Semiferos partus metuendaque pignora matri
moenibus et mediis auditum nocte luporum
murmur et attonito pecudes pastore locutas
et lapidum diras hiemes nimboque minacem
5sanguineo rubuisse Iovem puteosque cruore
mutatos binasque polo concurrere lunas
et geminos soles mirari desinat orbis:
omnia cesserunt eunucho consule monstra.
Heu terrae caelique pudor! Trabeata per urbes
10ostentatur anus titulumque effeminat anni.
Pandite, pontifices, Cumanae carmina vatis,
fulmineos sollers Etruria consulat ignes
inmersumque nefas fibris exploret haruspex.
Quae nova portendunt superi? Nilusne meatu
15devius et nostri temptat iam transfuga mundi
se rubro miscere mari? Ruptone Niphate
rursus barbaricis Oriens vastabitur armis?
An morbi ventura lues? An nulla colono
responsura seges? Quae tantas expiet iras
20victima? Quo diras iugulo placabimus aras?
Consule lustrandi fasces ipsoque litandum
prodigio; quodcumque parant hoc omine fata,
Eutropius cervice luat. Sic omnia volvis?
Hoc regni, Fortuna, tenes? Quaenam ista iocandi
25saevitia? Humanis quantum bacchabere rebus?
Si tibi servili placuit foedare curules
crimine, procedat laxata compede consul,
rupta Quirinales sumant ergastula cinctus:
da saltem quemcumque virum. Discrimina quaedam
30sunt famulis splendorque suus, maculamque minorem
condicionis habet, domino qui vixerit uno.
Si pelagi fluctus, Libyae si discis harenas,
Eutropii numerabis eros. Quot iura, quot ille
mutavit tabulas vel quanta vocabula vertit!
35Nudatus quotiens, medicum dum consulit emptor,
ne qua per occultum lateat iactura dolorem!
Omnes paenituit pretii venumque redibat,
dum vendi potuit. Postquam deforme cadaver
mansit et in rugas totus defluxit aniles,
40iam specie doni certatim limine pellunt
et foedum ignaris properant obtrudere munus.
Tot translata iugis summisit colla, vetustum
servitium semperque novum, nec destitit umquam,
saepe tamen coepit. Cunabula prima cruentis
45debita suppliciis; rapitur castrandus ab ipso
ubere; suscipiunt matris post viscera poenae.
Advolat Armenius certo mucrone recisos
edoctus mollire mares damnoque nefandum
aucturus pretium; fecundum corporis ignem
50sedibus exhaurit geminis unoque sub ictu
eripit officiumque patris nomenque mariti.
Ambiguus vitae iacuit, penitusque supremum
in cerebrum secti traxerunt frigora nervi.
Laudemusne manum, quae vires abstulit hosti,
55an potius fato causam tribuisse queramur?
Profuerat mansisse virum; felicior extat
opprobrio; serviret adhuc, si fortior esset.
Inde per Assyriae trahitur commercia ripae;
hinc fora venalis Galata ductore frequentat
60permutatque domos varias. Quis nomina possit
tanta sequi? Miles stabuli Ptolemaeus in illis
notior: hic longo lassatus paelicis usu
donat Arinthaeo; neque enim iam dignus haberi
nec maturus emi. Cum fastiditus abiret,
65quam gemuit, quanto planxit divortia luctu!
"Haec erat, haec, Ptolemaee, fides? Hoc profuit aetas
in gremio consumpta tuo lectusque iugalis
et ducti totiens inter praesepia somni?
Libertas promissa perit? Viduumne relinquis
70Eutropium tantasque premunt oblivia noctes,
crudelis? Generis pro sons durissima nostri!
Femina, cum senvit, retinet conubia partu,
uxorisque decus matris reverentia pensat.
Nos Lucina fugit, nec pignore nitimur ullo
75Cum forma dilapsus amor; deflorvit oris
gratia. Qua miseri scapulas tutabimur arte?
Qua placeam ratione senex?". Sic fatus avitum
adgreditur lenonis opus: nec segnis ad artem
mens erat officiique capax omnesque pudoris
80hauserat insidias. Custodia nulla tuendo
fida toro; nulli poterant excludere vectes:
ille vel aerata Danaën in turre latentem
eliceret. Fletus domini fingebat amantis,
indomitasque mora, pretio lenibat avaras
85lascivasque iocis; non blandior ullus euntis
ancillae tetigisse latus leviterque reductis
vestibus occulto crimen mandare susurro,
nec furtis quaesisse locum nec fraude reperta
cautior elusi fremitus vitare mariti.
90Haud aliter iuvenum flammis Ephyreia Lais
e gemino ditata mari, cum serta refundit
canities, cum turba procax noctisque recedit
ambitus et raro pulsatur ianua tactu
seque reformidat speculo damnante senectus,
95stat tamen atque alias succingit lena ministras
dilectumque diu quamvis longaeva lupanar
circuit et retinent mores quod perdidit aetas.
Hinc honor Eutropio; cumque omnibus unica virtus
esset in eunuchis thalamos servare pudicos,
100solus adulteriis crevit. Nec verbera tergo
cessavere tamen, quotiens decepta libido
irati calvisset eri, frustraque rogantem
iactantemque suos tot iam per lustra labores
dotalem genero nutritoremque puellae
105tradidit. Eous rector consulque futurus
pectebat dominae crines et saepe lavanti
nudus in argento lympham gestabat alumnae;
et cum se rapido fessam proiecerat aestu,
patricius roseis pavonum ventilat alis.
110Iamque aevo laxata cutis, sulcisque genarum
corruerat passa facies rugosior uva:
flava minus presso finduntur vomere rura,
nec vento sic vela tremunt. Miserabile turpes
exedere caput tineae; deserta patebant
115intervalla comae: qualis sitientibus arvis
arida ieiunae seges interlucet aristae
vel qualis gelidis pluma labente pruinis
arboris inmoritur trunco brumalis hirundo.
Scilicet ut trabeis iniuria cresceret olim,
120has in fronte notas, hoc dedecus addidit oris
luxuriae Fortuna suae. Cum pallida nudis
ossibus horrorem dominis praeberet imago
decolor et macies occursu laederet omnes,
aut pueris latura metus aut taedia mensis
125aut crimen famulis aut procedentibus omen,
et nihil exhausto caperent in stipite lucri
(sternere quippe toros vel caedere ligna culinae
membra negant; aurum, vestes, arcana tueri
mens infida vetat; quis enim committere vellet
130lenoni thalamum?), tandem ceu funus acerbum
infaustamque suis trusere penatibus umbram.
Contemptu iam liber erat: sic pastor obesum
lacte canem ferroque ligat pascitque revinctum,
dum validus servare gregem vigilique rapaces
135latratu terrere lupos; cum tardior idem
iam scabie laceras deiecit sordidus aures,
solvit et exuto lucratur vincula collo.
Est ubi despectus nimius iuvat. Undique pulso
per cunctas licuit fraudes inpune vagari
140et fatis aperire viam. Pro quisquis Olympi
summa tenes, tantone libet mortalia risu
vertere? Qui servi non est admissus in usum,
suscipitur regnis, et quem privata ministrum
dedignata domus, moderantem sustinet aula.
145Ut primum vetulam texere palatia vulpem,
quis non ingemuit? Quis non inrepere sacris
obsequiis doluit totiens venale cadaver?
Ipsi quin etiam tali consorte fremebant
regales famuli, quibus est inlustrior ordo
150servitii, sociumque diu sprevere superbi.
Cernite, quem Latiis poscant adnectere fastis:
cuius et eunuchos puduit! Sed vilior ante
obscurae latuit pars ignotissima turbae,
donec Abundanti furiis - qui rebus Eois
155exitium primoque sibi produxit - ab imis
evectus thalamis summos invasit honores.
Quam bene dispositum terris, ut dignus iniqui
fructus consilii primis auctoribus instet!
Sic multos fluvio vates arente per annos
160hospite qui caeso monvit placare Tonantem
inventas primus Busiridis imbuit aras
et cecidit saevi, quod dixerat, hostia sacri;
sic opifex tauri tormentorumque repertor,
qui funesta novo fabricaverat aera dolori,
165primus inexpertum Siculo cogente tyranno
sensit opus docuitque suum mugire iuvencum.
Nullius Eutropius, quam qui se protulit, ante
direptas possedit opes nullumque priorem
perculit exilio solumque hoc rite peregit,
170auctorem damnare suum. Postquam obsitus aevo
semivir excelsam rerum sublatus in arcem,
quod nec vota pati nec fingere somnia possent,
vidit sub pedibus leges subiectaque colla
nobilium tantumque sibi permittere fata,
175qui nihil optasset plus libertate mereri,
iam iam dissimulat dominos alteque tumescunt
serviles animi. Procerum squalore repletus
carcer et exulibus Meroë campique gemiscunt
Aethiopum; poenis hominum plaga personat ardens;
180Marmaricus claris violatur caedibus Hammon.
Asperius nihil est humili cum surgit in altum:
cuncta ferit dum cuncta timet, desaevit in omnes
ut se posse putent, nec belua taetrior ulla
quam servi rabies in libera terga furentis;
185agnoscit gemitus et poenae parcere nescit,
quam subiit, dominique memor quem verberat odit.
Adde quod eunuchus nulla pietate movetur
nec generi natisve cavet. Clementia cunctis
in similes, animosque ligant consortia damni;
190iste nec eunuchis placidus. Sed peius in aurum
aestuat; hoc uno fruitur succisa libido.
Quid nervos secuisse iuvat? Vis nulla cruentam
castrat avaritiam. Parvis exercita furtis
quae vastare penum neclectaque sueverat arcae
195claustra remoliri, nunc uberiore rapina
peccat in orbe manus. Quidquid se Tigris ab Haemo
dividit, hoc certa proponit merce locandum,
institor imperii, caupo famosus honorum.
