīscrīmĭnă pōnīs

lūgēndīquĕ mŏdōs. Mĭsĕrum ēst prīmaēvă părēntī

pīgnŏră sūrgēntēsquĕ (nĕfās!) āccēndĕrĕ nātōs;

dūrum ēt dēsērtī praērēptā cōniŭgĕ pārtēm

cōnclāmārĕ tŏrī, maēsta ēt lāmēntă sŏrōrūm

ēt frātrūm gĕmĭtūs: āltē tămĕn ēt prŏcŭl īntrāt

āltĭŭs īn sēnsūs māiōrăquĕ vūlnĕră vīncīt

plāgă mĭnōr. Fămŭlūm (quĭă rērūm nōmĭnă caēcā

sīc mīscēt Fōrtūnă mănū nēc pēctŏră nōvīt),

sēd fămŭlūm gĕmĭs, Ūrsĕ, pĭūm, sĕd ămōrĕ fĭdēquĕ

hās mĕrĭtūm lăcrĭmās, cuī māiōr stēmmătĕ iūnctō

lībērtās ēx mēntĕ fŭīt. Nē cōmprĭmĕ flētūs,

nē pŭdĕāt; rūmpāt frēnōs dŏlŏr īstĕ dĕcūsquĕ,

sī tām dūră plăcēnt: hŏmĭnēm gĕmĭs heī mĭhĭ! sūbdō

īpsĕ făcēs), hŏmĭnem, Ūrsĕ, tŭūm, cuī dūlcĕ vŏlēntī

sērvĭtĭūm, cuī trīstĕ nĭhīl, quī spōntĕ sĭbīquĕ

īmpĕrĭōsŭs ĕrāt. Quīsnam haēc īn fūnĕră mīssōs

cāstīgēt lūctūs? Gĕmĭt īntēr bēllă pĕrēmptūm

Pārthŭs ĕquūm, fīdōsquĕ cănēs flēvērĕ Mŏlōssī,

ēt vŏlŭcrēs hăbŭērĕ rŏgūm cērvūsquĕ Mărōnēm.

Quīd, sī nēc fămŭlūs? Vīdi īpse hăbĭtūsquĕ nŏtāvī

tē tāntūm cŭpĭēntĭs ĕrūm, sēd māiŏr ĭn ōrĕ

spīrĭtŭs ēt tĕnĕrō mănĭfēsti īn sānguĭnĕ mōrēs.

Ōptārēnt mūltūm Grāiaē cŭpĕrēntquĕ Lătīnaē

sīc pĕpĕrīssĕ nŭrūs. Nōn tālēm Crēssă sŭpērbūm

cāllĭdă sōllĭcĭtō rĕvŏcāvīt Thēsĕă fīlō

nēc Părĭs Oēbălĭōs tālīs vīsūrŭs ămōrēs

rūstĭcŭs īnvītās dēiēcĭt ĭn aēquŏră pīnūs.

Nōn fāllo aūt cāntūs ādsuētă lĭcēntĭă dūcīt:

vīdi ĕt ădhūc vĭdĕō, quālēm nēc bēllă căvēntēm

lītŏrĕ vīrgĭnĕō Thĕtĭs ōccūltāvĭt Ăchīllēn,

nēc cīrcūm saēvī fŭgĭēntēm moēnĭă Phoēbī

Trōĭlŏn Haēmŏnĭaē dēprēndīt lāncĕă dēxtraē.

Quālĭs ĕrās! Prŏcŭl ēn cūnctīs pŭĕrīsquĕ vĭrīsquĕ

pūlchrĭŏr ēt tāntūm dŏmĭnō mĭnŏr! Īllĭŭs ūnūs

āntĕ dĕcōr, quāntūm praēcēdīt clāră mĭnōrēs

lūnă făcēs quāntūmque ălĭōs prĕmĭt Hēspĕrŏs īgnēs.

Nōn tĭbĭ fēmĭnĕūm vūltū dĕcŭs ōrăquĕ sūprā

mōllĭs hŏnōs (quālīs dŭbĭaē pōst crīmĭnă fōrmaē

dē sēxū trānsīrĕ iŭbēnt) tōrva ātquĕ vĭrīlīs

grātĭă; nēc pĕtŭlāns ăcĭēs, blāndīquĕ sĕvērō

īgne ŏcŭlī, quālīs, bēllāns cūm cāssĭdĕ mīssā,

Pārthĕnŏpaēŭs ĕrāt; sīmplēxque hōrrōrĕ dĕcōrō

crīnĭs, ĕt ōbsēssaē nōndūm prīmōquĕ mĭcāntēs

flōrĕ gĕnaē: tālēm Lēdaēō gūrgĭtĕ pūbēm

ēdŭcăt Eūrōtās, tĕnĕrī sīc īntĕgĕr aēvī

Ēlĭn ădīt prīmōsquĕ Iŏvī pŭĕr āpprŏbăt ānnōs.

Nām pŭdŏr īngĕnŭaē mēntīs trānquīllăquĕ mōrūm

tēmpĕrĭēs tĕnĕrōque ănĭmūs mātūrĭŏr aēvō,

cārmĭnĕ quō pătŭīssĕ quĕānt? Saēpe īllĕ vŏlēntēm

cāstīgābăt ĕrūm stŭdĭōque āltīsquĕ iŭvābāt

cōnsĭlĭīs; tēcūm trīstīsque hĭlărīsquĕ nĕc ūmquām

īllĕ sŭūs, vūltūmquĕ tŭō sūmēbăt ăb ōrĕ:

dīgnŭs ĕt Haēmŏnĭūm Pўlădēn praēcēdĕrĕ fāmā

Cēcrŏpĭāmquĕ fĭdēm. Sēd laūdūm tērmĭnŭs ēstŏ,

quēm fōrtūnă sĭnīt: nōn mēntĕ fĭdēlĭŏr aēgrā

spērāvīt tārdī rĕdĭtūs Eūmaēŭs Ŭlīxīs.

Quīs dĕŭs aūt quīsnām tām trīstĭă vūlnĕră cāsūs

ēlĭgĭt? Ūndĕ mănūs Fātīs tām cērtă nŏcēndī?

Ō quām dīvĭtĭīs cēnsūque ēxūtŭs ŏpīmō

fōrtĭŏr, Ūrsĕ, fŏrēs! Sī vēl fūmāntĕ rŭīnā

rūctāssēnt dītēs Vĕsŭvīna īncēndĭă Lōcroē,

seū Pōllēntīnōs mērsīssēnt flūmĭnă sāltūs,

seū Lūcānŭs Ăcīr seū Thŷbrĭdĭs īmpĕtŭs āltās

īn dēxtrūm tōrsīssĕt ăquās, pătĕrērĕ sĕrēnā

frōntĕ dĕōs; sīve ālmă fĭdēm mēssīsquĕ nĕgāssēt

Crētăquĕ Cŷrēnēque ēt quā tĭbĭ cūmquĕ bĕātō

lārgă rĕdīt Fōrtūnă sĭnū. Sēd gnāră dŏlōrūm

Īnvĭdĭa īnfēlīx ănĭmī vītālĭă vīdīt

laēdēndīquĕ vĭās. Vītaē mŏdŏ gērmĕn ădūltaē

nēctĕrĕ tēmptābāt iŭvĕnūm pūlchērrĭmŭs īllĕ

cūm trĭbŭs Ēlēīs ūnām trĭĕtērĭdă lūstrīs.

