Māgnănĭmum Aēăcĭdēn fōrmīdātāmquĕ Tŏnāntī
prōgĕnĭem ēt pătrĭō vĕtĭtām sūccēdĕrĕ caēlō,
dīvă, rĕfēr. quāmquam āctă vĭrī mūltum īnclĭtă cāntū
Maēŏnĭō, sēd plūră văcānt: nōs īrĕ pĕr ōmnēm
(sīc ămŏr ēst) hērōă vĕlīs Scŷrōquĕ lătēntēm5
Dūlĭchĭā prōfērrĕ tŭbā nĕc ĭn Hēctŏrĕ trāctō
sīstĕrĕ, sēd tōtā iŭvĕnēm dēdūcĕrĕ Troīā.
tū mŏdŏ, sī vĕtĕrēm dīgnō dēplēvĭmŭs haūstū,
dā fōntēs mĭhĭ, Phoēbĕ, nŏvōs āc frōndĕ sĕcūndā
nēctĕ cŏmās: nĕque ĕnim Āŏnĭūm nĕmŭs ādvĕnă pūlsō10
nēc mĕă nūnc prīmīs aūgēscūnt tēmpŏră vīttīs.
scīt Dīrcaēŭs ăgēr mēque īntēr prīscă părēntūm
nōmĭnă cūmquĕ sŭō nŭmĕrānt Āmphīŏnĕ Thēbaē.
Āt tū, quēm lōngē prīmūm stŭpĕt Ītălă vīrtūs
Grāiăquĕ, cuī gĕmĭnaē flōrēnt vātūmquĕ dŭcūmquĕ15
cērtātīm laūrūs (ōlīm dŏlĕt āltĕră vīncī),
dā vĕnĭam āc trĕpĭdūm pătĕre hōc sūdārĕ părūmpēr
pūlvĕrĕ. tē lōngō nēcdūm fīdēntĕ părātū
mōlīmūr māgnūsquĕ tĭbī praēlūdĭt Ăchīllēs.
Sōlvĕrăt Oēbălĭō clāssēm dē lītŏrĕ pāstōr20
Dārdănŭs īncaūtās blāndē pŏpŭlātŭs Ămŷclās
plēnăquĕ mātērnī rĕfĕrēns praēsāgĭă sōmnī
cūlpātūm rĕlĕgēbăt ĭtēr, quā cōndĭtă pōntō
flūctĭbŭs īnvīsīs iām Nērĕĭs īmpĕrăt Hēllē;
cūm Thĕtĭs Īdaēōs - heū nūmquām vānă părēntūm25
aūgŭrĭa! - ēxpāvīt vĭtrĕō sūb gūrgĭtĕ rēmōs.
nēc mŏra, ĕt ūndōsīs tūrbā cŏmĭtāntĕ sŏrōrūm
prōsĭlŭīt thălămīs: fērvēnt cŏĕūntĭă Phrīxī
lītŏra ĕt āngūstūm dŏmĭnās nōn ēxplĭcăt aēquōr.
Īlla ŭbĭ dīscūssō prīmūm sŭbĭt āĕră pōntō,30
"mē pĕtĭt haēc, mĭhĭ clāssĭs" ăīt "fūnēstă mĭnātūr,
āgnōscō mŏnĭtūs ēt Prōtĕă vēră lŏcūtūm.
ēccĕ nŏvām Prĭămō făcĭbūs dē pūppĕ lĕvātīs
fērt Bēllōnă nŭrūm: vĭdĕō iām mīllĕ cărīnīs
Iōnīum Aēgaēūmquĕ prĕmī; nēc sūffĭcĭt, ōmnīs35
quōd plăgă Grāiŭgĕnūm tŭmĭdīs cŏnĭūrăt Ătrīdīs:
iām pĕlăgō tērrīsquĕ mĕūs quaērētŭr Ăchīllēs,
ēt vŏlĕt īpsĕ sĕquī. quĭd ĕnīm cūnābŭlă pārvō
Pēliōn ēt tōrvī cōmmīsĭmŭs āntră măgīstrī?
Īllīc, nī fāllōr, Lăpĭthārūm proēlĭă lūdīt40
īmprŏbŭs ēt pătrĭā iām sē mētītŭr ĭn hāstā.
ō dŏlŏr, ō sērī mātērno īn cōrdĕ tĭmōrēs!
nōn pŏtŭi īnfēlīx, cūm prīmūm gūrgĭtĕ nōstrō
Rhoētēaē cĕcĭdērĕ trăbēs, āttōllĕrĕ māgnūm
aēquŏr ĕt īncēstī praēdōnīs vēlă prŏfūndă45
tēmpēstātĕ sĕquī cūnctāsque īnfērrĕ sŏrōrēs?
nūnc quŏquĕ-, sēd tārdūm, iām plēna īniūrĭă rāptaē.
ībŏ tămēn pĕlăgīquĕ dĕōs dēxtrāmquĕ sĕcūndī,
quōd sŭpĕrēst, cōmplēxă Iŏvīs pēr Tēthўŏs ānnōs
grāndaēvūmquĕ pătrēm sūpplēx mĭsĕrāndă rŏgābō50
ūnam hĭĕmēm." dīxīt māgnūmque īn tēmpŏrĕ rēgēm
āspĭcĭt. Ōcĕănō vĕnĭēbăt ăb hōspĭtĕ, mēnsīs
laētŭs ĕt aēquŏrĕō dīffūsūs nēctărĕ vūltūs,
ūnde hĭĕmēs vēntīquĕ sĭlēnt cāntūquĕ quĭētō
ārmĭgĕrī Trītōnĕs ĕūnt scŏpŭlōsăquĕ cētē55
Tŷrrhēnīquĕ grĕgēs cīrcūmque īnfrāquĕ rŏtāntūr
rēgĕ sălūtătŏ; plācĭdĭs īpsē ārdŭŭs ūndīs
ēmĭnĕt ēt trĭplĭcī tēlō iŭbĕt īrĕ iŭgālēs:
īllī spūmĭfĕrōs glŏmĕrānt ā pēctŏrĕ cūrsūs,
pōnĕ nătānt dēlēntquĕ pĕdūm vēstīgĭă caūdā;60
cūm Thĕtĭs: "ō māgnī gĕnĭtōr rēctōrquĕ prŏfūndī,
āspĭcĭs īn quālīs mĭsĕrūm pătĕfēcĕrĭs ūsūs
aēquŏr? ĕūnt tūtīs tērrārūm crīmĭnă vēlīs,
ēx quō iūră frĕtī māiēstātēmquĕ rĕpōstām
rūpĭt Ĭāsŏnĭā pūppīs Păgăsaēă răpīnā.65
ēn ălĭūd fūrtō scĕlŭs ēt spŏlĭa hōspĭtă pōrtāns
nāvĭgăt īniūstaē tĕmĕrārĭŭs ārbĭtĕr Īdaē,
ēheū, quōs gĕmĭtūs tērrīs caēlōquĕ dătūrūs,
quōs mĭhĭ! sīc Phrўgĭaē pēnsāmūs gaūdĭă pālmaē,
hī Vĕnĕrīs mōrēs, hōc grātaē mūnŭs ălūmnaē?70
hās sāltēm (nūm sēmĭdĕōs nōstrūmquĕ rĕpōrtānt
Thēsĕă?), sī quĭs ădhūc ūndīs hŏnŏr, ōbrŭĕ pūppīs,
aūt pērmīttĕ frĕtūm! nūlla īnclēmēntĭă: fās sīt
prō nātō tĭmŭīssĕ mĭhī. dā tōllĕrĕ flūctūs,
nēc tĭbĭ dē tāntīs plăcĕāt mē flūctĭbŭs ūnūm75
lītŭs ĕt Īlĭăcī scŏpŭlōs hăbĭtārĕ sĕpūlcrī."
Ōrābāt lănĭātă gĕnās ēt pēctŏrĕ nūdō
caērŭlĕīs ōbstābăt ĕquīs. sēd rēctŏr ăquārūm
īnvītāt cūrrū dīctīsque ĭtă mūlcĕt ămīcīs:
"nē pĕtĕ Dārdănĭām frūstrā, Thĕtĭ, mērgĕrĕ clāssēm:80
fātă vĕtānt; rătŭs ōrdŏ dĕīs mīscērĕ crŭēntās
Eūrōpāmque Ăsĭāmquĕ mănūs, cōnsūltăquĕ bēllī
Iūppĭtĕr ēt trīstīs ēdīxīt caēdĭbŭs ānnōs.
quēm tu īllīc nātum īn Sīgēō pūlvĕrĕ, quāntă
āspĭcĭēs vīctrīx Phrўgĭārūm fūnĕră mātrūm,85
cūm tŭŭs Aēăcĭdēs tĕpĭdō mŏdŏ sānguĭnĕ Teūcrōs
ūndābīt cāmpōs, mŏdŏ crāssa ēxīrĕ vĕtābīt
flūmĭna ĕt Hēctŏrĕō tārdābīt fūnĕrĕ cūrrūs
īmpēllētquĕ mănū nōstrōs, ŏpĕra īrrĭtă, mūrōs!
Pēlĕă iām dēsīstĕ quĕrī thălămōsquĕ mĭnōrēs:90
crēdērīs pĕpĕrīssĕ Iŏvī; nĕc ĭnūltă dŏlēbīs
cōgnātīsque ūtērĕ frătrīs: dăbŏ tōllĕrĕ flūctūs,
cūm rĕdŭcēs Dănăī nōctūrnăquĕ sīgnă Căphēreūs
ēxsĕrĕt ēt dīrūm părĭtēr quaērēmŭs Ŭlīxēm."
Dīxĕrăt. Īllă grăvī vūltūm dēmīssă rĕpūlsā,95
quaē iam ēxcīrĕ frĕtum ēt rătĭbūs bēllārĕ părābāt
Īlĭăcīs, ălĭōs ănĭmō cōmmēntă părātūs,
trīstĭs ăd Haēmŏnĭās dētōrquēt brācchĭă tērrās.
tēr cōnātă mănū, lĭquĭdūm tēr grēssĭbŭs aēquōr
rēppŭlĭt ēt nĭvĕās fĕrĭūnt vădă Thēssălă plāntās.100
laētāntūr mōntēs ēt cōnŭbĭālĭă pāndūnt
āntră sĭnūs lātēquĕ dĕaē Spērchēŏs ăbūndāt
ōbvĭŭs ēt dūlcī vēstīgĭă cīrcŭĭt ūndā.
īllă nĭhīl gāvīsă lŏcīs, sēd coēptă fătīgāt
pēctŏrĕ cōnsĭlĭa ēt sōllērs pĭĕtātĕ măgīstrā105
lōngaēvūm Chīrōnă pĕtīt. dŏmŭs ārdŭă mōntēm
pērfŏrăt ēt lōngō sūspēndīt Pēlĭŏn ārcū;
pārs ēxhaūstă mănū, pārtēm sŭă rūpĕrăt aētās.
sīgnă tămēn dīvūmquĕ tŏri ēt quēm quīsquĕ săcrārīt
āccŭbĭtū gĕnĭōquĕ lŏcūs mōnstrāntŭr; ăt īntrā110
Cēntaūrī stăbŭla āltă pătēnt, nōn aēquă nĕfāndīs
frātrĭbŭs. hīc hŏmĭnūm nūllōs ēxpērtă crŭōrēs
spīcŭlă nēc trūncaē bēllīs gĕnĭālĭbŭs ōrnī
aūt cōnsānguĭnĕōs frāctī crātērĕs ĭn hōstēs,
sēd phărĕtrae īnsōntēs ĕt ĭnānĭă tērgă fĕrārūm.115
haēc quŏquĕ dūm vĭrĭdīs; nām tūnc lăbŏr ūnŭs ĭnērmī
nōssĕ sălūtĭfĕrās dŭbĭīs ănĭmāntĭbŭs hērbās,
aūt mōnstrārĕ lўrā vĕtĕrēs hērōăs ălūmnō.
Ēt tūnc vēnātū rĕdĭtūrum īn līmĭnĕ prīmō
ōppĕrĭēns prŏpĕrātquĕ dăpēs lārgōquĕ sĕrēnāt120
īgnĕ dŏmūm: cūm vīsă prŏcūl dē lītŏrĕ sūrgēns
Nērĕĭs; ērūmpīt sīlvīs (dānt gaūdĭă vīrēs)
nōtăquĕ dēsuētō crĕpŭīt sĕnĭs ūngŭlă cāmpō.
tūnc blāndūs dēxtra ātque īmōs dēmīssŭs ĭn ārmōs
paūpĕrĭbūs tēctīs īndūcĭt ĕt ādmŏnĕt āntrī.125
Iāmdūdūm tăcĭtō lūstrāt Thĕtĭs ōmnĭă vīsū
nēc pērpēssă mŏrās: "ŭbĭnām mĕă pīgnŏră, Chīrōn?
dīc" ăĭt "aūt cūr ūllă pŭēr iām tēmpŏră dūcīt
tē sĭnĕ? nōn mĕrĭtō trĕpĭdūs sŏpŏr ātrăquĕ mātrī
sīgnă dĕum ēt māgnōs ŭtĭnām mēntītă tĭmōrēs?130
nāmquĕ mŏdo īnfēnsōs ŭtĕrō mĭhĭ cōntŭŏr ēnsīs,
nūnc plānctū līvērĕ mănūs, mŏdo ĭn ūbĕră saēvās
īrĕ fĕrās; saēpe īpsă (nĕfās!) sŭb ĭnānĭă nātūm
Tārtăra ĕt ād Stўgĭōs ĭtĕrūm fĕrŏ mērgĕrĕ fōntīs.
hōs ăbŏlērĕ mĕtūs măgĭcī iŭbĕt ōrdĭnĕ sācrī135
Cārpăthĭūs vātēs pŭĕrūmquĕ sŭb āxĕ pĕrāctō
sēcrētīs lūstrārĕ frĕtīs, ŭbĭ lītŏră sūmmă
Ōcĕăni ēt gĕnĭtōr tĕpĕt īllābēntĭbŭs āstrīs
Pōntŭs. ĭbi īgnōtīs hōrrēndă pĭācŭlă dīvīs
dōnăquĕ- sēd lōngūm cūncta ēnŭmĕrārĕ vĕtōrquĕ;140
trādĕ măgīs!" sīc fīctă părēns: nĕque ĕnim īllĕ dĕdīssēt,
sī mōllēs hăbĭtūs ēt tēgmĭnă foēdă fătērī
aūsă sĕnī. tūnc īllĕ rĕfērt: "dūc, ōptĭmă, quaēsō,
dūc, gĕnĕtrīx, hŭmĭlīquĕ dĕōs īnfrīngĕ prĕcātū.
nām sŭpĕrānt tŭă vōtă mŏdūm plācāndăquĕ mūltūm145
īnvĭdĭa ēst. nōn āddŏ mĕtūm, sēd vēră fătēbōr:
nēscĭŏ quīd māgnūm (nēc mē pătrĭa ōmĭnă fāllūnt)
vīs fēstīnă părāt tĕnŭēsquĕ sŭpērvĕnĭt ānnōs.
ōlim ēt fērrĕ mĭnās ăvĭdēque aūdīrĕ sŏlēbāt
īmpĕrĭa ēt nōstrīs prŏcŭl haūd dīscēdĕre ăb āntrīs:150
nūnc īllūm nōn Ōssă căpīt, nōn Pēlĭŏn īngēns
Phārsălĭaēvĕ nĭvēs. īpsī mĭhĭ saēpĕ quĕrūntūr
Cēntaūrī rāptāsquĕ dŏmōs ābstrāctăquĕ cōrām
ārmēnta ēt sēmēt cāmpīs flŭvĭīsquĕ fŭgārī:
īnsĭdĭāsque ēt bēllă părānt tĭmĭdēquĕ mĭnāntūr.155
ōlim ĕquĭdem Ārgŏlĭcōs pīnūs cūm Thēssălă rēgēs
hāc vĕhĕrēt, iŭvĕnem Ālcīdēn ēt Thēsĕă vīdī-
sēd tăcĕō." fīgīt gĕlĭdūs Nērēĭdă pāllōr:
īlle ădĕrāt mūltō sūdōre ēt pūlvĕrĕ māiōr,
ēt tămĕn ārma īntēr fēstīnātōsquĕ lăbōrēs160
dūlcĭs ădhūc vīsū: nĭvĕō nătăt īgnĭs ĭn ōrĕ
pūrpŭrĕūs fūlvōquĕ nĭtēt cŏmă grātĭŏr aūrō.
nēcdūm prīmă nŏvā lānūgĭnĕ vērtĭtŭr aētās,
trānquīllaēquĕ făcēs ŏcŭlīs ēt plūrĭmă vūltū
mātĕr ĭnēst, quālīs Lўcĭā vēnātŏr Ăpōllŏ165
cūm rĕdĭt ēt saēvīs pērmūtāt plēctră phărētrīs.
fōrte ēt laētŭs ădēst (ō quāntūm gaūdĭă fōrmaē
ādĭcĭūnt!): fētām Phŏlŏēs sūb rūpĕ lĕaēnām
pērcŭlĕrāt fērrō văcŭīsquĕ rĕlīquĕrăt āntrīs
īpsām, sēd cătŭlōs ādpōrtăt ĕt īncĭtăt ūnguēs.170
quōs tămĕn, ūt fīdō gĕnĕtrīx īn līmĭnĕ vīsāst,
ābĭcĭt ēxcēptāmque ăvĭdīs cīrcūmlĭgăt ūlnīs,
iām grăvĭs āmplēxū iāmque aēquūs vērtĭcĕ mātrī.
īnsĕquĭtūr māgnō iām tūnc cōnēxŭs ămōrĕ
Pātrōclūs tāntīsque ēxtēndĭtŭr aēmŭlŭs āctīs175
pār stŭdĭīs aēvīquĕ mŏdīs, sēd rōbŏrĕ lōngē,
ēt tămĕn aēquālī vīsūrūs Pērgămă fātō.
