0

Fuderat in terras roseum iubar ignicomus sol.

Discipuli rogitant, lolii quid quaestio vellet

Et segetis: clarus quibus haec depromit Iesus:

'Optima qui farris commendat semina glebis,

5Filius est hominis; mundum sub nomine ruris

Accipite, atque homines puro pro semine iustos.

At lolium infelix cooperti daemonis arte

Sunt homines; inimicus erit, vis horrida, daemon,

Extremus mundi finis pro tempore messis.

10Messores patrii venient per rura ministri,

Quos hominis natus proprii de corpore regni

Colligere erroris laqueos labemque iubebit

Collectosque simul rapidis exurere flammis.

Dentibus his stridor semper fletusque perennis,

15Secretisque piis veniet lux aurea vitae,

Sedibus ut caeli vibrantur lumina solis.'

Haec docuit patriamque redit servator in urbem.

Illic expediens populis (mirabile dictu)

Iustitiae leges vitaeque salubria iussa,

20Virtutes patrias simul insinuando docebat.

Tunc livore gravi plebes commota suorum

Praesentisque simul doni miracula volvens

Et generis noti reputans ex ordine gentem,

Haec inter sese mussanti voce volutant:

25'Nonne hic est fabri suboles, cui nomen Ioseph?

Maria est genetrix, non fratrum nota propago?

Unde igitur legis doctor tantaeque minister

Virtutis, cedit cui labes victa malorum?'

Nazara sic plebes; cui talia reddit Iesus:

30'Temnuntur propriis miracula semper in oris

Et sine honore manent patria sub sede profetae.'

Talibus indignans pressit sua munera Christus.

Interea ad regem volitabat fama superbum,

Quod mala cuncta illi virtus divina domaret.

35Sed putat Herodes, leti quod lege remissus

Tanta ut Iohannes virtutis dona teneret.

Nam quondam cernens liventi pectore daemon,

Erroris labem puris quod solveret undis

Iustus Iohannes, damnis accensa malorum

40Tunc petit Herodem pestis saevissima regem

Et facile iniusti penetrans habitacula cordis

Accumulare feris subigit scelera impia gestis.

Arserat illicito Herodes accensus amore

In thalamos fratris, casto quod iure vetabat

45Doctus Iohannes. Feritas sed nescia recti

Subiecit leges pedibus fruiturque nefandis

Conubiis ipsumque super, qui prava vetabat.

Carceris immersum tenebris vinclisque gravavit.

Sanguine nam iusti primo compressa timore

50Abstinuit sitiens feritas, quia magna profetam

Plebis Iohannem veneratio suscipiebat.

Natali sed forte die cum laeta tyrannus

Herodes celsis strueret convivia mensis,

Luxuriae quoniam coniuncta superbia gaudet,

55In medio iuvenum reginae filia virgo,

Alternos laterum celerans sinvamine motus,

Compositas cantu iungit modulante choreas.

Ipse sed in primis mirata virginis arte

Attonitus stupuit; tunc praemia cuncta patere

60Iuratus spondet, quaecumque puella petisset.

Illa sed horrendae servans scelera impia matris

Urget Iohannis caput a cervice revelli

Et lance inferri praesentia munera poscens.

Praesentum Herodes procerum sub pondere tristis,

65Iurandique memor iuris tamen imperat aegre,

Insontis caput inferri tradique puellae.

Illa (nefas) matri scelerata ad gaudia portat.

Corporis at lacerum flentes sine nomine truncum

Discipuli condunt terrae Christumque sequuntur.

70Ille ubi cognovit iusti miserabile letum,

Deserit insonti pollutam sanguine terram

Frondosaque latet secretae vallis in umbra.

Sed populi immensae virtutis dona sequuntur.

Ille ubi credentum turbas in valle remota

75Convenisse videt, morborum tabe repulsa

Corpora subiecit miseratus multa medellae.

Iamque sub extremo labentis lumine solis

Discipuli Christo suadent dimittere turbas,

Ut sibi quisque paret quaerens per compita victum.

80Ille iubet cunctis ibidem convivia poni.

Discipuli ostendunt, nil amplius esse ciborum

Ni pisces geminos et farris fragmina quinque.

'Hoc, inquit, satis est.' Tum mox discumbere plebem

Gramineisque toris iussit componere membra,

85Suspiciensque dehinc caelum genitore precato

Ipse duos pisces et quinque ex ordine panes

Dividit et dapibus mensas oneravit opimis.

