I
Āccĭpĕ bēllĭgĕraē crūdūm thōrācă Mĭnērvaē,
īpsă Mĕdūsaēaē ‖ quēm tĭmĕt īră cŏmaē.
Dūm văcăt, haēc, Caēsār, pŏtĕrīt lōrīcă vŏcārī:
pēctŏrĕ cūm sācrō ‖ sēdĕrĭt, aēgĭs ĕrīt.
II
Īnvĭă Sārmătĭcīs dŏmĭnī lōrīcă săgīttīs
ēt Mārtīs Gĕtĭcō ‖ tērgŏrĕ fīdă măgīs,
quām vĕl ăd Aētōlaē sēcūrām cūspĭdĭs īctūs
tēxŭĭt īnnŭmĕrī ‖ lūbrĭcŭs ūnguĭs ăprī:
fēlīx sōrtĕ tŭā, sācrūm cuī tāngĕrĕ pēctūs
fās ĕrĭt ēt nōstrī ‖ mēntĕ călērĕ dĕī.
Ī cŏmĕs ēt māgnōs īnlaēsă mĕrērĕ trĭūmphōs
pālmātaēquĕ dŭcēm, ‖ sēd cĭtŏ, rēddĕ tŏgaē.
III
Cūr nōn mīttŏ mĕōs tĭbĭ, Pōntĭlĭānĕ, lĭbēllōs?
Nē mĭhĭ tū mīttās, ‖ Pōntĭlĭānĕ, tŭōs.
IV
Ēssēt, Cāstrĭcĕ, cūm mălī cŏlōrīs,
vērsūs scrībĕrĕ coēpĭt Ōppĭānūs.
V
Sī dēsīdĕrĭūm, Caēsār, pŏpŭlīquĕ pătrūmquĕ
rēspĭcĭs ēt Lătĭaē ‖ gaūdĭă vēră tŏgaē,
rēddĕ dĕūm vōtīs pōscēntĭbŭs. Īnvĭdĕt hōstī
Rōmă sŭō, vĕnĭāt ‖ laūrĕă mūltă lĭcēt:
tērrārūm dŏmĭnūm prŏpĭūs vĭdĕt īllĕ tŭōquĕ
tērrētūr vūltū ‖ bārbărŭs ēt frŭĭtūr.
VI
Ēcquĭd Hўpērbŏrĕīs ād nōs cōnvērsŭs ăb ōrīs
Aūsŏnĭās Caēsār ‖ iām părăt īrĕ vĭās?
Cērtŭs ăbēst aūctōr sēd vōx hōc nūntĭăt ōmnīs
crēdŏ tĭbī, vērūm ‖ dīcĕrĕ, Fāmă, sŏlēs.
Pūblĭcă vīctrīcēs tēstāntūr gaūdĭă chārtaē,
Mārtĭă laūrĭgĕrā ‖ cūspĭdĕ pīlă vĭrēnt.
Rūrsŭs, ĭō, māgnōs clāmāt tĭbĭ Rōmă trĭūmphōs
īnvīctūsquĕ tŭā, ‖ Caēsăr, ĭn ūrbĕ sŏnās.
Sēd iām laētĭtĭaē quō sīt fīdūcĭă māiōr,
Sārmătĭcaē laūrūs ‖ nūntĭŭs īpsĕ vĕnī.
VII
Hībērnă quāmvĭs Ārctŏs ēt rŭdīs Peūcē
ĕt ūngŭlārūm pūlsĭbūs călēns Hīstēr
frāctūsquĕ cōrnū iām tĕr īnprŏbō Rhēnūs
tĕnĕāt dŏmāntēm rēgnă pērfĭdaē gēntīs
tē, sūmmĕ mūndī rēctŏr ēt părēns ōrbīs:
ăbēssĕ nōstrīs nōn tămēn pŏtēs vōtīs.
Īllĭc ĕt ŏcŭlīs ĕt ănĭmīs sŭmūs, Caēsār,
ădĕōquĕ mēntēs ōmnĭūm tĕnēs ūnūs
ŭt īpsă māgnĭ tūrbă nēscĭāt Cīrcī
ŭtrūmnĕ cūrrāt Pāssĕrīnŭs ān Tīgrīs.
VIII
Nūnc hĭlărēs, sī quāndŏ mĭhī, nūnc lūdĭtĕ, Mūsaē:
vīctŏr ăb Ōdrўsĭō ‖ rēddĭtŭr ōrbĕ dĕūs.
Cērtă făcīs pŏpŭlī tū prīmūs vōtă, Dĕcēmbēr:
iām lĭcĕt īngēntī ‖ dīcĕrĕ vōcĕ "Vĕnīt"!
Fēlīx sōrtĕ tŭā! Pŏtĕrās nōn cēdĕrĕ Iānō,
gaūdĭă sī nōbīs ‖ quaē dăbĭt īllĕ dărēs.
Fēstă cŏrōnātūs lūdēt cōnvīcĭă mīlēs,
īntēr laūrĭgĕrōs ‖ cūm cŏmĕs ībĭt ĕquōs.
Fās aūdīrĕ iŏcōs lĕvĭōrăquĕ cārmĭnă, Caēsār,
ēt tĭbĭ, sī lūsūs ‖ īpsĕ trĭūmphŭs ămāt.
IX
Cūm sēxāgīntā nŭmĕrēt Cāscēllĭŭs ānnōs,
īngĕnĭōsŭs hŏmo ēst: ‖ quāndŏ dĭsērtŭs ĕrīt?
X
Pēdīcātŭr Ĕrōs, fēllāt Lĭnŭs: Ōlĕ, quĭd ād tē
dē cŭtĕ quīd făcĭānt ‖ īllĕ vĕl īllĕ sŭā?
Cēntēnīs fŭtŭīt Măthŏ mīlĭbŭs: Ōlĕ, quĭd ād tē?
Nōn tū prōptĕrĕā ‖ sēd Măthŏ paūpĕr ĕrīt.
Īn lūcēm cēnāt Sērtārĭŭs: Ōlĕ, quĭd ād tē,
cūm lĭcĕāt tōtā ‖ stērtĕrĕ nōctĕ tĭbī?
Sēptīngēntă Tĭtō dēbēt Lŭpŭs: Ōlĕ, quĭd ād tē?
āssēm nē dĕdĕrīs ‖ crēdĭdĕrīsvĕ Lŭpō.
Īllūd dīssĭmŭlās ād tē quōd pērtĭnĕt, Ōlĕ,
quōdquĕ măgīs cūraē ‖ cōnvĕnĭt ēssĕ tŭaē.
Prō tŏgŭlā dēbēs: hōc ād tē pērtĭnĕt, Ōlĕ.
Quādrāntēm nēmō ‖ iām tĭbĭ crēdĭt: ĕt hōc.
Ūxōr moēchă tĭbi ēst: hōc ād tē pērtĭnĕt, Ōlĕ.
Pōscīt iām dōtēm ‖ fīlĭă grāndĭs: ĕt hōc.
Dīcĕrĕ quīndĕcĭēs pŏtĕrām quōd pērtĭnĕt ād tē:
sēd quĭd ăgās ād mē ‖ pērtĭnĕt, Ōlĕ, nĭhīl.
XI
Cōgīs mē călămō mănūquĕ nōstrā
ēmēndārĕ mĕōs, Pŭdēns, lĭbēllōs.
Ō quām mē nĭmĭūm prŏbās ămāsquĕ
quī vīs ārchĕtўpās hăbērĕ nūgās!
XII
Sīc mē frōntĕ lĕgāt dŏmĭnūs, Faūstīnĕ, sĕrēnā
ēxcĭpĭātquĕ mĕōs ‖ quā sŏlĕt aūrĕ iŏcōs,
ūt mĕă nēc iūstē quōs ōdīt pāgĭnă laēsīt
ēt mĭhĭ dē nūllō ‖ fāmă rŭbōrĕ plăcēt.
Quīd prōdēst, cŭpĭānt cūm quīdām nōstră vĭdērī,
sī quă Lўcāmbēō ‖ sānguĭnĕ tēlă mădēnt,
vīpĕrĕūmquĕ vŏmāt nōstrō sūb nōmĭnĕ vīrūs,
quī Phoēbī rădĭōs ‖ fērrĕ dĭēmquĕ nĕgāt?
Lūdĭmŭs īnnŏcŭī: scīs hōc bĕnĕ: iūrŏ pŏtēntīs
pēr gĕnĭūm Fāmaē ‖ Cāstălĭūmquĕ grĕgēm
pērquĕ tŭās aūrēs, māgnī mĭhĭ nūmĭnĭs īnstār,
lēctŏr ĭnhūmānā ‖ lībĕr ăb īnvĭdĭā.
XIII
Dūm Tībūrtīnīs ālbēscĕrĕ sōlĭbŭs aūdīt
āntīquī dēntīs ‖ fūscă Lўcōrĭs ĕbūr,
vēnĭt ĭn Hērcŭlĕōs cōllēs. Quīd Tībŭrĭs āltī
aūră vălēt! Pārvō ‖ tēmpŏrĕ nīgră rĕdīt.
XIV
Āccĭdĭt īnfāndūm nōstraē scĕlŭs, Aūlĕ, pŭēllaē;
āmīsīt lūsūs ‖ dēlĭcĭāsquĕ sŭās:
nōn quālēs tĕnĕrī plōrāvĭt ămīcă Cătūllī
Lēsbĭă, nēquĭtĭīs ‖ pāssĕrĭs ōrbă sŭī,
vēl Stēllaē cāntātă mĕō quās flēvĭt Ĭānthīs,
cūiŭs ĭn Ēlўsĭō ‖ nīgră cŏlūmbă vŏlāt:
lūx mĕă nōn căpĭtūr nūgīs nĕquĕ mōrĭbŭs īstīs
nēc dŏmĭnaē pēctūs ‖ tālĭă dāmnă mŏvēnt:
bīs dēnōs pŭĕrūm nŭmĕrāntēm pērdĭdĭt ānnōs,
mēntŭlă cuī nōndūm ‖ sēsquĭpĕdālĭs ĕrāt.
XV
Quīs pŭĕr hīc nĭtĭdīs ābsīstĭt Ĭānthĭdŏs ūndīs?
Ēffūgīt dŏmĭnām ‖ Nāĭdă nūmquĭd Hўlās?
Bēnē quōd sīlvā cŏlĭtūr Tīrŷnthĭŭs īstā
ēt quŏd ămātrīcēs ‖ tām prŏpĕ sērvăt ăquās!
Sēcūrūs lĭcĕt hōs fōntēs, Ārgŷnnĕ, mĭnīstrēs:
nīl făcĭēnt Nŷmphaē: ‖ nē vĕlĭt īpsĕ căvē.
XVI
Aēră dŏmī nōn sūnt, sŭpĕrēst hōc, Rēgŭlĕ, sōlūm
ūt tŭă vēndāmūs ‖ mūnĕră: nūmquĭd ĕmīs?
XVII
Rūfīs bīblĭŏthēcă dēlĭcātī,
vīcīnām vĭdĕt ūndĕ lēctŏr ūrbēm,
īntēr cārmĭnă sānctĭōră sī quīs
lāscīvaē fŭĕrīt lŏcūs Thălīaē,
hōs nīdō lĭcĕt īnsĕrās vĕl īmō,
sēptēm quōs tĭbĭ mīsĭmūs lĭbēllōs
aūctōrīs călămō sŭī nŏtātōs:
haēc īllīs prĕtĭūm făcīt lĭtūrā.
Āt tū mūnĕrĕ dēlĭcātă pārvō
quaē cāntābĕrĭs ōrbĕ nōtă tōtō,
pīgnūs pēctŏrĭs hōc mĕī tŭērē,
Iūlī bīblĭŏthēcă Mārtĭālīs.
XVIII
Cūm tĭbĭ sīt făcĭēs dē quā nēc fēmĭnă pōssīt
dīcĕrĕ, cūm cōrpūs ‖ nūllă lĭtūră nŏtēt,
cūr tē tām rārūs cŭpĭāt rĕpĕtātquĕ fŭtūtōr
mīrārīs? Vĭtĭum ēst ‖ nōn lĕvĕ, Gāllă, tĭbī.
Āccēssī quŏtĭēns ăd ŏpūs mīxtīsquĕ mŏvēmūr
īnguĭnĭbūs, cūnnūs ‖ nōn tăcĕt, īpsă tăcēs.
Dī făcĕrēnt ūt tū lŏquĕrērĭs ĕt īllĕ tăcērēt:
ōffēndōr cūnnī ‖ gārrŭlĭtātĕ tŭī.
Pēdĕrĕ tē māllēm: nāmque hōc nĕc ĭnūtĭlĕ dīcīt
Sŷmmăchŭs ēt rīsūm ‖ rēs mŏvĕt īstă sĭmūl.
Quīs rīdērĕ pŏtēst fătŭī pōppŷsmătă cūnnī?
Cūm sŏnăt hīc, cuī nōn ‖ mēntŭlă mēnsquĕ cădīt?
Dīc ălĭquīd sāltēm clāmōsōque ōbstrĕpĕ cūnnō
ēt, si ădĕō mūta ēs, ‖ dīscĕ vĕl īndĕ lŏquī.