Prōtĭnŭs īllĕ sŭbīt răpĭdō quaē prōxĭmă sāltū
flūmĭnă fūmāntēsquĕ gĕnās crīnēmquĕ nŏvātūr
fōntĭbŭs, Eūrōtaē quālīs vădă Cāstŏr ănhēlō180
īntrăt ĕquō fēssūmquĕ sŭī iŭbăr ēxcĭtăt āstrī.
mīrātūr, cōmītquĕ sĕnēx nūnc pēctŏră mūlcēns
nūnc fōrtēs ŭmĕrōs: āngūnt sŭă gaūdĭă mātrēm.
tūnc lībārĕ dăpēs Bācchēăquĕ mūnĕră Chīrōn
ōrăt ĕt āttŏnĭtaē vărĭa ōblēctāmĭnă nēctēns185
ēlĭcĭt ēxtrēmō chĕlўn ēt sōlāntĭă cūrās
fīlă mŏvēt lĕvĭtērque ēxpērtās pōllĭcĕ chōrdās
dāt pŭĕrō. cănĭt īllĕ lĭbēns īmmānĭă laūdūm
sēmĭnă: quōt tŭmĭdaē sŭpĕrārīt iūssă nŏvērcaē
Āmphĭtrўōnĭădēs, crūdūm quō Bēbrўcă caēstū190
ōbrŭĕrīt Pōllūx, quāntō cīrcūmdătă nēxū
rūpĕrĭt Aēgīdēs Mīnōĭă brācchĭă taūrī,
mātērnōs īn fīnĕ tŏrōs sŭpĕrīsquĕ grăvātūm
Pēlĭŏn: hīc vīctō rīsīt Thĕtĭs ānxĭă vūltū.
nōx trăhĭt īn sōmnōs, sāxō cōllābĭtŭr īngēns195
Cēntaūrūs blāndūsque ŭmĕrīs se īnnēctĭt Ăchīllēs
quāmquam ĭbĭ fīdă părēns āssuētăquĕ pēctŏră māvūlt.
Āt Thĕtĭs ūndĭsŏnīs pēr nōctem īn rūpĭbŭs āstāns,
quaē nātō sēcrētă vĕlīt, quĭbŭs ābdĕrĕ tērrīs
dēstĭnĕt, hūc īllūc dīvīsā mēntĕ vŏlūtāt.200
prōxĭmă, sēd stŭdĭīs mūltūm Māvōrtĭă, Thrācē;
nēc Măcĕtūm gēns dūră plăcēt laūdūmquĕ dătūrī
Cēcrŏpĭdaē stĭmŭlōs: nĭmĭum ōppōrtūnă cărīnīs
Sēstŏs Ăbŷdēnīquĕ sĭnūs: plăcĕt īrĕ pĕr āltās
Cŷclădăs. hīc sprētaē Mўcŏnōsque hŭmĭlīsquĕ Sĕrīphōs205
ēt Lēmnōs nōn aēquă vĭrīs ātque hōspĭtă Dēlōs
gēntĭbŭs. īmbēllī nūpēr Lўcŏmēdĭs ăb aūlā
vīrgĭnĕōs coētūs ēt lītŏră pērsŏnă lūdō
aūdĭĕrāt, dūrōs lāxāntem Aēgaēŏnă nēxūs
mīssă sĕquī cēntūmquĕ dĕī nŭmĕrārĕ cătēnās.210
haēc plăcĕt, haēc tĭmĭdaē tēllūs tūtīssĭmă mātrī.
quālīs vīcīnō vŏlŭcrīs iām sēdŭlă pārtū,
iāmquĕ tĭmēns, quā frōndĕ dŏmūm sūspēndăt ĭnānēm,
prōvĭdĕt hīc vēntōs, hīc ānxĭă cōgĭtăt ānguēs,
hīc hŏmĭnēs: tāndēm dŭbĭaē plăcĕt ūmbră, nŏvīsquĕ215
vīx stĕtĭt īn rāmīs ēt prōtĭnŭs ārbŏr ămātūr.
Āltĕră cōnsĭlĭō sŭpĕrēst trīstēmquĕ fătīgāt
cūră dĕām, nātum īpsă sĭnū cōmplēxă pĕr ūndās,
ān māgnō Trītōnĕ fĕrāt, vēntōsnĕ vŏlūcrīs
ādvŏcĕt ān pĕlăgō sŏlĭtām Thaūmāntĭdă pāscī.220
ēlĭcĭt īndĕ frĕtīs ēt mūrĭcĕ frēnăt ăcūtō
dēlphīnās bĭiŭgōs, quōs īllī māxĭmă Tēthŷs
gūrgĭte Ătlāntēō pĕlăgī sūb vāllĕ sŏnōrā
nūtrĭĕrāt (nūllīs vădă pēr Nēptūnĭă glaūcaē
tāntŭs hŏnōs fōrmaē nāndīquĕ pŏtēntĭă nēc plūs225
pēctŏrĭs hūmānī): iŭbĕt hōs sūbsīstĕrĕ plēnō
lītŏrĕ, nē nūdaē nŏcĕānt cōntāgĭă tērraē.
īpsă dĕhīnc tōtō rĕsŏlūtūm pēctŏre Ăchīllēn,
quī pŭĕrīs sŏpŏr, Haēmŏnĭī dē rūpĭbŭs āntrī
ād plăcĭdās dēpōrtăt ăquās ēt iūssă tăcērĕ230
lītŏră: mōnstrăt ĭtēr tōtōque ēffūlgŭrăt ōrbĕ
Cŷnthĭă. prōsĕquĭtūr dīvām cĕlĕrēsquĕ rĕcūrsūs
sēcūrūs pĕlăgī Chīrōn rŏtăt ūdăquĕ cēlāt
lūmĭna ĕt ābrēptōs sŭbĭtō iām iāmquĕ lătēntēs
ērēctō prōspēctăt ĕquō, quā cānă părūmpēr235
spūmānt sīgnă fŭgae ēt lĭquĭdō pĕrĭt ōrbĭtă pōntō.
īllūm nōn ălĭās rĕdĭtūrum ād Thēssălă Tēmpē
iām trīstīs Phŏlŏē, iām nūbĭlŭs īngĕmĭt Ōthrŷs
ēt tĕnŭiōr Spērchēŏs ăquīs spēlūncăquĕ dōctī
mūtă sĕnīs; quaērūnt pŭĕrīlĭă cārmĭnă Faūnī240
ēt spērātă dĭū plōrānt cōnūbĭă Nŷmphaē.
Iām prĕmĭt āstră dĭēs hŭmĭlīque ēx aēquŏrĕ Tītān
rōrāntīs ĕvŏlūĭt ĕquōs ĕt ăb aēthĕrĕ māgnō
sūblātūm cūrrū pĕlăgūs cădĭt, āt vădă mātēr
Scŷrĭă iāmdūdūm flūctūs ēmēnsă tĕnēbāt,245
ēxĭĕrāntquĕ iŭgō fēssī dēlphīnĕs ĕrīlī:
cūm pŭĕrī trĕmĕfāctă quĭēs ŏcŭlīquĕ pătēntēs
īnfūsūm sēnsērĕ dĭēm. stŭpĕt āĕrĕ prīmō,
quaē lŏcă, quī flūctūs, ŭbĭ Pēlĭŏn? Ōmnĭă vērsă
ātque īgnōtă vĭdēt dŭbĭtātque āgnōscĕrĕ mātrēm.250
ōccŭpăt īllă mănū blāndēque ādfātă păvēntēm:
"sī mĭhĭ, cārĕ pŭēr, thălămōs sōrs aēquă tŭlīssēt,
quōs dăbăt, aēthĕrĭīs ĕgŏ tē cōmplēxă tĕnērēm
sīdūs grāndĕ plăgīs, māgnīquĕ pŭērpĕră caēlī
nīl hŭmĭlēs Pārcās tērrēnăquĕ fātă vĕrērēr.255
nūnc īmpār tĭbĭ, nātĕ, gĕnūs, praēclūsăquĕ lētī
tāntum ā mātrĕ vĭa ēst; quīn ēt mĕtŭēndă prŏpīnquānt
tēmpŏra ĕt ēxtrēmīs ādmōtă pĕrīcŭlă mētīs.
cēdāmūs, paūlūmque ănĭmōs sūbmīttĕ vĭrīlēs
ātque hăbĭtūs dīgnārĕ mĕōs. sī Lŷdĭă dūrā260
pēnsă mănū mōllēsquĕ tŭlīt Tīrŷnthĭŭs hāstās,
sī dĕcĕt aūrātā Bācchūm vēstīgĭă pāllā
vērrĕrĕ, vīrgĭnĕōs sī Iūppĭtĕr īndŭĭt ārtūs,
nēc māgnum āmbĭgŭī frēgērūnt Caēnĕă sēxūs,
hāc sĭnĕ, quaēsŏ, mĭnās nūbēmque ēxīrĕ mălīgnām.265
mōx ĭtĕrūm cāmpōs, ĭtĕrūm Cēntaūrĭcă rēddām
lūstră tĭbī: pĕr ĕgo hōc dĕcŭs ēt vēntūră iŭvēntaē
gaūdĭă, sī tērrās hŭmĭlēmque ēxpērtă mărītūm
tē prōptēr, sī prōgĕnĭtūm Stўgŏs āmnĕ sĕvērō
ārmāvī (tōtūmque ŭtĭnām!), căpĕ tūtă părūmpēr270
tēgmĭnă nīl nŏcĭtūra ănĭmō. cūr ōră rĕdūcīs?
quīdvĕ părānt ŏcŭlī? pŭdĕt hōc mītēscĕrĕ cūltū?
pēr tē, cārĕ pŭēr, cōgnātă pĕr aēquŏră iūrō,
nēscĭĕt hōc Chīrōn." sīc hōrrĭdă pēctŏră trāctāt
nēquīquām mūlcēns; ōbstāt gĕnĭtōrquĕ rŏgāntī275
nūtrītōrque īngēns ēt crūda ēxōrdĭă māgnaē
īndŏlĭs: ēffrēnaē tŭmĭdūm vĕlŭt īgnĕ iŭvēntaē
sī quĭs ĕquūm prīmīs sūbmīttĕrĕ tēmptĕt hăbēnīs,
īllĕ dĭū cāmpīs flŭvĭīsque ĕt hŏnōrĕ sŭpērbō
gāvīsūs nōn cōllă iŭgō, nōn āspĕră praēbēt280
ōră lŭpīs dŏmĭnīquĕ frĕmīt cāptīvŭs ĭnīrĕ
īmpĕrĭa ātque ălĭōs mīrātūr dīscĕrĕ cūrsūs.
Quīs dĕŭs āttŏnĭtaē fraūdēs āstūmquĕ părēntī
cōntŭlĭt? īndŏcĭlēm quaē mēns dētrāxĭt Ăchīllēn?
Pāllădĭ lītŏrĕaē cĕlĕbrābāt Scŷrŏs hŏnōrūm285
fōrtĕ dĭēm, plăcĭdōquĕ sătaē Lўcŏmēdĕ sŏrōrēs
lūcĕ săcrā pătrĭīs, quaē rāră lĭcēntĭă, mūrīs
ēxĭĕrānt dărĕ vērĭs ŏpēs dīvaēquĕ sĕvērās
frōndĕ lĭgārĕ cŏmās ēt spārgĕrĕ flōrĭbŭs hāstām.
ōmnĭbŭs ēxĭmĭūm fōrmaē dĕcŭs, ōmnĭbŭs īdēm290
cūltŭs ĕt ēxplētō tĕnĕrī iām fīnĕ pŭdōrīs
vīrgĭnĭtās mātūră tŏrīs ānnīquĕ tŭmēntēs.
sēd quāntūm vĭrĭdēs pĕlăgī Vĕnŭs āddĭtă Nŷmphās
ōbrŭĭt, aūt ŭmĕrīs quāntūm Dīānă rĕlīnquīt
Nāĭdăs, ēffūlgēt tāntūm rēgīnă dĕcōrī295
Dēĭdămēă chŏrī pūlchrīsquĕ sŏrōrĭbŭs ōbstāt,
īllĭŭs ēt rŏsĕō flāmmātūr pūrpŭră vūltū
ēt gēmmīs lūx māiŏr ĭnēst ēt blāndĭŭs aūrūm:
ātque īpsī pār fōrmă dĕae ēst, sī pēctŏrĭs ānguēs
pōnăt ĕt ēxēmptā pācētūr cāssĭdĕ vūltūs.300
hānc ŭbĭ dūcēntēm lōngē sŏcĭa āgmĭnă vīdīt,
trūx pŭĕr ēt nūllō tĕmĕrātūs pēctŏră mōtū
dīrĭgŭīt tōtīsquĕ nŏvūm bĭbĭt ōssĭbŭs īgnēm.
nēc lătĕt haūstŭs ămōr, sēd fāx vībrātă mĕdūllīs
īn vūltūs ātque ōră rĕdīt lūcēmquĕ gĕnārūm305
tīnguĭt ĕt īmpūlsūm tĕnŭī sūdōrĕ pĕrērrāt.
lāctĕă Māssăgĕtaē vĕlŭtī cūm pōcŭlă fūscānt
sānguĭnĕ pūnĭcĕō vĕl ĕbūr cōrrūmpĭtŭr ōstrō,
sīc vărĭīs mănĭfēstă nŏtīs pāllētquĕ rŭbētquĕ
flāmmă rĕpēns. ĕăt ātque ūltrō fĕrŭs hōspĭtă sācră310
dīssĭcĭāt tūrbaē sēcūrŭs ĕt īmmĕmŏr aēvī,
nī pŭdŏr ēt iūnctaē tĕnĕāt rĕvĕrēntĭă mātrīs.
ūt pătĕr ārmēntī quōndām dūctōrquĕ fŭtūrūs,
cuī nōndūm tōtō pĕrăgūntūr cōrnŭă gŷrō,
cūm sŏcĭām pāstūs nĭvĕō cāndōrĕ iŭvēncām315
āspĭcĭt, ārdēscūnt ănĭmī prīmūsquĕ pĕr ōră
spūmăt ămōr, spēctānt hĭlărēs ōbstāntquĕ măgīstrī.
Ōccŭpăt ārrēptō iām cōnscĭă tēmpŏrĕ mātēr:
"hāsne īntēr sĭmŭlārĕ chŏrōs ēt brācchĭă lūdō
nēctĕrĕ, nātĕ, grăve ēst? gĕlĭdā quīd tālĕ sŭb Ōssā320
Pēlĭăcīsquĕ iŭgīs? ō sī mĭhĭ iūngĕrĕ cūrās
ātque ălĭūm pōrtārĕ sĭnū cōntīngăt Ăchīllēn!
mūlcētūr laētūmquĕ rŭbēt vīsūsquĕ prŏtērvōs
ōblīquāt vēstīsquĕ mănū lĕvĭōrĕ rĕpēllīt.
āspĭcĭt āmbĭgŭūm gĕnĕtrīx cōgīquĕ vŏlēntēm325
īnĭĕcītquĕ sĭnūs; tūm cōllă rĭgēntĭă mōllīt
sūbmīttītquĕ grăvēs ŭmĕrōs ēt fōrtĭă lāxāt
brācchĭa ĕt īmpēxōs cērtō dŏmăt ōrdĭnĕ crīnēs
āc sŭă dīlēctā cērvīcĕ mŏnīlĭă trānsfērt;
ēt pīctūrātō cŏhĭbēns vēstīgĭă līmbō330
īncēssūm mōtūmquĕ dŏcēt fāndīquĕ pŭdōrēm.
quālĭtĕr ārtĭfĭcī vīctūraē pōllĭcĕ cēraē
āccĭpĭūnt fōrmās īgnēmquĕ mănūmquĕ sĕquūntūr,
tālĭs ĕrāt dīvaē nātūm mūtāntĭs ĭmāgŏ.
nēc lūctātă dĭū; sŭpĕrēst nām plūrĭmŭs īllī335
īnvītā vīrtūtĕ dĕcōr, fāllītquĕ tŭēntēs
āmbĭgŭūs tĕnŭīquĕ lătēns dīscrīmĭnĕ sēxūs.
Prōcēdūnt, ĭtĕrūmquĕ mŏnēns ĭtĕrūmquĕ fătīgāns
blāndă Thĕtīs: "sīc ērgŏ grădūm, sīc ōră mănūsquĕ,
nātĕ, fĕrēs cŏmĭtēsquĕ mŏdīs ĭmĭtābĕrĕ fīctīs,340
nē tē sūspēctūm mōllī nōn mīscĕăt aūlaē
rēctŏr ĕt īncēptī pĕrĕānt mēndācĭă fūrtī."
dīcĭt ĕt ādmōtō nōn dīstāt cōmĕrĕ tāctū.
sīc ŭbĭ vīrgĭnĕīs Hĕcătē lāssātă Thĕrāpnīs
ād pātrēm frātrēmquĕ rĕdīt, cŏmĕs haērĕt ĕūntī345
mātĕr ĕt īpsa ŭmĕrōs ēxsērtăquĕ brācchĭă vēlāt;
īpsa ārcūm phărĕtrāsquĕ lŏcāt vēstēmquĕ lătēntēm
dēdūcīt spārsōsquĕ stŭdēt cōmpōnĕrĕ crīnēs.
Prōtĭnŭs ādgrĕdĭtūr rēgem ātque ĭbĭ tēstĭbŭs ārīs
"hānc tĭbi" ăīt "nōstrī gērmānām, rēctŏr, Ăchīllīs350
(nōnnĕ vĭdēs ūt tōrvă gĕnās aēquāndăquĕ frātrī?)
trādĭmŭs: ārma ŭmĕrīs ārcūmque ănĭmōsă pĕtēbāt
fērre ĕt Ămāzŏnĭō cōnūbĭă pēllĕrĕ rītū.
sēd mĭhĭ cūrārūm sătĭs ēst prō stīrpĕ vĭrīlī:
haēc călăthōs ēt sācră fĕrāt, tū frāngĕ rĕgēndō355
īndŏcĭlēm sēxūquĕ tĕnē, dūm nūbĭlĭs aētās
sōlvēndūsquĕ pŭdōr; nēve ēxērcērĕ prŏtērvās
gŷmnădăs aūt lūstrīs nĕmŏrūm cōncēdĕ văgārī.
īntŭs ăle ēt sĭmĭlēs īntēr sēclūdĕ pŭēllās;
lītŏrĕ praēcĭpŭē pōrtūque ārcērĕ mĕmēntō.360
vīdīstī mŏdŏ vēlă Phrўgūm: iām mūtŭă iūră
fāllĕrĕ trānsmīssaē pĕlăgō dĭdĭcērĕ cărīnaē."