Iamque expleta iacet (dictu mirabile) plebes,

Reliquiasque dehinc mensis legere ministri

90Bissenosque sinus cophinorum fragminis implent.

Cenantum numerus tum milia quinque virorum,

Praeterea populus matrum fuit et puerorum.

Discipulis tunc inde iubet conscendere navem

Et transire fretum, donec dimitteret omnes,

95In sua quemque, viros. Tum montis celsa petivit

Secretusque dehinc genitoris nomen adorat.

Iamque soporata torpebant omnia nocte,

Cum puppis medio sulcabat in aequore fluctus

Iactata adverso surgentis flamine venti.

100Ast ubi iam vigilum quarta statione premebat

Noctis iter rapidos attollens lucifer ortus,

Fluctibus in liquidis sicco vestigia gressu

Suspensus carpebat iter (mirabile visu!)

Iamque propinquabat puppi, sed nescia nautae

105Attoniti tremulo vibrabant corda pavore

Clamoremque simul confusa mente dederunt.

Tum pavidis Christus loquitur: 'Timor omnis abesto,

Credentumque regat vegetans constantia mentem.

En ego sum, vestrae doctorem noscite lucis.'

110Olli confidens respondit talia Petrus:

'Si tua nos vere dignatur visere virtus,

Me pariter permitte tuo super aequora iussu

Fluctibus in liquidis immersos figere gressus.'

Adnuit his Dominus; navem mox linquere Petrus

115Audet et innixus figit vestigia ponto.

Verum ubi tantarum mentem miracula rerum

Terrificant ventique minas crebrescere cernit,

Paulatim cedunt dubio liquefacta timore

Quae validum fidei gestabant aequora robur.

120Iamque Simon medio summersus corpore clamat:

'Fluctibus horrendis pereuntem diripe, Christe!'

Dextera confestim protenditur obvia Petro,

Et dubitata fides verbis mulcatur amaris

Ascensaeque rati contraria flamina cedunt,

125Praesentemque Dei subolem stupuere rogantes

Cuncti, navigio socios quos casus habebat.

Transierat tandem sulcans freta fervida puppis

Optatumque gravis comprenderat ancora portum.

Conveniunt populi rapido per litora cursu

130Portantes aegros vestisque attingere fila

Extrema exoptant (mirumque) hoc munere cuncti

Credentes referunt plenam per membra salutem.

Ecce Pharisaei scribaeque hinc inde dolosi

Captantes Christum promunt fallacia dicta:

135'Cur tua discipulos patitur doctrina labare

Praeceptis veterum? manibus nam cura lavandis

Praeteriit, sumuntque simul cum sordibus escas.'

Ille sub haec fatur: 'Magis hoc est quaerere dignum,

Transgressi praecepta Dei quod proditis omnes.

140Namque Deus mortem defixa lege minatur,

Si genitor cuiquam verbo laedatur amaro

Vel genetrix nati dictis pulsetur acerbis.

Irrita vos istaec facitis perversa docendo.

Quam manifesta vigent de vobis dicta profetae:

145Me populus summis labiis sublimat honore,

Sed diversa procul cordis secreta pererrant.

Accipite ergo omnes auresque advertite cordis:

Non illata homini fuerint quaecumque, pudendis

Sordibus aspergent vitaeve animove sedebunt.

150Erumpunt hominum sed quae penetralibus oris,

Internam misere maculabunt edita mentem.'

Discipuli Christo memorant, quod verba loquentis

Occulto traherent scribarum pectora risu

Ille dehinc: 'Genitor plantarum semina noster

155Quae non ipse sui consevit in aequore ruris,

Abiciet penitus radicibus eruta longe.

Caecum forte ducem caecus si nactus oberret,

Decidet in foveam pariter dimersus uterque.'

Tunc petit absolvi Petrus, quid quaestio vellet,

160Ipse Pharisaeis quam mox scribisque dedisset.

Tum sator aeternae respondit talia vitae:

'Vos etiam duro discluditis omnia corde

Iussa nec admittit mentis dubitatio lucem.

Nam quaecumque hominum veniunt extrinsecus ori,

165In ventrem cedunt animoque incognita currunt.

Quae vero interno concepta e pectore promunt

Ora hominum, mentem possunt aspergine labis

Polluere immundoque hominem maculare piaclo.