Hic Asiam villa pactus regit; ille redemit
200coniugis ornatu Syriam; dolet ille paterna
Bithynos mutasse domo. Subfixa patenti
vestibulo pretiis distinguit regula gentes.
Tot Galatae, tot Pontus eat, tot Lydia nummis;
si Lyciam tenuisse velis, tot milia ponas,
205si Phrygas, adde parum. Propriae solacia sorti
communes vult esse notas et venditus ipse
vendere cuncta cupit. Certantum saepe duorum
diversum suspendit onus; cum pondere iudex
vergit, et in geminas nutat provincia lances.
210Non pudet heu, superi, populos venire sub hasta?
Vendentis certe pudeat. Quid iure sepulto
mancipium tot regna tenet, tot distrahit urbes?
Pollentem solo Croesum victoria Cyri
fregit ut eunucho flueret Pactolus et Hermus?
215Attalus heredem volvit te, Roma, relinqui,
restitit Antiochus praescripto margine Tauri,
indomitos curru Servilius egit Isauros
et Pharos Augusto iacuit vel Creta Metello,
ne non Eutropio quaestus numerosior esset?
220In mercem veniunt Cilices, Iudaea, Sophene,
Romanusque labor Pompeianique triumphi.
Quo struis hos auri cumulos? Quae pignora tantis
succedent opibus? Nubas ducasve licebit:
numquam mater eris, numquam pater; hoc tibi ferrum,
225hoc natura negat. Te grandibus India gemmis,
te foliis Arabes ditent, te vellere Seres:
nullus inops adeo, nullum sic urget egestas
ut velit Eutropii fortunam et membra pacisci.
Iamque oblita sui nec sobria divitiis mens
230inversas leges hominumque negotia ludit.
Iudicat eunuchus; quid iam de consule miror?
Prodigium, quodcumque gerit. Quae pagina lites
sic actas meminit? Quibus umquam saecula terris
eunuchi videre forum? Sed ne qua vacaret
235pars ignominia neu quid restaret inausum,
arma etiam violare parat portentaque monstris
aggerat et secum petulans amentia certat.
Erubuit Mavors aversaque risit Enyo
dedecus Eoum, quotiens intenta sagittis
240et pharetra fulgens anus exercetur Amazon,
arbiter aut quotiens belli pacisque recurrit
adloquiturque Getas. Gaudet cum viderit hostis
et sentit iam desse viros. Incendia fumant,
muris nulla fides, squalent populatibus agri
245et medio spes sola mari. Trans Phasin aguntur
Cappadocum matres, stabulisque abducta paternis
Caucaseas captiva bibunt armenta pruinas
et Scythicis mutant Argaei pabula silvis.
Extra Cimmerias, Taurorum claustra, paludes
250flos Syriae servit. Spoliis nec sufficit atrox
barbarus; in caedem vertunt fastidia praedae.
Ille tamen (quid enim servum mollemque pudebit?
Aut quid in hoc poterit vultu flagrare ruboris?)
pro victore redit; truncum vexilla secuntur
255et turmae similes eunuchorumque manipli,
Hellespontiacis legio dignissima signis.
Obvius ire cliens defensoremque reversum
conplecti. Placet ipse sibi laxasque laborat
distendisse genas fictumque inflatus anhelat,
260pulvere respersus tineas et sordibus ora
squalidior, verbisque sonat plorabile quiddam
ultra nequitiam fractis et proelia narrat
perque suam tremula testatur voce sororem
defecisse vagas ad publica commoda vires;
265cedere livori nec sustentare procellas
invidiae; mergique fretis spumantibus orat.
Exoretque utinam! Dum talia fatur, ineptas
detergit lacrimas atque inter singula dicta
flebile suspirat: qualis venit arida socrus
270longinquam visura nurum; vix lassa resedit
et iam vina petit. Quid te, turpissima, bellis
inseris aut saevi pertempta Pallada campi?
Tu potes alterius studiis haerere Minervae,
tu telas, non tela, pati, tu stamina nosse,
275tu segnes operum sollers urgere puellas
et niveam dominae pensis involvere lanam.
Vel, si sacra placent, habeas pro Marte Cybelen;
rauca Celaenaeos ad tympana disce furores.
Cymbala ferre licet pectusque inlidere pinu
280inguinis et reliquum Phrygiis abscidere cultris.
Arma relinque viris. Geminam quid dividis aulam
conarisque pios odiis committere fratres?
Te magis, ah demens, veterem si respicis artem,
conciliare decet. Gestis pro talibus annum
285flagitet Eutropius, ne quid non polluat unus,
dux acies, iudex praetoria, tempora consul!
Nil adeo foedum, quod non exacta vetustas
ediderit longique labor commiserit aevi.
Oedipodes matrem, natam duxisse Thyestes
290cantatur, peperit fratres Iocasta marito
et Pelopea sibi. Thebas ac funera Troiae
tristis Erecthei deplorat scaena theatri.
In volucrem Tereus, Cadmus se vertit in anguem;
Scylla novos mirata canes. Hunc arbore figit,
295elevat hunc pluma, squamis hunc fabula vestit,
hunc solvit fluvio. Numquam spado consul in orbe
nec iudex ductorve fuit. Quodcumque virorum
est decus, eunuchi scelus est. Exempla creantur
quae socci superent risus luctusque cothurni.
300Quam pulcher conspectus erat, cum tenderet artus
exangues onerare toga cinctuque gravatus
indutoque senex obscaenior iret in auro:
humani qualis simulator simius oris,
quem puer adridens pretioso stamine Serum,
305velavit nudasque nates ac terga reliquit,
ludibrium mensis; erecto pectore dives
ambulat et claro sese deformat amictu.
Candida pollutos comitatur curia fasces,
forsitan et domini. Praebet miracula lictor
310consule nobilior, libertatemque daturus,
quam necdum meruit, scandit sublime tribunal
atque inter proprias laudes Aegyptia iactat
somnia prostratosque canit se vate tyrannos.
Scilicet in dubio vindex Bellona pependit,
315dum spado Tiresias enervatusque Melampus
reptat ab extremo referens oracula Nilo.
Obstrepuere avium voces, exhorruit annus
nomen, et insanum gemino proclamat ab ore
eunuchumque vetat fastis accedere Ianus.
320Sumeret inlicitos etenim si femina fasces,
esset turpe minus. Medis levibusque Sabaeis
imperat hic sexus, reginarumque sub armis
barbariae pars magna iacet: gens nulla probatur,
eunuchi quae sceptra ferat. Tritonia, Phoebe,
325Terra, Ceres, Cybele, Iuno, Latona coluntur:
eunuchi quae templa dei, quas vidimus aras?
Inde sacerdotes; haec intrat pectora Phoebus;
inde canunt Delphi; Troianam sola Minervam
virginitas Vestalis adit flammasque tuetur:
330hi nullas meriti vittas semperque profani.
Nascitur ad fructum mulier prolemque futuram:
hoc genus inventum est ut serviat. Herculis arcu
concidit Hippolyte; Danai fugere bipennem,
Penthesilea, tuam; claras Karthaginis arces
335creditur et centum portis Babylona superbam
femineus struxisse labor: quid nobile gessit
eunuchus? Quae bella tulit? Quas condidit urbes?
Illas praeterea rerum natura creavit,
hos fecere manus: seu prima Semiramis astu
340Assyriis mentita virum, ne vocis acutae
mollities levesve genae se prodere possent,
hos sibi coniunxit similes; seu Parthica ferro
luxuries vetuit nasci lanuginis umbram
servatoque diu puerili flore coëgit
345arte retardatam Veneri servire iuventam.
Fama prius falso similis vanoque videri
ficta ioco; levior volitare per oppida rumor
riderique nefas: veluti nigrantibus alis
audiretur olor, corvo certante ligustris.
350Atque aliquis gravior morum "Si talibus" inquit
"creditur et nimiis turgent mendacia monstris,
iam testudo volat, profert iam cornua vultur;
prona petunt retro fluvii iuga; Gadibus ortum
Carmani texere diem; iam frugibus aptum
355aequor et adsuetum silvis delphina videbo,
iam cocleis homines iunctos et quidquid inane
nutrit Iudaicis quae pingitur India velis".
Subicit et mixtis salibus lascivior alter:
"Miraris? Nihil est, quod non in pectore magnum
360concipit Eutropius. Semper nova, grandia semper
diligit et celeri degustat singula sensu.
Nil timet a tergo; vigilantibus undique curis
nocte dieque patet; lenis facilisque moveri
supplicibus mediaque tamen mollissimus ira
365nil negat et sese vel non poscentibus offert.
Quidlibet ingenio subigit traditque fruendum;
quidquid amas, dabit illa manus; communiter omni
fungitur officio gaudetque potentia flecti.
Hoc quoque conciliis peperit meritoque laborum,
370accipit et trabeas argutae praemia dextrae".
Postquam vera fides facinus vulgavit Eoum
gentibus et Romae iam certius inpulit aures,
"Eutropiumne etiam nostra dignabimur ira?
Hic quoque Romani meruit pars esse doloris?"
375Sic effata rapit caeli per inania cursum
diva potens unoque Padum translapsa volatu
castra sui rectoris adit. Tum forte decorus
cum Stilichone gener pacem inplorantibus ultro
Germanis responsa dabat, legesque Chaucis
380arduus et flavis signabat iura Suebis.
His tribuit reges, his obside foedera sancit
indicto; bellorum alios transcribit in usus,
militet ut nostris detonsa Sygambria signis.