Āccēdīt dīctīs pătĕr īngĕnĭōquĕ părēntīs
ōccūltum Aēăcĭdēn (quīs dīvūm fraūdĭbŭs ōbstēt?)
āccĭpĭt; ūltro ĕtĭām vĕnĕrātūr sūpplĭcĕ dēxtrā365
ēt grătĕs ēlēctūs āgīt: nēc tūrbă pĭārūm
Scŷrĭădūm cēssāt nĭmĭō dēfīgĕrĕ vīsū
vīrgĭnĭs ōră nŏvaē, quāntūm cērvīcĕ cŏmīsquĕ
ēmĭnĕāt quāntūmque ŭmĕrōs āc pēctŏră fūndāt.
dehīnc sŏcĭārĕ chŏrōs cāstīsque āccēdĕrĕ sācrīs370
hōrtāntūr, cēdūntquĕ lŏco ēt cōntīngĕrĕ gaūdēnt.
quālĭtĕr Īdălĭaē vŏlŭcrēs, ŭbĭ mōllĭă frāngūnt
nūbĭlă, iām lōngūm caēlōquĕ dŏmōquĕ grĕgātaē,
sī iūnxīt pīnnās dīvērsōque hōspĭtă trāctū
vēnĭt ăvīs, cūnctaē prīmūm mīrāntŭr ĕt hōrrēnt;375
mōx prŏpĭūs prŏpĭūsquĕ vŏlānt, ātque āĕre ĭn īpsō
paūlātīm fēcērĕ sŭām plaūsūquĕ sĕcūndō
cīrcŭmĕūnt hĭlărēs ĕt ăd āltă cŭbīlĭă dūcūnt.
Dīgrĕdĭtūr mūltūm cūnctāta īn līmĭnĕ mātēr,
dūm rĕpĕtīt mŏnĭtūs ārcānăquĕ mūrmŭră fīgīt380
aūrĭbŭs ēt tăcĭtō dāt vērbă nŏvīssĭmă vūltū.
tūnc ēxcēptă frĕtō lōngē cērvīcĕ rĕflēxā
ābnătăt ēt blāndīs ādfātūr lītŏră vōtīs:
"cāră mĭhī tēllūs, māgnaē cuī pīgnŏră cūraē
dēpŏsĭtūmque īngēns tĭmĭdō cōmmīsĭmŭs āstū,385
sīs fēlīx tăcĕāsquĕ, prĕcōr, quō mōrĕ tăcēbāt
Crētă Rhĕaē: tē lōngŭs hŏnōs aētērnăquĕ cīngēnt
tēmplă nĕc īnstăbĭlī fāmā sŭpĕrābĕrĕ Dēlō;
ēt vēntīs ēt sācră frĕtīs īntērquĕ vădōsās
Cŷclădăs, Aēgaēaē frāngūnt ŭbĭ sāxă prŏcēllaē,390
Nērĕĭdūm trānquīllă dŏmūs iūrāndăquĕ naūtīs
īnsŭlă, nē sōlūm Dănăās ādmīttĕ cărīnās,
nē, prĕcŏr! "hīc thĭăsī tāntum ēt nĭhĭl ūtĭlĕ bēllīs"
hōc fāmām nārrārĕ dŏcē, dūmque ārmă părāntūr
Dōrĭca ĕt āltērnūm Māvōrs īntērfŭrĭt ōrbēm,395
(cēdo ĕquĭdēm) sīt vīrgŏ pĭī Lўcŏmēdĭs Ăchīllēs."
Īntĕrĕā mĕrĭtōs ūltrīx Eūrōpă dŏlōrēs
dūlcĭbŭs ārmōrūm fŭrĭīs ēt sūpplĭcĕ rēgūm
cōnquēstū flāmmātă mŏvēt; quīppe āmbĭt Ătrīdēs
īllĕ măgīs, cuī nūptă dŏmī, făcĭnūsquĕ rĕlātū400
āspĕrăt Īlĭăcūm: cāptām sĭnĕ Mārtĕ, sĭne ārmīs
prōgĕnĭēm caēlī Spārtaēquĕ pŏtēntĭs ălūmnām,
iūră, fĭdēm, sŭpĕrōs ūnā cālcātă răpīnā.
hōc foēdūs Phrўgĭum, haēc gĕmĭnaē cōmmērcĭă tērraē?
quīd mănĕāt pŏpŭlōs, ŭbĭ tānta īniūrĭă prīmōs405
dēgrāssātă dŭcēs? cŏĕūnt gēns ōmnĭs ĕt aētās:
nēc tāntum ēxcītī, bĭmărī quōs Īsthmĭă vāllō
claūstră nĕc ūndĭsŏnaē quōs cīrcŭĭt ūmbŏ Mălēaē,
sēd prŏcŭl, ādmōtās Phrīxī quā sēmĭtă iūngī
Eūrōpāmque Ăsĭāmquĕ vĕtāt, quāsque ōrdĭnĕ gēntēs410
lītŏre Ăbŷdēnō mărĭs ādlĭgăt ūndă sŭpērnī.
fērvĕt ămōr bēllī cōncūssāsque ērĭgĭt ūrbēs.
aēră dŏmāt Tĕmĕsē, quătĭtūr nāvālĭbŭs ōră
Eūbŏĭs, īnnŭmĕrā rĕsŏnānt īncūdĕ Mўcēnaē,
Pīsă nŏvāt cūrrūs, Nĕmĕē dāt tērgă fĕrārūm,415
Cīrrhă săgīttĭfĕrās cērtāt stīpārĕ phărētrās,
Lērnă grăvīs clĭpĕōs caēsīs vēstīrĕ iŭvēncīs.
dāt bēllō pĕdĭtēs Aētōlŭs ĕt āspĕr Ăcārnān,
Ārgŏs ăgīt tūrmās, văcŭāntūr pāscŭă dītīs
Ārcădĭaē, frēnāt cĕlĕrēs Ēpīrŏs ălūmnōs,420
Phōcĭs ĕt Āŏnĭaē iăcŭlīs rārēscĭtĭs ūmbraē,
mūrōrūm tōrmēntă Pўlōs Mēssēnăquĕ tēndūnt.
nūlla īmmūnĭs hŭmūs; vēllūntūr pōstĭbŭs āltīs
ārma ōlīm dīmīssă pătrūm, flāmmīsquĕ lĭquēscūnt
dōnă dĕum: ērēptūm sŭpĕrīs Mārs ēffĕrăt aūrūm.425
nūsquam ūmbraē vĕtĕrēs: mĭnŏr Ōthrўs ĕt ārdŭă sīdūnt
Tāўgĕta, ēxūtī vīdērūnt āĕră mōntēs.
iām nătăt ōmnĕ nĕmūs: caēdūntūr rōbŏră clāssī,
sīlvă mĭnōr rēmīs. fērrūm lāssātŭr ĭn ūsūs
īnnŭmĕrōs, quōd rōstră lĭgēt, quōd mūnĭăt ārmă,430
bēllĭgĕrōs quōd frēnĕt ĕquōs, quōd mīllĕ cătēnīs
squālēntēs nēctāt tŭnĭcās, quōd sānguĭnĕ fūmēt
vūlnĕrăque āltă bĭbāt, quōd cōnspīrāntĕ vĕnēnō
īmpēllāt mōrtēs; tēnuānt ūmēntĭă sāxă
āttrītu ēt pīgrīs āddūnt mūcrōnĭbŭs īrās.435
nēc mŏdŭs aūt ārcūs lēntāre aūt fūndĕrĕ glāndēs
aūt tōrrērĕ sŭdēs gălĕāsque āttōllĕrĕ cōnīs.
hōs īntēr mōtūs pīgrām gĕmĭt ūnă quĭētēm
Thēssălĭa ēt gĕmĭnīs īncūsāt fātă quĕrēlīs,
quōd sĕnĭōr Pēleūs nĕc ădhūc mātūrŭs Ăchīllēs.440
Iām Pĕlŏpīs tērrās Grāiūmque ēxhaūsĕrăt ōrbēm
praēcĭpĭtāns īn trānstră vĭrōs īnsānŭs ĕquōsquĕ
Bēllĭpŏtēns. fērvēnt pōrtūs ĕt ŏpērtă cărīnīs
stāgnă sŭāsque hĭĕmēs clāssīs prōmōtă sŭōsquĕ
āttōllīt flūctūs; īpsūm iām pūppĭbŭs aēquōr445
dēfĭcĭt ēt tōtōs cōnsūmūnt cārbăsă vēntōs.
Prīmă rătēs Dănăās Hĕcătēĭă cōngrĕgăt Aūlīs,
rūpĭbŭs ēxpŏsĭtīs lōngīquĕ crĕpīdĭnĕ dōrsī
Eūbŏĭcūm scāndēns Aūlīs mărĕ, lītŏră mūltūm
mōntĭvăgaē dīlēctă dĕaē, iūxtāquĕ Căphēreūs450
lātrātūm pĕlăgō tōllēns căpŭt. īllĕ Pĕlāsgās
ūt vīdīt trānārĕ rătēs, tēr mōntĕ tĕr ūndīs
īntŏnŭīt saēvaēquĕ dĕdīt praēsāgĭă nōctīs.
coētŭs ĭbi ārmōrūm Troīaē fātālĭs, ĭbi īngēns
iūrātūr bēllūm, dōnēc sōl ānnŭŭs ōmnēs455
cōnfĭcĕrēt mētās. tūnc prīmūm Graēcĭă vīrēs
cōntēmplātă sŭās; tūnc spārsa āc dīssŏnă mōlēs
īn cōrpūs vūltūmquĕ cŏīt ēt rēgĕ sŭb ūnō
dīspŏsĭta ēst. sīc cūrvă fĕrās īndāgŏ lătēntēs
claūdĭt ĕt ādmōtīs paūlātīm cāssĭbŭs ārtāt.460
īllae īgnēm sŏnĭtūmquĕ păvēnt dīffīsăquĕ līnquūnt
āvĭă mīrāntūrquĕ sŭūm dēcrēscĕrĕ mōntēm,
dōnĕc ĭn āngūstām cĕcĭdērūnt ūndĭquĕ vāllēm;
īnquĕ vĭcēm stŭpŭērĕ grĕgēs sŏcĭōquĕ tĭmōrĕ
mānsuēscūnt: sĭmŭl hīrtŭs ăpēr, sĭmŭl ūrsă lŭpūsquĕ465
cōgĭtŭr ēt cāptōs cōntēmpsīt cērvă lĕōnēs.
Sēd quāmquam ēt gĕmĭnī părĭtēr sŭă bēllă căpēssānt
Ātrīdaē fāmāmque ăvĭdā vīrtūtĕ pătērnām
Tŷdīdēs Sthĕnĕlūsquĕ prĕmānt, nēc cōgĭtĕt ānnōs
Āntĭlŏchūs sēptēmque Āiāx ūmbōnĕ cŏrūscēt470
ārmēntī rēgēs ātque aēquūm moēnĭbŭs ōrbēm,
cōnsĭlĭīsque ārmīsquĕ vĭgīl cōntēndăt Ŭlīxēs;
ōmnĭs ĭn ābsēntēm bēllī mănŭs ārdĕt Ăchīllēn,
nōmĕn Ăchīllĭs ămānt, ĕt ĭn Hēctŏră sōlŭs Ăchīllēs
pōscĭtŭr, īllum ūnūm Teūcrīs Prĭămōquĕ lŏquūntūr475
fātālēm. quĭs ĕnim Haēmŏnĭīs sūb vāllĭbŭs āltēr
crēvĕrĭt ēffōssā rēptāns nĭvĕ? cūiŭs ădōrtūs
crūdă rŭdīmēnta ēt tĕnĕrōs fōrmāvĕrĭt ānnōs
Cēntaūrūs? pătrĭī prŏpĭōr cuī līnĕă caēlī,
quēmve ălĭūm Stўgĭōs tŭlĕrīt sēcrētă pĕr āmnēs480
Nērĕĭs ēt pūlchrōs fērrō praēstrūxĕrĭt ārtūs?
haēc Grāiaē cāstrīs ĭtĕrānt trādūntquĕ cŏhōrtēs.
cēdīt tūrbă dŭcūm vīncīque haūd maēstă fătētūr.
sīc cūm pāllēntēs Phlēgraēa īn cāstră cŏīrēnt
caēlĭcŏlaē iāmque Ōdrўsĭām Grādīvŭs ĭn hāstām485
sūrgĕrĕt ēt Lĭbўcōs Trītōnĭă tōllĕrĕt ānguēs
īngēntēmquĕ mănū cūrvārēt Dēlĭŭs ārcūm,
stābăt ănhēlă mĕtū sōlūm Nātūră Tŏnāntēm
rēspĭcĭēns: quāndo īlle hĭĕmēs tŏnĭtrūsquĕ vŏcārēt
nūbĭbŭs, īgnĭfĕrām quōt fūlmĭnă pōscĕrĕt Aētnēn.490
Ātque ĭbĭ dūm mīxtā vāllātī plēbĕ sŭōrūm
ēt mărĭs ēt bēllī cōnsūltānt tēmpŏră rēgēs,
īncrĕpĭtāns māgnō vātēm Cālchāntă tŭmūltū
Prōtĕsĭlaūs āgīt (nāmque huīc bēllārĕ cŭpīdŏ
praēcĭpŭa ēt prīmaē iām tūnc dătă glōrĭă mōrtīs):495
"ō nĭmĭūm Phoēbī trĭpŏdūmque ōblītĕ tŭōrūm,
Thēstŏrĭdē, quāndo ōră dĕō pōssēssă mŏvēbīs
iūstĭŭs aūt quĭănām Pārcārum ōccūltă rĕclūdīs?
cērnĭs ŭt īgnōtūm cūnctī stŭpĕāntquĕ frĕmāntquĕ
Aēăcĭdēn? sōrdēnt vūlgō Călўdōnĭŭs hērōs500
ēt māgnō gĕnĭtūs Tĕlămōne Āiāxquĕ sĕcūndūs,
nōs quŏquĕ; sēd Māvōrs ēt Troīa ārrēptă prŏbābūnt.
īllūm nēglēctīs (pŭdĕt heū!) dūctōrĭbŭs ōmnēs
bēllĭgĕrūm ceū nūmĕn ămānt. dīc ōcĭŭs aūt cūr
sērtă cŏmīs ēt mūltŭs hŏnōs? quĭbŭs ābdĭtŭs ōrīs,505
quā iūbēs tēllūrĕ pĕtī? nām fāmă nĕc āntrīs
Chīrōnīs pătrĭā nēc dēgĕrĕ Pēlĕŏs aūlā.
hēia, īrrūmpĕ dĕōs ēt fātă lătēntĭă vēxā,
laūrĭgĕrōsque īgnēs, sī quāndo, ăvĭdīssĭmŭs haūrī!
ārma hōrrēndă tĭbī saēvōsquĕ rĕmīsĭmŭs ēnsēs,510
nūmquam hās īmbēllīs gălĕā vĭŏlābĕrĕ vīttās:
sēd fēlīx nŭmĕrōquĕ dŭcūm praēstāntĭŏr ōmnī,
sī māgnūm Dănăīs pēr tē dēprēndĭs Ăchīllēm."
Iāmdūdūm trĕpĭdō cīrcūmfērt lūmĭnă mōtū
īntrāntēmquĕ dĕūm prīmō pāllōrĕ fătētūr515
Thēstŏrĭdēs; mōx īgnĕ gĕnās ēt sānguĭnĕ tōrquēns
nēc sŏcĭōs nēc cāstră vĭdēt, sēd caēcŭs ĕt ābsēns
nūnc sŭpĕrūm māgnōs dēprēndĭt ĭn aēthĕrĕ coētūs,
nūnc sāgās ādfātŭr ăvēs, nūnc dūră sŏrōrūm
līcĭă, tūrĭfĕrās mŏdŏ cōnsŭlĭt ānxĭŭs ārās520
flāmmārūmque ăpĭcēm răpĭt ēt cālīgĭnĕ sācrā
pāscĭtŭr. ēxsĭlĭūnt crīnēs rĭgĭdīsquĕ lăbōrāt
vīttă cŏmīs, nēc cōllă lŏcō nĕc ĭn ōrdĭnĕ grēssūs.
tāndēm fēssă trĕmēns lōngīs mūgītĭbŭs ōră
sōlvĭt, ĕt ōppŏsĭtūm vōx ēlūctātă fŭrōrēmst:525
"quō răpĭs īngēntēm māgnī Chīrōnĭs ălūmnūm
fēmĭnĕīs, Nērēĭ, dŏlīs? hūc mīttĕ: quĭd aūfērs?
nōn pătĭār: mĕŭs īstĕ, mĕūs. tū dīvă prŏfūndī,
ēt mē Phoēbŭs ăgīt. lătĕbrīs quĭbŭs ābdĕrĕ tēmptās
ēvērsōrem Ăsĭaē? vĭdĕō pēr Cŷclădăs āltās530
āttŏnĭtam ēt tūrpī quaērēntēm lītŏră fūrtō.
ōccĭdĭmūs: plăcŭīt Lўcŏmēdīs cōnscĭă tēllūs.