Secreto cordis promuntur noxia vitae

170Consilia et caedes et furta nefanda tororum

Et fraudes fallaxque hominum pro testibus error

Et rapidae caelum pulsans vaesania vocis.

Haec sunt quae maculant hominem, quae sordibus implent.

Illotis autem manibus non polluit umquam

175Corporis arbitrio terrenum sumere victum.'

Haec ubi dicta dedit, pulcherrima rura Syrorum

Sidonemque Tyrumque petit: cum femina fusis

Crinibus et precibus natam causata iacentem

Volvitur et tacitum non desinit anxia Christum

180Orare, ut mentem vexatam daemone saevo

Redderet et miserae tandem resipire liceret.

Tunc etiam precibus sectantum discipulorum

Respondit, proprias genitoris malle bidentes

Cogere, quas vanus late disperserat error.

185Crebrius instanti tum talia fatur Iesus:

'Natis quisque suis panem non detrahet umquam

Et canibus iaciet.' Tum talia femina fatur:

'Micarum saltem canibus sua portio mensae

Decidit ex nihilo dominorum cena gravatur.'

190Tum Dominus loquitur: 'Ueniant tibi digna salutis

Praemia, quae fidei meruerunt robora tantae.'

Talia salvator verbis caelestibus edit

Virginis et mentem discusso daemone virtus

Complexam implevit donis fecunda salutis.

195Inde Galilaeas repedat servator in oras

Praecelsique procul montis consedit in arce.

Haut mora, conveniunt populi secumque trahebant

Pars captos oculis et crurum debile vulgus

Elinguesque alios morbique vocabula mille.

200Omnibus ille tamen languores dempsit amaros,

Viribus et validis venerando munere donat.

Tum populi pariter miracula tanta frequentant

Aeternoque patri laudes gratesque celebrant

Discipulos Christus cogens in vertice montis

205Secreto alloquitur: 'Plebis miseratio multa est,

Tertia nam terris remeant iam lumina solis,

Ex quo nulla sibi sumunt alimenta ciborum;

Ieiunam nolim tantam dimittere plebem,

Ne labor afficiat populos per longa viantes

210Discipuli Christo ostendunt septem sibi panes

Esse et pisciculos alimenta ad proxima paucos.

Tum populum iussit terrae per terga cubare,

Quodque fuit totum propriis discerpere palmis;

Et cunctae curat mensatim dedere plebi.

215Discipuli ponunt epulas populusque repletur

Ad satiem dapibus; relegunt mox fragmina panis

Et sportas referunt cumulato pondere septem.

Quattuor ex omni fuerant tum milia plebe

Nec numero quisquam matres puerosque notavit.

220Inde Magedarum navi transcurrit in oras.

Ecce Pharisaei Sadducaeique dolosi

Poscere temptantes instant caelestia signa.

Sed Christus cernens fallacia pectora fatur:

'Convexum quotiens claudit nox umida caelum,

225Si ruber astrifero procedit vesper Olympo,

Dicitis: Adueniet ventura luce serenum.

Iamque sub exortu solis ubi tristia rubro

Nubila miscentur confusa luce colori,

Dicitis, agricolis nautisque venire fragosam

230Ventorum rabiem tempestatumque furores.

Fallaces, nostis faciem discernere caeli,

Saeclorum vero nescitis tempora signis

Explorare suis? Sed vobis signa dabuntur,

Quae maris immenso quondam venere profundo,

235Belva cum tenuit ventris sub carcere vatem.'

Haec ait et propere puppis retinacula solvens

Trans freta contendit rapido comprendere cursu

Arva Philipporum sociisque haec talia fatur:

'Sollicite vobis vitentur noxia farra

240Fermentumque feros vestris avertite mensis.

Illa Pharisaei Sadducaeique dolosi

Admiscent escis falluntque in nomine panis.

Cur vobis tacitas volvit cunctatio mentes?

Pro! quam parva fides sensu torpente fatiscit!

245Dicitis aversi, navi quod tollere panes

Non fuerit vobis vacuum farrisque cavendas

Insidias iubeam; meminisse et scire putabam,

Quod panes quinque plebis mihi milia quinque

Implerint dapibus cophinisque superflua tantis

250Fragmenta ad cumulum fuerint collecta ciborum,

Quattuor et rursum cenantum milia panes

Quod facile implerint septem sportasque referri

Vidistis rursus completas reliquiarum.