XIX
Frāgmēntūm quōd vīlĕ pŭtās ĕt ĭnūtĭlĕ līgnūm,
haēc fŭĭt īgnōtī ‖ prīmă cărīnă mărīs,
quām nēc Cŷănĕaē quōndām pŏtŭērĕ rŭīnaē
frāngĕrĕ nēc Scўthĭcī ‖ trīstĭŏr īră frĕtī.
Saēcŭlă vīcērūnt: sēd quāmvīs cēssĕrĭt ānnīs,
sānctĭŏr ēst sālvā ‖ pārvă tăbēllă rătĕ.
XX
Nĭhĭl ēst mĭsēriūs nēc gŭlōsĭūs Sāntrā.
Rēctām vŏcātūs cūm cŭcūrrĭt ād cēnām,
quām tōt dĭēbūs nōctĭbūsquĕ cāptāvīt,
tēr pōscĭt āprī glāndŭlās, quătēr lūmbūm
ĕt ŭtrāmquĕ cōxām lĕpŏrĭs ēt dŭōs ārmōs,
nĕc ērŭbēscīt pēiĕrārĕ dē tūrdō
ĕt ōstrĕōrūm răpĕrĕ līvĭdōs cīrrōs.
Būccīs plăcēntaē sōrdĭdām lĭnīt māppām;
īllīc ĕt ūvaē cōnlŏcāntŭr ōllārēs
ēt Pūnĭcōrūm paūcă grānă mālōrūm
ĕt ēxcăvātaē pēllĭs īndĕcēns vōlvaē
ēt līppă fīcūs dēbĭlīsquĕ bōlētūs.
Sēd māppă cūm iām mīllĕ rūmpĭtūr fūrtīs,
rōsōs tĕpēntī spōndўlōs sĭnū cōndīt
ēt dēvŏrātō căpĭtĕ tūrtŭrēm trūncūm.
Cōllĭgĕrĕ lōngā tūrpĕ nēc pŭtāt dēxtrā
ănălēctă quīdquīd ēt cănēs rĕlīquērūnt.
Nĕc ēscŭlēntă sūffĭcīt gŭlaē praēdă,
mīxtō lăgōnām rēplĕt ād pĕdēs vīnō.
Haēc pēr dŭcēntās cūm dŏmūm tŭlīt scālās
sĕque ōbsĕrātā clūsĭt ānxĭūs cēllā
gŭlōsŭs īllĕ, pōstĕrō dĭē vēndīt.
XXI
Haēc ēst īllă dĭēs, māgnī quaē cōnscĭă pārtūs
Lūcānūm pŏpŭlīs ‖ ēt tĭbĭ, Pōllă, dĕdīt.
Heū! Nĕrŏ crūdēlīs nūllāque īnvīsĭŏr ūmbrā,
dēbŭĭt hōc sāltēm ‖ nōn lĭcŭīssĕ tĭbī.
XXII
Vātĭs Ăpōllĭnĕī māgnō mĕmŏrābĭlĭs ōrtū
lūx rĕdĭt: Āŏnĭdūm ‖ tūrbă, făvētĕ săcrīs.
Haēc mĕrŭīt, cūm tē tērrīs, Lūcānĕ, dĕdīssēt,
mīxtūs Cāstălĭaē ‖ Baētĭs ŭt ēssĕt ăquaē.
XXIII
Phoēbĕ, vĕnī, sēd quāntŭs ĕrās cūm bēllă tŏnāntī
īpsĕ dărēs Lătĭaē ‖ plēctră sĕcūndă lўraē.
Quīd tāntā prō lūcĕ prĕcēr? Tū, Pōllă, mărītūm
saēpĕ cŏlās ēt sē ‖ sēntĭăt īllĕ cŏlī.
XXIV
Cūm Iŭvĕnālĕ mĕō quaē mē cōmmīttĕrĕ tēmptās,
quīd nōn aūdēbīs, ‖ pērfĭdă līnguă, lŏquī?
Tē fīngēntĕ nĕfās Pўlădēn ōdīssĕt Ŏrēstēs,
Thēsĕă Pīrĭthŏī ‖ dēstĭtŭīssĕt ămōr,
tū Sĭcŭlōs frātrēs ēt māiūs nōmĕn Ătrīdās
ēt Lēdaē pŏtĕrās ‖ dīssŏcĭārĕ gĕnūs.
Hōc tĭbĭ prō mĕrĭtīs ēt tālĭbŭs īnprĕcŏr aūsī,
ūt făcĭās īllūd ‖ quōd, pŭtŏ, līnguă, făcīs.
XXV
Dūlcĭă cūm tāntūm scrībās ĕpĭgrāmmătă sēmpēr
ēt cērūssātā ‖ cāndĭdĭōră cŭtĕ,
nūllăquĕ mīcă sălīs nĕc ămārī fēllĭs ĭn īllīs
gūttă sĭt, ō dēmēns, ‖ vīs tămĕn īllă lĕgī!
Nēc cĭbŭs īpsĕ iŭvāt mōrsū fraūdātŭs ăcētī,
nēc grāta ēst făcĭēs ‖ cuī gĕlăsīnŭs ăbēst.
Īnfāntī mĕlĭmēlă dătō fătŭāsquĕ mărīscās:
nām mĭhĭ, quaē nōvīt ‖ pūngĕrĕ, Chīă săpīt.
XXVI
Ăpōllĭnārēm cōnvĕnī mĕūm, scāzōn,
ēt sī văcābīt - nē mŏlēstŭs āccēdās -,
hoc qualecumque, cuius aliqua pars ipse est,
dăbĭs: haēc - făcētūm cārmĕn - īnbŭānt aūrēs.
Sī tē rĕcēptūm frōntĕ vīdĕrīs tōtā,
nōtō rŏgābīs ūt făvōrĕ sūstēntēt.
Quāntō mĕārūm, scīs, ămōrĕ nūgārūm
flăgrēt: nĕc īpsĕ plūs ămārĕ tē pōssūm.
Cōntrā mălīgnōs ēssĕ sī cŭpīs tūtūs,
Ăpōllĭnārēm cōnvĕnī mĕūm, scāzōn.
XXVII
Tūscaē glāndĭs ăpēr pŏpŭlātŏr ĕt īlĭcĕ mūltā
iām pĭgĕr, Aētōlaē ‖ fāmă sĕcūndă fĕraē,
quēm mĕŭs īntrāvīt splēndēntī cūspĭdĕ Dēxtēr,
praēdă iăcēt nōstrīs ‖ īnvĭdĭōsă fŏcīs.
Pīnguēscānt mădĭdō laētī nīdōrĕ pĕnātēs
flāgrĕt ĕt ēxcīsō ‖ fēstă cŭlīnă iŭgō.
Sēd cŏcŭs īngēntēm pĭpĕrīs cōnsūmĕt ăcērvūm
āddĕt ĕt ārcānō ‖ mīxtă Fălērnă gărō:
ād dŏmĭnūm rĕdĕās, nōstēr tē nōn căpĭt īgnīs,
cōntūrbātŏr ăpēr: ‖ vīlĭŭs ēsŭrĭō.
XXVIII
Sīc Tībūrtīnaē crēscāt tĭbĭ sīlvă Dĭānaē
ēt prŏpĕrēt caēsūm ‖ saēpĕ rĕdīrĕ nĕmūs,
nēc Tārtēsĭăcīs Pāllās tŭă, Fūscĕ, trăpētīs
cēdăt ĕt īnmŏdĭcī ‖ dēnt bŏnă mūstă lăcūs;
sīc fŏră mīrēntūr, sīc tē Pālātĭă laūdēnt,
ēxcŏlăt ēt gĕmĭnās ‖ plūrĭmă pālmă fŏrēs:
ōtĭă dūm mĕdĭūs praēstāt tĭbĭ pārvă Dĕcēmbēr,
ēxĭgĕ, sēd cērtā, ‖ quōs lĕgĭs, aūrĕ iŏcōs.
"Scīrĕ lĭbēt vērūm? Rēs ēst haēc ārdŭă". Sēd tū
quōd tĭbĭ vīs dīcī ‖ dīcĕrĕ, Fūscĕ, pŏtēs.
XXIX
Thēstўlĕ, Vīctōrīs tōrmēntūm dūlcĕ Vŏcōnī,
quō nēmo ēst tōtō ‖ nōtĭŏr ōrbĕ pŭēr,
sīc ĕtĭām pŏsĭtīs fōrmōnsŭs ămērĕ căpīllīs
ēt plăcĕāt vātī ‖ nūllă pŭēllă tŭō:
paūlīspēr dŏmĭnī dōctōs sēpōnĕ lĭbēllōs,
cārmĭnă Vīctōrī ‖ dūm lĕgŏ pārvă tŭō.
Ēt Maēcēnātī, Mărŏ cūm cāntārĕt Ălēxīn,
nōtă tămēn Mārsī ‖ fūscă Mĕlaēnĭs ĕrāt.
XXX
Dās Pārthīs, dās Gērmānīs, dās, Caēlĭă, Dācīs,
nēc Cĭlĭcūm spērnīs ‖ Cāppădŏcūmquĕ tŏrōs;
ēt tĭbĭ dē Phărĭā Mēnphītĭcŭs ūrbĕ fŭtūtōr
nāvĭgăt, ā rūbrīs ‖ ēt nĭgĕr Īndŭs ăquīs;
nēc rĕcŭtītōrūm fŭgĭs īnguĭnă Iūdaēōrūm,
nēc tē Sārmătĭcō ‖ trānsĭt Ălānŭs ĕquō.
Quā rătĭōnĕ făcīs, cūm sīs Rōmānă pŭēllă,
quōd Rōmānă tĭbī ‖ mēntŭlă nūllă plăcēt?
XXXI
Raūcaē chōrtĭs ăvēs ĕt ōvă mātrūm
ēt flāvās mĕdĭō văpōrĕ Chīās
ēt fētūm quĕrŭlaē rŭdēm căpēllaē
nēc iām frīgŏrĭbūs părēs ŏlīvās
ēt cānūm gĕlĭdīs hŏlūs prŭīnīs
dē nōstrō tĭbĭ mīssă rūrĕ crēdīs?
Ō quām, Rēgŭlĕ, dīlĭgēntĕr ērrās!
Nīl nōstrī, nĭsĭ mē, fĕrūnt ăgēllī.
Quīdquīd vīlĭcŭs Ūmbĕr aūt cŏlōnūs
aūt rūs mārmŏrĕ tērtĭō nŏtātūm
aūt Tūscī tĭbĭ Tūscŭlīvĕ mīttūnt,
īd tōtā mĭhĭ nāscĭtūr Sŭbūrā.
XXXII
Āttĭcĕ, fācūndaē rĕnŏvās quī nōmĭnă gēntīs
nēc sĭnĭs īngēntēm ‖ cōntĭcŭīssĕ dŏmūm,
tē pĭă Cēcrŏpĭaē cŏmĭtātūr tūrbă Mĭnērvaē,
tē sēcrētă quĭēs, ‖ tē sŏphŏs ōmnĭs ămāt.
Āt iŭvĕnēs ălĭōs frāctā cŏlĭt aūrĕ măgīstēr
ēt răpĭt īnmĕrĭtās ‖ sōrdĭdŭs ūnctŏr ŏpēs.
Nōn pĭlă, nōn fōllīs, nōn tē pāgānĭcă thērmīs
praēpărăt aūt nūdī ‖ stīpĭtĭs īctŭs hĕbēs,
vāră nĕc īn lēntō cērōmătĕ brācchĭă tēndīs,
nōn hārpāstă văgūs ‖ pūlvĕrŭlēntă răpīs,
sēd cūrrīs nĭvĕās tāntūm prŏpĕ Vīrgĭnĭs ūndās
aūt ŭbĭ Sīdŏnĭō ‖ taūrŭs ămōrĕ călēt.
Pēr vărĭās ārtēs, ōmnīs quĭbŭs ārĕă sērvīt,
lūdĕrĕ, cūm lĭcĕāt ‖ cūrrĕrĕ, pīgrĭtĭa ēst.
XXXIII
Sōrdĭdĭōr caēnō cūm sīt tŏgă, cālcĕŭs aūtēm
cāndĭdĭōr prīmā ‖ sīt tĭbĭ, Cīnnă, nĭvĕ:
dēiēctō quĭd, ĭnēptĕ, pĕdēs pērfūndĭs ămīctū?
Cōllĭgĕ, Cīnnă, tŏgām; ‖ cālcĕŭs ēccĕ pĕrīt.
XXXIV
Quō pōssīt fĭĕrī mŏdō, Sĕvērĕ,
ūt vīr pēssĭmŭs ōmnĭūm Chărīnūs
ūnām rēm bĕnĕ fēcĕrīt, rĕquīrīs?
Dīcām, sēd cĭtŏ. Quīd Nĕrōnĕ pēiūs?
Quīd thērmīs mĕlĭūs Nĕrōnĭānīs?
Nōn dēst prōtĭnŭs, ēccĕ, dē mălīgnīs
quī sīc rāncĭdŭlō lŏquātŭr ōrĕ:
"Ūt quīd tū dŏmĭnī dĕīquĕ nōstrī
praēfērs mūnĕrĭbūs Nĕrōnĭānās"?
Thērmās praēfĕrŏ bālnĕīs cĭnaēdī.
XXXV
Īnguĭnă sūccīnctūs nīgrā tĭbĭ sērvŏs ălūtā
stāt, quŏtĭēns călĭdīs ‖ tōtă fŏvērĭs ăquīs.
