1

Āllŏquŏr Hērmiōnē nūpēr frātrēmquĕ vĭrūmquĕ

nūnc frātrēm. nōmēn ‖ cōniŭgĭs āltĕr hăbēt.

Pŷrrhŭs Ăchīllīdēs, ănĭmōsŭs ĭmāgĭnĕ pātrīs,

īnclūsām cōntrā ‖ iūsquĕ pĭūmquĕ tĕnēt.

Quōd pŏtŭī, rĕnŭī, nē nōn īnvītă tĕnērēr;5

cētĕră fēmĭnĕaē ‖ nōn vălŭērĕ mănūs.

"Quīd făcĭs, Aēăcĭdē? nōn sūm sĭnĕ vīndĭcĕ, dīxī;

haēc tĭbĭ sūb dŏmĭno ēst, ‖ Pŷrrhĕ, pŭēllă sŭō."

Sūrdĭŏr īllĕ frĕtō clāmāntēm nōmĕn Ŏrēstīs

trāxĭt ĭnōrnātīs ‖ īn sŭă tēctă cŏmīs.10

Quīd grăvĭūs cāptā Lăcĕdaēmŏnĕ sērvă tŭlīssēm,

sī răpĕrēt Grāiās ‖ bārbără tūrbă nŭrūs?

Pārcĭŭs Āndrŏmăchēn vēxāvĭt Ăchāĭă vīctrīx,

cūm Dănăūs Phrўgĭās ‖ ūrĕrĕt īgnĭs ŏpēs.

Āt tū, cūră mĕī sī tē pĭă tāngĭt, Ŏrēstē,15

īnĭcĕ nōn tĭmĭdās ‖ īn tŭă iūră mănūs.

Ān sīquīs răpĭāt stăbŭlīs ārmēntă rĕclūsīs,

ārmă fĕrās, rāptā ‖ cōniŭgĕ lēntŭs ĕrīs?

Sīt sŏcĕr ēxēmplō, nūptaē rĕpĕtītŏr ădēmptaē,

cuī pĭă mīlĭtĭaē ‖ caūsă pŭēllă fŭīt;20

sī pătĕr īgnāvūs vĭdŭā plōrāssĕt ĭn aūlā,

nūptă fŏrēt Părĭdī ‖ mātĕr, ŭt āntĕ fŭīt.

Nēc tū mīllĕ rătēs sĭnŭōsăquĕ vēlă părārīs

nēc nŭmĕrōs Dănăī ‖ mīlĭtĭs; īpsĕ vĕnī.

Sīc quŏque ĕrām rĕpĕtēndă tămēn, nēc tūrpĕ mărītō25

āspĕră prō cārō ‖ bēllă tŭlīssĕ tŏrō;

quīd quŏd ăvūs nōbīs īdēm Pĕlŏpēĭŭs Ātreūs,

ēt, sī nōn ēssēs ‖ vīr mĭhĭ, frātĕr ĕrās?

Vīr, prĕcŏr, ūxōrī, frātēr sūccūrrĕ sŏrōrī.

Īnstānt ōffĭcĭō ‖ nōmĭnă bīnă tŭō.30

Mē tĭbĭ Tŷndāreūs, vītā grăvĭs aūctŏr ĕt ānnīs,

trādĭdĭt; ārbĭtrĭūm ‖ nēptĭs hăbēbăt ăvūs;

āt pătĕr Aēăcĭdaē prōmīsĕrăt īnscĭŭs āctī;

plūs quŏquĕ, quī prĭŏr ēst ‖ ōrdĭnĕ, pōssĕt ăvūs.

Cūm tĭbĭ nūbēbām, nūllī mĕă taēdă nŏcēbāt;35

sī iūngār Pŷrrhō, ‖ tū mĭhĭ laēsŭs ĕrīs.

Ēt pătĕr īgnōscēt nōstrō Mĕnĕlāŭs ămōrī;

sūccŭbŭīt tēlīs ‖ praēpĕtĭs īpsĕ dĕī;

quēm sĭbĭ pērmīsīt, gĕnĕrō cōncēdĕt ămōrēm;

prōdĕrĭt ēxēmplō ‖ mātĕr ămātă sŭō.40

Tū mĭhĭ, quōd mātrī pătĕr ēst; quās ēgĕrăt ōlīm

Dārdănĭūs pārtīs ‖ ādvĕnă, Pŷrrhŭs ăgīt.

Īllĕ lĭcēt pătrĭīs sĭnĕ fīnĕ sŭpērbĭăt āctīs,

ēt tū, quaē rĕfĕrās ‖ fāctă părēntĭs, hăbēs.

Tāntălĭdēs ōmnīs īpsūmquĕ rĕgēbăt Ăchīllēm;45

hīc pārs mīlĭtĭaē, ‖ dūx ĕrăt īllĕ dŭcūm.