Āttēndīt tōrvō trīstīs Rhāmnūsĭă vūltū,

āc prīmum īmplēvītquĕ tŏrōs ŏcŭlīsquĕ nĭtōrēm

āddĭdĭt āc sŏlĭtō sūblīmĭŭs ōră lĕvāvīt,

heū! mĭsĕrō lētālĕ făvēns, sēsēquĕ vĭdēndō

tōrsĭt ŏb īnvĭdĭām mōrtēmque āmplēxă iăcēntī

īnĭĕcīt nēxūs cārpsītque īmmītĭs ădūncā

ōră vĕrēndă mănū. quīntā vīx Phōsphŏrŏs hōrā

rōrāntēm stērnēbăt ĕquūm: iām lītŏră dūrī

saēvă, Phĭlētĕ, sĕnīs dūrūmque Ăchĕrōntă vĭdēbās,

quō dŏmĭnī clāmātĕ sŏnō! Nōn saēvĭŭs ātrōs

nīgrāssēt plānctū gĕnĕtrīx tĭbĭ sālvă lăcērtōs,

nēc pătĕr; ēt cērtē quī vīdīt fūnĕră frātēr

ērŭbŭīt vīncī. Sēd nēc sērvīlĭs ădēmptō

īgnĭs: ŏdōrĭfĕrōs ēxhaūsīt flāmmă Săbaēōs

ēt Cĭlĭcūm mēssīs Phărĭaēque ēxēmptă vŏlūcrī

cīnnăma ĕt Āssўrĭō mānāntēs grāmĭnĕ sūcōs

ēt dŏmĭnī flētūs: hōs tāntum haūsērĕ făvīllaē,

hōs bĭbĭt ūsquĕ rŏgūs; nēc quōd tĭbĭ Sētĭă cānōs

rēstīnxīt cĭnĕrēs, grĕmĭō nēc lūbrĭcŭs ōssă

quōd vāllāvĭt ŏnŷx, mĭsĕrīs āccēptĭŭs ūmbrīs

quām gĕmĭtūs. sēd flēssĕ iŭvāt: quīd tērgă dŏlōrī,

Ūrsĕ, dămūs? quīd dāmnă fŏvēs ēt pēctŏre ĭnīquō

vūlnŭs ămās? Ŭbĭ nōtă rĕīs fācūndĭă rāptīs?

Quīd cārām crŭcĭās tām saēvīs lūctĭbŭs ūmbrām?

Ēxĭmĭūs lĭcĕt īlle ănĭmī mĕrĭtūsquĕ dŏlērī:

sōlvīstī. Sŭbĭt īllĕ pĭōs cārpītquĕ quĭētēm

Ēlўsĭām clārōsque īllīc fōrtāssĕ părēntēs

īnvĕnĭt; aūt īllī pĕr ămoēnă sĭlēntĭă Lēthēs

fōrsăn Ăvērnālēs āllūdūnt ūndĭquĕ mīxtaē

Nāĭdĕs, ōblīquōquĕ nŏtāt Prōsērpĭnă vūltū.

Pōnĕ, prĕcōr, quēstūs; ălĭūm tĭbĭ Fātă Phĭlētōn

fōrsăn ĕt īpsĕ dăbīt mōrēsque hăbĭtūsquĕ dĕcōrōs

mōnstrābīt gaūdēns sĭmĭlēmquĕ dŏcēbĭt ămōrēm.

GENETHLIACON LVCANI AD POLLIAM

Lūcānī prŏprĭūm dĭēm frĕquēntēt

quīsquīs cōllĭbŭs Īsthmĭaē Dĭōnēs

dōctō pēctŏră cōncĭtātŭs oēstrō

pēndēntīs bĭbĭt ūngŭlaē lĭquōrēm.

Īpsī quōs pĕnĕs ēst hŏnōr cănēndī,

vōcālīs cĭthăraē rĕpērtŏr Ārcās

ēr tū, Bāssărĭdūm rŏtātŏr Eūhān,

ēt Paēān ĕt Hўāntĭaē sŏrōrēs,

laētaē pūrpŭrĕās nŏvātĕ vīttās,

crīnēm cōmĭtĕ, cāndĭdāmquĕ vēstēm

pērfūndānt hĕdĕraē rĕcēntĭōrēs.

Dōctī lārgĭŭs ēvăgēntŭr āmnēs

ēt plūs, Āŏnĭaē, vĭrētĕ, sīlvaē,

ēt, sī quā pătĕt aūt dĭēm rĕcēpīt,

sērtīs mōllĭbŭs ēxplĕātŭr ūmbră.

cēntūm Thēspĭăcīs ŏdōră lūcīs

stēnt āltārĭă vīctĭmaēquĕ cēntūm

quās Dīrcē lăvăt aūt ălīt Cĭthaērōn.

Lūcānūm cănĭmūs, făvētĕ līnguīs;

vēstra ēst īstă dĭēs, făvētĕ, Mūsaē,

dūm quī vōs gĕmĭnās tŭlīt pĕr ārtēs,

ēt vīnctaē pĕdĕ vōcĭs ēt sŏlūtaē,

Rōmānī cŏlĭtūr chŏrī săcērdōs.

Fēlīx eū nĭmĭs ēt bĕātă tēllūs,

quaē prōnōs Hўpĕrīŏnīs mĕātūs

sūmmīs Ōcĕănī vĭdēs ĭn ūndīs

strīdōrēmquĕ rŏtaē cădēntĭs aūdīs;

quaē Trītōnĭdĕ fērtĭlēs Ăthēnās

ūnctīs, Baētĭcă, prōvŏcās trăpētīs:

Lūcānūm pŏtĕs īmpŭtārĕ tērrīs.

Hōc plūs quām Sĕnĕcām dĕdīssĕ mūndō

aūt dūlcēm gĕnĕrāssĕ Gāllĭōnēm.

Āttōllāt rĕflŭōs ĭn āstră fōntēs

Grāiō nōbĭlĭōr Mĕlētĕ Baētīs;

Baētīm, Māntŭă, prōvŏcārĕ nōlī.

Nātūm prōtĭnŭs ātque hŭmūm pĕr īpsām

prīmō mūrmŭrĕ dūlcĕ vāgĭēntēm

blāndō Cāllĭŏpē sĭnū rĕcēpīt

tūm prīmūm pŏsĭtō rĕmīssă lūctū

lōngōs Ōrphĕŏs ēxŭīt dŏlōrēs

ēt dīxīt: "pŭĕr ō dĭcātĕ Mūsīs,

lōngaēvōs cĭtŏ trānsĭtūrĕ vātēs,

nōn tū flūmĭnă nēc grĕgēs fĕrārūm

nēc plēctrō Gĕtĭcās mŏvēbĭs ōrnōs,

sēd sēptēm iŭgă Mārtĭūmquĕ Thŷbrīm

ēt dōctōs ĕquĭtēs ĕt ēlŏquēntĕ

cāntū pūrpŭrĕūm trăhēs sĕnātūm.

Nōctūrnās ălĭī Phrўgūm rŭīnās

ēt tārdī rĕdŭcēs vĭās Ŭlīxīs

ēt pūppēm tĕmĕrārĭām Mĭnērvaē

trītā vātĭbŭs ōrbĭtā sĕquāntūr:

tū cārūs Lătĭō mĕmōrquĕ gēntīs

cārmēn fōrtĭŏr ēxsĕrēs tŏgātūm.