Sēd mĕŭs, ūt dē mē tăcĕām, Laēcānĭă, sērvōs
Iūdaēūm nūdā ‖ sūb cŭtĕ pōndŭs hăbēt,
sēd nūdī tēcūm iŭvĕnēsquĕ sĕnēsquĕ lăvāntūr.
Ān sōla ēst sērvī ‖ mēntŭlă vēră tŭī?
Ēcquīd fēmĭnĕōs sĕquĕrīs, mātrōnă, rĕcēssūs,
sēcrētūsquĕ tŭā, ‖ cūnnĕ, lăvārĭs ăquā?
XXXVI
Cūm plŭvĭās mădĭdūmquĕ Iŏvēm pērfērrĕ nĕgārēt
ēt rŭdĭs hībērnīs ‖ vīllă nătārĕt ăquīs,
plūrĭmă, quaē pōssēt sŭbĭtōs ēffūndĕrĕ nīmbōs,
mūnĕrĭbūs vēnīt ‖ tēgŭlă mīssă tŭīs.
Hōrrĭdŭs, ēccĕ, sŏnāt Bŏrĕaē strīdōrĕ Dĕcēmbēr:
Stēllă, tĕgīs vīllām, ‖ nōn tĕgĭs āgrĭcŏlām.
XXXVII
Nōstī mōrtĭfĕrūm quaēstōrīs, Cāstrĭcĕ, sīgnūm?
Ēst ŏpĕraē prĕtĭūm ‖ dīscĕrĕ thētă nŏvūm:
ēxprĭmĕrēt quŏtĭēns rōrāntēm frīgŏrĕ nāsūm,
lētālēm iŭgŭlī ‖ iūssĕrăt ēssĕ nŏtām.
Tūrpĭs ăb īnvīsō pēndēbāt stīrĭă nāsō,
cūm flārēt mădĭdā ‖ faūcĕ Dĕcēmbĕr ătrōx:
cōllēgaē tĕnŭērĕ mănūs: quīd plūră rĕquīrīs?
Ēmūngī mĭsĕrō, ‖ Cāstrĭcĕ, nōn lĭcŭīt.
XXXVIII
Tāntŭs ĕs ēt tālīs nōstrī, Pŏlўphēmĕ, Sĕvērī
ūt tē mīrārī ‖ pōssĭt ĕt īpsĕ Cўclōps.
Sēd nēc Scŷllă mĭnōr. Quōd sī fĕră mōnstră dŭōrūm
iūnxĕrĭs, āltĕrĭūs ‖ fīĕt ŭtērquĕ tĭmōr.
XXXIX
Dīscūrsūs vărĭōs văgūmquĕ mānĕ
ēt fāstūs ĕt hăvē pŏtēntĭōrūm
cūm pērfērrĕ pătīquĕ iām nĕgārēt,
coēpīt fīngĕrĕ Caēlĭūs pŏdāgrām.
Quām dūm vōlt nĭmĭs ādprŏbārĕ vērām
ēt sānās lĭnĭt ōblĭgātquĕ plāntās
īncēdītquĕ grădū lăbōrĭōsō,
- quāntūm cūră pŏtēst ĕt ārs dŏlōrīs! -
dēsīt fīngĕrĕ Caēlĭūs pŏdāgrām.
XL
Hīc iăcĕt īllĕ sĕnēx Aūgūstā nōtŭs ĭn aūlā,
pēctŏrĕ nōn hŭmĭlī ‖ pāssŭs ŭtrūmquĕ dĕūm
nātōrūm pĭĕtās sānctīs quēm cōniŭgĭs ūmbrīs
mīscŭĭt: Ēlўsĭūm ‖ pōssĭdĕt āmbŏ nĕmūs.
Ōccĭdĭt īllă prĭōr vĭrĭdī fraūdātă iŭvēntā:
hīc prŏpĕ tēr sēnās ‖ vīxĭt Ŏlŷmpĭădās.
Sēd fēstīnātīs rāptūm tĭbĭ crēdĭdĭt ānnīs,
āspēxīt lăcrĭmās ‖ quīsquĭs, Ĕtrūscĕ, tŭās.
XLI
Cōsmĭcŏs ēssĕ tĭbī, Sēmprōnī Tūccă, vĭdērīs:
cōsmĭcă, Sēmprōnī, ‖ tām mălă quām bŏnă sūnt.
XLII
Mūnĕrĭbūs cŭpĭāt sī quīs cōntēndĕrĕ tēcūm,
aūdĕăt hīc ĕtĭām, ‖ Cāstrĭcĕ, cārmĭnĭbūs.
Nōs tĕnŭēs ĭn ŭtrōquĕ sŭmūs vīncīquĕ părātī:
īndĕ sŏpōr nōbīs ‖ ēt plăcĕt āltă quĭēs.
Tām mălă cūr ĭgĭtūr dĕdĕrīm tĭbĭ cārmĭnă, quaērīs?
Ālcĭnŏō nūllūm ‖ pōmă dĕdīssĕ pŭtās?
XLIII
Prīmum ēst ūt praēstēs, sī quīd tē, Cīnnă, rŏgābō;
īllūd deīndĕ sĕquēns ‖ ūt cĭtŏ, Cīnnă, nĕgēs.
Dīlĭgŏ praēstāntēm; nōn ōdī, Cīnnă, nĕgāntēm:
sēd tū nēc praēstās ‖ nēc cĭtŏ, Cīnnă, nĕgās.
XLIV
Māxĭmŭs īllĕ tŭūs, Ŏvĭdī, Caēsōnĭŭs hīc ēst,
cūiŭs ădhūc vūltūm ‖ vīvĭdă cēră tĕnēt.
Hūnc Nĕrŏ dāmnāvīt: sēd tū dāmnārĕ Nĕrōnēm
aūsŭs ĕs ēt prŏfŭgī, ‖ nōn tŭă, fātă sĕquī:
aēquŏră pēr Scŷllaē māgnūs cŏmĕs ēxŭlĭs īstī,
quī mŏdŏ nōlŭĕrās ‖ cōnsŭlĭs īrĕ cŏmēs.
Sī vīctūră mĕīs māndāntūr nōmĭnă chārtīs
ēt fās ēst cĭnĕrī ‖ mē sŭpĕrēssĕ mĕō:
aūdĭĕt hōc praēsēns vēntūrăquĕ tūrbă fŭīssĕ
īllī tē, Sĕnĕcaē ‖ quōd fŭĭt īllĕ sŭō.
XLV
Fācūndī Sĕnĕcaē pŏtēns ămīcūs,
cārō prōxĭmŭs aūt prĭōr Sĕrēnō,
hīc ēst Māxĭmŭs īllĕ, quēm frĕquēntī
fēlīx līttĕră pāgĭnā sălūtāt.
Hūnc tū pēr Sĭcŭlās sĕcūtŭs ūndās,
ō nūllīs, Ŏvĭdī, tăcēndĕ līnguīs,
sprēvīstī dŏmĭnī fŭrēntĭs īrās.
Mīrētūr Pўlădēn sŭūm vĕtūstās,
haēsīt quī cŏmĕs ēxŭlī părēntīs.
Quīs dīscrīmĭnă cōnpărēt dŭōrūm?
Haēsīstī cŏmĕs ēxŭlī Nĕrōnīs.
XLVI
Cōmmēndārĕ tŭūm dūm vīs mĭhĭ cārmĭnĕ mūnūs
Maēŏnĭōquĕ cŭpīs ‖ dōctĭŭs ōrĕ lŏquī,
ēxcrŭcĭās mūltīs părĭtēr mē tēquĕ dĭēbūs,
ēt tŭă dē nōstrō, ‖ Prīscĕ, Thălīă tăcēt.
Dīvĭtĭbūs pŏtĕrīs mūsās ĕlĕgōsquĕ sŏnāntēs
mīttĕrĕ: paūpĕrĭbūs ‖ mūnĕră pēză dătŏ.
XLVII
Dōctōrūm Lĭcĭnī cĕlĕbērrĭmĕ Sūră vĭrōrūm,
cūiūs prīscă grăvīs ‖ līnguă rĕdūxĭt ăvōs,
rēddĕrĭs - heū, quāntō fātōrūm mūnĕrĕ! - nōbīs
gūstātā Lēthēs ‖ paēnĕ rĕmīssŭs ăquā.
Pērdĭdĕrānt iām vōtă mĕtūm sēcūrăquĕ flēbāt
†trīstĭtĭa ēt lăcrĭmīs ‖ iāmquĕ pĕrāctŭs ĕrās†:
nōn tŭlĭt īnvĭdĭām tăcĭtī rēgnātŏr Ăvērnī
ēt rāptās Fātīs ‖ rēddĭdĭt īpsĕ cŏlūs.
Scīs ĭgĭtūr quāntās hŏmĭnūm mōrs fālsă quĕrēlās
mōvĕrĭt ēt frŭĕrīs ‖ pōstĕrĭtātĕ tŭā.
Vīvĕ vĕlūt rāptō fŭgĭtīvăquĕ gaūdĭă cārpĕ
pērdĭdĕrīt nūllūm ‖ vītă rĕvērsă dĭēm.
XLVIII
Cūm mēnsās hăbĕāt fĕrē trĕcēntās,
prō mēnsīs hăbĕt Ānnĭūs mĭnīstrōs:
trānscūrrūnt găbătaē vŏlāntquĕ lāncēs.
Hās vōbīs ĕpŭlās hăbētĕ, laūtī:
nōs ōffēndĭmŭr āmbŭlāntĕ cēnā.
XLIX
Pārvă sŭbūrbānī mūnūscŭlă mīttĭmŭs hōrtī:
faūcĭbŭs ōvă tŭīs, ‖ pōmă, Sĕvērĕ, gŭlaē.
L
Fōns dŏmĭnaē, rēgīnă lŏcī quō gaūdĕt Ĭānthīs,
glōrĭă cōnspĭcŭaē ‖ dēlĭcĭūmquĕ dŏmūs,
cūm tŭă tōt nĭvĕīs ōrnētūr rīpă mĭnīstrīs
ēt Gănўmēdēō ‖ lūcĕăt ūndă chŏrō:
quīd făcĭt Ālcīdēs sīlvā sācrātŭs ĭn īstā?
Tām vīcīnă tĭbī ‖ cūr tĕnĕt āntră dĕūs?
Nūmquīd Nŷmphārūm nōtōs ōbsērvăt ămōrēs,
tām mūltī părĭtēr ‖ nē răpĭāntŭr Hўlaē?
LI
Mērcārī nōstrās sī tē pĭgĕt, Ūrbĭcĕ, nūgās
ēt lāscīvă tămēn ‖ cārmĭnă nōssĕ lĭbēt,
Pōmpĕĭūm quaērēs - ēt nōstī fōrsĭtăn - Aūctūm;
ūltōrīs prīmā ‖ Mārtĭs ĭn aēdĕ sĕdēt:
iūrĕ mădēns vărĭōquĕ tŏgaē līmātŭs ĭn ūsū
nōn lēctōr mĕŭs hīc, ‖ Ūrbĭcĕ, sēd lĭbĕr ēst.
Sīc tĕnĕt ābsēntēs nōstrōs cāntātquĕ lĭbēllōs
ūt pĕrĕāt chārtīs ‖ līttĕră nūllă mĕīs:
dēnĭquĕ, sī vēllēt, pŏtĕrāt scrīpsīssĕ vĭdērī;
sēd fāmaē māvūlt ‖ īllĕ făvērĕ mĕaē.
Hūnc lĭcĕt ā dĕcŭmā - nĕque ĕnīm sătĭs āntĕ văcābīt -
sōllĭcĭtēs, căpĭēt ‖ cēnŭlă pārvă dŭōs;
īllĕ lĕgēt, bĭbĕ tū; nōlīs lĭcĕt, īllĕ sŏnābīt:
ēt cūm "Iām sătĭs ēst" ‖ dīxĕrĭs, īllĕ lĕgēt.
LII
Grātum ēst quōd Cĕlĕrī nōstrōs lĕgĭs, Aūctĕ, lĭbēllōs,
sī tămĕn ēt Cĕlĕrēm ‖ quōd lĕgĭs, Aūctĕ, iŭvāt.
Īllĕ mĕās gēntēs ēt Cēltās rēxĭt Hĭbērōs,
nēc fŭĭt īn nōstrō ‖ cērtĭŏr ōrbĕ fĭdēs.
Māiōr mē tāntō rĕvĕrēntĭă tūrbăt ĕt aūrēs
nōn aūdītōrīs, ‖ iūdĭcĭs ēssĕ pŭtō.
LIII
Ōmnĭă mīsīstī mĭhĭ Sātūrnālĭbŭs, Ūmbēr,
mūnĕră, cōntŭlĕrānt ‖ quaē tĭbĭ quīnquĕ dĭēs:
bīs sēnōs trĭplĭcēs ēt dēntīscālpĭă sēptēm;
hīs cŏmĕs āccēssīt ‖ spōngĕă, māppă, călīx,
sēmŏdĭūsquĕ făbaē cūm vīmĭnĕ Pīcēnārūm
ēt Lālētānaē ‖ nīgră lăgōnă săpaē;
pārvăquĕ cūm cānīs vēnērūnt cōttănă prūnīs
ēt Lĭbўcaē fīcī ‖ pōndĕrĕ tēstă grăvīs.