Tū quŏque hăbēs prŏăvūm Pĕlŏpēm Pĕlŏpīsquĕ părēntēn

sī mĕdĭōs nŭmĕrēs, ‖ ā Iŏvĕ quīntŭs ĕrīs.

Nēc vīrtūtĕ cărēs. ārma īnvĭdĭōsă tŭlīstī.

Sēd tū quīd făcĕrēs? ‖ īndŭĭt īllă pătēr.50

Mātĕrĭā vēllēm fōrtīs mĕlĭōrĕ fŭīssēs;

nōn lēcta ēst ŏpĕrī, ‖ sēd dătă caūsă tŭō.

Hānc tămĕn īmplēstī, iŭgŭlōque Aēgīsthŭs ăpērtō

tēctă crŭēntāvīt, ‖ quaē pătĕr āntĕ tŭūs.

Īncrĕpăt Aēăcĭdēs laūdēmque īn crīmĭnă vērtīt,55

ēt tămĕn āspēctūs ‖ sūstĭnĕt īllĕ mĕōs.

Rūmpŏr ĕt ōră mĭhī părĭtēr cūm mēntĕ tŭmēscūnt

pēctŏrăque īnclūsīs ‖ īgnĭbŭs ūstă dŏlēnt,

Hērmiōnē cōrām quīsquāmne ōbtrēctĕt Ŏrēstī?

Nēc mĭhĭ sūnt vīrēs, ‖ nēc fĕrŭs ēnsĭs ădēst.60

Flērĕ lĭcēt cērtē; flēndō dīffūndĭmŭs īrām

pērquĕ sĭnūm lăcrĭmaē ‖ flūmĭnĭs īnstăr ĕūnt.

Hās sōlās hăbĕō sēmpēr sēmpērquĕ prŏfūndō;

ūmēnt īncūltaē ‖ fōntĕ pĕrēnnĕ gĕnaē.

Nūm gĕnĕrīs fātō, quōd nōstrōs dūrăt ĭn ānnōs,65

Tāntălĭdēs mātrēs ‖ āptă răpīnă sŭmūs?

Nōn ĕgŏ flūmĭnĕī rĕfĕrām mēndācĭă cŷgnī

nēc quĕrăr īn plūmīs ‖ dēlĭtŭīssĕ Iŏvēm.

Quā dŭŏ pōrrēctūs lōngē frĕtă dīstĭnĕt Īsthmōs,

vēctă pĕrēgrīnīs ‖ Hīppŏdămīă rŏtīs;70

Cāstŏri Ămŷclaēō | ĕt Ămŷclaēō Pōllūcī

rēddĭtă Mōpsŏpĭā ‖ Taēnărĭs ūrbĕ sŏrōr;

Taēnărĭs Īdaēō trāns aēquŏra ăb hōspĭtĕ rāptă

Ārgŏlĭcās prō sē ‖ vērtĭt ĭn ārmă mănūs.

Vīx ĕquĭdēm mĕmĭnī, mĕmĭnī tămĕn; ōmnĭă lūctūs,75

ōmnĭă sōllĭcĭtī ‖ plēnă tĭmōrĭs ĕrānt;

flēbăt ăvūs Phoēbēquĕ sŏrōr frātrēsquĕ gĕmēllī,

ōrābāt sŭpĕrōs ‖ Lēdă sŭūmquĕ Iŏvēm;

īpsa ĕgŏ, nōn lōngōs ĕtĭāmtūnc scīssă căpīllōs,

clāmābām: "sĭnĕ mē, ‖ mē sĭnĕ, mātĕr, ăbīs?"80

Vīx cōniūnx ăbĕrās. nē nōn Pĕlŏpēĭă crēdār,

ēccĕ Nĕōptŏlĕmō ‖ praēdă părātă fŭī.

Pēlīdēs ŭtĭnām vītāssĕt Ăpōllĭnĭs ārcūs!

Dāmnārēt nātī ‖ fāctă prŏtērvă pătēr;

nēc quōndām plăcŭīt nēc nūnc plăcŭīssĕt Ăchīllī,85

ābdūctā vĭdŭūm ‖ cōniŭgĕ flērĕ vĭrūm.

Quaē mĕă caēlēstīs īniūrĭă fēcĭt ĭnīquōs

quōdvĕ mĭhī mĭsĕraē ‖ sīdŭs ŏbēssĕ quĕrār?