Laeta subit Romam pietas et gaudia paene
385moverunt lacrimas tantoque exultat alumno:
sic armenta suo iam defensante iuvenco
celsius adsurgunt erectae cornua matri,
sic iam terribilem stabulis dominumque ferarum
crescere miratur genetrix Massyla leonem.
390Dimovit nebulam iuvenique apparuit ingens.
Tum sic orsa loqui: "Quantum te principe possim,
non longinqua docent, domito quod Saxone Tethys
mitior et fracto secura Britannia Picto:
ante pedes humili Franco tristique Suebo
395perfruor et nostrum video, Germanice, Rhenum.
Sed quid agam? Discors Oriens felicibus actis
invidet atque alio Phoebi de cardine surgunt
crimina, ne toto conspiret corpore regnum.
Gildonis taceo magna cum laude receptam
400perfidiam et fretos Eoo robore Mauros.
Quae suscepta fames, quantum discriminis urbi,
ni tua vel soceri numquam non provida virtus
Australem Arctois pensasset frugibus annum!
Invectae Rhodani Tiberina per ostia classes
405Cinyphiisque ferax Araris successit aristis.
Teutonicus vomer Pyrenaeique iuvenci
sudavere mihi; segetes mirantur Hiberas
horrea; nec Libyae senserunt damna rebellis
iam transalpina contenti messe Quirites.
410Ille quidem solvit meritas (scit Thabraca) poenas,
ut pereat quicumque tuis conflixerit armis.
Ecce repens isdem clades a partibus exit
terrorisque minus, sed plus habitura pudoris,
Eutropius consul. Pridem tolerare fatemur
415hoc genus, Arsacio postquam se regia fastu
sustulit et nostros corrupit Parthia mores.
Praefecti sed adhuc gemmis vestique dabantur
custodes sacroque adhibere silentia somno.
Militia eunuchi numquam progressa cubili,
420non vita spondente fidem, sed inertia tutum
mentis pignus erat. Secreta monilia servent,
ornatus curent Tyrios: a fronte recedant
imperii. Tenero tractari pectore nescit
publica maiestas. Numquam vel in aequore puppim
425vidimus eunuchi clavo parere magistri.
Nos adeo sperni faciles, orbisque carina
vilior? Auroram sane, quae talia ferre
gaudet, et adsuetas sceptris muliebribus urbes
possideant: quid belligeram communibus urunt
430Italiam maculis nocituraque probra severis
admiscent populis? Peregrina piacula forti
pellantur longe Latio nec transeat Alpes,
dedecus; in solis, quibus extitit, haereat arvis.
Scribat Halys, scribat famae contemptor Orontes:
435per te perque tuos obtestor Roma triumphos,
nesciat hoc Thybris, numquam poscentibus olim
qui dare Dentatis annos Fabiisque solebat.
Martius eunuchi repetet suffragia campus?
Aemilios inter servatoresque Camillos
440Eutropius? Iam Chrysogonis tua, Brute, potestas
Narcissisque datur? Natos hoc dedere poenae
profuit et misero civem praeponere patri?
Hoc mihi Ianiculo positis Etruria castris
quaesiit et tantum fluvio Porsenna remotus?
445Hoc meruit vel ponte Cocles vel Mucius igne?
Visceribus frustra castum Lucretia ferrum
mersit et attonitum tranavit Cloelia Thybrim?
Eutropio fasces adservabantur adempti
Tarquiniis? Quemcumque meae vexere curules,
450laxato veniat socium aversatus Averno.
Inpensi sacris, Decii, prorumpite bustis
Torquatique truces animosaque pauperis umbra
Fabricii tuque o, qui forte inferna piorum
iugera et Elysias scindis, Serrane, novales.
455Poeno Scipiadae, Poeno praeclare Lutati,
Sicania Marcelle ferox, gens Claudia, surgas
et Curii series; et, qui sub iure negasti
vivere Caesareo, parvo procede sepulchro,
Eutropium passure Cato; remeate tenebris,
460agmina Brutorum Corvinorumque catervae.
Eunuchi vestros habitus, insignia sumunt
ambigui Romana mares; rapuere tremendas
Hannibali Pyrrhoque togas; flabella perosi
adspirant trabeis; iam non umbracula gestant
465virginibus, Latias ausi vibrare secures.
Linquite femineas, infelix turba, latebras,
alter quos pepulit sexus nec suscipit alter,
execti Veneris stimulos et vulnere casti,
mixta duplex aetas inter puerumque senemque
470nil medium; falsi, conplete sedilia, patres,
ite, novi proceres, infecundoque senatu
Eutropium stipate ducem; celebrate tribunal
pro thalamis, verso iam discite more curules,
non matrum pilenta sequi. Ne prisca revolvam
475neu numerem quantis iniuria mille per annos
fit retro ducibus, quanti foedabitur aevi
canities, unam subeant quot saecula culpam,
inter Arinthaei fastos et nomen erile
servus erit dominoque suos aequalis honores
480inseret. Heu semper Ptolemaei noxia mundo
mancipia! En alio laedor graviore Pothino
et patior maius Phario scelus. Ille cruorem
consulis unius Pellaeis ensibus hausit:
inquinat hic omnes. Si nil privata movebunt,
485at tu principibus, vestrae tu prospice causae
regalesque averte notas. Hunc accipit unum
aula magistratum; vobis patribusque recurrit
hic alternus honos. In crimen euntibus annis
parce, quater consul! Contagia fascibus, oro,
490defendas ignava tuis neu tradita libris
nomina vestitusque meos, quibus omne quod ambit
Oceanus domui, tanta caligine mergi
calcarique sinas. Nam quae iam bella geramus
mollibus auspiciis? Quae iam conubia prolem
495vel frugem latura seges? Quid fertile terris,
quid plenum sterili possit sub consule nasci?
Eunuchi si iura dabunt legesque tenebunt,
ducant pensa viri mutatoque ordine rerum
vivat Amazonio confusa licentia ritu.
500Quid trahor ulterius? Stilicho, quid vincere differs,
dum certare pudet? Nescis quod turpior hostis
laetitia maiore cadit? Piratica Magnum
erigit, inlustrat servilis laurea Crassum.
Adnuis. Agnosco fremitum, quo palluit Hebrus,
505quo Mauri Gildoque ruit. Quid Martia signa
sollicitas? Non est iaculis hastisve petendus:
conscia succumbent audito verbere terga,
ut Scytha post multos rediens exercitus annos,
cum sibi servilis pro finibus obvia pubes
510iret et arceret dominos tellure reversos,
armatam ostensis aciem fudere flagellis:
notus ab inceptis ignobile reppulit horror
vulgus et adductus sub verbere torpuit ensis".
Sēmĭfĕrōs pārtūs mĕtŭēndăquĕ pīgnŏră mātrī
moēnĭbŭs ēt mĕdĭīs aūdītūm nōctĕ lŭpōrūm
mūrmŭr ĕt āttŏnĭtō pĕcŭdēs pāstōrĕ lŏcūtās
ēt lăpĭdūm dīrās hĭĕmēs nīmbōquĕ mĭnācēm
sānguĭnĕō rŭbŭīssĕ Iŏvēm pŭtĕōsquĕ crŭōrĕ5
mūtātōs bīnāsquĕ pŏlō cōncūrrĕrĕ lūnās
ēt gĕmĭnōs sōlēs mīrārī dēsĭnăt ōrbīs:
ōmnĭă cēssērūnt eūnūchō cōnsŭlĕ mōnstră.
Heū tērraē caēlīquĕ pŭdōr! Trăbĕātă pĕr ūrbēs
ōstēntātŭr ănūs tĭtŭlūmque ēffēmĭnăt ānnī.10
Pāndĭtĕ, pōntĭfĭcēs, Cūmānaē cārmĭnă vātīs,
fūlmĭnĕōs sōllērs Ētrūrĭă cōnsŭlăt īgnēs
īnmērsūmquĕ nĕfās fībrīs ēxplōrĕt hărūspēx.
Quaē nŏvă pōrtēndūnt sŭpĕrī? Nīlūsnĕ mĕātū
dēvĭŭs ēt nōstrī tēmptāt iām trānsfŭgă mūndī15
sē rūbrō mīscērĕ mărī? Rūptōnĕ Nĭphātĕ
rūrsūs bārbărĭcīs Ŏrĭēns vāstābĭtŭr ārmīs?
Ān mōrbī vēntūră lŭēs? Ān nūllă cŏlōnō
rēspōnsūră sĕgēs? Quaē tāntās ēxpĭĕt īrās
vīctĭmă? Quō dīrās iŭgŭlō plācābĭmŭs ārās?20
Cōnsŭlĕ lūstrāndī fāscēs īpsōquĕ lĭtāndūm
prōdĭgĭō; quōdcūmquĕ părānt hōc ōmĭnĕ fātă,
Eūtrŏpĭūs cērvīcĕ lŭāt. Sīc ōmnĭă vōlvīs?
Hōc rēgnī, Fōrtūnă, tĕnēs? Quaēnam īstă iŏcāndī
saēvĭtĭa? Hūmānīs quāntūm bācchābĕrĕ rēbūs?25
Sī tĭbĭ sērvīlī plăcŭīt foēdārĕ cŭrūlēs
crīmĭnĕ, prōcēdāt lāxātā cōmpĕdĕ cōnsūl,
rūptă Quĭrīnālēs sūmānt ērgāstŭlă cīnctūs:
dā sāltēm quēmcūmquĕ vĭrūm. Dīscrīmĭnă quaēdām
sūnt fămŭlīs splēndōrquĕ sŭūs, măcŭlāmquĕ mĭnōrēm30
cōndĭciŏnīs hābēt, dŏmĭnō quī vīxĕrĭt ūnō.