Āc prīmūm tĕnĕrīs ădhūc ĭn ānnīs

lūdēs Hēctŏră Thēssălōsquĕ cūrrūs

ēt sūpplēx Prĭămī pŏtēntĭs aūrūm,

ēt sēdēs rĕsĕrābĭs īnfĕrōrūm;

īngrātūs Nĕrŏ dūlcĭbūs thĕātrīs

ēt nōstēr tĭbĭ prōfĕrētŭr Ōrpheūs.

Dīcēs cūlmĭnĭbūs Rĕmī văgāntēs

īnfāndōs dŏmĭnī nŏcēntĭs īgnēs.

Hīnc cāstaē tĭtŭlūm dĕcūsquĕ Pōllaē

iŭcūndā dăbĭs ādlŏcūtĭōnĕ.

Mōx coēptā gĕnĕrōsĭōr iŭvēntā

ālbōs ōssĭbŭs Ītălīs Phĭlīppōs

ēt Phārsālĭcă bēllă dētŏnābīs,

quō fūlmēn dŭcĭs īntĕr ārmă dīvī

...

lībērtātĕ grăvēm pĭā Cătōnēm

ēt grātūm pŏpŭlārĭtātĕ Māgnūm.

Tū Pēlūsĭăcī scĕlūs Cănōpī

dēflēbīs pĭŭs ēt Phărō crŭēntā

Pōmpēiō dăbĭs āltĭūs sĕpūlchrūm.

Haēc prīmō iŭvĕnīs cănēs sŭb aēvō

ānte ānnōs Cŭlĭcīs Mărōnĭānī.

Cēdēt Mūsă rŭdīs fĕrōcĭs Ēnnī

ēt dōctī fŭrŏr ārdŭūs Lŭcrētī

ēt quī pēr frĕtă dūxĭt Ārgŏnaūtās

ēt quī cōrpŏră prīmă trānsfĭgūrāt

quīd? māiūs lŏquăr: īpsă tē Lătīnīs

Aēnēīs vĕnĕrābĭtūr cănēntēm.

Nēc sōlūm dăbŏ cārmĭnūm nĭtōrēm

sēd taēdīs gĕnĭālĭbūs dĭcābō

dōctam ātque īngĕnĭō tŭō dĕcōrām,

quālēm blāndă Vĕnūs dărētquĕ Iūnŏ

fōrmā, sīmplĭcĭtātĕ, cōmĭtātĕ,

cēnsū, sānguĭnĕ, grātĭā, dĕcōrĕ,

ēt vēstrōs hўmĕnaēŏn āntĕ pōstēs

fēstīs cāntĭbŭs īpsă pērsŏnābō.

Ō saēvē nĭmĭūm grăvēsquĕ Pārcaē!

ō nūmquām dătă lōngă fātă sūmmīs!

cūr plūs, ārdŭă, cāsĭbūs pătētīs?

cūr saēvā vĭcĕ māgnă nōn sĕnēscūnt?

sīc nātūm Năsămōnĭī Tŏnāntīs

pōst ōrtūs ŏbĭtūsquĕ fūlmĭnātōs

āngūstō Băbўlōn prĕmīt sĕpūlchrō;

sīc fīxūm Părĭdīs mănū trĕmēntīs

Pēlīdēn Thĕtĭs hōrrŭīt cădēntēm;

sīc rīpīs ĕgŏ mūrmŭrāntĭs Hēbrī

nōn mūtūm căpŭt Ōrphĕōs sĕquēbār.

Sĭc ēt tū, răbĭdī nĕfās tўrānnī,

iūssūs praēcĭpĭtēm sŭbīrĕ Lēthēn,

dūm pūgnās cănĭs ārdŭāquĕ vōcĕ

dās sōlācĭă grāndĭbūs sĕpūlchrīs,

(ō dīrūm scĕlŭs, ō scĕlūs!) tăcēbīs."

Sīc fāta ēst lĕvĭtērquĕ dēcĭdēntēs

ābrāsīt lăcrĭmās nĭtēntĕ plēctrō.

Āt tū, seū răpĭdūm pŏlī pĕr āxēm

fāmaē cūrrĭbŭs ārdŭīs lĕvātūs,

quā sūrgūnt ănĭmaē pŏtēntĭōrēs,

tērrās dēspĭcĭs ēt sĕpūlchră rīdēs;

seū pācīs mĕrĭtō nĕmūs rĕclūsī

fēlīx Ēlўsĭī tĕnēs ĭn ōrīs,

quō Phārsālĭcă tūrbă cōngrĕgātūr,

ēt tē nōbĭlĕ cārmĕn īnsŏnāntēm

Pōmpēī cŏmĭtāntŭr ēt Cătōnēs

(tū māgnā săcĕr ēt sŭpērbŭs ūmbrā

nēscīs Tārtărŏn ēt prŏcūl nŏcēntūm

aūdīs vērbĕră pāllĭdūmquĕ vīsā

mātrīs lāmpădĕ rēspĭcīs Nĕrōnēm);

ādsīs lūcĭdŭs ēt vŏcāntĕ Pōllā

ūnūm, quaēsŏ, dĭēm dĕōs sĭlēntūm

ēxōrēs: sŏlĕt hōc pătērĕ līmēn

ād nūptās rĕdĕūntĭbūs mărītīs.

Haēc tē nōn thĭăsīs prŏcāx dŏlōsīs

fālsī nūmĭnĭs īndŭīt fĭgūrā,

īpsūm sēd cŏlĭt ēt frĕquēntăt īpsūm

īmīs āltĭŭs īnsĭtūm mĕdūllīs;

āt sōlācĭă vānă sūbmĭnīstrāt

vūltūs, quī sĭmĭlī nŏtātŭs aūrō

strātīs praēnĭtĕt īncŭbātquĕ sōmnō

sēcūraē. prŏcŭl hīnc ăbītĕ, Mōrtēs:

haēc vītaē gĕnĭtālĭs ēst ŏrīgŏ.

Cēdāt lūctŭs ătrōx gĕnīsquĕ mānēnt

iām dūlcēs lăcrĭmaē, dŏlōrquĕ fēstūs,

quīcquīd flēvĕrăt āntĕ, nūnc ădōrēt.

Quod tibi praerepti, Melior, solamen alumni

improbus ante rogos et adhuc vivente favilla

ordiar? Abruptis etiam nunc flebile venis

vulnus hiat, magnaeque patet via lubrica plagae,

5cum iam egomet cantus et verba medentia saevus

consero, tu planctus lamentaque fortia mavis

odistique chelyn surdaque averteris aure.

Intempesta cano: citius me tigris abactis

fetibus orbatique velint audire leones.

10Nec si tergeminum Sicula de virgine carmen

affluat aut silvis chelys intellecta ferisque,

mulceat insanos gemitus. Stat pectore demens

luctus et admoto latrant praecordia tactu.

Nemo vetat: satiare malis aegrumque dolorem

15libertate doma. Iam flendi expleta voluptas,

iamque preces fessus non indignaris amicas?

Iamne canam? Lacrimis en et mea carmine in ipso

ora natant tristesque cadunt in verba liturae.

Ipse etenim tecum nigrae sollemnia pompae

20spectatumque Urbi scelus et puerile feretrum

produxi, saevos damnati turis acervos

plorantemque animam supra sua funera vidi,

teque patrum gemitus superantem et bracchia matrum

complexumque rogos ignemque haurire parantem

25vix tenui similis comes offendique tenendo.

