Ātque ĕă cūnctāntēs Tўrĭī prīmōrdĭă bēllī
Iūppĭtĕr haūd aēquō rēspēxīt cōrdĕ Pĕlāsgōs,
cōncūssītquĕ căpūt, mōtū quō cēlsă lăbōrānt
sīdĕră prōclāmātque ădĭcī cērvīcĭbŭs Ātlās.
tūnc ĭtă vēlōcēm Tĕgĕēs āffātŭr ălūmnūm:5
"Ī, mĕdĭūm răpĭdō Bŏrĕān īllābĕrĕ sāltū
Bīstŏnĭās, pŭĕr, ūsquĕ dŏmōs āxēmquĕ nĭvōsī
sīdĕrĭs, Ōcĕănō vĕtĭtūm quā Pārrhăsĭs īgnēm
nūbĭbŭs hībērnīs ēt nōstrō pāscĭtŭr īmbrī.
ātque ĭbĭ seū pŏsĭtā rēspīrāt cūspĭdĕ Māvōrs10
quāmquam īnvīsă quĭēs, seū, quōd rĕŏr, ārmă tŭbāsquĕ
īnsătĭātŭs ŏbīt cāraēque īn sānguĭnĕ gēntīs
lūxŭrĭāt: prŏpĕrē mŏnĭtūs īrāmquĕ părēntīs
ēdĕ, nĭhīl pārcēns. nēmpe ōlim āccēndĕrĕ iūssūs
Īnăchĭās ăcĭēs ātque ōmnĕ, quŏd Īsthmĭŭs ūmbŏ15
dīstĭnĕt ēt raūcaē cīrcūmtŏnăt īră Mălēaē:
īllī vīx mūrōs līmēnque ēgrēssă iŭvēntūs
sācră cŏlūnt; crēdās bēllō rĕdĭīssĕ, tŏt īnstānt
plaūsĭbŭs, ōffēnsīquĕ sĕdēnt ād iūstă sĕpūlcrī.
Hīcnĕ tŭūs, Grādīvĕ, fŭrōr? Sŏnăt ōrbĕ rĕcūssō20
dīscŭs ĕt Oēbălĭī cŏĕūnt īn proēlĭă caēstūs.
Āt si īpsī răbĭēs fērrīque īnsānă vŏlūptās
quā tŭmĕt, īmmĕrĭtās cĭnĕrī dăbĭt īmpĭŭs ūrbēs
fērrum īgnēmquĕ fĕrēns, īmplōrāntīsquĕ Tŏnāntēm
stērnĕt hŭmī pŏpŭlōs mĭsĕrūmque ēxhaūrĭĕt ōrbēm.25
Nūnc lēnīs bēllī nōstrāquĕ rĕmīttĭtŭr īrā.
Quōdnī praēcĭpĭtāt pūgnās dīctōquĕ iŭbēntīs
ōcĭŭs īmpīngīt Tўrĭīs Dănăa āgmĭnă mūrīs
- nīl ĕquĭdēm crūdēlĕ mĭnōr -, sīt mītĕ bŏnūmquĕ
nūmĕn, ĕt ēffrēnī lāxēntŭr ĭn ōtĭă mōrēs,30
rēddăt ĕquōs ēnsēmquĕ mĭhī, nēc sānguĭnĭs ūltrā
iūs ĕrĭt: āspĭcĭām tērrās pācēmquĕ iŭbēbō
ōmnĭbŭs; Ōgўgĭō săt ĕrīt Trītōnĭă bēllō".
Dīxĕrăt; āt Thrācūm Cŷllēnĭŭs ārvă sŭbībāt;
ātque īllum Ārctōaē lābēntēm cārdĭnĕ pōrtaē35
tēmpēstās aētērnă plăgaē praētēntăquĕ caēlō
āgmĭnă nīmbōrūm prīmīque Ăquĭlōnĭs hĭātūs
īn dīvērsă fĕrūnt: crĕpăt aūrĕă grāndĭnĕ mūltā
pāllă, nĕc Ārcădĭī bĕnĕ prōtĕgĭt ūmbră gălērī.
hīc stĕrĭlīs dēlūbră nŏtāt Māvōrtĭă sīlvās40
- hōrrēscītquĕ tŭēns -, ŭbĭ mīllĕ fŭrōrĭbŭs īllī
cīngĭtŭr āvērsō dŏmŭs īmmānsuētă sŭb Haēmō.
fērrĕă cōmpāgō lătĕrūm, fērro ārtă tĕrūntūr
līmĭnă, fērrātīs īncūmbūnt tēctă cŏlūmnīs.
laēdĭtŭr ādvērsūm Phoēbī iŭbăr, īpsăquĕ sēdēm45
lūx tĭmĕt, ēt dūrūs cōntrīstāt sīdĕră fūlgōr.
dīgnă lŏcō stătĭō: prīmīs sălĭt Īmpĕtŭs āmēns
ē fŏrĭbūs caēcūmquĕ Nĕfās Īraēquĕ rŭbēntēs
ēxsānguēsquĕ Mĕtūs, ōccūltīsque ēnsĭbŭs āstānt
Īnsĭdĭaē gĕmĭnūmquĕ tĕnēns Dīscōrdĭă fērrūm.50
īnnŭmĕrīs strĕpĭt aūlă Mĭnīs, trīstīssĭmă Vīrtūs
stāt mĕdĭō, laētūsquĕ Fŭrōr vūltūquĕ crŭēntō
Mōrs ārmātă sĕdēt; bēllōrūm sōlŭs ĭn ārīs
sānguĭs ĕt īncēnsīs quī rāptŭs ăb ūrbĭbŭs īgnīs.
Tērrārum ēxŭvĭaē cīrcum ēt fāstīgĭă tēmplī55
cāptae īnsīgnībānt gēntēs, caēlātăquĕ fērrō
frāgmĭnă pōrtārūm bēllātrīcēsquĕ cărīnaē,
ēt văcŭī cūrrūs prōtrītăquĕ cūrrĭbŭs ōră,
paēne ĕtĭām gĕmĭtūs: ădĕō vīs ōmnĭs ĕt ōmnĕ
vūlnŭs. ŭbīque īpsūm, sēd nōn ūsquam ōrĕ rĕmīssō60
cērnĕre ĕrāt: tālēm dīvīnā Mūlcĭbĕr ārtĕ
ēdĭdĕrāt; nōndūm rădĭīs mōnstrātŭs ădūltēr
foēdă cătēnātō lŭĕrāt cōnūbĭă lēctō.
Quaērĕrĕ tēmplōrūm rēgēm vīx coēpĕrăt ālēs
Maēnălĭūs, trĕmĭt ēccĕ sŏlum ēt mūgīrĕ rĕfrāctīs65
cōrnĭgĕr Hēbrŭs ăquīs; tūnc quōd pĕcŭs ūtĭlĕ bēllō
vāllem īnfēstābāt, trĕpĭdās spūmārĕ pĕr hērbās,
sīgna ādvēntāntīs, claūsaēque ădămāntĕ pĕrēnnī
dīssĭlŭērĕ fŏrēs. Hŷrcāno īn sānguĭnĕ pūlchēr
īpsĕ sŭbīt cūrrū, dīrāque āspārgĭnĕ lātōs70
mūtăt ăgrōs, spŏlĭa ā tērgō flēntēsquĕ cătērvaē:
dānt sīlvaē nīxque āltă lŏcūm; rĕgĭt ātră iŭgālīs
sānguĭnĕā Bēllōnă mănū lōngāquĕ fătīgāt
cūspĭdĕ. Dērĭgŭīt vīsū Cŷllēnĭă prōlēs
sūbmīsītquĕ gĕnās: īpsī rĕvĕrēntĭă pātrī,75
sī prŏpĕ sīt, dēmātquĕ mĭnās nēc tālĭă māndēt.
"Quōd Iŏvĭs īmpĕrĭūm, māgnō quĭd ăb aēthĕrĕ pōrtās?"
ōccŭpăt Ārmĭpŏtēns. "Nĕque ĕnim hūnc, gērmānĕ, sŭb āxēm
spōntĕ vĕnīs hĭĕmēsquĕ mĕās, cuī rōscĭdă iūxtā
Maēnăla ĕt aēstīvī clēmēntĭŏr aūră Lўcaēī".80
īllĕ rĕfērt cōnsūltă pătrīs. nēc lōngă mŏrātūs,
sīcŭt ănhēlābānt, iūnctō sūdōrĕ vŏlāntīs
Mārs īmpēllĭt ĕquōs, rĕsĭdēs īn proēlĭă Grāiōs
īpse ĕtĭam īndīgnāns. vīdīt pătĕr āltŭs ĕt īraē
iām lĕvĭōr tārdō flēctēbāt pōndĕrĕ vūltūm.85
ūt sī quāndŏ rŭīt dēbēllātāsquĕ rĕlīnquīt
Eūrŭs ăquās, pāx īpsă tŭmēt pōntūmquĕ iăcēntēm
ēxănĭmīs iām vōlvĭt hĭēmps: nōndum ārmă cărīnīs
ōmnĭă, nēc tōtō rēspīrānt pēctŏrĕ naūtaē.
Fīnĭĕrāt pūgnās hŏnŏr ēxsĕquĭālĭs ĭnērmīs,90
nēcdum ăbĕrānt coētūs, cūnctīsquĕ sĭlēntĭbŭs hērōs
vīnă sŏlō fūndēns cĭnĕrēm plācābăt Ădrāstūs
Ārchĕmŏrī: "Dā, pārvĕ, tŭūm trĭĕtērĭdĕ mūltā
īnstaūrārĕ dĭēm, nēc saūcĭŭs Ārcădăs ārās
mālĭt ădīrĕ Pĕlōps Ĕlĕāquē pūlsĕt ĕbūrnā95
tēmplă mănū, nēc Cāstălĭīs āltārĭbŭs ānguīs,
nēc sŭă pīnĭgĕrō măgĭs ādnătĕt ūmbră Lĕchaēō.
Nōs tē lūgēntī, pŭĕr, īnfĭtĭāmŭr Ăvērnō,
maēstăquĕ pērpĕtŭīs sōllēmnĭă iūngĭmŭs āstrīs,
nūnc fēstīnă cŏhōrs. Āt sī Boēōtĭă fērrō100
vērtĕrĕ tēctă dăbīs, māgnīs tūnc dīgnĭŏr ārīs,
tūnc dĕŭs, Īnăchĭās nēc tāntūm cūltă pĕr ūrbēs
nūmĭnă, cāptīvīs ĕtĭām iūrābĕrĕ Thēbīs".
Dūx ĕă prō cūnctīs, ĕădēm sĭbĭ quīsquĕ vŏvēbāt.
Iām prōnīs Grādīvŭs ĕquīs Ĕphўrēă prĕmēbāt105
lītŏră, quā sūmmās căpŭt Ācrŏcŏrīnthŭs ĭn aūrās
tōllĭt ĕt āltērnā gĕmĭnūm mărĕ prōtĕgĭt ūmbrā.
Īnde ūnūm dīrā cŏmĭtūm dē plēbĕ Păvōrēm
quādrĭpĕdēs ānteīrĕ iŭbēt: nōn āltĕr ănhēlōs
īnsĭnŭārĕ mĕtūs ănĭmōque āvērtĕrĕ vīrīs110
āptĭŏr; īnnŭmĕraē mōnstrō vōcēsquĕ mănūsquĕ
ēt făcĭēs quāmcūmquĕ vĕlīt; bŏnŭs ōmnĭă crēdī
aūctŏr ĕt hōrrĭfĭcīs lŷmphāre īncūrsĭbŭs ūrbēs.
Sī gĕmĭnōs sōlēs rŭĭtūrăquĕ suādĕăt āstră,
aūt nūtārĕ sŏlum aūt vĕtĕrēs dēscēndĕrĕ sīlvās,115
ā! mĭsĕrī vīdīssĕ pŭtānt. Tūnc ācrĕ nŏvābāt
īngĕnĭūm: fālsō Nĕmĕaēūm pūlvĕrĕ cāmpūm
ērĭgĭt; āttŏnĭtī tĕnĕbrōsam ā vērtĭcĕ nūbēm
rēspēxērĕ dŭcēs; fālsō clāmōrĕ tŭmūltūm
aūgĕt, ĕt ārmă vĭrūm pūlsūsque ĭmĭtātŭr ĕquōrūm,120
tērrĭbĭlēmquĕ văgās ŭlŭlātūm spārgĭt ĭn aūrās.
ēxsĭlĭēre ănĭmī, dŭbĭūmque īn mūrmŭrĕ vūlgūs
pēndĕt: "Ŭbi īstĕ frăgōr? nī fāllĭmŭr aūrĕ. sĕd ūndĕ
pūlvĕrĕō stānt āstră glŏbō? num Īsmēnĭŭs ūltrō
mīlĕs? Ĭta ēst: vĕnĭūnt. Tānta aūtem aūdācĭă Thēbīs?125
Ān dŭbĭtēnt - ăgĕ! -, dum īnfĕrĭās ēt būstă cŏlāmūs?"
Haēc Păvŏr āttŏnĭtīs; vărĭōsquĕ pĕr āgmĭnă vūltūs
īndŭĭtūr, nūnc Pīsaēīs ē mīlĭbŭs ūnūs,
nūnc Pўlĭūs, nūnc ōrĕ Lăcōn, hōstīsquĕ prŏpīnquōs
ādĭŭrāt tūrmāsquĕ mĕtū cōnstērnăt ĭnānī.130
nīl fālsūm trĕpĭdīs. ūt vēro āmēntĭbŭs īpsĕ
īncĭdĭt ēt sācraē cīrcūm fāstīgĭă vāllīs
tūrbĭnĕ praēvēctūs răpĭdō tēr sūstŭlĭt hāstām,
tēr cōncūssĭt ĕquōs, clĭpĕūm tēr pēctŏrĕ plaūsīt:
ārma, ārma īnsānī sŭă quīsque īgnōtăquĕ nūllō135
mōrĕ răpīt, mūtānt gălĕās ălĭēnăquĕ cōgūnt
ād iŭgă cōrnĭpĕdēs; fĕrŭs ōmni īn pēctŏrĕ saēvīt
mōrtĭs ămōr caēdīsquĕ, nĭhīl flāgrāntĭbŭs ōbstāt:
praēcĭpĭtānt rĕdĭmūntquĕ mŏrās. Sīc lītŏră vēntō
īncĭpĭēntĕ frĕmūnt, fŭgĭtūr cūm pōrtŭs; ŭbīquĕ140
vēlă flŭūnt, lāxī iāctāntŭr ŭbīquĕ rŭdēntēs;
iāmquĕ nătānt rēmī, nătăt ōmnĭs ĭn aēquŏrĕ sūmmō
āncŏră, iām dūlcīs mĕdĭī dē gūrgĭtĕ pōntī
rēspĭcĭtūr tēllūs cŏmĭtēsque ā pūppĕ rĕlīctī.
p>Vīdĕrăt Īnăchĭās răpĭdūm glŏmĕrārĕ cŏhōrtēs145
Bācchŭs ĭtēr; gĕmŭīt Tўrĭām cōnvērsŭs ăd ūrbēm,
āltrīcēmquĕ dŏmum ēt pătrĭōs rĕmĭnīscĭtŭr īgnīs,
pūrpŭrĕūm trīstī tūrbātūs pēctŏrĕ vūltūm:
nōn crīnēs, nōn sērtă lŏcō, dēxtrāmquĕ rĕlīquīt
thŷrsŭs, ĕt īntāctaē cĕcĭdērūnt cōrnĭbŭs ūvaē.150
Ērgo ŭt ĕrāt lăcrĭmīs lāpsōque ĭnhŏnōrŭs ămīctū
āntĕ Iŏvem - ēt tūnc fōrtĕ pŏlūm sēcrētŭs hăbēbāt -
cōnstĭtĭt, haūd ūmquām făcĭē cōnspēctŭs ĭn īllā
- nēc caūsaē lătŭērĕ pătrēm -, sūpplēxquĕ prŏfātūr:
"Ēxscīndīsnĕ tŭās, dīvūm sătŏr ōptĭmĕ, Thēbās?155
Saēva ădĕō cōniūnx? Nēc tē tēllūrĭs ămātaē
dēcēptīquĕ lărīs mĭsĕrēt cĭnĕrūmquĕ mĕōrūm?
