0

I

THAMYRA : LADAS : MIDA

TH. Te, formose Mida, iam dudum nostra requirunt

iurgia: da vacuam pueris certantibus aurem.

MI. haud moror; et casti nemoris secreta voluptas

invitat calamos: imponite lusibus artem.

5TH. praemia si cessant, artis fiducia muta est.

LA. sed nostram durare fidem duo pignora cogent:

vel caper ille, nota frontem qui pingitur alba,

vel levis haec et mobilibus circumdata bullis

fistula, silvicolae munus memorabile Fauni.

10TH. sive caprum mavis vel Fauni ponere munus,

elige utrum perdas; sed erit, puto, certius omen

fistula damnato iam nunc pro pignore dempta.

LA. quid iuvat insanis lucem consumere verbis?

Iudicis e gremio victoris gloria surgat.

15TH. praeda mea est, quia Caesareas me dicere laudes

mens iubet: huic semper debetur palma labori.

LA. et mi sidereo cor movit Cynthius ore

laudatamque chelyn iussit variare canendo.

MI. pergite, io pueri, promissum reddere carmen;

20sic vos cantantes deus adiuvet! Incipe, Lada,

tu prior; alternus Thamyras imponet honorem.

LA. maxime divorum caelique aeterna potestas,

seu tibi, Phoebe, placet temptare loquentia fila

et citharae modulis primordia iungere mundi

25carmine uti virgo furit et canit ore coacto,

fas mihi sit vidisse deos, fas prodere mundum

seu caeli mens illa fuit seu solis imago,

dignus utroque deo stetit ostro clarus et auro

intonuitque manu. Talis divina potestas

30quae genuit mundum septemque intexuit oris

artificis zonas et totas miscet amore.

Talis Phoebus erat, cum laetus caede draconis

docta repercusso generavit carmina plectro:

caelestes ulli si sunt, hae voce loquuntur!

35Venerat ad modulos doctarum turba sororum ...

TH. huc huc, Pierides, volucri concedite saltu:

hic Heliconis opes florent, hic vester Apollo est!

Tu quoque Troia sacros cineres ad sidera tolle

atque Agamemnoniis opus hoc ostende Mycenis!

40Iam tanti cecidisse fuit! Gaudete, ruinae,

et laudate rogos: vester vos tollit alumnus!

...

venerat en et Maeonides, cui plurima barba

albaque caesaries pleno radiabat honore.

Ergo ut divinis implevit vocibus aures,

45candida flaventi discinxit tempora vitta

Caesareumque caput merito velavit amictu.

Haud procul Iliaco quondam non segnior ore

stabat et ipsa suas delebat Mantua cartas.

II

GLYCERANVS MYSTES

GL. Quid tacitus, Mystes? MY. Curae mea gaudia turbant:

cura dapes sequitur, magis inter pocula surgit.

Et gravis anxietas laetis incumbere gaudet.

GL. non satis accipio. MY. nec me iuvat omnia fari.

5GL. forsitan imposuit pecori lupus? MY. haud timet hostes

turba canum vigilans. GL. vigiles quoque somnus adumbrat.

MY. altius est, Glycerane, aliquid, non quod patet: erras.

GL. atquin turbari sine ventis non solet aequor.

MY. quod minime reris, satias mea gaudia vexat,

10GL. deliciae somnusque solent adamare querellas.

MY. ergo si causas curarum scire laboras -

GL. quae spargit ramos, tremula nos vestiet umbra

ulmus, et en tenero corpus summittere prato

herba iubet: tu dic, quae sit tibi causa tacendi.

15MY. cernis ut attrito diffusus cespite pagus

annua vota ferat sollemnesque incohet aras?

Spirant templa mero, resonant cava tympana palmis,

Maenalides teneras ducunt per sacra choreas,

tibia laeta canit, pendet sacer hircus ab ulmo

20et iam nudatis cervicibus exuit exta.

Ergo num dubio pugnant discrimine nati

et negat huic aevo stolidum pecus aurea regna?

Saturni rediere dies Astraeaque virgo

tutaque in antiquos redierunt saecula mores.

25Condit secura totas spe messor aristas,

languescit senio Bacchus, pecus errat in herba,

nec gladio metimus nec clausis oppida muris

bella tacenda parant; nullo iam noxia partu

femina quaecumque est hostem parit. Arva iuventus

30nuda fodit tardoque puer domifactus aratro

miratur patriis pendentem sedibus ensem.

Est procul a nobis infelix gloria Sullae

trinaque tempestas, moriens cum Roma supremas

desperavit opes et Martia vendidit arma.