ō scĕlŭs! ēn flūxaē vĕnĭūnt īn pēctŏră vēstēs.
scīndĕ, pŭēr, scīnde ēt tĭmĭdaē nē cēdĕ părēntī.
eī mĭhĭ, rāptŭs ăbīt! quaēnam haēc? prŏcŭl īmprŏbă vīrgŏ!535
Hīc nūtāntĕ grădū stĕtĭt āmīssīsquĕ fŭrōrīs
vīrĭbŭs ānte īpsās trĕmĕfāctūs cōrrŭĭt ārās.
tūnc haērēntem Ĭthăcūm Călўdōnĭŭs ōccŭpăt hērōs:
"nōs vŏcăt īstĕ lăbōr: nĕque ĕnīm cŏmĕs īrĕ rĕcūsēm,
sī tŭă cūră trăhāt. lĭcĕt īllĕ sŏnāntĭbŭs āntrīs540
Tēthўŏs āvērsaē grĕmĭōquĕ prĕmātŭr ăquōsī
Nērĕŏs, īnvĕnĭēs. tū tāntūm prōvĭdŭs āstū
tēnde ănĭmūm vĭgĭlēm fēcūndūmque ērĭgĕ pēctūs:
nōn mĭhĭ quīs vātūm dŭbĭīs īn cāsĭbŭs aūsīt
fātă vĭdērĕ prĭōr." sŭbĭcīt gāvīsŭs Ŭlīxēs:545
"sīc dĕŭs ōmnĭpŏtēns fīrmēt, sīc ādnŭăt īllă
vīrgŏ pătērnă tĭbī! sēd mē spēs lūbrĭcă tārdāt:
grānde ĕquĭdem ārmātūm cāstrīs īndūcĕre Ăchīllēn;
sēd sī fātă nĕgēnt, quām foēdum āc trīstĕ rĕvērtī!
vōtă tămēn Dănăūm nōn īntēmptātă rĕlīnquām.550
iāmque ădĕo aūt ădĕrīt mēcūm Pēlēĭŭs hērōs,
aūt vērūm pĕnĭtūs lătĕt ēt sĭne Ăpōllĭnĕ Cālchās."
Cōnclāmānt Dănăī stĭmŭlātque Ăgămēmnŏ vŏlēntēs:
lāxāntūr coētūs rĕsŏlūtăquĕ mūrmŭrĕ laētō
āgmĭnă dīscēdūnt, quālēs iām nōctĕ prŏpīnquā555
ē pāstū rĕfĕrūntŭr ăvēs, vĕl ĭn āntră rĕvērtī
mēllĕ nŏvō grăvĭdās mītīs vĭdĕt Hŷblă cătērvās.
nēc mŏră, iām dēxtrās Ĭthăcēsĭă cārbăsŭs aūrās
pōscĭt, ĕt īn rēmīs hĭlărīs sēdērĕ iŭvēntūs.
Āt prŏcŭl ōccūltūm fālsī sŭb ĭmāgĭnĕ sēxūs560
Aēăcĭdēn fūrtō iām nōvĕrăt ūnă lătēntī
Dēĭdămēă vĭrūm; sĕd ŏpērtaē cōnscĭă cūlpaē
cūnctă păvēt tăcĭtāsquĕ pŭtāt sēntīrĕ sŏrōrēs.
nāmque ūt vīrgĭnĕō stĕtĭt īn grĕgĕ dūrŭs Ăchīllēs
ēxsōlvītquĕ rŭdēm gĕnĕtrīx dīgrēssă pŭdōrēm,565
prōtĭnŭs ēlēgīt cŏmĭtēm, quāmquam ōmnĭs ĭn īllūm
tūrbă cŏīt, blāndēquĕ nŏvās nīl tālĕ tĭmēntī
ādmŏvĕt īnsĭdĭās: īllām sĕquĭtūrquĕ prĕmītquĕ
īmprŏbŭs, īllam ŏcŭlīs ĭtĕrūmque ĭtĕrūmquĕ rĕsūmīt.
nūnc nĭmĭūs lătĕrī nōn ēvītāntĭs ĭnhaērēt,570
nūnc lĕvĭbūs sērtīs, lāpsīs nūnc spōntĕ cănīstrīs,
nūnc thŷrsō pārcēntĕ fĕrīt, mŏdŏ dūlcĭă nōtaē
fīlă lўraē tĕnŭēsquĕ mŏdōs ēt cārmĭnă mōnstrāt
Chīrōnīs dūcītquĕ mănūm dĭgĭtōsquĕ sŏnāntīs
īnfrīngīt cĭthăraē, nūnc ōccŭpăt ōră cănēntīs575
ēt lĭgăt āmplēxūs ēt mīllĕ pĕr ōscŭlă laūdāt.
īllă lĭbēns dīscīt, quō vērtĭcĕ Pēlĭŏn, ēt quīs
Aēăcĭdēs, pŭĕrīque aūdītūm nōmĕn ĕt āctūs
āssĭdŭē stŭpĕt ēt praēsēntēm cāntăt Ăchīllēn.
īpsă quŏque ēt vălĭdōs prōfērrĕ mŏdēstĭŭs ārtūs580
ēt tĕnŭārĕ rŭdēs āttrītō pōllĭcĕ lānās
dēmōnstrāt rĕfĭcītquĕ cŏlōs ēt pērdĭtă dūrā
pēnsă mănū; vōcīsquĕ sŏnūm pōndūsquĕ tĕnēntīs,
quōdquĕ fŭgīt cŏmĭtēs, nĭmĭō quōd lūmĭnĕ sēsē
fīgăt ĕt īn vērbīs īntēmpēstīvŭs ănhēlēt,585
mīrātūr; iām iāmquĕ dŏlōs ăpĕrīrĕ părāntēm
vīrgĭnĕā lĕvĭtātĕ fŭgīt prŏhĭbētquĕ fătērī.
sīc sūb mātrĕ Rhĕā iŭvĕnīs rēgnātŏr Ŏlŷmpī
ōscŭlă sēcūraē dăbăt īnsĭdĭōsă sŏrōrī
frātĕr ădhūc, mĕdĭī dōnēc rĕvĕrēntĭă cēssīt590
sānguĭnĭs ēt vērsōs gērmāna ēxpāvĭt ămōrēs.
tāndēm dētēctī tĭmĭdaē Nērēĭdŏs āstūs.
Lūcŭs Ăgēnŏrĕī sūblīmĭs ăd ōrgĭă Bācchī
stābăt ĕt ādmīssūm caēlō nĕmŭs: hūiŭs ĭn ūmbrā
āltērnām rĕnŏvārĕ pĭaē trĭĕtērĭdă mātrēs595
cōnsuērānt scīssūmquĕ pĕcūs tērrāquĕ rĕvūlsās
fērrĕ trăbēs grātōsquĕ dĕō praēstārĕ fŭrōrēs.
lēx prŏcŭl īrĕ mărēs: ĭtĕrāt praēcēptă vĕrēndūs
dūctŏr, ĭnāccēssūmquĕ vĭrīs ēdīcĭtŭr āntrūm.
nēc sătĭs ēst: stāt fīnĕ dătō mĕtŭēndă săcērdōs600
ēxplōrātque ădĭtūs, nē quīs tĕmĕrātŏr ŏbērrēt
āgmĭnĕ fēmĭnĕō; tăcĭtūs sĭbĭ rīsĭt Ăchīllēs.
īllūm vīrgĭnĕaē dūcēntēm sīgnă cătērvaē
māgnăquĕ dīffĭcĭlī sōlvēntēm brācchĭă mōtū
(ēt sēxūs părĭtēr dĕcĕt ēt mēndācĭă mātrīs)605
mīrāntūr cŏmĭtēs. nēc iām pūlchērrĭmă tūrbaē
Dēĭdămēă sŭaē tāntūmque ādmōtă sŭpērbō
vīncĭtŭr Aēăcĭdē, quāntūm prĕmĭt īpsă sŏrōrēs.
ūt vēro ē tĕrĕtī dīmīsīt nēbrĭdă cōllō
ērrāntēsquĕ sĭnūs hĕdĕrā cōllēgĭt ĕt āltē610
cīnxīt pūrpŭrĕīs flāvēntĭă tēmpŏră vīttīs
vībrāvītquĕ grăvī rĕdĭmītūm mīssĭlĕ dēxtrā,
āttŏnĭtō stāt tūrbă mĕtū sācrīsquĕ rĕlīctīs
īllum āmbīrĕ lĭbēt prōnōsque āttōllĕrĕ vūltūs.
tālĭs, ŭbi ād Thēbās vūltūmque ănĭmūmquĕ rĕmīsīt615
Eūhĭŭs ēt pătrĭō sătĭāvīt pēctŏră lūxū,
sērtă cŏmīs mītrāmquĕ lĕvāt thŷrsūmquĕ vĭrēntēm
ārmăt ĕt hōstīlēs īnvīsīt fōrtĭŏr Īndōs.
Scāndēbāt rŏsĕō mĕdĭī fāstīgĭă caēlī
Lūnă iŭgō, tōtīs ŭbĭ sōmnŭs ĭnērtĭŏr ālīs620
dēflŭĭt īn tērrās mūtūmque āmplēctĭtŭr ōrbēm:
cōnsēdērĕ chŏrī paūlūmque ēxērcĭtă pūlsū
aēră tăcēnt, tĕnĕrō cūm sōlŭs ăb āgmĭne Ăchīllēs
haēc sēcūm: "quōnām tĭmĭdaē cōmmēntă părēntīs
ūsquĕ fĕrēs? prīmūmque īmbēllī cārcĕrĕ pērdēs625
flōrem ănĭmī? nōn tēlă lĭcēt Māvōrtĭă dēxtrā,
nōn trĕpĭdās ăgĭtārĕ fĕrās. ŭbĭ cāmpŭs ĕt āmnēs
Haēmŏnĭī? quaērīsnĕ mĕōs, Spērchīĕ, nătātūs
prōmīssāsquĕ cŏmās? ān dēsērtōrĭs ălūmnī
nūllŭs hŏnōs? Stўgĭāsquĕ prŏcūl iām rāptŭs ăd ūmbrās630
dīcŏr ĕt ōrbātūs plāngīt mĕă fūnĕră Chīrōn?
tū nūnc tēlă mănū, nōstrōs tū dīrĭgĭs ārcūs
nūtrītōsquĕ mĭhī scāndīs, Pātrōclĕ, iŭgālēs:
āst ĕgŏ pāmpĭnĕīs dīffūndĕrĕ brācchĭă thŷrsīs
ēt tĕnŭārĕ cŏlūs (pŭdĕt haēc taēdētquĕ fătērī)635
iām scĭŏ. quīn ĕtĭām dīlēctaē vīrgĭnĭs īgnēm
aēquaēvāmquĕ făcēm cāptūs nōctēsquĕ dĭēsquĕ
dīssĭmŭlās. quōnam ūsquĕ prĕmēs ūrēntĭă pēctūs
vūlnĕră? tēquĕ mărēm (pŭdĕt heū!) nĕc ămōrĕ prŏbārīs?"
Sīc ăĭt; ēt dēnsā nōctīs gāvīsŭs ĭn ūmbrā640
tēmpēstīvă sŭīs tōrpērĕ sĭlēntĭă fūrtīs
vī pŏtĭtūr vōtīs ēt tōtō pēctŏrĕ vērōs
ādmŏvĕt āmplēxūs; vīdīt chŏrŭs ōmnĭs ăb āltō
āstrōrum ēt tĕnĕraē rŭbŭērūnt cōrnŭă Lūnaē.
īllă quĭdēm clāmōrĕ nĕmūs mōntēmquĕ rĕplēvīt:645
sēd Bācchī cŏmĭtēs, dīscūssā nūbĕ sŏpōrīs,
sīgnă chŏrīs īndīctă pŭtānt; frăgŏr ūndĭquĕ nōtūs
tōllĭtŭr ēt thŷrsōs ĭtĕrūm vībrābăt Ăchīllēs,
āntĕ tămēn dŭbĭām vērbīs sōlātŭs ămīcīs:
"Īlle ĕgŏ (quīd trĕpĭdās?) gĕnĭtūm quēm caērŭlă mātēr650
paēnĕ Iŏvī sīlvīs nĭvĭbūsque īmmīsĭt ălēndūm
Thēssălĭcīs. nĕc ĕgo hōs cūltūs aūt foēdă sŭbīssēm
tēgmĭnă, nī prīmō tū vīsa īn lītŏrĕ: cēssī
tē prōptēr, tĭbĭ pēnsă mănū, tĭbĭ mōllĭă gēstō
tŷmpănă. quīd dēflēs māgnō nŭrŭs āddĭtă pōntō?655
quīd gĕmĭs īngēntēs caēlō părĭtūră nĕpōtēs?
sēd pătĕr-: ānte īgnī fērrōque ēxcīsă iăcēbīt
Scŷrŏs ĕt īn tŭmĭdās ībūnt haēc vērsă prŏcēllās
moēnĭă, quām saēvō mĕă tū cōnūbĭă pēndās
fūnĕrĕ: nōn ădĕō pārēbĭmŭs ōmnĭă mātrī."660
vādĕ sĕd ērēptūm cēlēs tăcĕāsquĕ pŭdōrēm.
Ōbstĭpŭīt tāntīs rēgīna ēxtērrĭtă mōnstrīs,
quāmquam ōlīm sūspēctă fĭdēs, ēt cōmmĭnŭs īpsūm
hōrrŭĭt ēt făcĭēs mūltūm mūtātă fătēntīs.
quīd făcĭāt? cāsūsnĕ sŭōs fĕrăt īpsă părēntī665
sēquĕ sĭmūl iŭvĕnēmquĕ prĕmāt, fōrtāssĭs ăcērbās
haūsūrūm poēnās? ĕt ădhūc īn cōrdĕ mănēbāt
īllĕ dĭū dēcēptŭs ămōr: sĭlĕt aēgră prĕmītquĕ
iām cōmmūnĕ nĕfās; ūnām plăcĕt āddĕrĕ fūrtīs
āltrīcēm sŏcĭām, prĕcĭbūs quaē vīctă dŭōrūm670
ādnŭĭt. īlla āstū tăcĭtō rāptūmquĕ pŭdōrēm
tūrgēntēmque ŭtĕrum ātque aēgrōs īn pōndĕrĕ mēnsēs
ōccŭlŭīt, plēnīs dōnēc stătă tēmpŏră mētīs
āttŭlĭt ēt pārtūs īndēx Lūcīnă rĕsōlvīt.
Iāmquĕ pĕr Aēgaēōs ībāt Lāērtĭă flēxūs675
pūppĭs ĕt īnnŭmĕraē mūtābānt Cŷclădŏs ōrās:
iām Părŏs Ōlĕărōsquĕ lătēnt; iām rādĭtŭr āltă
Lēmnŏs ĕt ā tērgō dēcrēscīt Bācchĭcă Nāxōs,
ānte ŏcŭlōs crēscēntĕ Sămō; iām Dēlŏs ŏpācāt
aēquŏr, ŭbi ē cēlsā lībānt cārchēsĭă pūppī680
rēspōnsīquĕ fĭdem ēt vērūm Cālchāntă prĕcāntūr.
aūdĭĭt Ārquĭtĕnēns Zĕphўrūmque ē vērtĭcĕ Cŷnthī
īmpŭlĭt ēt dŭbĭīs plēnō dĕdĭt ōmĭnă vēlō.
īt pĕlăgī sēcūră rătīs: quīppe āltă Tŏnāntīs
iūssă Thĕtīn cērtās fātōrūm vērtĕrĕ lēgēs685
ārcēbānt aēgrām lăcrĭmīs āc mūltă tĭmēntēm,
quōd nōn ērŭĕrēt pōntūm vēntīsquĕ frĕtīsquĕ
ōmnĭbŭs īnvīsūm iām tūnc sĕquĕrētŭr Ŭlīxēn.
Frāngēbāt rădĭōs hŭmĭlī iām prōnŭs Ŏlŷmpō
Phoēbŭs ĕt Ōcĕănī pĕnĕtrābĭlĕ lītŭs ănhēlīs690
prōmīttēbăt ĕquīs, cūm sē scŏpŭlōsă lĕvāvīt
Scŷrŏs; ĭn hānc tōtōs ēmīsīt pūppĕ rŭdēntēs
dūx Lāērtĭădēs sŏcĭīsquĕ rĕsūmĕrĕ pōntūm
īmpĕrăt ēt rēmīs Zĕphўrōs sūpplērĕ cădēntēs.
āccēdūnt iūxta, ēt măgĭs īndŭbĭtātă măgīsquĕ.695
Scŷrŏs ĕrāt plăcĭdīquĕ sŭpēr Trītōnĭă cūstōs
lītŏrĭs. ēgrēssī nūmēn vĕnĕrāntŭr ămīcaē
Aētōlūsque Ĭthăcūsquĕ dĕaē. tūnc prōvĭdŭs hērōs,
hōspĭtă nē sŭbĭtō tērrērēnt moēnĭă coētū,
pūppĕ iŭbēt rĕmănērĕ sŭōs; īpse ārdŭă fīdō700
cūm Dĭŏmēdĕ pĕtīt. sēd iām praēvēnĕrăt ārcīs
lītŏrĕaē sērvātŏr Ăbās īgnōtăquĕ rēgī
ēdĭdĕrāt, sēd Grāiă tămēn, sūccēdĕrĕ tērrīs
cārbăsă. prōcēdūnt, gĕmĭnī ceū foēdĕrĕ iūnctō
hībērnā sūb nōctĕ lŭpī: lĭcĕt ēt sŭă pūlsēt705
nātōrūmquĕ fămēs, pĕnĭtūs răbĭēmquĕ mĭnāsquĕ
dīssĭmŭlānt hŭmĭlēsquĕ mĕānt, nē nūntĭĕt hōstēs
cūră cănum ēt trĕpĭdōs mŏnĕāt vĭgĭlārĕ măgīstrōs.
Sīc sēgnēs hērōĕs ĕūnt cāmpūmquĕ pătēntēm,
quī mĕdĭūs pōrtūs cēlsāmque īntēriăcĕt ūrbēm,710
āltērnō sērmōnĕ tĕrūnt; prĭŏr ōccŭpăt ācēr
Tŷdīdēs: "quā nūnc vērūm rătĭōnĕ părāmūs
scrūtārī? nāmque āmbĭgŭō sūb pēctŏrĕ prīdēm
vērsŏ, quĭd īmbēllīs thŷrsōs mērcātŭs ĕt aēră
ūrbĭbŭs īn mĕdĭīs Bācchēăquĕ tērgă mĭtrāsquĕ715
hūc tŭlĕrīs vărĭōque āspērsās nēbrĭdăs aūrō?
hīsnĕ grăvēm Prĭămō Phrўgĭbūsque ārmābĭs Ăchīllēn?"