Ēsto, ōlim īnvītūm iăcŭlātūs nūbĭbŭs īgnēm
crēdĭmŭs: ēn ĭtĕrum ātră rĕfērs īncēndĭă tērrīs,
nēc Stўgĕ iūrātā, nēc paēlĭcĭs ārtĕ rŏgātūs.160
quīs mŏdŭs? ān nōbīs pătĕr īrātūsquĕ bŏnūsquĕ
fūlmĕn hăbēs? Sēd nōn Dănăēĭă līmĭnă tālīs
Pārrhăsĭūmquĕ nĕmūs Lēdaēāsque ībĭs Ămŷclās.
scīlĭcĕt ē cūnctīs ĕgŏ nēglēctīssĭmă nātīs
prōgĕnĭēs? Ĕgŏ nēmpĕ tămēn, quī dūlcĕ fĕrēntī165
pōndŭs ĕrām, cuī tū dīgnātūs līmĭnă vītaē
praērēptūmque ĭtĕr ēt mātērnōs rēddĕrĕ mēnsēs.
Āddĕ, quŏd īmbēllīs rārīsque ēxērcĭtă cāstrīs
tūrbă mĕās ăcĭēs, mĕă tāntūm proēlĭă nōrūnt,
nēctĕrĕ frōndĕ cŏmās ĕt ăd īnspīrātă rŏtārī170
būxă: tĭmēnt thŷrsōs nūptārum ēt proēlĭă mātrūm.
ūndĕ tŭbās Mārtēmquĕ pătī, quī fērvĭdŭs ēccĕ
quāntă părāt? Quīd si īllĕ tŭōs Cūrētăs ĭn ārmă
dūcăt ĕt īnnŏcŭīs iŭbĕāt dēcērnĕrĕ pēltīs?
quīn ĕtĭam īnvīsōs - sīc hōstīs dēfŭĭt? - Ārgōs175
ēlĭgĭs! Ō | īpsīs, gĕnĭtōr, grăvĭōră pĕrīclīs
iūssă: nŏvērcālīs lŭĭmūs dītārĕ Mўcēnās!
Cēdo ĕquĭdēm. Quō sācră tămēn rītūsquĕ pĕrēmptaē
gēntĭs ĕt, īn tŭmŭlōs sī quīd mălĕ fētă rĕlīquīt
mātĕr, ăbīrĕ iŭbēs? Thrācēn sīlvāsquĕ Lўcūrgī?180
ānnĕ trĭūmphātōs fŭgĭām cāptīvŭs ăd Īndōs?
Dā sēdēm prŏfŭgō! Pŏtŭīt Lātōnĭă frātēr
sāxă - nĕc īnvĭdĕō - dēfīgĕrĕ Dēlŏn ĕt īmīs
cōmmēndārĕ frĕtīs; cārā sūbmōvĭt ăb ārcĕ
hōstīlīs Trītōnĭs ăquās; vīdi īpsĕ pŏtēntēm185
gēntĭbŭs Ēōīs Ĕpăphūm dărĕ iūră, nĕc ūllās
Cŷllēnē sēcrētă tŭbās Mīnōăvĕ cūrāt
Īdă: quĭd heū tāntūm nōstrīs ōffēndĕrĭs ārīs?
Hīc tĭbĭ - quāndŏ mĭnōr iām nōstră pŏtēntĭă - nōctēs
Hērcŭlĕaē plăcĭtūsquĕ văgaē Nŷctēĭdŏs ārdōr,190
hīc Tўrĭūm gĕnŭs ēt nōstrō fēlīcĭŏr īgnĕ
taūrŭs: Ăgēnŏrĕōs sāltēm tūtārĕ nĕpōtēs".
Īnvĭdĭām rīsīt pătĕr, ēt iām pōplĭtĕ flēxūm
stērnēntēmquĕ mănūs trānquīllŭs ăd ōscŭlă tōllīt
īnquĕ vĭcēm plăcĭda ōrsă rĕfērt: "Nōn cōniŭgĭs īstă195
cōnsĭlĭīs, ūt rērĕ, pŭēr, nēc saēvă rŏgāntī
sīc ēxpōstŭs ĕgo: īmmōtō dēdūcĭmŭr ōrbĕ
fātōrūm; vĕtĕrēs sēraēque īn proēlĭă caūsaē.
Nām cuī tāntă quĭēs īrārum aūt sānguĭnĭs ūsūs
pārcĭŏr hūmānī? Vĭdĕt āxĭs ĕt īstă pĕr aēvūm200
mēcum aētērnă dŏmūs, quŏtĭēns iām tōrtă rĕpōnām
fūlmĭnă, quām rārūs tērrīs hīc īmpĕrĕt īgnīs.
quīn ĕtĭam īnvītūs māgna ūlcīscēndăquĕ pāssīs
aūt Lăpĭthās Mārti, aūt vĕtĕrēm Călўdōnă Dĭānaē
ēxpūgnārĕ dĕdī; mĕăque ēst iāctūră pĭgētquĕ205
tōt mūtāre ănĭmās, tōt rēddĕrĕ cōrpŏră vītaē.
Lābdăcĭōs vērō Pĕlŏpīsque ā stīrpĕ nĕpōtēs
tārdum ăbŏlērĕ mĭhī; scīs īpse - ūt crīmĭnă mīttām
Dōrĭcă -, quām prōmptaē sŭpĕrōs īncēssĕrĕ Thēbaē;
tē quŏquĕ... Sēd, quŏnĭām vĕtŭs ēxcĭdĭt īră, sĭlēbō.210
nōn tămĕn aūt pătrĭō rēspērsūs sānguĭnĕ Pēntheūs,
aūt mātrēm scĕlĕrāssĕ tŏrīs aūt crīmĭnĕ frātrēs
prōgĕnŭīssĕ rĕūs, lăcĕrō tŭă lūstră rĕplēvīt
fūnĕre: ŭbi hī flētūs, ŭbĭ tūnc ārs tāntă prĕcāndī?
Āst ĕgŏ nōn prŏprĭō dīrōs īmpēndŏ dŏlōrī215
Oēdĭpŏdīŏnĭdās: rŏgăt hōc tēllūsquĕ pŏlūsquĕ
ēt pĭĕtās ēt laēsă fĭdēs nātūrăque ĕt īpsī
Eūmĕnĭdūm mōrēs. Sēd tū sŭpĕr ūrbĕ mŏvērī
pārcĕ tŭā: nōn hōc stătŭī sūb tēmpŏrĕ rēbūs
ōccāsum Āŏnĭīs, vĕnĭēt sūspēctĭŏr aētās220
ūltōrēsque ălĭī: nūnc rēgĭă Iūnŏ quĕrētūr".
Hīs īlle aūdītīs mēntēmque hăbĭtūmquĕ rĕcēpīt.
Ūt cūm sōlĕ mălō trīstīquĕ rŏsārĭă pēndēnt
ūstă nŏtō, sī clāră dĭēs zĕphўrīquĕ rĕfēcīt
aūră pŏlūm, rĕdĭt ōmnĭs hŏnōs, ēmīssăquĕ lūcēnt225
gērmĭna ĕt īnfōrmēs ōrnāt sŭă glōrĭă vīrgās.
Nūntĭŭs āttŏnĭtās iāmdūdum Ĕtĕōclĭs ăd aūrīs
ēxplōrātă fĕrēns lōngō dŏcĕt āgmĭnĕ Grāiōs
īrĕ dŭcēs, nēc iam Āŏnĭīs prŏcŭl āfŏrĕ cāmpīs;
quācūmque īngrēssī, trĕmĕre āc mĭsĕrēscĕrĕ cūnctōs230
Thēbārūm; quī stīrpĕ, rĕfērt, quī nōmĭne ĕt ārmīs.
īllĕ mĕtūm cōndēns aūdīre ēxpōscĭt ĕt ōdīt
nārrāntem; hīnc sŏcĭōs dīctīs stĭmŭlārĕ sŭāsquĕ
mētīrī dēcērnĭt ŏpēs. ēxcīvĕrăt ōmnēm
Āŏnĭam Eūboēāmque ēt Phōcĭdŏs ārvă prŏpīnquaē235
Mārs, ĭtă dūlcĕ Iŏvī; lōngē fŭgĭt ōrdĭnĕ vēlōx
tēssĕră: prōpēllūnt ăcĭēs, sēsēquĕ sŭb ārmīs
ōstēntānt; sŭbĕūnt cāmpō, quī prōxĭmŭs ūrbī
dāmnātūs bēllīs pătĕt ēxspēctātquĕ fŭrōrēs.
nōndum hōstēs cōntrā, trĕpĭdō tămĕn āgmĭnĕ mātrēs240
cōnscēndūnt mūrōs, īnde ārmă nĭtēntĭă nātīs
ēt fōrmīdāndōs mōnstrānt sūb cāssĭdĕ pātrēs.
Tūrrĕ prŏcūl sōlā nōndūm cōncēssă vĭdērī
Āntĭgŏnē pŏpŭlīs tĕnĕrās dēfēndĭtŭr ātrā
vēstĕ gĕnās; iūxtāquĕ cŏmēs, quō Lāĭŭs ībāt245
ārmĭgĕrō; tūnc vīrgŏ sĕnēm rēgīnă vĕrētūr.
Quaē sīc ōrsă prĭōr: "Spēsne ōbstātūră Pĕlāsgīs
haēc vēxīllă, pătēr? Pĕlŏpīs dēscēndĕrĕ tōtās
aūdīmūs gēntīs: dīc, ō prĕcŏr, ēxtĕră rēgūm
āgmĭnă; nām vĭdĕō, quaē nōstēr sīgnă Mĕnoēceūs,250
quaē nōstēr rĕgăt ārmă Crĕōn, quām cēlsŭs ăēnā
Sphīngĕ pĕr īngēntēs Hŏmŏlōĭdăs ēxĕăt Haēmōn."
Sīc rŭdĭs Āntĭgŏnē, sĕnĭōr cuī tālĭă Phōrbās:
Mīllĕ săgīttĭfĕrōs gĕlĭdaē dē cōllĕ Tănāgraē
prōmŏvĕt ēccĕ Drўās; hīc, cuī nĭvĕa ārmă trĭdēntēm255
ātque aūrō rŭdĕ fūlmĕn hăbēnt, Ōrīŏnĭs āltī
nōn fālsūs vīrtūtĕ nĕpōs: prŏcŭl, ōrŏ, pătērnūm
ōmĕn ĕt īnnūptaē vĕtŭs ēxcĭdăt īră Dĭānaē.
Iūngūnt sē cāstrīs rēgīsque īn nōmĕn ădōptānt
Ōcălĕā Mĕdĕōnque ēt cōnfērtīssĭmă lūcīs260
Nīsă Dĭōnaēīsque ăvĭbūs cīrcūmsŏnă Thīsbē.
Prōxĭmŭs Eūrўmĕdōn, quī pāstōrālĭă Faūnī
ārmă pătrīs pīnūquĕ iŭbās ĭmĭtātŭr ĕquīnās,
tērrĭbĭlīs sīlvīs: rĕŏr ēt Māvōrtĕ crŭēntō
tālĭs ĕrīt. Dītēs pĕcŏrūm cŏmĭtāntŭr Ĕrŷthraē,265
quī Scōlōn dēnsāmquĕ iŭgīs Ĕtĕōnŏn ĭnīquīs,
quī brĕvĕ lītŭs Hўlēs Ătălāntēāmquĕ sŭpērbī
Schoēnŏn hăbēnt nōtīquĕ cŏlūnt vēstīgĭă cāmpī;
frāxĭnĕās Măcĕtūm vībrānt dē mōrĕ sărīsās
saēvăquĕ dīffĭcĭlēs ēxclūdĕrĕ vūlnĕră pēltās.270
Ēcce aūtēm clāmōrĕ rŭūnt Nēptūnĭă plēbēs
Ōnchēstī, quōs pīnĭgĕrīs Mўcălēsŏs ĭn āgrīs
Pāllădĭūsquĕ Mĕlās Hĕcătaēăquĕ gūrgĭtĕ nūtrīt
Gārgăphĭē, quōrūmquĕ nŏvīs Hălĭārtŏs ărīstīs
īnvĭdĕt ēt nĭmĭā sătă laētă sŭpērvĕnĭt hērbā.275
Tēlă rŭdēs trūncī, gălĕaē văcŭa ōră lĕōnūm,
ārbŏrĕī dānt scūtă sĭnūs. hōs rēgĭs ĕgēnōs
Āmphīōn ēn nōstĕr ăgīt - cōgnōscĕrĕ prōnūm,
vīrgŏ -, lўrā gălĕām taūrōque īnsīgnĭs ăvītō.
mācte ănĭmō, iŭvĕnīs, mĕdĭōs părăt īrĕ pĕr ēnsēs280
nūdăquĕ prō cārīs ōppōnĕrĕ pēctŏră mūrīs.
vōs ĕtĭām nōstrīs, Hĕlĭcōnĭă tūrbă, vĕnītīs
āddĕrĕ rēbŭs ŏpēm; tūque, ō Pērmēssĕ, cănōrīs
ēt fēlīx Ōlmīĕ, vădīs ārmāstĭs ălūmnōs
bēllōrūm rĕsĭdēs. Pătrĭīs cōncēntĭbŭs aūdīs285
ēxsūltārĕ grĕgēm, quālēs, cūm pāllĭdă cēdīt
brūmă, rĕnīdēntēm dēdūcūnt Strŷmŏnă cŷgnī.
Īte ălăcrēs, nūmquām vēstrī mŏrĭēntŭr hŏnōrēs,
bēllăquĕ pērpĕtŭō mĕmŏrābūnt cārmĭnĕ Mūsaē".
Dīxĕrăt, ēt paūlūm vīrgo īntērfātă lŏquēntī:290
"Īlli aūtēm, quānām iūngūntŭr ŏrīgĭnĕ frātrēs?"
Sīc cērtē părĭa ārmă vĭrīs, sīc ēxĭt ĭn aūrās
cāssĭdĭs aēquŭs ăpēx; ŭtĭnam haēc cōncōrdĭă nōstrīs!"
Cuī sĕnĭōr rīdēns: "Nōn prīma ērrōrĕ vĭdēndī
fāllĕrĭs, Āntĭgŏnē: mūlti hōs - nām dēcĭpĭt aētās -295
dīxērūnt frātrēs. pătĕr ēst nātūsquĕ, sĕd aēvī
cōnfūdērĕ mŏdōs: pŭĕrūm Lăpĭthāŏnă nŷmphē
Dīrcĕtĭs ēxpērtēm thălămī crūdūmquĕ mărītīs
īgnĭbŭs āntĕ dĭēm cŭpĭdō vĭŏlāvĭt ămōrĕ
īmprŏbă cōnŭbĭī; nēc lōngum, ēt pūlchĕr Ălātreūs300
ēdĭtŭs, āc prīmaē gĕnĭtōrem īn flōrĕ iŭvēntaē
cōnsĕquĭtūr trāxītquĕ nŏtās ēt mīscŭĭt ānnōs.
Ēt nūnc sīc frātrēs mēntītō nōmĭnĕ gaūdēnt,
plūs pătĕr; hūnc ōlīm iŭvăt ēt vēntūră sĕnēctūs.
Tērcēntūm gĕnĭtōr tŏtĭdēmque īn proēlĭă nātūs305
ēxērcēnt ĕquĭtēs: hī dēsĕrŭīssĕ fĕrūntūr
ēxīlēm Glīsāntă Cŏrōnīāmquĕ, fĕrācēm
mēssĕ Cŏrōnīām, Bācchō Glīsāntă cŏlēntēs.