35Nunc tellus inculta novos parit ubere fetus,

nunc ratibus tutis fera non irascitur unda;

mordent frena tigres, subeunt iuga saeva leones

casta fave Lucina: tuus iam regnat Apollo!

I

THAMYRA : LADAS : MIDA

TH. Tē, fōrmōsĕ Mĭdā, iām dūdūm nōstră rĕquīrūnt

iūrgĭă: dā văcŭām pŭĕrīs cērtāntĭbŭs aūrēm.

MI. haūd mŏrŏr; ēt cāstī nĕmŏrīs sēcrētă vŏlūptās

īnvītāt călămōs: īmpōnĭtĕ lūsĭbŭs ārtēm.

TH. praēmĭă sī cēssānt, ārtīs fīdūcĭă mūta ēst.5

LA. sēd nōstrām dūrārĕ fĭdēm dŭŏ pīgnŏră cōgēnt:

vēl căpĕr īllĕ, nŏtā frōntēm quī pīngĭtŭr ālbā,

vēl lĕvĭs haēc ēt mōbĭlĭbūs cīrcūmdătă būllīs

fīstŭlă, sīlvĭcŏlaē mūnūs mĕmŏrābĭlĕ Faūnī.

TH. sīvĕ căprūm māvīs vēl Faūnī pōnĕrĕ mūnūs,10

ēlĭge ŭtrūm pērdās; sĕd ĕrīt, pŭtŏ, cērtĭŭs ōmēn

fīstŭlă dāmnātō iām nūnc prō pīgnŏrĕ dēmptă.

LA. quīd iŭvăt īnsānīs lūcēm cōnsūmĕrĕ vērbīs?

Iūdĭcĭs ē grĕmĭō vīctōrīs glōrĭă sūrgāt.

TH. praēdă mĕa ēst, quĭă Caēsărĕās mē dīcĕrĕ laūdēs15

mēns iŭbĕt: huīc sēmpēr dēbētūr pālmă lăbōrī.

LA. ēt mī sīdĕrĕō cōr mōvīt Cŷnthĭŭs ōrĕ

laūdātāmquĕ chĕlŷn iūssīt vărĭārĕ cănēndō.

MI. pērgĭtĕ, iō pŭĕrī, prōmīssūm rēddĕrĕ cārmēn;

sīc vōs cāntāntēs dĕŭs ādiŭvĕt! Īncĭpĕ, Lādă,20

tū prĭŏr; āltērnūs Thămўrās īmpōnĕt hŏnōrēm.

LA. māxĭmĕ dīvōrūm caēlīque aētērnă pŏtēstās,

seū tĭbĭ, Phoēbĕ, plăcēt tēmptārĕ lŏquēntĭă fīlă

ēt cĭthăraē mŏdŭlīs prīmōrdĭă iūngĕrĕ mūndī

cārmĭne ŭtī vīrgō fŭrĭt ēt cănĭt ōrĕ cŏāctō,25

fās mĭhĭ sīt vīdīssĕ dĕōs, fās prōdĕrĕ mūndūm

seū caēlī mēns īllă fŭīt seū sōlĭs ĭmāgŏ,

dīgnŭs ŭtrōquĕ dĕō stĕtĭt ōstrō clārŭs ĕt aūrō

īntŏnŭītquĕ mănū. Tālīs dīvīnă pŏtēstās

quaē gĕnŭīt mūndūm sēptēmque īntēxŭĭt ōrīs30

ārtĭfĭcīs zōnās ēt tōtās mīscĕt ămōrĕ.

Tālīs Phoēbŭs ĕrāt, cūm laētūs caēdĕ drăcōnīs

dōctă rĕpērcūssō gĕnĕrāvīt cārmĭnă plēctrō:

caēlēstēs ūllī sī sūnt, haē vōcĕ lŏquūntūr!

Vēnĕrăt ād mŏdŭlōs dōctārūm tūrbă sŏrōrūm ...35

TH. hūc hūc, Pīĕrĭdēs, vŏlŭcrī cōncēdĭtĕ sāltū:

hīc Hĕlĭcōnĭs ŏpēs flōrēnt, hīc vēstĕr Ăpōllo ēst!

Tū quŏquĕ Troīă săcrōs cĭnĕrēs ād sīdĕră tōllĕ

ātque Ăgămēmnŏnĭīs ŏpŭs hōc ōstēndĕ Mўcēnīs!

Iām tāntī cĕcĭdīssĕ fŭīt! Gaūdētĕ, rŭīnaē,40

ēt laūdātĕ rŏgōs: vēstēr vōs tōllĭt ălūmnūs!

