P. PAPINII STATII - THEBAIDOS LIBER VII

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

0

Ātque ĕă cūnctāntēs Tўrĭī prīmōrdĭă bēllī

Iūppĭtĕr haūd aēquō rēspēxīt cōrdĕ Pĕlāsgōs,

cōncūssītquĕ căpūt, mōtū quō cēlsă lăbōrānt

sīdĕră prōclāmātque ădĭcī cērvīcĭbŭs Ātlās.

tūnc ĭtă vēlōcēm Tĕgĕēs āffātŭr ălūmnūm:5

"Ī, mĕdĭūm răpĭdō Bŏrĕān īllābĕrĕ sāltū

Bīstŏnĭās, pŭĕr, ūsquĕ dŏmōs āxēmquĕ nĭvōsī

sīdĕrĭs, Ōcĕănō vĕtĭtūm quā Pārrhăsĭs īgnēm

nūbĭbŭs hībērnīs ēt nōstrō pāscĭtŭr īmbrī.

ātque ĭbĭ seū pŏsĭtā rēspīrāt cūspĭdĕ Māvōrs10

quāmquam īnvīsă quĭēs, seū, quōd rĕŏr, ārmă tŭbāsquĕ

īnsătĭātŭs ŏbīt cāraēque īn sānguĭnĕ gēntīs

lūxŭrĭāt: prŏpĕrē mŏnĭtūs īrāmquĕ părēntīs

ēdĕ, nĭhīl pārcēns. nēmpe ōlim āccēndĕrĕ iūssūs

Īnăchĭās ăcĭēs ātque ōmnĕ, quŏd Īsthmĭŭs ūmbŏ15

dīstĭnĕt ēt raūcaē cīrcūmtŏnăt īră Mălēaē:

īllī vīx mūrōs līmēnque ēgrēssă iŭvēntūs

sācră cŏlūnt; crēdās bēllō rĕdĭīssĕ, tŏt īnstānt

plaūsĭbŭs, ōffēnsīquĕ sĕdēnt ād iūstă sĕpūlcrī.

Hīcnĕ tŭūs, Grādīvĕ, fŭrōr? Sŏnăt ōrbĕ rĕcūssō20

dīscŭs ĕt Oēbălĭī cŏĕūnt īn proēlĭă caēstūs.

Āt si īpsī răbĭēs fērrīque īnsānă vŏlūptās

quā tŭmĕt, īmmĕrĭtās cĭnĕrī dăbĭt īmpĭŭs ūrbēs

fērrum īgnēmquĕ fĕrēns, īmplōrāntīsquĕ Tŏnāntēm

stērnĕt hŭmī pŏpŭlōs mĭsĕrūmque ēxhaūrĭĕt ōrbēm.25

Nūnc lēnīs bēllī nōstrāquĕ rĕmīttĭtŭr īrā.

Quōdnī praēcĭpĭtāt pūgnās dīctōquĕ iŭbēntīs

ōcĭŭs īmpīngīt Tўrĭīs Dănăa āgmĭnă mūrīs

- nīl ĕquĭdēm crūdēlĕ mĭnōr -, sīt mītĕ bŏnūmquĕ

nūmĕn, ĕt ēffrēnī lāxēntŭr ĭn ōtĭă mōrēs,30

rēddăt ĕquōs ēnsēmquĕ mĭhī, nēc sānguĭnĭs ūltrā

iūs ĕrĭt: āspĭcĭām tērrās pācēmquĕ iŭbēbō

ōmnĭbŭs; Ōgўgĭō săt ĕrīt Trītōnĭă bēllō".

Dīxĕrăt; āt Thrācūm Cŷllēnĭŭs ārvă sŭbībāt;

ātque īllum Ārctōaē lābēntēm cārdĭnĕ pōrtaē35

tēmpēstās aētērnă plăgaē praētēntăquĕ caēlō

āgmĭnă nīmbōrūm prīmīque Ăquĭlōnĭs hĭātūs

īn dīvērsă fĕrūnt: crĕpăt aūrĕă grāndĭnĕ mūltā

pāllă, nĕc Ārcădĭī bĕnĕ prōtĕgĭt ūmbră gălērī.

hīc stĕrĭlīs dēlūbră nŏtāt Māvōrtĭă sīlvās40

- hōrrēscītquĕ tŭēns -, ŭbĭ mīllĕ fŭrōrĭbŭs īllī

cīngĭtŭr āvērsō dŏmŭs īmmānsuētă sŭb Haēmō.

fērrĕă cōmpāgō lătĕrūm, fērro ārtă tĕrūntūr

līmĭnă, fērrātīs īncūmbūnt tēctă cŏlūmnīs.

laēdĭtŭr ādvērsūm Phoēbī iŭbăr, īpsăquĕ sēdēm45

lūx tĭmĕt, ēt dūrūs cōntrīstāt sīdĕră fūlgōr.

dīgnă lŏcō stătĭō: prīmīs sălĭt Īmpĕtŭs āmēns

ē fŏrĭbūs caēcūmquĕ Nĕfās Īraēquĕ rŭbēntēs

ēxsānguēsquĕ Mĕtūs, ōccūltīsque ēnsĭbŭs āstānt

Īnsĭdĭaē gĕmĭnūmquĕ tĕnēns Dīscōrdĭă fērrūm.50

īnnŭmĕrīs strĕpĭt aūlă Mĭnīs, trīstīssĭmă Vīrtūs

stāt mĕdĭō, laētūsquĕ Fŭrōr vūltūquĕ crŭēntō

Mōrs ārmātă sĕdēt; bēllōrūm sōlŭs ĭn ārīs

sānguĭs ĕt īncēnsīs quī rāptŭs ăb ūrbĭbŭs īgnīs.

Tērrārum ēxŭvĭaē cīrcum ēt fāstīgĭă tēmplī55

cāptae īnsīgnībānt gēntēs, caēlātăquĕ fērrō

frāgmĭnă pōrtārūm bēllātrīcēsquĕ cărīnaē,

ēt văcŭī cūrrūs prōtrītăquĕ cūrrĭbŭs ōră,

paēne ĕtĭām gĕmĭtūs: ădĕō vīs ōmnĭs ĕt ōmnĕ

vūlnŭs. ŭbīque īpsūm, sēd nōn ūsquam ōrĕ rĕmīssō60

cērnĕre ĕrāt: tālēm dīvīnā Mūlcĭbĕr ārtĕ

ēdĭdĕrāt; nōndūm rădĭīs mōnstrātŭs ădūltēr

foēdă cătēnātō lŭĕrāt cōnūbĭă lēctō.

Quaērĕrĕ tēmplōrūm rēgēm vīx coēpĕrăt ālēs

Maēnălĭūs, trĕmĭt ēccĕ sŏlum ēt mūgīrĕ rĕfrāctīs65

cōrnĭgĕr Hēbrŭs ăquīs; tūnc quōd pĕcŭs ūtĭlĕ bēllō

vāllem īnfēstābāt, trĕpĭdās spūmārĕ pĕr hērbās,

sīgna ādvēntāntīs, claūsaēque ădămāntĕ pĕrēnnī

dīssĭlŭērĕ fŏrēs. Hŷrcāno īn sānguĭnĕ pūlchēr

īpsĕ sŭbīt cūrrū, dīrāque āspārgĭnĕ lātōs70

mūtăt ăgrōs, spŏlĭa ā tērgō flēntēsquĕ cătērvaē:

dānt sīlvaē nīxque āltă lŏcūm; rĕgĭt ātră iŭgālīs

sānguĭnĕā Bēllōnă mănū lōngāquĕ fătīgāt

cūspĭdĕ. Dērĭgŭīt vīsū Cŷllēnĭă prōlēs

sūbmīsītquĕ gĕnās: īpsī rĕvĕrēntĭă pātrī,75

sī prŏpĕ sīt, dēmātquĕ mĭnās nēc tālĭă māndēt.

"Quōd Iŏvĭs īmpĕrĭūm, māgnō quĭd ăb aēthĕrĕ pōrtās?"

ōccŭpăt Ārmĭpŏtēns. "Nĕque ĕnim hūnc, gērmānĕ, sŭb āxēm

spōntĕ vĕnīs hĭĕmēsquĕ mĕās, cuī rōscĭdă iūxtā

Maēnăla ĕt aēstīvī clēmēntĭŏr aūră Lўcaēī".80

īllĕ rĕfērt cōnsūltă pătrīs. nēc lōngă mŏrātūs,

sīcŭt ănhēlābānt, iūnctō sūdōrĕ vŏlāntīs

Mārs īmpēllĭt ĕquōs, rĕsĭdēs īn proēlĭă Grāiōs

īpse ĕtĭam īndīgnāns. vīdīt pătĕr āltŭs ĕt īraē

iām lĕvĭōr tārdō flēctēbāt pōndĕrĕ vūltūm.85

ūt sī quāndŏ rŭīt dēbēllātāsquĕ rĕlīnquīt

Eūrŭs ăquās, pāx īpsă tŭmēt pōntūmquĕ iăcēntēm

ēxănĭmīs iām vōlvĭt hĭēmps: nōndum ārmă cărīnīs

ōmnĭă, nēc tōtō rēspīrānt pēctŏrĕ naūtaē.

Fīnĭĕrāt pūgnās hŏnŏr ēxsĕquĭālĭs ĭnērmīs,90

nēcdum ăbĕrānt coētūs, cūnctīsquĕ sĭlēntĭbŭs hērōs

vīnă sŏlō fūndēns cĭnĕrēm plācābăt Ădrāstūs

Ārchĕmŏrī: "Dā, pārvĕ, tŭūm trĭĕtērĭdĕ mūltā

īnstaūrārĕ dĭēm, nēc saūcĭŭs Ārcădăs ārās

mālĭt ădīrĕ Pĕlōps Ĕlĕāquē pūlsĕt ĕbūrnā95

tēmplă mănū, nēc Cāstălĭīs āltārĭbŭs ānguīs,

nēc sŭă pīnĭgĕrō măgĭs ādnătĕt ūmbră Lĕchaēō.

Nōs tē lūgēntī, pŭĕr, īnfĭtĭāmŭr Ăvērnō,

maēstăquĕ pērpĕtŭīs sōllēmnĭă iūngĭmŭs āstrīs,

nūnc fēstīnă cŏhōrs. Āt sī Boēōtĭă fērrō100

vērtĕrĕ tēctă dăbīs, māgnīs tūnc dīgnĭŏr ārīs,

tūnc dĕŭs, Īnăchĭās nēc tāntūm cūltă pĕr ūrbēs

nūmĭnă, cāptīvīs ĕtĭām iūrābĕrĕ Thēbīs".

Dūx ĕă prō cūnctīs, ĕădēm sĭbĭ quīsquĕ vŏvēbāt.

Iām prōnīs Grādīvŭs ĕquīs Ĕphўrēă prĕmēbāt105

lītŏră, quā sūmmās căpŭt Ācrŏcŏrīnthŭs ĭn aūrās

tōllĭt ĕt āltērnā gĕmĭnūm mărĕ prōtĕgĭt ūmbrā.

Īnde ūnūm dīrā cŏmĭtūm dē plēbĕ Păvōrēm

quādrĭpĕdēs ānteīrĕ iŭbēt: nōn āltĕr ănhēlōs

īnsĭnŭārĕ mĕtūs ănĭmōque āvērtĕrĕ vīrīs110

āptĭŏr; īnnŭmĕraē mōnstrō vōcēsquĕ mănūsquĕ

ēt făcĭēs quāmcūmquĕ vĕlīt; bŏnŭs ōmnĭă crēdī

aūctŏr ĕt hōrrĭfĭcīs lŷmphāre īncūrsĭbŭs ūrbēs.

Sī gĕmĭnōs sōlēs rŭĭtūrăquĕ suādĕăt āstră,

aūt nūtārĕ sŏlum aūt vĕtĕrēs dēscēndĕrĕ sīlvās,115

ā! mĭsĕrī vīdīssĕ pŭtānt. Tūnc ācrĕ nŏvābāt

īngĕnĭūm: fālsō Nĕmĕaēūm pūlvĕrĕ cāmpūm

ērĭgĭt; āttŏnĭtī tĕnĕbrōsam ā vērtĭcĕ nūbēm

rēspēxērĕ dŭcēs; fālsō clāmōrĕ tŭmūltūm

aūgĕt, ĕt ārmă vĭrūm pūlsūsque ĭmĭtātŭr ĕquōrūm,120

tērrĭbĭlēmquĕ văgās ŭlŭlātūm spārgĭt ĭn aūrās.

ēxsĭlĭēre ănĭmī, dŭbĭūmque īn mūrmŭrĕ vūlgūs

pēndĕt: "Ŭbi īstĕ frăgōr? nī fāllĭmŭr aūrĕ. sĕd ūndĕ

pūlvĕrĕō stānt āstră glŏbō? num Īsmēnĭŭs ūltrō

mīlĕs? Ĭta ēst: vĕnĭūnt. Tānta aūtem aūdācĭă Thēbīs?125

Ān dŭbĭtēnt - ăgĕ! -, dum īnfĕrĭās ēt būstă cŏlāmūs?"

Haēc Păvŏr āttŏnĭtīs; vărĭōsquĕ pĕr āgmĭnă vūltūs

īndŭĭtūr, nūnc Pīsaēīs ē mīlĭbŭs ūnūs,

nūnc Pўlĭūs, nūnc ōrĕ Lăcōn, hōstīsquĕ prŏpīnquōs

ādĭŭrāt tūrmāsquĕ mĕtū cōnstērnăt ĭnānī.130

nīl fālsūm trĕpĭdīs. ūt vēro āmēntĭbŭs īpsĕ

īncĭdĭt ēt sācraē cīrcūm fāstīgĭă vāllīs

tūrbĭnĕ praēvēctūs răpĭdō tēr sūstŭlĭt hāstām,

tēr cōncūssĭt ĕquōs, clĭpĕūm tēr pēctŏrĕ plaūsīt:

ārma, ārma īnsānī sŭă quīsque īgnōtăquĕ nūllō135

mōrĕ răpīt, mūtānt gălĕās ălĭēnăquĕ cōgūnt

ād iŭgă cōrnĭpĕdēs; fĕrŭs ōmni īn pēctŏrĕ saēvīt

mōrtĭs ămōr caēdīsquĕ, nĭhīl flāgrāntĭbŭs ōbstāt:

praēcĭpĭtānt rĕdĭmūntquĕ mŏrās. Sīc lītŏră vēntō

īncĭpĭēntĕ frĕmūnt, fŭgĭtūr cūm pōrtŭs; ŭbīquĕ140

vēlă flŭūnt, lāxī iāctāntŭr ŭbīquĕ rŭdēntēs;

iāmquĕ nătānt rēmī, nătăt ōmnĭs ĭn aēquŏrĕ sūmmō

āncŏră, iām dūlcīs mĕdĭī dē gūrgĭtĕ pōntī

rēspĭcĭtūr tēllūs cŏmĭtēsque ā pūppĕ rĕlīctī.

p>Vīdĕrăt Īnăchĭās răpĭdūm glŏmĕrārĕ cŏhōrtēs

145

Bācchŭs ĭtēr; gĕmŭīt Tўrĭām cōnvērsŭs ăd ūrbēm,

āltrīcēmquĕ dŏmum ēt pătrĭōs rĕmĭnīscĭtŭr īgnīs,

pūrpŭrĕūm trīstī tūrbātūs pēctŏrĕ vūltūm:

nōn crīnēs, nōn sērtă lŏcō, dēxtrāmquĕ rĕlīquīt

thŷrsŭs, ĕt īntāctaē cĕcĭdērūnt cōrnĭbŭs ūvaē.150

Ērgo ŭt ĕrāt lăcrĭmīs lāpsōque ĭnhŏnōrŭs ămīctū

āntĕ Iŏvem - ēt tūnc fōrtĕ pŏlūm sēcrētŭs hăbēbāt -

cōnstĭtĭt, haūd ūmquām făcĭē cōnspēctŭs ĭn īllā

- nēc caūsaē lătŭērĕ pătrēm -, sūpplēxquĕ prŏfātūr:

"Ēxscīndīsnĕ tŭās, dīvūm sătŏr ōptĭmĕ, Thēbās?155

Saēva ădĕō cōniūnx? Nēc tē tēllūrĭs ămātaē

dēcēptīquĕ lărīs mĭsĕrēt cĭnĕrūmquĕ mĕōrūm?