īllī sūbrīdēns Ĭthăcūs paūlum ōrĕ rĕmīssō:
"haēc tĭbĭ, vīrgĭnĕā mŏdŏ sī Lўcŏmēdĭs ĭn aūlāst
fraūdĕ lătēns, ūltrō cōnfēssum īn proēlĭă dūcēnt720
Pēlīdēn; tū cūnctă cĭtūs dē pūppĕ mĕmēntŏ
fērre, ŭbĭ tēmpŭs ĕrīt, clĭpĕūmque hīs iūngĕrĕ dōnīs,
quī pūlchēr sīgnīs aūrōque āspērrĭmŭs āstāt;
nēc săt ĕrīt: tēcūm lĭtŭō bŏnŭs ādsĭt Ăgŷrtēs
ōccūltāmquĕ tŭbām tăcĭtōs ādpōrtĕt ĭn ūsūs."725
Dīxĕrăt, ātque īpsō pōrtārum īn līmĭnĕ rēgēm
cērnĭt ĕt ōstēnsā pācēm praēfātŭs ŏlīvā:
"māgnă, rĕōr, prīdēmquĕ tŭās pērvēnĭt ăd aūrēs
fāmă trŭcīs bēllī, rēgūm plăcĭdīssĭmĕ, quōd nūnc
Eūrōpāmque Ăsĭāmquĕ quătīt. sī nōmĭnă fōrtĕ730
hūc pērlātă dŭcūm, fīdīt quĭbŭs ūltŏr Ătrīdēs,
hīc tĭbĭ, quēm tāntā mĕlĭōrēm stīrpĕ crĕāvīt
māgnănĭmūs Tŷdeūs, Ĭthăcīs ĕgŏ dūctŏr Ŭlīxēs.
caūsă vĭaē (mĕtŭām quĭd ĕnīm tĭbĭ cūnctă fătērī,
cūm Grāiūs nōtāquĕ fĭdē cĕlĕbērrĭmŭs?): īmūs735
ēxplōrāre ădĭtūs īnvīsăquĕ lītŏră Troīaē,
quīdvĕ părēnt. mĕdĭō sērmōne īntērcĭpĭt īllĕ:
"ādnŭĕrīt Fōrtūnă, prĕcōr, dēxtrīquĕ sĕcūndēnt
īstă dĕī! Nūnc hōspĭtĭō mĕă tēctă pĭūmquĕ
īllūstrātĕ lărēm." sĭmŭl īntrā līmĭnă dūcīt.740
nēc mŏră, iām mēnsās fămŭlārīs tūrbă tŏrōsquĕ
īnstrŭĭt. īntĕrĕā vīsū pērlūstrăt Ŭlīxēs
scrūtātūrquĕ dŏmūm, sī quā vēstīgĭă māgnaē
vīrgĭnĭs aūt dŭbĭā făcĭēs sūspēctă fĭgūrā;
pōrtĭcĭbūsquĕ văgīs ērrāt tōtōsquĕ pĕnātēs,745
ceū mīrētŭr, ădīt: vĕlŭt īllĕ cŭbīlĭă praēdaē
īndŭbĭtātă tĕnēns mūtō lĕgĭt ārvă Mŏlōssō
vēnātōr, vĭdĕāt dōnēc sūb frōndĭbŭs hōstēm
pōrrēctūm sōmnō pŏsĭtōsque īn caēspĭtĕ dēntīs.
Rūmŏr ĭn ārcānā iāmdūdūm pērstrĕpĭt aūlā,750
vīrgĭnĭbūs quā fīdă dŏmūs, vēnīssĕ Pĕlāsgūm
dūctōrēs Grāiāmquĕ rătēm sŏcĭōsquĕ rĕcēptōs.
aūrĕ păvēnt ălĭaē; sēd vīx nŏvă gaūdĭă cēlāt
Pēlīdēs ăvĭdūsquĕ nŏvōs hērōăs ĕt ārmă
vēl tālīs vīdīssĕ cŭpīt. iāmque ātrĭă fērvēnt755
rēgālī strĕpĭtu ēt pīctō dīscūmbĭtŭr aūrō,
cūm pătĕr īrĕ iŭbēt nātās cŏmĭtēsquĕ pŭdīcās
nātārūm. sŭbĕūnt, quālēs Maēōtĭdĕ rīpā,
cūm Scўthĭcās răpŭērĕ dŏmōs ēt cāptă Gĕtārūm
moēnĭă, sūppŏsĭtīs ĕpŭlāntŭr Ămāzŏnĕs ārmīs.760
tūm vēro īntēntūs vūltūs āc pēctŏra Ŭlīxēs
pērlībrāt vīsū, sēd nōx īllātăquĕ fāllūnt
lūmĭna ĕt ēxtēmplō lătŭīt mēnsūră iăcēntūm.
āt tămĕn ērēctūmquĕ gĕnās ŏcŭlīsquĕ văgāntēm
nūllăquĕ vīrgĭnĕī sērvāntēm sīgnă pŭdōrīs765
dēfīgīt cŏmĭtīque ōblīquō lūmĭnĕ mōnstrāt.
quōd nĭsĭ praēcĭpĭtēm blāndō cōmplēxă mŏnērēt
Dēĭdămēă sĭnū nūdātăquĕ pēctŏră sēmpēr
ēxsērtāsquĕ mănūs ŭmĕrōsque īn vēstĕ tĕnērēt
ēt prōdīrĕ tŏrīs ēt pōscĕrĕ vīnă vĕtārēt770
saēpĭŭs ēt frōntī crīnālĕ rĕpōnĕrĕt aūrūm?
Ārgŏlĭcīs dŭcĭbūs iām tūnc pătŭīssĕt Ăchīllēs.
Ūt plācātă fămēs ĕpŭlīs bīs tērquĕ rĕpōstīs,
rēx prĭŏr ādlŏquĭtūr pătĕrīsque hōrtātŭr Ăchīvōs:
"īnvĭdĕō vēstrīs, fătĕōr, dĕcŏra īnclĭtă gēntīs775
Ārgŏlĭcaē, coēptīs: ŭtĭnam ēt mĭhĭ fōrtĭŏr aētās,
quaēquĕ fŭīt, Dŏlŏpās cūm Scŷrĭă lītŏra ădōrtōs
pērdŏmŭī, frēgīquĕ vădīs, quaē sīgnă trĭūmphī
vīdīstīs cēlsā mūrōrum īn frōntĕ, cărīnās.
sāltēm sī sŭbŏlēs, āptūm quām mīttĕrĕ bēllō780
pōssēm, plēnă fŏrēnt mĭhĭ gaūdĭă; nāmquĕ iŭvārēm.
nūnc īpsī vīrēsquĕ mĕās ēt cāră vĭdētīs
pīgnŏră: quāndŏ nŏvōs dăbĭt haēc mĭhĭ tūrbă nĕpōtīs?"
dīxĕrăt, ēt sōllērs ārrēptō tēmpŏre Ŭlīxēs:
"haūt spērnēndă cŭpīs; quĭs ĕnīm nōn vīsĕrĕ gēntēs785
īnnŭmĕrās vărĭōsquĕ dŭcēs ātque āgmĭnă rēgūm
ārdĕăt? ōmnĕ sĭmūl rōbūrquĕ dĕcūsquĕ pŏtēntīs
Eūrōpaē mĕrĭtōs ūltrō iūrāvĭt ĭn ēnsēs.
rūra ūrbēsquĕ văcānt, mōntēs spŏlĭāvĭmŭs āltōs,
ōmnĕ frĕtūm lōngā vēlōrum ōbtēxĭtŭr ūmbrā;790
trādūnt ārmă pătrēs, răpĭt īrrĕvŏcātă iŭvēntūs.
nōn ălĭās ūmquām tāntaē dătă cōpĭă fāmaē
fōrtĭbŭs aūt cāmpō māiōre ēxērcĭtă vīrtūs."
Āspĭcĭt īntēntūm vĭgĭlīque haēc aūrĕ trăhēntēm,
cūm păvĕānt ălĭaē dēmīssăquĕ lūmĭnă flēctānt,795
ātque ĭtĕrāt: "quīsquīs prŏăvīs ēt gēntĕ sŭpērbā,
quīsquĭs ĕquō iăcŭlōquĕ pŏtēns, quī praēvălĕt ārcū,
ōmnĭs hŏnōs īllīc, īllīc īngēntĭă cērtānt
nōmĭnă: vīx tĭmĭdaē mātrēs aūt āgmĭnă cēssānt
vīrgĭnĕa; ō mūltūm stĕrĭlīs dāmnātŭs ĭn ānnōs800
īnvīsūsquĕ dĕīs, sī quem haēc nŏvă glōrĭă sēgnēm
praētĕrĭt." ēxīssēt strātīs, nī prōvĭdă sīgnō
Dēĭdămēă dătō cūnctās hōrtātă sŏrōrēs
līquīssēt mēnsās īpsūm cōmplēxă. sĕd haērēt
rēspĭcĭēns Ĭthăcūm coētūquĕ nŏvīssĭmŭs ēxīt.805
īllĕ quŏque īncēptō paūlum ēx sērmōnĕ rĕmīttīt,
paūcă tămēn iūngēns: "āt tū trānquīllŭs ĭn āltā
pācĕ mănē cārīsquĕ părā cōnūbĭă nātīs,
quās tĭbĭ sīdĕrĕīs dīvārūm vūltĭbŭs aēquās
fōrs dĕdĭt. ūt me ōlīm tăcĭtūm rĕvĕrēntĭă tāngīt!810
īs dĕcŏr ēt fōrmaē spĕcĭēs pērmīxtă vĭrīlī."
ōccūrrīt gĕnĭtōr: "quīd si aūt Bācchēă fĕrēntēs
ōrgĭă, Pāllădĭās aūt cīrcūm vīdĕrĭs ārās?
ēt dăbĭmūs, sī fōrtĕ nŏvūs cūnctābĭtŭr Aūstēr."
ēxcĭpĭūnt cŭpĭdi ēt tăcĭtīs spēs āddĭtă vōtīs.815
cētĕră dēpŏsĭtīs Lўcŏmēdīs rēgĭă cūrīs
trānquīllā sūb pācĕ sĭlēt, sēd lōngă săgācī
nōx Ĭthăcō, lūcēmquĕ cŭpīt sōmnūmquĕ grăvātūr.
Vīxdum ēxōrtă dĭēs ēt iām cŏmĭtātŭs Ăgŷrtĕ
Tŷdīdēs ădĕrāt praēdīctăquĕ dōnă fĕrēbāt.820
nēc mĭnŭs ēgrēssaē thălămō Scŷrēĭdĕs ībānt
ōstēntārĕ chŏrōs prōmīssăquĕ sācră vĕrēndīs
hōspĭtĭbūs. nĭtĕt ānte ălĭās rēgīnă cŏmēsquĕ
Pēlīdēs, quālīs Sĭcŭlaē sūb rūpĭbŭs Aētnaē
Nāĭdăs Ēnnaēās īntēr Dīānă fĕrōxquĕ825
Pāllăs ĕt Ēlўsĭī lūcēbāt spōnsă tўrānnī.
iāmquĕ mŏvēnt grēssūs thĭăsīsque Īsmēnĭă būxūs
sīgnă dĕdīt, quătĕr aēră Rhĕaē, quătĕr ēnthĕă pūlsānt
tērgă mănū vărĭōsquĕ quătēr lēgērĕ rĕcūrsūs.
tūnc thŷrsōs părĭtērquĕ lĕvānt părĭtērquĕ rĕpōnūnt830
mūltĭplĭcāntquĕ grădūm, mŏdŏ quō Cūrētĕs ĭn āctū
quōquĕ pĭī Sămŏthrācĕs ĕūnt, nūnc ōbvĭă vērsaē
pēctĭne Ămāzŏnĭō, mŏdŏ quō cĭtăt ōrbĕ Lăcaēnās
Dēlĭă plaūdēntēsquĕ sŭīs īntōrquĕt Ămŷclīs.
tūnc vērō, tūnc praēcĭpŭē mănĭfēstŭs Ăchīllēs835
nēc sērvārĕ vĭcēs nēc brācchĭă iūngĕrĕ cūrāt;
tūnc mōllēs grēssūs, tūnc āspērnātŭr ămīctūs
plūs sŏlĭtō rūmpītquĕ chŏrōs ēt plūrĭmă tūrbāt.
sīc īndīgnāntēm thŷrsōs āccēptăquĕ mātrīs
tŷmpănă iām trīstēs spēctābānt Pēnthĕă Thēbaē.840
Sōlvūntūr laūdātă cŏhōrs rĕpĕtūntquĕ pătērnă
līmĭna, ŭbi īn mĕdĭaē iāmdūdūm sēdĭbŭs aūlaē
mūnĕră vīrgĭnĕōs vīsūs trāctūră lŏcārāt
Tŷdīdēs, sīgnum hōspĭtĭī prĕtĭūmquĕ lăbōrīs,
hōrtātūrquĕ lĕgānt, nēc rēx plăcĭdīssĭmŭs ārcēt.845
heū sīmplēx nĭmĭūmquĕ rŭdīs, quī cāllĭdă dōnă
Grāiōrūmquĕ dŏlōs vărĭūmque īgnōrĕt Ŭlīxēn!
hīc ălĭaē, quās sēxŭs ĭnērs nātūrăquĕ dūcīt,
aūt tĕrĕtēs thŷrsōs aūt rēspōndēntĭă tēmptānt
tŷmpănă, gēmmātīs aūt nēctūnt tēmpŏră līmbīs;850
ārmă vĭdēnt māgnōquĕ pŭtānt dōnātă părēntī.
āt fĕrŭs Aēăcĭdēs, rădĭāntem ūt cōmmĭnŭs ōrbēm,
caēlātūm pūgnās (saēvīs ēt fōrtĕ rŭbēbāt
bēllōrūm măcŭlīs) ādclīnēm cōnspĭcĭt hāstaē,
īnfrĕmŭīt tōrsītquĕ gĕnās, ēt frōntĕ rĕlīctā855
sūrrēxērĕ cŏmaē; nūsquām māndātă părēntīs,
nūsquam ōccūltŭs ămōr, tōtōque īn pēctŏrĕ Troīāst.
ūt lĕŏ, mātērnō cūm rāptŭs ăb ūbĕrĕ mōrēs
āccēpīt pēctīquĕ iŭbās hŏmĭnēmquĕ vĕrērī
ēdĭdĭcīt nūllāsquĕ răpī nĭsĭ iūssŭs ĭn īrās,860
sī sĕmĕl ādvērsō rădĭāvīt lūmĭnĕ fērrūm,
ēiūrātă fĭdēs dŏmĭtōrque ĭnĭmīcŭs, ĭn īllūm
prīmă fămēs, tĭmĭdōquĕ pŭdēt sērvīssĕ măgīstrō.
ūt vēro āccēssīt prŏpĭūs lūxque aēmŭlă vūltūm
rēddĭdĭt ēt sĭmĭlī tālēm sē vīdĭt ĭn aūrō,865
hōrrŭĭt ērŭbŭītquĕ sĭmūl. tūnc ācĕr Ŭlīxēs
ādmōtūs lătĕrī sūmmīssā vōcĕ: "quĭd haērēs?
scīmŭs" ăīt: "tū sēmĭfĕrī Chīrōnĭs ălūmnūs,
tū caēlī pĕlăgīquĕ nĕpōs, tē Dōrĭcă clāssīs,
tē tŭă sūspēnsīs ēxspēctāt Graēcĭă sīgnīs,870
īpsăquĕ iām dŭbĭīs nūtānt tĭbĭ Pērgămă mūrīs.
hēĭa, ăbrūmpĕ mŏrās! Sĭnĕ pērfĭdă pāllĕăt Īdē,
ēt iŭvĕt haēc aūdīrĕ pătrēm, pŭdĕātquĕ dŏlōsām
sīc prō tē tĭmŭīssĕ Thĕtīn." iām pēctŭs ămīctū
lāxābāt, cūm grāndĕ tŭbā (sīc iūssŭs) Ăgŷrtēs875
īnsŏnŭīt: fŭgĭūnt dīsiēctīs ūndĭquĕ dōnīs
īmplōrāntquĕ pătrēm cōmmōtăquĕ proēlĭă crēdūnt.
īllĭŭs īntāctaē cĕcĭdēre ā pēctŏrĕ vēstēs,
iām clĭpĕūs brĕvĭōrquĕ mănū cōnsūmĭtŭr hāstă
(mīră fĭdēs!), Ĭthăcūmque ŭmĕrīs ēxcēdĕrĕ vīsūs880
Aētōlūmquĕ dŭcēm: tāntūm sŭbĭta ārmă călōrquĕ
Mārtĭŭs hōrrēndā cōnfūndīt lūcĕ pĕnātēs.
īmmānīsquĕ grădū, ceū prōtĭnŭs Hēctŏră pōscēns,
stāt mĕdĭūs trĕpĭdāntĕ dŏmō, Pēlēăquĕ vīrgŏ
quaērĭtŭr. āst ălĭā plāngēbāt pārtĕ rĕtēctōs885
Dēĭdămēă dŏlōs, cūiūs cūm grāndĭă prīmūm
lāmēnta ēt nōtās āccēpīt pēctŏrĕ vōcēs,
haēsĭt ĕt ōccūltō vīrtūs īnfrāctă călōrēst.
dēmīttīt clĭpĕūm rēgīsque ād līmĭnă vērsūs
āttŏnĭtūm fāctīs ĭnŏpīnăquĕ mōnstră păvēntēm,890
sīcŭt ĕrāt, nūdīs Lўcŏmēdem ādfātŭr ĭn ārmīs:
"mē tĭbĭ, cārĕ pătēr (dŭbĭūm dīmīttĕ păvōrēm!),
mē dĕdĭt ālmă Thĕtīs: tē prīdēm tāntă mănēbāt
glōrĭă, quaēsītūm Dănăīs tū mīttĭs Ăchīllēn,
grātĭŏr ēt māgnō, sī fās dīxīssĕ, părēntĕ895
ēt dūlcī Chīrōnĕ mĭhī. sēd cōrdă părūmpēr
hūc ādvērtĕ lĭbēns ātque hās bŏnŭs āccĭpĕ vōcēs:
Pēleūs tē nātō sŏcĕrum ēt Thĕtĭs hōspĭtă iūngūnt,
ādlēgāntquĕ sŭōs ūtrōque ā sānguĭnĕ dīvōs.