Vīx pŭtŏ trīgīntā nūmmōrūm tōtă fŭīssĕ
mūnĕră quaē grāndēs ‖ ōctŏ tŭlērĕ Sўrī.
Quāntō cōmmŏdĭūs nūllō mĭhĭ fērrĕ lăbōrĕ
ārgēntī pŏtŭīt ‖ pōndĕră quīnquĕ pŭēr!
LIV
Sēmpēr mānĕ mĭhī dē mē mĕră sōmnĭă nārrās,
quaē mŏvĕānt ănĭmūm ‖ sōllĭcĭtēntquĕ mĕūm.
Iām prĭŏr ād faēcēm, sĕd ĕt haēc vīndēmĭă vēnīt,
ēxōrāt nōctēs ‖ dūm mĭhĭ sāgă tŭās;
cōnsūmpsī sālsāsquĕ mŏlās ēt tūrĭs ăcērvōs;
dēcrēvērĕ grĕgēs, ‖ dūm cădĭt āgnă frĕquēns;
nōn pōrcūs, nōn chōrtĭs ăvēs, nōn ōvă sŭpērsūnt.
Aūt vĭgĭla aūt dōrmī, ‖ Nāsĭdĭānĕ, tĭbī.
LV
Nūllī mūnĕră, Chrēstĕ, sī rĕmīttīs,
nēc nōbīs dĕdĕrīs rĕmīsĕrīsquĕ:
crēdām tē sătĭs ēssĕ lībĕrālēm.
Sēd sī rēddĭs Ăpīcĭō Lŭpōquĕ
ēt Gāllō Tĭtĭōquĕ Caēsĭōquĕ,
līngēs nōn mĭhĭ - nām prŏba ēt pŭsīlla ēst -
sēd quaē dē Sŏlўmīs vĕnīt pĕrūstīs
dāmnātām mŏdŏ mēntŭlām trĭbūtīs.
LVI
Āstră pŏlūmquĕ pĭē cēpīstī mēntĕ, Răbīrī,
Pārrhăsĭām mīrā ‖ quī strŭĭs ārtĕ dŏmūm.
Phīdĭăcō sī dīgnă Iŏvī dărĕ tēmplă părābīt,
hās pĕtĕt ā nōstrō ‖ Pīsă Tŏnāntĕ mănūs.
LVII
Cāstŏră dē Pōllūcĕ Găbīnĭă fēcĭt Ăchīllān:
pŷx ăgăthōs fŭĕrāt, ‖ nūnc ĕrĭt hīppŏdămōs.
LVIII
Iām sēx aūt sēptēm nūpsīstī, Gāllă, cĭnaēdīs,
dūm cŏmă tē nĭmĭūm ‖ pēxăquĕ bārbă iŭvāt.
Deīnde ēxpērtă lătūs mădĭdōquĕ sĭmīllĭmă lōrō
īnguĭnă nēc lāssā ‖ stārĕ cŏāctă mănū
dēsĕrĭs īnbēllēs thălămōs mōllēmquĕ mărītūm,
rūrsŭs ĕt īn sĭmĭlēs ‖ dēcĭdĭs ūsquĕ tŏrōs.
Quaēre ălĭquēm Cŭrĭōs sēmpēr Făbĭōsquĕ lŏquēntēm,
hīrsūtum ēt dūrā ‖ rūstĭcĭtātĕ trŭcēm:
īnvĕnĭēs: sĕd hăbēt trīstīs quŏquĕ tūrbă cĭnaēdōs:
dīffĭcĭle ēst vērō ‖ nūbĕrĕ, Gāllă, vĭrō.
LIX
Nōn cēnāt sĭne ăprō nōstēr, Tĭtĕ, Caēcĭlĭānūs.
bēllūm cōnvīvām ‖ Caēcĭlĭānŭs hăbēt.
LX
Tārpeīaē vĕnĕrāndĕ rēctŏr aūlaē,
quēm sālvō dŭcĕ crēdĭmūs Tŏnāntēm,
cūm vōtīs sĭbĭ quīsquĕ tē fătīgēt
ēt pōscāt dărĕ quaē dĕī pŏtēstīs:
nīl prō mē mĭhĭ, Iūppĭtēr, pĕtēntī
nē sūscēnsŭĕrīs vĕlūt sŭpērbō.
Tē prō Caēsărĕ dēbĕō rŏgārē:
prō mē dēbĕŏ Caēsărēm rŏgārē.
LXI
Ābstŭlĕrāt tōtām tĕmĕrārĭŭs īnstĭtŏr ūrbēm
īnquĕ sŭō nūllūm ‖ līmĭnĕ līmĕn ĕrāt.
Iūssīstī tĕnŭīs, Gērmānĭcĕ, crēscĕrĕ vīcōs,
ēt mŏdŏ quaē fŭĕrāt ‖ sēmĭtă, fāctă vĭa ēst.
Nūllă cătēnātīs pīla ēst praēcīnctă lăgōnīs
nēc praētōr mĕdĭō ‖ cōgĭtŭr īrĕ lŭtō,
strīngĭtŭr īn dēnsā nēc caēcă nŏvācŭlă tūrbā
ōccŭpăt aūt tōtās ‖ nīgră pŏpīnă vĭās.
Tōnsōr, cōpŏ, cŏcūs, lănĭūs sŭă līmĭnă sērvānt.
Nūnc Rōma ēst, nūpēr ‖ māgnă tăbērnă fŭīt.
LXII
Rēclūsīs fŏrĭbūs grāndēs pērcīdĭs, Ămīllĕ,
ēt tē dēprēndī, ‖ cūm făcĭs īstă, cŭpīs,
nē quīd lībērtī nārrēnt sērvīquĕ pătērnī
ēt nĭgĕr ōblīquā ‖ gārrŭlĭtātĕ clĭēns.
Nōn pēdīcārī sē quī tēstātŭr, Ămīllĕ,
īllūd saēpĕ făcīt ‖ quōd sĭnĕ tēstĕ făcīt.
LXIII
Pērpĕtŭī nūmquām mŏrĭtūră vŏlūmĭnă Sīlī
quī lĕgĭs ēt Lătĭā ‖ cārmĭnă dīgnă tŏgā,
Pīĕrĭōs tāntūm vātī plăcŭīssĕ rĕcēssūs
crēdĭs ĕt Āŏnĭaē ‖ Bācchĭcă sērtă cŏmaē?
Sācră cŏthūrnātī nōn āttĭgĭt āntĕ Mărōnīs
īmplēvīt māgnī ‖ quām Cĭcĕrōnĭs ŏpūs:
hūnc mīrātŭr ădhūc cēntūm grăvĭs hāstă vĭrōrūm,
hūnc lŏquĭtūr grātō ‖ plūrĭmŭs ōrĕ clĭēns.
Pōstquām bīs sēnīs īngēntēm fāscĭbŭs ānnūm
rēxĕrăt ādsērtō ‖ quī săcĕr ōrbĕ fŭīt,
ēmĕrĭtōs Mūsīs ēt Phoēbō trādĭdĭt ānnōs
prōquĕ sŭō cĕlĕbrāt ‖ nūnc Hĕlĭcōnă fŏrō.
LXIV
Quī tōnsōr fŭĕrās tōtā nōtīssĭmŭs ūrbĕ
ēt pōst hōc dŏmĭnaē ‖ mūnĕrĕ fāctŭs ĕquēs,
Sīcănĭās ūrbēs Aētnaēăquĕ rēgnă pĕtīstī,
Cīnnămĕ, cūm fŭgĕrēs ‖ trīstĭă iūră fŏrī.
Quā nūnc ārtĕ grăvēs tŏlĕrābĭs ĭnūtĭlĭs ānnōs?
Quīd făcĭt īnfēlīx ‖ ēt fŭgĭtīvă quĭēs?
Nōn rhētōr, nōn grāmmătĭcūs lūdīvĕ măgīstēr,
nōn Cўnĭcūs, nōn tū ‖ Stōĭcŭs ēssĕ pŏtēs,
vēndĕrĕ nēc vōcēm Sĭcŭlīs plaūsūmquĕ thĕātrīs:
quōd sŭpĕrēst, ĭtĕrūm, ‖ Cīnnămĕ, tōnsŏr ĕrīs.
LXV
Līs tē bīs dĕcŭmaē nŭmĕrāntēm frīgŏră brūmaē
cōntĕrĭt ūnă trĭbūs, ‖ Gārgĭlĭānĕ, fŏrīs.
Āh mĭsĕr ēt dēmēns! Vīgīntī lītĭgăt ānnīs
quīsquām cuī vīncī, ‖ Gārgĭlĭānĕ, lĭcēt?
LXVI
Hērēdēm Făbĭūs Lābiēnum ēx āssĕ rĕlīquīt:
plūs mĕrŭīssĕ tămēn ‖ sē Lăbĭēnŭs ăīt.
LXVII
Pēdīcāt pŭĕrōs trĭbās Phĭlaēnīs
ēt tēntīgĭnĕ saēvĭōr mărītī
ūndēnās dŏlăt īn dĭē pŭēllās.
Hārpāstō quŏquĕ sūblĭgātă lūdīt
ēt flāvēscĭt hăphē, grăvēsquĕ draūcīs
hāltērās făcĭlī rŏtāt lăcērtō,
ēt pūtrī lŭtŭlēntă dē pălaēstrā
ūnctī vērbĕrĕ vāpŭlāt măgīstrī:
nēc cēnāt prĭŭs aūt rĕcūmbĭt āntē
quām sēptēm vŏmŭīt mĕrōs dĕūncēs;
ād quōs fās sĭbĭ tūnc pŭtāt rĕdīrĕ,
cūm cōloēphĭă sēdĕcīm cŏmēdīt.
Pōst haēc ōmnĭă cūm lĭbīdĭnātūr,
nōn fēllāt - pŭtăt hōc părūm vĭrīlĕ -,
sēd plānē mĕdĭās vŏrāt pŭēllās.
Dī mēntēm tĭbĭ dēnt tŭām, Phĭlaēnī,
cūnnūm līngĕrĕ quaē pŭtās vĭrīlē.
LXVIII
Cōmmēndārĕ mĕās, Īnstāntī Rūfĕ, Cămēnās
pārcĕ prĕcōr sŏcĕrō: ‖ sērĭă fōrsăn ămāt.
Quōd sī lāscīvōs ādmīttĭt ĕt īllĕ lĭbēllōs,
haēc ĕgŏ vēl Cŭrĭō ‖ Fābrĭcĭōquĕ lĕgām.
LXIX
Haēc ēst īllă tĭbī prōmīssă Thĕōphĭlă, Cānī,
cūiūs Cēcrŏpĭā ‖ pēctŏră dōtĕ mădēnt.
Hānc sĭbĭ iūrĕ pĕtāt māgnī sĕnĭs Āttĭcŭs hōrtūs,
nēc mĭnŭs ēssĕ sŭām ‖ Stōĭcă tūrbă vĕlīt.
Vīvĕt ŏpūs quōdcūmquĕ pĕr hās ēmīsĕrĭs aūrēs;
tām nōn fēmĭnĕūm ‖ nēc pŏpŭlārĕ săpīt.
Nōn tŭă Pāntaēnīs nĭmĭūm sē praēfĕrăt īllī,
quāmvīs Pīĕrĭō ‖ sīt bĕnĕ nōtă chŏrō.
Cārmĭnă fīngēntēm Sāpphō laūdābăt ămātrīx:
cāstĭŏr haēc ēt nōn ‖ dōctĭŏr īllă fŭīt.
LXX
Īpsārūm trĭbădūm trĭbās, Phĭlaēnī,
rēctē, quām fŭtŭīs, vŏcās ămīcām.
LXXI
Fīcōsa ēst ūxōr, fīcōsŭs ĕt īpsĕ mărītūs,
fīlĭă fīcōsa ēst ‖ ēt gĕnĕr ātquĕ nĕpōs,
nēc dīspēnsātōr nēc vīlĭcŭs ūlcĕrĕ tūrpī
nēc rĭgĭdūs fōssōr ‖ sēd nĕc ărātŏr ĕgēt.
Cūm sīnt fīcōsī părĭtēr iŭvĕnēsquĕ sĕnēsquĕ,
rēs mīra ēst, fīcōs ‖ nōn hăbĕt ūnŭs ăgēr.
LXXII
Grātūs sīc tĭbĭ, Paūlĕ, sīt Dĕcēmbēr
nēc vānī trĭplĭcēs brĕvēsquĕ māppaē
nēc tūrīs vĕnĭānt lĕvēs sĕlībraē,
sēd lāncēs fĕrăt ēt scўphōs ăvōrūm
aūt grāndīs rĕŭs aūt pŏtēns ămīcūs:
seū quōd tē pŏtĭūs iŭvāt căpītquĕ,
sīc vīncās Nŏvĭūmquĕ Pūblĭūmquĕ
māndrīs ēt vĭtrĕō lătrōnĕ clūsōs;
sīc pālmām tĭbĭ dē trĭgōnĕ nūdō
ūnctaē dēt făvŏr ārbĭtēr cŏrōnaē
nēc laūdēt Pŏlўbī măgīs sĭnīstrās:
sī quīsquām mĕă dīxĕrīt mălīgnūs
ātrō cārmĭnă quaē mădēnt vĕnēnō,
ūt vōcēm mĭhĭ cōmmŏdēs pătrōnām
ēt quāntūm pŏtĕrīs, sĕd ūsquĕ, clāmēs:
"Nōn scrīpsīt mĕŭs īstă Mārtĭālīs".