Sed moneo istorum semper fermenta cavere.'

255Discipuli tandem vitalia verba secuti

Doctrinam cernunt fermenti nomine dictam.

Inde ubi perventum liquidi per terga profundi

Clara, Philippaeo quae pollent nomine, rura,

Cogit concilium sectantum discipulorum

260Et quaerit, quem se populorum fama putaret.

Respondent multas plebis tunc esse loquellas:

Crebrius audisse et multos firmare, quod esset

Iustus Iohannes, populos qui flumine lavit.

Pars memorat volucris famae sibi cognita verba

265Heliam venisse iterum, quem praepete curru

Turbine caelesti quondam simulata quadrigis

Astris inservit rapidae vis fervida flammae.

Hieremiam dixere alii parvisse profetam.

Tunc Christus cunctis arridens pectore blando

270Conquirit, quae sit sententia discipulorum.

Sed stabilis Petrus: 'Tu Sancti filius, inquit,

Christus, magnifico terras qui lumine comples.'

Tum Dominus forti respondit talia Petro:

'Petre beatus eris, nam talia pandere certe

275Humanus sanguis vel terrae portio corpus

Haut umquam poterit. Genitoris munera sola

Possunt tam validum fidei concedere robur.

Tu nomen Petri digna virtute tueris.

Hac in mole mihi saxique in robore ponam

280Semper mansuras aeternis moenibus aedes.

Infernis domus haec non exsuperabile portis

Claustrum perpetuo munitum robore habebit;

Caelestisque tibi claves permittere regni

Est animus; terrisque tuo quae nexa relinques

285Arbitrio, caelo pariter nodata manebunt;

Solverit et rursus tua quae sententia terris,

Haut aliter venient caeli sub sede soluta.

Sed vos discipuli Christum me dicere cunctis

Parcite, quo soli cognoscant talia digni.

290Iam lux adveniet properis mihi cursibus instans,

Moenibus in Solymis rabies cum prona furore

Eximios vatum saturabit sanguine nostro.

Ast ubi lucifluum reddet sol tertius ortum,

Consurget radiis pariter redimita salutis

295Vita mihi cunctisque dabit sua munera terris.'

Tum Petrus magno percussus corda dolore:

'Absint, Christe, tuis, inquit, tam tristia sanctis

Monstra procul membris; nec fas est credere tantum,

Nec tibi tam duras poterit contingere casus.'

300Christus ad haec: 'Procul hinc, inquit, procul effuge, daemon.

Non divina tibi mentem prudentia tangit,

Sed terrena sapis mollique timore tremiscis.

Sed si quis vestrum vestigia nostra sequetur,

Abneget ipse sibi corpusque animamque recusans

305Atque crucem propriam comitatibus addere nostris

Gaudeat, amissam redimet avi gloria vitam;

Nam servata perit terris possessio lucis.

Sed quid proficient saecli mortalia lucra,

Si damnum subeant lucis vitaeque perennis?

310Vel quae digna queunt animae commercia poni?

Filius huc hominis veniet sub nomine patris,

Caelestesque illum fremitu comitante ministri

Stipabunt, reddetque hominum sua debita vitae.

Vera loquor: certos istic sub limine lucis

315Inveniam, caeli fulgens cum regna capessam.'

Haec ubi dicta dedit, passus bis terna dierum

Lumina converso terras transcurrere caelo,

Tum secum iubet abruptum conscendere montem

Petrum Zebedeique duos per devia natos.

320Inde ubi perventum secreti montis in arcem,

Continuo Christus faciem fulgore corusco

Mutatur, vestemque nivis candore nitescit.

Respiciunt comites mediumque assistere sanctis

Heliae Moysique vident. Tum talia Petrus:

325'Respice, num nobis potius discedere longe,

An istic tantae spectacula cernere molis

Conveniat; trino tamen hic tentoria vobis,

Si iubeas, frondis faciam diversa paratu,

Singula sub noctem quae nos aulaea receptent.'

330Talia dum loquitur, caelo praefulgida nubes

Circumiecta oculis vestibat lumine montem,

Et vox e medio lucis manifesta cucurrit:

'Unicus hic meus est natus, mea summa voluntas;

Huius iustitiam iusto comprendite corde.'