Ēsto, ōlim īnvītūm iăcŭlātūs nūbĭbŭs īgnēm

crēdĭmŭs: ēn ĭtĕrum ātră rĕfērs īncēndĭă tērrīs,

nēc Stўgĕ iūrātā, nēc paēlĭcĭs ārtĕ rŏgātūs.160

quīs mŏdŭs? ān nōbīs pătĕr īrātūsquĕ bŏnūsquĕ

fūlmĕn hăbēs? Sēd nōn Dănăēĭă līmĭnă tālīs

Pārrhăsĭūmquĕ nĕmūs Lēdaēāsque ībĭs Ămŷclās.

scīlĭcĕt ē cūnctīs ĕgŏ nēglēctīssĭmă nātīs

prōgĕnĭēs? Ĕgŏ nēmpĕ tămēn, quī dūlcĕ fĕrēntī165

pōndŭs ĕrām, cuī tū dīgnātūs līmĭnă vītaē

praērēptūmque ĭtĕr ēt mātērnōs rēddĕrĕ mēnsēs.

Āddĕ, quŏd īmbēllīs rārīsque ēxērcĭtă cāstrīs

tūrbă mĕās ăcĭēs, mĕă tāntūm proēlĭă nōrūnt,

nēctĕrĕ frōndĕ cŏmās ĕt ăd īnspīrātă rŏtārī170

būxă: tĭmēnt thŷrsōs nūptārum ēt proēlĭă mātrūm.

ūndĕ tŭbās Mārtēmquĕ pătī, quī fērvĭdŭs ēccĕ

quāntă părāt? Quīd si īllĕ tŭōs Cūrētăs ĭn ārmă

dūcăt ĕt īnnŏcŭīs iŭbĕāt dēcērnĕrĕ pēltīs?

quīn ĕtĭam īnvīsōs - sīc hōstīs dēfŭĭt? - Ārgōs175

ēlĭgĭs! Ō | īpsīs, gĕnĭtōr, grăvĭōră pĕrīclīs

iūssă: nŏvērcālīs lŭĭmūs dītārĕ Mўcēnās!

Cēdo ĕquĭdēm. Quō sācră tămēn rītūsquĕ pĕrēmptaē

gēntĭs ĕt, īn tŭmŭlōs sī quīd mălĕ fētă rĕlīquīt

mātĕr, ăbīrĕ iŭbēs? Thrācēn sīlvāsquĕ Lўcūrgī?180

ānnĕ trĭūmphātōs fŭgĭām cāptīvŭs ăd Īndōs?

Dā sēdēm prŏfŭgō! Pŏtŭīt Lātōnĭă frātēr

sāxă - nĕc īnvĭdĕō - dēfīgĕrĕ Dēlŏn ĕt īmīs

cōmmēndārĕ frĕtīs; cārā sūbmōvĭt ăb ārcĕ

hōstīlīs Trītōnĭs ăquās; vīdi īpsĕ pŏtēntēm185

gēntĭbŭs Ēōīs Ĕpăphūm dărĕ iūră, nĕc ūllās

Cŷllēnē sēcrētă tŭbās Mīnōăvĕ cūrāt

Īdă: quĭd heū tāntūm nōstrīs ōffēndĕrĭs ārīs?

Hīc tĭbĭ - quāndŏ mĭnōr iām nōstră pŏtēntĭă - nōctēs

Hērcŭlĕaē plăcĭtūsquĕ văgaē Nŷctēĭdŏs ārdōr,190

hīc Tўrĭūm gĕnŭs ēt nōstrō fēlīcĭŏr īgnĕ

taūrŭs: Ăgēnŏrĕōs sāltēm tūtārĕ nĕpōtēs".

Īnvĭdĭām rīsīt pătĕr, ēt iām pōplĭtĕ flēxūm

stērnēntēmquĕ mănūs trānquīllŭs ăd ōscŭlă tōllīt

īnquĕ vĭcēm plăcĭda ōrsă rĕfērt: "Nōn cōniŭgĭs īstă195

cōnsĭlĭīs, ūt rērĕ, pŭēr, nēc saēvă rŏgāntī

sīc ēxpōstŭs ĕgo: īmmōtō dēdūcĭmŭr ōrbĕ

fātōrūm; vĕtĕrēs sēraēque īn proēlĭă caūsaē.

Nām cuī tāntă quĭēs īrārum aūt sānguĭnĭs ūsūs

pārcĭŏr hūmānī? Vĭdĕt āxĭs ĕt īstă pĕr aēvūm200

mēcum aētērnă dŏmūs, quŏtĭēns iām tōrtă rĕpōnām

fūlmĭnă, quām rārūs tērrīs hīc īmpĕrĕt īgnīs.

quīn ĕtĭam īnvītūs māgna ūlcīscēndăquĕ pāssīs

aūt Lăpĭthās Mārti, aūt vĕtĕrēm Călўdōnă Dĭānaē

ēxpūgnārĕ dĕdī; mĕăque ēst iāctūră pĭgētquĕ205

tōt mūtāre ănĭmās, tōt rēddĕrĕ cōrpŏră vītaē.

Lābdăcĭōs vērō Pĕlŏpīsque ā stīrpĕ nĕpōtēs

tārdum ăbŏlērĕ mĭhī; scīs īpse - ūt crīmĭnă mīttām

Dōrĭcă -, quām prōmptaē sŭpĕrōs īncēssĕrĕ Thēbaē;

tē quŏquĕ... Sēd, quŏnĭām vĕtŭs ēxcĭdĭt īră, sĭlēbō.210

nōn tămĕn aūt pătrĭō rēspērsūs sānguĭnĕ Pēntheūs,

aūt mātrēm scĕlĕrāssĕ tŏrīs aūt crīmĭnĕ frātrēs

prōgĕnŭīssĕ rĕūs, lăcĕrō tŭă lūstră rĕplēvīt

fūnĕre: ŭbi hī flētūs, ŭbĭ tūnc ārs tāntă prĕcāndī?

Āst ĕgŏ nōn prŏprĭō dīrōs īmpēndŏ dŏlōrī215

Oēdĭpŏdīŏnĭdās: rŏgăt hōc tēllūsquĕ pŏlūsquĕ

ēt pĭĕtās ēt laēsă fĭdēs nātūrăque ĕt īpsī

Eūmĕnĭdūm mōrēs. Sēd tū sŭpĕr ūrbĕ mŏvērī

pārcĕ tŭā: nōn hōc stătŭī sūb tēmpŏrĕ rēbūs

ōccāsum Āŏnĭīs, vĕnĭēt sūspēctĭŏr aētās220

ūltōrēsque ălĭī: nūnc rēgĭă Iūnŏ quĕrētūr".

Hīs īlle aūdītīs mēntēmque hăbĭtūmquĕ rĕcēpīt.

Ūt cūm sōlĕ mălō trīstīquĕ rŏsārĭă pēndēnt

ūstă nŏtō, sī clāră dĭēs zĕphўrīquĕ rĕfēcīt

aūră pŏlūm, rĕdĭt ōmnĭs hŏnōs, ēmīssăquĕ lūcēnt225

gērmĭna ĕt īnfōrmēs ōrnāt sŭă glōrĭă vīrgās.

Nūntĭŭs āttŏnĭtās iāmdūdum Ĕtĕōclĭs ăd aūrīs

ēxplōrātă fĕrēns lōngō dŏcĕt āgmĭnĕ Grāiōs

īrĕ dŭcēs, nēc iam Āŏnĭīs prŏcŭl āfŏrĕ cāmpīs;

quācūmque īngrēssī, trĕmĕre āc mĭsĕrēscĕrĕ cūnctōs230

Thēbārūm; quī stīrpĕ, rĕfērt, quī nōmĭne ĕt ārmīs.

īllĕ mĕtūm cōndēns aūdīre ēxpōscĭt ĕt ōdīt

nārrāntem; hīnc sŏcĭōs dīctīs stĭmŭlārĕ sŭāsquĕ

mētīrī dēcērnĭt ŏpēs. ēxcīvĕrăt ōmnēm

Āŏnĭam Eūboēāmque ēt Phōcĭdŏs ārvă prŏpīnquaē235

Mārs, ĭtă dūlcĕ Iŏvī; lōngē fŭgĭt ōrdĭnĕ vēlōx

tēssĕră: prōpēllūnt ăcĭēs, sēsēquĕ sŭb ārmīs

ōstēntānt; sŭbĕūnt cāmpō, quī prōxĭmŭs ūrbī

dāmnātūs bēllīs pătĕt ēxspēctātquĕ fŭrōrēs.

nōndum hōstēs cōntrā, trĕpĭdō tămĕn āgmĭnĕ mātrēs240

cōnscēndūnt mūrōs, īnde ārmă nĭtēntĭă nātīs

ēt fōrmīdāndōs mōnstrānt sūb cāssĭdĕ pātrēs.

Tūrrĕ prŏcūl sōlā nōndūm cōncēssă vĭdērī

Āntĭgŏnē pŏpŭlīs tĕnĕrās dēfēndĭtŭr ātrā

vēstĕ gĕnās; iūxtāquĕ cŏmēs, quō Lāĭŭs ībāt245

ārmĭgĕrō; tūnc vīrgŏ sĕnēm rēgīnă vĕrētūr.

Quaē sīc ōrsă prĭōr: "Spēsne ōbstātūră Pĕlāsgīs

haēc vēxīllă, pătēr? Pĕlŏpīs dēscēndĕrĕ tōtās

aūdīmūs gēntīs: dīc, ō prĕcŏr, ēxtĕră rēgūm

āgmĭnă; nām vĭdĕō, quaē nōstēr sīgnă Mĕnoēceūs,250

quaē nōstēr rĕgăt ārmă Crĕōn, quām cēlsŭs ăēnā

Sphīngĕ pĕr īngēntēs Hŏmŏlōĭdăs ēxĕăt Haēmōn."

Sīc rŭdĭs Āntĭgŏnē, sĕnĭōr cuī tālĭă Phōrbās:

Mīllĕ săgīttĭfĕrōs gĕlĭdaē dē cōllĕ Tănāgraē

prōmŏvĕt ēccĕ Drўās; hīc, cuī nĭvĕa ārmă trĭdēntēm255

ātque aūrō rŭdĕ fūlmĕn hăbēnt, Ōrīŏnĭs āltī

nōn fālsūs vīrtūtĕ nĕpōs: prŏcŭl, ōrŏ, pătērnūm

ōmĕn ĕt īnnūptaē vĕtŭs ēxcĭdăt īră Dĭānaē.

Iūngūnt sē cāstrīs rēgīsque īn nōmĕn ădōptānt

Ōcălĕā Mĕdĕōnque ēt cōnfērtīssĭmă lūcīs260

Nīsă Dĭōnaēīsque ăvĭbūs cīrcūmsŏnă Thīsbē.

Prōxĭmŭs Eūrўmĕdōn, quī pāstōrālĭă Faūnī

ārmă pătrīs pīnūquĕ iŭbās ĭmĭtātŭr ĕquīnās,

tērrĭbĭlīs sīlvīs: rĕŏr ēt Māvōrtĕ crŭēntō

tālĭs ĕrīt. Dītēs pĕcŏrūm cŏmĭtāntŭr Ĕrŷthraē,265

quī Scōlōn dēnsāmquĕ iŭgīs Ĕtĕōnŏn ĭnīquīs,

quī brĕvĕ lītŭs Hўlēs Ătălāntēāmquĕ sŭpērbī

Schoēnŏn hăbēnt nōtīquĕ cŏlūnt vēstīgĭă cāmpī;

frāxĭnĕās Măcĕtūm vībrānt dē mōrĕ sărīsās

saēvăquĕ dīffĭcĭlēs ēxclūdĕrĕ vūlnĕră pēltās.270

Ēcce aūtēm clāmōrĕ rŭūnt Nēptūnĭă plēbēs

Ōnchēstī, quōs pīnĭgĕrīs Mўcălēsŏs ĭn āgrīs

Pāllădĭūsquĕ Mĕlās Hĕcătaēăquĕ gūrgĭtĕ nūtrīt

Gārgăphĭē, quōrūmquĕ nŏvīs Hălĭārtŏs ărīstīs

īnvĭdĕt ēt nĭmĭā sătă laētă sŭpērvĕnĭt hērbā.275

Tēlă rŭdēs trūncī, gălĕaē văcŭa ōră lĕōnūm,

ārbŏrĕī dānt scūtă sĭnūs. hōs rēgĭs ĕgēnōs

Āmphīōn ēn nōstĕr ăgīt - cōgnōscĕrĕ prōnūm,

vīrgŏ -, lўrā gălĕām taūrōque īnsīgnĭs ăvītō.

mācte ănĭmō, iŭvĕnīs, mĕdĭōs părăt īrĕ pĕr ēnsēs280

nūdăquĕ prō cārīs ōppōnĕrĕ pēctŏră mūrīs.

vōs ĕtĭām nōstrīs, Hĕlĭcōnĭă tūrbă, vĕnītīs

āddĕrĕ rēbŭs ŏpēm; tūque, ō Pērmēssĕ, cănōrīs

ēt fēlīx Ōlmīĕ, vădīs ārmāstĭs ălūmnōs

bēllōrūm rĕsĭdēs. Pătrĭīs cōncēntĭbŭs aūdīs285

ēxsūltārĕ grĕgēm, quālēs, cūm pāllĭdă cēdīt

brūmă, rĕnīdēntēm dēdūcūnt Strŷmŏnă cŷgnī.

Īte ălăcrēs, nūmquām vēstrī mŏrĭēntŭr hŏnōrēs,

bēllăquĕ pērpĕtŭō mĕmŏrābūnt cārmĭnĕ Mūsaē".

Dīxĕrăt, ēt paūlūm vīrgo īntērfātă lŏquēntī:290

"Īlli aūtēm, quānām iūngūntŭr ŏrīgĭnĕ frātrēs?"

Sīc cērtē părĭa ārmă vĭrīs, sīc ēxĭt ĭn aūrās

cāssĭdĭs aēquŭs ăpēx; ŭtĭnam haēc cōncōrdĭă nōstrīs!"

Cuī sĕnĭōr rīdēns: "Nōn prīma ērrōrĕ vĭdēndī

fāllĕrĭs, Āntĭgŏnē: mūlti hōs - nām dēcĭpĭt aētās -295

dīxērūnt frātrēs. pătĕr ēst nātūsquĕ, sĕd aēvī

cōnfūdērĕ mŏdōs: pŭĕrūm Lăpĭthāŏnă nŷmphē

Dīrcĕtĭs ēxpērtēm thălămī crūdūmquĕ mărītīs

īgnĭbŭs āntĕ dĭēm cŭpĭdō vĭŏlāvĭt ămōrĕ

īmprŏbă cōnŭbĭī; nēc lōngum, ēt pūlchĕr Ălātreūs300

ēdĭtŭs, āc prīmaē gĕnĭtōrem īn flōrĕ iŭvēntaē

cōnsĕquĭtūr trāxītquĕ nŏtās ēt mīscŭĭt ānnōs.

Ēt nūnc sīc frātrēs mēntītō nōmĭnĕ gaūdēnt,

plūs pătĕr; hūnc ōlīm iŭvăt ēt vēntūră sĕnēctūs.

Tērcēntūm gĕnĭtōr tŏtĭdēmque īn proēlĭă nātūs305

ēxērcēnt ĕquĭtēs: hī dēsĕrŭīssĕ fĕrūntūr

ēxīlēm Glīsāntă Cŏrōnīāmquĕ, fĕrācēm

mēssĕ Cŏrōnīām, Bācchō Glīsāntă cŏlēntēs.