Sēd pŏtĭūs cēlsōs ūmbrāntem hūnc āspĭcĕ lātē
Hŷpsĕă quādrĭiŭgōs, clĭpĕī sēptēmplĭcĕ taūrō310
laēvă, tĕr īnsūtō sērvāntūr pēctŏră fērrō,
pēctŏră: nām tērgō nūmquām mĕtŭs. Hāstă vĕtūstūm
sīlvārūm dĕcŭs, ēmīssaē cuī pērvĭă sēmpēr
ārmăquĕ cōrpŏrăque ēt nūmquām mănŭs īrrĭtă vōtī.
Āsōpōs gēnvīssĕ dătūr, dīgnūsquĕ vĭdērī315
tūnc pătĕr, ābrēptīs cūm tōrrēntīssĭmŭs ēxīt
pōntĭbŭs, aūt nātaē tŭmĭdūs cūm vīrgĭnĭs ūltōr
flūmĭnă cōncūssīt gĕnĕrum īndīgnātă Tŏnāntēm.
nāmquĕ fĕrūnt rāptām pătrĭīs Aēgīnăn ăb ūndīs
āmplēxū lătŭīssĕ Iŏvīs: fŭrĭt āmnĭs ĕt āstrīs320
īnfēnsūs bēllārĕ părāt - nōndum īstă lĭcēbānt
nēc sŭpĕrīs -; stĕtĭt aūdācēs ēffūsŭs ĭn īrās,
cōnsĕrŭītquĕ mănūm, nēc quem īmplōrārĕt hăbēbāt,
dōnēc vīx tŏnĭtrū sūbmōtŭs ĕt īgnĕ trĭsūlcō
cēssĭt. Ădhūc rīpīs ănĭmōsūs gūrgĕs ănhēlīs325
fūlmĭnĕūm cĭnĕrēm māgnaēque īnsīgnĭă poēnaē
gaūdĕt ĕt Aētnaēōs īn caēlum ēfflārĕ văpōrēs.
Tālēm Cādmēō mīrābĭmŭr Hŷpsĕă cāmpō,
sī mŏdŏ plācāvīt fēlīx Aēgīnă Tŏnāntēm.
Dūcĭt Ĭtōnaēōs ĕt Ălālcŏmĕnaēă Mĭnērvaē330
āgmĭnă, quōs Mĭdĕā, quōs ūvĭdă sūggĕrĭt Ārnē,
Aūlĭdă quī Graēāmquĕ sĕrūnt vĭrĭdēsquĕ Plătaēās,
ēt sūlcō Pēteōnă dŏmānt rĕflŭūmquĕ mĕātū
Eūrīpūm, quā nōstĕr, hăbēnt, tēque ūltĭmă trāctū
Ānthēdōn, ŭbĭ grāmĭnĕō dē lītŏrĕ Glaūcūs335
pōscēntēs īrrūpĭt ăquās, iām crīnĕ gĕnīsquĕ
caērŭlŭs, ēt mīxtōs ēxpāvĭt ăb īnguĭnĕ pīscēs.
Glāndĭbŭs ēt tōrtā Zĕphўrōs īncīdĕrĕ fūndā
cūrā: Cŷdŏnĕās ānteībūnt gaēsă săgīttās.
tū quŏquĕ praēclārūm fōrmā, Cēphīsĕ, dĕdīssēs340
Nārcīssūm, sēd Thēspĭăcīs iām pāllĕt ĭn āgrīs
trūx pŭĕr; ōrbātā flōrēm, pătĕr, ādlŭĭs ūndā.
Quīs tĭbĭ Phoēbēās ăcĭēs vĕtĕrēmquĕ rĕvōlvāt
Phōcĭdă? Quī Pănŏpēn, quī Daūlĭdă, quī Cўpărīssōn,
ēt vāllēs, Lĕbădēă, tŭās ĕt Hўāmpŏlĭn ācrī345
sūbnīxām scŏpŭlō, vēl quī Pārnāsŏn ŭtrūmquĕ
aūt Cīrrhām taūrīs Ănĕmōrīāmquĕ sŭpīnānt
Cōrўcĭūmquĕ nĕmūs, prōpēllēntēmquĕ Lĭlaēām
Cēphīsī glăcĭālĕ căpūt, quō suētŭs ănhēlām
fērrĕ sĭtīm Pŷthōn āmnēmque āvērtĕrĕ pōntō,350
ōmnĭbŭs īmmīxtās cōnō sŭpĕr āspĭcĕ laūrūs
ārmăquĕ vēl Tĭtўōn vēl Dēlŏn hăbēntĭă, vēl quās
hīc dĕŭs īnnŭmĕrā lāxāvīt caēdĕ phărētrās.
Īphĭtŭs āspĕr ăgīt, gĕnĭtōr cuī nūpĕr ădēmptūs
Naūbŏlŭs Hīppăsĭdēs, tŭŭs, ō mītīssĭmĕ Lāī,355
hōspĕs; ădhūc cūrrūs sēcūrăquĕ lōră tĕnēbām,
cūm tŭă sūbtĕr ĕquōs iăcŭīt cōnvūlsă crŭēntīs
īctĭbŭs, ō | ŭtĭnām nōstrō cūm sānguĭnĕ, cērvīx!"
Dīcēntī mădŭērĕ gĕnaē, vūltūmquĕ pĕr ōmnēm
pāllŏr ĭīt, vōcīsquĕ rĕpēns sīngūltŭs ăpērtūm360
īntērcēpĭt ĭtēr; rĕfŏvēt frīgēntĭs ămīcūm
pēctŭs ălūmnă sĕnīs; rĕdĭt ātque ēxīlĕ prŏfātūr:
"Ō mĭhĭ sōllĭcĭtūm dĕcŭs āc sūprēmă vŏlūptās,
Āntĭgŏnē! Sērās tĭbĭ dēmŏrŏr īmprŏbŭs ūmbrās,
fōrs ĕădēm scĕlĕra ēt caēdēs vīsūrŭs ăvītās,365
dōnēc tē thălămīs hăbĭlem īntēgrāmquĕ rĕsīgnēm:
hōc sătĭs, ēt fēssūm vītā dīmīttĭtĕ, Pārcaē.
Sēd dūm lābŏr ĭnērs, quāntī - nūnc ēccĕ rĕvīsō -
trānsăbĭērĕ dŭcēs: Clŏnĭn ātque īn tērgă cŏmāntīs
nōn ĕgo Ăbāntĭădās, nōn tē, sāxōsă Cărŷstĕ,370
nōn hŭmĭlēs Aēgās āltūmquĕ Căphērĕă dīxī.
ēt iam ăcĭēs ōbtūnsă nĕgāt, cūnctīquĕ rĕsīstūnt,
ēt tŭŭs ārmātīs iŭbĕt ēccĕ sĭlēntĭă frātēr".
Vīx ĕă tūrrĕ sĕnēx, cūm rēctŏr ăb āggĕrĕ coēpīt:
"Māgnănĭmī rēgēs, quĭbŭs haūt pārērĕ rĕcūsēm375
dūctŏr ĕt īpsĕ mĕās mīlēs dēfēndĕrĕ Thēbās,
nōn ĕgŏ vōs stĭmŭlārĕ părēm - nām lībĕr ĭn ārmă
īmpĕtŭs, ēt mĕrĭtās ūltrō iūrāstĭs ĭn īrās -,
nēc laūdārĕ sătīs dīgnāsquĕ rĕpēndĕrĕ grātīs
sūffĭcĭām - rĕfĕrēnt sŭpĕrī vēstraēquĕ sŭbāctō380
hōstĕ mănūs -: ūrbēm sŏcĭā dē gēntĕ sŭbīstīs
tūtārī, quām nōn ălĭīs pŏpŭlātŏr ăb ōrīs
bēllĭgĕr ēxtērnāvĕ sătūs tēllūrĕ, sĕd hōstīs
īndĭgĕna āssūltāt, cuī cāstra ādvērsă rĕgēntī
hīc pătĕr, hīc gĕnĕtrīx, hīc iūnctaē stīrpĕ sŏrōrēs,385
hīc ĕrăt ēt frātēr. cērne ēn ŭbĭcūmquĕ nĕfāndūs
ēxcĭdĭūm mōlīrĭs ăvīs: vēnērĕ vŏlēntēs
Āŏnĭaē pŏpŭlī, nēc sūm tĭbĭ, saēvĕ, rĕlīctūs.
quīd vĕlĭt īstă cŏhōrs, ēt tē sēntīrĕ dĕcēbāt:
rēddĕrĕ rēgnă vĕtānt -. Sīc fātŭs, ĕt ōmnĭă rītĕ390
dīspōnīt, quī bēllă gĕrānt, quī moēnĭă sērvēnt,
quās īn frōntĕ mănūs, mĕdĭō quās rōbŏrĕ sīstāt.
pērspĭcŭās sīc lūcĕ fŏrēs ēt vīrgĕă pāstōr
claūstră lĕvāt, dūm tērră rĕcēns; iŭbĕt ōrdĭnĕ prīmō
īrĕ dŭcēs, mĕdĭā stīpāntūr plēbĕ mărītaē;395
īpsĕ lĕvāt grăvĭdās ĕt hŭmūm trāctūră părēntūm
ūbĕră sūccĭdŭāsque ādpōrtāt mātrĭbŭs āgnās.
Īntĕrĕā Dănăī nōctēmquĕ dĭēmquĕ sŭb ārmīs,
nōctem ĭtĕrūm rūrsūsquĕ dĭēm - sīc īră fĕrēbāt -
īngĕmĭnānt: cōntēmptă quĭēs, vīx aūt sŏpŏr īllīs400
aūt ĕpŭlaē fēcērĕ mŏrām; prŏpĕrātŭr ĭn hōstēm
mōrĕ fŭgaē. Nēc mōnstră tĕnēnt, quaē plūrĭmă nēctīt
prōdĭgĭālĕ cănēns cērtī fōrs praēvĭă fātī.
quīppĕ fĕrūnt dīrōs mŏnĭtūs vŏlŭcrēsquĕ fĕraēquĕ
sīdĕrăque āvērsīquĕ sŭīs dēcūrsĭbŭs āmnēs,405
īnfēstūmquĕ tŏnāt pătĕr ēt mălă fūlgŭră lūcēnt;
tērrĭfĭcaēque ădўtīs vōcēs claūsaēquĕ dĕōrūm
spōntĕ fŏrēs; nūnc sānguĭnĕūs, nūnc sāxĕŭs īmbēr,
ēt sŭbĭtī mānēs flēntūmque ōccūrsŭs ăvōrūm.
Tūnc ĕt Ăpōllĭnĕaē tăcŭēre ōrācŭlă Cīrrhaē,410
ēt nōn āssuētīs pērnōx ŭlŭlāvĭt Ĕleūsīn
mēnsĭbŭs, ēt tēmplīs Spārtē praēsāgă rĕclūsīs
vīdĭt Ămŷclaēōs - făcĭnūs! - cōncūrrĕrĕ frātrēs.
Ārcădĕs īnsānās lātrārĕ Lўcāŏnĭs ūmbrās
nōctĕ fĕrūnt tăcĭtā, saēvō dēcūrrĕrĕ cāmpō415
Oēnŏmăūm sŭă Pīsă rĕfērt; Ăchĕlōŏn ŭtrōquĕ
dēfōrmēm cōrnū văgŭs īnfāmābăt Ăcārnān.
Pērsĕŏs ēffĭgĭēm maēstam ēxōrāntquĕ Mўcēnaē
cōnfūsūm Iūnōnĭs ĕbūr; mūgīrĕ pŏtēntēm
Īnăchŏn āgrĭcŏlaē, gĕmĭnī mărĭs īncŏlă nārrāt420
Thēbānūm tōtō plānxīssĕ Pălaēmŏnă pōntō.
Haēc aūdīt Pĕlŏpēă phălānx, sēd bēllĭcŭs ārdōr
cōnsĭlĭīs ōbstāt dīvūm prŏhĭbētquĕ tĭmērī.
Iām rīpās, Āsōpĕ, tŭās Boēōtăquĕ vēntūm
flūmĭnă. Nōn aūsaē trānsmīttĕrĕ prōtĭnŭs ālaē425
hōstīlēm flŭvĭūm; fōrte ēt trĕpĭdāntĭbŭs īngēns
dēscēndēbăt ăgrīs, ănĭmōs sīve īmbrĭfĕr ārcūs,
seū mōntānă dĕdīt nūbēs, seū flūmĭnĭs īllă
mēns fŭĭt ōbiēctūsquĕ vădō pătĕr ārmă vĕtābāt.
Tūnc fĕrŭs Hīppŏmĕdōn māgnō cūm frāgmĭnĕ rīpaē430
cūnctāntēm dēiēcĭt ĕquūm, dŭcĭbūsquĕ rĕlīctīs
gūrgĭtĕ dē mĕdĭō frēnīs sūspēnsŭs ĕt ārmīs:
"Ītĕ vĭrī" clāmāt, "sīc vōs īn moēnĭă prīmūs
dūcĕrĕ, sīc claūsās vŏvĕō pērfrīngĕrĕ Thēbās."
Praēcĭpĭtānt cūnctī flŭvĭō pŭdŭītquĕ sĕcūtōs.435
Āc vĕlŭt īgnōtūm sī quāndo ārmēntă pĕr āmnēm
pāstŏr ăgīt, stāt trīstĕ pĕcūs, prŏcŭl āltĕră tēllūs
ōmnĭbŭs ēt lātē mĕdĭūs tĭmŏr: āst ŭbĭ dūctōr
taūrŭs ĭnīt fēcītquĕ vădūm, tūnc mōllĭŏr ūndă,
tūnc făcĭlēs sāltūs, vīsaēque āccēdĕrĕ rīpaē.440
Haūd prŏcŭl īndĕ iŭgūm tūtīsque āccōmmŏdă cāstrīs
ārvă nŏtānt, ūnde ūrbem ĕtĭām tūrrēsquĕ vĭdērĕ
Sīdŏnĭās; plăcŭīt sēdēs fīdīquĕ rĕcēptūs,
cōllĕ pĕr ēxcēlsūm pătŭlō, quēm sūbtĕr ăpērtō
ārvă sĭnū, nūllīque ălĭīs ā mōntĭbŭs īnstānt445
dēspēctūs; nēc lōngă lăbōr mūnīmĭnă dūrūs
āddĭdĭt: īpsă lŏcō mīrūm nātūră făvēbāt.
Īn vāllum ēlātaē rūpēs dēvēxăquĕ fōssīs
aēqua ēt fōrtŭĭtō dūctaē quătĕr āggĕrĕ pīnnaē;
cētĕră dānt īpsī, dōnēc sōl mōntĭbŭs ōmnīs450
ērēpsīt rēbūsquĕ dĕdīt sŏpŏr ōtĭă fēssīs.
Quīs quĕăt āttŏnĭtās dīctīs ōstēndĕrĕ Thēbās?
ūrbem īn cōnspēctū bēllī sūprēmă părāntīs
tērrĭtăt īnsōmnēm nōx ātră dĭēmquĕ mĭnātūr.
Dīscūrrūnt mūrīs; nīl saēptum hōrrōrĕ sŭb īllō,455
nīl fīdūm sătĭs, īnvălĭdaēque Āmphīŏnĭs ārcēs.
rūmŏr ŭbīque ălĭūs, plūrēsque ānnūntĭăt hōstēs
māiōrēsquĕ tĭmōr; spēctānt tēntōrĭă cōntrā
Īnăchĭa ēxtērnōsquĕ sŭīs īn mōntĭbŭs īgnīs.
hī prĕcĭbūs quēstūquĕ dĕōs, hī Mārtĭă tēlă460
bēllĭgĕrōsque hōrtāntŭr ĕquōs, hī pēctŏră flētū
cāră prĕmūnt mĭsĕrīquĕ rŏgōs ēt crāstĭnă māndānt
fūnĕră. sī tĕnŭīs dēmīsīt lūmĭnă sōmnūs,
bēllă gĕrūnt; mŏdŏ lūcră mŏraē, mŏdŏ taēdĭă vītaē
āttŏnĭtīs, lūcēmquĕ tĭmēnt lūcēmquĕ prĕcāntūr.465
Īt gĕmĭnum ēxcŭtĭēns ānguem ēt bācchātŭr ŭtrīsquĕ
Tīsĭphŏnē cāstrīs; frātrem huīc, frātrem īngĕrĭt īllī,
aūt ūtrīquĕ pătrēm: prŏcŭl īllĕ pĕnātĭbŭs īmīs
ēxcĭtŭs īmplōrāt Fŭrĭās ŏcŭlōsquĕ rĕpōscīt.