...

vēnĕrăt ēn ēt Maēŏnĭdēs, cuī plūrĭmă bārbă

ālbăquĕ caēsărĭēs plēnō rădĭābăt hŏnōrĕ.

Ērgo ūt dīvīnīs īmplēvīt vōcĭbŭs aūrēs,

cāndĭdă flāvēntī dīscīnxīt tēmpŏră vīttā45

Caēsărĕūmquĕ căpūt mĕrĭtō vēlāvĭt ămīctū.

Haūd prŏcŭl Īlĭăcō quōndām nōn sēgnĭŏr ōrĕ

stābăt ĕt īpsă sŭās dēlēbāt Māntŭă cārtās.

II

GLYCERANVS MYSTES

GL. Quīd tăcĭtūs, Mŷstēs? MY. Cūraē mĕă gaūdĭă tūrbānt:

cūră dăpēs sĕquĭtūr, măgĭs īntēr pōcŭlă sūrgīt.

Ēt grăvĭs ānxĭĕtās laētīs īncūmbĕrĕ gaūdēt.

nōn sătĭs āccĭpĭō. MY. nēc mē iŭvăt ōmnĭă fārī.

fōrsĭtăn īmpŏsŭīt pĕcŏrī lŭpŭs? MY. haūd tĭmĕt hōstēs5

tūrbă cănūm vĭgĭlāns. GL. vĭgĭlēs quŏquĕ sōmnŭs ădūmbrāt.

MY. āltĭŭs ēst, Glўcĕrāne, ălĭquīd, nōn quōd pătĕt: ērrās.

GL. ātquīn tūrbārī sĭnĕ vēntīs nōn sŏlĕt aēquōr.

MY. quōd mĭnĭmē rērīs, sătĭās mĕă gaūdĭă vēxāt,

GL. dēlĭcĭaē sōmnūsquĕ sŏlēnt ădămārĕ quĕrēllās.10

MY. ērgō sī caūsās cūrārūm scīrĕ lăbōrās -

GL. quaē spārgīt rāmōs, trĕmŭlā nōs vēstĭĕt ūmbrā

ūlmŭs, ĕt ēn tĕnĕrō cōrpūs sūmmīttĕrĕ prātō

hērbă iŭbēt: tū dīc, quaē sīt tĭbĭ caūsă tăcēndī.

MY. cērnĭs ŭt āttrītō dīffūsūs cēspĭtĕ pāgūs15

ānnŭă vōtă fĕrāt sōllēmnēsque īncŏhĕt ārās?

Spīrānt tēmplă mĕrō, rĕsŏnānt căvă tŷmpănă pālmīs,

Maēnălĭdēs tĕnĕrās dūcūnt pēr sācră chŏrēās,

tībĭă laētă cănīt, pēndēt săcĕr hīrcŭs ăb ūlmō

ēt iām nūdātīs cērvīcĭbŭs ēxŭĭt ēxtă.20

Ērgō nūm dŭbĭō pūgnānt dīscrīmĭnĕ nātī

ēt nĕgăt huīc aēvō stŏlĭdūm pĕcŭs aūrĕă rēgnă?

Sātūrnī rĕdĭērĕ dĭēs Āstraēăquĕ vīrgŏ

tūtăque ĭn āntīquōs rĕdĭērūnt saēcŭlă mōrēs.

Cōndīt sēcūrā tōtās spē mēssŏr ărīstās,25

lānguēscīt sĕnĭō Bācchūs, pĕcŭs ērrăt ĭn hērbā,

nēc glădĭō mĕtĭmūs nēc claūsīs ōppĭdă mūrīs

bēllă tăcēndă părānt; nūllō iām nōxĭă pārtū

fēmĭnă quaēcūmque ēst hōstēm părĭt. Ārvă iŭvēntūs

nūdă fŏdīt tārdōquĕ pŭēr dŏmĭfāctŭs ărātrō30

mīrātūr pătrĭīs pēndēntēm sēdĭbŭs ēnsēm.

Ēst prŏcŭl ā nōbīs īnfēlīx glōrĭă Sūllaē

trīnăquĕ tēmpēstās, mŏrĭēns cūm Rōmă sŭprēmās

dēspērāvĭt ŏpēs ēt Mārtĭă vēndĭdĭt ārmă.

Nūnc tēllūs īncūltă nŏvōs părĭt ūbĕrĕ fētūs,35

nūnc rătĭbūs tūtīs fĕră nōn īrāscĭtŭr ūndă;

mōrdēnt frēnă tĭgrēs, sŭbĕūnt iŭgă saēvă lĕōnēs

cāstă făvē Lūcīnă: tŭūs iām rēgnăt Ăpōllŏ!