Sēd pŏtĭūs cēlsōs ūmbrāntem hūnc āspĭcĕ lātē

Hŷpsĕă quādrĭiŭgōs, clĭpĕī sēptēmplĭcĕ taūrō310

laēvă, tĕr īnsūtō sērvāntūr pēctŏră fērrō,

pēctŏră: nām tērgō nūmquām mĕtŭs. Hāstă vĕtūstūm

sīlvārūm dĕcŭs, ēmīssaē cuī pērvĭă sēmpēr

ārmăquĕ cōrpŏrăque ēt nūmquām mănŭs īrrĭtă vōtī.

Āsōpōs gēnvīssĕ dătūr, dīgnūsquĕ vĭdērī315

tūnc pătĕr, ābrēptīs cūm tōrrēntīssĭmŭs ēxīt

pōntĭbŭs, aūt nātaē tŭmĭdūs cūm vīrgĭnĭs ūltōr

flūmĭnă cōncūssīt gĕnĕrum īndīgnātă Tŏnāntēm.

nāmquĕ fĕrūnt rāptām pătrĭīs Aēgīnăn ăb ūndīs

āmplēxū lătŭīssĕ Iŏvīs: fŭrĭt āmnĭs ĕt āstrīs320

īnfēnsūs bēllārĕ părāt - nōndum īstă lĭcēbānt

nēc sŭpĕrīs -; stĕtĭt aūdācēs ēffūsŭs ĭn īrās,

cōnsĕrŭītquĕ mănūm, nēc quem īmplōrārĕt hăbēbāt,

dōnēc vīx tŏnĭtrū sūbmōtŭs ĕt īgnĕ trĭsūlcō

cēssĭt. Ădhūc rīpīs ănĭmōsūs gūrgĕs ănhēlīs325

fūlmĭnĕūm cĭnĕrēm māgnaēque īnsīgnĭă poēnaē

gaūdĕt ĕt Aētnaēōs īn caēlum ēfflārĕ văpōrēs.

Tālēm Cādmēō mīrābĭmŭr Hŷpsĕă cāmpō,

sī mŏdŏ plācāvīt fēlīx Aēgīnă Tŏnāntēm.

Dūcĭt Ĭtōnaēōs ĕt Ălālcŏmĕnaēă Mĭnērvaē330

āgmĭnă, quōs Mĭdĕā, quōs ūvĭdă sūggĕrĭt Ārnē,

Aūlĭdă quī Graēāmquĕ sĕrūnt vĭrĭdēsquĕ Plătaēās,

ēt sūlcō Pēteōnă dŏmānt rĕflŭūmquĕ mĕātū

Eūrīpūm, quā nōstĕr, hăbēnt, tēque ūltĭmă trāctū

Ānthēdōn, ŭbĭ grāmĭnĕō dē lītŏrĕ Glaūcūs335

pōscēntēs īrrūpĭt ăquās, iām crīnĕ gĕnīsquĕ

caērŭlŭs, ēt mīxtōs ēxpāvĭt ăb īnguĭnĕ pīscēs.

Glāndĭbŭs ēt tōrtā Zĕphўrōs īncīdĕrĕ fūndā

cūrā: Cŷdŏnĕās ānteībūnt gaēsă săgīttās.

tū quŏquĕ praēclārūm fōrmā, Cēphīsĕ, dĕdīssēs340

Nārcīssūm, sēd Thēspĭăcīs iām pāllĕt ĭn āgrīs

trūx pŭĕr; ōrbātā flōrēm, pătĕr, ādlŭĭs ūndā.

Quīs tĭbĭ Phoēbēās ăcĭēs vĕtĕrēmquĕ rĕvōlvāt

Phōcĭdă? Quī Pănŏpēn, quī Daūlĭdă, quī Cўpărīssōn,

ēt vāllēs, Lĕbădēă, tŭās ĕt Hўāmpŏlĭn ācrī345

sūbnīxām scŏpŭlō, vēl quī Pārnāsŏn ŭtrūmquĕ

aūt Cīrrhām taūrīs Ănĕmōrīāmquĕ sŭpīnānt

Cōrўcĭūmquĕ nĕmūs, prōpēllēntēmquĕ Lĭlaēām

Cēphīsī glăcĭālĕ căpūt, quō suētŭs ănhēlām

fērrĕ sĭtīm Pŷthōn āmnēmque āvērtĕrĕ pōntō,350

ōmnĭbŭs īmmīxtās cōnō sŭpĕr āspĭcĕ laūrūs

ārmăquĕ vēl Tĭtўōn vēl Dēlŏn hăbēntĭă, vēl quās

hīc dĕŭs īnnŭmĕrā lāxāvīt caēdĕ phărētrās.

Īphĭtŭs āspĕr ăgīt, gĕnĭtōr cuī nūpĕr ădēmptūs

Naūbŏlŭs Hīppăsĭdēs, tŭŭs, ō mītīssĭmĕ Lāī,355

hōspĕs; ădhūc cūrrūs sēcūrăquĕ lōră tĕnēbām,

cūm tŭă sūbtĕr ĕquōs iăcŭīt cōnvūlsă crŭēntīs

īctĭbŭs, ō | ŭtĭnām nōstrō cūm sānguĭnĕ, cērvīx!"

Dīcēntī mădŭērĕ gĕnaē, vūltūmquĕ pĕr ōmnēm

pāllŏr ĭīt, vōcīsquĕ rĕpēns sīngūltŭs ăpērtūm360

īntērcēpĭt ĭtēr; rĕfŏvēt frīgēntĭs ămīcūm

pēctŭs ălūmnă sĕnīs; rĕdĭt ātque ēxīlĕ prŏfātūr:

"Ō mĭhĭ sōllĭcĭtūm dĕcŭs āc sūprēmă vŏlūptās,

Āntĭgŏnē! Sērās tĭbĭ dēmŏrŏr īmprŏbŭs ūmbrās,

fōrs ĕădēm scĕlĕra ēt caēdēs vīsūrŭs ăvītās,365

dōnēc tē thălămīs hăbĭlem īntēgrāmquĕ rĕsīgnēm:

hōc sătĭs, ēt fēssūm vītā dīmīttĭtĕ, Pārcaē.

Sēd dūm lābŏr ĭnērs, quāntī - nūnc ēccĕ rĕvīsō -

trānsăbĭērĕ dŭcēs: Clŏnĭn ātque īn tērgă cŏmāntīs

nōn ĕgo Ăbāntĭădās, nōn tē, sāxōsă Cărŷstĕ,370

nōn hŭmĭlēs Aēgās āltūmquĕ Căphērĕă dīxī.

ēt iam ăcĭēs ōbtūnsă nĕgāt, cūnctīquĕ rĕsīstūnt,

ēt tŭŭs ārmātīs iŭbĕt ēccĕ sĭlēntĭă frātēr".

Vīx ĕă tūrrĕ sĕnēx, cūm rēctŏr ăb āggĕrĕ coēpīt:

"Māgnănĭmī rēgēs, quĭbŭs haūt pārērĕ rĕcūsēm375

dūctŏr ĕt īpsĕ mĕās mīlēs dēfēndĕrĕ Thēbās,

nōn ĕgŏ vōs stĭmŭlārĕ părēm - nām lībĕr ĭn ārmă

īmpĕtŭs, ēt mĕrĭtās ūltrō iūrāstĭs ĭn īrās -,

nēc laūdārĕ sătīs dīgnāsquĕ rĕpēndĕrĕ grātīs

sūffĭcĭām - rĕfĕrēnt sŭpĕrī vēstraēquĕ sŭbāctō380

hōstĕ mănūs -: ūrbēm sŏcĭā dē gēntĕ sŭbīstīs

tūtārī, quām nōn ălĭīs pŏpŭlātŏr ăb ōrīs

bēllĭgĕr ēxtērnāvĕ sătūs tēllūrĕ, sĕd hōstīs

īndĭgĕna āssūltāt, cuī cāstra ādvērsă rĕgēntī

hīc pătĕr, hīc gĕnĕtrīx, hīc iūnctaē stīrpĕ sŏrōrēs,385

hīc ĕrăt ēt frātēr. cērne ēn ŭbĭcūmquĕ nĕfāndūs

ēxcĭdĭūm mōlīrĭs ăvīs: vēnērĕ vŏlēntēs

Āŏnĭaē pŏpŭlī, nēc sūm tĭbĭ, saēvĕ, rĕlīctūs.

quīd vĕlĭt īstă cŏhōrs, ēt tē sēntīrĕ dĕcēbāt:

rēddĕrĕ rēgnă vĕtānt -. Sīc fātŭs, ĕt ōmnĭă rītĕ390

dīspōnīt, quī bēllă gĕrānt, quī moēnĭă sērvēnt,

quās īn frōntĕ mănūs, mĕdĭō quās rōbŏrĕ sīstāt.

pērspĭcŭās sīc lūcĕ fŏrēs ēt vīrgĕă pāstōr

claūstră lĕvāt, dūm tērră rĕcēns; iŭbĕt ōrdĭnĕ prīmō

īrĕ dŭcēs, mĕdĭā stīpāntūr plēbĕ mărītaē;395

īpsĕ lĕvāt grăvĭdās ĕt hŭmūm trāctūră părēntūm

ūbĕră sūccĭdŭāsque ādpōrtāt mātrĭbŭs āgnās.

Īntĕrĕā Dănăī nōctēmquĕ dĭēmquĕ sŭb ārmīs,

nōctem ĭtĕrūm rūrsūsquĕ dĭēm - sīc īră fĕrēbāt -

īngĕmĭnānt: cōntēmptă quĭēs, vīx aūt sŏpŏr īllīs400

aūt ĕpŭlaē fēcērĕ mŏrām; prŏpĕrātŭr ĭn hōstēm

mōrĕ fŭgaē. Nēc mōnstră tĕnēnt, quaē plūrĭmă nēctīt

prōdĭgĭālĕ cănēns cērtī fōrs praēvĭă fātī.

quīppĕ fĕrūnt dīrōs mŏnĭtūs vŏlŭcrēsquĕ fĕraēquĕ

sīdĕrăque āvērsīquĕ sŭīs dēcūrsĭbŭs āmnēs,405

īnfēstūmquĕ tŏnāt pătĕr ēt mălă fūlgŭră lūcēnt;

tērrĭfĭcaēque ădўtīs vōcēs claūsaēquĕ dĕōrūm

spōntĕ fŏrēs; nūnc sānguĭnĕūs, nūnc sāxĕŭs īmbēr,

ēt sŭbĭtī mānēs flēntūmque ōccūrsŭs ăvōrūm.

Tūnc ĕt Ăpōllĭnĕaē tăcŭēre ōrācŭlă Cīrrhaē,410

ēt nōn āssuētīs pērnōx ŭlŭlāvĭt Ĕleūsīn

mēnsĭbŭs, ēt tēmplīs Spārtē praēsāgă rĕclūsīs

vīdĭt Ămŷclaēōs - făcĭnūs! - cōncūrrĕrĕ frātrēs.

Ārcădĕs īnsānās lātrārĕ Lўcāŏnĭs ūmbrās

nōctĕ fĕrūnt tăcĭtā, saēvō dēcūrrĕrĕ cāmpō415

Oēnŏmăūm sŭă Pīsă rĕfērt; Ăchĕlōŏn ŭtrōquĕ

dēfōrmēm cōrnū văgŭs īnfāmābăt Ăcārnān.

Pērsĕŏs ēffĭgĭēm maēstam ēxōrāntquĕ Mўcēnaē

cōnfūsūm Iūnōnĭs ĕbūr; mūgīrĕ pŏtēntēm

Īnăchŏn āgrĭcŏlaē, gĕmĭnī mărĭs īncŏlă nārrāt420

Thēbānūm tōtō plānxīssĕ Pălaēmŏnă pōntō.

Haēc aūdīt Pĕlŏpēă phălānx, sēd bēllĭcŭs ārdōr

cōnsĭlĭīs ōbstāt dīvūm prŏhĭbētquĕ tĭmērī.

Iām rīpās, Āsōpĕ, tŭās Boēōtăquĕ vēntūm

flūmĭnă. Nōn aūsaē trānsmīttĕrĕ prōtĭnŭs ālaē425

hōstīlēm flŭvĭūm; fōrte ēt trĕpĭdāntĭbŭs īngēns

dēscēndēbăt ăgrīs, ănĭmōs sīve īmbrĭfĕr ārcūs,

seū mōntānă dĕdīt nūbēs, seū flūmĭnĭs īllă

mēns fŭĭt ōbiēctūsquĕ vădō pătĕr ārmă vĕtābāt.

Tūnc fĕrŭs Hīppŏmĕdōn māgnō cūm frāgmĭnĕ rīpaē430

cūnctāntēm dēiēcĭt ĕquūm, dŭcĭbūsquĕ rĕlīctīs

gūrgĭtĕ dē mĕdĭō frēnīs sūspēnsŭs ĕt ārmīs:

"Ītĕ vĭrī" clāmāt, "sīc vōs īn moēnĭă prīmūs

dūcĕrĕ, sīc claūsās vŏvĕō pērfrīngĕrĕ Thēbās."

Praēcĭpĭtānt cūnctī flŭvĭō pŭdŭītquĕ sĕcūtōs.435

Āc vĕlŭt īgnōtūm sī quāndo ārmēntă pĕr āmnēm

pāstŏr ăgīt, stāt trīstĕ pĕcūs, prŏcŭl āltĕră tēllūs

ōmnĭbŭs ēt lātē mĕdĭūs tĭmŏr: āst ŭbĭ dūctōr

taūrŭs ĭnīt fēcītquĕ vădūm, tūnc mōllĭŏr ūndă,

tūnc făcĭlēs sāltūs, vīsaēque āccēdĕrĕ rīpaē.440

Haūd prŏcŭl īndĕ iŭgūm tūtīsque āccōmmŏdă cāstrīs

ārvă nŏtānt, ūnde ūrbem ĕtĭām tūrrēsquĕ vĭdērĕ

Sīdŏnĭās; plăcŭīt sēdēs fīdīquĕ rĕcēptūs,

cōllĕ pĕr ēxcēlsūm pătŭlō, quēm sūbtĕr ăpērtō

ārvă sĭnū, nūllīque ălĭīs ā mōntĭbŭs īnstānt445

dēspēctūs; nēc lōngă lăbōr mūnīmĭnă dūrūs

āddĭdĭt: īpsă lŏcō mīrūm nātūră făvēbāt.

Īn vāllum ēlātaē rūpēs dēvēxăquĕ fōssīs

aēqua ēt fōrtŭĭtō dūctaē quătĕr āggĕrĕ pīnnaē;

cētĕră dānt īpsī, dōnēc sōl mōntĭbŭs ōmnīs450

ērēpsīt rēbūsquĕ dĕdīt sŏpŏr ōtĭă fēssīs.

Quīs quĕăt āttŏnĭtās dīctīs ōstēndĕrĕ Thēbās?

ūrbem īn cōnspēctū bēllī sūprēmă părāntīs

tērrĭtăt īnsōmnēm nōx ātră dĭēmquĕ mĭnātūr.

Dīscūrrūnt mūrīs; nīl saēptum hōrrōrĕ sŭb īllō,455

nīl fīdūm sătĭs, īnvălĭdaēque Āmphīŏnĭs ārcēs.

rūmŏr ŭbīque ălĭūs, plūrēsque ānnūntĭăt hōstēs

māiōrēsquĕ tĭmōr; spēctānt tēntōrĭă cōntrā

Īnăchĭa ēxtērnōsquĕ sŭīs īn mōntĭbŭs īgnīs.

hī prĕcĭbūs quēstūquĕ dĕōs, hī Mārtĭă tēlă460

bēllĭgĕrōsque hōrtāntŭr ĕquōs, hī pēctŏră flētū

cāră prĕmūnt mĭsĕrīquĕ rŏgōs ēt crāstĭnă māndānt

fūnĕră. sī tĕnŭīs dēmīsīt lūmĭnă sōmnūs,

bēllă gĕrūnt; mŏdŏ lūcră mŏraē, mŏdŏ taēdĭă vītaē

āttŏnĭtīs, lūcēmquĕ tĭmēnt lūcēmquĕ prĕcāntūr.465

Īt gĕmĭnum ēxcŭtĭēns ānguem ēt bācchātŭr ŭtrīsquĕ

Tīsĭphŏnē cāstrīs; frātrem huīc, frātrem īngĕrĭt īllī,

aūt ūtrīquĕ pătrēm: prŏcŭl īllĕ pĕnātĭbŭs īmīs

ēxcĭtŭs īmplōrāt Fŭrĭās ŏcŭlōsquĕ rĕpōscīt.