LXXIII
Ēsquĭlĭīs dŏmŭs ēst, dŏmŭs ēst tĭbĭ cōllĕ Dĭānaē,
ēt tŭă pātrĭcĭūs ‖ cūlmĭnă vīcŭs hăbēt;
hīnc vĭdŭaē Cўbĕlēs, īllīnc sācrārĭă Vēstaē,
īndĕ nŏvūm, vĕtĕrēm ‖ prōspĭcĭs īndĕ Iŏvēm.
Dīc ŭbĭ cōnvĕnĭām, dīc quā tē pārtĕ rĕquīrām:
quīsquĭs ŭbīque hăbĭtāt, ‖ Māxĭmĕ, nūsquam hăbĭtāt.
LXXIV
Cŷllēnēs caēlīquĕ dĕcūs, fācūndĕ mĭnīstēr,
aūrĕă cuī tōrtō ‖ vīrgă drăcōnĕ vĭrēt:
sīc tĭbĭ lāscīvī nōn dēsīt cōpĭă fūrtī,
sīvĕ cŭpīs Păphĭēn ‖ seū Gănўmēdĕ călēs;
mātērnaēquĕ săcrīs ōrnēntūr frōndĭbŭs Īdūs
ēt sĕnĭōr pārcā ‖ mōlĕ prĕmātŭr ăvūs:
hūnc sēmpēr Nōrbānă dĭēm cūm cōniŭgĕ Cārpō
laētă cŏlāt, prīmīs ‖ quō cŏĭērĕ tŏrīs.
Hīc pĭŭs āntīstēs sŏphĭaē sŭă dōnă mĭnīstrāt,
hīc tē tūrĕ vŏcāt ‖ fīdŭs ĕt īpsĕ Iŏvī.
LXXV
Vīs fŭtŭī grātīs, cūm sīs dēfōrmĭs ănūsquĕ.
Rēs pērrīdĭcŭla ēst: ‖ vīs dărĕ nēc dărĕ vīs.
LXXVI
Quōd tē dīrĭpĭūnt pŏtēntĭōrēs
pēr cōnvīvĭă, pōrtĭcūs, thĕātră,
ēt tēcūm, quŏtĭēns ĭta īncĭdīstī,
gēstārī iŭvăt ēt iŭvāt lăvārĭ:
nōlītō nĭmĭūm tĭbī plăcērĕ.
Dēlēctās, Phĭlŏmūsĕ, nōn ămārīs.
LXXVII
Ēxĭgĭs ūt nōstrōs dōnēm tĭbĭ, Tūccă, lĭbēllōs.
Nōn făcĭām: nām vīs ‖ vēndĕrĕ, nōn lĕgĕrĕ.
LXXVIII
Cūm Sāxētānī pōnātūr cōdă lăcērtī
ēt, bĕnĕ sī cēnās, ‖ cōnchĭs ĭnūnctă tĭbī:
sūmĕn, ăprūm, lĕpŏrēm, bōlētōs, ōstrĕă, mūllōs
mīttĭs: hăbēs nēc cōr, ‖ Pāpўlĕ, nēc gĕnĭūm.
LXXIX
Pōtāvī mŏdŏ cōnsŭlārĕ vīnūm.
Quaērīs quām vĕtŭs ātquĕ lībĕrālĕ?
Īpsō cōnsŭlĕ cōndĭtūm: sĕd īpsĕ
quī pōnēbăt ĕrāt, Sĕvērĕ, cōnsūl.
LXXX
Quātĕnŭs Ōdrўsĭōs iām pāx Rōmānă trĭōnēs
tēmpĕrăt ēt tĕtrĭcaē ‖ cōntĭcŭērĕ tŭbaē,
hūnc Mārcēllīnō pŏtĕrīs, Faūstīnĕ, lĭbēllūm
mīttĕrĕ: iām chārtīs, ‖ iām văcăt īllĕ iŏcīs.
Sēd sī pārvă tŭī mūnūscŭlă quaērĭs ămīcī
cōmmēndārĕ, fĕrāt ‖ cārmĭnă nōstră pŭēr:
nōn quālīs Gĕtĭcaē sătĭātūs lāctĕ iŭvēncaē
Sārmătĭcā rĭgĭdō ‖ lūdĭt ĭn āmnĕ rŏtā,
sēd Mĭtўlēnaēī rŏsĕūs māngōnĭs ĕphēbūs
vēl nōn caēsŭs ădhūc ‖ mātrĕ iŭbēntĕ Lăcōn.
Āt tĭbĭ cāptīvō fămŭlūs mīttētŭr ăb Hīstrō
quī Tībūrtīnās ‖ pāscĕrĕ pōssĭt ŏvēs.
LXXXI
"Trīgīntā tōtō mălă sūnt ĕpĭgrāmmătă lībrō".
Sī tŏtĭdēm bŏnă sūnt, ‖ Laūsĕ, bŏnūs lĭbĕr ēst.
LXXXII
Mēnŏphĭlī pēnēm tām grāndīs fībŭlă vēstīt
ūt sīt cōmoēdīs ‖ ōmnĭbŭs ūnă sătīs.
Hūnc ĕgŏ crēdĭdĕrām - nām saēpĕ lăvāmŭr ĭn ūnūm -
sōllĭcĭtūm vōcī ‖ pārcĕrĕ, Flāccĕ, sŭaē:
dūm lūdīt mĕdĭā pŏpŭlō spēctāntĕ pălaēstrā,
dēlāpsa ēst mĭsĕrō ‖ fībŭlă: vērpŭs ĕrāt.
LXXXIII
Eūtrăpĕlūs tōnsōr dūm cīrcŭĭt ōră Lŭpērcī
ēxpīngītquĕ gĕnās, ‖ āltĕră bārbă sŭbīt.
LXXXIV
Dūm mĕă Caēcĭlĭō fōrmātŭr ĭmāgŏ Sĕcūndō
spīrăt ĕt ārgūtā ‖ pīctă tăbēllă mănū,
ī, lĭbĕr, ād Gĕtĭcām Peūcēn Hīstrūmquĕ iăcēntēm:
haēc lŏcă pērdŏmĭtīs ‖ gēntĭbŭs īllĕ, tĕnēt.
Pārvă dăbīs cārō sēd dūlcĭă dōnă sŏdālī:
cērtĭŏr īn nōstrō ‖ cārmĭnĕ vūltŭs ĕrīt;
cāsĭbŭs hīc nūllīs, nūllīs dēlēbĭlĭs ānnīs
vīvĕt, Ăpēllēūm ‖ cūm mŏrĭētŭr ŏpūs.
LXXXV
Quōd nōn īnsūlsē scrībīs tētrāstĭchă quaēdām,
dīstĭchă quōd bēllē ‖ paūcă, Săbēllĕ, făcīs,
laūdŏ nĕc ādmīrōr. Făcĭle ēst ĕpĭgrāmmătă bēllē
scrībĕrĕ, sēd lībrūm ‖ scrībĕrĕ dīffĭcĭle ēst.
LXXXVI
Ād nātālĭcĭās dăpēs vŏcābār,
ēssēm cūm tĭbĭ, Sēxtĕ, nōn ămīcūs.
Quīd fāctum ēst, rŏgŏ, quīd rĕpēntĕ fāctum ēst,
pōst tōt pīgnŏră nōstră, pōst tŏt ānnōs
quōd sūm praētĕrĭtūs vĕtūs sŏdālīs?
Sēd caūsām scĭŏ. Nūllă vēnĭt ā mē
Hīspānī tĭbĭ lībră pūstŭlātī
nēc lēvīs tŏgă nēc rŭdēs lăcērnaē.
Nōn ēst spōrtŭlă quaē nĕgōtĭātūr;
pāscīs mūnĕră, Sēxtĕ, nōn ămīcōs.
Iām dīcēs mĭhĭ "Vāpŭlēt vŏcātōr".
LXXXVII
Sī mĕŭs aūrītā gaūdēt lăgălōpĕcĕ Flāccūs,
sī frŭĭtūr trīstī ‖ Cānĭŭs Aēthĭŏpĕ;
Pūblĭŭs ēxĭgŭaē sī flāgrăt ămōrĕ cătēllaē,
sī Crŏnĭūs sĭmĭlēm ‖ cērcŏpĭthēcŏn ămāt;
dēlēctāt Mărĭūm sī pērnĭcĭōsŭs ĭchneūmōn,
pīcă sălūtātrīx ‖ sī tĭbĭ, Laūsĕ, plăcēt;
sī gĕlĭdūm cōllō nēctīt Glaūcīllă drăcōnēm,
lūscĭnĭō tŭmŭlūm ‖ sī Tĕlĕsīllă dĕdīt:
blāndă Cŭpīdĭnĕī cūr nōn ămĕt ōră Lăbŷcaē
quī vĭdĕt haēc dŏmĭnīs ‖ mōnstră plăcērĕ sŭīs?
LXXXVIII
Fērtŭr hăbērĕ mĕōs, sī vēra ēst fāmă, lĭbēllōs
īntēr dēlĭcĭās ‖ pūlchră Vĭēnnă sŭās.
Mē lĕgĭt ōmnĭs ĭbī sĕnĭōr iŭvĕnīsquĕ pŭērquĕ
ēt cōrām tĕtrĭcō ‖ cāstă pŭēllă vĭrō.
Hōc ĕgŏ mālŭĕrīm quām sī mĕă cārmĭnă cāntēnt
quī Nīlum ēx īpsō ‖ prōtĭnŭs ōrĕ bĭbūnt;
quām mĕŭs Hīspānō sī mē Tăgŭs īmplĕăt aūrō
pāscăt ĕt Hŷblă mĕās, ‖ pāscăt Hўmēttŏs ăpēs.
Nōn nĭhĭl ērgŏ sŭmūs nēc blāndaē mūnĕrĕ līnguaē
dēcĭpĭmūr: crēdām ‖ iām, pŭtŏ, Laūsĕ, tĭbī.
LXXXIX
Ī, fēlīx rŏsă, mōllĭbūsquĕ sērtīs
nōstrī cīngĕ cŏmās Ăpōllĭnārīs.
Quās tū nēctĕrĕ cāndĭdās, sĕd ōlīm,
sīc tē sēmpĕr ămēt Vĕnūs, mĕmēntō.
XC
Iāctăt ĭnaēquālēm Măthŏ mē fēcīssĕ lĭbēllūm:
sī vērum ēst, laūdāt ‖ cārmĭnă nōstră Măthŏ.
Aēquālēs scrībīt lībrōs Cālvīnŭs ĕt Ūmbēr:
aēquālīs lĭbĕr ēst, ‖ Crētĭcĕ, quī mălŭs ēst.
XCI
Dē nōstrō, fācūndĕ, tĭbī, Iŭvĕnālĭs, ăgēllō
Sātūrnālĭcĭās ‖ mīttĭmŭs, ēccĕ, nŭcēs.
Cētĕră lāscīvīs dōnāvīt pōmă pŭēllīs
mēntŭlă cūstōdīs ‖ lūxŭrĭōsă dĕī.
XCII
"Sī quĭd ŏpūs fŭĕrīt, scīs mē nōn ēssĕ rŏgāndūm"
ūnō bīs dīcīs, ‖ Bāccără, tērquĕ dĭē.
Āppēllāt rĭgĭdā trīstīs mē vōcĕ Sĕcūndūs:
aūdīs ēt nēscīs, ‖ Bāccără, quīd sĭt ŏpūs.
Pēnsĭŏ tē cōrām pĕtĭtūr clārēquĕ pălāmquĕ:
aūdīs ēt nēscīs, ‖ Bāccără, quīd sĭt ŏpūs.
Ēssĕ quĕrōr gĕlĭdāsquĕ mĭhī trītāsquĕ lăcērnās
aūdīs ēt nēscīs, ‖ Bāccără, quīd sĭt ŏpūs.
Hōc ŏpŭs ēst, sŭbĭtō fīās ūt sīdĕrĕ mūtūs,
dīcĕrĕ nē pōssīs, ‖ Bāccără: "sī quĭd ŏpūs".
XCIII
Nārnĭă, sūlphŭrĕō quām gūrgĭtĕ cāndĭdŭs āmnīs
cīrcŭĭt, āncĭpĭtī ‖ vīx ădĕūndă iŭgō,
quīd tām saēpĕ mĕūm nōbīs ābdūcĕrĕ Quīntūm
tē iŭvăt ēt lēntā ‖ dētĭnŭīssĕ mŏrā?
Quīd Nōmēntānī caūsām mĭhĭ pērdĭs ăgēllī,
prōptēr vīcīnūm ‖ quī prĕtĭōsŭs ĕrāt?
Sēd iām pārcĕ mĭhī, nĕc ăbūtĕrĕ, Nārnĭă, Quīntō:
pērpĕtŭō lĭcĕāt ‖ sīc tĭbĭ pōntĕ frŭī.
XCIV
Ūnguēntūm fŭĕrāt, quŏd ŏnŷx mŏdŏ pārvă gĕrēbāt:
ōlfēcīt pōstquām ‖ Pāpўlŭs, ēccĕ, gărūmst.