335Discipuli pavido presserunt corpore terram,

Nec prius e prono vultus sustollere casu

Audebant, sancto Christi nisi dextera tactu

Demulcens blandis firmasset pectora verbis:

'Surgite et abiectum fortes calcate timorem

340Nec cuiquam praesens pandatur visio verbis,

Ni prius huc hominis suboles speciosa reportet

In lucem referens mortis de sede tropaea.'

Consurgunt solumque vident et voce requirunt,

Cur scriptis veterum scribarum factio certet,

345Heliam primum caeli de sede reverti

In terras Christique dehinc consurgere lucem.

Christus ad haec: 'Ueniet certo sub tempore iussus

Helias reddens mox omnia debita saeclo.

Sed si quis credit, iam venerat ante renascens,

350Ignotum veluti rabies quem caeca furoris

Demersit leto; mox saevior altera caedes

En hominis nato trucibus laniatibus instat.'

Haec ait et populum repetit montemque relinquit.

Ecce sed inflexis genibus fletuque solutus

355Vir senior precibus Christum veneratus adorat:

'Davidis suboles, hominum lumenque salusque,

Te precor, horribilem nati de corpore morbum

Proturbes, reddasque seni solacia vitae.

Nam cursus lunae natum mihi daemonis arte

360Torquet et in liquidas deiectum proicit undas,

Aut miserum medio proiectum volvit in igni.

Nam tua discipuli sectantes iussa frequenter

Conisi nulla in solidum mihi dona dederunt.'

Tum Christus magno commotus corda dolore:

365'O gens nullius fidei, gens effera semper,

En etiam patiar vobiscum me fore terris?'

Sic ait et puerum mandat perferre parenti

Ante suos vultus. Tum vocis pondere multo

Incubuit mentisque simul convulsa venena

370Daemonis horrendi purgato corde fugavit.

Discipuli rogitant, cur non successerit illis

Eiusdem pueri totiens temptata medella.

Respondit Dominus: 'Labat quia pectore vestro

Instabilis fidei nutans per lubrica gressus.

375Nam si certa foret credendi portio vobis,

Instar quae minimi possit praestare sinapis,

Istius hinc montis possetis vellere verbo

Inque alias sedes cunctam transuolvere molem.

Nam genus hoc morbi precibus sine fine fidesque

380Multaque robusti ieiunia pectoris arcent.'

Inde Cafarnaum gradiens pervenit ad oras.

Convenere Petrum, quibus instat cura tributi,

Solvere poscentes solitum pro nomine Christi.

Ille sed ad Petrum conversus talia fatur:

385'Dic, inquit, reges quorum dependere natos

Externos propriosne sibi iussere tributa?'

Respondit Petrus: 'Alienos solvere certum est.'

'Cernis, ait Christus, natum non solvere regis;

Sed ne quem laedam, praeceptum suscipe nostrum:

390En maris undisoni rupes quae prodit in altum

Scandatur tibi summa, Simon, hamusque profundo

Stamine saetarum conexus praecipitetur.

Haeserit et curvo qui primus acumine piscis,

Huius pandantur scissi penetralia ventris;

395Illic inventum duplex dissolve tributum.'

Discipuli post inde rogant quis maximus alto

In caeli regno meritis pro qualibus esset.

Tum Christus medio puerum consistere coetu

Praecipit et placido doctor sermone profatur:

400'Quisque cupit celsam caeli conscendere sedem,

Istius en pueri similem se moribus aptet.

Erroris laqueos saeclis increscere certum est,

Sed tamen infelix, per quem generabitur error.

Qui vero e parvis istis deceperit ullum,

405Si sapiat, nectat saxo sua colla molari

Praecipitemque maris sese iaculetur in undas.

Nec quisquam fastu parvos contempserit istos.

Horum custodes caelesti in sede tuentur

Altithroni vultum genitoris sidera supra.

410Sed si quis pastor, cui pascua credita tondent

Centum balantes, unam cum forte seorsum

Nescius error habet, quaesitor deserit omnes

Unius et totis lustrat vestigia silvis,

Illam si magno possit reperire labore;

415Laetitia inventae maior tum nascitur agnae,

Quam pro cunctarum numero, quod nulla resedit.

Ex istis parvis genitor sic perdere quemquam

Non patitur gaudetque suis increscere regnis.'

'Si fratrem proprium delicto commaculatum

420Cernis, secretum mox dictis corripe solus.

Si tua verborum patiens moderamina laudat,

Labentis mentem frater lucrabere fratris.