Iām gĕlĭdām Phoēbēn ēt cālīgāntĭă prīmūs470
haūsĕrăt āstră dĭēs, cūm iām tŭmĕt īgnĕ fŭtūrō
Ōcĕănūs lātēquĕ nŏvō Tītānĕ rĕclūsūm
aēquŏr ănhēlāntūm rădĭīs sūbsīdĭt ĕquōrūm:
ēccĕ trŭcēs ŏcŭlōs sōrdēntĭbŭs ōbsĭtă cānīs
ēxsānguēs Ĭŏcāstă gĕnās ēt brācchĭă plānctū475
nīgră fĕrēns rāmūmque ŏlĕaē cūm vēllĕrĭs ātrī
nēxĭbŭs, Eūmĕnĭdūm vĕlŭt āntīquīssĭmă, pōrtīs
ēgrĕdĭtūr māgnā cūm māiēstātĕ mălōrūm.
Hīnc ātque hīnc nātaē, mĕlĭōr iām sēxŭs, ănīlīs
praēcĭpĭtāntem ārtūs ēt plūs quām pōssĭt ĕūntēm480
sūstēntānt. vĕnĭt ānte hōstēs, ēt pēctŏrĕ nūdō
claūstra ādvērsă fĕrīt trĕmŭlīsque ŭlŭlātĭbŭs ōrāt
ādmīttī: "Rĕsĕrātĕ vĭām! Rŏgăt īmpĭă bēllī
mātĕr; ĭn hīs ălĭquōd iūs ēxsēcrābĭlĕ cāstrīs
huīc ŭtĕro ēst". Trĕpĭdī vīsam ēxpāvērĕ mănīplī485
aūdītāmquĕ măgīs; rĕmĕāt iām mīssŭs Ădrāstō
nūntĭŭs: ēxcĭpĭūnt iūssī mĕdĭōsquĕ pĕr ēnsēs
dānt ĭtĕr. Īllă dŭcēs ūt prīmum āspēxĭt Ăchīvōs,
clāmōrem hōrrēndūm lūctū fŭrĭātă rĕsōlvīt:
"Ārgŏlĭcī prŏcĕrēs, ēcquīs mōnstrāvĕrĭt hōstēm,490
quēm pĕpĕrī? Quānam īnvĕnĭām, mĭhĭ dīcĭtĕ, nātūm
sūb gălĕā?" Vĕnĭt āttŏnĭtaē Cādmēĭŭs hērōs
ōbvĭŭs, ēt rāptām lăcrĭmīs gaūdēntĭbŭs īmplēt
sōlātūrquĕ tĕnēns, ātque īntēr sīngŭlă mātrēm,
mātrem ĭtĕrāt, nūnc īpsam ūrguēns, nūnc cāră sŏrōrūm495
pēctŏră, cūm mīxtā flētūs ănŭs āspĕrăt īrā:
"Quīd mōllēs lăcrĭmās vĕnĕrāndăquĕ nōmĭnă fīngīs,
rēx Ārgīvĕ, mĭhī? Quīd cōlla āmplēxĭbŭs āmbīs
īnvīsāmquĕ tĕrīs fērrātō pēctŏrĕ mātrēm?
tūne īlle ēxĭlĭō văgŭs ēt mĭsĕrābĭlĭs hōspēs?500
Quēm nōn pērmŏvĕās? Lōngaē tŭă iūssă cŏhōrtēs
ēxspēctānt, mūltōquĕ lătūs praēfūlgŭrăt ēnsĕ.
Ā mĭsĕraē mātrēs! Hūnc tē nōctēsquĕ dĭēsquĕ
dēflēbām? Sī vērbă tămēn mŏnĭtūsquĕ tŭōrūm
dīgnārīs, dūm cāstră sĭlēnt sūspēnsăquĕ bēllūm505
hōrrēscīt pĭĕtās, gĕnĕtrīx iŭbĕōquĕ rŏgōquĕ:
ī mēcūm pătrĭōsquĕ dĕōs ārsūrăquĕ sāltēm
tēctă vĭdē, frātrēmquĕ - quĭd aūfērs lūmĭnă? - frātrēm
ādlŏquĕre ēt rēgnūm iām mē sūb iūdĭcĕ pōscĕ:
aūt dăbĭt, aūt fērrūm caūsā mĕlĭōrĕ rĕsūmēs.510
Ānnĕ tĭmēs, nē fōrtĕ dŏli, ēt tē cōnscĭă mātēr
dēcĭpĭām? nōn sīc mĭsĕrōs fās ōmnĕ pĕnātēs
ēffūgīt: vīx Oēdĭpŏdā dūcēntĕ tĭmērēs.
nūpsi ĕquĭdēm pĕpĕrīquĕ nĕfās, sēd dīlĭgŏ tālēs,
- ā dŏlŏr! - ēt vēstrōs ĕtĭāmnum ēxcūsŏ fŭrōrēs.515
Quōdsi ădĕō pērstās, ūltrō tĭbĭ, saēvĕ, trĭūmphūm
dētŭlĭmūs: rĕlĭgā cāptās īn tērgă sŏrōrēs,
īnĭcĕ vīnclă mĭhī: grăvĭs hūc ūtcūmquĕ fĕrētūr
ēt pătĕr. Ād vēstrūm gĕmĭtūs nūnc vērtŏ pŭdōrēm,
Īnăchĭdaē, līquīstĭs ĕnīm pārvōsquĕ sĕnēsquĕ520
ēt lăcrĭmās hās quīsquĕ dŏmī: sŭă crēdĭtĕ mātrī
vīscĕră! Sī vōbīs hīc pārvo īn tēmpŏrĕ cārūs
- sītquĕ prĕcōr -, quīd me, ōrŏ, dĕcēt quĭdŭe īstă, Pĕlāsgī,
ūbĕra? Ăb Hŷrcānīs hōc Ōdrўsĭīsvĕ tŭlīssēm
rēgĭbŭs, ēt sī quīs nōstrōs vīcērĕ fŭrōrēs.525
Ādnŭĭte, aūt nātūm cōmplēxă sŭpērstĭtĕ bēllō
hīc mŏrĭār". tŭmĭdās frāngēbānt dīctă cŏhōrtēs,
nūtāntēsquĕ vĭrūm gălĕās ēt spārsă vĭdērēs
flētĭbŭs ārmă pĭīs. Quālēs ŭbĭ tēlă vĭrōsquĕ
pēctŏrĭs īmpūlsū răbĭdī strāvērĕ lĕōnēs,530
prōtĭnŭs īră mĭnōr, gaūdēntque īn cōrpŏrĕ cāptō
sēcūrām dīffērrĕ fămēm: sīc flēxă Pĕlāsgūm
cōrdă lăbānt, fērrīque ăvĭdūs mānsuēvĕrăt ārdōr.
Īpse ĕtĭam ānte ŏcŭlōs nūnc mātrĭs ăd ōscŭlă vērsūs,
nūnc rŭdĭs Īsmēnēs, nūnc flēbĭlĭōră prĕcāntīs535
Āntĭgŏnēs, vărĭāque ănĭmūm tūrbāntĕ prŏcēllā
ēxcĭdĕrāt rēgnūm: cŭpĭt īre, ēt mītĭs Ădrāstūs
nōn vĕtăt; hīc iūstaē Tŷdeūs mĕmŏr ōccŭpăt īraē:
"Mē pŏtĭūs, sŏcĭī, quī fīdum Ĕtĕōclĕă nūpēr
ēxpērtūs, nēc frātĕr ĕrām, me ōppōnĭtĕ rēgī,540
cūiŭs ădhūc pācem ēgrĕgĭam ēt bŏnă foēdĕră gēstō
pēctŏre ĭn hōc. ŭbĭ tūnc fĭdĕī pācīsquĕ sĕquēstră
mātĕr ĕrās, pūlchrīs cūm mē nōx vēstră mŏrātāst
hōspĭtĭīs? Nēmpe haēc trăhĭs ād cōmmērcĭă nātūm?
Dūc īllum īn cāmpūm, vēstrō quī sānguĭnĕ pīnguīs545
spīrăt ădhūc pīnguīsquĕ mĕō. Tū pōrrŏ sĕquērīs,
heū nĭmĭūm mītīs nĭmĭūmque ōblītĕ tŭōrūm?
Scīlĭcĕt īnfēstaē cūm tē cīrcum ūndĭquĕ dēxtraē
nūdābūnt ēnsēs, haēc flēbĭt ĕt ārmă quĭēscēnt?
Tēne īlle, heū dēmēns, sĕmĕl īntrā moēnĭă claūsūm550
pōssēssūmque ŏdĭīs Ārgīva īn cāstră rĕmīttēt?
Ānte haēc ēxcūssō frōndēscēt lāncĕă fērrō,
Īnăchŭs āntĕ rĕtrō nōstērque Ăchĕlōŭs ăbībīt.
Sēd mīte ādlŏquĭum ēt saēvīs pāx quaērĭtŭr ārmīs:
haēc quŏquĕ cāstră pătēnt, nēcdūm mĕrŭērĕ tĭmērī.555
Ān sūspēctŭs ĕgo? Ābscēdo ēt mĕă vūlnĕră dōnō.
Īntrĕt: ĕt hīc gĕnĕtrīx ĕădēm mĕdĭaēquĕ sŏrōrēs.
Fīnge aūtēm pāctīs ēvīctum ēxcēdĕrĕ rēgnīs,
nēmpe ĭtĕrūm rēddēs?" rūrsūs mūtātă trăhūntūr
āgmĭnă cōnsĭlĭīs: sŭbĭtō ceū tūrbĭnĕ caēlī560
ōbvĭŭs ādvērsūm Bŏrĕaē Nŏtŭs ābstŭlĭt aēquōr.
ārma ĭtĕrūm fŭrĭaēquĕ plăcēnt; fĕră tēmpŭs Ĕrīnŷs
ādrĭpĭt ēt prīmaē mōlītūr sēmĭnă pūgnaē.
Ērrābānt gĕmĭnaē Dīrcaēa ād flūmĭnă tīgrēs,
mītĕ iŭgūm, bēllī quōndām vāstātŏr Ĕōī565
cūrrŭs, Ĕrŷthraēīs sēd nūpēr vīctŏr ăb ōrīs
Lībĕr ĭn Āŏnĭōs mĕrĭtās dīmīsĕrăt āgrōs.
Īllās tūrbă dĕī sĕnĭōrque ēx mōrĕ săcērdōs
sānguĭnĭs ōblītās ātque Īndūm grāmĕn ŏlēntēs
pālmĭtĕ mātūrō vărĭīsque ōrnārĕ cŏrŷmbīs570
cūrăt ĕt āltērnō măcŭlās īntērlĭgăt ōstrō.
iāmque īpsī cōllēs, īpsa hās - quīs crēdăt? - ămābānt
ārmēnta, ātque aūsaē cīrcūm mūgīrĕ iŭvēncaē;
quīppĕ nĭhīl grāssātă fămēs: mănŭs ōbvĭă pāscīt,
ēxcēptāntquĕ cĭbōs fūsōque hōrrēndă sŭpīnānt575
ōră mĕrō, văgă rūrĕ quĭēs; sī quāndŏ bĕnīgnō
ūrbem ĭnĭērĕ grădū, dŏmŭs ōmnĭs ĕt ōmnĭă sācrīs
tēmplă călēnt, īpsūmquĕ fĭdēs īntrāssĕ Lўaēūm.
Hās ŭbĭ vīpĕrĕō tāctās tĕr ŭtrāmquĕ flăgēllō
Eūmĕnĭs īn fŭrĭās ănĭmūmquĕ rĕdīrĕ prĭōrēm580
īmpŭlĭt, ērūmpūnt nōn āgnōscēntĭbŭs āgrīs.
Ceū dŭŏ dīvērsō părĭtēr sī fūlmĭnă caēlō
rūptă cădānt lōngūmquĕ trăhānt pēr nūbĭlă crīnēm:
nōn ălĭtēr cūrsū răpĭdae ātque īmmānĕ frĕmēntēs
trānsĭlĭūnt cāmpōs aūrīgāmque īmpĕtĕ vāstō,585
Āmphĭărāĕ, tŭūm - nēc dēfŭĭt ōmĕn, ĕrīlēs
fōrte īs prīmŭs ĕquōs stāgna ād vīcīnă trăhēbāt -
cōrrĭpĭūnt; mōx Taēnărĭūm, quī prōxĭmŭs, Īdān
Aētōlūmque Ăcămāntă prĕmūnt: fŭgă tōrvă pĕr āgrōs
cōrnĭpĕdūm, vīsā dōnēc flāmmātŭs Ăcōnteūs590
strāgĕ vĭrūm, cuī suētă fĕrās prōstērnĕrĕ vīrtūs
- Ārcăs ĕrāt -, dēnsīs iām fīda ād moēnĭă vērsās
īnsĕquĭtūr tēlīs, mūltūmque hāstīlĕ rĕsūmēns
tēr quătĕr āddūctō pēr tērgă, pĕr īlĭă tēlō
trānsĭgĭt. Īllae aūtēm lōngō cūm līmĭtĕ fūsī595
sānguĭnĭs ād pōrtās ūtrīmque ēxstāntĭă dūcūnt
spīcŭlă sēmiănĭmēs, gĕmĭtūque ĭmĭtāntĕ quĕrēlās
saūcĭă dīlēctīs ācclīnānt pēctŏră mūrīs.
tēmplă pŭtēs ūrbēmquĕ răpī făcĭbūsquĕ nĕfāndīs
Sīdŏnĭōs ārdērĕ lărēs, sīc clāmŏr ăpērtīs600
ēxŏrĭtūr mūrīs; māllēnt cūnābŭlă māgnī
Hērcŭlĭs aūt Sĕmĕlēs thălămum aūt pĕnĕtrālĕ rŭīssĕ
Hārmŏnĭaē. Cūltōr Bāccheūs Ācōntĕă Phēgeūs
iām văcŭūm tēlīs gĕmĭnōque īn sānguĭne ŏvāntēm
cōmmĭnŭs ēnsĕ pĕtīt; sŭbĕūnt Tĕgĕaēă iŭvēntūs605
aūxĭlĭō tārdī: iām sūprā sācră fĕrārūm
cōrpŏră maērēntī iŭvĕnīs iăcĕt ūltĭŏ Bācchō.
Rūmpĭtŭr ēt Grāiūm sŭbĭtō pēr cāstră tŭmūltū
cōncĭlĭūm; fŭgĭt ēxsērtōs Ĭŏcāstă pĕr hōstēs
iām nōn aūsă prĕcēs; nātās īpsāmquĕ rĕpēllūnt610
quī mŏdŏ tām mītēs, ēt praēcēps tēmpŏrĕ Tŷdeūs
ūtĭtŭr: "Īte ăgĕ, nūnc pācēm spērātĕ fĭdēmquĕ!
nūm sāltēm dīffērrĕ nĕfās pŏtŭītvĕ mŏrārī,
dūm gĕnĕtrīx dīmīssă rĕdīt?" Sīc fātŭs ăpērtō
ēnsĕ vŏcāt sŏcĭōs. Saēvūs iām clāmŏr, ĕt īraē615
hīnc ātque īndĕ călēnt; nūllō vĕnĭt ōrdĭnĕ bēllūm,
cōnfūsīquĕ dŭcēs vūlgo, ēt nēglēctă rĕgēntūm
īmpĕrĭa; ūna ĕquĭtēs mīxtī pĕdĭtūmquĕ cătērvaē
ēt răpĭdī cūrrūs; prĕmĭt īndīgēstă rŭēntēs
cōpĭă, nēc sēsē văcăt ōstēntārĕ nĕc hōstēm620
nōscĕrĕ. Sīc sŭbĭtīs Thēbāna Ārgīvăquĕ pūbēs
cōnflīxērĕ glŏbīs; rētrō vēxīllă tŭbaēquĕ
pōst tērgum ēt lĭtŭī bēllum īnvēnērĕ sĕcūtī.