XCV
Brūma ēst ēt rĭgĕt hōrrĭdūs Dĕcēmbēr,
aūdēs tū tămĕn ōscŭlō nĭvālī
ōmnēs ōbvĭŭs hīnc ĕt hīnc tĕnērĕ
ēt tōtām, Lĭnĕ, bāsĭārĕ Rōmām.
Quīd pōssēs grăvĭūsquĕ saēvĭūsquĕ
pērcūssūs făcĕre ātquĕ vērbĕrātūs?
Hōc mē frīgŏrĕ bāsĭēt nĕc ūxōr
blāndīs fīlĭă nēc rŭdīs lăbēllīs,
sēd tū dūlcĭŏr ēlĕgāntĭōrquĕ,
cūiūs līvĭdă nārĭbūs cănīnīs
dēpēndēt glăcĭēs rĭgētquĕ bārbă,
quālēm fōrfĭcĭbūs mĕtīt sŭpīnīs
tōnsōr Cīnўphĭō Cĭlīx mărītō.
Cēntum ōccūrrĕrĕ mālŏ cūnnĭlīngīs
ēt Gāllūm tĭmĕō mĭnūs rĕcēntēm.
Quārē sī tĭbĭ sēnsŭs ēst pŭdōrquĕ,
hībērnās, Lĭnĕ, bāsĭātĭōnēs
īn mēnsēm rŏgŏ dīffĕrās Ăprīlēm.
XCVI
Cōndĭtŭs hīc ĕgŏ sūm Bāssī dŏlŏr, Ūrbĭcŭs īnfāns,
cuī gĕnŭs ēt nōmēn ‖ māxĭmă Rōmă dĕdīt.
Sēx mĭhĭ dē prīmā dērānt trĭĕtērĭdĕ mēnsēs,
rūpērūnt tĕtrĭcaē ‖ cūm mălĕ pēnsă dĕaē.
Quīd spĕcĭēs, quīd līnguă mĭhī, quīd prōfŭĭt aētās?
Dā lăcrĭmās tŭmŭlō, ‖ quī lĕgĭs īstă, mĕō:
sīc ād Lēthaēās, nĭsĭ Nēstŏrĕ sērĭŏr, ūndās
nōn ĕăt, ōptābīs ‖ quēm sŭpĕrēssĕ tĭbī.
XCVII
Nōstī sī bĕnĕ Caēsĭūm, lĭbēllĕ,
mōntānaē dĕcŭs Ūmbrĭaē Săbīnūm,
Aūlī mūnĭcĭpēm mĕī Pŭdēntīs,
īllī tū dăbĭs haēc vĕl ōccŭpātō:
īnstēnt mīllĕ lĭcēt prĕmāntquĕ cūraē,
nōstrīs cārmĭnĭbūs tămēn văcābīt:
nām mē dīlĭgĭt īllĕ prōxĭmūmquĕ
Tūrnī nōbĭlĭbūs lĕgīt lĭbēllīs.
Ō quāntūm tĭbĭ nōmĭnīs părātūr!
Ō quaē glōrĭă! Quām frĕquēns ămātōr!
Tē cōnvīvĭă, tē fŏrūm sŏnābīt,
aēdēs, cōmpĭtă, pōrtĭcūs, tăbērnaē.
Ūnī mīttĕrĭs, ōmnĭbūs lĕgērīs.
XCVIII
Ōmnĭă, Cāstŏr, ĕmīs: sīc fīĕt ŭt ōmnĭă vēndās.
XCIX
Sīc plăcĭdūm vĭdĕās sēmpēr, Crīspīnĕ, Tŏnāntēm
nēc tē Rōmă mĭnūs ‖ quām tŭă Mēmphĭs ămēt:
cārmĭnă Pārrhăsĭā sī nōstră lĕgēntŭr ĭn aūlā,
- nāmquĕ sŏlēnt sācrā ‖ Caēsărĭs aūrĕ frŭī -
dīcĕrĕ dē nōbīs ūt lēctōr cāndĭdŭs aūdē:
"Tēmpŏrĭbūs praēstāt ‖ nōn nĭhĭl īstĕ tŭīs,
nēc Mārsō nĭmĭūm mĭnŏr ēst dōctōquĕ Cătūllō".
Hōc sătĭs ēst: īpsī ‖ cētĕră māndŏ dĕō.
I
Accipe belligerae crudum thoraca Minervae,
ipsa Medusaeae quem timet ira comae.
Dum vacat, haec, Caesar, poterit lorica vocari:
pectore cum sacro sederit, aegis erit.
II
Invia Sarmaticis domini lorica sagittis
et Martis Getico tergore fida magis,
quam vel ad Aetolae securam cuspidis ictus
texuit innumeri lubricus unguis apri:
5felix sorte tua, sacrum cui tangere pectus
fas erit et nostri mente calere dei.
I comes et magnos inlaesa merere triumphos
palmataeque ducem, sed cito, redde togae.
III
Cur non mitto meos tibi, Pontiliane, libellos?
Ne mihi tu mittas, Pontiliane, tuos.
IV
Esset, Castrice, cum mali coloris,
versus scribere coepit Oppianus.
V
Si desiderium, Caesar, populique patrumque
respicis et Latiae gaudia vera togae,
redde deum votis poscentibus. Invidet hosti
Roma suo, veniat laurea multa licet:
5terrarum dominum propius videt ille tuoque
terretur vultu barbarus et fruitur.
VI
Ecquid Hyperboreis ad nos conversus ab oris
Ausonias Caesar iam parat ire vias?
Certus abest auctor sed vox hoc nuntiat omnis
credo tibi, verum dicere, Fama, soles.
5Publica victrices testantur gaudia chartae,
Martia laurigera cuspide pila virent.
Rursus, io, magnos clamat tibi Roma triumphos
invictusque tua, Caesar, in urbe sonas.
Sed iam laetitiae quo sit fiducia maior,
10Sarmaticae laurus nuntius ipse veni.
VII
Hiberna quamuis Arctos et rudis Peuce
et ungularum pulsibus calens Hister
fractusque cornu iam ter inprobo Rhenus
teneat domantem regna perfidae gentis
5te, summe mundi rector et parens orbis:
abesse nostris non tamen potes votis.
Illic et oculis et animis sumus, Caesar,
adeoque mentes omnium tenes unus
ut ipsa magni turba nesciat Circi
10utrumne currat Passerinus an Tigris.
VIII
Nunc hilares, si quando mihi, nunc ludite, Musae:
victor ab Odrysio redditur orbe deus.
Certa facis populi tu primus vota, December:
iam licet ingenti dicere voce "Uenit"!
5Felix sorte tua! Poteras non cedere Iano,
gaudia si nobis quae dabit ille dares.
Festa coronatus ludet convicia miles,
inter laurigeros cum comes ibit equos.
Fas audire iocos levioraque carmina, Caesar,
10et tibi, si lusus ipse triumphus amat.
IX
Cum sexaginta numeret Cascellius annos,
ingeniosus homo est: quando disertus erit?
X
Pedicatur Eros, fellat Linus: Ole, quid ad te
de cute quid faciant ille vel ille sua?
Centenis futuit Matho milibus: Ole, quid ad te?
Non tu propterea sed Matho pauper erit.
5In lucem cenat Sertarius: Ole, quid ad te,
cum liceat tota stertere nocte tibi?
Septingenta Tito debet Lupus: Ole, quid ad te?
assem ne dederis crediderisve Lupo.
Illud dissimulas ad te quod pertinet, Ole,
10quodque magis curae convenit esse tuae.
Pro togula debes: hoc ad te pertinet, Ole.
Quadrantem nemo iam tibi credit: et hoc.
Uxor moecha tibi est: hoc ad te pertinet, Ole.
Poscit iam dotem filia grandis: et hoc.
15Dicere quindecies poteram quod pertinet ad te:
sed quid agas ad me pertinet, Ole, nihil.
XI
Cogis me calamo manuque nostra
emendare meos, Pudens, libellos.
O quam me nimium probas amasque
qui vis archetypas habere nugas!
XII
Sic me fronte legat dominus, Faustine, serena
excipiatque meos qua solet aure iocos,
ut mea nec iuste quos odit pagina laesit
et mihi de nullo fama rubore placet.
5Quid prodest, cupiant cum quidam nostra videri,
si qua Lycambeo sanguine tela madent,
vipereumque vomat nostro sub nomine virus,
qui Phoebi radios ferre diemque negat?
Ludimus innocui: scis hoc bene: iuro potentis
10per genium Famae Castaliumque gregem
perque tuas aures, magni mihi numinis instar,
lector inhumana liber ab invidia.
XIII
Dum Tiburtinis albescere solibus audit
antiqui dentis fusca Lycoris ebur,
venit in Herculeos colles. Quid Tiburis alti
aura valet! Parvo tempore nigra redit.
XIV
Accidit infandum nostrae scelus, Aule, puellae;
amisit lusus deliciasque suas:
non quales teneri ploravit amica Catulli
Lesbia, nequitiis passeris orba sui,
5vel Stellae cantata meo quas flevit Ianthis,
cuius in Elysio nigra columba volat:
lux mea non capitur nugis neque moribus istis
nec dominae pectus talia damna movent:
bis denos puerum numerantem perdidit annos,
10mentula cui nondum sesquipedalis erat.
XV
Quis puer hic nitidis absistit Ianthidos undis?
Effugit dominam Naida numquid Hylas?
Bene quod silva colitur Tirynthius ista
et quod amatrices tam prope servat aquas!
5Securus licet hos fontes, Argynne, ministres:
nil facient Nymphae: ne velit ipse cave.
XVI
Aera domi non sunt, superest hoc, Regule, solum
ut tua vendamus munera: numquid emis?
XVII
Rufis bibliotheca delicati,
vicinam videt unde lector urbem,
inter carmina sanctiora si quis
lascivae fuerit locus Thaliae,
5hos nido licet inseras vel imo,
septem quos tibi misimus libellos
auctoris calamo sui notatos:
haec illis pretium facit litura.
At tu munere delicata parvo
10quae cantaberis orbe nota toto,
pignus pectoris hoc mei tuere,
Iuli bibliotheca Martialis.
XVIII
Cum tibi sit facies de qua nec femina possit
dicere, cum corpus nulla litura notet,
cur te tam rarus cupiat repetatque fututor
miraris? Vitium est non leve, Galla, tibi.
5Accessi quotiens ad opus mixtisque movemur
inguinibus, cunnus non tacet, ipsa taces.
Di facerent ut tu loquereris et ille taceret:
offendor cunni garrulitate tui.
Pedere te mallem: namque hoc nec inutile dicit
10Symmachus et risum res movet ista simul.
Quis ridere potest fatui poppysmata cunni?
Cum sonat hic, cui non mentula mensque cadit?
Dic aliquid saltem clamosoque obstrepe cunno
et, si adeo muta es, disce vel inde loqui.
XIX
Fragmentum quod vile putas et inutile lignum,
haec fuit ignoti prima carina maris,
quam nec Cyaneae quondam potuere ruinae
frangere nec Scythici tristior ira freti.
5Saecula vicerunt: sed quamuis cesserit annis,
sanctior est salva parva tabella rate.
XX
Nihil est miserius nec gulosius Santra.
Rectam vocatus cum cucurrit ad cenam,
quam tot diebus noctibusque captavit,
ter poscit apri glandulas, quater lumbum
5et utramque coxam leporis et duos armos,
nec erubescit peierare de turdo
et ostreorum rapere lividos cirros.
Buccis placentae sordidam linit mappam;
illic et uvae conlocantur ollares
10et Punicorum pauca grana malorum
et excavatae pellis indecens volvae
et lippa ficus debilisque boletus.
Sed mappa cum iam mille rumpitur furtis,
rosos tepenti spondylos sinu condit
15et devorato capite turturem truncum.
Colligere longa turpe nec putat dextra
analecta quidquid et canes reliquerunt.
Nec esculenta sufficit gulae praeda,
mixto lagonam replet ad pedes vino.
20Haec per ducentas cum domum tulit scalas
seque obserata clusit anxius cella
gulosus ille, postero die vendit.
XXI
Haec est illa dies, magni quae conscia partus
Lucanum populis et tibi, Polla, dedit.
Heu! Nero crudelis nullaque invisior umbra,
debuit hoc saltem non licuisse tibi.
XXII
Vatis Apollinei magno memorabilis ortu
lux redit: Aonidum turba, favete sacris.
Haec meruit, cum te terris, Lucane, dedisset,
mixtus Castaliae Baetis ut esset aquae.
XXIII
Phoebe, veni, sed quantus eras cum bella tonanti
ipse dares Latiae plectra secunda lyrae.
Quid tanta pro luce precer? Tu, Polla, maritum
saepe colas et se sentiat ille coli.
XXIV
Cum Ivvenale meo quae me committere temptas,
quid non audebis, perfida lingua, loqui?
Te fingente nefas Pyladen odisset Orestes,
Thesea Pirithoi destituisset amor,
5tu Siculos fratres et maius nomen Atridas
et Ledae poteras dissociare genus.
Hoc tibi pro meritis et talibus inprecor ausi,
ut facias illud quod, puto, lingua, facis.