Sī pĕlăgī flūctūs, Lĭbўaē sī dīscĭs hărēnās,
Eūtrŏpĭī nŭmĕrābĭs ĕrōs. Quōt iūră, quŏt īllĕ
mūtāvīt tăbŭlās vēl quāntă vŏcābŭlă vērtīt!
Nūdātūs quŏtĭēns, mĕdĭcūm dūm cōnsŭlĭt ēmptōr,35
nē quă pĕr ōccūltūm lătĕāt iāctūră dŏlōrēm!
Ōmnēs paēnĭtŭīt prĕtĭī vēnūmquĕ rĕdībāt,
dūm vēndī pŏtŭīt. Pōstquām dēfōrmĕ cădāvēr
mānsĭt ĕt īn rūgās tōtūs dēflūxĭt ănīlēs,
iām spĕcĭē dōnī cērtātīm līmĭnĕ pēllūnt40
ēt foēdum īgnārīs prŏpĕrānt ōbtrūdĕrĕ mūnūs.
Tōt trānslātă iŭgīs sūmmīsīt cōllă, vĕtūstūm
sērvĭtĭūm sēmpērquĕ nŏvūm, nēc dēstĭtĭt ūmquām,
saēpĕ tămēn coēpīt. Cūnābŭlă prīmă crŭēntīs
dēbĭtă sūpplĭcĭīs; răpĭtūr cāstrāndŭs ăb īpsō45
ūbĕrĕ; sūscĭpĭūnt mātrīs pōst vīscĕră poēnaē.
Ādvŏlăt Ārmĕnĭūs cērtō mūcrōnĕ rĕcīsōs
ēdōctūs mōllīrĕ mărēs dāmnōquĕ nĕfāndūm
aūctūrūs prĕtĭūm; fēcūndūm cōrpŏrĭs īgnēm
sēdĭbŭs ēxhaūrīt gĕmĭnīs ūnōquĕ sŭb īctū50
ērĭpĭt ōffĭcĭūmquĕ pătrīs nōmēnquĕ mărītī.
Āmbĭgŭūs vītaē iăcŭīt, pĕnĭtūsquĕ sŭprēmūm
īn cĕrĕbrūm sēctī trāxērūnt frīgŏră nērvī.
Laūdēmūsnĕ mănūm, quaē vīrēs ābstŭlĭt hōstī,
ān pŏtĭūs fātō caūsām trĭbŭīssĕ quĕrāmūr?55
Prōfŭĕrāt mānsīssĕ vĭrūm; fēlīcĭŏr ēxtāt
ōpprŏbrĭō; sērvīrĕt ădhūc, sī fōrtĭŏr ēssēt.
Īndĕ pĕr Āssўrĭaē trăhĭtūr cōmmērcĭă rīpaē;
hīnc fŏră vēnālīs Gălătā dūctōrĕ frĕquēntāt
pērmūtātquĕ dŏmōs vărĭās. Quīs nōmĭnă pōssīt60
tāntă sĕquī? Mīlēs stăbŭlī Ptŏlĕmaēŭs ĭn īllīs
nōtĭŏr: hīc lōngō lāssātūs paēlĭcĭs ūsū
dōnăt Ărīnthaēō; nĕque ĕnīm iām dīgnŭs hăbērī
nēc mātūrŭs ĕmī. Cūm fāstīdītŭs ăbīrēt,
quām gĕmŭīt, quāntō plānxīt dīvōrtĭă lūctū!65
"Haēc ĕrăt, haēc, Ptŏlĕmaēĕ, fĭdēs? Hōc prōfŭĭt aētās
īn grĕmĭō cōnsūmptă tŭō lēctūsquĕ iŭgālīs
ēt dūctī tŏtĭēns īntēr praēsēpĭă sōmnī?
Lībērtās prōmīssă pĕrīt? Vĭdŭūmnĕ rĕlīnquīs
Eūtrŏpĭūm tāntāsquĕ prĕmūnt ōblīvĭă nōctēs,70
crūdēlīs? Gĕnĕrīs prō sōns dūrīssĭmă nōstrī!
Fēmĭnă, cūm sĕnŭīt, rĕtĭnēt cōnūbĭă pārtū,
ūxōrīsquĕ dĕcūs mātrīs rĕvĕrēntĭă pēnsāt.
Nōs Lūcīnă fŭgīt, nēc pīgnŏrĕ nītĭmŭr ūllō
Cūm fōrmā dīlāpsŭs ămōr; dēflōrŭĭt ōrīs75
grātĭă. Quā mĭsĕrī scăpŭlās tūtābĭmŭr ārtĕ?
Quā plăcĕām rătĭōnĕ sĕnēx?". Sīc fātŭs ăvītūm
ādgrĕdĭtūr lēnōnĭs ŏpūs: nēc sēgnĭs ăd ārtēm
mēns ĕrăt ōffĭcĭīquĕ căpāx ōmnēsquĕ pŭdōrīs
haūsĕrăt īnsĭdĭās. Cūstōdĭă nūllă tŭēndō80
fīdă tŏrō; nūllī pŏtĕrānt ēxclūdĕrĕ vēctēs:
īllĕ vĕl aērātā Dănăēn īn tūrrĕ lătēntēm
ēlĭcĕrēt. Flētūs dŏmĭnī fīngēbăt ămāntīs,
īndŏmĭtāsquĕ mŏrā, prĕtĭō lēnībăt ăvārās
lāscīvāsquĕ iŏcīs; nōn blāndĭŏr ūllŭs ĕūntīs85
āncīllaē tĕtĭgīssĕ lătūs lĕvĭtērquĕ rĕdūctīs
vēstĭbŭs ōccūltō crīmēn māndārĕ sŭsūrrō,
nēc fūrtīs quaēsīssĕ lŏcūm nēc fraūdĕ rĕpērtā
caūtĭŏr ēlūsī frĕmĭtūs vītārĕ mărītī.
Haūd ălĭtēr iŭvĕnūm flāmmīs Ĕphўrēĭă Lāīs90
ē gĕmĭnō dītātă mărī, cūm sērtă rĕfūndīt
cānĭtĭēs, cūm tūrbă prŏcāx nōctīsquĕ rĕcēdīt
āmbĭtŭs ēt rārō pūlsātūr iānŭă tāctū
sēquĕ rĕfōrmīdāt spĕcŭlō dāmnāntĕ sĕnēctūs,
stāt tămĕn ātque ălĭās sūccīngīt lēnă mĭnīstrās95
dīlēctūmquĕ dĭū quāmvīs lōngaēvă lŭpānār
cīrcŭĭt ēt rĕtĭnēnt mōrēs quōd pērdĭdĭt aētās.
Hīnc hŏnŏr Eūtrŏpĭō; cūmque ōmnĭbŭs ūnĭcă vīrtūs
ēssĕt ĭn eūnūchīs thălămōs sērvārĕ pŭdīcōs,
sōlŭs ădūltĕrĭīs crēvīt. Nēc vērbĕră tērgō100
cēssāvērĕ tămēn, quŏtĭēns dēcēptă lĭbīdŏ
īrātī călŭīssĕt ĕrī, frūstrāquĕ rŏgāntēm
iāctāntēmquĕ sŭōs tōt iām pēr lūstră lăbōrēs
dōtālēm gĕnĕrō nūtrītōrēmquĕ pŭēllaē
trādĭdĭt. Ēōūs rēctōr cōnsūlquĕ fŭtūrūs105
pēctēbāt dŏmĭnaē crīnēs ēt saēpĕ lăvāntī
nūdŭs ĭn ārgēntō lŷmphām gēstābăt ălūmnaē;
ēt cūm sē răpĭdō fēssām prŏĭēcĕrăt aēstū,
pātrĭcĭūs rŏsĕīs pāvōnūm vēntĭlăt ālīs.
Iāmque aēvō lāxātă cŭtīs, sūlcīsquĕ gĕnārūm110
cōrrŭĕrāt pāssā făcĭēs rūgōsĭŏr ūvā:
flāvă mĭnūs prēssō fīndūntūr vōmĕrĕ rūră,
nēc vēntō sīc vēlă trĕmūnt. Mĭsĕrābĭlĕ tūrpēs
ēxēdērĕ căpūt tĭnĕaē; dēsērtă pătēbānt
īntērvāllă cŏmaē: quālīs sĭtĭēntĭbŭs ārvīs115
ārĭdă iēiūnaē sĕgĕs īntērlūcĕt ărīstaē
vēl quālīs gĕlĭdīs plūmā lābēntĕ prŭīnīs
ārbŏrĭs īnmŏrĭtūr trūncō brūmālĭs hĭrūndŏ.
Scīlĭcĕt ūt trăbĕīs īniūrĭă crēscĕrĕt ōlīm,
hās īn frōntĕ nŏtās, hōc dēdĕcŭs āddĭdĭt ōrīs120
lūxŭrĭaē Fōrtūnă sŭaē. Cūm pāllĭdă nūdīs
ōssĭbŭs hōrrōrēm dŏmĭnīs praēbērĕt ĭmāgŏ
dēcŏlŏr ēt măcĭēs ōccūrsū laēdĕrĕt ōmnēs,
aūt pŭĕrīs lātūră mĕtūs aūt taēdĭă mēnsīs
aūt crīmēn fămŭlīs aūt prōcēdēntĭbŭs ōmēn,125
ēt nĭhĭl ēxhaūstō căpĕrēnt īn stīpĭtĕ lūcrī
(stērnĕrĕ quīppĕ tŏrōs vēl caēdĕrĕ līgnă cŭlīnaē
mēmbră nĕgānt; aūrūm, vēstēs, ārcānă tŭērī
mēns īnfīdă vĕtāt; quĭs ĕnīm cōmmīttĕrĕ vēllēt
lēnōnī thălămūm?), tāndēm ceū fūnŭs ăcērbūm130
īnfaūstāmquĕ sŭīs trūsērĕ pĕnātĭbŭs ūmbrām.