Et nunc, heu, vittis et frontis honore soluto

infaustus vates versa mea pectora tecum

plango lyra: crudi comitem sociumque doloris,

si merui luctusque tui consortia sensi,

30iam lenis patiare precor. Me fulmine in ipso

audivere patres, ego iuxta busta profusis

matribus atque piis cecini solacia natis

et mihi, cum proprios gemerem defectus ad ignes

(quem, Natura!) patrem. Nec te lugere severus

35arceo, sed confer gemitus pariterque fleamus.

Iamdudum dignos aditus laudumque tuarum,

o merito dilecte puer, primordia quaerens

distrahor. Hinc anni stantes in limine vitae,

hinc me forma rapit, rapit inde modestia praecox

40et pudor et tenero probitas maturior aevo.

O | ubi purpureo suffusus sanguine candor

sidereique orbes radiataque lumina caelo

et castigatae collecta modestia frontis

ingenuique super crines mollisque decorae

45margo comae? Blandis ubinam ora arguta querelis

osculaque impliciti vernos redolentia flores

et mixtae risu lacrimae penitusque loquentis

Hyblaeis vox mixta favis? Cui sibila serpens

poneret et saevae vellent servire novercae.

50Nil veris affingo bonis. Heu lactea colla

bracchiaque et numquam domini sine pondere cervix!

O | ubi venturae spes non longinqua iuventae

atque genis optatus honos iurataque multum

barba tibi? Cuncta in cineres gravis intulit hora

55hostilisque dies: nobis meminisse relictum.

Quis tua colloquiis hilaris mulcebit amatis

pectora? Quis curas mentisque arcana remittet?

Accensum quis bile fera famulisque tumentem

leniet ardentique in se deflectet ab ira?

60Inceptas quis ab ore dapes libataque vina

auferet et dulci turbabit cuncta rapina?

Quis matutinos abrumpet murmure somnos

impositus stratis abitusque morabitur artis

nexibus atque ipso revocabit ad oscula poste?

65Obuius intranti rursus quis in ora manusque

prosiliet brevibusque umeros circumdabit ulnis?

Muta domus, fateor, desolatique penates,

et situs in thalamis et maesta silentia mensis!

Quid mirum, tanto si te pius altor honorat

70funere? Tu domino requies portusque senectae,

tu modo deliciae, dulces modo pectore curae.

Non te barbaricae versabat turbo catastae,

nec mixtus Phariis venalis mercibus infans

compositosque sales meditataque verba locutus

75quaesisti lascivus erum tardeque parasti.

Hic domus, hinc ortus, dominique penatibus olim

carus uterque parens atque in tua gaudia liber,

ne quererere genus. Raptum sed protinus alvo

sustulit exsultans ac prima lucida voce

80astra salutantem dominus sibi mente dicavit

amplexusque sinu tulit et genuisse putavit.

Fas mihi sanctorum venia dixisse parentum,

tuque, oro, Natura, sinas, cui prima per orbem

iura animis sancire datum: non omnia sanguis

85proximus aut serie generis demissa propago

alligat; interius nova saepe adscitaque serpunt

pignora conexis. Natos genuisse necessest,

elegisse iuvat. Tenero sic blandus Achilli

semifer Haemonium vincebat Pelea Chiron.

90Nec senior Peleus natum comitatus in arma

Troica, sed claro Phoenix haerebat alumno.

Optabat longe reditus Pallantis ovantis

Evander, fidus pugnas spectabat Acoetes.

Cumque procul nitidis genitor cessaret ab astris

95fluctivagus volucrem comebat Persea Dictys.

Quid referam altricum victas pietate parentes?

Quid te post cineres deceptaque funera matris

tutius Inoo reptantem pectore, Bacche?

iam secura patris Tuscis regnabat in undis

100Ilia, portantem lassabat Romulus Accam.

vidi ego transertos alieno in robore ramos

altius ire suis. Et te iam fecerat illi

mens animusque patrem, necdum moresve decorve:

tu tamen et vinctas etiam nunc murmure voces

105vagitumque rudem fletusque infantis amabas.

Ille, velut primos exspiraturus ad austros

mollibus in pratis alte flos improbus exstat,

sic tener ante diem vultu gressuque superbo

vicerat aequales multumque reliquerat annos.

110Sive catenatis curvatus membra palaestris

staret, Amyclaea conceptum matre putares,

Oebaliden illo praeceps mutaret Apollo,

Alcides pensaret Hylan; seu Graius amictu

Attica facundi decurreret orsa Menandri,

115laudaret gavisa sonum crinemque decorum

fregisset rosea lasciva Thalia corona;

Maeonium sive ille senem Troiaeque labores

diceret aut casus tarde remeantis Ulixis,

ipse pater sensus, ipsi stupuere magistri.

120Scilicet infausta Lachesis cunabula dextra

attigit, et gremio puerum complexa fovebat

Invidia: illa genas et adultum comere crinem

et monstrare artes et verba infigere, quae nunc

plangimus. Herculeos annis aequare labores

125coeperat adsurgens, sed adhuc infantia iuxta;

iam tamen et validi gressus mensuraque maior

cultibus et visae puero decrescere vestes,

cum tibi quas vestes, quae non gestamina mitis

festinabat erus! Brevibus constringere laenis

130pectora et angusta telas artare lacerna;

enormes non ille sinus, sed semper ad annos

texta legens modo puniceo velabat amictu,

nunc herbas imitante sinu, nunc dulce rubenti

murice, nunc vivis digitos incendere gemmis

135gaudebat: non turba comes, non munera cessant:

sola verecundo deerat praetexta decori.

Haec fortuna domus. Subitas inimica levavit

Parca manus. Quo, diva, feros gravis exseris ungues?

Non te forma movet, non te lacrimabilis aetas?

140Hunc nec saeva viro potuisset carpere Procne,

nec fera crudeles Colchis durasset in iras,

editus Aeolia nec si foret iste Creusa;

torvus ab hoc Athamas insanos flecteret arcus,

hunc quamquam Hectoreos cineres Troiamque perosus

145turribus e Phrygiis flesset missurus Ulixes.

Septima lux, et iam frigentia lumina torpent,

iam complexa manu crinem tenet infera Iuno.

Ille tamen Parcis fragiles urgentibus annos

te vultu moriente videt linguaque cadente

150murmurat; in te omnes vacui iam pectoris efflat

reliquias, solum meminit solumque vocantem

exaudit, tibique ora movet, tibi verba relinquit

et prohibet gemitus consolaturque dolentem.

Gratum est, Fata, tamen, quod non mors lenta iacentis

155exedit puerile decus, manesque subivit

integer et nullo temeratus corpora damno,

qualis erat. Quid ego exsequias et prodiga flammis

dona loquar maestoque ardentia funera luxu?

Quod tibi purpureo tristis rogus aggere crevit,

160quod Cilicum flores, quod munera graminis Indi

quodque Arabes Phariique Palaestinique liquores

arsuram lavere comam? Cupit omnia ferre

prodigus et totos Melior succendere census,

desertas exosus opes; sed non capit ignis

165invidus, atque artae desunt in munera flammae.

Horror habet sensus. Qualem te funere summo

atque rogum iuxta, Melior placidissime quondam,

extimui! Tune ille hilaris comisque videri?