ūnām vīrgĭnĕō nātārum ēx āgmĭnĕ pōscūnt:900
dāsne? ān gēns hŭmĭlīs tĭbĭ dēgĕnĕrēsquĕ vĭdēmūr?
nōn rĕnŭīs? Iūnge ērgŏ mănūs ēt cōncĭpĕ foēdūs
ātque īgnōscĕ tŭīs. tăcĭtō iām cōgnĭtă fūrtō
Dēĭdămēă mĭhī; quĭd ĕnim hīs ōbstārĕ lăcērtīs,
quā pŏtŭīt nōstrās pōssēssă rĕpēllĕrĕ vīrēs?905
mē lŭĕre īstă iŭbē; pōno ārma ēt rēddŏ Pĕlāsgīs
ēt mănĕō. quīd trīstĕ frĕmīs? quīd lūmĭnă mūtās?
iām sŏcĕr ēs." nātum āntĕ pĕdēs prōstrāvĭt ĕt āddīt:
"iāmque ăvŭs: īmmītīs quŏtĭēns ĭtĕrābĭtŭr ēnsīs!
tūrbă sŭmūs." tūnc ēt Dănăī pēr sācră fĭdēmquĕ910
hōspĭtĭī blāndūsquĕ prĕcūm cōmpēllĭt Ŭlīxēs.
īlle, ētsī cāraē cōmpērta īniūrĭă nātaē
ēt Thĕtĭdīs māndātă mŏvēnt prōdīquĕ vĭdētūr
dēpŏsĭtūm tām grāndĕ dĕaē, tămĕn ōbvĭŭs īrĕ
tōt mĕtŭīt fātīs Ārgīvăquĕ bēllă mŏrārī;915
(fāc vĕlĭt, īpsam īllīc mātrēm sprēvīssĕt Ăchīllēs)
nēc tămĕn ābnŭĕrīt gĕnĕrō sē iūngĕrĕ tālī:
vīncĭtŭr. ārcānīs ēffērt pŭdĭbūndă tĕnēbrīs
Dēĭdămēă grădūm, vĕnĭaē nēc prōtĭnŭs āmēns
crēdĭt ĕt ōppŏsĭtō gĕnĭtōrēm plācăt Ăchīllĕ.920
Mīttĭtŭr Haēmŏnĭām, māgnīs quī Pēlĕă fāctīs
īmplĕăt ēt clāssēm cŏmĭtēsque īn proēlĭă pōscāt.
nēc nōn ēt gĕmĭnās rēgnātōr Scŷrĭŭs ālnōs
dēdūcīt gĕnĕrō vīrēsque ēxcūsăt Ăchīvīs.
tūnc ĕpŭlīs cōnsūmptă dĭēs, tāndēmquĕ rĕtēctūm925
foēdŭs ĕt īntrĕpĭdōs nōx cōnscĭă iūngĭt ămāntēs.
Īllĭŭs ānte ŏcŭlōs nŏvă bēlla ēt Xānthŭs ĕt Īdē
Ārgŏlĭcaēquĕ rătēs ātque īpsās cōgĭtăt ūndās
Aūrōrāmquĕ tĭmēt: cārā cērvīcĕ mărītī
fūsă nŏvī lăcrĭmās iām sōlvĭt ĕt ōccŭpăt ārtūs:930
"āspĭcĭāmne ĭtĕrūm mēque hōc īn pēctŏrĕ pōnām,
Aēăcĭdē? rūrsūsquĕ tŭōs dīgnābĕrĕ pārtūs?
ān tŭmĭdūs Teūcrōsquĕ lărēs ēt cāptă rĕpōrtāns
Pērgămă vīrgĭnĕaē nōlēs mĕmĭnīssĕ lătēbraē?
quīd prĕcĕr, heū, tĭmĕāmvĕ prĭūs? quīdve ānxĭă māndēm,935
cuī vīx flērĕ văcāt? mŏdŏ tē nōx ūnă dĕdītquĕ
īnvīdītquĕ mĭhī! Thălămīs haēc tēmpŏră nōstrīs?
hīcne ēst lībĕr hўmēn? ō dūlcĭă fūrtă dŏlīquĕ,
ō tĭmŏr! ābrĭpĭtūr mĭsĕraē pērmīssŭs Ăchīllēs.
ī (nĕque ĕnīm tāntōs aūsīm rĕvŏcārĕ părātūs)940
ī caūtūs, nēc vānă Thĕtīn tĭmŭīssĕ mĕmēntŏ,
ī fēlīx nōstērquĕ rĕdī! nĭmĭs īmprŏbă pōscŏ:
iām tē spērābūnt lăcrĭmīs plānctūquĕ dĕcōraē
Trōădĕs ōptābūntquĕ tŭīs dărĕ cōllă cătēnīs
ēt pătrĭām pēnsārĕ tŏrīs aūt īpsă plăcēbīt945
Tŷndărĭs, īncēstā nĭmĭūm laūdātă răpīnā.
āst ĕgŏmēt prīmaē pŭĕrīlīs fābŭlă cūlpaē
nārrābōr fămŭlīs aūt dīssĭmŭlātă lătēbŏ.
quīn ăgĕ, dūc cŏmĭtēm; cūr nōn ĕgŏ Mārtĭă tēcūm
sīgnă fĕrām? tū thŷrsă mănū Bācchēăquĕ mēcūm950
sācră, quŏd īnfēlīx nōn crēdēt Troīă, tŭlīstī.
āttămĕn hūnc, quēm maēstă mĭhī sōlācĭă līnquīs,
hūnc sāltēm sūb cōrdĕ tĕne ēt cōncēdĕ prĕcāntī
hōc sōlūm, părĭāt nē quīd tĭbĭ bārbără cōniūnx,
nē quă dĕt īndīgnōs Thĕtĭdī cāptīvă nĕpōtēs.955
tālĭă dīcēntēm nōn īpse īmmōtŭs Ăchīllēs
sōlātūr iūrātquĕ fĭdēm iūrātăquĕ flētū
spōndĕt ĕt īngēntīs fămŭlās cāptūmquĕ rĕvērsūs
Īlĭŏn ēt Phrўgĭaē prōmīttīt mūnĕră gāzaē.
īrrĭtă vēntōsaē răpĭēbānt vērbă prŏcēllaē.960
Magnanimum Aeaciden formidatamque Tonanti
progeniem et patrio vetitam succedere caelo,
diva, refer. quamquam acta viri multum inclita cantu
Maeonio, sed plura vacant: nos ire per omnem
5(sic amor est) heroa velis Scyroque latentem
Dulichia proferre tuba nec in Hectore tracto
sistere, sed tota iuvenem deducere Troia.
tu modo, si veterem digno deplevimus haustu,
da fontes mihi, Phoebe, novos ac fronde secunda
10necte comas: neque enim Aonium nemus advena pulso
nec mea nunc primis augescunt tempora vittis.
scit Dircaeus ager meque inter prisca parentum
nomina cumque suo numerant Amphione Thebae.
At tu, quem longe primum stupet Itala virtus
15Graiaque, cui geminae florent vatumque ducumque
certatim laurus (olim dolet altera vinci),
da veniam ac trepidum patere hoc sudare parumper
pulvere. te longo necdum fidente paratu
molimur magnusque tibi praeludit Achilles.
20Solverat Oebalio classem de litore pastor
Dardanus incautas blande populatus Amyclas
plenaque materni referens praesagia somni
culpatum relegebat iter, qua condita ponto
fluctibus invisis iam Nereis imperat Helle;
25cum Thetis Idaeos - heu numquam vana parentum
auguria! - expavit vitreo sub gurgite remos.
nec mora, et undosis turba comitante sororum
prosilvit thalamis: fervent coëuntia Phrixi
litora et angustum dominas non explicat aequor.
30Illa ubi discusso primum subit aëra ponto,
"me petit haec, mihi classis" ait "funesta minatur,
agnosco monitus et Protea vera locutum.
ecce novam Priamo facibus de puppe levatis
fert Bellona nurum: video iam mille carinis
35Ionium Aegaeumque premi; nec sufficit, omnis
quod plaga Graiugenum tumidis coniurat Atridis:
iam pelago terrisque meus quaeretur Achilles,
et volet ipse sequi. quid enim cunabula parvo
Pelion et torvi commisimus antra magistri?
40Illic, ni fallor, Lapitharum proelia ludit
improbus et patria iam se metitur in hasta.
o dolor, o seri materno in corde timores!
non potui infelix, cum primum gurgite nostro
Rhoeteae cecidere trabes, attollere magnum
45aequor et incesti praedonis vela profunda
tempestate sequi cunctasque inferre sorores?
nunc quoque-, sed tardum, iam plena iniuria raptae.
ibo tamen pelagique deos dextramque secundi,
quod superest, complexa Iovis per Tethyos annos
50grandaevumque patrem supplex miseranda rogabo
unam hiemem." dixit magnumque in tempore regem
aspicit. Oceano veniebat ab hospite, mensis
laetus et aequoreo diffusus nectare vultus,
unde hiemes ventique silent cantuque quieto
55armigeri Tritones eunt scopulosaque cete
Tyrrhenique greges circumque infraque rotantur
rege salutato; placidis ipse arduus undis
eminet et triplici telo iubet ire iugales:
illi spumiferos glomerant a pectore cursus,
60pone natant delentque pedum vestigia cauda;
cum Thetis: "o magni genitor rectorque profundi,
aspicis in qualis miserum patefeceris usus
aequor? eunt tutis terrarum crimina velis,
ex quo iura freti maiestatemque repostam
65rupit Iasonia puppis Pagasaea rapina.
en aliud furto scelus et spolia hospita portans
navigat iniustae temerarius arbiter Idae,
eheu, quos gemitus terris caeloque daturus,
quos mihi! sic Phrygiae pensamus gaudia palmae,
70hi Veneris mores, hoc gratae munus alumnae?
has saltem (num semideos nostrumque reportant
Thesea?), si quis adhuc undis honor, obrue puppis,
aut permitte fretum! nulla inclementia: fas sit
pro nato timuisse mihi. da tollere fluctus,
75nec tibi de tantis placeat me fluctibus unum
litus et Iliaci scopulos habitare sepulcri."
Orabat laniata genas et pectore nudo
caeruleis obstabat equis. sed rector aquarum
invitat curru dictisque ita mulcet amicis:
80"ne pete Dardaniam frustra, Theti, mergere classem:
fata vetant; ratus ordo deis miscere cruentas
Europamque Asiamque manus, consultaque belli
Iuppiter et tristis edixit caedibus annos.
quem tu illic natum in Sigeo pulvere, quanta
85aspicies victrix Phrygiarum funera matrum,
cum tuus Aeacides tepido modo sanguine Teucros
undabit campos, modo crassa exire vetabit
flumina et Hectoreo tardabit funere currus
impelletque manu nostros, opera irrita, muros!
90Pelea iam desiste queri thalamosque minores:
crederis peperisse Iovi; nec inulta dolebis
cognatisque utere fratris: dabo tollere fluctus,
cum reduces Danai nocturnaque signa Caphereus
exseret et dirum pariter quaeremus Ulixem."
95Dixerat. Illa gravi vultum demissa repulsa,
quae iam excire fretum et ratibus bellare parabat
Iliacis, alios animo commenta paratus,
tristis ad Haemonias detorquet bracchia terras.
ter conata manu, liquidum ter gressibus aequor
100reppulit et niveas feriunt vada Thessala plantas.
laetantur montes et conubialia pandunt
antra sinus lateque deae Spercheos abundat
obvius et dulci vestigia circuit unda.
illa nihil gavisa locis, sed coepta fatigat
105pectore consilia et sollers pietate magistra
longaevum Chirona petit. domus ardua montem
perforat et longo suspendit Pelion arcu;
pars exhausta manu, partem sua ruperat aetas.
signa tamen divumque tori et quem quisque sacrarit
110accubitu genioque locus monstrantur; at intra
Centauri stabula alta patent, non aequa nefandis
fratribus. hic hominum nullos experta cruores
spicula nec truncae bellis genialibus orni
aut consanguineos fracti crateres in hostes,
115sed pharetrae insontes et inania terga ferarum.
haec quoque dum viridis; nam tunc labor unus inermi
nosse salutiferas dubiis animantibus herbas,
aut monstrare lyra veteres heroas alumno.
Et tunc venatu rediturum in limine primo
120opperiens properatque dapes largoque serenat
igne domum: cum visa procul de litore surgens
Nereis; erumpit silvis (dant gaudia vires)
notaque desueto crepuit senis ungula campo.
tunc blandus dextra atque imos demissus in armos
125pauperibus tectis inducit et admonet antri.
Iamdudum tacito lustrat Thetis omnia visu
nec perpessa moras: "ubinam mea pignora, Chiron?
dic" ait "aut cur ulla puer iam tempora ducit
te sine? non merito trepidus sopor atraque matri
130signa deum et magnos utinam mentita timores?
namque modo infensos utero mihi contuor ensis,
nunc planctu livere manus, modo in ubera saevas
ire feras; saepe ipsa (nefas!) sub inania natum
Tartara et ad Stygios iterum fero mergere fontis.
135hos abolere metus magici iubet ordine sacri
Carpathius vates puerumque sub axe peracto
secretis lustrare fretis, ubi litora summa
Oceani et genitor tepet illabentibus astris
Pontus. ibi ignotis horrenda piacula divis
140donaque- sed longum cuncta enumerare vetorque;
trade magis!" sic ficta parens: neque enim ille dedisset,
si molles habitus et tegmina foeda fateri
ausa seni. tunc ille refert: "duc, optima, quaeso,
duc, genetrix, humilique deos infringe precatu.
145nam superant tua vota modum placandaque multum
invidia est. non addo metum, sed vera fatebor:
nescio quid magnum (nec me patria omina fallunt)
vis festina parat tenuesque supervenit annos.
olim et ferre minas avideque audire solebat
150imperia et nostris procul haud discedere ab antris:
nunc illum non Ossa capit, non Pelion ingens
Pharsaliaeve nives. ipsi mihi saepe queruntur
Centauri raptasque domos abstractaque coram
armenta et semet campis fluviisque fugari:
155insidiasque et bella parant timideque minantur.
olim equidem Argolicos pinus cum Thessala reges
hac veheret, iuvenem Alciden et Thesea vidi-
sed taceo." figit gelidus Nereida pallor:
ille aderat multo sudore et pulvere maior,
160et tamen arma inter festinatosque labores
dulcis adhuc visu: niveo natat ignis in ore
purpureus fulvoque nitet coma gratior auro.
necdum prima nova lanugine vertitur aetas,
tranquillaeque faces oculis et plurima vultu
165mater inest, qualis Lycia venator Apollo
cum redit et saevis permutat plectra pharetris.
forte et laetus adest (o quantum gaudia formae
adiciunt!): fetam Pholoës sub rupe leaenam
perculerat ferro vacuisque reliquerat antris
170ipsam, sed catulos adportat et incitat ungues.
quos tamen, ut fido genetrix in limine visast,
abicit exceptamque avidis circumligat ulnis,
iam gravis amplexu iamque aequus vertice matri.
insequitur magno iam tunc conexus amore
175Patroclus tantisque extenditur aemulus actis
par studiis aevique modis, sed robore longe,
et tamen aequali visurus Pergama fato.
Protinus ille subit rapido quae proxima saltu
flumina fumantesque genas crinemque novatur
180fontibus, Eurotae qualis vada Castor anhelo
intrat equo fessumque sui iubar excitat astri.
miratur, comitque senex nunc pectora mulcens
nunc fortes umeros: angunt sua gaudia matrem.
tunc libare dapes Baccheaque munera Chiron
185orat et attonitae varia oblectamina nectens
elicit extremo chelyn et solantia curas
fila movet leviterque expertas pollice chordas
dat puero. canit ille libens immania laudum
semina: quot tumidae superarit iussa novercae
190Amphitryoniades, crudum quo Bebryca caestu
obruerit Pollux, quanto circumdata nexu
ruperit Aegides Minoia bracchia tauri,
maternos in fine toros superisque gravatum
Pelion: hic victo risit Thetis anxia vultu.
195nox trahit in somnos, saxo collabitur ingens
Centaurus blandusque umeris se innectit Achilles
(quamquam ibi fida parens) assuetaque pectora mavult.
At Thetis undisonis per noctem in rupibus astans,
quae nato secreta velit, quibus abdere terris
200destinet, huc illuc divisa mente volutat.
proxima, sed studiis multum Mavortia, Thrace;
nec Macetum gens dura placet laudumque daturi
Cecropidae stimulos: nimium opportuna carinis
Sestos Abydenique sinus: placet ire per altas
205Cycladas. hic spretae Myconosque humilisque Seriphos
et Lemnos non aequa viris atque hospita Delos
gentibus. imbelli nuper Lycomedis ab aula
virgineos coetus et litora persona ludo
audierat, duros laxantem Aegaeona nexus
210missa sequi centumque dei numerare catenas.
haec placet, haec timidae tellus tutissima matri.
qualis vicino volucris iam sedula partu,
iamque timens, qua fronde domum suspendat inanem,
providet hic ventos, hic anxia cogitat angues,
215hic homines: tandem dubiae placet umbra, novisque
vix stetit in ramis et protinus arbor amatur.
Altera consilio superest tristemque fatigat
cura deam, natum ipsa sinu complexa per undas,
an magno Tritone ferat, ventosne volucris
220advocet an pelago solitam Thaumantida pasci.
elicit inde fretis et murice frenat acuto
delphinas biiugos, quos illi maxima Tethys
gurgite Atlanteo pelagi sub valle sonora
nutrierat (nullis vada per Neptunia glaucae
225tantus honos formae nandique potentia nec plus
pectoris humani): iubet hos subsistere pleno
litore, ne nudae noceant contagia terrae.
ipsa dehinc toto resolutum pectore Achillen,
qui pueris sopor, Haemonii de rupibus antri
230ad placidas deportat aquas et iussa tacere
litora: monstrat iter totoque effulgurat orbe
Cynthia. prosequitur divam celeresque recursus
securus pelagi Chiron rotat udaque celat
lumina et abreptos subito iam iamque latentes
235erecto prospectat equo, qua cana parumper
spumant signa fugae et liquido perit orbita ponto.
illum non alias rediturum ad Thessala Tempe
iam tristis Pholoë, iam nubilus ingemit Othrys
et tenuior Spercheos aquis speluncaque docti
240muta senis; quaerunt puerilia carmina Fauni
et sperata diu plorant conubia Nymphae.