Iām gĕlĭdām Phoēbēn ēt cālīgāntĭă prīmūs470

haūsĕrăt āstră dĭēs, cūm iām tŭmĕt īgnĕ fŭtūrō

Ōcĕănūs lātēquĕ nŏvō Tītānĕ rĕclūsūm

aēquŏr ănhēlāntūm rădĭīs sūbsīdĭt ĕquōrūm:

ēccĕ trŭcēs ŏcŭlōs sōrdēntĭbŭs ōbsĭtă cānīs

ēxsānguēs Ĭŏcāstă gĕnās ēt brācchĭă plānctū475

nīgră fĕrēns rāmūmque ŏlĕaē cūm vēllĕrĭs ātrī

nēxĭbŭs, Eūmĕnĭdūm vĕlŭt āntīquīssĭmă, pōrtīs

ēgrĕdĭtūr māgnā cūm māiēstātĕ mălōrūm.

Hīnc ātque hīnc nātaē, mĕlĭōr iām sēxŭs, ănīlīs

praēcĭpĭtāntem ārtūs ēt plūs quām pōssĭt ĕūntēm480

sūstēntānt. vĕnĭt ānte hōstēs, ēt pēctŏrĕ nūdō

claūstra ādvērsă fĕrīt trĕmŭlīsque ŭlŭlātĭbŭs ōrāt

ādmīttī: "Rĕsĕrātĕ vĭām! Rŏgăt īmpĭă bēllī

mātĕr; ĭn hīs ălĭquōd iūs ēxsēcrābĭlĕ cāstrīs

huīc ŭtĕro ēst". Trĕpĭdī vīsam ēxpāvērĕ mănīplī485

aūdītāmquĕ măgīs; rĕmĕāt iām mīssŭs Ădrāstō

nūntĭŭs: ēxcĭpĭūnt iūssī mĕdĭōsquĕ pĕr ēnsēs

dānt ĭtĕr. Īllă dŭcēs ūt prīmum āspēxĭt Ăchīvōs,

clāmōrem hōrrēndūm lūctū fŭrĭātă rĕsōlvīt:

"Ārgŏlĭcī prŏcĕrēs, ēcquīs mōnstrāvĕrĭt hōstēm,490

quēm pĕpĕrī? Quānam īnvĕnĭām, mĭhĭ dīcĭtĕ, nātūm

sūb gălĕā?" Vĕnĭt āttŏnĭtaē Cādmēĭŭs hērōs

ōbvĭŭs, ēt rāptām lăcrĭmīs gaūdēntĭbŭs īmplēt

sōlātūrquĕ tĕnēns, ātque īntēr sīngŭlă mātrēm,

mātrem ĭtĕrāt, nūnc īpsam ūrguēns, nūnc cāră sŏrōrūm495

pēctŏră, cūm mīxtā flētūs ănŭs āspĕrăt īrā:

"Quīd mōllēs lăcrĭmās vĕnĕrāndăquĕ nōmĭnă fīngīs,

rēx Ārgīvĕ, mĭhī? Quīd cōlla āmplēxĭbŭs āmbīs

īnvīsāmquĕ tĕrīs fērrātō pēctŏrĕ mātrēm?

tūne īlle ēxĭlĭō văgŭs ēt mĭsĕrābĭlĭs hōspēs?500

Quēm nōn pērmŏvĕās? Lōngaē tŭă iūssă cŏhōrtēs

ēxspēctānt, mūltōquĕ lătūs praēfūlgŭrăt ēnsĕ.

Ā mĭsĕraē mātrēs! Hūnc tē nōctēsquĕ dĭēsquĕ

dēflēbām? Sī vērbă tămēn mŏnĭtūsquĕ tŭōrūm

dīgnārīs, dūm cāstră sĭlēnt sūspēnsăquĕ bēllūm505

hōrrēscīt pĭĕtās, gĕnĕtrīx iŭbĕōquĕ rŏgōquĕ:

ī mēcūm pătrĭōsquĕ dĕōs ārsūrăquĕ sāltēm

tēctă vĭdē, frātrēmquĕ - quĭd aūfērs lūmĭnă? - frātrēm

ādlŏquĕre ēt rēgnūm iām mē sūb iūdĭcĕ pōscĕ:

aūt dăbĭt, aūt fērrūm caūsā mĕlĭōrĕ rĕsūmēs.510

Ānnĕ tĭmēs, nē fōrtĕ dŏli, ēt tē cōnscĭă mātēr

dēcĭpĭām? nōn sīc mĭsĕrōs fās ōmnĕ pĕnātēs

ēffūgīt: vīx Oēdĭpŏdā dūcēntĕ tĭmērēs.

nūpsi ĕquĭdēm pĕpĕrīquĕ nĕfās, sēd dīlĭgŏ tālēs,

- ā dŏlŏr! - ēt vēstrōs ĕtĭāmnum ēxcūsŏ fŭrōrēs.515

Quōdsi ădĕō pērstās, ūltrō tĭbĭ, saēvĕ, trĭūmphūm

dētŭlĭmūs: rĕlĭgā cāptās īn tērgă sŏrōrēs,

īnĭcĕ vīnclă mĭhī: grăvĭs hūc ūtcūmquĕ fĕrētūr

ēt pătĕr. Ād vēstrūm gĕmĭtūs nūnc vērtŏ pŭdōrēm,

Īnăchĭdaē, līquīstĭs ĕnīm pārvōsquĕ sĕnēsquĕ520

ēt lăcrĭmās hās quīsquĕ dŏmī: sŭă crēdĭtĕ mātrī

vīscĕră! Sī vōbīs hīc pārvo īn tēmpŏrĕ cārūs

- sītquĕ prĕcōr -, quīd me, ōrŏ, dĕcēt quĭdŭe īstă, Pĕlāsgī,

ūbĕra? Ăb Hŷrcānīs hōc Ōdrўsĭīsvĕ tŭlīssēm

rēgĭbŭs, ēt sī quīs nōstrōs vīcērĕ fŭrōrēs.525

Ādnŭĭte, aūt nātūm cōmplēxă sŭpērstĭtĕ bēllō

hīc mŏrĭār". tŭmĭdās frāngēbānt dīctă cŏhōrtēs,

nūtāntēsquĕ vĭrūm gălĕās ēt spārsă vĭdērēs

flētĭbŭs ārmă pĭīs. Quālēs ŭbĭ tēlă vĭrōsquĕ

pēctŏrĭs īmpūlsū răbĭdī strāvērĕ lĕōnēs,530

prōtĭnŭs īră mĭnōr, gaūdēntque īn cōrpŏrĕ cāptō

sēcūrām dīffērrĕ fămēm: sīc flēxă Pĕlāsgūm

cōrdă lăbānt, fērrīque ăvĭdūs mānsuēvĕrăt ārdōr.

Īpse ĕtĭam ānte ŏcŭlōs nūnc mātrĭs ăd ōscŭlă vērsūs,

nūnc rŭdĭs Īsmēnēs, nūnc flēbĭlĭōră prĕcāntīs535

Āntĭgŏnēs, vărĭāque ănĭmūm tūrbāntĕ prŏcēllā

ēxcĭdĕrāt rēgnūm: cŭpĭt īre, ēt mītĭs Ădrāstūs

nōn vĕtăt; hīc iūstaē Tŷdeūs mĕmŏr ōccŭpăt īraē:

"Mē pŏtĭūs, sŏcĭī, quī fīdum Ĕtĕōclĕă nūpēr

ēxpērtūs, nēc frātĕr ĕrām, me ōppōnĭtĕ rēgī,540

cūiŭs ădhūc pācem ēgrĕgĭam ēt bŏnă foēdĕră gēstō

pēctŏre ĭn hōc. ŭbĭ tūnc fĭdĕī pācīsquĕ sĕquēstră

mātĕr ĕrās, pūlchrīs cūm mē nōx vēstră mŏrātāst

hōspĭtĭīs? Nēmpe haēc trăhĭs ād cōmmērcĭă nātūm?

Dūc īllum īn cāmpūm, vēstrō quī sānguĭnĕ pīnguīs545

spīrăt ădhūc pīnguīsquĕ mĕō. Tū pōrrŏ sĕquērīs,

heū nĭmĭūm mītīs nĭmĭūmque ōblītĕ tŭōrūm?

Scīlĭcĕt īnfēstaē cūm tē cīrcum ūndĭquĕ dēxtraē

nūdābūnt ēnsēs, haēc flēbĭt ĕt ārmă quĭēscēnt?

Tēne īlle, heū dēmēns, sĕmĕl īntrā moēnĭă claūsūm550

pōssēssūmque ŏdĭīs Ārgīva īn cāstră rĕmīttēt?

Ānte haēc ēxcūssō frōndēscēt lāncĕă fērrō,

Īnăchŭs āntĕ rĕtrō nōstērque Ăchĕlōŭs ăbībīt.

Sēd mīte ādlŏquĭum ēt saēvīs pāx quaērĭtŭr ārmīs:

haēc quŏquĕ cāstră pătēnt, nēcdūm mĕrŭērĕ tĭmērī.555

Ān sūspēctŭs ĕgo? Ābscēdo ēt mĕă vūlnĕră dōnō.

Īntrĕt: ĕt hīc gĕnĕtrīx ĕădēm mĕdĭaēquĕ sŏrōrēs.

Fīnge aūtēm pāctīs ēvīctum ēxcēdĕrĕ rēgnīs,

nēmpe ĭtĕrūm rēddēs?" rūrsūs mūtātă trăhūntūr

āgmĭnă cōnsĭlĭīs: sŭbĭtō ceū tūrbĭnĕ caēlī560

ōbvĭŭs ādvērsūm Bŏrĕaē Nŏtŭs ābstŭlĭt aēquōr.

ārma ĭtĕrūm fŭrĭaēquĕ plăcēnt; fĕră tēmpŭs Ĕrīnŷs

ādrĭpĭt ēt prīmaē mōlītūr sēmĭnă pūgnaē.

Ērrābānt gĕmĭnaē Dīrcaēa ād flūmĭnă tīgrēs,

mītĕ iŭgūm, bēllī quōndām vāstātŏr Ĕōī565

cūrrŭs, Ĕrŷthraēīs sēd nūpēr vīctŏr ăb ōrīs

Lībĕr ĭn Āŏnĭōs mĕrĭtās dīmīsĕrăt āgrōs.

Īllās tūrbă dĕī sĕnĭōrque ēx mōrĕ săcērdōs

sānguĭnĭs ōblītās ātque Īndūm grāmĕn ŏlēntēs

pālmĭtĕ mātūrō vărĭīsque ōrnārĕ cŏrŷmbīs570

cūrăt ĕt āltērnō măcŭlās īntērlĭgăt ōstrō.

iāmque īpsī cōllēs, īpsa hās - quīs crēdăt? - ămābānt

ārmēnta, ātque aūsaē cīrcūm mūgīrĕ iŭvēncaē;

quīppĕ nĭhīl grāssātă fămēs: mănŭs ōbvĭă pāscīt,

ēxcēptāntquĕ cĭbōs fūsōque hōrrēndă sŭpīnānt575

ōră mĕrō, văgă rūrĕ quĭēs; sī quāndŏ bĕnīgnō

ūrbem ĭnĭērĕ grădū, dŏmŭs ōmnĭs ĕt ōmnĭă sācrīs

tēmplă călēnt, īpsūmquĕ fĭdēs īntrāssĕ Lўaēūm.

Hās ŭbĭ vīpĕrĕō tāctās tĕr ŭtrāmquĕ flăgēllō

Eūmĕnĭs īn fŭrĭās ănĭmūmquĕ rĕdīrĕ prĭōrēm580

īmpŭlĭt, ērūmpūnt nōn āgnōscēntĭbŭs āgrīs.

Ceū dŭŏ dīvērsō părĭtēr sī fūlmĭnă caēlō

rūptă cădānt lōngūmquĕ trăhānt pēr nūbĭlă crīnēm:

nōn ălĭtēr cūrsū răpĭdae ātque īmmānĕ frĕmēntēs

trānsĭlĭūnt cāmpōs aūrīgāmque īmpĕtĕ vāstō,585

Āmphĭărāĕ, tŭūm - nēc dēfŭĭt ōmĕn, ĕrīlēs

fōrte īs prīmŭs ĕquōs stāgna ād vīcīnă trăhēbāt -

cōrrĭpĭūnt; mōx Taēnărĭūm, quī prōxĭmŭs, Īdān

Aētōlūmque Ăcămāntă prĕmūnt: fŭgă tōrvă pĕr āgrōs

cōrnĭpĕdūm, vīsā dōnēc flāmmātŭs Ăcōnteūs590

strāgĕ vĭrūm, cuī suētă fĕrās prōstērnĕrĕ vīrtūs

- Ārcăs ĕrāt -, dēnsīs iām fīda ād moēnĭă vērsās

īnsĕquĭtūr tēlīs, mūltūmque hāstīlĕ rĕsūmēns

tēr quătĕr āddūctō pēr tērgă, pĕr īlĭă tēlō

trānsĭgĭt. Īllae aūtēm lōngō cūm līmĭtĕ fūsī595

sānguĭnĭs ād pōrtās ūtrīmque ēxstāntĭă dūcūnt

spīcŭlă sēmiănĭmēs, gĕmĭtūque ĭmĭtāntĕ quĕrēlās

saūcĭă dīlēctīs ācclīnānt pēctŏră mūrīs.

tēmplă pŭtēs ūrbēmquĕ răpī făcĭbūsquĕ nĕfāndīs

Sīdŏnĭōs ārdērĕ lărēs, sīc clāmŏr ăpērtīs600

ēxŏrĭtūr mūrīs; māllēnt cūnābŭlă māgnī

Hērcŭlĭs aūt Sĕmĕlēs thălămum aūt pĕnĕtrālĕ rŭīssĕ

Hārmŏnĭaē. Cūltōr Bāccheūs Ācōntĕă Phēgeūs

iām văcŭūm tēlīs gĕmĭnōque īn sānguĭne ŏvāntēm

cōmmĭnŭs ēnsĕ pĕtīt; sŭbĕūnt Tĕgĕaēă iŭvēntūs605

aūxĭlĭō tārdī: iām sūprā sācră fĕrārūm

cōrpŏră maērēntī iŭvĕnīs iăcĕt ūltĭŏ Bācchō.

Rūmpĭtŭr ēt Grāiūm sŭbĭtō pēr cāstră tŭmūltū

cōncĭlĭūm; fŭgĭt ēxsērtōs Ĭŏcāstă pĕr hōstēs

iām nōn aūsă prĕcēs; nātās īpsāmquĕ rĕpēllūnt610

quī mŏdŏ tām mītēs, ēt praēcēps tēmpŏrĕ Tŷdeūs

ūtĭtŭr: "Īte ăgĕ, nūnc pācēm spērātĕ fĭdēmquĕ!

nūm sāltēm dīffērrĕ nĕfās pŏtŭītvĕ mŏrārī,

dūm gĕnĕtrīx dīmīssă rĕdīt?" Sīc fātŭs ăpērtō

ēnsĕ vŏcāt sŏcĭōs. Saēvūs iām clāmŏr, ĕt īraē615

hīnc ātque īndĕ călēnt; nūllō vĕnĭt ōrdĭnĕ bēllūm,

cōnfūsīquĕ dŭcēs vūlgo, ēt nēglēctă rĕgēntūm

īmpĕrĭa; ūna ĕquĭtēs mīxtī pĕdĭtūmquĕ cătērvaē

ēt răpĭdī cūrrūs; prĕmĭt īndīgēstă rŭēntēs

cōpĭă, nēc sēsē văcăt ōstēntārĕ nĕc hōstēm620

nōscĕrĕ. Sīc sŭbĭtīs Thēbāna Ārgīvăquĕ pūbēs

cōnflīxērĕ glŏbīs; rētrō vēxīllă tŭbaēquĕ

pōst tērgum ēt lĭtŭī bēllum īnvēnērĕ sĕcūtī.