Unde animi saevaeque manus et barbarus horror,

170dum, modo fusus humi lucem aversaris iniquam,

nunc torvus pariter vestes et pectora rumpis

dilectosque premis visus et frigida lambis

oscula? Erant illic genitor materque iacentis

maesta, sed attoniti te spectavere parentes.

175Quid mirum? Plebs cuncta nefas et praevia flerunt

agmina, Flaminio quae limite Molvius agger

transuehit, immeritus flammis dum tristibus infans

traditur, et gemitum formaque aevoque meretur:

talis in Isthmiacos prolatus ab aequore portus

180naufragus imposita iacuit sub matre Palaemon;

sic et in anguiferae ludentem gramine Lernae

rescissum squamis avidus bibit ignis Ophelten.

Pone metus Letique minas desiste vereri:

illum nec terno latrabit Cerberus ore,

185nulla soror flammis, nulla adsurgentibus hydris

terrebit; quin ipse avidae trux navita cumbae

interius steriles ripas et adusta subibit

litora, ne puero dura ascendisse facultas.

Quid mihi gaudenti proles Cyllenia virga

190nuntiat? Estne aliquid tam saevo in tempore laetum?

Noverat effigies generosique ardua Blaesi

ora puer, dum saepe domi nova serta ligantem

te videt et similes tergentem pectore ceras.

Hunc ubi Lethaei lustrantem gurgitis oras

195Ausonios inter proceres seriemque Quirini

agnovit, timide primum vestigia iungit

accessu tacito summosque lacessit amictus,

inde magis sequitur; neque enim magis ille trahentem

spernit et ignota credit de stirpe nepotum.

200Mox ubi delicias et rari pignus amici

sensit et amissi puerum solacia Blaesi,

tollit humo magnaque ligat cervice diuque

ipse manu gaudens vehit et, quae munera mollis

Elysii, steriles ramos mutasque volucres

205porgit et obtunso pallentes germine flores.

Nec prohibet meminisse tui, sed pectora blandus

miscet et alternum pueri partitur amorem.

Hic finis rapto. Quin tu iam vulnera sedas

et tollis mersum luctu caput? Omnia functa

210aut moritura vides: obeunt noctesque diesque

astraque, nec solidis prodest sua machina terris.

Nam populus mortale genus, plebisque caducae

quis fleat interitus? Hos bella, hos aequora poscunt;

his amor exitio, furor his et saeva cupido,

215ut sileam morbos; hos ora rigentia Brumae,

illos implacido letalis Sirius igni,

hos manet imbrifero pallens Autumnus hiatu.

Quicquid init ortus, finem timet. Ibimus omnes,

ibimus: immensis urnam quatit Aeacus umbris.

220Ast hic, quem gemimus, felix hominesque deosque

et dubios casus et caecae lubrica vitae

effugit, immunis fatis. Non ille rogavit,

non timuit meruitve mori: nos anxia plebes,

nos miseri, quibus unde dies suprema, quis aevi

225exitus incertum, quibus instet fulmen ab astris,

quae nubes fatale sonet. Nil flecteris istis?

Sed flectere libens. Ades huc emissus ab atro

limine, cui soli cuncta impetrare facultas,

Glaucia | - insontis animas nec portitor arcet

230nec durae comes illa ferae: - tu pectora mulce,

tu prohibe manare genas noctesque beatas

dulcibus alloquiis et vivis vultibus imple,

et periisse nega, desolatamque sororem,

qui potes, et miseros perge insinuare parentes.

Est inter notos Sirenum nomine muros

saxaque Tyrrhenae templis onerata Minervae

celsa Dicarchei speculatrix villa profundi,

qua Bromio dilectus ager, collesque per altos

5uritur et prelis non invidet uva Falernis.

Huc me post patrii laetum quinquennia lustri,

cum stadio iam pigra quies canusque sederet

pulvis, ad Ambracias conversa gymnade frondes,

trans gentile fretum placidi facundia Polli

10detulit et nitidae iuvenilis gratia Pollae,

flectere iam cupidum gressus, qua limite noto

Appia longarum teritur regina viarum.

Sed iuvere morae. Placido lunata recessu

hinc atque hinc curvas perrumpunt aequora rupes.

15Dat natura locum montique intervenit unum

litus et in terras scopulis pendentibus exit.

Gratia prima loci, gemina testudine fumant

balnea, et e terris occurrit dulcis amaro

nympha mari. Levis hic Phorci chorus udaque crines

20Cymodoce viridisque cupit Galatea lavari.

Ante domum tumidae moderator caerulus undae

excubat, innocui custos laris; huius amico

spumant templa salo. Felicia rura tuetur

Alcides; gaudet gemino sub numine portus:

25hic servat terras, hic saevis fluctibus obstat.

Mira quies pelagi: ponunt hic lassa furorem

aequora, et insani spirant clementius austri;

hic praeceps minus audet hiems, nulloque tumultu

stagna modesta iacent dominique imitantia mores.

30Inde per obliquas erepit porticus arces,

urbis opus, longoque domat saxa aspera dorso.

Qua prius obscuro permixti pulvere soles

et feritas inamoena viae, nunc ire voluptas,

qualis, si subeas Ephyres Baccheidos altum

35culmen, ab Inoo fert semita tecta Lyaeo.

Non, mihi si cunctos Helicon indulgeat amnes

et superet Piplea sitim largeque volantis

ungula sedet equi reseretque arcana pudicos

Phemonoë fontes vel quos meus auspice Phoebo

40altius immersa turbavit Pollius urna,

innumeras valeam species cultusque locorum

Pieriis aequare modis. Vix ordine longo

suffecere oculi, vix, dum per singula ducor,

suffecere gradus. Quae rerum turba! Locine

45ingenium an domini mirer prius? Haec domus ortus

aspicit et Phoebi tenerum iubar; illa cadentem

detinet exactamque negat dimittere lucem,

cum iam fessa dies et in aequora montis opaci

umbra cadit vitreoque natant praetoria ponto.

50Haec pelagi clamore fremunt, haec tecta sonoros

ignorant fluctus terraeque silentia malunt.

His favit natura locis, hic victa colenti

cessit et ignotos docilis mansuevit in usus.

Mons erat hic, ubi plana vides; et lustra fuerunt,

55quae nunc tecta subis; ubi nunc nemora ardua cernis,

hic nec terra fuit: domuit possessor, et illum

formantem rupes expugnantemque secuta

gaudet humus. Nunc cerne iugum discentia saxa

intrantemque domos iussumque recedere montem.

60Iam Methymnaei vatis manus et chelys una

Thebais et Getici cedat tibi gloria plectri:

et tu saxa moves, et te nemora alta sequuntur.

Quid referam veteres ceraeque aerisque figuras,

si quid Apellei gaudent animasse colores,

65si quid adhuc vacua tamen admirabile Pisa

Phidiacae rasere manus, quod ab arte Myronis

aut Polycliteo iussum est quod vivere caelo,

aeraque ab Isthmiacis auro potiora favillis,

ora ducum ac vatum sapientumque ora priorum,

70quos tibi cura sequi, quos toto pectore sentis

expers curarum atque animum virtute quieta

compositus semperque tuus? Quid mille revolvam

culmina visendique vices? Sua cuique voluptas

atque omni proprium thalamo mare, transque iacentem

75Nerea diversis servit sua terra fenestris:

haec videt Inarimen, illinc Prochyta aspera paret;

armiger hac magni patet Hectoris, inde malignum

aëra respirat pelago circumflua Nesis;

inde vagis omen felix Euploea carinis,

80quaeque ferit curvos exserta Megalia fluctus;

angitur et domino contra recubante proculque

Surrentina tuus spectat praetoria Limon.