Iam premit astra dies humilique ex aequore Titan
rorantis evolvit equos et ab aethere magno
sublatum curru pelagus cadit, at vada mater
245Scyria iamdudum fluctus emensa tenebat,
exierantque iugo fessi delphines erili:
cum pueri tremefacta quies oculique patentes
infusum sensere diem. stupet aëre primo,
quae loca, qui fluctus, ubi Pelion? Omnia versa
250atque ignota videt dubitatque agnoscere matrem.
occupat illa manu blandeque adfata paventem:
"si mihi, care puer, thalamos sors aequa tulisset,
quos dabat, aetheriis ego te complexa tenerem
sidus grande plagis, magnique puerpera caeli
255nil humiles Parcas terrenaque fata vererer.
nunc impar tibi, nate, genus, praeclusaque leti
tantum a matre via est; quin et metuenda propinquant
tempora et extremis admota pericula metis.
cedamus, paulumque animos submitte viriles
260atque habitus dignare meos. si Lydia dura
pensa manu mollesque tulit Tirynthius hastas,
si decet aurata Bacchum vestigia palla
verrere, virgineos si Iuppiter induit artus,
nec magnum ambigui fregerunt Caenea sexus,
265hac sine, quaeso, minas nubemque exire malignam.
mox iterum campos, iterum Centaurica reddam
lustra tibi: per ego hoc decus et ventura iuventae
gaudia, si terras humilemque experta maritum
te propter, si progenitum Stygos amne severo
270armavi (totumque utinam!), cape tuta parumper
tegmina nil nocitura animo. cur ora reducis?
quidue parant oculi? pudet hoc mitescere cultu?
per te, care puer, cognata per aequora iuro,
nesciet hoc Chiron." sic horrida pectora tractat
275nequiquam mulcens; obstat genitorque roganti
nutritorque ingens et cruda exordia magnae
indolis: effrenae tumidum velut igne iuventae
si quis equum primis submittere temptet habenis,
ille diu campis fluviisque et honore superbo
280gavisus non colla iugo, non aspera praebet
ora lupis dominique fremit captivus inire
imperia atque alios miratur discere cursus.
Quis deus attonitae fraudes astumque parenti
contulit? indocilem quae mens detraxit Achillen?
285Palladi litoreae celebrabat Scyros honorum
forte diem, placidoque satae Lycomede sorores
luce sacra patriis, quae rara licentia, muris
exierant dare veris opes divaeque severas
fronde ligare comas et spargere floribus hastam.
290omnibus eximium formae decus, omnibus idem
cultus et expleto teneri iam fine pudoris
virginitas matura toris annique tumentes.
sed quantum virides pelagi Venus addita Nymphas
obruit, aut umeris quantum Diana relinquit
295Naidas, effulget tantum regina decori
Deidamea chori pulchrisque sororibus obstat,
illius et roseo flammatur purpura vultu
et gemmis lux maior inest et blandius aurum:
atque ipsi par forma deae est, si pectoris angues
300ponat et exempta pacetur casside vultus.
hanc ubi ducentem longe socia agmina vidit,
trux puer et nullo temeratus pectora motu
diriguit totisque novum bibit ossibus ignem.
nec latet haustus amor, sed fax vibrata medullis
305in vultus atque ora redit lucemque genarum
tinguit et impulsum tenui sudore pererrat.
lactea Massagetae veluti cum pocula fuscant
sanguine puniceo vel ebur corrumpitur ostro,
sic variis manifesta notis palletque rubetque
310flamma repens. eat atque ultro ferus hospita sacra
dissiciat turbae securus et immemor aevi,
ni pudor et iunctae teneat reverentia matris.
ut pater armenti quondam ductorque futurus,
cui nondum toto peraguntur cornua gyro,
315cum sociam pastus niveo candore iuvencam
aspicit, ardescunt animi primusque per ora
spumat amor, spectant hilares obstantque magistri.
Occupat arrepto iam conscia tempore mater:
"hasne inter simulare choros et bracchia ludo
320nectere, nate, grave est? gelida quid tale sub Ossa
Peliacisque iugis? o si mihi iungere curas
atque alium portare sinu contingat Achillen!
mulcetur laetumque rubet visusque protervos
obliquat vestisque manu leviore repellit.
325aspicit ambiguum genetrix cogique volentem
iniecitque sinus; tum colla rigentia mollit
submittitque graves umeros et fortia laxat
bracchia et impexos certo domat ordine crines
ac sua dilecta cervice monilia transfert;
330et picturato cohibens vestigia limbo
incessum motumque docet fandique pudorem.
qualiter artifici victurae pollice cerae
accipiunt formas ignemque manumque sequuntur,
talis erat divae natum mutantis imago.
335nec luctata diu; superest nam plurimus illi
invita virtute decor, fallitque tuentes
ambiguus tenuique latens discrimine sexus.
Procedunt, iterumque monens iterumque fatigans
blanda Thetis: "sic ergo gradum, sic ora manusque,
340nate, feres comitesque modis imitabere fictis,
ne te suspectum molli non misceat aulae
rector et incepti pereant mendacia furti."
dicit et admoto non distat comere tactu.
sic ubi virgineis Hecate lassata Therapnis
345ad patrem fratremque redit, comes haeret eunti
mater et ipsa umeros exsertaque bracchia velat;
ipsa arcum pharetrasque locat vestemque latentem
deducit sparsosque studet componere crines.
Protinus adgreditur regem atque ibi testibus aris
350"hanc tibi" ait "nostri germanam, rector, Achillis
(nonne vides ut torva genas aequandaque fratri?)
tradimus: arma umeris arcumque animosa petebat
ferre et Amazonio conubia pellere ritu.
sed mihi curarum satis est pro stirpe virili:
355haec calathos et sacra ferat, tu frange regendo
indocilem sexuque tene, dum nubilis aetas
solvendusque pudor; neve exercere protervas
gymnadas aut lustris nemorum concede vagari.
intus ale et similes inter seclude puellas;
360litore praecipue portuque arcere memento.
vidisti modo vela Phrygum: iam mutua iura
fallere transmissae pelago didicere carinae."
Accedit dictis pater ingenioque parentis
occultum Aeaciden (quis divum fraudibus obstet?)
365accipit; ultro etiam veneratur supplice dextra
et grates electus agit: nec turba piarum
Scyriadum cessat nimio defigere visu
virginis ora novae, quantum cervice comisque
emineat quantumque umeros ac pectora fundat.
370dehinc sociare choros castisque accedere sacris
hortantur, ceduntque loco et contingere gaudent.
qualiter Idaliae volucres, ubi mollia frangunt
nubila, iam longum caeloque domoque gregatae,
si iunxit pinnas diversoque hospita tractu
375venit avis, cunctae primum mirantur et horrent;
mox propius propiusque volant, atque aëre in ipso
paulatim fecere suam plausuque secundo
circumeunt hilares et ad alta cubilia ducunt.
Digreditur multum cunctata in limine mater,
380dum repetit monitus arcanaque murmura figit
auribus et tacito dat verba novissima vultu.
tunc excepta freto longe cervice reflexa
abnatat et blandis adfatur litora votis:
"cara mihi tellus, magnae cui pignora curae
385depositumque ingens timido commisimus astu,
sis felix taceasque, precor, quo more tacebat
Creta Rheae: te longus honos aeternaque cingent
templa nec instabili fama superabere Delo;
et ventis et sacra fretis interque vadosas
390Cycladas, Aegaeae frangunt ubi saxa procellae,
Nereidum tranquilla domus iurandaque nautis
insula, ne solum Danaas admitte carinas,
ne, precor! "hic thiasi tantum et nihil utile bellis"
hoc famam narrare doce, dumque arma parantur
395Dorica et alternum Mavors interfurit orbem,
(cedo equidem) sit virgo pii Lycomedis Achilles."
Interea meritos ultrix Europa dolores
dulcibus armorum furiis et supplice regum
conquestu flammata movet; quippe ambit Atrides
400ille magis, cui nupta domi, facinusque relatu
asperat Iliacum: captam sine Marte, sine armis
progeniem caeli Spartaeque potentis alumnam,
iura, fidem, superos una calcata rapina.
hoc foedus Phrygium, haec geminae commercia terrae?
405quid maneat populos, ubi tanta iniuria primos
degrassata duces? coëunt gens omnis et aetas:
nec tantum exciti, bimari quos Isthmia vallo
claustra nec undisonae quos circuit umbo Maleae,
sed procul, admotas Phrixi qua semita iungi
410Europamque Asiamque vetat, quasque ordine gentes
litore Abydeno maris adligat unda superni.
fervet amor belli concussasque erigit urbes.
aera domat Temese, quatitur navalibus ora
Eubois, innumera resonant incude Mycenae,
415Pisa novat currus, Nemee dat terga ferarum,
Cirrha sagittiferas certat stipare pharetras,
Lerna gravis clipeos caesis vestire iuvencis.
dat bello pedites Aetolus et asper Acarnan,
Argos agit turmas, vacuantur pascua ditis
420Arcadiae, frenat celeres Epiros alumnos,
Phocis et Aoniae iaculis rarescitis umbrae,
murorum tormenta Pylos Messenaque tendunt.
nulla immunis humus; velluntur postibus altis
arma olim dimissa patrum, flammisque liquescunt
425dona deum: ereptum superis Mars efferat aurum.
nusquam umbrae veteres: minor Othrys et ardua sidunt
Taygeta, exuti viderunt aëra montes.
iam natat omne nemus: caeduntur robora classi,
silva minor remis. ferrum lassatur in usus
430innumeros, quod rostra liget, quod muniat arma,
belligeros quod frenet equos, quod mille catenis
squalentes nectat tunicas, quod sanguine fumet
vulneraque alta bibat, quod conspirante veneno
impellat mortes; tenuant umentia saxa
435attritu et pigris addunt mucronibus iras.
nec modus aut arcus lentare aut fundere glandes
aut torrere sudes galeasque attollere conis.
hos inter motus pigram gemit una quietem
Thessalia et geminis incusat fata querelis,
440quod senior Peleus nec adhuc maturus Achilles.
Iam Pelopis terras Graiumque exhauserat orbem
praecipitans in transtra viros insanus equosque
Bellipotens. fervent portus et operta carinis
stagna suasque hiemes classis promota suosque
445attollit fluctus; ipsum iam puppibus aequor
deficit et totos consumunt carbasa ventos.
Prima rates Danaas Hecateia congregat Aulis,
rupibus expositis longique crepidine dorsi
Euboicum scandens Aulis mare, litora multum
450montivagae dilecta deae, iuxtaque Caphereus
latratum pelago tollens caput. ille Pelasgas
ut vidit tranare rates, ter monte ter undis
intonuit saevaeque dedit praesagia noctis.
coetus ibi armorum Troiae fatalis, ibi ingens
455iuratur bellum, donec sol annuus omnes
conficeret metas. tunc primum Graecia vires
contemplata suas; tunc sparsa ac dissona moles
in corpus vultumque coit et rege sub uno
disposita est. sic curva feras indago latentes
460claudit et admotis paulatim cassibus artat.
illae ignem sonitumque pavent diffisaque linquunt
avia miranturque suum decrescere montem,
donec in angustam ceciderunt undique vallem;
inque vicem stupuere greges socioque timore
465mansuescunt: simul hirtus aper, simul ursa lupusque
cogitur et captos contempsit cerva leones.
Sed quamquam et gemini pariter sua bella capessant
Atridae famamque avida virtute paternam
Tydides Sthenelusque premant, nec cogitet annos
470Antilochus septemque Aiax umbone coruscet
armenti reges atque aequum moenibus orbem,
consiliisque armisque vigil contendat Ulixes;
omnis in absentem belli manus ardet Achillen,
nomen Achillis amant, et in Hectora solus Achilles
475poscitur, illum unum Teucris Priamoque loquuntur
fatalem. quis enim Haemoniis sub vallibus alter
creverit effossa reptans nive? cuius adortus
cruda rudimenta et teneros formaverit annos
Centaurus? patrii propior cui linea caeli,
480quemve alium Stygios tulerit secreta per amnes
Nereis et pulchros ferro praestruxerit artus?
haec Graiae castris iterant traduntque cohortes.
cedit turba ducum vincique haud maesta fatetur.
sic cum pallentes Phlegraea in castra coirent
485caelicolae iamque Odrysiam Gradivus in hastam
surgeret et Libycos Tritonia tolleret angues
ingentemque manu curvaret Delius arcum,
stabat anhela metu solum Natura Tonantem
respiciens: quando ille hiemes tonitrusque vocaret
490nubibus, igniferam quot fulmina posceret Aetnen.
Atque ibi dum mixta vallati plebe suorum
et maris et belli consultant tempora reges,
increpitans magno vatem Calchanta tumultu
Protesilaus agit (namque huic bellare cupido
495praecipua et primae iam tunc data gloria mortis):
"o nimium Phoebi tripodumque oblite tuorum,
Thestoride, quando ora deo possessa movebis
iustius aut quianam Parcarum occulta recludis?
cernis ut ignotum cuncti stupeantque fremantque
500Aeaciden? sordent vulgo Calydonius heros
et magno genitus Telamone Aiaxque secundus,
nos quoque; sed Mavors et Troia arrepta probabunt.
illum neglectis (pudet heu!) ductoribus omnes
belligerum ceu numen amant. dic ocius aut cur
505serta comis et multus honos? quibus abditus oris,
qua iubes tellure peti? nam fama nec antris
Chironis patria nec degere Peleos aula.
heia, irrumpe deos et fata latentia vexa,
laurigerosque ignes, si quando, avidissimus hauri!
510arma horrenda tibi saevosque remisimus enses,
numquam has imbellis galea violabere vittas:
sed felix numeroque ducum praestantior omni,
si magnum Danais per te deprendis Achillem."
Iamdudum trepido circumfert lumina motu
515intrantemque deum primo pallore fatetur
Thestorides; mox igne genas et sanguine torquens
nec socios nec castra videt, sed caecus et absens
nunc superum magnos deprendit in aethere coetus,
nunc sagas adfatur aves, nunc dura sororum
520licia, turiferas modo consulit anxius aras
flammarumque apicem rapit et caligine sacra
pascitur. exsiliunt crines rigidisque laborat
vitta comis, nec colla loco nec in ordine gressus.
tandem fessa tremens longis mugitibus ora
525solvit, et oppositum vox eluctata furoremst:
"quo rapis ingentem magni Chironis alumnum
femineis, Nerei, dolis? huc mitte: quid aufers?
non patiar: meus iste, meus. tu diva profundi,
et me Phoebus agit. latebris quibus abdere temptas
530eversorem Asiae? video per Cycladas altas
attonitam et turpi quaerentem litora furto.
occidimus: placuit Lycomedis conscia tellus.
o scelus! en fluxae veniunt in pectora vestes.
scinde, puer, scinde et timidae ne cede parenti.
535ei mihi, raptus abit! quaenam haec? procul improba virgo!
Hic nutante gradu stetit amissisque furoris
viribus ante ipsas tremefactus corruit aras.
tunc haerentem Ithacum Calydonius occupat heros:
"nos vocat iste labor: neque enim comes ire recusem,
540si tua cura trahat. licet ille sonantibus antris
Tethyos aversae gremioque prematur aquosi
Nereos, invenies. tu tantum providus astu
tende animum vigilem fecundumque erige pectus:
non mihi quis vatum dubiis in casibus ausit
545fata videre prior." subicit gavisus Ulixes:
"sic deus omnipotens firmet, sic adnuat illa
virgo paterna tibi! sed me spes lubrica tardat:
grande equidem armatum castris inducere Achillen;
sed si fata negent, quam foedum ac triste reverti!
550vota tamen Danaum non intemptata relinquam.
iamque adeo aut aderit mecum Peleius heros,
aut verum penitus latet et sine Apolline Calchas."
Conclamant Danai stimulatque Agamemno volentes:
laxantur coetus resolutaque murmure laeto
555agmina discedunt, quales iam nocte propinqua
e pastu referuntur aves, vel in antra reverti
melle novo gravidas mitis videt Hybla catervas.
nec mora, iam dextras Ithacesia carbasus auras
poscit, et in remis hilaris sedere iuventus.
560At procul occultum falsi sub imagine sexus
Aeaciden furto iam noverat una latenti
Deidamea virum; sed opertae conscia culpae
cuncta pavet tacitasque putat sentire sorores.
namque ut virgineo stetit in grege durus Achilles
565exsolvitque rudem genetrix digressa pudorem,
protinus elegit comitem, quamquam omnis in illum
turba coit, blandeque novas nil tale timenti
admovet insidias: illam sequiturque premitque
improbus, illam oculis iterumque iterumque resumit.
570nunc nimius lateri non evitantis inhaeret,
nunc levibus sertis, lapsis nunc sponte canistris,
nunc thyrso parcente ferit, modo dulcia notae
fila lyrae tenuesque modos et carmina monstrat
Chironis ducitque manum digitosque sonantis
575infringit citharae, nunc occupat ora canentis
et ligat amplexus et mille per oscula laudat.
illa libens discit, quo vertice Pelion, et quis
Aeacides, puerique auditum nomen et actus
assidue stupet et praesentem cantat Achillen.
580ipsa quoque et validos proferre modestius artus
et tenuare rudes attrito pollice lanas
demonstrat reficitque colos et perdita dura
pensa manu; vocisque sonum pondusque tenentis,
quodque fugit comites, nimio quod lumine sese
585figat et in verbis intempestivus anhelet,
miratur; iam iamque dolos aperire parantem
virginea levitate fugit prohibetque fateri.
sic sub matre Rhea iuvenis regnator Olympi
oscula securae dabat insidiosa sorori
590frater adhuc, medii donec reverentia cessit
sanguinis et versos germana expavit amores.
tandem detecti timidae Nereidos astus.
Lucus Agenorei sublimis ad orgia Bacchi
stabat et admissum caelo nemus: huius in umbra
595alternam renovare piae trieterida matres
consuerant scissumque pecus terraque revulsas
ferre trabes gratosque deo praestare furores.
lex procul ire mares: iterat praecepta verendus
ductor, inaccessumque viris edicitur antrum.