Tāntŭs ăb ēxĭgŭō crūdēscīt sānguĭnĕ Māvōrs!

vēntŭs ŭtī prīmās strŭĭt īntrā nūbĭlă vīrēs,625

lēnĭs ădhūc, frōndēsque ĕt ăpērtă căcūmĭnă gēstāt,

mōx răpŭīt nĕmŭs ēt mōntēs pătĕfēcĭt ŏpācōs.

Nūnc ăgĕ, Pīĕrĭaē, nōn vōs lōngīnquă, sŏrōrēs,

cōnsŭlĭmūs, vēstrās ăcĭēs vēstrāmquĕ rĕfērtĕ

Āŏnĭām; vīdīstĭs ĕnīm, dūm Mārtĕ prŏpīnquō630

hōrrēnt Tŷrrhēnōs Hĕlĭcōnĭă plēctră tŭmūltūs.

Sīdŏnĭūm Ptĕrĕlān sŏnĭpēs mălĕ fīdŭs ĭn ārmīs

rūmpēntēm frēnōs dīvērsă pĕr āgmĭnă rāptāt

iām lībēr, sīc fēssă mănūs: vĕnĭt hāstă pĕr ārmōs

Tŷdĕŏs ēt laēvūm iŭvĕnī trānsvērbĕrăt īnguēn635

lābēntēmque ādfīgĭt ĕquō; fŭgĭt īllĕ pĕrēmptō

cōnsērtūs dŏmĭnō, nēc iam ārma aūt frēnă tĕnēntēm

pōrtăt ădhūc: ceū nōndum ănĭmā dēfēctŭs ŭtrāquĕ

cūm sŭă Cēntaūrūs mŏrĭēns īn tērgă rĕcūmbīt.

cērtăt ŏpūs fērrī: stērnūnt āltērnă fŭrēntēs640

Hīppŏmĕdōn Sўbărīn, Pўlĭūm Pĕrĭphāntă Mĕnoēceūs,

Pārthĕnŏpaēŭs Ĭtŷn: Sўbărīs iăcĕt ēnsĕ crŭēntō,

cūspĭdĕ trūx Pĕrĭphās, Ĭtўs īnsĭdĭāntĕ săgīttā.

Caēnĕŏs Īnăchĭī fērrō Māvōrtĭŭs Haēmōn

cōllă răpīt, cuī dīvĭdŭūm trāns cōrpŭs hĭāntēs645

trūncum ŏcŭlī quaērūnt, ănĭmūs căpŭt; ārmă iăcēntīs

iām răpĭēbăt Ăbās: cōrnū dēprēnsŭs Ăchīvā

dīmīsīt mŏrĭēns clĭpĕum hōstīlēmquĕ sŭūmquĕ.

Quīs tĭbĭ Bācchēōs, Eūnaēĕ, rĕlīnquĕrĕ cūltūs,

quīs lūcōs, vĕtĭtūs quĭbŭs ēmānsīssĕ săcērdōs,650

suāsĭt ĕt āssuētūm Brŏmĭō mūtārĕ fŭrōrēm?

quēm tērrērĕ quĕās? clĭpĕī pĕnĕtrābĭlĕ tēxtūm

pāllēntēs hĕdĕraē Nŷsaēăquĕ sērtă cŏrōnānt,

cāndĭdă pāmpĭnĕō sūbnēctĭtŭr īnstĭtă pīlō,

crīnĕ lătēnt ŭmĕrī, crēscūnt lānūgĭnĕ mālaē,655

ēt rŭbĕt īmbēllīs Tўrĭō sūbtēmĭnĕ thōrāx,

brācchĭăque īn mănĭcīs ēt pīctaē vīncŭlă plāntaē

cārbăsĕīquĕ sĭnūs, ēt fībŭlă rāsĭlĭs aūrō

Taēnărĭām fūlvā mōrdēbăt ĭāspĭdĕ pāllām,

quām sŭpĕr ā tērgō vēlōx cōrŷtŭs ĕt ārcūs660

pēndēntēsquĕ sŏnānt aūrātā lŷncĕ phărētraē.

īt lŷmphāntĕ dĕō mĕdĭa īntēr mīlĭă lōngūm

vōcĭfĕrāns: "Prŏhĭbētĕ mănūs, haēc ōmĭnĕ dēxtrō

moēnĭă Cīrrhaēā mōnstrāvĭt Ăpōllŏ iŭvēncā;

pārcĭte, ĭn haēc ūltrō scŏpŭlī vēnērĕ vŏlēntēs.665

Gēns sācrātă sŭmūs: gĕnĕr huīc ēst Iūppĭtĕr ūrbī

Grādīvūsquĕ sŏcēr; Bācchum haūt mēntīmŭr ălūmnūm

ēt māgnum Ālcīdēn". Iāctāntī tālĭă frūstrā

tūrbĭdŭs āĕrĭā Căpăneūs ōccūrrĭt ĭn hāstā.

quālĭs ŭbī prīmām lĕŏ mānĕ cŭbīlĭbŭs ātrīs670

ērēxīt răbĭem ēt saēvō spĕcŭlātŭr ăb āntrō

aūt cērvum aūt nōndūm bēllāntēm frōntĕ iŭvēncūm,

īt frĕmĭtū gaūdēns, lĭcĕt ārmă grĕgēsquĕ lăcēssānt

vēnāntūm, praēdām vĭdĕt ēt sŭă vūlnĕră nēscīt:

sīc tūm cōngrēssū Căpăneūs gāvīsŭs ĭnīquō675

lībrābāt māgnā vēntūrām mōlĕ cŭprēssūm.

āntĕ tămēn: "Quīd fēmĭnĕīs ŭlŭlātĭbŭs" īnquīt,

tērrĭfĭcās, mŏrĭtūrĕ, vĭrōs? Ŭtĭnam īpsĕ vĕnīrēt,

cuī fŭrĭs! Haēc Tўrĭīs cănĕ mātrĭbŭs!" Ēt sĭmŭl hāstām

ēxpŭlĭt; īllă vŏlāns, ceū vīs nōn ūllă mŏrētūr680

ōbvĭă, vīx sŏnŭīt clĭpĕo ēt iām tērgă rĕlīquīt.

Ārmă flŭūnt, lōngīsquĕ crĕpāt sīngūltĭbŭs aūrūm,

ērūptūsquĕ sĭnūs vīcīt crŭŏr. Ōccĭdĭs aūdāx,

ōccĭdĭs Āŏnĭī pŭĕr āltĕră cūră Lўaēī.

Mārcĭdă tē frāctīs plānxērūnt Īsmără thŷrsīs,685

tē Tmōlōs, tē Nŷsă fĕrāx Thēsēăquĕ Nāxōs

ēt Thēbānă mĕtū iūrātŭs ĭn ōrgĭă Gāngēs.

Nēc sēgnem Ārgŏlĭcaē sēnsēre Ĕtĕōclĕă tūrmaē,

pārcĭŏr ād cīvēs Pŏlўnīcĭs ĭnhōrrŭĭt ēnsīs.

Ēmĭnĕt ānte ălĭōs iām fōrmīdāntĭbŭs ārvă690

Āmphĭărāŭs ĕquīs āc mūltō pūlvĕrĕ vērtīt

cāmpum īndīgnāntēm: fămŭlō dĕcŭs āddĭt ĭnānĕ

maēstŭs ĕt ēxtrēmōs ŏbĭtūs īllūstrăt Ăpōllŏ.

Īlle ĕtĭām clĭpĕūm gălĕāmque īncēndĭt hŏnōrō

sīdĕrĕ; nēc tārdē frātrī, Grādīvĕ, dĕdīstī,695

nē quă mănūs vātēm, nē quīd mōrtālĭă bēllō

laēdĕrĕ tēlă quĕānt: sānctum ēt vĕnĕrābĭlĕ Dītī

fūnŭs ĕāt. Tālīs mĕdĭōs aūfērtŭr ĭn hōstīs

cērtŭs ĕt īpsĕ nĕcīs, vīrēs fīdūcĭă lētī

sūggĕrĭt; īndĕ vĭrō māiōrăquĕ mēmbră dĭēsquĕ700

laētĭŏr ēt nūmquām tānta ēxpĕrĭēntĭă caēlī,

sī văcĕt: āvērtīt mōrtī cōntērmĭnă Vīrtūs.

Ārdĕt ĭnēxplētō saēvī Māvōrtĭs ămōrĕ,

ēt frŭĭtūr dēxtra ātque ănĭmā flāgrāntĕ sŭpērbīt.

Hīcne hŏmĭnūm cāsūs lēnīre ēt dēmĕrĕ Fātīs705

iūră frĕquēns? Quāntūm sŭbĭtō dīvērsŭs ăb īllō,

quī trĭpŏdās laūrūsquĕ sĕquī, quī dōctŭs ĭn ōmnī

nūbĕ sălūtātō vŏlŭcrēm cōgnōscĕrĕ Phoēbō!

Īnnŭmĕrām fērrō plēbēm, ceū lētĭfĕr ānnūs

aūt iŭbăr ādvērsī grăvĕ sīdĕrĭs, īmmŏlăt ūmbrīs710

īpsĕ sŭīs: iăcŭlō Phlĕgўān iăcŭlōquĕ sŭpērbūm

Phŷlĕă, fālcātō Clŏnĭn ēt Crĕmĕtāŏnă cūrrū

cōmmĭnŭs hūnc stāntēm mĕtĭt, hūnc ā pōplĭtĕ sēctūm,

cūspĭdĕ nōn mīssā Chrŏmĭn Īphĭnŏūmquĕ Săgēnquĕ

īntōnsūmquĕ Gўān sācrūmquĕ Lўcōrĕă Phoēbō715

- īnvītūs: iām frāxĭnĕūm dēmīsĕrăt hāstaē

rōbŭr, ĕt ēxcūssīs āppārvīt īnfŭlă crīstīs -,

Ālcăthŏūm sāxō, cuī cīrcūm stāgnă Cărŷstī

ēt dŏmŭs ēt cōniūnx ĕt ămāntēs lītŏră nātī.

vīxĕrăt īllĕ dĭū paūpēr scrūtātŏr ăquārūm,720

dēcēpīt tēllūs, mŏrĭēns hĭĕmēsquĕ nŏtōsquĕ

laūdăt ĕt ēxpērtī mĕlĭōră pĕrīcŭlă pōntī.

Āspĭcĭt hās lōngē iāmdūdum Āsōpĭŭs Hŷpseūs

pālāntūm strāgēs ārdētque āvērtĕrĕ pūgnām,

quāmquam haūd īpsĕ mĭnūs cūrrū Tīrŷnthĭă fūndēns725

rōbŏră; sēd vīsō praēsēns mĭnŏr aūgŭrĕ sānguīs:

īllum ārmīs ănĭmīsquĕ cŭpīt. Prŏhĭbēbăt ĭnīquō

āgmĭnĕ cōnsērtūm cŭnĕī lătŭs; īndĕ sŭpērbūs

ēxsĕrŭīt pătrĭīs ēlēctūm mīssĭlĕ rīpīs,

āc prĭŭs: "Āŏnĭdūm dīvēs lārgītŏr ăquārūm,730

clārĕ Gĭgāntēīs ĕtĭāmnum, Āsōpĕ, făvīllīs,

dā nūmēn dēxtraē: rŏgăt hōc nātūsquĕ tŭīquĕ

quērcŭs ălūmnă vădī; fās ēt mĭhĭ spērnĕrĕ Phoēbūm,

sī tĭbĭ cōllātūs dīvūm sătŏr. ōmnĭă mērgām

fōntĭbŭs ārmă tŭīs trīstēsquĕ sĭne aūgŭrĕ vīttās."735

Aūdĭĕrāt gĕnĭtōr: vĕtăt īndūlgērĕ vŏlēntēm

Phoēbŭs, ĕt aūrīgām iāctūs dētōrquĕt ĭn Hērsēn.

īllĕ rŭīt: dĕŭs īpsĕ văgīs sūccēdĭt hăbēnīs,

Lērnaēūm fālsō sĭmŭlāns Hălĭācmŏnă vūltū.

Tūnc vēro ārdēntī nōn ūlla ōbsīstĕrĕ tēmptānt740

sīgnă, rŭūnt sōlō tērrōre, ēt vūlnĕră cītrā

mōrs trĕpĭdīs īgnāvă vĕnīt, dŭbĭūmquĕ tŭēntī

prēssĕrĭt īnfēstōs ŏnŭs īmpŭlĕrītnĕ iŭgālēs.

sīc ŭbĭ nūbĭfĕrūm mōntīs lătŭs aūt nŏvă vēntīs

sōlvĭt hĭēmps, aūt vīctă sĭtū nōn pērtŭlĭt aētās,745

dēsĭlĭt hōrrēndūs cāmpō tĭmŏr, ārvă vĭrōsquĕ

līmĭtĕ nōn ūnō lōngaēvăquĕ rōbŏră sēcūm

praēcĭpĭtāns, tāndēmque ēxhaūstūs tūrbĭnĕ fēssō

aūt vāllēm căvăt aūt mĕdĭōs īntērcĭpĭt āmnēs.

Nōn sĕcŭs īngēntīquĕ vĭrō māgnōquĕ grăvātūs750

tēmŏ dĕō nūnc hōc, nūnc īllo īn sānguĭnĕ fērvēt.

īpsĕ sĕdēns tēlīs părĭtērquĕ mĭnīstrăt hăbēnīs

Dēlĭŭs, īpsĕ dŏcēt iāctūs ādvērsăquĕ flēctīt

spīcŭlă fōrtūnāmque hāstīs vĕnĭēntĭbŭs aūfērt.

stērnūntūr tērrā Mĕnăleūs pĕdĕs, Āntĭphŭs āltō755

nīl dēfēnsŭs ĕquō, gĕnĭtūsque Hĕlĭcōnĭdĕ nŷmphā

Āĕthĭōn, caēsōque īnfāmīs frātrĕ Pŏlītēs,

cōnātūsquĕ tŏrīs vīttātam āttīngĕrĕ Māntō

Lāmpŭs: ĭn hūnc sācrās Phoēbūs dĕdĭt īpsĕ săgīttās.

Ēt iām cōrnĭpĕdēs trĕpĭdi āc mŏrĭbūndă rĕflāntēs760

cōrpŏră rīmāntūr tērrās, ōmnīsquĕ pĕr ārtūs

sūlcŭs ĕt īncīsīs āltūm rŭbĕt ōrbĭtă mēmbrīs.

hōs iam īgnōrāntēs tĕrĭt īmpĭŭs āxĭs, ăt īllī

vūlnĕrĕ sēmĭnĕcēs - nēc dēvītārĕ făcūltās -

vēntūrūm sŭpĕr ōră vĭdēnt; iām lūbrĭcă tābō765

frēnă, nĕc īnsīstī mădĭdūs dāt tēmŏ, rŏtaēquĕ

sānguĭnĕ dīffĭcĭlēs, ēt tārdĭŏr ūngŭlă fōssīs

vīscĕrĭbūs: tūnc īpsĕ fŭrēns īn mōrtĕ rĕlīctă

spīcŭla ĕt ē mĕdĭīs ēxstāntēs ōssĭbŭs hāstās

āvēllīt, strīdēnt ănĭmaē cūrrūmquĕ sĕquūntūr.770

Tāndēm sē fămŭlō sūmmūm cōnfēssŭs Ăpōllŏ:

"Ūtĕrĕ lūcĕ tŭā lōngāmque" ăĭt, "īndŭĕ fāmām,

dūm tĭbĭ mē iūnctūm mōrs īrrĕvŏcātă vĕrētūr.

vīncĭmŭr: īmmītēs scīs nūllă rĕvōlvĕrĕ Pārcās

stāmĭnă; vādĕ, dĭū pŏpŭlīs prōmīssă vŏlūptās775

Ēlўsĭīs, cērtē nōn pērpēssūrĕ Crĕōntīs

īmpĕrĭa aūt vĕtĭtō nūdūs iăcĭtūrĕ sĕpūlcrō".