Tāntŭs ăb ēxĭgŭō crūdēscīt sānguĭnĕ Māvōrs!
vēntŭs ŭtī prīmās strŭĭt īntrā nūbĭlă vīrēs,625
lēnĭs ădhūc, frōndēsque ĕt ăpērtă căcūmĭnă gēstāt,
mōx răpŭīt nĕmŭs ēt mōntēs pătĕfēcĭt ŏpācōs.
Nūnc ăgĕ, Pīĕrĭaē, nōn vōs lōngīnquă, sŏrōrēs,
cōnsŭlĭmūs, vēstrās ăcĭēs vēstrāmquĕ rĕfērtĕ
Āŏnĭām; vīdīstĭs ĕnīm, dūm Mārtĕ prŏpīnquō630
hōrrēnt Tŷrrhēnōs Hĕlĭcōnĭă plēctră tŭmūltūs.
Sīdŏnĭūm Ptĕrĕlān sŏnĭpēs mălĕ fīdŭs ĭn ārmīs
rūmpēntēm frēnōs dīvērsă pĕr āgmĭnă rāptāt
iām lībēr, sīc fēssă mănūs: vĕnĭt hāstă pĕr ārmōs
Tŷdĕŏs ēt laēvūm iŭvĕnī trānsvērbĕrăt īnguēn635
lābēntēmque ādfīgĭt ĕquō; fŭgĭt īllĕ pĕrēmptō
cōnsērtūs dŏmĭnō, nēc iam ārma aūt frēnă tĕnēntēm
pōrtăt ădhūc: ceū nōndum ănĭmā dēfēctŭs ŭtrāquĕ
cūm sŭă Cēntaūrūs mŏrĭēns īn tērgă rĕcūmbīt.
cērtăt ŏpūs fērrī: stērnūnt āltērnă fŭrēntēs640
Hīppŏmĕdōn Sўbărīn, Pўlĭūm Pĕrĭphāntă Mĕnoēceūs,
Pārthĕnŏpaēŭs Ĭtŷn: Sўbărīs iăcĕt ēnsĕ crŭēntō,
cūspĭdĕ trūx Pĕrĭphās, Ĭtўs īnsĭdĭāntĕ săgīttā.
Caēnĕŏs Īnăchĭī fērrō Māvōrtĭŭs Haēmōn
cōllă răpīt, cuī dīvĭdŭūm trāns cōrpŭs hĭāntēs645
trūncum ŏcŭlī quaērūnt, ănĭmūs căpŭt; ārmă iăcēntīs
iām răpĭēbăt Ăbās: cōrnū dēprēnsŭs Ăchīvā
dīmīsīt mŏrĭēns clĭpĕum hōstīlēmquĕ sŭūmquĕ.
Quīs tĭbĭ Bācchēōs, Eūnaēĕ, rĕlīnquĕrĕ cūltūs,
quīs lūcōs, vĕtĭtūs quĭbŭs ēmānsīssĕ săcērdōs,650
suāsĭt ĕt āssuētūm Brŏmĭō mūtārĕ fŭrōrēm?
quēm tērrērĕ quĕās? clĭpĕī pĕnĕtrābĭlĕ tēxtūm
pāllēntēs hĕdĕraē Nŷsaēăquĕ sērtă cŏrōnānt,
cāndĭdă pāmpĭnĕō sūbnēctĭtŭr īnstĭtă pīlō,
crīnĕ lătēnt ŭmĕrī, crēscūnt lānūgĭnĕ mālaē,655
ēt rŭbĕt īmbēllīs Tўrĭō sūbtēmĭnĕ thōrāx,
brācchĭăque īn mănĭcīs ēt pīctaē vīncŭlă plāntaē
cārbăsĕīquĕ sĭnūs, ēt fībŭlă rāsĭlĭs aūrō
Taēnărĭām fūlvā mōrdēbăt ĭāspĭdĕ pāllām,
quām sŭpĕr ā tērgō vēlōx cōrŷtŭs ĕt ārcūs660
pēndēntēsquĕ sŏnānt aūrātā lŷncĕ phărētraē.
īt lŷmphāntĕ dĕō mĕdĭa īntēr mīlĭă lōngūm
vōcĭfĕrāns: "Prŏhĭbētĕ mănūs, haēc ōmĭnĕ dēxtrō
moēnĭă Cīrrhaēā mōnstrāvĭt Ăpōllŏ iŭvēncā;
pārcĭte, ĭn haēc ūltrō scŏpŭlī vēnērĕ vŏlēntēs.665
Gēns sācrātă sŭmūs: gĕnĕr huīc ēst Iūppĭtĕr ūrbī
Grādīvūsquĕ sŏcēr; Bācchum haūt mēntīmŭr ălūmnūm
ēt māgnum Ālcīdēn". Iāctāntī tālĭă frūstrā
tūrbĭdŭs āĕrĭā Căpăneūs ōccūrrĭt ĭn hāstā.
quālĭs ŭbī prīmām lĕŏ mānĕ cŭbīlĭbŭs ātrīs670
ērēxīt răbĭem ēt saēvō spĕcŭlātŭr ăb āntrō
aūt cērvum aūt nōndūm bēllāntēm frōntĕ iŭvēncūm,
īt frĕmĭtū gaūdēns, lĭcĕt ārmă grĕgēsquĕ lăcēssānt
vēnāntūm, praēdām vĭdĕt ēt sŭă vūlnĕră nēscīt:
sīc tūm cōngrēssū Căpăneūs gāvīsŭs ĭnīquō675
lībrābāt māgnā vēntūrām mōlĕ cŭprēssūm.
āntĕ tămēn: "Quīd fēmĭnĕīs ŭlŭlātĭbŭs" īnquīt,
tērrĭfĭcās, mŏrĭtūrĕ, vĭrōs? Ŭtĭnam īpsĕ vĕnīrēt,
cuī fŭrĭs! Haēc Tўrĭīs cănĕ mātrĭbŭs!" Ēt sĭmŭl hāstām
ēxpŭlĭt; īllă vŏlāns, ceū vīs nōn ūllă mŏrētūr680
ōbvĭă, vīx sŏnŭīt clĭpĕo ēt iām tērgă rĕlīquīt.
Ārmă flŭūnt, lōngīsquĕ crĕpāt sīngūltĭbŭs aūrūm,
ērūptūsquĕ sĭnūs vīcīt crŭŏr. Ōccĭdĭs aūdāx,
ōccĭdĭs Āŏnĭī pŭĕr āltĕră cūră Lўaēī.
Mārcĭdă tē frāctīs plānxērūnt Īsmără thŷrsīs,685
tē Tmōlōs, tē Nŷsă fĕrāx Thēsēăquĕ Nāxōs
ēt Thēbānă mĕtū iūrātŭs ĭn ōrgĭă Gāngēs.
Nēc sēgnem Ārgŏlĭcaē sēnsēre Ĕtĕōclĕă tūrmaē,
pārcĭŏr ād cīvēs Pŏlўnīcĭs ĭnhōrrŭĭt ēnsīs.
Ēmĭnĕt ānte ălĭōs iām fōrmīdāntĭbŭs ārvă690
Āmphĭărāŭs ĕquīs āc mūltō pūlvĕrĕ vērtīt
cāmpum īndīgnāntēm: fămŭlō dĕcŭs āddĭt ĭnānĕ
maēstŭs ĕt ēxtrēmōs ŏbĭtūs īllūstrăt Ăpōllŏ.
Īlle ĕtĭām clĭpĕūm gălĕāmque īncēndĭt hŏnōrō
sīdĕrĕ; nēc tārdē frātrī, Grādīvĕ, dĕdīstī,695
nē quă mănūs vātēm, nē quīd mōrtālĭă bēllō
laēdĕrĕ tēlă quĕānt: sānctum ēt vĕnĕrābĭlĕ Dītī
fūnŭs ĕāt. Tālīs mĕdĭōs aūfērtŭr ĭn hōstīs
cērtŭs ĕt īpsĕ nĕcīs, vīrēs fīdūcĭă lētī
sūggĕrĭt; īndĕ vĭrō māiōrăquĕ mēmbră dĭēsquĕ700
laētĭŏr ēt nūmquām tānta ēxpĕrĭēntĭă caēlī,
sī văcĕt: āvērtīt mōrtī cōntērmĭnă Vīrtūs.
Ārdĕt ĭnēxplētō saēvī Māvōrtĭs ămōrĕ,
ēt frŭĭtūr dēxtra ātque ănĭmā flāgrāntĕ sŭpērbīt.
Hīcne hŏmĭnūm cāsūs lēnīre ēt dēmĕrĕ Fātīs705
iūră frĕquēns? Quāntūm sŭbĭtō dīvērsŭs ăb īllō,
quī trĭpŏdās laūrūsquĕ sĕquī, quī dōctŭs ĭn ōmnī
nūbĕ sălūtātō vŏlŭcrēm cōgnōscĕrĕ Phoēbō!
Īnnŭmĕrām fērrō plēbēm, ceū lētĭfĕr ānnūs
aūt iŭbăr ādvērsī grăvĕ sīdĕrĭs, īmmŏlăt ūmbrīs710
īpsĕ sŭīs: iăcŭlō Phlĕgўān iăcŭlōquĕ sŭpērbūm
Phŷlĕă, fālcātō Clŏnĭn ēt Crĕmĕtāŏnă cūrrū
cōmmĭnŭs hūnc stāntēm mĕtĭt, hūnc ā pōplĭtĕ sēctūm,
cūspĭdĕ nōn mīssā Chrŏmĭn Īphĭnŏūmquĕ Săgēnquĕ
īntōnsūmquĕ Gўān sācrūmquĕ Lўcōrĕă Phoēbō715
- īnvītūs: iām frāxĭnĕūm dēmīsĕrăt hāstaē
rōbŭr, ĕt ēxcūssīs āppārvīt īnfŭlă crīstīs -,
Ālcăthŏūm sāxō, cuī cīrcūm stāgnă Cărŷstī
ēt dŏmŭs ēt cōniūnx ĕt ămāntēs lītŏră nātī.
vīxĕrăt īllĕ dĭū paūpēr scrūtātŏr ăquārūm,720
dēcēpīt tēllūs, mŏrĭēns hĭĕmēsquĕ nŏtōsquĕ
laūdăt ĕt ēxpērtī mĕlĭōră pĕrīcŭlă pōntī.
Āspĭcĭt hās lōngē iāmdūdum Āsōpĭŭs Hŷpseūs
pālāntūm strāgēs ārdētque āvērtĕrĕ pūgnām,
quāmquam haūd īpsĕ mĭnūs cūrrū Tīrŷnthĭă fūndēns725
rōbŏră; sēd vīsō praēsēns mĭnŏr aūgŭrĕ sānguīs:
īllum ārmīs ănĭmīsquĕ cŭpīt. Prŏhĭbēbăt ĭnīquō
āgmĭnĕ cōnsērtūm cŭnĕī lătŭs; īndĕ sŭpērbūs
ēxsĕrŭīt pătrĭīs ēlēctūm mīssĭlĕ rīpīs,
āc prĭŭs: "Āŏnĭdūm dīvēs lārgītŏr ăquārūm,730
clārĕ Gĭgāntēīs ĕtĭāmnum, Āsōpĕ, făvīllīs,
dā nūmēn dēxtraē: rŏgăt hōc nātūsquĕ tŭīquĕ
quērcŭs ălūmnă vădī; fās ēt mĭhĭ spērnĕrĕ Phoēbūm,
sī tĭbĭ cōllātūs dīvūm sătŏr. ōmnĭă mērgām
fōntĭbŭs ārmă tŭīs trīstēsquĕ sĭne aūgŭrĕ vīttās."735
Aūdĭĕrāt gĕnĭtōr: vĕtăt īndūlgērĕ vŏlēntēm
Phoēbŭs, ĕt aūrīgām iāctūs dētōrquĕt ĭn Hērsēn.
īllĕ rŭīt: dĕŭs īpsĕ văgīs sūccēdĭt hăbēnīs,
Lērnaēūm fālsō sĭmŭlāns Hălĭācmŏnă vūltū.
Tūnc vēro ārdēntī nōn ūlla ōbsīstĕrĕ tēmptānt740
sīgnă, rŭūnt sōlō tērrōre, ēt vūlnĕră cītrā
mōrs trĕpĭdīs īgnāvă vĕnīt, dŭbĭūmquĕ tŭēntī
prēssĕrĭt īnfēstōs ŏnŭs īmpŭlĕrītnĕ iŭgālēs.
sīc ŭbĭ nūbĭfĕrūm mōntīs lătŭs aūt nŏvă vēntīs
sōlvĭt hĭēmps, aūt vīctă sĭtū nōn pērtŭlĭt aētās,745
dēsĭlĭt hōrrēndūs cāmpō tĭmŏr, ārvă vĭrōsquĕ
līmĭtĕ nōn ūnō lōngaēvăquĕ rōbŏră sēcūm
praēcĭpĭtāns, tāndēmque ēxhaūstūs tūrbĭnĕ fēssō
aūt vāllēm căvăt aūt mĕdĭōs īntērcĭpĭt āmnēs.
Nōn sĕcŭs īngēntīquĕ vĭrō māgnōquĕ grăvātūs750
tēmŏ dĕō nūnc hōc, nūnc īllo īn sānguĭnĕ fērvēt.
īpsĕ sĕdēns tēlīs părĭtērquĕ mĭnīstrăt hăbēnīs
Dēlĭŭs, īpsĕ dŏcēt iāctūs ādvērsăquĕ flēctīt
spīcŭlă fōrtūnāmque hāstīs vĕnĭēntĭbŭs aūfērt.
stērnūntūr tērrā Mĕnăleūs pĕdĕs, Āntĭphŭs āltō755
nīl dēfēnsŭs ĕquō, gĕnĭtūsque Hĕlĭcōnĭdĕ nŷmphā
Āĕthĭōn, caēsōque īnfāmīs frātrĕ Pŏlītēs,
cōnātūsquĕ tŏrīs vīttātam āttīngĕrĕ Māntō
Lāmpŭs: ĭn hūnc sācrās Phoēbūs dĕdĭt īpsĕ săgīttās.
Ēt iām cōrnĭpĕdēs trĕpĭdi āc mŏrĭbūndă rĕflāntēs760
cōrpŏră rīmāntūr tērrās, ōmnīsquĕ pĕr ārtūs
sūlcŭs ĕt īncīsīs āltūm rŭbĕt ōrbĭtă mēmbrīs.
hōs iam īgnōrāntēs tĕrĭt īmpĭŭs āxĭs, ăt īllī
vūlnĕrĕ sēmĭnĕcēs - nēc dēvītārĕ făcūltās -
vēntūrūm sŭpĕr ōră vĭdēnt; iām lūbrĭcă tābō765
frēnă, nĕc īnsīstī mădĭdūs dāt tēmŏ, rŏtaēquĕ
sānguĭnĕ dīffĭcĭlēs, ēt tārdĭŏr ūngŭlă fōssīs
vīscĕrĭbūs: tūnc īpsĕ fŭrēns īn mōrtĕ rĕlīctă
spīcŭla ĕt ē mĕdĭīs ēxstāntēs ōssĭbŭs hāstās
āvēllīt, strīdēnt ănĭmaē cūrrūmquĕ sĕquūntūr.770
Tāndēm sē fămŭlō sūmmūm cōnfēssŭs Ăpōllŏ:
"Ūtĕrĕ lūcĕ tŭā lōngāmque" ăĭt, "īndŭĕ fāmām,
dūm tĭbĭ mē iūnctūm mōrs īrrĕvŏcātă vĕrētūr.
vīncĭmŭr: īmmītēs scīs nūllă rĕvōlvĕrĕ Pārcās
stāmĭnă; vādĕ, dĭū pŏpŭlīs prōmīssă vŏlūptās775
Ēlўsĭīs, cērtē nōn pērpēssūrĕ Crĕōntīs
īmpĕrĭa aūt vĕtĭtō nūdūs iăcĭtūrĕ sĕpūlcrō".