600nec satis est: stat fine dato metuenda sacerdos
exploratque aditus, ne quis temerator oberret
agmine femineo; tacitus sibi risit Achilles.
illum virgineae ducentem signa catervae
magnaque difficili solventem bracchia motu
605(et sexus pariter decet et mendacia matris)
mirantur comites. nec iam pulcherrima turbae
Deidamea suae tantumque admota superbo
vincitur Aeacide, quantum premit ipsa sorores.
ut vero e tereti dimisit nebrida collo
610errantesque sinus hedera collegit et alte
cinxit purpureis flaventia tempora vittis
vibravitque gravi redimitum missile dextra,
attonito stat turba metu sacrisque relictis
illum ambire libet pronosque attollere vultus.
615talis, ubi ad Thebas vultumque animumque remisit
Euhius et patrio satiavit pectora luxu,
serta comis mitramque levat thyrsumque virentem
armat et hostiles invisit fortior Indos.
Scandebat roseo medii fastigia caeli
620Luna iugo, totis ubi somnus inertior alis
defluit in terras mutumque amplectitur orbem:
consedere chori paulumque exercita pulsu
aera tacent, tenero cum solus ab agmine Achilles
haec secum: "quonam timidae commenta parentis
625usque feres? primumque imbelli carcere perdes
florem animi? non tela licet Mavortia dextra,
non trepidas agitare feras. ubi campus et amnes
Haemonii? quaerisne meos, Sperchie, natatus
promissasque comas? an desertoris alumni
630nullus honos? Stygiasque procul iam raptus ad umbras
dicor et orbatus plangit mea funera Chiron?
tu nunc tela manu, nostros tu dirigis arcus
nutritosque mihi scandis, Patrocle, iugales:
ast ego pampineis diffundere bracchia thyrsis
635et tenuare colus (pudet haec taedetque fateri)
iam scio. quin etiam dilectae virginis ignem
aequaevamque facem captus noctesque diesque
dissimulas. quonam usque premes urentia pectus
vulnera? teque marem (pudet heu!) nec amore probaris?"
640Sic ait; et densa noctis gavisus in umbra
tempestiva suis torpere silentia furtis
vi potitur votis et toto pectore veros
admovet amplexus; vidit chorus omnis ab alto
astrorum et tenerae rubuerunt cornua Lunae.
645illa quidem clamore nemus montemque replevit:
sed Bacchi comites, discussa nube soporis,
signa choris indicta putant; fragor undique notus
tollitur et thyrsos iterum vibrabat Achilles,
ante tamen dubiam verbis solatus amicis:
650"Ille ego (quid trepidas?) genitum quem caerula mater
paene Iovi silvis nivibusque immisit alendum
Thessalicis. nec ego hos cultus aut foeda subissem
tegmina, ni primo tu visa in litore: cessi
te propter, tibi pensa manu, tibi mollia gesto
655tympana. quid defles magno nurus addita ponto?
quid gemis ingentes caelo paritura nepotes?
sed pater-: ante igni ferroque excisa iacebit
Scyros et in tumidas ibunt haec versa procellas
moenia, quam saevo mea tu conubia pendas
660funere: non adeo parebimus omnia matri."
vade sed ereptum celes taceasque pudorem.
Obstipuit tantis regina exterrita monstris,
quamquam olim suspecta fides, et comminus ipsum
horruit et facies multum mutata fatentis.
665quid faciat? casusne suos ferat ipsa parenti
seque simul iuvenemque premat, fortassis acerbas
hausurum poenas? et adhuc in corde manebat
ille diu deceptus amor: silet aegra premitque
iam commune nefas; unam placet addere furtis
670altricem sociam, precibus quae victa duorum
adnuit. illa astu tacito raptumque pudorem
turgentemque uterum atque aegros in pondere menses
occulvit, plenis donec stata tempora metis
attulit et partus index Lucina resolvit.
675Iamque per Aegaeos ibat Laërtia flexus
puppis et innumerae mutabant Cyclados oras:
iam Paros Olearosque latent; iam raditur alta
Lemnos et a tergo decrescit Bacchica Naxos,
ante oculos crescente Samo; iam Delos opacat
680aequor, ubi e celsa libant carchesia puppi
responsique fidem et verum Calchanta precantur.
audiit Arquitenens Zephyrumque e vertice Cynthi
impulit et dubiis pleno dedit omina velo.
it pelagi secura ratis: quippe alta Tonantis
685iussa Thetin certas fatorum vertere leges
arcebant aegram lacrimis ac multa timentem,
quod non erveret pontum ventisque fretisque
omnibus invisum iam tunc sequeretur Ulixen.
Frangebat radios humili iam pronus Olympo
690Phoebus et Oceani penetrabile litus anhelis
promittebat equis, cum se scopulosa levavit
Scyros; in hanc totos emisit puppe rudentes
dux Laërtiades sociisque resumere pontum
imperat et remis Zephyros supplere cadentes.
695accedunt iuxta, et magis indubitata magisque.
Scyros erat placidique super Tritonia custos
litoris. egressi numen venerantur amicae
Aetolusque Ithacusque deae. tunc providus heros,
hospita ne subito terrerent moenia coetu,
700puppe iubet remanere suos; ipse ardua fido
cum Diomede petit. sed iam praevenerat arcis
litoreae servator Abas ignotaque regi
ediderat, sed Graia tamen, succedere terris
carbasa. procedunt, gemini ceu foedere iuncto
705hiberna sub nocte lupi: licet et sua pulset
natorumque fames, penitus rabiemque minasque
dissimulant humilesque meant, ne nuntiet hostes
cura canum et trepidos moneat vigilare magistros.
Sic segnes heroes eunt campumque patentem,
710qui medius portus celsamque interiacet urbem,
alterno sermone terunt; prior occupat acer
Tydides: "qua nunc verum ratione paramus
scrutari? namque ambiguo sub pectore pridem
verso, quid imbellis thyrsos mercatus et aera
715urbibus in mediis Baccheaque terga mitrasque
huc tuleris varioque aspersas nebridas auro?
hisne gravem Priamo Phrygibusque armabis Achillen?"
illi subridens Ithacus paulum ore remisso:
"haec tibi, virginea modo si Lycomedis in aulast
720fraude latens, ultro confessum in proelia ducent
Peliden; tu cuncta citus de puppe memento
ferre, ubi tempus erit, clipeumque his iungere donis,
qui pulcher signis auroque asperrimus astat;
nec sat erit: tecum lituo bonus adsit Agyrtes
725occultamque tubam tacitos adportet in usus."
Dixerat, atque ipso portarum in limine regem
cernit et ostensa pacem praefatus oliva:
"magna, reor, pridemque tuas pervenit ad aures
fama trucis belli, regum placidissime, quod nunc
730Europamque Asiamque quatit. si nomina forte
huc perlata ducum, fidit quibus ultor Atrides,
hic tibi, quem tanta meliorem stirpe creavit
magnanimus Tydeus, Ithacis ego ductor Ulixes.
causa viae (metuam quid enim tibi cuncta fateri,
735cum Graius notaque fide celeberrimus?): imus
explorare aditus invisaque litora Troiae,
quidue parent." medio sermone intercipit ille:
"adnuerit Fortuna, precor, dextrique secundent
ista dei! Nunc hospitio mea tecta piumque
740illustrate larem." simul intra limina ducit.
nec mora, iam mensas famularis turba torosque
instruit. interea visu perlustrat Ulixes
scrutaturque domum, si qua vestigia magnae
virginis aut dubia facies suspecta figura;
745porticibusque vagis errat totosque penates,
ceu miretur, adit: velut ille cubilia praedae
indubitata tenens muto legit arva Molosso
venator, videat donec sub frondibus hostem
porrectum somno positosque in caespite dentis.
750Rumor in arcana iamdudum perstrepit aula,
virginibus qua fida domus, venisse Pelasgum
ductores Graiamque ratem sociosque receptos.
aure pavent aliae; sed vix nova gaudia celat
Pelides avidusque novos heroas et arma
755vel talis vidisse cupit. iamque atria fervent
regali strepitu et picto discumbitur auro,
cum pater ire iubet natas comitesque pudicas
natarum. subeunt, quales Maeotide ripa,
cum Scythicas rapuere domos et capta Getarum
760moenia, suppositis epulantur Amazones armis.
tum vero intentus vultus ac pectora Ulixes
perlibrat visu, sed nox illataque fallunt
lumina et extemplo latuit mensura iacentum.
at tamen erectumque genas oculisque vagantem
765nullaque virginei servantem signa pudoris
defigit comitique obliquo lumine monstrat.
quod nisi praecipitem blando complexa moneret
Deidamea sinu nudataque pectora semper
exsertasque manus umerosque in veste teneret
770et prodire toris et poscere vina vetaret
saepius et fronti crinale reponeret aurum?
Argolicis ducibus iam tunc patuisset Achilles.
Ut placata fames epulis bis terque repostis,
rex prior adloquitur paterisque hortatur Achivos:
775"invideo vestris, fateor, decora inclita gentis
Argolicae, coeptis: utinam et mihi fortior aetas,
quaeque fuit, Dolopas cum Scyria litora adortos
perdomui, fregique vadis, quae signa triumphi
vidistis celsa murorum in fronte, carinas.
780saltem si suboles, aptum quam mittere bello-
possem, plena forent mihi gaudia; namque iuvarem.
nunc ipsi viresque meas et cara videtis
pignora: quando novos dabit haec mihi turba nepotis?"
dixerat, et sollers arrepto tempore Ulixes:
785"haut spernenda cupis; quis enim non visere gentes
innumeras variosque duces atque agmina regum
ardeat? omne simul roburque decusque potentis
Europae meritos ultro iuravit in enses.
rura urbesque vacant, montes spoliavimus altos,
790omne fretum longa velorum obtexitur umbra;
tradunt arma patres, rapit irrevocata iuventus.
non alias umquam tantae data copia famae
fortibus aut campo maiore exercita virtus."
Aspicit intentum vigilique haec aure trahentem,
795cum paveant aliae demissaque lumina flectant,
atque iterat: "quisquis proavis et gente superba,
quisquis equo iaculoque potens, qui praevalet arcu,
omnis honos illic, illic ingentia certant
nomina: vix timidae matres aut agmina cessant
800virginea; o multum sterilis damnatus in annos
invisusque deis, si quem haec nova gloria segnem
praeterit." exisset stratis, ni provida signo
Deidamea dato cunctas hortata sorores
liquisset mensas ipsum complexa. sed haeret
805respiciens Ithacum coetuque novissimus exit.
ille quoque incepto paulum ex sermone remittit,
pauca tamen iungens: "at tu tranquillus in alta
pace mane carisque para conubia natis,
quas tibi sidereis divarum vultibus aequas
810fors dedit. ut me olim tacitum reverentia tangit!
is decor et formae species permixta virili."
occurrit genitor: "quid si aut Bacchea ferentes
orgia, Palladias aut circum videris aras?
et dabimus, si forte novus cunctabitur Auster."
815excipiunt cupidi et tacitis spes addita votis.
cetera depositis Lycomedis regia curis
tranquilla sub pace silet, sed longa sagaci
nox Ithaco, lucemque cupit somnumque gravatur.
Vixdum exorta dies et iam comitatus Agyrte
820Tydides aderat praedictaque dona ferebat.
nec minus egressae thalamo Scyreides ibant
ostentare choros promissaque sacra verendis
hospitibus. nitet ante alias regina comesque
Pelides, qualis Siculae sub rupibus Aetnae
825Naidas Ennaeas inter Diana feroxque
Pallas et Elysii lucebat sponsa tyranni.
iamque movent gressus thiasisque Ismenia buxus
signa dedit, quater aera Rheae, quater enthea pulsant
terga manu variosque quater legere recursus.
830tunc thyrsos pariterque levant pariterque reponunt
multiplicantque gradum, modo quo Curetes in actu
quoque pii Samothraces eunt, nunc obvia versae
pectine Amazonio, modo quo citat orbe Lacaenas
Delia plaudentesque suis intorquet Amyclis.
835tunc vero, tunc praecipue manifestus Achilles
nec servare vices nec bracchia iungere curat;
tunc molles gressus, tunc aspernatur amictus
plus solito rumpitque choros et plurima turbat.
sic indignantem thyrsos acceptaque matris
840tympana iam tristes spectabant Penthea Thebae.
Solvuntur laudata cohors repetuntque paterna
limina, ubi in mediae iamdudum sedibus aulae
munera virgineos visus tractura locarat
Tydides, signum hospitii pretiumque laboris,
845hortaturque legant, nec rex placidissimus arcet.
heu simplex nimiumque rudis, qui callida dona
Graiorumque dolos variumque ignoret Ulixen!
hic aliae, quas sexus iners naturaque ducit,
aut teretes thyrsos aut respondentia temptant
850tympana, gemmatis aut nectunt tempora limbis;
arma vident magnoque putant donata parenti.
at ferus Aeacides, radiantem ut comminus orbem,
caelatum pugnas (saevis et forte rubebat
bellorum maculis) adclinem conspicit hastae,
855infremuit torsitque genas, et fronte relicta
surrexere comae; nusquam mandata parentis,
nusquam occultus amor, totoque in pectore Troiast.
ut leo, materno cum raptus ab ubere mores
accepit pectique iubas hominemque vereri
860edidicit nullasque rapi nisi iussus in iras,
si semel adverso radiavit lumine ferrum,
eiurata fides domitorque inimicus, in illum
prima fames, timidoque pudet servisse magistro.
ut vero accessit propius luxque aemula vultum
865reddidit et simili talem se vidit in auro,
horruit erubuitque simul. tunc acer Ulixes
admotus lateri summissa voce: "quid haeres?
scimus" ait: "tu semiferi Chironis alumnus,
tu caeli pelagique nepos, te Dorica classis,
870te tua suspensis exspectat Graecia signis,
ipsaque iam dubiis nutant tibi Pergama muris.
heia, abrumpe moras! Sine perfida palleat Ide,
et iuvet haec audire patrem, pudeatque dolosam
sic pro te timuisse Thetin." iam pectus amictu
875laxabat, cum grande tuba (sic iussus) Agyrtes
insonuit: fugiunt disiectis undique donis
implorantque patrem commotaque proelia credunt.
illius intactae cecidere a pectore vestes,
iam clipeus breviorque manu consumitur hasta
880(mira fides!), Ithacumque umeris excedere visus
Aetolumque ducem: tantum subita arma calorque
Martius horrenda confundit luce penates.
immanisque gradu, ceu protinus Hectora poscens,
stat medius trepidante domo, Peleaque virgo
885quaeritur. ast alia plangebat parte retectos
Deidamea dolos, cuius cum grandia primum
lamenta et notas accepit pectore voces,
haesit et occulto virtus infracta calorest.
demittit clipeum regisque ad limina versus
890attonitum factis inopinaque monstra paventem,
sicut erat, nudis Lycomedem adfatur in armis:
"me tibi, care pater (dubium dimitte pavorem!),
me dedit alma Thetis: te pridem tanta manebat
gloria, quaesitum Danais tu mittis Achillen,
895gratior et magno, si fas dixisse, parente
et dulci Chirone mihi. sed corda parumper
huc adverte libens atque has bonus accipe voces:
Peleus te nato socerum et Thetis hospita iungunt,
adlegantque suos utroque a sanguine divos.
900unam virgineo natarum ex agmine poscunt:
dasne? an gens humilis tibi degeneresque videmur?
non renvis? Iunge ergo manus et concipe foedus
atque ignosce tuis. tacito iam cognita furto
Deidamea mihi; quid enim his obstare lacertis,
905qua potuit nostras possessa repellere vires?
me luere ista iube; pono arma et reddo Pelasgis
et maneo. quid triste fremis? quid lumina mutas?
iam socer es." natum ante pedes prostravit et addit:
"iamque avus: immitis quotiens iterabitur ensis!
910turba sumus." tunc et Danai per sacra fidemque
hospitii blandusque precum compellit Ulixes.
ille, etsi carae comperta iniuria natae
et Thetidis mandata movent prodique videtur
depositum tam grande deae, tamen obvius ire
915tot metuit fatis Argivaque bella morari;
(fac velit, ipsam illic matrem sprevisset Achilles)
nec tamen abnuerit genero se iungere tali:
vincitur. arcanis effert pudibunda tenebris
Deidamea gradum, veniae nec protinus amens
920credit et opposito genitorem placat Achille.
Mittitur Haemoniam, magnis qui Pelea factis
impleat et classem comitesque in proelia poscat.
nec non et geminas regnator Scyrius alnos
deducit genero viresque excusat Achivis.
925tunc epulis consumpta dies, tandemque retectum
foedus et intrepidos nox conscia iungit amantes.
Illius ante oculos nova bella et Xanthus et Ide
Argolicaeque rates atque ipsas cogitat undas
Auroramque timet: cara cervice mariti
930fusa novi lacrimas iam solvit et occupat artus:
"aspiciamne iterum meque hoc in pectore ponam,
Aeacide? rursusque tuos dignabere partus?
an tumidus Teucrosque lares et capta reportans
Pergama virgineae noles meminisse latebrae?
935quid precer, heu, timeamve prius? quidue anxia mandem,
cui vix flere vacat? modo te nox una deditque
inviditque mihi! Thalamis haec tempora nostris?
hicne est liber hymen? o dulcia furta dolique,
o timor! abripitur miserae permissus Achilles.
940i (neque enim tantos ausim revocare paratus)
i cautus, nec vana Thetin timuisse memento,
i felix nosterque redi! nimis improba posco:
iam te sperabunt lacrimis planctuque decorae
Troades optabuntque tuis dare colla catenis
945et patriam pensare toris aut ipsa placebit
Tyndaris, incesta nimium laudata rapina.
ast egomet primae puerilis fabula culpae
narrabor famulis aut dissimulata latebo.
quin age, duc comitem; cur non ego Martia tecum
950signa feram? tu thyrsa manu Baccheaque mecum
sacra, quod infelix non credet Troia, tulisti.
attamen hunc, quem maesta mihi solacia linquis,
hunc saltem sub corde tene et concede precanti
hoc solum, pariat ne quid tibi barbara coniunx,
955ne qua det indignos Thetidi captiva nepotes."
talia dicentem non ipse immotus Achilles
solatur iuratque fidem iurataque fletu
spondet et ingentis famulas captumque reversus
Ilion et Phrygiae promittit munera gazae.
960irrita ventosae rapiebant verba procellae.