Cōntēmptū iām lībĕr ĕrāt: sīc pāstŏr ŏbēsūm
lāctĕ cănēm fērrōquĕ lĭgāt pāscītquĕ rĕvīnctūm,
dūm vălĭdūs sērvārĕ grĕgēm vĭgĭlīquĕ răpācēs
lātrātū tērrērĕ lŭpōs; cūm tārdĭŏr īdēm135
iām scăbĭē lăcĕrās dēiēcīt sōrdĭdŭs aūrēs,
sōlvĭt ĕt ēxūtō lūcrātūr vīncŭlă cōllō.
Ēst ŭbĭ dēspēctūs nĭmĭūs iŭvăt. Ūndĭquĕ pūlsō
pēr cūnctās lĭcŭīt fraūdēs īnpūnĕ văgārī
ēt fātīs ăpĕrīrĕ vĭām. Prō quīsquĭs Ŏlŷmpī140
sūmmă tĕnēs, tāntōnĕ lĭbēt mōrtālĭă rīsū
vērtĕrĕ? Quī sērvī nōn ēst ādmīssŭs ĭn ūsūm,
sūscĭpĭtūr rēgnīs, ēt quēm prīvātă mĭnīstrūm
dēdīgnātă dŏmūs, mŏdĕrāntēm sūstĭnĕt aūlă.
Ūt prīmūm vĕtŭlām tēxērĕ pălātĭă vūlpēm,145
quīs nōn īngĕmŭīt? Quīs nōn īnrēpĕrĕ sācrīs
ōbsĕquĭīs dŏlŭīt tŏtĭēns vēnālĕ cădāvēr?
Īpsī quīn ĕtĭām tālī cōnsōrtĕ frĕmēbānt
rēgālēs fămŭlī, quĭbŭs ēst īnlūstrĭŏr ōrdŏ
sērvĭtĭī, sŏcĭūmquĕ dĭū sprēvērĕ sŭpērbī.150
Cērnĭtĕ, quēm Lătĭīs pōscānt ādnēctĕrĕ fāstīs:
cūiŭs ĕt eūnūchōs pŭdŭīt! Sēd vīlĭŏr āntĕ
ōbscūraē lătŭīt pārs īgnōtīssĭmă tūrbaē,
dōnĕc Ăbūndāntī - fŭrĭīs quī rēbŭs Ĕōīs
ēxĭtĭūm prīmōquĕ sĭbī prōdūxĭt - ăb īmīs155
ēvēctūs thălămīs sūmmōs īnvāsĭt hŏnōrēs.
Quām bĕnĕ dīspŏsĭtūm tērrīs, ūt dīgnŭs ĭnīquī
frūctūs cōnsĭlĭī prīmīs aūctōrĭbŭs īnstēt!
Sīc mūltōs flŭvĭō vātēs ārēntĕ pĕr ānnōs
hōspĭtĕ quī caēsō mŏnŭīt plācārĕ Tŏnāntēm160
īnvēntās prīmūs Būsīrĭdĭs īmbŭĭt ārās
ēt cĕcĭdīt saēvī, quōd dīxĕrăt, hōstĭă sācrī;
sīc ŏpĭfēx taūrī tōrmēntōrūmquĕ rĕpērtōr,
quī fūnēstă nŏvō făbrĭcāvĕrăt aēră dŏlōrī,
prīmŭs ĭnēxpērtūm Sĭcŭlō cōgēntĕ tўrānnō165
sēnsĭt ŏpūs dŏcŭītquĕ sŭūm mūgīrĕ iŭvēncūm.
Nūllĭŭs Eūtrŏpĭūs, quām quī sē prōtŭlĭt, āntĕ
dīrēptās pōssēdĭt ŏpēs nūllūmquĕ prĭōrēm
pērcŭlĭt ēxĭlĭō sōlūmque hōc rītĕ pĕrēgīt,
aūctōrēm dāmnārĕ sŭūm. Pōstquam ōbsĭtŭs aēvō170
sēmĭvĭr ēxcēlsām rērūm sūblātŭs ĭn ārcēm,
quōd nēc vōtă pătī nēc fīngĕrĕ sōmnĭă pōssēnt,
vīdīt sūb pĕdĭbūs lēgēs sūbiēctăquĕ cōllă
nōbĭlĭūm tāntūmquĕ sĭbī pērmīttĕrĕ fātă,
quī nĭhĭl ōptāssēt plūs lībērtātĕ mĕrērī,175
iām iām dīssĭmŭlāt dŏmĭnōs āltēquĕ tŭmēscūnt
sērvīlēs ănĭmī. Prŏcĕrūm squālōrĕ rĕplētūs
cārcĕr ĕt ēxŭlĭbūs Mĕrŏē cāmpīquĕ gĕmīscūnt
Aēthĭŏpūm; poēnīs hŏmĭnūm plăgă pērsŏnăt ārdēns;
Mārmărĭcūs clārīs vĭŏlātūr caēdĭbŭs Hāmmōn.180
Āspĕrĭūs nĭhĭl ēst hŭmĭlī cūm sūrgĭt ĭn āltūm:
cūnctă fĕrīt dūm cūnctă tĭmēt, dēsaēvĭt ĭn ōmnēs
ūt sē pōssĕ pŭtēnt, nēc bēlŭă taētrĭŏr ūllă
quām sērvī răbĭēs īn lībĕră tērgă fŭrēntīs;
āgnōscīt gĕmĭtūs ēt poēnaē pārcĕrĕ nēscīt,185
quām sŭbĭīt, dŏmĭnīquĕ mĕmōr quēm vērbĕrăt ōdīt.
Āddĕ quŏd eūnūchūs nūllā pĭĕtātĕ mŏvētūr
nēc gĕnĕrī nātīsvĕ căvēt. Clēmēntĭă cūnctīs
īn sĭmĭlēs, ănĭmōsquĕ lĭgānt cōnsōrtĭă dāmnī;
īstĕ nĕc eūnūchīs plăcĭdūs. Sēd pēiŭs ĭn aūrūm190
aēstŭăt; hōc ūnō frŭĭtūr sūccīsă lĭbīdŏ.
Quīd nērvōs sĕcŭīssĕ iŭvāt? Vīs nūllă crŭēntām
cāstrăt ăvārĭtĭām. Pārvīs ēxērcĭtă fūrtīs
quaē vāstārĕ pĕnūm nēclēctăquĕ suēvĕrăt ārcaē
claūstră rĕmōlīrī, nūnc ūbĕrĭōrĕ răpīnā195
pēccăt ĭn ōrbĕ mănūs. Quīdquīd sē Tīgrĭs ăb Haēmō
dīvĭdĭt, hōc cērtā prōpōnīt mērcĕ lŏcāndūm,
īnstĭtŏr īmpĕrĭī, caūpō fāmōsŭs hŏnōrūm.
Hīc Ăsĭām vīllā pāctūs rĕgĭt; īllĕ rĕdēmīt
cōniŭgĭs ōrnātū Sўrĭām; dŏlĕt īllĕ pătērnā200
Bīthŷnōs mūtāssĕ dŏmō. Sūbfīxă pătēntī
vēstĭbŭlō prĕtĭīs dīstīnguīt rēgŭlă gēntēs.
Tōt Gălătaē, tōt Pōntŭs ĕāt, tōt Lŷdĭă nūmmīs;
sī Lўcĭām tĕnŭīssĕ vĕlīs, tōt mīlĭă pōnās,
sī Phrўgăs, āddĕ părūm. Prŏprĭaē sōlācĭă sōrtī205
cōmmūnēs vūlt ēssĕ nŏtās ēt vēndĭtŭs īpsĕ
vēndĕrĕ cūnctă cŭpīt. Cērtāntūm saēpĕ dŭōrūm
dīvērsūm sūspēndĭt ŏnūs; cūm pōndĕrĕ iūdēx
vērgĭt, ĕt īn gĕmĭnās nūtāt prōvīncĭă lāncēs.
Nōn pŭdĕt heū, sŭpĕrī, pŏpŭlōs vēnīrĕ sŭb hāstā?210
Vēndēntīs cērtē pŭdĕāt. Quīd iūrĕ sĕpūltō
māncĭpĭūm tōt rēgnă tĕnēt, tōt dīstrăhĭt ūrbēs?
Pōllēntēm sōlō Croēsūm vīctōrĭă Cŷrī
frēgĭt ŭt eūnūchō flŭĕrēt Pāctōlŭs ĕt Hērmūs?
Āttălŭs hērēdēm vŏlŭīt tē, Rōmă, rĕlīnquī,215
rēstĭtĭt Āntĭŏchūs praēscrīptō mārgĭnĕ Taūrī,
īndŏmĭtōs cūrrū Sērvīlĭŭs ēgĭt Ĭsaūrōs
ēt Phărŏs Aūgūstō iăcŭīt vēl Crētă Mĕtēllō,
nē nōn Eūtrŏpĭō quaēstūs nŭmĕrōsĭŏr ēssēt?
Īn mērcēm vĕnĭūnt Cĭlĭcēs, Iūdaēă, Sŏphēnē,220
Rōmānūsquĕ lăbōr Pōmpēiānīquĕ trĭūmphī.
