0

Sērŭs ădēs, Lўcĭdā: mŏdŏ Nŷctĭlŭs ēt pŭĕr Ālcōn

cērtāvērĕ sŭb hīs āltērnō cārmĭnĕ rāmīs

iūdĭcĕ mē, sēd nōn sĭnĕ pīgnŏrĕ. Nŷctĭlŭs haēdōs

iūnctā mātrĕ dĕdīt; cătŭlūm dĕdĭt īllĕ lĕaēnaē

iūrāvītquĕ gĕnūs, sēd sūstŭlĭt ōmnĭă vīctōr.5

Nŷctĭlŏn ūt cāntū rŭdĭs ēxsŭpĕrāvĕrĭt Ālcōn,

Āstўlĕ, crēdĭbĭle ēst, sī vīncăt ăcānthĭdă cōrnīx,

vōcālēm sŭpĕrēt sī dīrŭs ăēdŏnă būbŏ.

Nōn pŏtĭār Pĕtălē, quā nūnc ĕgŏ mācĕrŏr ūnā,

sī măgĭs aūt dŏcĭlī călămōrūm Nŷctĭlŭs ārtĕ10

aūt cāntū măgĭs ēst quām vūltū prōxĭmŭs īllī.

Iām nōn dēcĭpĭōr: tē iūdĭcĕ pāllĭdŭs āltēr

vēnĭt ĕt hīrsūtā spīnōsĭŏr hŷstrĭcĕ bārbām;

cāndĭdŭs āltĕr ĕrāt lēvīquĕ dĕcēntĭŏr ōvō

ēt rīdēns ŏcŭlīs crīnēmquĕ sĭmīllĭmŭs aūrō,15

quī pōssēt dīcī, sī nōn cāntārĕt, Ăpōllŏ.

Ō Lўcĭdā, sī quīs tĭbĭ cārmĭnĭs ūsŭs ĭnēssēt,

tū quŏquĕ laūdātūm nōssēs Ālcōnă prŏbārĕ.

Vīs ĭgĭtūr, quŏnĭām nēc nōbīs, īmprŏbĕ, pār ēs,

īpsĕ tŭōs iūdēx călămōs cōmmīttĕrĕ nōstrīs?20

vīs cōnfērrĕ mănūm? vĕnĭāt lĭcĕt ārbĭtĕr Ālcōn.

Vīncĕrĕ tū quēmquām? vēl tē cērtāmĭnĕ quīsquām

dīgnētūr, quī vīx stīllāntēs, ārĭdĕ, vōcēs

rūmpĭs ĕt ēxpēllīs mălĕ sīngūltāntĭă vērbă?

Fīngās plūră lĭcēt: nĕc ĕnīm pŏtĕs, īmprŏbĕ, vēră25

ēxprōbrārĕ mĭhī, sīcūt tĭbĭ mūltă Lўcōtās.

sēd quĭd ŏpūs vānā cōnsūmĕrĕ tēmpŏră lītĕ?

ēccĕ vĕnīt Mnāsŷllŭs: ĕrīt (nĭsĭ fōrtĕ rĕcūsās)

ārbĭtĕr īnflātīs nōn crēdŭlŭs, īmprŏbĕ, vērbīs.

Mālŭĕrām, fătĕōr, vēl praēdāmnātŭs ăbīrĕ30

quām tĭbĭ cērtāntī pārtēm cōmmīttĕrĕ vōcīs.

nē tămĕn hōc īmpūnĕ fĕrās: ēn ādspĭcĭs īllūm,

cāndĭdă quī mĕdĭūs cŭbăt īntēr līlĭă, cērvūm?

quāmvīs hūnc Pĕtălē mĕă dīlĭgăt, āccĭpĕ vīctōr

scīt frēnōs ēt fērrĕ iŭgūm sĕquĭtūrquĕ vŏcāntēm35

crēdŭlŭs ēt mēnsaē nōn īmprŏbă pōrrĭgĭt ōră.

ādspĭcĭs, ūt frŭtĭcāt lātē căpŭt ūtquĕ sŭb īpsīs

cōrnĭbŭs ēt tĕrĕtī pēndēnt rĕdĭmīcŭlă cōllō?

ādspĭcĭs, ūt nĭvĕō frōns īrrētītă căpīstrō

lūcĕt ĕt ā dōrsō, quaē tōtām cīrcŭĭt ālvūm,40

āltērnāt vĭtrĕās lătĕrālīs cīngŭlă būllās?

cōrnŭă sūbtīlēs rāmōsăquĕ tēmpŏră mōllēs

īmplĭcŭērĕ rŏsaē rŭtĭlōquĕ mŏnīlĭă tōrquĕ

ēxtrēmā cērvīcĕ nătānt, ŭbĭ pēndŭlŭs āprī

dēns sĕdĕt ēt nĭvĕā dīstīnguīt pēctŏră lūnā.45

hūnc, sīcūtquĕ vĭdēs, pīgnūs, Mnāsŷllĕ, păcīscōr

pēndĕrĕ, dūm scĭăt hīc sē nōn sĭnĕ pīgnŏrĕ vīncī.