Sin tua solius contemnit verba relinquens,

Tunc alios pariter monitor pia iussa frequentet.

425Sed si discutiet doctorum frena duorum,

Tunc ad concilium referantur crimina plenum,

Ut populi saltem sanetur pondere victus.

Sin et multorum contempserit efferus ora,

Sit tibi diversae multatus nomine gentis.

430Namque in concilium semper praesentia nostra

Adueniet mediumque duum me stare necesse est,

Sive trium fuerit coetus sub nomine nostro.'

Tum Petrus quaerit, quot fratri errata remittat,

Vel septem lapsus hominum si forte liceret.

435Christus prosequitur: 'Non septem crimina tantum,

Sed decuplata super donentur vulnera fratri.'

'Nam caeli regnum domini praedivitis aulae

Consimile est, nummi rationem qui sibi poni

Iusserit et servum debentem multa talenta

440Praecipit abreptum cum coniuge progenieque

Atque opibus cunctis venali nomine sisti.

Tum servus dominum prostrato corpore adorat

Et spondet, spatii sibi si foret ulla facultas,

Omnem nummorum domino dissolvere summam.

445Commovit dominum famuli miseratio flentis

Cunctaque trans meritum concessit debita servo.

Ille sed egrediens conservum limine in ipso

Nactus constringit; tum debita fortior urget

Persolvi precibusque locum truculentus abegit,

450Carceris et mersum tenebris poenisque premebat.

Quae postquam dominus famulorum noscere verbis

Incipit, adducto ingessit iustissima servo

Dicta dolens iramque movet iussisque severis

In tormenta ferum detrusit cuncta revolvens

455Debita, dum dignis lueret per vincula poenis.

Sic vobis faciet genitor, qui culmina caeli

Possidet, immites saevo si pectore fratrum

Peccata orantum dure punire voletis.'

Talia dicta dedit; Galilaeaeque arva reliquit

460Iudaeamque petit qua pinguia rura silenter

Agmine Iordanes viridis perrumpit amoeno.

Nec minus in stratis aegros donare salute,

Sublimisque patris concedere munera praestat.

Ecce Pharisaei temptantes quaerere pergunt,

465Coniugis an liceat reiectum scindere vinclum,

Quicquid erit, laesi tangit quod corda mariti.

Haec ubi percepit, depromit talia Christus:

'Principio Deus in terris par dispare sexu

Constituit iussitque uno de corpore necti

470Amborumque animas iunctis inolescere membris.

Quod Deus ergo iubet proprio concrescere verbo,

Illicitum est hominum foedo secernere luxu.

Moyses praecepit, quod pectora dura videret,

Scribere discidium, quo saxea corda revinci

475Per proprios apices possent sub iudice flamma.

Nam temere exsolvet casti qui iura cubilis

Alteraque illius thalamis sociabitur uxor,

Crimen adulterii populo sub teste subibit.'

Discipuli referunt: 'Urget lex ista virorum

480Servitiique premit non aequo pondere partem,

Ut melius fuerit thalamis carvisse perosis.'

Respondit Dominus: 'Non omnes pondere tanto

Subicient umeros, lectae sunt talia dona

Virtutis. Trino truncantur corpora more,

485Quae nulla gaudent genitali lege tororum.

Namque alios tales progigni in luminis oras

Comperimus; plerosque hominum vis ferrea sexu

Exuit; atque alios ipsos sibi demere constat

Pro caeli regnis pronum de pectore amorem.

490Quisque capax fuerit, celsa virtute capessat,

Quod paucis lectisque Deus vult pandere munus.'

Haec ait et pueros, quos gaudens cura parentum

Cum precibus laetis certatim hinc inde ferebat,

Suscipit et plebem sectantum, quod prohiberet,

495Increpat ac tales affirmat regna mereri

Aulae caelestis. Sanctas his ordine palmas

Imponit redditque ulnis portare parentum.

Ecce sed e populo iuvenis, cui rura domusque

Et gaza exstabat, rerum possessio fulgens,

500Accedit Christumque palam summissus adorat:

'O bone praeceptor, dic nunc, quae facta sequamur,

Ut mihi perpetuam liceat comprendere vitam?'

His auctor vitae tum talia reddit Iesus:

'Nunc demum quaeris, veteri quae lege tenentur?

505Non hominis perimes vitam, non furta tororum

Invades, quaestumve alienis noxia rebus

Mens aut dextra leget, non testis falsa loqueris.