Īllĕ rĕfērt cōntra, ēt paūlūm rēspīrăt ăb ārmīs:
Ōlīm tē, Cīrrhaēĕ pătēr, pĕrĭtūră sĕdēntēm
ād iŭgă - quīs tāntūs mĭsĕrīs hŏnŏr? - āxĕ trĕmēntī780
sēnsĭmŭs; īnstāntēs quōnam ūsquĕ mŏrābĕrĕ mānēs?
Aūdĭŏ iām răpĭdaē cūrsūm Stўgĭs ātrăquĕ Dītīs
flūmĭnă tērgĕmĭnōsquĕ mălī cūstōdĭs hĭātūs.
Āccĭpĕ cōmmīssūm căpĭtī dĕcŭs, āccĭpĕ laūrūs,
quās Ĕrĕbō dēfērrĕ nĕfās. Nūnc vōcĕ sŭprēmā,785
sī quă rĕcēssūrō dēbētūr grātĭă vātī,
dēcēptūm tĭbĭ, Phoēbĕ, lărēm poēnāsquĕ nĕfāndaē
cōniŭgĭs ēt pūlchrūm nātī cōmmēndŏ fŭrōrēm".
Dēsĭlŭīt maērēns lăcrĭmāsque āvērtĭt Ăpōllŏ:
tūnc vēro īngĕmŭīt cūrrūsque ōrbīquĕ iŭgālēs.790
Nōn ălĭtēr caēcō nōctūrnī tūrbĭnĕ Cōrī
scīt pĕrĭtūră rătīs, cūm iām dāmnātă sŏrōrīs
īgnĕ Thĕrāpnaēī fūgērūnt cārbăsă frātrēs.
Iāmquĕ rĕcēssūraē paūlātim hōrrēscĕrĕ tērraē
sūmmăquĕ tērgă quătī grăvĭōrque ēffērvĕrĕ pūlvīs795
coēpĕrăt; īnfērnō mūgīt iām mūrmŭrĕ cāmpūs.
Bēllă pŭtānt trĕpĭdī bēllīque hūnc ēssĕ frăgōrēm,
hōrtāntūrquĕ grădūs; ălĭūs trĕmŏr ārmă vĭrōsquĕ
mīrāntēsque īnclīnăt ĕquōs; iām frōndĕă nūtānt
cūlmĭnă, iām mūrī, rīpīsque Īsmēnŏs ăpērtīs800
ēffŭgĭt; ēxcĭdĕrūnt īraē, nūtāntĭă fīgūnt
tēlă sŏlō, dŭbĭāsquĕ văgī nītūntŭr ĭn hāstās
cōmmĭnŭs īnquĕ vĭcēm vīsō pāllōrĕ rĕcēdūnt.
sīc ŭbĭ nāvālēs mīscēt sŭpĕr aēquŏră pūgnās
cōntēmptō Bēllōnă mărī, sī fōrtĕ bĕnīgnă805
tēmpēstās, sĭbĭ quīsquĕ căvēnt, ēnsēsquĕ rĕcōndīt
mōrs ălĭa, ēt sŏcĭī pācēm fēcērĕ tĭmōrēs.
Tālĭs ĕrāt cāmpō bēllī flŭĭtāntĭs ĭmāgŏ.
Sīvĕ lăbōrāntēs cōncēptō flāmĭnĕ tērraē
vēntōrūm răbĭem ēt claūsum ēiēcērĕ fŭrōrēm,810
ēxēdīt seū pūtrĕ sŏlūm cārpsītquĕ tĕrēndō
ūndă lătēns, sīve hāc vōlvēntīs māchĭnă caēlī
īncŭbŭīt, sīve ōmnĕ frĕtūm Nēptūnĭă mōvīt
cūspĭs ĕt ēxtrēmās grăvĭūs mărĕ tōrsĭt ĭn ōrās,
seū vātī dătŭs īllĕ frăgōr, seū tērră mĭnātāst815
frātrĭbŭs: ēcce āltē praēcēps hŭmŭs ōrĕ prŏfūndō
dīssĭlĭt, īnquĕ vĭcēm tĭmŭērūnt sīdĕra ĕt ūmbraē.
Īllum īngēns haūrīt spĕcŭs ēt trānsīrĕ părāntīs
mērgĭt ĕquōs; nōn ārmă mănū, nōn frēnă rĕmīsīt:
sīcŭt ĕrāt, rēctōs dēfērt īn Tārtără cūrrūs820
rēspēxītquĕ cădēns caēlūm cāmpūmquĕ cŏīrĕ
īngĕmŭīt, dōnēc lĕvĭōr dīstāntĭă rūrsūs
mīscŭĭt ārvă trĕmōr lūcēmque ēxclūsĭt Ăvērnō.
Atque ea cunctantes Tyrii primordia belli
Iuppiter haud aequo respexit corde Pelasgos,
concussitque caput, motu quo celsa laborant
sidera proclamatque adici cervicibus Atlas.
5tunc ita velocem Tegees affatur alumnum:
"I, medium rapido Borean illabere saltu
Bistonias, puer, usque domos axemque nivosi
sideris, Oceano vetitum qua Parrhasis ignem
nubibus hibernis et nostro pascitur imbri.
10atque ibi seu posita respirat cuspide Mavors
quamquam invisa quies, seu, quod reor, arma tubasque
insatiatus obit caraeque in sanguine gentis
luxuriat: propere monitus iramque parentis
ede, nihil parcens. nempe olim accendere iussus
15Inachias acies atque omne, quod Isthmius umbo
distinet et raucae circumtonat ira Maleae:
illi vix muros limenque egressa iuventus
sacra colunt; credas bello rediisse, tot instant
plausibus, offensique sedent ad iusta sepulcri.
20Hicne tuus, Gradive, furor? Sonat orbe recusso
discus et Oebalii coëunt in proelia caestus.
At si ipsi rabies ferrique insana voluptas
qua tumet, immeritas cineri dabit impius urbes
ferrum ignemque ferens, implorantisque Tonantem
25sternet humi populos miserumque exhauriet orbem.
Nunc lenis belli nostraque remittitur ira.
Quodni praecipitat pugnas dictoque iubentis
ocius impingit Tyriis Danaa agmina muris
- nil equidem crudele minor -, sit mite bonumque
30numen, et effreni laxentur in otia mores,
reddat equos ensemque mihi, nec sanguinis ultra
ius erit: aspiciam terras pacemque iubebo
omnibus; Ogygio sat erit Tritonia bello".
Dixerat; at Thracum Cyllenius arva subibat;
35atque illum Arctoae labentem cardine portae
tempestas aeterna plagae praetentaque caelo
agmina nimborum primique Aquilonis hiatus
in diversa ferunt: crepat aurea grandine multa
palla, nec Arcadii bene protegit umbra galeri.
40hic sterilis delubra notat Mavortia silvas
- horrescitque tuens -, ubi mille furoribus illi
cingitur averso domus immansueta sub Haemo.
ferrea compago laterum, ferro arta teruntur
limina, ferratis incumbunt tecta columnis.
45laeditur adversum Phoebi iubar, ipsaque sedem
lux timet, et durus contristat sidera fulgor.
digna loco statio: primis salit Impetus amens
e foribus caecumque Nefas Iraeque rubentes
exsanguesque Metus, occultisque ensibus astant
50Insidiae geminumque tenens Discordia ferrum.
innumeris strepit aula Minis, tristissima Virtus
stat medio, laetusque Furor vultuque cruento
Mors armata sedet; bellorum solus in aris
sanguis et incensis qui raptus ab urbibus ignis.
55Terrarum exuviae circum et fastigia templi
captae insignibant gentes, caelataque ferro
fragmina portarum bellatricesque carinae,
et vacui currus protritaque curribus ora,
paene etiam gemitus: adeo vis omnis et omne
60vulnus. ubique ipsum, sed non usquam ore remisso
cernere erat: talem divina Mulciber arte
ediderat; nondum radiis monstratus adulter
foeda catenato luerat conubia lecto.
Quaerere templorum regem vix coeperat ales
65Maenalius, tremit ecce solum et mugire refractis
corniger Hebrus aquis; tunc quod pecus utile bello
vallem infestabat, trepidas spumare per herbas,
signa adventantis, clausaeque adamante perenni
dissilvere fores. Hyrcano in sanguine pulcher
70ipse subit curru, diraque aspargine latos
mutat agros, spolia a tergo flentesque catervae:
dant silvae nixque alta locum; regit atra iugalis
sanguinea Bellona manu longaque fatigat
cuspide. Deriguit visu Cyllenia proles
75submisitque genas: ipsi reverentia patri,
si prope sit, dematque minas nec talia mandet.
"Quod Iovis imperium, magno quid ab aethere portas?"
occupat Armipotens. "Neque enim hunc, germane, sub axem
sponte venis hiemesque meas, cui roscida iuxta
80Maenala et aestivi clementior aura Lycaei".
ille refert consulta patris. nec longa moratus,
sicut anhelabant, iuncto sudore volantis
Mars impellit equos, resides in proelia Graios
ipse etiam indignans. vidit pater altus et irae
85iam levior tardo flectebat pondere vultum.
ut si quando ruit debellatasque relinquit
Eurus aquas, pax ipsa tumet pontumque iacentem
exanimis iam volvit hiemps: nondum arma carinis
omnia, nec toto respirant pectore nautae.
90Finierat pugnas honor exsequialis inermis,
necdum aberant coetus, cunctisque silentibus heros
vina solo fundens cinerem placabat Adrastus
Archemori: "Da, parve, tuum trieteride multa
instaurare diem, nec saucius Arcadas aras
95malit adire Pelops Eleaque pulset eburna
templa manu, nec Castaliis altaribus anguis,
nec sua pinigero magis adnatet umbra Lechaeo.
Nos te lugenti, puer, infitiamur Averno,
maestaque perpetuis sollemnia iungimus astris,
100nunc festina cohors. At si Boeotia ferro
vertere tecta dabis, magnis tunc dignior aris,
tunc deus, Inachias nec tantum culta per urbes
numina, captivis etiam iurabere Thebis".
Dux ea pro cunctis, eadem sibi quisque vovebat.
105Iam pronis Gradivus equis Ephyrea premebat
litora, qua summas caput Acrocorinthus in auras
tollit et alterna geminum mare protegit umbra.
Inde unum dira comitum de plebe Pavorem
quadripedes anteire iubet: non alter anhelos
110insinuare metus animoque avertere viris
aptior; innumerae monstro vocesque manusque
et facies quamcumque velit; bonus omnia credi
auctor et horrificis lymphare incursibus urbes.
Si geminos soles ruituraque suadeat astra,
115aut nutare solum aut veteres descendere silvas,
a! miseri vidisse putant. Tunc acre novabat
ingenium: falso Nemeaeum pulvere campum
erigit; attoniti tenebrosam a vertice nubem
respexere duces; falso clamore tumultum
120auget, et arma virum pulsusque imitatur equorum,
terribilemque vagas ululatum spargit in auras.
exsiliere animi, dubiumque in murmure vulgus
pendet: "Ubi iste fragor? ni fallimur aure. sed unde
pulvereo stant astra globo? num Ismenius ultro
125miles? Ita est: veniunt. Tanta autem audacia Thebis?
An dubitent - age! -, dum inferias et busta colamus?"
Haec Pavor attonitis; variosque per agmina vultus
induitur, nunc Pisaeis e milibus unus,
nunc Pylius, nunc ore Lacon, hostisque propinquos
130adiurat turmasque metu consternat inani.
nil falsum trepidis. ut vero amentibus ipse
incidit et sacrae circum fastigia vallis
turbine praevectus rapido ter sustulit hastam,
ter concussit equos, clipeum ter pectore plausit:
135arma, arma insani sua quisque ignotaque nullo
more rapit, mutant galeas alienaque cogunt
ad iuga cornipedes; ferus omni in pectore saevit
mortis amor caedisque, nihil flagrantibus obstat:
praecipitant redimuntque moras. Sic litora vento
140incipiente fremunt, fugitur cum portus; ubique
vela fluunt, laxi iactantur ubique rudentes;
iamque natant remi, natat omnis in aequore summo
ancora, iam dulcis medii de gurgite ponti
respicitur tellus comitesque a puppe relicti.
145Viderat Inachias rapidum glomerare cohortes
Bacchus iter; gemuit Tyriam conversus ad urbem,
altricemque domum et patrios reminiscitur ignis,
purpureum tristi turbatus pectore vultum:
non crines, non serta loco, dextramque reliquit
150thyrsus, et intactae ceciderunt cornibus uvae.
Ergo ut erat lacrimis lapsoque inhonorus amictu
ante Iovem - et tunc forte polum secretus habebat -
constitit, haud umquam facie conspectus in illa
- nec causae latuere patrem -, supplexque profatur:
155"Exscindisne tuas, divum sator optime, Thebas?
Saeva adeo coniunx? Nec te telluris amatae
deceptique laris miseret cinerumque meorum?
Esto, olim invitum iaculatus nubibus ignem
credimus: en iterum atra refers incendia terris,
160nec Styge iurata, nec paelicis arte rogatus.
quis modus? an nobis pater iratusque bonusque
fulmen habes? Sed non Danaeia limina talis
Parrhasiumque nemus Ledaeasque ibis Amyclas.
scilicet e cunctis ego neglectissima natis
165progenies? Ego nempe tamen, qui dulce ferenti
pondus eram, cui tu dignatus limina vitae
praereptumque iter et maternos reddere menses.
Adde, quod imbellis rarisque exercita castris
turba meas acies, mea tantum proelia norunt,
170nectere fronde comas et ad inspirata rotari
buxa: timent thyrsos nuptarum et proelia matrum.
unde tubas Martemque pati, qui fervidus ecce
quanta parat? Quid si ille tuos Curetas in arma
ducat et innocuis iubeat decernere peltis?
175quin etiam invisos - sic hostis defuit? - Argos
eligis! O | ipsis, genitor, graviora periclis
iussa: novercalis luimus ditare Mycenas!
Cedo equidem. Quo sacra tamen ritusque peremptae
gentis et, in tumulos si quid male feta reliquit
180mater, abire iubes? Thracen silvasque Lycurgi?
anne triumphatos fugiam captivus ad Indos?
Da sedem profugo! Potuit Latonia frater
saxa - nec invideo - defigere Delon et imis
commendare fretis; cara submovit ab arce
185hostilis Tritonis aquas; vidi ipse potentem
gentibus Eois Epaphum dare iura, nec ullas
Cyllene secreta tubas Minoave curat
Ida: quid heu tantum nostris offenderis aris?
Hic tibi - quando minor iam nostra potentia - noctes
190Herculeae placitusque vagae Nycteidos ardor,
hic Tyrium genus et nostro felicior igne
taurus: Agenoreos saltem tutare nepotes".
Invidiam risit pater, et iam poplite flexum
sternentemque manus tranquillus ad oscula tollit
195inque vicem placida orsa refert: "Non coniugis ista
consiliis, ut rere, puer, nec saeva roganti
sic expostus ego: immoto deducimur orbe
fatorum; veteres seraeque in proelia causae.
Nam cui tanta quies irarum aut sanguinis usus
200parcior humani? Videt axis et ista per aevum
mecum aeterna domus, quotiens iam torta reponam
fulmina, quam rarus terris hic imperet ignis.
quin etiam invitus magna ulciscendaque passis
aut Lapithas Marti, aut veterem Calydona Dianae
205expugnare dedi; meaque est iactura pigetque
tot mutare animas, tot reddere corpora vitae.