Pārvă mĕā sĭnĕ mātrĕ fŭī, pătĕr ārmă fĕrēbāt,

ēt dŭŏ cūm vīvānt, ‖ ōrbă dŭōbŭs ĕrām.90

Nōn tĭbĭ blāndĭtĭās prīmīs, mĕă mātĕr, ĭn ānnīs

īncērtō dīctās ‖ ōrĕ pŭēllă tŭlī;

nōn ĕgŏ cāptāvī brĕvĭbūs tŭă cōllă lăcērtīs

nēc grĕmĭō sēdī ‖ sārcĭnă grātă tŭō;

nōn cūltūs tĭbĭ cūră mĕī, nēc pāctă mărītō95

īntrāvī thălămōs ‖ mātrĕ părāntĕ nŏvōs.

Ōbvĭă prōdĭĕrām rĕdŭcī tĭbĭ (vēră fătēbōr),

nēc făcĭēs nōbīs ‖ nōtă părēntĭs ĕrāt;

tē tămĕn ēsse Hĕlĕnēn, quŏd ĕrās pūlchērrĭmă, sēnsī;

īpsă rĕquīrēbās ‖ quaē tŭă nātă fŏrēt.100

Pārs haēc ūnă mĭhī, cōniūnx bĕnĕ cēssĭt Ŏrēstēs;

īs quŏquĕ, nī prō sē ‖ pūgnăt, ădēmptŭs ĕrīt.

Pŷrrhŭs hăbēt cāptām rĕdŭce ēt vīctōrĕ părēntĕ;

hōc mūnūs nōbīs ‖ dīrŭtă Troīă dĕdīt.

Cūm tămĕn āltŭs ĕquīs Tītān rădĭāntĭbŭs īnstāt,105

pērfrŭŏr īnfēlīx ‖ lībĕrĭōrĕ mălō;

nōx ŭbĭ mē thălămīs ŭlŭlāntem ĕt ăcērbă gĕmēntēm

cōndĭdĭt īn maēstō ‖ prōcŭbŭīquĕ tŏrō,

prō sōmnō lăcrĭmīs ŏcŭlī fūngūntŭr ŏbōrtīs,

quāquĕ lĭcēt, fŭgĭō ‖ sīcŭt ăb hōstĕ vĭrō.110

Saēpĕ mălīs stŭpĕō rērūmque ōblītă lŏcīquĕ

īgnārā tĕtĭgī ‖ Scŷrĭă mēmbră mănū,

ūtquĕ nĕfās sēnsī, mălĕ cōrpŏră tāctă rĕlīnquō

ēt mĭhĭ pōllūtās ‖ crēdŏr hăbērĕ mănūs.

Saēpĕ Nĕōptŏlĕmī prō nōmĭnĕ nōmĕn Ŏrēstīs115

ēxĭt ĕt ērrōrēm ‖ vōcĭs ŭt ōmĕn ămō.

Pēr gĕnŭs īnfēlīx iūrō gĕnĕrīsquĕ părēntēm,

quī frĕtă, quī tērrās ‖ ēt sŭă rēgnă quătīt,

pēr pătrĭs ōssă tŭī, pătrŭī mĭhĭ, quaē tĭbĭ dēbēnt

quōd sīc sūb tŭmŭlō ‖ fōrtĭtĕr ūltă iăcēnt,120

aūt ĕgŏ praēmŏrĭār prīmōque ēxstīnguăr ĭn aēvō,

aūt ĕgŏ Tāntălĭdaē ‖ Tāntălĭs ūxŏr ĕrō.

Alloquor Hermione nuper fratremque virumque

nunc fratrem. nomen coniugis alter habet.

Pyrrhus Achillides, animosus imagine patris,

inclusam contra iusque piumque tenet.

5Quod potui, renvi, ne non invita tenerer;

cetera femineae non valuere manus.

"Quid facis, Aeacide? non sum sine vindice, dixi;

haec tibi sub domino est, Pyrrhe, puella suo."

Surdior ille freto clamantem nomen Orestis

10traxit inornatis in sua tecta comis.

Quid gravius capta Lacedaemone serva tulissem,

si raperet Graias barbara turba nurus?

Parcius Andromachen vexavit Achaia victrix,

cum Danaus Phrygias ureret ignis opes.

15At tu, cura mei si te pia tangit, Oreste,

inice non timidas in tua iura manus.

An siquis rapiat stabulis armenta reclusis,

arma feras, rapta coniuge lentus eris?

Sit socer exemplo, nuptae repetitor ademptae,

20cui pia militiae causa puella fuit;

si pater ignavus vidua plorasset in aula,

nupta foret Paridi mater, ut ante fuit.

Nec tu mille rates sinvosaque vela pararis

nec numeros Danai militis; ipse veni.

25Sic quoque eram repetenda tamen, nec turpe marito

aspera pro caro bella tulisse toro;

quid quod avus nobis idem Pelopeius Atreus,

et, si non esses vir mihi, frater eras?

Vir, precor, uxori, frater succurre sorori.