Sit genitor genetrixque tuo sublimis honore,

Proximus et frater pro te tibi cedat amore.'

510Ille dehinc: 'Istaec semper mihi perpete cura

Observata reor, sed ne quid forte relictum

Desit, praesenti liceat me voce moneri.'

Tum Christus fatur: 'Nunc si perfecta requiris

Prendere praecelsis meritis fastigia vitae,

515Omnia, quae proprio retines solus dominatu,

Distrahe et ad miseros confer securus egentes.

Tum thesaurus erit caeli tibi conditus arce

Virtutisque tenax vestigia nostra sequeris.'

Haec adolescentis veniunt ubi dicta per aures,

520Deiecit vultum tristisque in tecta refugit.

Tum sic discipulis vitae spes unica fatur:

'Difficile est terris affixos divite gaza

Avelli caelique leves in regna venire.

Nam citius tenuis per acus transire foramen

525Deformis poterunt immania membra cameli,

Quam queat ut dives caelestia regna videre.'

Talibus attoniti comites stupidique silebant,

Volventes quae tanta foret sub pectore virtus

Humano, talem possit quae prendere vitam.

530Respicit aeternae iustorum gloria vitae

Atque ait: Haec homini forsan videantur acerba,

Sed Deus electis facilem praepandit in aethra

Possibilemque viam, virtus quam celsa capessat.'

Tum Petrus fidei munitus moenibus infit:

535'Omnia nostrorum proiecta reliquimus olim

Et tua iussa sequi nobis spes unica restat.

Quid nostris animis superest? Dic, Christe, precamur.'

Talibus ad Petrum verbis respondit Iesus:

'Vos quicumque meum mentis penetralibus altis

540Credentes servatis iter, cum sederit alte

Progenies hominis, celso quem cinget honore

Maiestas, bis sex illic pulcherrima virtus

Constituet vobis sublimi in vertice sedes,

Iudiciumque hominum pariter tractare licebit.

545Hic quicumque sui linquet generisque domusque

Gazas affectusque omnes pro nomine nostro,

Centiplicata dehinc capiet vitamque perennem.

Primorum meritum postremi transgredientur,

Ultima praeteriti capient vix praemia primi.'

550'Sedulus ut ruris dominus, cui dulcia fundum

Pinguibus in campis late vineta coronant;

Hic ubi progressus primo cum lumine solis,

Conduxit iuvenum fortissima robora pactus

Unius in lucis certa mercede laborem,

555Et sua tum iussit cultu vineta polire.

Ipse sed egrediens, ubi tertia venerat hora,

Invenit ecce alios operique accrescere iussit,

Pro meritis operis promittens praemia digna;

Illi non aliter laeti praecepta sequuntur.

560Ast ubi sexta dehinc lucis transfluxerat hora,

Haut secus hinc alios iuvenes conducere pergit.

Horaque nona dehinc ubi solis cursibus acta est,

Tunc alios pariter conductos iussit adire.

Ultima labentis restabat portio lucis:

565Egressus cernit iuvenes causasque requirit,

Cur pigris manibus torperent otia lenta.

Aiunt conductoris quod praecepta fuissent

Nulla sibi. Dominus mox hos insistere ruri

Tunc etiam iussit. Sed vespere protinus orto

570Praecipit ut cuncti caperent mercedis honorem

Aequalique omnes portarent praemia nummo.

Tunc manus illa virum, prima quae luce laborem

Sustulerat factisque diem toleraverat aequum,

Indignans secum tali cum murmure fatur:

575'Iniustum est, istis similem nos quaerere nummum,

Ultima quos operis sero coniunxerat hora.

Tum dominus ruris sedato pectore fatur:

Illibata tibi mercedis portio salvae

Redditur et pacti servantur iura fidelis.

580Istis de nostro liceat concedere tantum,

Extima quos operis glomeravit portio ruri.

Nam multos homines dignatio sancta vocavit

E quis perminimam dignum est secernere partem.'

Haec ait et Solymos repetit comitesque seorsum

585Alloquitur suisque iteris regionibus infit:

'Ingredimur gnari truculentaque moenia adimus.

Filius hic hominis prodetur ad ultima mortis,

Scribarum procerumque ferens ludibria membris,

Affixusque cruci post tertia lumina surget.

590Hic tum Zebedei coniux summissa rogabat,

Ut Christo medio caeli sublimis in arce

Felices nati dextra laevaque sederent.