Quō strŭĭs hōs aūrī cŭmŭlōs? Quaē pīgnŏră tāntīs
sūccēdēnt ŏpĭbūs? Nūbās dūcāsvĕ lĭcēbīt:
nūmquām mātĕr ĕrīs, nūmquām pătĕr; hōc tĭbĭ fērrūm,
hōc nātūră nĕgāt. Tē grāndĭbŭs Īndĭă gēmmīs,225
tē fŏlĭīs Ărăbēs dītēnt, tē vēllĕrĕ Sērēs:
nūllŭs ĭnōps ădĕō, nūllūm sīc ūrgĕt ĕgēstās
ūt vĕlĭt Eūtrŏpĭī fōrtūnam ēt mēmbră păcīscī.
Iāmque ōblītă sŭī nēc sōbrĭă dīvĭtĭīs mēns
īnvērsās lēgēs hŏmĭnūmquĕ nĕgōtĭă lūdīt.230
Iūdĭcăt eūnūchūs; quīd iām dē cōnsŭlĕ mīrōr?
Prōdĭgĭūm, quōdcūmquĕ gĕrīt. Quaē pāgĭnă lītēs
sīc āctās mĕmĭnīt? Quĭbŭs ūmquām saēcŭlă tērrīs
eūnūchī vīdērĕ fŏrūm? Sēd nē quă văcārēt
pārs īgnōmĭnĭā neū quīd rēstārĕt ĭnaūsūm,235
ārma ĕtĭām vĭŏlārĕ părāt pōrtēntăquĕ mōnstrīs
āggĕrăt ēt sēcūm pĕtŭlāns āmēntĭă cērtāt.
Ērŭbŭīt Māvōrs āvērsăquĕ rīsĭt Ĕnŷō
dēdĕcŭs Ēōūm, quŏtĭēns īntēntă săgīttīs
ēt phărĕtrā fūlgēns ănŭs ēxērcētŭr Ămāzōn,240
ārbĭtĕr aūt quŏtĭēns bēllī pācīsquĕ rĕcūrrīt
ādlŏquĭtūrquĕ Gĕtās. Gaūdēt cūm vīdĕrĭt hōstīs
ēt sēntīt iām dēssĕ vĭrōs. Īncēndĭă fūmānt,
mūrīs nūllă fĭdēs, squālēnt pŏpŭlātĭbŭs āgrī
ēt mĕdĭō spēs sōlă mărī. Trāns Phāsĭn ăgūntūr245
Cāppădŏcūm mātrēs, stăbŭlīsque ābdūctă pătērnīs
Caūcăsĕās cāptīvă bĭbūnt ārmēntă prŭīnās
ēt Scўthĭcīs mūtānt Ārgaēī pābŭlă sīlvīs.
Ēxtrā Cīmmĕrĭās, Taūrōrūm claūstră, pălūdēs
flōs Sўrĭaē sērvīt. Spŏlĭīs nēc sūffĭcĭt ātrōx250
bārbărŭs; īn caēdēm vērtūnt fāstīdĭă praēdaē.
Īllĕ tămēn (quĭd ĕnīm sērvūm mōllēmquĕ pŭdēbīt?
Aūt quĭd ĭn hōc pŏtĕrīt vūltū flāgrārĕ rŭbōrīs?)
prō vīctōrĕ rĕdīt; trūncūm vēxīllă sĕcūntūr
ēt tūrmaē sĭmĭlēs eūnūchōrūmquĕ mănīplī,255
Hēllēspōntĭăcīs lĕgĭō dīgnīssĭmă sīgnīs.
Ōbvĭŭs īrĕ clĭēns dēfēnsōrēmquĕ rĕvērsūm
cōnplēctī. Plăcĕt īpsĕ sĭbī lāxāsquĕ lăbōrāt
dīstēndīssĕ gĕnās fīctūmque īnflātŭs ănhēlāt,
pūlvĕrĕ rēspērsūs tĭnĕās ēt sōrdĭbŭs ōră260
squālĭdĭōr, vērbīsquĕ sŏnāt plōrābĭlĕ quīddām
ūltrā nēquĭtĭām frāctīs ēt proēlĭă nārrāt
pērquĕ sŭām trĕmŭlā tēstātūr vōcĕ sŏrōrēm
dēfēcīssĕ văgās ād pūblĭcă cōmmŏdă vīrēs;
cēdĕrĕ līvōrī nēc sūstēntārĕ prŏcēllās265
īnvĭdĭaē; mērgīquĕ frĕtīs spūmāntĭbŭs ōrāt.
Ēxōrētque ŭtĭnām! Dūm tālĭă fātŭr, ĭnēptās
dētērgīt lăcrĭmās ātque īntēr sīngŭlă dīctă
flēbĭlĕ sūspīrāt: quālīs vĕnĭt ārĭdă sōcrūs
lōngīnquām vīsūră nŭrūm; vīx lāssă rĕsēdīt270
ēt iām vīnă pĕtīt. Quīd tē, tūrpīssĭmă, bēllīs
īnsĕrĭs aūt saēvī pērtēmptā Pāllădă cāmpī?
Tū pŏtĕs āltĕrĭūs stŭdĭīs haērērĕ Mĭnērvaē,
tū tēlās, nōn tēlă, pătī, tū stāmĭnă nōssĕ,
tū sēgnēs ŏpĕrūm sōllērs ūrgērĕ pŭēllās275
ēt nĭvĕām dŏmĭnaē pēnsīs īnvōlvĕrĕ lānām.
Vēl, sī sācră plăcēnt, hăbĕās prō Mārtĕ Cўbēlēn;
raūcă Cĕlaēnaēōs ād tŷmpănă dīscĕ fŭrōrēs.
Cŷmbălă fērrĕ lĭcēt pēctūsque īnlīdĕrĕ pīnū
īnguĭnĭs ēt rĕlĭquūm Phrўgĭīs ābscīdĕrĕ cūltrīs.280
Ārmă rĕlīnquĕ vĭrīs. Gĕmĭnām quīd dīvĭdĭs aūlām
cōnārīsquĕ pĭōs ŏdĭīs cōmmīttĕrĕ frātrēs?
Tē măgĭs, āh dēmēns, vĕtĕrēm sī rēspĭcĭs ārtēm,
cōncĭlĭārĕ dĕcēt. Gēstīs prō tālĭbŭs ānnūm
flāgĭtĕt Eūtrŏpĭūs, nē quīd nōn pōllŭăt ūnūs,285
dūx ăcĭēs, iūdēx praētōrĭă, tēmpŏră cōnsūl!
Nīl ădĕō foēdūm, quōd nōn ēxāctă vĕtūstās
ēdĭdĕrīt lōngīquĕ lăbōr cōmmīsĕrĭt aēvī.
Oēdĭpŏdēs mātrēm, nātām dūxīssĕ Thўēstēs
cāntātūr, pĕpĕrīt frātrēs Ĭŏcāstă mărītō290
ēt Pĕlŏpēă sĭbī. Thēbās āc fūnĕră Troīaē
trīstĭs Ĕrēcthēī dēplōrāt scaēnă thĕātrī.
Īn vŏlŭcrēm Tĕrĕūs, Cādmūs sē vērtĭt ĭn ānguēm;
Scŷllă nŏvōs mīrātă cănēs. Hūnc ārbŏrĕ fīgīt,
ēlĕvăt hūnc plūmā, squāmīs hūnc fābŭlă vēstīt,295
hūnc sōlvīt flŭvĭō. Nūmquām spădŏ cōnsŭl ĭn ōrbĕ
nēc iūdēx dūctōrvĕ fŭīt. Quōdcūmquĕ vĭrōrūm
ēst dĕcŭs, eūnūchī scĕlŭs ēst. Ēxēmplă crĕāntūr
quaē sōccī sŭpĕrēnt rīsūs lūctūsquĕ cŏthūrnī.
Quām pūlchēr cōnspēctŭs ĕrāt, cūm tēndĕrĕt ārtūs300
ēxānguēs ŏnĕrārĕ tŏgā cīnctūquĕ grăvātūs
īndūtōquĕ sĕnēx ōbscaēnĭŏr īrĕt ĭn aūrō:
hūmānī quālīs sĭmŭlātōr sīmĭŭs ōrīs,
quēm pŭĕr ādrīdēns prētīŏsŏ stāmĭnĕ Sērūm,
vēlāvīt nūdāsquĕ nătēs āc tērgă rĕlīquīt,305
lūdībrīūm mēnsĭs; ĕrēctō pēctŏrĕ dīvēs
āmbŭlăt ēt clārō sēsē dēfōrmăt ămīctū.
Cāndĭdă pōllūtōs cŏmĭtātūr cūrĭă fāscēs,
fōrsĭtăn ēt dŏmĭnī. Praēbēt mīrācŭlă līctōr
cōnsŭlĕ nōbĭlĭōr, lībērtātēmquĕ dătūrūs,310
quām nēcdūm mĕrŭīt, scāndīt sūblīmĕ trĭbūnāl
ātque īntēr prŏprĭās laūdēs Aēgŷptĭă iāctāt
sōmnĭă prōstrātōsquĕ cănīt sē vātĕ tўrānnōs.
Scīlĭcĕt īn dŭbĭō vīndēx Bēllōnă pĕpēndīt,
dūm spădŏ Tīrĕsĭās ēnērvātūsquĕ Mĕlāmpūs315
rēptăt ăb ēxtrēmō rĕfĕrēns ōrācŭlă Nīlō.
Ōbstrĕpŭēre ăvĭūm vōcēs, ēxhōrrŭĭt ānnūs
nōmĕn, ĕt īnsānūm gĕmĭnō prōclāmăt ăb ōrĕ
eūnūchūmquĕ vĕtāt fāstīs āccēdĕrĕ Iānūs.