Īllĕ rĕfērt cōntra, ēt paūlūm rēspīrăt ăb ārmīs:

Ōlīm tē, Cīrrhaēĕ pătēr, pĕrĭtūră sĕdēntēm

ād iŭgă - quīs tāntūs mĭsĕrīs hŏnŏr? - āxĕ trĕmēntī780

sēnsĭmŭs; īnstāntēs quōnam ūsquĕ mŏrābĕrĕ mānēs?

Aūdĭŏ iām răpĭdaē cūrsūm Stўgĭs ātrăquĕ Dītīs

flūmĭnă tērgĕmĭnōsquĕ mălī cūstōdĭs hĭātūs.

Āccĭpĕ cōmmīssūm căpĭtī dĕcŭs, āccĭpĕ laūrūs,

quās Ĕrĕbō dēfērrĕ nĕfās. Nūnc vōcĕ sŭprēmā,785

sī quă rĕcēssūrō dēbētūr grātĭă vātī,

dēcēptūm tĭbĭ, Phoēbĕ, lărēm poēnāsquĕ nĕfāndaē

cōniŭgĭs ēt pūlchrūm nātī cōmmēndŏ fŭrōrēm".

Dēsĭlŭīt maērēns lăcrĭmāsque āvērtĭt Ăpōllŏ:

tūnc vēro īngĕmŭīt cūrrūsque ōrbīquĕ iŭgālēs.790

Nōn ălĭtēr caēcō nōctūrnī tūrbĭnĕ Cōrī

scīt pĕrĭtūră rătīs, cūm iām dāmnātă sŏrōrīs

īgnĕ Thĕrāpnaēī fūgērūnt cārbăsă frātrēs.

Iāmquĕ rĕcēssūraē paūlātim hōrrēscĕrĕ tērraē

sūmmăquĕ tērgă quătī grăvĭōrque ēffērvĕrĕ pūlvīs795

coēpĕrăt; īnfērnō mūgīt iām mūrmŭrĕ cāmpūs.

Bēllă pŭtānt trĕpĭdī bēllīque hūnc ēssĕ frăgōrēm,

hōrtāntūrquĕ grădūs; ălĭūs trĕmŏr ārmă vĭrōsquĕ

mīrāntēsque īnclīnăt ĕquōs; iām frōndĕă nūtānt

cūlmĭnă, iām mūrī, rīpīsque Īsmēnŏs ăpērtīs800

ēffŭgĭt; ēxcĭdĕrūnt īraē, nūtāntĭă fīgūnt

tēlă sŏlō, dŭbĭāsquĕ văgī nītūntŭr ĭn hāstās

cōmmĭnŭs īnquĕ vĭcēm vīsō pāllōrĕ rĕcēdūnt.

sīc ŭbĭ nāvālēs mīscēt sŭpĕr aēquŏră pūgnās

cōntēmptō Bēllōnă mărī, sī fōrtĕ bĕnīgnă805

tēmpēstās, sĭbĭ quīsquĕ căvēnt, ēnsēsquĕ rĕcōndīt

mōrs ălĭa, ēt sŏcĭī pācēm fēcērĕ tĭmōrēs.

Tālĭs ĕrāt cāmpō bēllī flŭĭtāntĭs ĭmāgŏ.

Sīvĕ lăbōrāntēs cōncēptō flāmĭnĕ tērraē

vēntōrūm răbĭem ēt claūsum ēiēcērĕ fŭrōrēm,810

ēxēdīt seū pūtrĕ sŏlūm cārpsītquĕ tĕrēndō

ūndă lătēns, sīve hāc vōlvēntīs māchĭnă caēlī

īncŭbŭīt, sīve ōmnĕ frĕtūm Nēptūnĭă mōvīt

cūspĭs ĕt ēxtrēmās grăvĭūs mărĕ tōrsĭt ĭn ōrās,

seū vātī dătŭs īllĕ frăgōr, seū tērră mĭnātāst815

frātrĭbŭs: ēcce āltē praēcēps hŭmŭs ōrĕ prŏfūndō

dīssĭlĭt, īnquĕ vĭcēm tĭmŭērūnt sīdĕra ĕt ūmbraē.

Īllum īngēns haūrīt spĕcŭs ēt trānsīrĕ părāntīs

mērgĭt ĕquōs; nōn ārmă mănū, nōn frēnă rĕmīsīt:

sīcŭt ĕrāt, rēctōs dēfērt īn Tārtără cūrrūs820

rēspēxītquĕ cădēns caēlūm cāmpūmquĕ cŏīrĕ

īngĕmŭīt, dōnēc lĕvĭōr dīstāntĭă rūrsūs

mīscŭĭt ārvă trĕmōr lūcēmque ēxclūsĭt Ăvērnō.

Atque ea cunctantes Tyrii primordia belli

Iuppiter haud aequo respexit corde Pelasgos,

concussitque caput, motu quo celsa laborant

sidera proclamatque adici cervicibus Atlas.

5tunc ita velocem Tegees affatur alumnum:

"I, medium rapido Borean illabere saltu

Bistonias, puer, usque domos axemque nivosi

sideris, Oceano vetitum qua Parrhasis ignem

nubibus hibernis et nostro pascitur imbri.

10atque ibi seu posita respirat cuspide Mavors

quamquam invisa quies, seu, quod reor, arma tubasque

insatiatus obit caraeque in sanguine gentis

luxuriat: propere monitus iramque parentis

ede, nihil parcens. nempe olim accendere iussus

15Inachias acies atque omne, quod Isthmius umbo

distinet et raucae circumtonat ira Maleae:

illi vix muros limenque egressa iuventus

sacra colunt; credas bello rediisse, tot instant

plausibus, offensique sedent ad iusta sepulcri.

20Hicne tuus, Gradive, furor? Sonat orbe recusso

discus et Oebalii coëunt in proelia caestus.

At si ipsi rabies ferrique insana voluptas

qua tumet, immeritas cineri dabit impius urbes

ferrum ignemque ferens, implorantisque Tonantem

25sternet humi populos miserumque exhauriet orbem.

Nunc lenis belli nostraque remittitur ira.

Quodni praecipitat pugnas dictoque iubentis

ocius impingit Tyriis Danaa agmina muris

- nil equidem crudele minor -, sit mite bonumque

30numen, et effreni laxentur in otia mores,

reddat equos ensemque mihi, nec sanguinis ultra

ius erit: aspiciam terras pacemque iubebo

omnibus; Ogygio sat erit Tritonia bello".

Dixerat; at Thracum Cyllenius arva subibat;

35atque illum Arctoae labentem cardine portae

tempestas aeterna plagae praetentaque caelo

agmina nimborum primique Aquilonis hiatus

in diversa ferunt: crepat aurea grandine multa

palla, nec Arcadii bene protegit umbra galeri.

40hic sterilis delubra notat Mavortia silvas

- horrescitque tuens -, ubi mille furoribus illi

cingitur averso domus immansueta sub Haemo.

ferrea compago laterum, ferro arta teruntur

limina, ferratis incumbunt tecta columnis.

45laeditur adversum Phoebi iubar, ipsaque sedem

lux timet, et durus contristat sidera fulgor.

digna loco statio: primis salit Impetus amens

e foribus caecumque Nefas Iraeque rubentes

exsanguesque Metus, occultisque ensibus astant

50Insidiae geminumque tenens Discordia ferrum.

innumeris strepit aula Minis, tristissima Virtus

stat medio, laetusque Furor vultuque cruento

Mors armata sedet; bellorum solus in aris

sanguis et incensis qui raptus ab urbibus ignis.

55Terrarum exuviae circum et fastigia templi

captae insignibant gentes, caelataque ferro

fragmina portarum bellatricesque carinae,

et vacui currus protritaque curribus ora,

paene etiam gemitus: adeo vis omnis et omne

60vulnus. ubique ipsum, sed non usquam ore remisso

cernere erat: talem divina Mulciber arte

ediderat; nondum radiis monstratus adulter

foeda catenato luerat conubia lecto.

Quaerere templorum regem vix coeperat ales

65Maenalius, tremit ecce solum et mugire refractis

corniger Hebrus aquis; tunc quod pecus utile bello

vallem infestabat, trepidas spumare per herbas,

signa adventantis, clausaeque adamante perenni

dissilvere fores. Hyrcano in sanguine pulcher

70ipse subit curru, diraque aspargine latos

mutat agros, spolia a tergo flentesque catervae:

dant silvae nixque alta locum; regit atra iugalis

sanguinea Bellona manu longaque fatigat

cuspide. Deriguit visu Cyllenia proles

75submisitque genas: ipsi reverentia patri,

si prope sit, dematque minas nec talia mandet.

"Quod Iovis imperium, magno quid ab aethere portas?"

occupat Armipotens. "Neque enim hunc, germane, sub axem

sponte venis hiemesque meas, cui roscida iuxta

80Maenala et aestivi clementior aura Lycaei".

ille refert consulta patris. nec longa moratus,

sicut anhelabant, iuncto sudore volantis

Mars impellit equos, resides in proelia Graios

ipse etiam indignans. vidit pater altus et irae

85iam levior tardo flectebat pondere vultum.

ut si quando ruit debellatasque relinquit

Eurus aquas, pax ipsa tumet pontumque iacentem

exanimis iam volvit hiemps: nondum arma carinis

omnia, nec toto respirant pectore nautae.

90Finierat pugnas honor exsequialis inermis,

necdum aberant coetus, cunctisque silentibus heros

vina solo fundens cinerem placabat Adrastus

Archemori: "Da, parve, tuum trieteride multa

instaurare diem, nec saucius Arcadas aras

95malit adire Pelops Eleaque pulset eburna

templa manu, nec Castaliis altaribus anguis,

nec sua pinigero magis adnatet umbra Lechaeo.

Nos te lugenti, puer, infitiamur Averno,

maestaque perpetuis sollemnia iungimus astris,

100nunc festina cohors. At si Boeotia ferro

vertere tecta dabis, magnis tunc dignior aris,

tunc deus, Inachias nec tantum culta per urbes

numina, captivis etiam iurabere Thebis".

Dux ea pro cunctis, eadem sibi quisque vovebat.

105Iam pronis Gradivus equis Ephyrea premebat

litora, qua summas caput Acrocorinthus in auras

tollit et alterna geminum mare protegit umbra.

Inde unum dira comitum de plebe Pavorem

quadripedes anteire iubet: non alter anhelos

110insinuare metus animoque avertere viris

aptior; innumerae monstro vocesque manusque

et facies quamcumque velit; bonus omnia credi

auctor et horrificis lymphare incursibus urbes.

Si geminos soles ruituraque suadeat astra,

115aut nutare solum aut veteres descendere silvas,

a! miseri vidisse putant. Tunc acre novabat

ingenium: falso Nemeaeum pulvere campum

erigit; attoniti tenebrosam a vertice nubem

respexere duces; falso clamore tumultum

120auget, et arma virum pulsusque imitatur equorum,

terribilemque vagas ululatum spargit in auras.

exsiliere animi, dubiumque in murmure vulgus

pendet: "Ubi iste fragor? ni fallimur aure. sed unde

pulvereo stant astra globo? num Ismenius ultro

125miles? Ita est: veniunt. Tanta autem audacia Thebis?

An dubitent - age! -, dum inferias et busta colamus?"

Haec Pavor attonitis; variosque per agmina vultus

induitur, nunc Pisaeis e milibus unus,

nunc Pylius, nunc ore Lacon, hostisque propinquos

130adiurat turmasque metu consternat inani.

nil falsum trepidis. ut vero amentibus ipse

incidit et sacrae circum fastigia vallis

turbine praevectus rapido ter sustulit hastam,

ter concussit equos, clipeum ter pectore plausit:

135arma, arma insani sua quisque ignotaque nullo

more rapit, mutant galeas alienaque cogunt

ad iuga cornipedes; ferus omni in pectore saevit

mortis amor caedisque, nihil flagrantibus obstat:

praecipitant redimuntque moras. Sic litora vento

140incipiente fremunt, fugitur cum portus; ubique

vela fluunt, laxi iactantur ubique rudentes;

iamque natant remi, natat omnis in aequore summo

ancora, iam dulcis medii de gurgite ponti

respicitur tellus comitesque a puppe relicti.

145Viderat Inachias rapidum glomerare cohortes

Bacchus iter; gemuit Tyriam conversus ad urbem,

altricemque domum et patrios reminiscitur ignis,

purpureum tristi turbatus pectore vultum:

non crines, non serta loco, dextramque reliquit

150thyrsus, et intactae ceciderunt cornibus uvae.

Ergo ut erat lacrimis lapsoque inhonorus amictu

ante Iovem - et tunc forte polum secretus habebat -

constitit, haud umquam facie conspectus in illa

- nec causae latuere patrem -, supplexque profatur:

155"Exscindisne tuas, divum sator optime, Thebas?

Saeva adeo coniunx? Nec te telluris amatae

deceptique laris miseret cinerumque meorum?

Esto, olim invitum iaculatus nubibus ignem

credimus: en iterum atra refers incendia terris,

160nec Styge iurata, nec paelicis arte rogatus.

quis modus? an nobis pater iratusque bonusque

fulmen habes? Sed non Danaeia limina talis

Parrhasiumque nemus Ledaeasque ibis Amyclas.

scilicet e cunctis ego neglectissima natis

165progenies? Ego nempe tamen, qui dulce ferenti

pondus eram, cui tu dignatus limina vitae

praereptumque iter et maternos reddere menses.

Adde, quod imbellis rarisque exercita castris

turba meas acies, mea tantum proelia norunt,

170nectere fronde comas et ad inspirata rotari

buxa: timent thyrsos nuptarum et proelia matrum.

unde tubas Martemque pati, qui fervidus ecce

quanta parat? Quid si ille tuos Curetas in arma

ducat et innocuis iubeat decernere peltis?

175quin etiam invisos - sic hostis defuit? - Argos

eligis! O | ipsis, genitor, graviora periclis

iussa: novercalis luimus ditare Mycenas!

Cedo equidem. Quo sacra tamen ritusque peremptae

gentis et, in tumulos si quid male feta reliquit

180mater, abire iubes? Thracen silvasque Lycurgi?

anne triumphatos fugiam captivus ad Indos?

Da sedem profugo! Potuit Latonia frater

saxa - nec invideo - defigere Delon et imis

commendare fretis; cara submovit ab arce

185hostilis Tritonis aquas; vidi ipse potentem

gentibus Eois Epaphum dare iura, nec ullas

Cyllene secreta tubas Minoave curat

Ida: quid heu tantum nostris offenderis aris?

Hic tibi - quando minor iam nostra potentia - noctes

190Herculeae placitusque vagae Nycteidos ardor,

hic Tyrium genus et nostro felicior igne

taurus: Agenoreos saltem tutare nepotes".

Invidiam risit pater, et iam poplite flexum

sternentemque manus tranquillus ad oscula tollit

195inque vicem placida orsa refert: "Non coniugis ista

consiliis, ut rere, puer, nec saeva roganti

sic expostus ego: immoto deducimur orbe

fatorum; veteres seraeque in proelia causae.

Nam cui tanta quies irarum aut sanguinis usus

200parcior humani? Videt axis et ista per aevum

mecum aeterna domus, quotiens iam torta reponam

fulmina, quam rarus terris hic imperet ignis.

quin etiam invitus magna ulciscendaque passis

aut Lapithas Marti, aut veterem Calydona Dianae

205expugnare dedi; meaque est iactura pigetque

tot mutare animas, tot reddere corpora vitae.