Una tamen cunctis, procul eminet una diaetis,

quae tibi Parthenopen derecto limite ponti

85ingerit: hic Grais penitus delecta metallis

saxa; quod Eoae respergit vena Syenes,

Synnade quod maesta Phrygiae fodere secures

per Cybeles lugentis agros, ubi marmore picto

candida purpureo distinguitur area gyro;

90hic et Amyclaei caesum de monte Lycurgi

quod viret et molles imitatur rupibus herbas,

hic Nomadum lucent flaventia saxa Thasosque

et Chios et gaudens fluctus spectare Carystos:

omnia Chalcidicas turres obuersa salutant.

95Macte animo, quod Graia probas, quod Graia frequentas

arva, nec invideant quae te genuere Dicarchi

moenia: nos docto melius potiemur alumno.

Quid nunc ruris opes pontoque novalia dicam

iniecta et madidas Baccheo nectare rupes?

100Saepe per autumnum iam pubescente Lyaeo

conscendit scopulos noctisque occulta sub umbra

palmite maturo rorantia lumina tersit

Nereis et dulces rapuit de collibus uvas.

Saepe et vicino sparsa est vindemia fluctu,

105et Satyri cecidere vadis, nudamque per undas

Dorida montani cupierunt prendere Panes.

Sis felix, tellus, dominis ambobus in annos

Mygdonii Pyliique senis nec nobile mutes

servitium, nec te cultu Tirynthia vincat

110aula Dicarcheique sinus, nec saepius isti

blanda Therapnaei placent vineta Galaesi.

Hic ubi Pierias exercet Pollius artes,

seu volvit monitus, quos dat Gargettius auctor,

seu nostram quatit ille chelyn, seu dissona nectit

115carmina, sive minax ultorem stringit iambon,

hinc levis e scopulis meliora ad carmina Siren

advolat, hinc motis audit Tritonia cristis.

Tunc rapidi ponunt flatus, maria ipsa vetantur

obstrepere, emergunt pelago doctamque trahuntur

120ad chelyn et blandi scopulis delphines aderrant.

Vive, Midae gazis et Lydo ditior auro,

Troica et Euphratae supra diademata felix,

quem non ambigui fasces, non mobile vulgus,

non leges, non castra tenent, qui pectore magno

125spemque metumque domas voto sublimior omni,

exemptus fatis indignantemque refellens

Fortunam; dubio quem non in turbine rerum

deprendet suprema dies, sed abire paratum

ac plenum vita. Nos, vilis turba, caducis

130deservire bonis semperque optare parati,

spargimur in casus: celsa tu mentis ab arce

despicis errantes humanaque gaudia rides.

Tempus erat, cum te geminae suffragia terrae

diriperent celsusque duas veherere per urbes,

135inde Dicarcheis multum venerande colonis,

hinc adscite meis, pariterque his largus et illis

ac iuvenile calens plectrique errore superbus.

At nunc discussa rerum caligine verum

aspicis. Illo alii rursus iactantur in alto,

140et tua securos portus placidamque quietem

intravit non quassa ratis. Sic perge nec umquam

emeritam in nostras puppem dimitte procellas.

Discite securi, quorum de pectore mixtae

in longum coiere faces sanctusque pudicae

145servat amicitiae leges amor. Ite per annos

saeculaque et priscae titulos praecedite famae.

Tuque, nurus inter longe **********

************************ praecordia curae,

non frontem vertere minae, sed candida semper

150gaudia et in vultu curarum ignara voluptas;

non tibi sepositas infelix strangulat arca

divitias avidique animum dispendia torquent

fenoris: expositi census et docta fruendi

temperies. Non ulla deo meliore cohaerent

155pectora, non alias docuit Concordia mentes.

Stat, quae perspicuas nitidi Melioris opacet

arbor aquas complexa lacus, quae robore ab imo

incurvata vadis redit inde cacumine recto

ardua, ceu mediis iterum nascatur ab undis

5atque habitet vitreum tacitis radicibus amnem.

Quid Phoebum tam parva rogem? Vos dicite causas,

Naides, et faciles, satis est, date carmina Fauni.

Nympharum tenerae fugiebant Pana catervae;

ille quidem it, cunctas tamquam velit, it tamen unam

10in Pholoën. Silvis haec fluminibusque sequentis

nunc hirtos gressus, nunc improba cornua vitat.

Iamque et belligerum Iani nemus atraque Caci

rura Quirinalesque fuga suspensa per agros

Caelica tesca subit; ibi demum victa labore,

15fessa metu, qua nunc placidi Melioris aperti

stant sine fraude lares, flavos collegit amictus

artius et niveae posuit se margine ripae.

Insequitur velox pecorum deus et sua credit

conubia; ardenti iamiam suspiria librat

20pectore, iam praedae levis imminet. Ecce citatos

advertit Diana gradus, dum per iuga septem

errat Aventinaeque legit vestigia cervae.

Paenituit vidisse deam, conversaque fidas

ad comites: "Numquamne avidis arcebo rapinis

25hoc petulans foedumque pecus, semperque pudici

decrescet mihi turba chori?" Sic deinde locuta

depromit pharetra telum breve, quod neque flexis

cornibus aut solito torquet stridore, sed una

emisit contenta manu laevumque soporem

30Naidos aversa fertur tetigisse sagitta.

Illa diem pariter surgens hostemque protervum

vidit et in fontem, niveos ne panderet artus,

sic tota cum veste ruit, stagnisque sub altis

Pana sequi credens ima latus implicat alga.

35Quid faceret subito deceptus praedo? Nec altis

credere corpus aquis hirtae sibi conscius audet

pellis, et a tenero nandi rudis. Omnia questus,

immitem Bromium, stagna invida et invida tela,

primaevam visu platanum, cui longa propago

40innumeraeque manus et iturus in aethera vertex,

deposuit iuxta vivamque aggessit harenam

optatisque aspergit aquis et talia mandat:

"vive diu nostri pignus memorabile voti,

arbor, et haec durae latebrosa cubilia nymphae

45tu saltem declinis ama, preme frondibus undam.

Illa quidem meruit, sed ne, precor, igne superno

aestuet aut dura feriatur grandine; tantum

spargere tu laticem et foliis turbare memento.

tunc ego teque diu recolam dominamque benignae

50sedis et inlaesa tutabor utramque senecta,

ut Iovis, ut Phoebi frondes, ut discolor umbra

populus et nostrae stupeant tua germina pinus".

Sic ait. Illa dei veteres animata calores

uberibus stagnis obliquo pendula trunco

55incubat atque umbris scrutatur amantibus undas.

Sperat et amplexus, sed aquarum spiritus arcet

nec patitur tactus. Tandem eluctata sub auras

libratur fundo rursusque enode cacumen

ingeniosa levat, veluti descendat in imos

60stirpe lacus alia. Iam nec Phoebeia Nais

odit et exclusos invitat gurgite ramos.

Haec tibi parva quidem genitali luce paramus

dona, sed ingenti forsan victura sub aevo.