XXV
Dulcia cum tantum scribas epigrammata semper
et cerussata candidiora cute,
nullaque mica salis nec amari fellis in illis
gutta sit, o demens, vis tamen illa legi!
5Nec cibus ipse iuvat morsu fraudatus aceti,
nec grata est facies cui gelasinus abest.
Infanti melimela dato fatuasque mariscas:
nam mihi, quae novit pungere, Chia sapit.
XXVI
Apollinarem conveni meum, scazon,
et si vacabit - ne molestus accedas -,
hoc qualecumque, cuius aliqua pars ipse est,
dabis: haec - facetum carmen - inbuant aures.
5Si te receptum fronte videris tota,
noto rogabis ut favore sustentet.
Quanto mearum, scis, amore nugarum
flagret: nec ipse plus amare te possum.
Contra malignos esse si cupis tutus,
10Apollinarem conveni meum, scazon.
XXVII
Tuscae glandis aper populator et ilice multa
iam piger, Aetolae fama secunda ferae,
quem meus intravit splendenti cuspide Dexter,
praeda iacet nostris invidiosa focis.
5Pinguescant madido laeti nidore penates
flagret et exciso festa culina iugo.
Sed cocus ingentem piperis consumet acervum
addet et arcano mixta Falerna garo:
ad dominum redeas, noster te non capit ignis,
10conturbator aper: vilius esurio.
XXVIII
Sic Tiburtinae crescat tibi silva Dianae
et properet caesum saepe redire nemus,
nec Tartesiacis Pallas tua, Fusce, trapetis
cedat et inmodici dent bona musta lacus;
5sic fora mirentur, sic te Palatia laudent,
excolat et geminas plurima palma fores:
otia dum medius praestat tibi parva December,
exige, sed certa, quos legis, aure iocos.
"Scire libet verum? Res est haec ardua". Sed tu
10quod tibi vis dici dicere, Fusce, potes.
XXIX
Thestyle, Victoris tormentum dulce Voconi,
quo nemo est toto notior orbe puer,
sic etiam positis formonsus amere capillis
et placeat vati nulla puella tuo:
5paulisper domini doctos sepone libellos,
carmina Victori dum lego parva tuo.
Et Maecenati, Maro cum cantaret Alexin,
nota tamen Marsi fusca Melaenis erat.
XXX
Das Parthis, das Germanis, das, Caelia, Dacis,
nec Cilicum spernis Cappadocumque toros;
et tibi de Pharia Menphiticus urbe fututor
navigat, a rubris et niger Indus aquis;
5nec recutitorum fugis inguina Iudaeorum,
nec te Sarmatico transit Alanus equo.
Qua ratione facis, cum sis Romana puella,
quod Romana tibi mentula nulla placet?
XXXI
Raucae chortis aves et ova matrum
et flavas medio vapore Chias
et fetum querulae rudem capellae
nec iam frigoribus pares olivas
5et canum gelidis holus pruinis
de nostro tibi missa rure credis?
O quam, Regule, diligenter erras!
Nil nostri, nisi me, ferunt agelli.
Quidquid vilicus Umber aut colonus
10aut rus marmore tertio notatum
aut Tusci tibi Tusculive mittunt,
id tota mihi nascitur Subura.
XXXII
Attice, facundae renovas qui nomina gentis
nec sinis ingentem conticuisse domum,
te pia Cecropiae comitatur turba Minervae,
te secreta quies, te sophos omnis amat.
5At iuvenes alios fracta colit aure magister
et rapit inmeritas sordidus unctor opes.
Non pila, non follis, non te paganica thermis
praeparat aut nudi stipitis ictus hebes,
vara nec in lento ceromate bracchia tendis,
10non harpasta vagus pulverulenta rapis,
sed curris niveas tantum prope Virginis undas
aut ubi Sidonio taurus amore calet.
Per varias artes, omnis quibus area servit,
ludere, cum liceat currere, pigritia est.
XXXIII
Sordidior caeno cum sit toga, calceus autem
candidior prima sit tibi, Cinna, nive:
deiecto quid, inepte, pedes perfundis amictu?
Collige, Cinna, togam; calceus ecce perit.
XXXIV
Quo possit fieri modo, Severe,
ut vir pessimus omnium Charinus
unam rem bene fecerit, requiris?
Dicam, sed cito. Quid Nerone peius?
5Quid thermis melius Neronianis?
Non dest protinus, ecce, de malignis
qui sic rancidulo loquatur ore:
"Ut quid tu domini deique nostri
praefers muneribus Neronianas"?
10Thermas praefero balneis cinaedi.
XXXV
Inguina succinctus nigra tibi servos aluta
stat, quotiens calidis tota foveris aquis.
Sed meus, ut de me taceam, Laecania, servos
Iudaeum nuda sub cute pondus habet,
5sed nudi tecum iuvenesque senesque lavantur.
An sola est servi mentula vera tui?
Ecquid femineos sequeris, matrona, recessus,
secretusque tua, cunne, lavaris aqua?
XXXVI
Cum pluvias madidumque Iovem perferre negaret
et rudis hibernis villa nataret aquis,
plurima, quae posset subitos effundere nimbos,
muneribus venit tegula missa tuis.
5Horridus, ecce, sonat Boreae stridore December:
Stella, tegis villam, non tegis agricolam.
XXXVII
Nosti mortiferum quaestoris, Castrice, signum?
Est operae pretium discere theta novum:
exprimeret quotiens rorantem frigore nasum,
letalem iuguli iusserat esse notam.
5Turpis ab inviso pendebat stiria naso,
cum flaret madida fauce December atrox:
collegae tenuere manus: quid plura requiris?
Emungi misero, Castrice, non licuit.
XXXVIII
Tantus es et talis nostri, Polypheme, Severi
ut te mirari possit et ipse Cyclops.
Sed nec Scylla minor. Quod si fera monstra duorum
iunxeris, alterius fiet uterque timor.
XXXIX
Discursus varios vagumque mane
et fastus et have potentiorum
cum perferre patique iam negaret,
coepit fingere Caelius podagram.
5Quam dum volt nimis adprobare veram
et sanas linit obligatque plantas
inceditque gradu laborioso,
- quantum cura potest et ars doloris! -
desit fingere Caelius podagram.
XL
Hic iacet ille senex Augusta notus in aula,
pectore non humili passus utrumque deum
natorum pietas sanctis quem coniugis umbris
miscuit: Elysium possidet ambo nemus.
5Occidit illa prior viridi fraudata iuventa:
hic prope ter senas vixit Olympiadas.
Sed festinatis raptum tibi credidit annis,
aspexit lacrimas quisquis, Etrusce, tuas.
XLI
Cosmicos esse tibi, Semproni Tucca, videris:
cosmica, Semproni, tam mala quam bona sunt.
XLII
Muneribus cupiat si quis contendere tecum,
audeat hic etiam, Castrice, carminibus.
Nos tenues in utroque sumus vincique parati:
inde sopor nobis et placet alta quies.
5Tam mala cur igitur dederim tibi carmina, quaeris?
Alcinoo nullum poma dedisse putas?
XLIII
Primum est ut praestes, si quid te, Cinna, rogabo;
illud deinde sequens ut cito, Cinna, neges.
Diligo praestantem; non odi, Cinna, negantem:
sed tu nec praestas nec cito, Cinna, negas.
XLIV
Maximus ille tuus, Ovidi, Caesonius hic est,
cuius adhuc vultum vivida cera tenet.
Hunc Nero damnavit: sed tu damnare Neronem
ausus es et profugi, non tua, fata sequi:
5aequora per Scyllae magnus comes exulis isti,
qui modo nolueras consulis ire comes.
Si victura meis mandantur nomina chartis
et fas est cineri me superesse meo:
audiet hoc praesens venturaque turba fuisse
10illi te, Senecae quod fuit ille suo.
XLV
Facundi Senecae potens amicus,
caro proximus aut prior Sereno,
hic est Maximus ille, quem frequenti
felix littera pagina salutat.
5Hunc tu per Siculas secutus undas,
o nullis, Ovidi, tacende linguis,
sprevisti domini furentis iras.
Miretur Pyladen suum vetustas,
haesit qui comes exuli parentis.
10Quis discrimina conparet duorum?
Haesisti comes exuli Neronis.
XLVI
Commendare tuum dum vis mihi carmine munus
Maeonioque cupis doctius ore loqui,
excrucias multis pariter me teque diebus,
et tua de nostro, Prisce, Thalia tacet.
5Divitibus poteris musas elegosque sonantes
mittere: pauperibus munera peza dato.
XLVII
Doctorum Licini celeberrime Sura virorum,
cuius prisca gravis lingua reduxit avos,
redderis - heu, quanto fatorum munere! - nobis
gustata Lethes paene remissus aqua.
5Perdiderant iam vota metum securaque flebat
†tristitia et lacrimis iamque peractus eras†:
non tulit invidiam taciti regnator Averni
et raptas Fatis reddidit ipse colus.
Scis igitur quantas hominum mors falsa querelas
10moverit et frueris posteritate tua.
Vive velut rapto fugitivaque gaudia carpe
perdiderit nullum vita reversa diem.
XLVIII
Cum mensas habeat fere trecentas,
pro mensis habet Annius ministros:
transcurrunt gabatae volantque lances.
Has vobis epulas habete, laut:
5nos offendimur ambulante cena.
XLIX
Parva suburbani munuscula mittimus horti:
faucibus ova tuis, poma, Severe, gulae.
L
Fons dominae, regina loci quo gaudet Ianthis,
gloria conspicuae deliciumque domus,
cum tua tot niveis ornetur ripa ministris
et Ganymedeo luceat unda choro:
5quid facit Alcides silva sacratus in ista?
Tam vicina tibi cur tenet antra deus?
Numquid Nympharum notos observat amores,
tam multi pariter ne rapiantur Hylae?
LI
Mercari nostras si te piget, Urbice, nugas
et lasciva tamen carmina nosse libet,
Pompeium quaeres - et nosti forsitan - Auctum;
ultoris prima Martis in aede sedet:
5iure madens varioque togae limatus in usu
non lector meus hic, Urbice, sed liber est.
Sic tenet absentes nostros cantatque libellos
ut pereat chartis littera nulla meis:
denique, si vellet, poterat scripsisse videri;
10sed famae mavult ille favere meae.
Hunc licet a decuma - neque enim satis ante vacabit -
sollicites, capiet cenula parva duos;
ille leget, bibe tu; nolis licet, ille sonabit:
et cum "Iam satis est" dixeris, ille leget.
LII
Gratum est quod Celeri nostros legis, Aucte, libellos,
si tamen et Celerem quod legis, Aucte, iuvat.
Ille meas gentes et Celtas rexit Hiberos,
nec fuit in nostro certior orbe fides.
5Maior me tanto reverentia turbat et aures
non auditoris, iudicis esse puto.
LIII
Omnia misisti mihi Saturnalibus, Umber,
munera, contulerant quae tibi quinque dies:
bis senos triplices et dentiscalpia septem;
his comes accessit spongea, mappa, calix,
5semodiusque fabae cum vimine Picenarum
et Laletanae nigra lagona sapae;
parvaque cum canis venerunt cottana prunis
et Libycae fici pondere testa gravis.
Vix puto triginta nummorum tota fuisse
10munera quae grandes octo tulere Syri.
Quanto commodius nullo mihi ferre labore
argenti potuit pondera quinque puer!
LIV
Semper mane mihi de me mera somnia narras,
quae moveant animum sollicitentque meum.
Iam prior ad faecem, sed et haec vindemia venit,
exorat noctes dum mihi saga tuas;
5consumpsi salsasque molas et turis acervos;
decrevere greges, dum cadit agna frequens;
non porcus, non chortis aves, non ova supersunt.
Aut vigila aut dormi, Nasidiane, tibi.
LV
Nulli munera, Chreste, si remittis,
nec nobis dederis remiserisque:
credam te satis esse liberalem.
Sed si reddis Apicio Lupoque
5et Gallo Titioque Caesioque,
linges non mihi - nam proba et pusilla est -
sed quae de Solymis venit perustis
damnatam modo mentulam tributis.
LVI
Astra polumque pie cepisti mente, Rabiri,
Parrhasiam mira qui struis arte domum.
Phidiaco si digna Iovi dare templa parabit,
has petet a nostro Pisa Tonante manus.
LVII
Castora de Polluce Gabinia fecit Achillan:
pyx agathos fuerat, nunc erit hippodamos.
LVIII
Iam sex aut septem nupsisti, Galla, cinaedis,
dum coma te nimium pexaque barba iuvat.
Deinde experta latus madidoque simillima loro
inguina nec lassa stare coacta manu
5deseris inbelles thalamos mollemque maritum,
rursus et in similes decidis usque toros.
Quaere aliquem Curios semper Fabiosque loquentem,
hirsutum et dura rusticitate trucem:
invenies: sed habet tristis quoque turba cinaedos:
10difficile est vero nubere, Galla, viro.
LIX
Non cenat sine apro noster, Tite, Caecilianus.
bellum convivam Caecilianus habet.
LX
Tarpeiae venerande rector aulae,
quem salvo duce credimus Tonantem,
cum votis sibi quisque te fatiget
et poscat dare quae dei potestis:
5nil pro me mihi, Iuppiter, petenti
ne suscensueris velut superbo.
Te pro Caesare debeo rogare:
pro me debeo Caesarem rogare.