Labdacios vero Pelopisque a stirpe nepotes

tardum abolere mihi; scis ipse - ut crimina mittam

Dorica -, quam promptae superos incessere Thebae;

210te quoque... Sed, quoniam vetus excidit ira, silebo.

non tamen aut patrio respersus sanguine Pentheus,

aut matrem scelerasse toris aut crimine fratres

progenuisse reus, lacero tua lustra replevit

funere: ubi hi fletus, ubi tunc ars tanta precandi?

215Ast ego non proprio diros impendo dolori

Oedipodionidas: rogat hoc tellusque polusque

et pietas et laesa fides naturaque et ipsi

Eumenidum mores. Sed tu super urbe moveri

parce tua: non hoc statui sub tempore rebus

220occasum Aoniis, veniet suspectior aetas

ultoresque alii: nunc regia Iuno queretur".

His ille auditis mentemque habitumque recepit.

Ut cum sole malo tristique rosaria pendent

usta noto, si clara dies zephyrique refecit

225aura polum, redit omnis honos, emissaque lucent

germina et informes ornat sua gloria virgas.

Nuntius attonitas iamdudum Eteoclis ad auris

explorata ferens longo docet agmine Graios

ire duces, nec iam Aoniis procul afore campis;

230quacumque ingressi, tremere ac miserescere cunctos

Thebarum; qui stirpe, refert, qui nomine et armis.

ille metum condens audire exposcit et odit

narrantem; hinc socios dictis stimulare suasque

metiri decernit opes. exciverat omnem

235Aoniam Euboeamque et Phocidos arva propinquae

Mars, ita dulce Iovi; longe fugit ordine velox

tessera: propellunt acies, seseque sub armis

ostentant; subeunt campo, qui proximus urbi

damnatus bellis patet exspectatque furores.

240nondum hostes contra, trepido tamen agmine matres

conscendunt muros, inde arma nitentia natis

et formidandos monstrant sub casside patres.

Turre procul sola nondum concessa videri

Antigone populis teneras defenditur atra

245veste genas; iuxtaque comes, quo Laius ibat

armigero; tunc virgo senem regina veretur.

Quae sic orsa prior: "Spesne obstatura Pelasgis

haec vexilla, pater? Pelopis descendere totas

audimus gentis: dic, o precor, extera regum

250agmina; nam video, quae noster signa Menoeceus,

quae noster regat arma Creon, quam celsus aena

Sphinge per ingentes Homoloidas exeat Haemon."

Sic rudis Antigone, senior cui talia Phorbas:

Mille sagittiferos gelidae de colle Tanagrae

255promovet ecce Dryas; hic, cui nivea arma tridentem

atque auro rude fulmen habent, Orionis alti

non falsus virtute nepos: procul, oro, paternum

omen et innuptae vetus excidat ira Dianae.

Iungunt se castris regisque in nomen adoptant

260Ocalea Medeonque et confertissima lucis

Nisa Dionaeisque avibus circumsona Thisbe.

Proximus Eurymedon, qui pastoralia Fauni

arma patris pinuque iubas imitatur equinas,

terribilis silvis: reor et Mavorte cruento

265talis erit. Dites pecorum comitantur Erythrae,

qui Scolon densamque iugis Eteonon iniquis,

qui breve litus Hyles Atalanteamque superbi

Schoenon habent notique colunt vestigia campi;

fraxineas Macetum vibrant de more sarisas

270saevaque difficiles excludere vulnera peltas.

Ecce autem clamore ruunt Neptunia plebes

Onchesti, quos pinigeris Mycalesos in agris

Palladiusque Melas Hecataeaque gurgite nutrit

Gargaphie, quorumque novis Haliartos aristis

275invidet et nimia sata laeta supervenit herba.

Tela rudes trunci, galeae vacua ora leonum,

arborei dant scuta sinus. hos regis egenos

Amphion en noster agit - cognoscere pronum,

virgo -, lyra galeam tauroque insignis avito.

280macte animo, iuvenis, medios parat ire per enses

nudaque pro caris opponere pectora muris.

vos etiam nostris, Heliconia turba, venitis

addere rebus opem; tuque, o Permesse, canoris

et felix Olmie, vadis armastis alumnos

285bellorum resides. Patriis concentibus audis

exsultare gregem, quales, cum pallida cedit

bruma, renidentem deducunt Strymona cygni.

Ite alacres, numquam vestri morientur honores,

bellaque perpetuo memorabunt carmine Musae".

290Dixerat, et paulum virgo interfata loquenti:

"Illi autem, quanam iunguntur origine fratres?"

Sic certe paria arma viris, sic exit in auras

cassidis aequus apex; utinam haec concordia nostris!"

Cui senior ridens: "Non prima errore videndi

295falleris, Antigone: multi hos - nam decipit aetas -

dixerunt fratres. pater est natusque, sed aevi

confudere modos: puerum Lapithaona nymphe

Dircetis expertem thalami crudumque maritis

ignibus ante diem cupido violavit amore

300improba conubii; nec longum, et pulcher Alatreus

editus, ac primae genitorem in flore iuventae

consequitur traxitque notas et miscuit annos.

Et nunc sic fratres mentito nomine gaudent,

plus pater; hunc olim iuvat et ventura senectus.

305Tercentum genitor totidemque in proelia natus

exercent equites: hi deseruisse feruntur

exilem Glisanta Coroniamque, feracem

messe Coroniam, Baccho Glisanta colentes.

Sed potius celsos umbrantem hunc aspice late

310Hypsea quadriiugos, clipei septemplice tauro

laeva, ter insuto servantur pectora ferro,

pectora: nam tergo numquam metus. Hasta vetustum

silvarum decus, emissae cui pervia semper

armaque corporaque et numquam manus irrita voti.

315Asopos genuisse datur, dignusque videri

tunc pater, abreptis cum torrentissimus exit

pontibus, aut natae tumidus cum virginis ultor

flumina concussit generum indignata Tonantem.

namque ferunt raptam patriis Aeginan ab undis

320amplexu latuisse Iovis: furit amnis et astris

infensus bellare parat - nondum ista licebant

nec superis -; stetit audaces effusus in iras,

conservitque manum, nec quem imploraret habebat,

donec vix tonitru submotus et igne trisulco

325cessit. Adhuc ripis animosus gurges anhelis

fulmineum cinerem magnaeque insignia poenae

gaudet et Aetnaeos in caelum efflare vapores.

Talem Cadmeo mirabimur Hypsea campo,

si modo placavit felix Aegina Tonantem.

330Ducit Itonaeos et Alalcomenaea Minervae

agmina, quos Midea, quos uvida suggerit Arne,

Aulida qui Graeamque serunt viridesque Plataeas,

et sulco Peteona domant refluumque meatu

Euripum, qua noster, habent, teque ultima tractu

335Anthedon, ubi gramineo de litore Glaucus

poscentes irrupit aquas, iam crine genisque

caerulus, et mixtos expavit ab inguine pisces.

Glandibus et torta Zephyros incidere funda

cura: Cydoneas anteibunt gaesa sagittas.

340tu quoque praeclarum forma, Cephise, dedisses

Narcissum, sed Thespiacis iam pallet in agris

trux puer; orbata florem, pater, adluis unda.

Quis tibi Phoebeas acies veteremque revolvat

Phocida? Qui Panopen, qui Daulida, qui Cyparisson,

345et valles, Lebadea, tuas et Hyampolin acri

subnixam scopulo, vel qui Parnason utrumque

aut Cirrham tauris Anemoriamque supinant

Coryciumque nemus, propellentemque Lilaeam

Cephisi glaciale caput, quo suetus anhelam

350ferre sitim Python amnemque avertere ponto,

omnibus immixtas cono super aspice laurus

armaque vel Tityon vel Delon habentia, vel quas

hic deus innumera laxavit caede pharetras.

Iphitus asper agit, genitor cui nuper ademptus

355Naubolus Hippasides, tuus, o mitissime Lai,

hospes; adhuc currus securaque lora tenebam,

cum tua subter equos iacuit convulsa cruentis

ictibus, o | utinam nostro cum sanguine, cervix!"

Dicenti maduere genae, vultumque per omnem

360pallor iit, vocisque repens singultus apertum

intercepit iter; refovet frigentis amicum

pectus alumna senis; redit atque exile profatur:

"O mihi sollicitum decus ac suprema voluptas,

Antigone! Seras tibi demoror improbus umbras,

365fors eadem scelera et caedes visurus avitas,

donec te thalamis habilem integramque resignem:

hoc satis, et fessum vita dimittite, Parcae.

Sed dum labor iners, quanti - nunc ecce reviso -

transabiere duces: Clonin atque in terga comantis

370non ego Abantiadas, non te, saxosa Caryste,

non humiles Aegas altumque Capherea dixi.

et iam acies obtunsa negat, cunctique resistunt,

et tuus armatis iubet ecce silentia frater".

Vix ea turre senex, cum rector ab aggere coepit:

375"Magnanimi reges, quibus haut parere recusem

ductor et ipse meas miles defendere Thebas,

non ego vos stimulare parem - nam liber in arma

impetus, et meritas ultro iurastis in iras -,

nec laudare satis dignasque rependere gratis

380sufficiam -referent superi vestraeque subacto

hoste manus-: urbem socia de gente subistis

tutari, quam non aliis populator ab oris

belliger externave satus tellure, sed hostis

indigena assultat, cui castra adversa regenti

385hic pater, hic genetrix, hic iunctae stirpe sorores,

hic erat et frater. cerne en ubicumque nefandus

excidium moliris avis: venere volentes

Aoniae populi, nec sum tibi, saeve, relictus.

quid velit ista cohors, et te sentire decebat:

390reddere regna vetant". Sic fatus, et omnia rite

disponit, qui bella gerant, qui moenia servent,

quas in fronte manus, medio quas robore sistat.

perspicuas sic luce fores et virgea pastor

claustra levat, dum terra recens; iubet ordine primo

395ire duces, media stipantur plebe maritae;

ipse levat gravidas et humum tractura parentum

ubera succiduasque adportat matribus agnas.

Interea Danai noctemque diemque sub armis,

noctem iterum rursusque diem - sic ira ferebat -

400ingeminant: contempta quies, vix aut sopor illis

aut epulae fecere moram; properatur in hostem

more fugae. Nec monstra tenent, quae plurima nectit

prodigiale canens certi fors praevia fati.

quippe ferunt diros monitus volucresque feraeque

405sideraque aversique suis decursibus amnes,

infestumque tonat pater et mala fulgura lucent;

terrificaeque adytis voces clausaeque deorum

sponte fores; nunc sanguineus, nunc saxeus imber,

et subiti manes flentumque occursus avorum.

410Tunc et Apollineae tacuere oracula Cirrhae,

et non assuetis pernox ululavit Eleusin

mensibus, et templis Sparte praesaga reclusis

vidit Amyclaeos - facinus! - concurrere fratres.

Arcades insanas latrare Lycaonis umbras

415nocte ferunt tacita, saevo decurrere campo

Oenomaum sua Pisa refert; Acheloon utroque

deformem cornu vagus infamabat Acarnan.

Perseos effigiem maestam exorantque Mycenae

confusum Iunonis ebur; mugire potentem

420Inachon agricolae, gemini maris incola narrat

Thebanum toto planxisse Palaemona ponto.

Haec audit Pelopea phalanx, sed bellicus ardor

consiliis obstat divum prohibetque timeri.

Iam ripas, Asope, tuas Boeotaque ventum

425flumina. Non ausae transmittere protinus alae

hostilem fluvium; forte et trepidantibus ingens

descendebat agris, animos sive imbrifer arcus,

seu montana dedit nubes, seu fluminis illa

mens fuit obiectusque vado pater arma vetabat.

430Tunc ferus Hippomedon magno cum fragmine ripae

cunctantem deiecit equum, ducibusque relictis

gurgite de medio frenis suspensus et armis:

"Ite viri" clamat, "sic vos in moenia primus

ducere, sic clausas voveo perfringere Thebas."

435Praecipitant cuncti fluvio puduitque secutos.

Ac velut ignotum si quando armenta per amnem

pastor agit, stat triste pecus, procul altera tellus

omnibus et late medius timor: ast ubi ductor

taurus init fecitque vadum, tunc mollior unda,

440tunc faciles saltus, visaeque accedere ripae.

Haud procul inde iugum tutisque accommoda castris

arva notant, unde urbem etiam turresque videre

Sidonias; placuit sedes fidique receptus,

colle per excelsum patulo, quem subter aperto

445arva sinu, nullique aliis a montibus instant

despectus; nec longa labor munimina durus

addidit: ipsa loco mirum natura favebat.

In vallum elatae rupes devexaque fossis

aequa et fortuito ductae quater aggere pinnae;

450cetera dant ipsi, donec sol montibus omnis

erepsit rebusque dedit sopor otia fessis.

Quis queat attonitas dictis ostendere Thebas?

urbem in conspectu belli suprema parantis

territat insomnem nox atra diemque minatur.

455Discurrunt muris; nil saeptum horrore sub illo,

nil fidum satis, invalidaeque Amphionis arces.

rumor ubique alius, pluresque annuntiat hostes

maioresque timor; spectant tentoria contra

Inachia externosque suis in montibus ignis.

460hi precibus questuque deos, hi Martia tela

belligerosque hortantur equos, hi pectora fletu

cara premunt miserique rogos et crastina mandant

funera. si tenuis demisit lumina somnus,

bella gerunt; modo lucra morae, modo taedia vitae

465attonitis, lucemque timent lucemque precantur.

It geminum excutiens anguem et bacchatur utrisque

Tisiphone castris; fratrem huic, fratrem ingerit illi,

aut utrique patrem: procul ille penatibus imis

excitus implorat Furias oculosque reposcit.

470Iam gelidam Phoeben et caligantia primus

hauserat astra dies, cum iam tumet igne futuro

Oceanus lateque novo Titane reclusum

aequor anhelantum radiis subsidit equorum:

ecce truces oculos sordentibus obsita canis

475exsangues Iocasta genas et bracchia planctu

nigra ferens ramumque oleae cum velleris atri

nexibus, Eumenidum velut antiquissima, portis

egreditur magna cum maiestate malorum.

Hinc atque hinc natae, melior iam sexus, anilis

480praecipitantem artus et plus quam possit euntem

sustentant. venit ante hostes, et pectore nudo

claustra adversa ferit tremulisque ululatibus orat

admitti: "Reserate viam! Rogat impia belli

mater; in his aliquod ius exsecrabile castris

485huic utero est". Trepidi visam expavere manipli

auditamque magis; remeat iam missus Adrasto

nuntius: excipiunt iussi mediosque per enses

dant iter. Illa duces ut primum aspexit Achivos,

clamorem horrendum luctu furiata resolvit:

490"Argolici proceres, ecquis monstraverit hostem,

quem peperi? Quanam inveniam, mihi dicite, natum

sub galea?" Venit attonitae Cadmeius heros

obvius, et raptam lacrimis gaudentibus implet

solaturque tenens, atque inter singula matrem,

495matrem iterat, nunc ipsam urguens, nunc cara sororum

pectora, cum mixta fletus anus asperat ira:

"Quid molles lacrimas venerandaque nomina fingis,

rex Argive, mihi? Quid colla amplexibus ambis

invisamque teris ferrato pectore matrem?

500tune ille exilio vagus et miserabilis hospes?

Quem non permoveas? Longae tua iussa cohortes

exspectant, multoque latus praefulgurat ense.

A miserae matres! Hunc te noctesque diesque

deflebam? Si verba tamen monitusque tuorum

505dignaris, dum castra silent suspensaque bellum

horrescit pietas, genetrix iubeoque rogoque:

i mecum patriosque deos arsuraque saltem

tecta vide, fratremque - quid aufers lumina? - fratrem

adloquere et regnum iam me sub iudice posce:

510aut dabit, aut ferrum causa meliore resumes.

Anne times, ne forte doli, et te conscia mater

decipiam? non sic miseros fas omne penates

effugit: vix Oedipoda ducente timeres.

nupsi equidem peperique nefas, sed diligo tales,

515- a dolor! - et vestros etiamnum excuso furores.