Labdacios vero Pelopisque a stirpe nepotes
tardum abolere mihi; scis ipse - ut crimina mittam
Dorica -, quam promptae superos incessere Thebae;
210te quoque... Sed, quoniam vetus excidit ira, silebo.
non tamen aut patrio respersus sanguine Pentheus,
aut matrem scelerasse toris aut crimine fratres
progenuisse reus, lacero tua lustra replevit
funere: ubi hi fletus, ubi tunc ars tanta precandi?
215Ast ego non proprio diros impendo dolori
Oedipodionidas: rogat hoc tellusque polusque
et pietas et laesa fides naturaque et ipsi
Eumenidum mores. Sed tu super urbe moveri
parce tua: non hoc statui sub tempore rebus
220occasum Aoniis, veniet suspectior aetas
ultoresque alii: nunc regia Iuno queretur".
His ille auditis mentemque habitumque recepit.
Ut cum sole malo tristique rosaria pendent
usta noto, si clara dies zephyrique refecit
225aura polum, redit omnis honos, emissaque lucent
germina et informes ornat sua gloria virgas.
Nuntius attonitas iamdudum Eteoclis ad auris
explorata ferens longo docet agmine Graios
ire duces, nec iam Aoniis procul afore campis;
230quacumque ingressi, tremere ac miserescere cunctos
Thebarum; qui stirpe, refert, qui nomine et armis.
ille metum condens audire exposcit et odit
narrantem; hinc socios dictis stimulare suasque
metiri decernit opes. exciverat omnem
235Aoniam Euboeamque et Phocidos arva propinquae
Mars, ita dulce Iovi; longe fugit ordine velox
tessera: propellunt acies, seseque sub armis
ostentant; subeunt campo, qui proximus urbi
damnatus bellis patet exspectatque furores.
240nondum hostes contra, trepido tamen agmine matres
conscendunt muros, inde arma nitentia natis
et formidandos monstrant sub casside patres.
Turre procul sola nondum concessa videri
Antigone populis teneras defenditur atra
245veste genas; iuxtaque comes, quo Laius ibat
armigero; tunc virgo senem regina veretur.
Quae sic orsa prior: "Spesne obstatura Pelasgis
haec vexilla, pater? Pelopis descendere totas
audimus gentis: dic, o precor, extera regum
250agmina; nam video, quae noster signa Menoeceus,
quae noster regat arma Creon, quam celsus aena
Sphinge per ingentes Homoloidas exeat Haemon."
Sic rudis Antigone, senior cui talia Phorbas:
Mille sagittiferos gelidae de colle Tanagrae
255promovet ecce Dryas; hic, cui nivea arma tridentem
atque auro rude fulmen habent, Orionis alti
non falsus virtute nepos: procul, oro, paternum
omen et innuptae vetus excidat ira Dianae.
Iungunt se castris regisque in nomen adoptant
260Ocalea Medeonque et confertissima lucis
Nisa Dionaeisque avibus circumsona Thisbe.
Proximus Eurymedon, qui pastoralia Fauni
arma patris pinuque iubas imitatur equinas,
terribilis silvis: reor et Mavorte cruento
265talis erit. Dites pecorum comitantur Erythrae,
qui Scolon densamque iugis Eteonon iniquis,
qui breve litus Hyles Atalanteamque superbi
Schoenon habent notique colunt vestigia campi;
fraxineas Macetum vibrant de more sarisas
270saevaque difficiles excludere vulnera peltas.
Ecce autem clamore ruunt Neptunia plebes
Onchesti, quos pinigeris Mycalesos in agris
Palladiusque Melas Hecataeaque gurgite nutrit
Gargaphie, quorumque novis Haliartos aristis
275invidet et nimia sata laeta supervenit herba.
Tela rudes trunci, galeae vacua ora leonum,
arborei dant scuta sinus. hos regis egenos
Amphion en noster agit - cognoscere pronum,
virgo -, lyra galeam tauroque insignis avito.
280macte animo, iuvenis, medios parat ire per enses
nudaque pro caris opponere pectora muris.
vos etiam nostris, Heliconia turba, venitis
addere rebus opem; tuque, o Permesse, canoris
et felix Olmie, vadis armastis alumnos
285bellorum resides. Patriis concentibus audis
exsultare gregem, quales, cum pallida cedit
bruma, renidentem deducunt Strymona cygni.
Ite alacres, numquam vestri morientur honores,
bellaque perpetuo memorabunt carmine Musae".
290Dixerat, et paulum virgo interfata loquenti:
"Illi autem, quanam iunguntur origine fratres?"
Sic certe paria arma viris, sic exit in auras
cassidis aequus apex; utinam haec concordia nostris!"
Cui senior ridens: "Non prima errore videndi
295falleris, Antigone: multi hos - nam decipit aetas -
dixerunt fratres. pater est natusque, sed aevi
confudere modos: puerum Lapithaona nymphe
Dircetis expertem thalami crudumque maritis
ignibus ante diem cupido violavit amore
300improba conubii; nec longum, et pulcher Alatreus
editus, ac primae genitorem in flore iuventae
consequitur traxitque notas et miscuit annos.
Et nunc sic fratres mentito nomine gaudent,
plus pater; hunc olim iuvat et ventura senectus.
305Tercentum genitor totidemque in proelia natus
exercent equites: hi deseruisse feruntur
exilem Glisanta Coroniamque, feracem
messe Coroniam, Baccho Glisanta colentes.
Sed potius celsos umbrantem hunc aspice late
310Hypsea quadriiugos, clipei septemplice tauro
laeva, ter insuto servantur pectora ferro,
pectora: nam tergo numquam metus. Hasta vetustum
silvarum decus, emissae cui pervia semper
armaque corporaque et numquam manus irrita voti.
315Asopos genuisse datur, dignusque videri
tunc pater, abreptis cum torrentissimus exit
pontibus, aut natae tumidus cum virginis ultor
flumina concussit generum indignata Tonantem.
namque ferunt raptam patriis Aeginan ab undis
320amplexu latuisse Iovis: furit amnis et astris
infensus bellare parat - nondum ista licebant
nec superis -; stetit audaces effusus in iras,
conservitque manum, nec quem imploraret habebat,
donec vix tonitru submotus et igne trisulco
325cessit. Adhuc ripis animosus gurges anhelis
fulmineum cinerem magnaeque insignia poenae
gaudet et Aetnaeos in caelum efflare vapores.
Talem Cadmeo mirabimur Hypsea campo,
si modo placavit felix Aegina Tonantem.
330Ducit Itonaeos et Alalcomenaea Minervae
agmina, quos Midea, quos uvida suggerit Arne,
Aulida qui Graeamque serunt viridesque Plataeas,
et sulco Peteona domant refluumque meatu
Euripum, qua noster, habent, teque ultima tractu
335Anthedon, ubi gramineo de litore Glaucus
poscentes irrupit aquas, iam crine genisque
caerulus, et mixtos expavit ab inguine pisces.
Glandibus et torta Zephyros incidere funda
cura: Cydoneas anteibunt gaesa sagittas.
340tu quoque praeclarum forma, Cephise, dedisses
Narcissum, sed Thespiacis iam pallet in agris
trux puer; orbata florem, pater, adluis unda.
Quis tibi Phoebeas acies veteremque revolvat
Phocida? Qui Panopen, qui Daulida, qui Cyparisson,
345et valles, Lebadea, tuas et Hyampolin acri
subnixam scopulo, vel qui Parnason utrumque
aut Cirrham tauris Anemoriamque supinant
Coryciumque nemus, propellentemque Lilaeam
Cephisi glaciale caput, quo suetus anhelam
350ferre sitim Python amnemque avertere ponto,
omnibus immixtas cono super aspice laurus
armaque vel Tityon vel Delon habentia, vel quas
hic deus innumera laxavit caede pharetras.
Iphitus asper agit, genitor cui nuper ademptus
355Naubolus Hippasides, tuus, o mitissime Lai,
hospes; adhuc currus securaque lora tenebam,
cum tua subter equos iacuit convulsa cruentis
ictibus, o | utinam nostro cum sanguine, cervix!"
Dicenti maduere genae, vultumque per omnem
360pallor iit, vocisque repens singultus apertum
intercepit iter; refovet frigentis amicum
pectus alumna senis; redit atque exile profatur:
"O mihi sollicitum decus ac suprema voluptas,
Antigone! Seras tibi demoror improbus umbras,
365fors eadem scelera et caedes visurus avitas,
donec te thalamis habilem integramque resignem:
hoc satis, et fessum vita dimittite, Parcae.
Sed dum labor iners, quanti - nunc ecce reviso -
transabiere duces: Clonin atque in terga comantis
370non ego Abantiadas, non te, saxosa Caryste,
non humiles Aegas altumque Capherea dixi.
et iam acies obtunsa negat, cunctique resistunt,
et tuus armatis iubet ecce silentia frater".
Vix ea turre senex, cum rector ab aggere coepit:
375"Magnanimi reges, quibus haut parere recusem
ductor et ipse meas miles defendere Thebas,
non ego vos stimulare parem - nam liber in arma
impetus, et meritas ultro iurastis in iras -,
nec laudare satis dignasque rependere gratis
380sufficiam -referent superi vestraeque subacto
hoste manus-: urbem socia de gente subistis
tutari, quam non aliis populator ab oris
belliger externave satus tellure, sed hostis
indigena assultat, cui castra adversa regenti
385hic pater, hic genetrix, hic iunctae stirpe sorores,
hic erat et frater. cerne en ubicumque nefandus
excidium moliris avis: venere volentes
Aoniae populi, nec sum tibi, saeve, relictus.
quid velit ista cohors, et te sentire decebat:
390reddere regna vetant". Sic fatus, et omnia rite
disponit, qui bella gerant, qui moenia servent,
quas in fronte manus, medio quas robore sistat.
perspicuas sic luce fores et virgea pastor
claustra levat, dum terra recens; iubet ordine primo
395ire duces, media stipantur plebe maritae;
ipse levat gravidas et humum tractura parentum
ubera succiduasque adportat matribus agnas.
Interea Danai noctemque diemque sub armis,
noctem iterum rursusque diem - sic ira ferebat -
400ingeminant: contempta quies, vix aut sopor illis
aut epulae fecere moram; properatur in hostem
more fugae. Nec monstra tenent, quae plurima nectit
prodigiale canens certi fors praevia fati.
quippe ferunt diros monitus volucresque feraeque
405sideraque aversique suis decursibus amnes,
infestumque tonat pater et mala fulgura lucent;
terrificaeque adytis voces clausaeque deorum
sponte fores; nunc sanguineus, nunc saxeus imber,
et subiti manes flentumque occursus avorum.
410Tunc et Apollineae tacuere oracula Cirrhae,
et non assuetis pernox ululavit Eleusin
mensibus, et templis Sparte praesaga reclusis
vidit Amyclaeos - facinus! - concurrere fratres.
Arcades insanas latrare Lycaonis umbras
415nocte ferunt tacita, saevo decurrere campo
Oenomaum sua Pisa refert; Acheloon utroque
deformem cornu vagus infamabat Acarnan.
Perseos effigiem maestam exorantque Mycenae
confusum Iunonis ebur; mugire potentem
420Inachon agricolae, gemini maris incola narrat
Thebanum toto planxisse Palaemona ponto.
Haec audit Pelopea phalanx, sed bellicus ardor
consiliis obstat divum prohibetque timeri.
Iam ripas, Asope, tuas Boeotaque ventum
425flumina. Non ausae transmittere protinus alae
hostilem fluvium; forte et trepidantibus ingens
descendebat agris, animos sive imbrifer arcus,
seu montana dedit nubes, seu fluminis illa
mens fuit obiectusque vado pater arma vetabat.
430Tunc ferus Hippomedon magno cum fragmine ripae
cunctantem deiecit equum, ducibusque relictis
gurgite de medio frenis suspensus et armis:
"Ite viri" clamat, "sic vos in moenia primus
ducere, sic clausas voveo perfringere Thebas."
435Praecipitant cuncti fluvio puduitque secutos.
Ac velut ignotum si quando armenta per amnem
pastor agit, stat triste pecus, procul altera tellus
omnibus et late medius timor: ast ubi ductor
taurus init fecitque vadum, tunc mollior unda,
440tunc faciles saltus, visaeque accedere ripae.
Haud procul inde iugum tutisque accommoda castris
arva notant, unde urbem etiam turresque videre
Sidonias; placuit sedes fidique receptus,
colle per excelsum patulo, quem subter aperto
445arva sinu, nullique aliis a montibus instant
despectus; nec longa labor munimina durus
addidit: ipsa loco mirum natura favebat.
In vallum elatae rupes devexaque fossis
aequa et fortuito ductae quater aggere pinnae;
450cetera dant ipsi, donec sol montibus omnis
erepsit rebusque dedit sopor otia fessis.
Quis queat attonitas dictis ostendere Thebas?
urbem in conspectu belli suprema parantis
territat insomnem nox atra diemque minatur.
455Discurrunt muris; nil saeptum horrore sub illo,
nil fidum satis, invalidaeque Amphionis arces.
rumor ubique alius, pluresque annuntiat hostes
maioresque timor; spectant tentoria contra
Inachia externosque suis in montibus ignis.
460hi precibus questuque deos, hi Martia tela
belligerosque hortantur equos, hi pectora fletu
cara premunt miserique rogos et crastina mandant
funera. si tenuis demisit lumina somnus,
bella gerunt; modo lucra morae, modo taedia vitae
465attonitis, lucemque timent lucemque precantur.
It geminum excutiens anguem et bacchatur utrisque
Tisiphone castris; fratrem huic, fratrem ingerit illi,
aut utrique patrem: procul ille penatibus imis
excitus implorat Furias oculosque reposcit.
470Iam gelidam Phoeben et caligantia primus
hauserat astra dies, cum iam tumet igne futuro
Oceanus lateque novo Titane reclusum
aequor anhelantum radiis subsidit equorum:
ecce truces oculos sordentibus obsita canis
475exsangues Iocasta genas et bracchia planctu
nigra ferens ramumque oleae cum velleris atri
nexibus, Eumenidum velut antiquissima, portis
egreditur magna cum maiestate malorum.
Hinc atque hinc natae, melior iam sexus, anilis
480praecipitantem artus et plus quam possit euntem
sustentant. venit ante hostes, et pectore nudo
claustra adversa ferit tremulisque ululatibus orat
admitti: "Reserate viam! Rogat impia belli
mater; in his aliquod ius exsecrabile castris
485huic utero est". Trepidi visam expavere manipli
auditamque magis; remeat iam missus Adrasto
nuntius: excipiunt iussi mediosque per enses
dant iter. Illa duces ut primum aspexit Achivos,
clamorem horrendum luctu furiata resolvit:
490"Argolici proceres, ecquis monstraverit hostem,
quem peperi? Quanam inveniam, mihi dicite, natum
sub galea?" Venit attonitae Cadmeius heros
obvius, et raptam lacrimis gaudentibus implet
solaturque tenens, atque inter singula matrem,
495matrem iterat, nunc ipsam urguens, nunc cara sororum
pectora, cum mixta fletus anus asperat ira:
"Quid molles lacrimas venerandaque nomina fingis,
rex Argive, mihi? Quid colla amplexibus ambis
invisamque teris ferrato pectore matrem?
500tune ille exilio vagus et miserabilis hospes?
Quem non permoveas? Longae tua iussa cohortes
exspectant, multoque latus praefulgurat ense.
A miserae matres! Hunc te noctesque diesque
deflebam? Si verba tamen monitusque tuorum
505dignaris, dum castra silent suspensaque bellum
horrescit pietas, genetrix iubeoque rogoque:
i mecum patriosque deos arsuraque saltem
tecta vide, fratremque - quid aufers lumina? - fratrem
adloquere et regnum iam me sub iudice posce:
510aut dabit, aut ferrum causa meliore resumes.
Anne times, ne forte doli, et te conscia mater
decipiam? non sic miseros fas omne penates
effugit: vix Oedipoda ducente timeres.
nupsi equidem peperique nefas, sed diligo tales,
515- a dolor! - et vestros etiamnum excuso furores.