Tu, cuius placido posuere in pectore sedem

65blandus honos hilarisque tamen cum pondere virtus,

cui nec pigra quies nec iniqua potentia nec spes

improba, sed medius per honesta et dulcia limes,

incorrupte fidem nullosque experte tumultus

et secrete palam quod digeris ordine vitam,

70idem auri facilis contemptor et optimus idem

comere divitias opibusque immittere lucem:

hac longum florens animi morumque iuventa

Iliacos aequare senes et vincere persta,

quos pater Elysio, genetrix quos detulit annos:

75hoc illi duras exoravere sorores,

hoc, quae te sub teste situm fugitura tacentem

ardua magnanimi revirescet gloria Blaesi.

Psittace, dux volucrum, domini facunda voluptas,

humanae sollers imitator, psittace, linguae,

quis tua tam subito praeclusit murmura fato?

Hesternas, miserande, dapes moriturus inisti

5nobiscum, et gratae carpentem munera mensae

errantemque toris mediae plus tempore noctis

vidimus. Adfatus etiam meditataque verba

reddideras. at nunc aeterna silentia Lethes

ille canorus habes. Cedat Phaëthontia vulgi

10fabula: non soli celebrant sua funera cygni.

At tibi quanta domus rutila testudine fulgens,

conexusque ebori virgarum argenteus ordo,

argutumque tuo stridentia limina cornu

et querulae iam sponte fores! Vacat ille beatus

15carcer et augusti nusquam convicia tecti.

Huc doctae stipentur aves, quis nobile fandi

ius Natura dedit: plangat Phoebeius ales

auditasque memor penitus dimittere voces

sturnus, et Aonio versae certamine picae,

20quique refert iungens iterata vocabula perdix,

et quae Bistonio queritur soror orba cubili:

ferte simul gemitus cognataque ducite flammis

funera, et hoc cunctae miserandum addiscite carmen:

"Occidit aëriae celeberrima gloria gentis

25psittacus, ille plagae viridis regnator Eoae,

quem non gemmata volucris Iunonia cauda

vinceret aspectu, gelidi non Phasidis ales,

nec quas umenti Numidae rapuere sub austro;

ille salutator regum nomenque locutus

30Caesareum et queruli quondam vice functus amici,

nunc conviva levis monstrataque reddere verba

tam facilis, quo tu, Melior dilecte, recluso

numquam solus eras. At non inglorius umbris

mittitur: Assyrio cineres adolentur amomo

35et tenues Arabum respirant gramine plumae

Sicaniisque crocis; senio nec fessus inerti

scandet odoratos phoenix felicior ignes!"

Quid tibi monstrata mansuescere profuit ira?

Quid scelus humanasque animo dediscere caedes

imperiumque pati et domino parere minori?

Quid, quod abire domo rursusque in claustra reverti

5suetus et a capta iam sponte recedere praeda

insertasque manus laxo dimittere morsu?

occidis, altarum vastator docte ferarum,

non grege Massylo curvaque indagine clausus,

non formidato supra venabula saltu

10incitus aut caeco foveae deceptus hiatu,

sed victus fugiente fera. Stat cardine aperto

infelix cavea et clausas circum undique portas

hoc licuisse nefas placidi tumuere leones.

Tum cunctis cecidere iubae, puduitque relatum

15aspicere, et totas duxere in lumina frontes.

At non te primo fusum novus obruit ictu

ille pudor: mansere animi, virtusque cadenti

a media iam morte redit, nec protinus omnes

terga dedere minae. Sicut sibi conscius alti

20vulneris adversum moriens it miles in hostem

attollitque manum et ferro labente minatur,

sic piger ille gradu solitoque exutus honore

firmat hians oculos animamque hostemque requirit.

Magna tamen subiti tecum solacia leti,

25victe, feres, quod te maesti populusque patresque,

ceu notus caderes tristi gladiator harena,

ingemuere mori; magni quod Caesaris ora

inter tot Scythicas Libycasque, a litore Rheni

et Pharia de gente feras, quas perdere vile est,

30unius amissi tetigit iactura leonis.

CONSOLATIO AD FLAVIVM VRSVM DE AMISSIONE PVERI DELICATI

Saeve nimis, lacrimis quisquis discrimina ponis

lugendique modos. Miserum est primaeva parenti

pignora surgentesque (nefas!) accendere natos;

durum et deserti praerepta coniuge partem

5conclamare tori, maesta et lamenta sororum

et fratrum gemitus: alte tamen et procul intrat

altius in sensus maioraque vulnera vincit

plaga minor. Famulum (quia rerum nomina caeca

sic miscet Fortuna manu nec pectora novit),

10sed famulum gemis, Urse, pium, sed amore fideque

has meritum lacrimas, cui maior stemmate iuncto

libertas ex mente fuit. Ne comprime fletus,

ne pudeat; rumpat frenos dolor iste decusque,

si tam dura placent: hominem gemis (hei mihi! subdo

15ipse faces), hominem, Urse, tuum, cui dulce volenti

servitium, cui triste nihil, qui sponte sibique

imperiosus erat. Quisnam haec in funera missos

castiget luctus? Gemit inter bella peremptum

Parthus equum, fidosque canes flevere Molossi,

20et volucres habuere rogum cervusque Maronem.

Quid, si nec famulus? Vidi ipse habitusque notavi

te tantum cupientis erum, sed maior in ore

spiritus et tenero manifesti in sanguine mores.

Optarent multum Graiae cuperentque Latinae

25sic peperisse nurus. Non talem Cressa superbum

callida sollicito revocavit Thesea filo

nec Paris Oebalios talis visurus amores

rusticus invitas deiecit in aequora pinus.

Non fallo aut cantus adsueta licentia ducit:

30vidi et adhuc video, qualem nec bella caventem

litore virgineo Thetis occultavit Achillen,

nec circum saevi fugientem moenia Phoebi

Troilon Haemoniae deprendit lancea dextrae.

Qualis eras! Procul en cunctis puerisque virisque

35pulchrior et tantum domino minor! Illius unus

ante decor, quantum praecedit clara minores

luna faces quantumque alios premit Hesperos ignes.

Non tibi femineum vultu decus oraque supra

mollis honos (qualis dubiae post crimina formae

40de sexu transire iubent) torva atque virilis

gratia; nec petulans acies, blandique severo

igne oculi, qualis, bellans cum casside missa,

Parthenopaeus erat; simplexque horrore decoro

crinis, et obsessae nondum primoque micantes

45flore genae: talem Ledaeo gurgite pubem

educat Eurotas, teneri sic integer aevi

Elin adit primosque Iovi puer approbat annos.

Nam pudor ingenuae mentis tranquillaque morum

temperies teneroque animus maturior aevo,

50carmine quo patuisse queant? Saepe ille volentem

castigabat erum studioque altisque iuvabat

consiliis; tecum tristisque hilarisque nec umquam

ille suus, vultumque tuo sumebat ab ore:

dignus et Haemonium Pyladen praecedere fama

55Cecropiamque fidem. Sed laudum terminus esto,

quem fortuna sinit: non mente fidelior aegra

speravit tardi reditus Eumaeus Ulixis.

Quis deus aut quisnam tam tristia vulnera casus

eligit? Unde manus Fatis tam certa nocendi?