Quodsi adeo perstas, ultro tibi, saeve, triumphum

detulimus: religa captas in terga sorores,

inice vincla mihi: gravis huc utcumque feretur

et pater. Ad vestrum gemitus nunc verto pudorem,

520Inachidae, liquistis enim parvosque senesque

et lacrimas has quisque domi: sua credite matri

viscera! Si vobis hic parvo in tempore carus

- sitque precor -, quid me, oro, decet quidue ista, Pelasgi,

ubera? Ab Hyrcanis hoc Odrysiisve tulissem

525regibus, et si quis nostros vicere furores.

Adnuite, aut natum complexa superstite bello

hic moriar". tumidas frangebant dicta cohortes,

nutantesque virum galeas et sparsa videres

fletibus arma piis. Quales ubi tela virosque

530pectoris impulsu rabidi stravere leones,

protinus ira minor, gaudentque in corpore capto

securam differre famem: sic flexa Pelasgum

corda labant, ferrique avidus mansueverat ardor.

Ipse etiam ante oculos nunc matris ad oscula versus,

535nunc rudis Ismenes, nunc flebiliora precantis

Antigones, variaque animum turbante procella

exciderat regnum: cupit ire, et mitis Adrastus

non vetat; hic iustae Tydeus memor occupat irae:

"Me potius, socii, qui fidum Eteoclea nuper

540expertus, nec frater eram, me opponite regi,

cuius adhuc pacem egregiam et bona foedera gesto

pectore in hoc. ubi tunc fidei pacisque sequestra

mater eras, pulchris cum me nox vestra moratast

hospitiis? Nempe haec trahis ad commercia natum?

545Duc illum in campum, vestro qui sanguine pinguis

spirat adhuc pinguisque meo. Tu porro sequeris,

heu nimium mitis nimiumque oblite tuorum?

Scilicet infestae cum te circum undique dextrae

nudabunt enses, haec flebit et arma quiescent?

550Tene ille, heu demens, semel intra moenia clausum

possessumque odiis Argiva in castra remittet?

Ante haec excusso frondescet lancea ferro,

Inachus ante retro nosterque Achelous abibit.

Sed mite adloquium et saevis pax quaeritur armis:

555haec quoque castra patent, necdum meruere timeri.

An suspectus ego? Abscedo et mea vulnera dono.

Intret: et hic genetrix eadem mediaeque sorores.

Finge autem pactis evictum excedere regnis,

nempe iterum reddes?" rursus mutata trahuntur

560agmina consiliis: subito ceu turbine caeli

obvius adversum Boreae Notus abstulit aequor.

arma iterum furiaeque placent; fera tempus Erinys

adripit et primae molitur semina pugnae.

Errabant geminae Dircaea ad flumina tigres,

565mite iugum, belli quondam vastator Eoi

currus, Erythraeis sed nuper victor ab oris

Liber in Aonios meritas dimiserat agros.

Illas turba dei seniorque ex more sacerdos

sanguinis oblitas atque Indum gramen olentes

570palmite maturo variisque ornare corymbis

curat et alterno maculas interligat ostro.

iamque ipsi colles, ipsa has - quis credat? - amabant

armenta, atque ausae circum mugire iuvencae;

quippe nihil grassata fames: manus obvia pascit,

575exceptantque cibos fusoque horrenda supinant

ora mero, vaga rure quies; si quando benigno

urbem iniere gradu, domus omnis et omnia sacris

templa calent, ipsumque fides intrasse Lyaeum.

Has ubi vipereo tactas ter utramque flagello

580Eumenis in furias animumque redire priorem

impulit, erumpunt non agnoscentibus agris.

Ceu duo diverso pariter si fulmina caelo

rupta cadant longumque trahant per nubila crinem:

non aliter cursu rapidae atque immane frementes

585transiliunt campos aurigamque impete vasto,

Amphiaraë, tuum - nec defuit omen, eriles

forte is primus equos stagna ad vicina trahebat -

corripiunt; mox Taenarium, qui proximus, Idan

Aetolumque Acamanta premunt: fuga torva per agros

590cornipedum, visa donec flammatus Aconteus

strage virum, cui sueta feras prosternere virtus

- Arcas erat -, densis iam fida ad moenia versas

insequitur telis, multumque hastile resumens

ter quater adducto per terga, per ilia telo

595transigit. Illae autem longo cum limite fusi

sanguinis ad portas utrimque exstantia ducunt

spicula semianimes, gemituque imitante querelas

saucia dilectis acclinant pectora muris.

templa putes urbemque rapi facibusque nefandis

600Sidonios ardere lares, sic clamor apertis

exoritur muris; mallent cunabula magni

Herculis aut Semeles thalamum aut penetrale ruisse

Harmoniae. Cultor Baccheus Acontea Phegeus

iam vacuum telis geminoque in sanguine ovantem

605comminus ense petit; subeunt Tegeaea iuventus

auxilio tardi: iam supra sacra ferarum

corpora maerenti iuvenis iacet ultio Baccho.

Rumpitur et Graium subito per castra tumultu

concilium; fugit exsertos Iocasta per hostes

610iam non ausa preces; natas ipsamque repellunt

qui modo tam mites, et praeceps tempore Tydeus

utitur: "Ite age, nunc pacem sperate fidemque!

num saltem differre nefas potuitve morari,

dum genetrix dimissa redit?" Sic fatus aperto

615ense vocat socios. Saevus iam clamor, et irae

hinc atque inde calent; nullo venit ordine bellum,

confusique duces vulgo, et neglecta regentum

imperia; una equites mixti peditumque catervae

et rapidi currus; premit indigesta ruentes

620copia, nec sese vacat ostentare nec hostem

noscere. Sic subitis Thebana Argivaque pubes

conflixere globis; retro vexilla tubaeque

post tergum et litui bellum invenere secuti.

Tantus ab exiguo crudescit sanguine Mavors!

625ventus uti primas struit intra nubila vires,

lenis adhuc, frondesque et aperta cacumina gestat,

mox rapuit nemus et montes patefecit opacos.

Nunc age, Pieriae, non vos longinqua, sorores,

consulimus, vestras acies vestramque referte

630Aoniam; vidistis enim, dum Marte propinquo

horrent Tyrrhenos Heliconia plectra tumultus.

Sidonium Pterelan sonipes male fidus in armis

rumpentem frenos diversa per agmina raptat

iam liber, sic fessa manus: venit hasta per armos

635Tydeos et laevum iuveni transuerberat inguen

labentemque adfigit equo; fugit ille perempto

consertus domino, nec iam arma aut frena tenentem

portat adhuc: ceu nondum anima defectus utraque

cum sua Centaurus moriens in terga recumbit.

640certat opus ferri: sternunt alterna furentes

Hippomedon Sybarin, Pylium Periphanta Menoeceus,

Parthenopaeus Ityn: Sybaris iacet ense cruento,

cuspide trux Periphas, Itys insidiante sagitta.

Caeneos Inachii ferro Mavortius Haemon

645colla rapit, cui dividuum trans corpus hiantes

truncum oculi quaerunt, animus caput; arma iacentis

iam rapiebat Abas: cornu deprensus Achiva

dimisit moriens clipeum hostilemque suumque.

Quis tibi Baccheos, Eunaee, relinquere cultus,

650quis lucos, vetitus quibus emansisse sacerdos,

suasit et assuetum Bromio mutare furorem?

quem terrere queas? clipei penetrabile textum

pallentes hederae Nysaeaque serta coronant,

candida pampineo subnectitur instita pilo,

655crine latent umeri, crescunt lanugine malae,

et rubet imbellis Tyrio subtemine thorax,

bracchiaque in manicis et pictae vincula plantae

carbaseique sinus, et fibula rasilis auro

Taenariam fulva mordebat iaspide pallam,

660quam super a tergo velox corytus et arcus

pendentesque sonant aurata lynce pharetrae.

it lymphante deo media inter milia longum

vociferans: "Prohibete manus, haec omine dextro

moenia Cirrhaea monstravit Apollo iuvenca;

665parcite, in haec ultro scopuli venere volentes.

Gens sacrata sumus: gener huic est Iuppiter urbi

Gradivusque socer; Bacchum haut mentimur alumnum

et magnum Alciden". Iactanti talia frustra

turbidus aëria Capaneus occurrit in hasta.

670qualis ubi primam leo mane cubilibus atris

erexit rabiem et saevo speculatur ab antro

aut cervum aut nondum bellantem fronte iuvencum,

it fremitu gaudens, licet arma gregesque lacessant

venantum, praedam videt et sua vulnera nescit:

675sic tum congressu Capaneus gavisus iniquo

librabat magna venturam mole cupressum.

ante tamen: "Quid femineis ululatibus" inquit,

terrificas, moriture, viros? Utinam ipse veniret,

cui furis! Haec Tyriis cane matribus!" Et simul hastam

680expulit; illa volans, ceu vis non ulla moretur

obvia, vix sonuit clipeo et iam terga reliquit.

Arma fluunt, longisque crepat singultibus aurum,

eruptusque sinus vicit cruor. Occidis audax,

occidis Aonii puer altera cura Lyaei.

685Marcida te fractis planxerunt Ismara thyrsis,

te Tmolos, te Nysa ferax Theseaque Naxos

et Thebana metu iuratus in orgia Ganges.

Nec segnem Argolicae sensere Eteoclea turmae,

parcior ad cives Polynicis inhorruit ensis.

690Eminet ante alios iam formidantibus arva

Amphiaraus equis ac multo pulvere vertit

campum indignantem: famulo decus addit inane

maestus et extremos obitus illustrat Apollo.

Ille etiam clipeum galeamque incendit honoro

695sidere; nec tarde fratri, Gradive, dedisti,

ne qua manus vatem, ne quid mortalia bello

laedere tela queant: sanctum et venerabile Diti

funus eat. Talis medios aufertur in hostis

certus et ipse necis, vires fiducia leti

700suggerit; inde viro maioraque membra diesque

laetior et numquam tanta experientia caeli,

si vacet: avertit morti contermina Virtus.

Ardet inexpleto saevi Mavortis amore,

et fruitur dextra atque anima flagrante superbit.

705Hicne hominum casus lenire et demere Fatis

iura frequens? Quantum subito diversus ab illo,

qui tripodas laurusque sequi, qui doctus in omni

nube salutato volucrem cognoscere Phoebo!

Innumeram ferro plebem, ceu letifer annus

710aut iubar adversi grave sideris, immolat umbris

ipse suis: iaculo Phlegyan iaculoque superbum

Phylea, falcato Clonin et Cremetaona curru

comminus hunc stantem metit, hunc a poplite sectum,

cuspide non missa Chromin Iphinoumque Sagenque

715intonsumque Gyan sacrumque Lycorea Phoebo

- invitus: iam fraxineum demiserat hastae

robur, et excussis apparuit infula cristis -,

Alcathoum saxo, cui circum stagna Carysti

et domus et coniunx et amantes litora nati.

720vixerat ille diu pauper scrutator aquarum,

decepit tellus, moriens hiemesque notosque

laudat et experti meliora pericula ponti.

Aspicit has longe iamdudum Asopius Hypseus

palantum strages ardetque avertere pugnam,

725quamquam haud ipse minus curru Tirynthia fundens

robora; sed viso praesens minor augure sanguis:

illum armis animisque cupit. Prohibebat iniquo

agmine consertum cunei latus; inde superbus

exservit patriis electum missile ripis,

730ac prius: "Aonidum dives largitor aquarum,

clare Giganteis etiamnum, Asope, favillis,

da numen dextrae: rogat hoc natusque tuique

quercus alumna vadi; fas et mihi spernere Phoebum,

si tibi collatus divum sator. omnia mergam

735fontibus arma tuis tristesque sine augure vittas."

Audierat genitor: vetat indulgere volentem

Phoebus, et aurigam iactus detorquet in Hersen.

ille ruit: deus ipse vagis succedit habenis,

Lernaeum falso simulans Haliacmona vultu.

740Tunc vero ardenti non ulla obsistere temptant

signa, ruunt solo terrore, et vulnera citra

mors trepidis ignava venit, dubiumque tuenti

presserit infestos onus impuleritne iugales.

sic ubi nubiferum montis latus aut nova ventis

745solvit hiemps, aut victa situ non pertulit aetas,

desilit horrendus campo timor, arva virosque

limite non uno longaevaque robora secum

praecipitans, tandemque exhaustus turbine fesso

aut vallem cavat aut medios intercipit amnes.

750Non secus ingentique viro magnoque gravatus

temo deo nunc hoc, nunc illo in sanguine fervet.

ipse sedens telis pariterque ministrat habenis

Delius, ipse docet iactus adversaque flectit

spicula fortunamque hastis venientibus aufert.

755sternuntur terra Menaleus pedes, Antiphus alto

nil defensus equo, genitusque Heliconide nympha

Aëthion, caesoque infamis fratre Polites,

conatusque toris vittatam attingere Manto

Lampus: in hunc sacras Phoebus dedit ipse sagittas.

760Et iam cornipedes trepidi ac moribunda reflantes

corpora rimantur terras, omnisque per artus

sulcus et incisis altum rubet orbita membris.

hos iam ignorantes terit impius axis, at illi

vulnere semineces - nec devitare facultas -

765venturum super ora vident; iam lubrica tabo

frena, nec insisti madidus dat temo, rotaeque

sanguine difficiles, et tardior ungula fossis

visceribus: tunc ipse furens in morte relicta

spicula et e mediis exstantes ossibus hastas

770avellit, strident animae currumque sequuntur.

Tandem se famulo summum confessus Apollo:

"Utere luce tua longamque" ait, "indue famam,

dum tibi me iunctum mors irrevocata veretur.

vincimur: immites scis nulla revolvere Parcas

775stamina; vade, diu populis promissa voluptas

Elysiis, certe non perpessure Creontis

imperia aut vetito nudus iaciture sepulcro".

Ille refert contra, et paulum respirat ab armis:

Olim te, Cirrhaee pater, peritura sedentem

780ad iuga - quis tantus miseris honor? - axe trementi

sensimus; instantes quonam usque morabere manes?

Audio iam rapidae cursum Stygis atraque Ditis

flumina tergeminosque mali custodis hiatus.

Accipe commissum capiti decus, accipe laurus,

785quas Erebo deferre nefas. Nunc voce suprema,

si qua recessuro debetur gratia vati,

deceptum tibi, Phoebe, larem poenasque nefandae

coniugis et pulchrum nati commendo furorem".

Desilvit maerens lacrimasque avertit Apollo:

790tunc vero ingemuit currusque orbique iugales.

Non aliter caeco nocturni turbine Cori

scit peritura ratis, cum iam damnata sororis

igne Therapnaei fugerunt carbasa fratres.

Iamque recessurae paulatim horrescere terrae

795summaque terga quati graviorque effervere pulvis

coeperat; inferno mugit iam murmure campus.

Bella putant trepidi bellique hunc esse fragorem,

hortanturque gradus; alius tremor arma virosque

mirantesque inclinat equos; iam frondea nutant

800culmina, iam muri, ripisque Ismenos apertis

effugit; exciderunt irae, nutantia figunt

tela solo, dubiasque vagi nituntur in hastas

comminus inque vicem viso pallore recedunt.

sic ubi navales miscet super aequora pugnas

805contempto Bellona mari, si forte benigna

tempestas, sibi quisque cavent, ensesque recondit

mors alia, et socii pacem fecere timores.

Talis erat campo belli fluitantis imago.

Sive laborantes concepto flamine terrae

810ventorum rabiem et clausum eiecere furorem,

exedit seu putre solum carpsitque terendo

unda latens, sive hac volventis machina caeli

incubuit, sive omne fretum Neptunia movit

cuspis et extremas gravius mare torsit in oras,

815seu vati datus ille fragor, seu terra minatast

fratribus: ecce alte praeceps humus ore profundo

dissilit, inque vicem timuerunt sidera et umbrae.

Illum ingens haurit specus et transire parantis

mergit equos; non arma manu, non frena remisit:

820sicut erat, rectos defert in Tartara currus

respexitque cadens caelum campumque coire

ingemuit, donec levior distantia rursus

miscuit arva tremor lucemque exclusit Averno.