Sūmĕrĕt īnlĭcĭtōs ĕtĕnīm sī fēmĭnă fāscēs,320
ēssēt tūrpĕ mĭnūs. Mēdīs lĕvĭbūsquĕ Săbaēīs
īmpĕrăt hīc sēxūs, rēgīnārūmquĕ sŭb ārmīs
bārbărĭaē pārs māgnă iăcēt: gēns nūllă prŏbātūr,
eūnūchī quaē scēptră fĕrāt. Trītōnĭă, Phoēbē,
Tērră, Cĕrēs, Cўbĕlē, Iūnō, Lātōnă cŏlūntūr:325
eūnūchī quaē tēmplă dĕī, quās vīdĭmŭs ārās?
Īndĕ săcērdōtēs; haēc īntrāt pēctŏră Phoēbūs;
īndĕ cănūnt Dēlphī; Trōiānām sōlă Mĭnērvām
vīrgĭnĭtās Vēstālĭs ădīt flāmmāsquĕ tŭētūr:
hī nūllās mĕrĭtī vīttās sēmpērquĕ prŏfānī.330
Nāscĭtŭr ād frūctūm mŭlĭēr prōlēmquĕ fŭtūrām:
hōc gĕnŭs īnvēntum ēst ūt sērvĭăt. Hērcŭlĭs ārcū
cōncĭdĭt Hīppŏlўtē; Dănăī fūgērĕ bĭpēnnēm,
Pēnthĕsĭlēă, tŭām; clārās Kārthāgĭnĭs ārcēs
crēdĭtŭr ēt cēntūm pōrtīs Băbўlōnă sŭpērbām335
fēmĭnĕūs strūxīssĕ lăbōr: quīd nōbĭlĕ gēssīt
eūnūchūs? Quaē bēllă tŭlīt? Quās cōndĭdĭt ūrbēs?
Īllās praētĕrĕā rērūm nātūră crĕāvīt,
hōs fēcērĕ mănūs: seū prīmă Sĕmīrămĭs āstū
Āssўrĭīs mēntītă vĭrūm, nē vōcĭs ăcūtaē340
mōllĭtĭēs lēvēsvĕ gĕnaē sē prōdĕrĕ pōssēnt,
hōs sĭbĭ cōniūnxīt sĭmĭlēs; seū Pārthĭcă fērrō
lūxŭrĭēs vĕtŭīt nāscī lānūgĭnĭs ūmbrām
sērvātōquĕ dĭū pŭĕrīlī flōrĕ cŏēgīt
ārtĕ rĕtārdātām Vĕnĕrī sērvīrĕ iŭvēntām.345
Fāmă prĭūs fālsō sĭmĭlīs vānōquĕ vĭdērī
fīctă iŏcō; lĕvĭōr vŏlĭtārĕ pĕr ōppĭdă rūmōr
rīdērīquĕ nĕfās: vĕlŭtī nīgrāntĭbŭs ālīs
aūdīrētŭr ŏlōr, cōrvō cērtāntĕ lĭgūstrīs.
Ātque ălĭquīs grăvĭōr mōrūm "Sī tālĭbŭs" īnquīt350
"crēdĭtŭr ēt nĭmĭīs tūrgēnt mēndācĭă mōnstrīs,
iām tēstūdŏ vŏlāt, prōfērt iām cōrnŭă vūltūr;
prōnă pĕtūnt rētrō flŭvĭī iŭgă; Gādĭbŭs ōrtūm
Cārmānī tēxērĕ dĭēm; iām frūgĭbŭs āptūm
aēquŏr ĕt ādsuētūm sīlvīs dēlphīnă vĭdēbō,355
iām cŏclĕīs hŏmĭnēs iūnctōs ēt quīdquĭd ĭnānĕ
nūtrīt Iūdăĭcīs quaē pīngĭtŭr Īndĭă vēlīs".
Sūbĭcĭt ēt mīxtīs sălĭbūs lāscīvĭŏr āltēr:
"Mīrārīs? Nĭhĭl ēst, quōd nōn īn pēctŏrĕ māgnūm
cōncĭpĭt Eūtrŏpĭūs. Sēmpēr nŏvă, grāndĭă sēmpēr360
dīlĭgĭt ēt cĕlĕrī dēgūstāt sīngŭlă sēnsū.
Nīl tĭmĕt ā tērgō; vĭgĭlāntĭbŭs ūndĭquĕ cūrīs
nōctĕ dĭēquĕ pătēt; lēnīs făcĭlīsquĕ mŏvērī
sūpplĭcĭbūs mĕdĭāquĕ tămēn mōllīssĭmŭs īrā
nīl nĕgăt ēt sēsē vēl nōn pōscēntĭbŭs ōffērt.365
Quīdlĭbĕt īngĕnĭō sŭbĭgīt trādītquĕ frŭēndūm;
quīdquĭd ămās, dăbĭt īllă mănūs; cōmmūnĭtĕr ōmnī
fūngĭtŭr ōffĭcĭō gaūdētquĕ pŏtēntĭă flēctī.
Hōc quŏquĕ cōncĭlĭīs pĕpĕrīt mĕrĭtōquĕ lăbōrūm,
āccĭpĭt ēt trăbĕās ārgūtaē praēmĭă dēxtraē".370
Pōstquām vēră fĭdēs făcĭnūs vūlgāvĭt Ĕōūm
gēntĭbŭs ēt Rōmaē iām cērtĭŭs īnpŭlĭt aūrēs,
"Eūtrŏpĭūmne ĕtĭām nōstrā dīgnābĭmŭr īrā?
Hīc quŏquĕ Rōmānī mĕrŭīt pārs ēssĕ dŏlōrīs?"
Sīc ēffātă răpīt caēlī pĕr ĭnānĭă cūrsūm375
dīvă pŏtēns ūnōquĕ Pădūm trānslāpsă vŏlātū
cāstră sŭī rēctōrĭs ădīt. Tūm fōrtĕ dĕcōrūs
cūm Stĭlĭchōnĕ gĕnēr pācem īnplōrāntĭbŭs ūltrō
Gērmānīs rēspōnsă dăbāt, lēgēsquĕ Chăūcīs
ārdŭŭs ēt flāvīs sīgnābāt iūră Sŭēbīs.380
Hīs trĭbŭīt rēgēs, hīs ōbsĭdĕ foēdĕră sāncīt
īndīctō; bēllōrum ălĭōs trānscrībĭt ĭn ūsūs,
mīlĭtĕt ūt nōstrīs dētōnsă Sўgāmbrĭă sīgnīs.
Laētă sŭbīt Rōmām pĭĕtās ēt gaūdĭă paēnĕ
mōvērūnt lăcrĭmās tāntōque ēxūltăt ălūmnō:385
sīc ārmēntă sŭō iām dēfēnsāntĕ iŭvēncō
cēlsĭŭs ādsūrgūnt ērēctaē cōrnŭă mātrī,
sīc iām tērrĭbĭlēm stăbŭlīs dŏmĭnūmquĕ fĕrārūm
crēscĕrĕ mīrātūr gĕnĕtrīx Māssŷlă lĕōnēm.
Dīmōvīt nĕbŭlām iŭvĕnīque āppārŭĭt īngēns.390
Tūm sīc ōrsă lŏquī: "Quāntūm tē prīncĭpĕ pōssīm,
nōn lōngīnquă dŏcēnt, dŏmĭtō quōd Sāxŏnĕ Tēthŷs
mītĭŏr ēt frāctō sēcūră Brĭtānnĭă Pīctō:
āntĕ pĕdēs hŭmĭlī Frāncō trīstīquĕ Sŭēbō
pērfrŭŏr ēt nōstrūm vĭdĕō, Gērmānĭcĕ, Rhēnūm.395
Sēd quĭd ăgām? Dīscōrs Ŏrĭēns fēlīcĭbŭs āctīs
īnvĭdĕt ātque ălĭō Phoēbī dē cārdĭnĕ sūrgūnt
crīmĭnă, nē tōtō cōnspīrēt cōrpŏrĕ rēgnūm.
Gīldōnīs tăcĕō māgnā cūm laūdĕ rĕcēptām
pērfĭdĭam ēt frētōs Ēōō rōbŏrĕ Maūrōs.400
Quaē sūscēptă fămēs, quāntūm dīscrīmĭnĭs ūrbī,
nī tŭă vēl sŏcĕrī nūmquām nōn prōvĭdă vīrtūs
Aūstrālem Ārctōīs pēnsāssēt frūgĭbŭs ānnūm!
Īnvēctaē Rhŏdănī Tĭbĕrīnă pĕr ōstĭă clāssēs
Cīnўphĭīsquĕ fĕrāx Ărărīs sūccēssĭt ărīstīs.405
Teūtŏnĭcūs vōmēr Pŷrēnaēīquĕ iŭvēncī
sūdāvērĕ mĭhī; sĕgĕtēs mīrāntŭr Hĭbērās
hōrrĕă; nēc Lĭbўaē sēnsērūnt dāmnă rĕbēllīs
iām trānsālpīnā cōntēntī mēssĕ Quĭrītēs.
Īllĕ quĭdēm sōlvīt mĕrĭtās (scīt Thābrăcă) poēnās,410
ūt pĕrĕāt quīcūmquĕ tŭīs cōnflīxĕrĭt ārmīs.
Ēccĕ rĕpēns īsdēm clādēs ā pārtĭbŭs ēxīt
tērrōrīsquĕ mĭnūs, sēd plūs hăbĭtūră pŭdōrīs,
Eūtrŏpĭūs cōnsūl. Prīdēm tŏlĕrārĕ fătēmūr
hōc gĕnŭs, Ārsăcĭō pōstquām sē rēgĭă fāstū415
sūstŭlĭt ēt nōstrōs cōrrūpīt Pārthĭă mōrēs.