60O quam divitiis censuque exutus opimo

fortior, Urse, fores! Si vel fumante ruina

ructassent dites Vesuvina incendia Locroe,

seu Pollentinos mersissent flumina saltus,

seu Lucanus Acir seu Thybridis impetus altas

65in dextrum torsisset aquas, paterere serena

fronte deos; sive alma fidem messisque negasset

Cretaque Cyreneque et qua tibi cumque beato

larga redit Fortuna sinu. Sed gnara dolorum

Invidia infelix animi vitalia vidit

70laedendique vias. Vitae modo germen adultae

nectere temptabat iuvenum pulcherrimus ille

cum tribus Eleis unam trieterida lustris.

Attendit torvo tristis Rhamnusia vultu,

ac primum implevitque toros oculisque nitorem

75addidit ac solito sublimius ora levavit,

heu! misero letale favens, seseque videndo

torsit ob invidiam mortemque amplexa iacenti

iniecit nexus carpsitque immitis adunca

ora verenda manu. quinta vix Phosphoros hora

80rorantem sternebat equum: iam litora duri

saeva, Philete, senis durumque Acheronta videbas,

quo domini clamate sono! Non saevius atros

nigrasset planctu genetrix tibi salva lacertos,

nec pater; et certe qui vidit funera frater

85erubuit vinci. Sed nec servilis adempto

ignis: odoriferos exhausit flamma Sabaeos

et Cilicum messis Phariaeque exempta volucri

cinnama et Assyrio manantes gramine sucos

et domini fletus: hos tantum hausere favillae,

90hos bibit usque rogus; nec quod tibi Setia canos

restinxit cineres, gremio nec lubricus ossa

quod vallavit onyx, miseris acceptius umbris

quam gemitus. sed flesse iuvat: quid terga dolori,

Urse, damus? quid damna foves et pectore iniquo

95vulnus amas? Ubi nota reis facundia raptis?

Quid caram crucias tam saevis luctibus umbram?

Eximius licet ille animi meritusque doleri:

solvisti. Subit ille pios carpitque quietem

Elysiam clarosque illic fortasse parentes

100invenit; aut illi per amoena silentia Lethes

forsan Avernales alludunt undique mixtae

Naides, obliquoque notat Proserpina vultu.

Pone, precor, questus; alium tibi Fata Phileton

forsan et ipse dabit moresque habitusque decoros

105monstrabit gaudens similemque docebit amorem.

GENETHLIACON LVCANI AD POLLIAM

Lucani proprium diem frequentet

quisquis collibus Isthmiae Diones

docto pectora concitatus oestro

pendentis bibit ungulae liquorem.

5Ipsi quos penes est honor canendi,

vocalis citharae repertor Arcas

er tu, Bassaridum rotator Euhan,

et Paean et Hyantiae sorores,

laetae purpureas novate vittas,

10crinem comite, candidamque vestem

perfundant hederae recentiores.

Docti largius evagentur amnes

et plus, Aoniae, virete, silvae,

et, si qua patet aut diem recepit,

15sertis mollibus expleatur umbra.

centum Thespiacis odora lucis

stent altaria victimaeque centum

quas Dirce lavat aut alit Cithaeron.

Lucanum canimus, favete linguis;

20vestra est ista dies, favete, Musae,

dum qui vos geminas tulit per artes,

et vinctae pede vocis et solutae,

Romani colitur chori sacerdos.

Felix eu nimis et beata tellus,

25quae pronos Hyperionis meatus

summis Oceani vides in undis

stridoremque rotae cadentis audis;

quae Tritonide fertiles Athenas

unctis, Baetica, provocas trapetis:

30Lucanum potes imputare terris.

Hoc plus quam Senecam dedisse mundo

aut dulcem generasse Gallionem.

Attollat refluos in astra fontes

Graio nobilior Melete Baetis;

35Baetim, Mantua, provocare noli.

Natum protinus atque humum per ipsam

primo murmure dulce vagientem

blando Calliope sinu recepit

tum primum posito remissa luctu

40longos Orpheos exuit dolores

et dixit: "puer o dicate Musis,

longaevos cito transiture vates,

non tu flumina nec greges ferarum

nec plectro Geticas movebis ornos,

45sed septem iuga Martiumque Thybrim

et doctos equites et eloquente

cantu purpureum trahes senatum.

Nocturnas alii Phrygum ruinas

et tardi reduces vias Ulixis

50et puppem temerariam Minervae

trita vatibus orbita sequantur:

tu carus Latio memorque gentis

carmen fortior exseres togatum.

Ac primum teneris adhuc in annis

55ludes Hectora Thessalosque currus

et supplex Priami potentis aurum,

et sedes reserabis inferorum;

ingratus Nero dulcibus theatris

et noster tibi proferetur Orpheus.

60Dices culminibus Remi vagantes

infandos domini nocentis ignes.

Hinc castae titulum decusque Pollae

iucunda dabis adlocutione.

Mox coepta generosior iuventa

65albos ossibus Italis Philippos

et Pharsalica bella detonabis,

quo fulmen ducis inter arma divi

...

libertate gravem pia Catonem

et gratum popularitate Magnum.

70Tu Pelusiaci scelus Canopi

deflebis pius et Pharo cruenta

Pompeio dabis altius sepulchrum.

Haec primo iuvenis canes sub aevo

ante annos Culicis Maroniani.

75Cedet Musa rudis ferocis Enni

et docti furor arduus Lucreti

et qui per freta duxit Argonautas

et qui corpora prima transfigurat

quid? maius loquar: ipsa te Latinis

80Aeneis venerabitur canentem.

Nec solum dabo carminum nitorem

sed taedis genialibus dicabo

doctam atque ingenio tuo decoram,

qualem blanda Venus daretque Iuno

85forma, simplicitate, comitate,

censu, sanguine, gratia, decore,

et vestros hymenaeon ante postes

festis cantibus ipsa personabo.

O saeve nimium gravesque Parcae!

90o numquam data longa fata summis!

cur plus, ardua, casibus patetis?

cur saeva vice magna non senescunt?

sic natum Nasamonii Tonantis

post ortus obitusque fulminatos

95angusto Babylon premit sepulchro;

sic fixum Paridis manu trementis

Peliden Thetis horruit cadentem;

sic ripis ego murmurantis Hebri

non mutum caput Orpheos sequebar.

100Sic et tu, rabidi nefas tyranni,

iussus praecipitem subire Lethen,

dum pugnas canis arduaque voce

das solacia grandibus sepulchris,

(o dirum scelus, o scelus!) tacebis."

105Sic fata est leviterque decidentes

abrasit lacrimas nitente plectro.

At tu, seu rapidum poli per axem

famae curribus arduis levatus,

qua surgunt animae potentiores,

110terras despicis et sepulchra rides;

seu pacis merito nemus reclusi

felix Elysii tenes in oris,

quo Pharsalica turba congregatur,

et te nobile carmen insonantem

115Pompei comitantur et Catones

(tu magna sacer et superbus umbra

nescis Tartaron et procul nocentum

audis verbera pallidumque visa

matris lampade respicis Neronem);

120adsis lucidus et vocante Polla

unum, quaeso, diem deos silentum

exores: solet hoc patere limen

ad nuptas redeuntibus maritis.

Haec te non thiasis procax dolosis

125falsi numinis induit figura,

ipsum sed colit et frequentat ipsum

imis altius insitum medullis;

at solacia vana subministrat

vultus, qui simili notatus auro

130stratis praenitet incubatque somno

securae. procul hinc abite, Mortes:

haec vitae genitalis est origo.

Cedat luctus atrox genisque manent

iam dulces lacrimae, dolorque festus,

135quicquid fleverat ante, nunc adoret.