Quodsi adeo perstas, ultro tibi, saeve, triumphum
detulimus: religa captas in terga sorores,
inice vincla mihi: gravis huc utcumque feretur
et pater. Ad vestrum gemitus nunc verto pudorem,
520Inachidae, liquistis enim parvosque senesque
et lacrimas has quisque domi: sua credite matri
viscera! Si vobis hic parvo in tempore carus
- sitque precor -, quid me, oro, decet quidue ista, Pelasgi,
ubera? Ab Hyrcanis hoc Odrysiisve tulissem
525regibus, et si quis nostros vicere furores.
Adnuite, aut natum complexa superstite bello
hic moriar". tumidas frangebant dicta cohortes,
nutantesque virum galeas et sparsa videres
fletibus arma piis. Quales ubi tela virosque
530pectoris impulsu rabidi stravere leones,
protinus ira minor, gaudentque in corpore capto
securam differre famem: sic flexa Pelasgum
corda labant, ferrique avidus mansueverat ardor.
Ipse etiam ante oculos nunc matris ad oscula versus,
535nunc rudis Ismenes, nunc flebiliora precantis
Antigones, variaque animum turbante procella
exciderat regnum: cupit ire, et mitis Adrastus
non vetat; hic iustae Tydeus memor occupat irae:
"Me potius, socii, qui fidum Eteoclea nuper
540expertus, nec frater eram, me opponite regi,
cuius adhuc pacem egregiam et bona foedera gesto
pectore in hoc. ubi tunc fidei pacisque sequestra
mater eras, pulchris cum me nox vestra moratast
hospitiis? Nempe haec trahis ad commercia natum?
545Duc illum in campum, vestro qui sanguine pinguis
spirat adhuc pinguisque meo. Tu porro sequeris,
heu nimium mitis nimiumque oblite tuorum?
Scilicet infestae cum te circum undique dextrae
nudabunt enses, haec flebit et arma quiescent?
550Tene ille, heu demens, semel intra moenia clausum
possessumque odiis Argiva in castra remittet?
Ante haec excusso frondescet lancea ferro,
Inachus ante retro nosterque Achelous abibit.
Sed mite adloquium et saevis pax quaeritur armis:
555haec quoque castra patent, necdum meruere timeri.
An suspectus ego? Abscedo et mea vulnera dono.
Intret: et hic genetrix eadem mediaeque sorores.
Finge autem pactis evictum excedere regnis,
nempe iterum reddes?" rursus mutata trahuntur
560agmina consiliis: subito ceu turbine caeli
obvius adversum Boreae Notus abstulit aequor.
arma iterum furiaeque placent; fera tempus Erinys
adripit et primae molitur semina pugnae.
Errabant geminae Dircaea ad flumina tigres,
565mite iugum, belli quondam vastator Eoi
currus, Erythraeis sed nuper victor ab oris
Liber in Aonios meritas dimiserat agros.
Illas turba dei seniorque ex more sacerdos
sanguinis oblitas atque Indum gramen olentes
570palmite maturo variisque ornare corymbis
curat et alterno maculas interligat ostro.
iamque ipsi colles, ipsa has - quis credat? - amabant
armenta, atque ausae circum mugire iuvencae;
quippe nihil grassata fames: manus obvia pascit,
575exceptantque cibos fusoque horrenda supinant
ora mero, vaga rure quies; si quando benigno
urbem iniere gradu, domus omnis et omnia sacris
templa calent, ipsumque fides intrasse Lyaeum.
Has ubi vipereo tactas ter utramque flagello
580Eumenis in furias animumque redire priorem
impulit, erumpunt non agnoscentibus agris.
Ceu duo diverso pariter si fulmina caelo
rupta cadant longumque trahant per nubila crinem:
non aliter cursu rapidae atque immane frementes
585transiliunt campos aurigamque impete vasto,
Amphiaraë, tuum - nec defuit omen, eriles
forte is primus equos stagna ad vicina trahebat -
corripiunt; mox Taenarium, qui proximus, Idan
Aetolumque Acamanta premunt: fuga torva per agros
590cornipedum, visa donec flammatus Aconteus
strage virum, cui sueta feras prosternere virtus
- Arcas erat -, densis iam fida ad moenia versas
insequitur telis, multumque hastile resumens
ter quater adducto per terga, per ilia telo
595transigit. Illae autem longo cum limite fusi
sanguinis ad portas utrimque exstantia ducunt
spicula semianimes, gemituque imitante querelas
saucia dilectis acclinant pectora muris.
templa putes urbemque rapi facibusque nefandis
600Sidonios ardere lares, sic clamor apertis
exoritur muris; mallent cunabula magni
Herculis aut Semeles thalamum aut penetrale ruisse
Harmoniae. Cultor Baccheus Acontea Phegeus
iam vacuum telis geminoque in sanguine ovantem
605comminus ense petit; subeunt Tegeaea iuventus
auxilio tardi: iam supra sacra ferarum
corpora maerenti iuvenis iacet ultio Baccho.
Rumpitur et Graium subito per castra tumultu
concilium; fugit exsertos Iocasta per hostes
610iam non ausa preces; natas ipsamque repellunt
qui modo tam mites, et praeceps tempore Tydeus
utitur: "Ite age, nunc pacem sperate fidemque!
num saltem differre nefas potuitve morari,
dum genetrix dimissa redit?" Sic fatus aperto
615ense vocat socios. Saevus iam clamor, et irae
hinc atque inde calent; nullo venit ordine bellum,
confusique duces vulgo, et neglecta regentum
imperia; una equites mixti peditumque catervae
et rapidi currus; premit indigesta ruentes
620copia, nec sese vacat ostentare nec hostem
noscere. Sic subitis Thebana Argivaque pubes
conflixere globis; retro vexilla tubaeque
post tergum et litui bellum invenere secuti.
Tantus ab exiguo crudescit sanguine Mavors!
625ventus uti primas struit intra nubila vires,
lenis adhuc, frondesque et aperta cacumina gestat,
mox rapuit nemus et montes patefecit opacos.
Nunc age, Pieriae, non vos longinqua, sorores,
consulimus, vestras acies vestramque referte
630Aoniam; vidistis enim, dum Marte propinquo
horrent Tyrrhenos Heliconia plectra tumultus.
Sidonium Pterelan sonipes male fidus in armis
rumpentem frenos diversa per agmina raptat
iam liber, sic fessa manus: venit hasta per armos
635Tydeos et laevum iuveni transuerberat inguen
labentemque adfigit equo; fugit ille perempto
consertus domino, nec iam arma aut frena tenentem
portat adhuc: ceu nondum anima defectus utraque
cum sua Centaurus moriens in terga recumbit.
640certat opus ferri: sternunt alterna furentes
Hippomedon Sybarin, Pylium Periphanta Menoeceus,
Parthenopaeus Ityn: Sybaris iacet ense cruento,
cuspide trux Periphas, Itys insidiante sagitta.
Caeneos Inachii ferro Mavortius Haemon
645colla rapit, cui dividuum trans corpus hiantes
truncum oculi quaerunt, animus caput; arma iacentis
iam rapiebat Abas: cornu deprensus Achiva
dimisit moriens clipeum hostilemque suumque.
Quis tibi Baccheos, Eunaee, relinquere cultus,
650quis lucos, vetitus quibus emansisse sacerdos,
suasit et assuetum Bromio mutare furorem?
quem terrere queas? clipei penetrabile textum
pallentes hederae Nysaeaque serta coronant,
candida pampineo subnectitur instita pilo,
655crine latent umeri, crescunt lanugine malae,
et rubet imbellis Tyrio subtemine thorax,
bracchiaque in manicis et pictae vincula plantae
carbaseique sinus, et fibula rasilis auro
Taenariam fulva mordebat iaspide pallam,
660quam super a tergo velox corytus et arcus
pendentesque sonant aurata lynce pharetrae.
it lymphante deo media inter milia longum
vociferans: "Prohibete manus, haec omine dextro
moenia Cirrhaea monstravit Apollo iuvenca;
665parcite, in haec ultro scopuli venere volentes.
Gens sacrata sumus: gener huic est Iuppiter urbi
Gradivusque socer; Bacchum haut mentimur alumnum
et magnum Alciden". Iactanti talia frustra
turbidus aëria Capaneus occurrit in hasta.
670qualis ubi primam leo mane cubilibus atris
erexit rabiem et saevo speculatur ab antro
aut cervum aut nondum bellantem fronte iuvencum,
it fremitu gaudens, licet arma gregesque lacessant
venantum, praedam videt et sua vulnera nescit:
675sic tum congressu Capaneus gavisus iniquo
librabat magna venturam mole cupressum.
ante tamen: "Quid femineis ululatibus" inquit,
terrificas, moriture, viros? Utinam ipse veniret,
cui furis! Haec Tyriis cane matribus!" Et simul hastam
680expulit; illa volans, ceu vis non ulla moretur
obvia, vix sonuit clipeo et iam terga reliquit.
Arma fluunt, longisque crepat singultibus aurum,
eruptusque sinus vicit cruor. Occidis audax,
occidis Aonii puer altera cura Lyaei.
685Marcida te fractis planxerunt Ismara thyrsis,
te Tmolos, te Nysa ferax Theseaque Naxos
et Thebana metu iuratus in orgia Ganges.
Nec segnem Argolicae sensere Eteoclea turmae,
parcior ad cives Polynicis inhorruit ensis.
690Eminet ante alios iam formidantibus arva
Amphiaraus equis ac multo pulvere vertit
campum indignantem: famulo decus addit inane
maestus et extremos obitus illustrat Apollo.
Ille etiam clipeum galeamque incendit honoro
695sidere; nec tarde fratri, Gradive, dedisti,
ne qua manus vatem, ne quid mortalia bello
laedere tela queant: sanctum et venerabile Diti
funus eat. Talis medios aufertur in hostis
certus et ipse necis, vires fiducia leti
700suggerit; inde viro maioraque membra diesque
laetior et numquam tanta experientia caeli,
si vacet: avertit morti contermina Virtus.
Ardet inexpleto saevi Mavortis amore,
et fruitur dextra atque anima flagrante superbit.
705Hicne hominum casus lenire et demere Fatis
iura frequens? Quantum subito diversus ab illo,
qui tripodas laurusque sequi, qui doctus in omni
nube salutato volucrem cognoscere Phoebo!
Innumeram ferro plebem, ceu letifer annus
710aut iubar adversi grave sideris, immolat umbris
ipse suis: iaculo Phlegyan iaculoque superbum
Phylea, falcato Clonin et Cremetaona curru
comminus hunc stantem metit, hunc a poplite sectum,
cuspide non missa Chromin Iphinoumque Sagenque
715intonsumque Gyan sacrumque Lycorea Phoebo
- invitus: iam fraxineum demiserat hastae
robur, et excussis apparuit infula cristis -,
Alcathoum saxo, cui circum stagna Carysti
et domus et coniunx et amantes litora nati.
720vixerat ille diu pauper scrutator aquarum,
decepit tellus, moriens hiemesque notosque
laudat et experti meliora pericula ponti.
Aspicit has longe iamdudum Asopius Hypseus
palantum strages ardetque avertere pugnam,
725quamquam haud ipse minus curru Tirynthia fundens
robora; sed viso praesens minor augure sanguis:
illum armis animisque cupit. Prohibebat iniquo
agmine consertum cunei latus; inde superbus
exservit patriis electum missile ripis,
730ac prius: "Aonidum dives largitor aquarum,
clare Giganteis etiamnum, Asope, favillis,
da numen dextrae: rogat hoc natusque tuique
quercus alumna vadi; fas et mihi spernere Phoebum,
si tibi collatus divum sator. omnia mergam
735fontibus arma tuis tristesque sine augure vittas."
Audierat genitor: vetat indulgere volentem
Phoebus, et aurigam iactus detorquet in Hersen.
ille ruit: deus ipse vagis succedit habenis,
Lernaeum falso simulans Haliacmona vultu.
740Tunc vero ardenti non ulla obsistere temptant
signa, ruunt solo terrore, et vulnera citra
mors trepidis ignava venit, dubiumque tuenti
presserit infestos onus impuleritne iugales.
sic ubi nubiferum montis latus aut nova ventis
745solvit hiemps, aut victa situ non pertulit aetas,
desilit horrendus campo timor, arva virosque
limite non uno longaevaque robora secum
praecipitans, tandemque exhaustus turbine fesso
aut vallem cavat aut medios intercipit amnes.
750Non secus ingentique viro magnoque gravatus
temo deo nunc hoc, nunc illo in sanguine fervet.
ipse sedens telis pariterque ministrat habenis
Delius, ipse docet iactus adversaque flectit
spicula fortunamque hastis venientibus aufert.
755sternuntur terra Menaleus pedes, Antiphus alto
nil defensus equo, genitusque Heliconide nympha
Aëthion, caesoque infamis fratre Polites,
conatusque toris vittatam attingere Manto
Lampus: in hunc sacras Phoebus dedit ipse sagittas.
760Et iam cornipedes trepidi ac moribunda reflantes
corpora rimantur terras, omnisque per artus
sulcus et incisis altum rubet orbita membris.
hos iam ignorantes terit impius axis, at illi
vulnere semineces - nec devitare facultas -
765venturum super ora vident; iam lubrica tabo
frena, nec insisti madidus dat temo, rotaeque
sanguine difficiles, et tardior ungula fossis
visceribus: tunc ipse furens in morte relicta
spicula et e mediis exstantes ossibus hastas
770avellit, strident animae currumque sequuntur.
Tandem se famulo summum confessus Apollo:
"Utere luce tua longamque" ait, "indue famam,
dum tibi me iunctum mors irrevocata veretur.
vincimur: immites scis nulla revolvere Parcas
775stamina; vade, diu populis promissa voluptas
Elysiis, certe non perpessure Creontis
imperia aut vetito nudus iaciture sepulcro".
Ille refert contra, et paulum respirat ab armis:
Olim te, Cirrhaee pater, peritura sedentem
780ad iuga - quis tantus miseris honor? - axe trementi
sensimus; instantes quonam usque morabere manes?
Audio iam rapidae cursum Stygis atraque Ditis
flumina tergeminosque mali custodis hiatus.
Accipe commissum capiti decus, accipe laurus,
785quas Erebo deferre nefas. Nunc voce suprema,
si qua recessuro debetur gratia vati,
deceptum tibi, Phoebe, larem poenasque nefandae
coniugis et pulchrum nati commendo furorem".
Desilvit maerens lacrimasque avertit Apollo:
790tunc vero ingemuit currusque orbique iugales.
Non aliter caeco nocturni turbine Cori
scit peritura ratis, cum iam damnata sororis
igne Therapnaei fugerunt carbasa fratres.
Iamque recessurae paulatim horrescere terrae
795summaque terga quati graviorque effervere pulvis
coeperat; inferno mugit iam murmure campus.
Bella putant trepidi bellique hunc esse fragorem,
hortanturque gradus; alius tremor arma virosque
mirantesque inclinat equos; iam frondea nutant
800culmina, iam muri, ripisque Ismenos apertis
effugit; exciderunt irae, nutantia figunt
tela solo, dubiasque vagi nituntur in hastas
comminus inque vicem viso pallore recedunt.
sic ubi navales miscet super aequora pugnas
805contempto Bellona mari, si forte benigna
tempestas, sibi quisque cavent, ensesque recondit
mors alia, et socii pacem fecere timores.
Talis erat campo belli fluitantis imago.
Sive laborantes concepto flamine terrae
810ventorum rabiem et clausum eiecere furorem,
exedit seu putre solum carpsitque terendo
unda latens, sive hac volventis machina caeli
incubuit, sive omne fretum Neptunia movit
cuspis et extremas gravius mare torsit in oras,
815seu vati datus ille fragor, seu terra minatast
fratribus: ecce alte praeceps humus ore profundo
dissilit, inque vicem timuerunt sidera et umbrae.
Illum ingens haurit specus et transire parantis
mergit equos; non arma manu, non frena remisit:
820sicut erat, rectos defert in Tartara currus
respexitque cadens caelum campumque coire
ingemuit, donec levior distantia rursus
miscuit arva tremor lucemque exclusit Averno.