30Instant officio nomina bina tuo.

Me tibi Tyndareus, vita gravis auctor et annis,

tradidit; arbitrium neptis habebat avus;

at pater Aeacidae promiserat inscius acti;

plus quoque, qui prior est ordine, posset avus.

35Cum tibi nubebam, nulli mea taeda nocebat;

si iungar Pyrrho, tu mihi laesus eris.

Et pater ignoscet nostro Menelaus amori;

succubuit telis praepetis ipse dei;

quem sibi permisit, genero concedet amorem;

40proderit exemplo mater amata suo.

Tu mihi, quod matri pater est; quas egerat olim

Dardanius partis advena, Pyrrhus agit.

Ille licet patriis sine fine superbiat actis,

et tu, quae referas facta parentis, habes.

45Tantalides omnis ipsumque regebat Achillem;

hic pars militiae, dux erat ille ducum.

Tu quoque habes proavum Pelopem Pelopisque parenten

si medios numeres, a Iove quintus eris.

Nec virtute cares. arma invidiosa tulisti.

50Sed tu quid faceres? induit illa pater.

Materia vellem fortis meliore fuisses;

non lecta est operi, sed data causa tuo.

Hanc tamen implesti, iuguloque Aegisthus aperto

tecta cruentavit, quae pater ante tuus.

55Increpat Aeacides laudemque in crimina vertit,

et tamen aspectus sustinet ille meos.

Rumpor et ora mihi pariter cum mente tumescunt

pectoraque inclusis ignibus usta dolent,

Hermione coram quisquamne obtrectet Oresti?

60Nec mihi sunt vires, nec ferus ensis adest.

Flere licet certe; flendo diffundimus iram

perque sinum lacrimae fluminis instar eunt.

Has solas habeo semper semperque profundo;

ument incultae fonte perenne genae.

65Num generis fato, quod nostros durat in annos,

Tantalides matres apta rapina sumus?

Non ego fluminei referam mendacia cygni

nec querar in plumis delituisse Iovem.

Qua duo porrectus longe freta distinet Isthmos,

70vecta peregrinis Hippodamia rotis;

Castori Amyclaeo | et Amyclaeo Polluci

reddita Mopsopia Taenaris urbe soror;

Taenaris Idaeo trans aequora ab hospite rapta

Argolicas pro se vertit in arma manus.

75Vix equidem memini, memini tamen; omnia luctus,

omnia solliciti plena timoris erant;

flebat avus Phoebeque soror fratresque gemelli,

orabat superos Leda suumque Iovem;

ipsa ego, non longos etiamtunc scissa capillos,

80clamabam: "sine me, me sine, mater, abis?"

Vix coniunx aberas. ne non Pelopeia credar,

ecce Neoptolemo praeda parata fui.

Pelides utinam vitasset Apollinis arcus!

Damnaret nati facta proterva pater;

85nec quondam placuit nec nunc placuisset Achilli,

abducta viduum coniuge flere virum.

Quae mea caelestis iniuria fecit iniquos

quodue mihi miserae sidus obesse querar?

Parva mea sine matre fui, pater arma ferebat,

90et duo cum vivant, orba duobus eram.

Non tibi blanditias primis, mea mater, in annis

incerto dictas ore puella tuli;

non ego captavi brevibus tua colla lacertis

nec gremio sedi sarcina grata tuo;

95non cultus tibi cura mei, nec pacta marito

intravi thalamos matre parante novos.

Obuia prodieram reduci tibi (vera fatebor),

nec facies nobis nota parentis erat;

te tamen esse Helenen, quod eras pulcherrima, sensi;

100ipsa requirebas quae tua nata foret.

Pars haec una mihi, coniunx bene cessit Orestes;

is quoque, ni pro se pugnat, ademptus erit.

Pyrrhus habet captam reduce et victore parente;

hoc munus nobis diruta Troia dedit.

105Cum tamen altus equis Titan radiantibus instat,

perfruor infelix liberiore malo;

nox ubi me thalamis ululantem et acerba gementem

condidit in maesto procubuique toro,

pro somno lacrimis oculi funguntur obortis,

110quaque licet, fugio sicut ab hoste viro.

Saepe malis stupeo rerumque oblita locique

ignara tetigi Scyria membra manu,

utque nefas sensi, male corpora tacta relinquo

et mihi pollutas credor habere manus.

115Saepe Neoptolemi pro nomine nomen Orestis

exit et errorem vocis ut omen amo.

Per genus infelix iuro generisque parentem,

qui freta, qui terras et sua regna quatit,

per patris ossa tui, patrui mihi, quae tibi debent

120quod sic sub tumulo fortiter ulta iacent,

aut ego praemoriar primoque exstinguar in aevo,

aut ego Tantalidae Tantalis uxor ero.