Tērrērī, Mnāsŷllĕ, sŭō mē mūnĕrĕ crēdīt:

ādspĭcĕ, quām tĭmĕām! gĕnŭs ēst, ūt scītĭs, ĕquārūm

nōn vūlgārĕ mĭhī; quārūm dē sānguĭnĕ pōnām50

vēlōcēm Pĕtăsōn, quī grāmĭnă mātrĕ rĕlīctā

nūnc prīmūm tĕnĕrīs lībābīt dēntĭbŭs: īllī

tērgă sĕdēnt, mĭcăt ācrĕ căpūt, sĭnĕ pōndĕrĕ cērvīx,

pēs lĕvĭs, āddūctūm lătŭs, ēxcēlsīssĭmă frōns ēst,

ēt tōrnātă brĕvī sūbstrīngĭtŭr ūngŭlă cōrnū,55

ūngŭlă, quā vĭrĭdī sīc ēxsūltāvĭt ĭn ārvō,

tāngĕrĕt ūt frăgĭlēs, sēd nōn cūrvārĕt, ărīstās:

hūnc dărĕ, sī vīncār, sīlvēstrĭă nūmĭnă iūrō.

Ēt văcăt ēt vēstrōs cāntūs aūdīrĕ iŭvābīt.

iūdĭcĕ mē sānē cōntēndĭtĕ, sī lĭbĕt: īstīc60

prōtĭnŭs ēccĕ tŏrūm fēcērĕ sŭb īlĭcĕ Mūsaē.

Sēd, nē vīcīnī nōbīs sŏnŭs ōbstrĕpăt āmnīs,

grāmĭnă līnquāmūs rīpāmquĕ vŏlūbĭlĭs ūndaē.

nāmquĕ sŭb ēxēsō raūcūm mĭhĭ pūmĭcĕ lŷmphaē

rēspōndēnt ĕt ŏbēst ārgūtī glārĕă rīvī.65

Sī plăcĕt, āntră măgīs vīcīnăquĕ sāxă pĕtāmūs,

sāxă, quĭbūs vĭrĭdīs stīllāntī vēllĕrĕ mūscūs

dēpēndēt scŏpŭlīsquĕ căvūm sĭnŭāntĭbŭs ārcūm

īmmĭnĕt ēxĕsă vēlūtī tēstūdĭnĕ cōnchă.

Vēnĭmŭs ēt tăcĭtō sŏnĭtūm mūtāvĭmŭs āntrō:70

seū rĕsĭdērĕ lĭbēt, dăbĭt ēccĕ sĕdīlĭă tōphūs,

pōnĕrĕ seū cŭbĭtūm, mĕlĭōr vĭrĕt hērbă tăpētīs.

nūnc mĭhĭ sēpŏsĭtā rēddāntūr cārmĭnă lītĕ;

nām vĭcĭbūs tĕnĕrōs mālīm cāntētĭs ămōrēs:

Āstўlĕ, tū Pĕtălēn, Lўcĭdā, tū Phŷllĭdă laūdā.75

Tū mŏdŏ nōs īllīs (iām nūnc, Mnāsŷllĕ, prĕcāmūr)

aūrĭbŭs āccĭpĭās, quĭbŭs hūnc ĕt Ăcānthĭdă nūpēr

dīcĕrĭs īn sīlvā iūdēx aūdīssĕ Thălēā.

Nōn ĕquĭdēm pōssūm, cūm prōvŏcĕt īstĕ, tăcērĕ.

rūmpŏr ĕnīm, Mnāsŷllĕ: nĭhīl nĭsĭ iūrgĭă quaērīt.80

aūdĭăt aūt dīcāt, quŏnĭām cŭpĭt; hōc mĭhĭ cērtē

dūlcĕ sătīs fŭĕrīt, Lўcĭdām spēctārĕ trĕmēntēm,

dūm tē tēstĕ pălām sŭă crīmĭnă pāllĭdŭs aūdīt.

Mē, pŭtŏ, vīcīnūs Stĭmĭchōn, mē prōxĭmŭs Aēgōn

hōs īntēr frŭtĭcēs tăcĭtē rīsērĕ vŏlēntēm85

ōscŭlă cūm tĕnĕrō sĭmŭlārĕ vĭrīlĭă Mōpsō.

Fōrtĭŏr ō | ŭtĭnām nōndūm Mnāsŷllŭs ădēssēt!

ēffĭcĕrēm, nē tē quīsquām tĭbĭ tūrpĭŏr ēssēt.

Quīd fŭrĭtīs, quō vōs īnsānĭă tēndĕrĕ iūssīt?

sī vĭcĭbūs cērtārĕ plăcēt - sēd nōn ĕgŏ vōbīs90

ārbĭtĕr: hōc ălĭūs pōssīt dīscērnĕrĕ iūdēx!

ēt vĕnĭt ēccĕ Mĭcōn, vĕnĭt ēt vīcīnŭs Ĭōllās:

lītĭbŭs hī vēstrīs pŏtĕrūnt īmpōnĕrĕ fīnēm.