Praēfēctī sĕd ădhūc gēmmīs vēstīquĕ dăbāntūr
cūstōdēs sācrōque ădhĭbērĕ sĭlēntĭă sōmnō.
Mīlĭtĭa eūnūchī nūmquām prōgrēssă cŭbīlī,
nōn vītā spōndēntĕ fĭdēm, sĕd ĭnērtĭă tūtūm420
mēntīs pīgnŭs ĕrāt. Sēcrētă mŏnīlĭă sērvēnt,
ōrnātūs cūrēnt Tўrĭōs: ā frōntĕ rĕcēdānt
īmpĕrĭī. Tĕnĕrō trāctārī pēctŏrĕ nēscīt
pūblĭcă māiēstās. Nūmquām vĕl ĭn aēquŏrĕ pūppīm
vīdĭmŭs eūnūchī clāvō pārērĕ măgīstrī.425
Nōs ădĕō spērnī făcĭlēs, ōrbīsquĕ cărīnă
vīlĭŏr? Aūrōrām sānē, quaē tālĭă fērrĕ
gaūdĕt, ĕt ādsuētās scēptrīs mŭlĭēbrĭbŭs ūrbēs
pōssĭdĕānt: quīd bēllĭgĕrām cōmmūnĭbŭs ūrūnt
Ītălĭām măcŭlīs nŏcĭtūrăquĕ prōbră sĕvērīs430
ādmīscēnt pŏpŭlīs? Pĕrĕgrīnă pĭācŭlă fōrtī
pēllāntūr lōngē Lătĭō nēc trānsĕăt Ālpēs,
dēdĕcŭs; īn sōlīs, quĭbŭs ēxtĭtĭt, haērĕăt ārvīs.
Scrībăt Hălŷs, scrībāt fāmaē cōntēmptŏr Ŏrōntēs:
pēr tē pērquĕ tŭōs ōbtēstōr Rōmă trĭūmphōs,435
nēscĭăt hōc Thŷbrīs, nūmquām pōscēntĭbŭs ōlīm
quī dărĕ Dēntātīs ānnōs Făbĭīsquĕ sŏlēbāt.
Mārtĭŭs eūnūchī rĕpĕtēt sūffrāgĭă cāmpūs?
Aēmĭlĭōs īntēr sērvātōrēsquĕ Cămīllōs
Eūtrŏpĭūs? Iām Chrŷsŏgŏnīs tŭă, Brūtĕ, pŏtēstās440
Nārcīssīsquĕ dătūr? Nātōs hōc dēdĕrĕ poēnaē
prōfŭĭt ēt mĭsĕrō cīvēm praēpōnĕrĕ pātrī?
Hōc mĭhĭ Iānĭcŭlō pŏsĭtīs Ētrūrĭă cāstrīs
quaēsĭĭt ēt tāntūm flŭvĭō Pōrsēnnă rĕmōtūs?
Hōc mĕrŭīt vēl pōntĕ Cŏclēs vēl Mūcĭŭs īgnĕ?445
Vīscĕrĭbūs frūstrā cāstūm Lūcrētĭă fērrūm
mērsĭt ĕt āttŏnĭtūm trānāvīt Cloēlĭă Thŷbrīm?
Eūtrŏpĭō fāscēs ādsērvābāntŭr ădēmptī
Tārquĭnĭīs? Quēmcūmquĕ mĕaē vēxērĕ cŭrūlēs,
lāxātō vĕnĭāt sŏcĭum āvērsātŭs Ăvērnō.450
Īnpēnsī sācrīs, Dĕcĭī, prōrūmpĭtĕ būstīs
Tōrquātīquĕ trŭcēs ănĭmōsăquĕ paūpĕrĭs ūmbră
Fābrĭcĭī tūque ō, quī fōrte īnfērnă pĭōrūm
iūgĕra ĕt Ēlўsĭās scīndīs, Sērrānĕ, nŏvālēs.
Poēnō Scīpĭădaē, Poēnō praēclārĕ Lŭtātī,455
Sīcănĭā Mārcēllĕ fĕrōx, gēns Claūdĭă, sūrgās
ēt Cŭrĭī sĕrĭēs; ēt, quī sūb iūrĕ nĕgāstī
vīvĕrĕ Caēsărĕō, pārvō prōcēdĕ sĕpūlchrō,
Eūtrŏpĭūm pāssūrĕ Cătō; rĕmĕātĕ tĕnēbrīs,
āgmĭnă Brūtōrūm Cōrvīnōrūmquĕ cătērvaē.460
Eūnūchī vēstrōs hăbĭtūs, īnsīgnĭă sūmūnt
āmbĭgŭī Rōmānă mărēs; răpŭērĕ trĕmēndās
Hānnĭbălī Pŷrrhōquĕ tŏgās; flābēllă pĕrōsī
ādspīrānt trăbĕīs; iām nōn ūmbrācŭlă gēstānt
vīrgĭnĭbūs, Lătĭās aūsī vībrārĕ sĕcūrēs.465
Līnquĭtĕ fēmĭnĕās, īnfēlīx tūrbă, lătēbrās,
āltēr quōs pĕpŭlīt sēxūs nēc sūscĭpĭt āltēr,
ēxēctī Vĕnĕrīs stĭmŭlōs ēt vūlnĕrĕ cāstī,
mīxtă dŭplēx aētās īntēr pŭĕrūmquĕ sĕnēmquĕ
nīl mĕdĭūm; fālsī, cōnplētĕ sĕdīlĭă, pātrēs,470
ītĕ, nŏvī prŏcĕrēs, īnfēcūndōquĕ sĕnātū
Eūtrŏpĭūm stīpātĕ dŭcēm; cĕlĕbrātĕ trĭbūnāl
prō thălămīs, vērsō iām dīscĭtĕ mōrĕ cŭrūlēs,
nōn mātrūm pīlēntă sĕquī. Nē prīscă rĕvōlvām
neū nŭmĕrēm quāntīs īniūrĭă mīllĕ pĕr ānnōs475
fīt rētrō dŭcĭbūs, quāntī foēdābĭtŭr aēvī
cānĭtĭēs, ūnām sŭbĕānt quōt saēcŭlă cūlpām,
īntĕr Ărīnthaēī fāstōs ēt nōmĕn ĕrīlĕ
sērvŭs ĕrīt dŏmĭnōquĕ sŭōs aēquālĭs hŏnōrēs
īnsĕrĕt. Heū sēmpēr Ptŏlĕmaēī nōxĭă mūndō480
māncĭpĭa! Ēn ălĭō laēdōr grăvĭōrĕ Pŏthīnō
ēt pătĭōr māiūs Phărĭō scĕlŭs. Īllĕ crŭōrēm
cōnsŭlĭs ūnīūs Pēllaēīs ēnsĭbŭs haūsīt:
īnquĭnăt hīc ōmnēs. Sī nīl prīvātă mŏvēbūnt,
āt tū prīncĭpĭbūs, vēstraē tū prōspĭcĕ caūsaē485
rēgālēsque āvērtĕ nŏtās. Hūnc āccĭpĭt ūnūm
aūlă măgīstrātūm; vōbīs pătrĭbūsquĕ rĕcūrrīt
hīc āltērnŭs hŏnōs. Īn crīmĕn ĕūntĭbŭs ānnīs
pārcĕ, quătēr cōnsūl! Cōntāgĭă fāscĭbŭs, ōrō,
dēfēndās īgnāvă tŭīs neū trādĭtă lībrīs490
nōmĭnă vēstītūsquĕ mĕōs, quĭbŭs ōmnĕ quŏd āmbīt
Ōcĕănūs dŏmŭī, tāntā cālīgĭnĕ mērgī
cālcārīquĕ sĭnās. Nām quaē iām bēllă gĕrāmūs
mōllĭbŭs aūspĭcĭīs? Quaē iām cōnūbĭă prōlēm
vēl frūgēm lātūră sĕgēs? Quīd fērtĭlĕ tērrīs,495
quīd plēnūm stĕrĭlī pōssīt sūb cōnsŭlĕ nāscī?
Eūnūchī sī iūră dăbūnt lēgēsquĕ tĕnēbūnt,
dūcānt pēnsă vĭrī mūtātōque ōrdĭnĕ rērūm
vīvăt Ămāzŏnĭō cōnfūsă lĭcēntĭă rītū.
Quīd trăhŏr ūltĕrĭūs? Stĭlĭchō, quīd vīncĕrĕ dīffērs,500
dūm cērtārĕ pŭdēt? Nēscīs quōd tūrpĭŏr hōstīs
laētĭtĭā māiōrĕ cădīt? Pīrātĭcă Māgnūm
ērĭgĭt, īnlūstrāt sērvīlīs laūrĕă Crāssūm.
Ādnŭĭs. Āgnōscō frĕmĭtūm, quō pāllŭĭt Hēbrūs,
quō Maūrī Gīldōquĕ rŭīt. Quīd Mārtĭă sīgnă505
sōllĭcĭtās? Nōn ēst iăcŭlīs hāstīsvĕ pĕtēndūs:
cōnscĭă sūccūmbēnt aūdītō vērbĕrĕ tērgă,
ūt Scўthă pōst mūltōs rĕdĭēns ēxērcĭtŭs ānnōs,
cūm sĭbĭ sērvīlīs prō fīnĭbŭs ōbvĭă pūbēs
īrĕt ĕt ārcērēt dŏmĭnōs tēllūrĕ rĕvērsōs,510
ārmātam ōstēnsīs ăcĭēm fūdērĕ flăgēllīs:
nōtŭs ăb īncēptīs īgnōbĭlĕ rēppŭlĭt hōrrōr
vūlgŭs ĕt āddūctūs sūb vērbĕrĕ tōrpŭĭt ēnsīs".