LXI
Abstulerat totam temerarius institor urbem
inque suo nullum limine limen erat.
Iussisti tenuis, Germanice, crescere vicos,
et modo quae fuerat semita, facta via est.
5Nulla catenatis pila est praecincta lagonis
nec praetor medio cogitur ire luto,
stringitur in densa nec caeca novacula turba
occupat aut totas nigra popina vias.
Tonsor, copo, cocus, lanius sua limina servant.
10Nunc Roma est, nuper magna taberna fuit.
LXII
Reclusis foribus grandes percidis, Amille,
et te deprendi, cum facis ista, cupis,
ne quid liberti narrent servique paterni
et niger obliqua garrulitate cliens.
5Non pedicari se qui testatur, Amille,
illud saepe facit quod sine teste facit.
LXIII
Perpetui numquam moritura volumina Sili
qui legis et Latia carmina digna toga,
Pierios tantum vati placuisse recessus
credis et Aoniae Bacchica serta comae?
5Sacra cothurnati non attigit ante Maronis
implevit magni quam Ciceronis opus:
hunc miratur adhuc centum gravis hasta virorum,
hunc loquitur grato plurimus ore cliens.
Postquam bis senis ingentem fascibus annum
10rexerat adserto qui sacer orbe fuit,
emeritos Musis et Phoebo tradidit annos
proque suo celebrat nunc Helicona foro.
LXIV
Qui tonsor fueras tota notissimus urbe
et post hoc dominae munere factus eques,
Sicanias urbes Aetnaeaque regna petisti,
Cinname, cum fugeres tristia iura fori.
5Qua nunc arte graves tolerabis inutilis annos?
Quid facit infelix et fugitiva quies?
Non rhetor, non grammaticus ludive magister,
non Cynicus, non tu Stoicus esse potes,
vendere nec vocem Siculis plausumque theatris:
10quod superest, iterum, Cinname, tonsor eris.
LXV
Lis te bis decumae numerantem frigora brumae
conterit una tribus, Gargiliane, foris.
Ah miser et demens! Viginti litigat annis
quisquam cui vinci, Gargiliane, licet?
LXVI
Heredem Fabius Labienum ex asse reliquit:
plus meruisse tamen se Labienus ait.
LXVII
Pedicat pueros tribas Philaenis
et tentigine saevior mariti
undenas dolat in die puellas.
Harpasto quoque subligata ludit
5et flavescit haphe, gravesque draucis
halteras facili rotat lacerto,
et putri lutulenta de palaestra
uncti verbere vapulat magistri:
nec cenat prius aut recumbit ante
10quam septem vomuit meros deunces;
ad quos fas sibi tunc putat redire,
cum coloephia sedecim comedit.
Post haec omnia cum libidinatur,
non fellat - putat hoc parum virile -,
15sed plane medias vorat puellas.
Di mentem tibi dent tuam, Philaeni,
cunnum lingere quae putas virile.
LXVIII
Commendare meas, Instanti Rufe, Camenas
parce precor socero: seria forsan amat.
Quod si lascivos admittit et ille libellos,
haec ego vel Curio Fabricioque legam.
LXIX
Haec est illa tibi promissa Theophila, Cani,
cuius Cecropia pectora dote madent.
Hanc sibi iure petat magni senis Atticus hortus,
nec minus esse suam Stoica turba velit.
5Vivet opus quodcumque per has emiseris aures;
tam non femineum nec populare sapit.
Non tua Pantaenis nimium se praeferat illi,
quamuis Pierio sit bene nota choro.
Carmina fingentem Sappho laudabat amatrix:
10castior haec et non doctior illa fuit.
LXX
Ipsarum tribadum tribas, Philaeni,
recte, quam futuis, vocas amicam.
LXXI
Ficosa est uxor, ficosus et ipse maritus,
filia ficosa est et gener atque nepos,
nec dispensator nec vilicus ulcere turpi
nec rigidus fossor sed nec arator eget.
5Cum sint ficosi pariter iuvenesque senesque,
res mira est, ficos non habet unus ager.
LXXII
Gratus sic tibi, Paule, sit December
nec vani triplices brevesque mappae
nec turis veniant leves selibrae,
sed lances ferat et scyphos avorum
5aut grandis reus aut potens amicus:
seu quod te potius iuvat capitque,
sic vincas Noviumque Publiumque
mandris et vitreo latrone clusos;
sic palmam tibi de trigone nudo
10unctae det favor arbiter coronae
nec laudet Polybi magis sinistras:
si quisquam mea dixerit malignus
atro carmina quae madent veneno,
ut vocem mihi commodes patronam
15et quantum poteris, sed usque, clames:
"Non scripsit meus ista Martialis".
LXXIII
Esquiliis domus est, domus est tibi colle Dianae,
et tua patricius culmina vicus habet;
hinc viduae Cybeles, illinc sacraria Vestae,
inde novum, veterem prospicis inde Iovem.
5Dic ubi conveniam, dic qua te parte requiram:
quisquis ubique habitat, Maxime, nusquam habitat.
LXXIV
Cyllenes caelique decus, facunde minister,
aurea cui torto virga dracone viret:
sic tibi lascivi non desit copia furti,
sive cupis Paphien seu Ganymede cales;
5maternaeque sacris ornentur frondibus Idus
et senior parca mole prematur avus:
hunc semper Norbana diem cum coniuge Carpo
laeta colat, primis quo coiere toris.
Hic pius antistes sophiae sua dona ministrat,
10hic te ture vocat fidus et ipse Iovi.
LXXV
Vis futui gratis, cum sis deformis anusque.
Res perridicula est: vis dare nec dare vis.
LXXVI
Quod te diripiunt potentiores
per convivia, porticus, theatra,
et tecum, quotiens ita incidisti,
gestari iuvat et iuvat lavari:
5nolito nimium tibi placere.
Delectas, Philomuse, non amaris.
LXXVII
Exigis ut nostros donem tibi, Tucca, libellos.
Non faciam: nam vis vendere, non legere.
LXXVIII
Cum Saxetani ponatur coda lacerti
et, bene si cenas, conchis inuncta tibi:
sumen, aprum, leporem, boletos, ostrea, mullos
mittis: habes nec cor, Papyle, nec genium.
LXXIX
Potavi modo consulare vinum.
Quaeris quam vetus atque liberale?
Ipso consule conditum: sed ipse
qui ponebat erat, Severe, consul.
LXXX
Quatenus Odrysios iam pax Romana triones
temperat et tetricae conticuere tubae,
hunc Marcellino poteris, Faustine, libellum
mittere: iam chartis, iam vacat ille iocis.
5Sed si parva tui munuscula quaeris amici
commendare, ferat carmina nostra puer:
non qualis Geticae satiatus lacte iuvencae
Sarmatica rigido ludit in amne rota,
sed Mitylenaei roseus mangonis ephebus
10vel non caesus adhuc matre iubente Lacon.
At tibi captivo famulus mittetur ab Histro
qui Tiburtinas pascere possit oves.
LXXXI
"Triginta toto mala sunt epigrammata libro".
Si totidem bona sunt, Lause, bonus liber est.
LXXXII
Menophili penem tam grandis fibula vestit
ut sit comoedis omnibus una satis.
Hunc ego credideram - nam saepe lavamur in unum -
sollicitum voci parcere, Flacce, suae:
5dum ludit media populo spectante palaestra,
delapsa est misero fibula: verpus erat.
LXXXIII
Eutrapelus tonsor dum circuit ora Luperci
expingitque genas, altera barba subit.
LXXXIV
Dum mea Caecilio formatur imago Secundo
spirat et arguta picta tabella manu,
i, liber, ad Geticam Peucen Histrumque iacentem:
haec loca perdomitis gentibus ille, tenet.
5Parva dabis caro sed dulcia dona sodali:
certior in nostro carmine vultus erit;
casibus hic nullis, nullis delebilis annis
vivet, Apelleum cum morietur opus.
LXXXV
Quod non insulse scribis tetrasticha quaedam,
disticha quod belle pauca, Sabelle, facis,
laudo nec admiror. Facile est epigrammata belle
scribere, sed librum scribere difficile est.
LXXXVI
Ad natalicias dapes vocabar,
essem cum tibi, Sexte, non amicus.
Quid factum est, rogo, quid repente factum est,
post tot pignora nostra, post tot annos
5quod sum praeteritus vetus sodalis?
Sed causam scio. Nulla venit a me
Hispani tibi libra pustulati
nec levis toga nec rudes lacernae.
Non est sportula quae negotiatur;
10pascis munera, Sexte, non amicos.
Iam dices mihi "Vapulet vocator".
LXXXVII
Si meus aurita gaudet lagalopece Flaccus,
si fruitur tristi Canius Aethiope;
Publius exiguae si flagrat amore catellae,
si Cronius similem cercopithecon amat;
5delectat Marium si perniciosus ichneumon,
pica salutatrix si tibi, Lause, placet;
si gelidum collo nectit Glaucilla draconem,
luscinio tumulum si Telesilla dedit:
blanda Cupidinei cur non amet ora Labycae
10qui videt haec dominis monstra placere suis?
LXXXVIII
Fertur habere meos, si vera est fama, libellos
inter delicias pulchra Vienna suas.
Me legit omnis ibi senior iuvenisque puerque
et coram tetrico casta puella viro.
5Hoc ego malverim quam si mea carmina cantent
qui Nilum ex ipso protinus ore bibunt;
quam meus Hispano si me Tagus impleat auro
pascat et Hybla meas, pascat Hymettos apes.
Non nihil ergo sumus nec blandae munere linguae
10decipimur: credam iam, puto, Lause, tibi.
LXXXIX
I, felix rosa, mollibusque sertis
nostri cinge comas Apollinaris.
Quas tu nectere candidas, sed olim,
sic te semper amet Venus, memento.
XC
Iactat inaequalem Matho me fecisse libellum:
si verum est, laudat carmina nostra Matho.
Aequales scribit libros Calvinus et Umber:
aequalis liber est, Cretice, qui malus est.
XCI
De nostro, facunde, tibi, Ivvenalis, agello
Saturnalicias mittimus, ecce, nuces.
Cetera lascivis donavit poma puellis
mentula custodis luxuriosa dei.
XCII
"Si quid opus fuerit, scis me non esse rogandum"
uno bis dicis, Baccara, terque die.
Appellat rigida tristis me voce Secundus:
audis et nescis, Baccara, quid sit opus.
5Pensio te coram petitur clareque palamque:
audis et nescis, Baccara, quid sit opus.
Esse queror gelidasque mihi tritasque lacernas
audis et nescis, Baccara, quid sit opus.
Hoc opus est, subito fias ut sidere mutus,
10dicere ne possis, Baccara: "si quid opus".
XCIII
Narnia, sulphureo quam gurgite candidus amnis
circuit, ancipiti vix adeunda iugo,
quid tam saepe meum nobis abducere Quintum
te iuvat et lenta detinuisse mora?
5Quid Nomentani causam mihi perdis agelli,
propter vicinum qui pretiosus erat?
Sed iam parce mihi, nec abutere, Narnia, Quinto:
perpetuo liceat sic tibi ponte frui.
XCIV
Unguentum fuerat, quod onyx modo parva gerebat:
olfecit postquam Papylus, ecce, garumst.
XCV
Bruma est et riget horridus December,
audes tu tamen osculo nivali
omnes obvius hinc et hinc tenere
et totam, Line, basiare Romam.
5Quid posses graviusque saeviusque
percussus facere atque verberatus?
Hoc me frigore basiet nec uxor
blandis filia nec rudis labellis,
sed tu dulcior elegantiorque,
10cuius livida naribus caninis
dependet glacies rigetque barba,
qualem forficibus metit supinis
tonsor Cinyphio Cilix marito.
Centum occurrere malo cunnilingis
15et Gallum timeo minus recentem.
Quare si tibi sensus est pudorque,
hibernas, Line, basiationes
in mensem rogo differas Aprilem.
XCVI
Conditus hic ego sum Bassi dolor, Urbicus infans,
cui genus et nomen maxima Roma dedit.
Sex mihi de prima derant trieteride menses,
ruperunt tetricae cum male pensa deae.
5Quid species, quid lingua mihi, quid profuit aetas?
Da lacrimas tumulo, qui legis ista, meo:
sic ad Lethaeas, nisi Nestore serior, undas
non eat, optabis quem superesse tibi.
XCVII
Nosti si bene Caesium, libelle,
montanae decus Umbriae Sabinum,
Auli municipem mei Pudentis,
illi tu dabis haec vel occupato:
5instent mille licet premantque curae,
nostris carminibus tamen vacabit:
nam me diligit ille proximumque
Turni nobilibus legit libellis.
O quantum tibi nominis paratur!
10O quae gloria! Quam frequens amator!
Te convivia, te forum sonabit,
aedes, compita, porticus, tabernae.
Uni mitteris, omnibus legeris.
XCVIII
Omnia, Castor, emis: sic fiet ut omnia vendas.
XCIX
Sic placidum videas semper, Crispine, Tonantem
nec te Roma minus quam tua Memphis amet:
carmina Parrhasia si nostra legentur in aula,
- namque solent sacra Caesaris aure frui -
5dicere de nobis ut lector candidus aude:
"Temporibus praestat non nihil iste tuis,
nec Marso nimium minor est doctoque Catullo".
Hoc satis est: ipsi cetera mando deo.