Serus ades, Lycida: modo Nyctilus et puer Alcon

certavere sub his alterno carmine ramis

iudice me, sed non sine pignore. Nyctilus haedos

iuncta matre dedit; catulum dedit ille leaenae

5iuravitque genus, sed sustulit omnia victor.

Nyctilon ut cantu rudis exsuperaverit Alcon,

Astyle, credibile est, si vincat acanthida cornix,

vocalem superet si dirus aëdona bubo.

Non potiar Petale, qua nunc ego maceror una,

10si magis aut docili calamorum Nyctilus arte

aut cantu magis est quam vultu proximus illi.

Iam non decipior: te iudice pallidus alter

venit et hirsuta spinosior hystrice barbam;

candidus alter erat levique decentior ovo

15et ridens oculis crinemque simillimus auro,

qui posset dici, si non cantaret, Apollo.

O Lycida, si quis tibi carminis usus inesset,

tu quoque laudatum nosses Alcona probare.

Vis igitur, quoniam nec nobis, improbe, par es,

20ipse tuos iudex calamos committere nostris?

vis conferre manum? veniat licet arbiter Alcon.

Vincere tu quemquam? vel te certamine quisquam

dignetur, qui vix stillantes, aride, voces

rumpis et expellis male singultantia verba?

25Fingas plura licet: nec enim potes, improbe, vera

exprobrare mihi, sicut tibi multa Lycotas.

sed quid opus vana consumere tempora lite?

ecce venit Mnasyllus: erit (nisi forte recusas)

arbiter inflatis non credulus, improbe, verbis.

30Malveram, fateor, vel praedamnatus abire

quam tibi certanti partem committere vocis.

ne tamen hoc impune feras: en adspicis illum,

candida qui medius cubat inter lilia, cervum?

quamuis hunc Petale mea diligat, accipe victor

35scit frenos et ferre iugum sequiturque vocantem

credulus et mensae non improba porrigit ora.

adspicis, ut fruticat late caput utque sub ipsis

cornibus et tereti pendent redimicula collo?

adspicis, ut niveo frons irretita capistro

40lucet et a dorso, quae totam circuit alvum,

alternat vitreas lateralis cingula bullas?

cornua subtiles ramosaque tempora molles

implicuere rosae rutiloque monilia torque

extrema cervice natant, ubi pendulus apri

45dens sedet et nivea distinguit pectora luna.

hunc, sicutque vides, pignus, Mnasylle, paciscor

pendere, dum sciat hic se non sine pignore vinci.

Terreri, Mnasylle, suo me munere credit:

adspice, quam timeam! genus est, ut scitis, equarum

50non vulgare mihi; quarum de sanguine ponam

velocem Petason, qui gramina matre relicta

nunc primum teneris libabit dentibus: illi

terga sedent, micat acre caput, sine pondere cervix,

pes levis, adductum latus, excelsissima frons est,

55et tornata brevi substringitur ungula cornu,

ungula, qua viridi sic exsultavit in arvo,

tangeret ut fragiles, sed non curvaret, aristas:

hunc dare, si vincar, silvestria numina iuro.

Et vacat et vestros cantus audire iuvabit.

60iudice me sane contendite, si libet: istic

protinus ecce torum fecere sub ilice Musae.

Sed, ne vicini nobis sonus obstrepat amnis,

gramina linquamus ripamque volubilis undae.

namque sub exeso raucum mihi pumice lymphae

65respondent et obest arguti glarea rivi.

Si placet, antra magis vicinaque saxa petamus,

saxa, quibus viridis stillanti vellere muscus

dependet scopulisque cavum sinvantibus arcum

imminet exesa veluti testudine concha.

70Venimus et tacito sonitum mutavimus antro:

seu residere libet, dabit ecce sedilia tophus,

ponere seu cubitum, melior viret herba tapetis.

nunc mihi seposita reddantur carmina lite;

nam vicibus teneros malim cantetis amores:

75Astyle, tu Petalen, Lycida, tu Phyllida lauda.

Tu modo nos illis (iam nunc, Mnasylle, precamur)

auribus accipias, quibus hunc et Acanthida nuper

diceris in silva iudex audisse Thalea.

Non equidem possum, cum provocet iste, tacere.

80rumpor enim, Mnasylle: nihil nisi iurgia quaerit.

audiat aut dicat, quoniam cupit; hoc mihi certe

dulce satis fuerit, Lycidam spectare trementem,

dum te teste palam sua crimina pallidus audit.

Me, puto, vicinus Stimichon, me proximus Aegon

85hos inter frutices tacite risere volentem

oscula cum tenero simulare virilia Mopso.

Fortior o | utinam nondum Mnasyllus adesset!

efficerem, ne te quisquam tibi turpior esset.

Quid furitis, quo vos insania tendere iussit?

90si vicibus certare placet - sed non ego vobis

arbiter: hoc alius possit discernere iudex!

et venit ecce Micon, venit et vicinus Iollas:

litibus hi vestris poterunt imponere finem.