Tum quaerit Christus, calicem si sumere possent,

Quem sibi praeceptis instaret sumere patris.

595Respondent se posse simul. Tum talia Christus:

'Vos nostrum calicem fas est potare, sed altis

Sedibus aequali mecum considere honore

Non hoc nostra dabit cuiquam pro munere virtus.

Haec certis genitor sublimia dona reservat.'

600Exin discipulos dictis pro talibus omnes

Commotos tali sermonis mulcet honore:

'Gentibus infidis celsa dicione potestas

Imponit quoscumque super dominantur eorum

Exercentque trucem subiectis urbibus iram.

605Vos inter longe tranquillior aequora vitae

Concordi sternit mitis moderatio pace

Magnus et obsequiis crescit super alta minister.

Nec primus quisquam, nisi cunctis serviat, unus

Esse potest. Hominis natus sic vestra minister

610Obsequio solus proprio pia munera gestat,

Et multos redimens pretioso sanguine servat.

At vos ex minimis opibus transcendere vultis

Et sic e summis lapsi comprenditis imos.'

'Si vos quisque vocat cenae convivia ponens,

615Cornibus in summis devitet ponere membra

Quisque sapit. Veniet forsan si nobilis alter,

Turpiter eximio cogetur cedere cornu,

Quem tumor inflati cordis per summa locarat.

Sin contentus erit mediocria prendere cenae,

620Inferiorque dehinc si mox conviva subibit,

Ad potiora pudens transibit strata tororum.'

Proxima tum Solymis conscendit culmina montis,

Ordinibus lucent quae glaucicomantis olivae.

Hinc lectis iussit sectantum discipulorum

625Obuia castelli monstrans habitacula, Christus

Inde asinam pariter fetu comitante repertam

Ducere; vel si quis causam disquirere vellet,

Cur sua tam subito quoquam iumenta trahantur,

Dicere tunc, operam dominum sibi sumere velle.

630Discipuli celeri complent praecepta paratu.

Adducunt mollique super velamine vestis

Insternunt pullum placidum praebentque sedendum.

Hinc veteris quondam fluxit vox nuntia vatis:

'Ecce venit placidus tibi rex, quem terga sedentem

635Praemitis gestant asinae pullique sequentis.'

Tunc populi stratas praetexunt vestibus omnes,

Quaque iter est Christo, subnexa fronde coronant.

Proxima tunc alii spoliant palmeta virore

Conclamantque omnes: 'Davidis origine creto

640Osanna excelsis sit gloria laeta tropaeis!'

Sic adeo ingreditur Solymorum moenia Christus.

Ingresso occurrit primo sub limine templi

Cruribus atque oculis certatim debile vulgus.

Quos ubi tam subito gressu visuque vigentes

645Cuncta sacerdotum cognovit factio mirans

Et pueros templi complentes tecta clamore:

Osanna egregia Davidis stirpe creato,

Ipsum percontant cuncti, quae causa clamoris

Impubem tantum tollat per gaudia plebem.

650Christus ad haec: 'Legis sanctae vos scripta tenere

Creditur, infantum quae dicit ab ore venire

Lactantum et linguis iusti consurgere laudem.'

Haec ait ingratam linquens cum civibus urbem

Bethaniamque potit, rediensque in margine cernit

655Stratae tendentem diffusa umbracula ficum.

Illic forte cibi pertemptans corda voluntas

Arboris attrectat ramos, sed nulla facultas

Pomorum sterili frondis concreverat umbrae.

Olli Christus ait: 'Non sit tibi fructibus umquam

660Copia promendis.' Tum protinus arvit arbor.

Discipuli celerem mirantur in arbore mortem.

Sed Christus stupidis assistens talia fatur:

'Nunc ligni istius nostro stupuistis honore,

Desisse ad vires terrenos ducere sucos.

665Sed veris verbis iterumque iterumque monebo:

Namque fides si certa animi consistet in arce

Nec dubiis nutans vitiis tremebunda iacebit,

Arboris istius vobis substantia cedet.

Nec tantum istius, sed montis celsa revelli

670Credentum verbo poterunt undisque profundi

Cum silvis pariter saxisque ferisque recondi.

Et quaecumque fides robusto pectore poscet,

Credentum semper digna virtute tenebit.'

Haec ubi dicta dedit, templi se moenibus infert.

675Confestim proceres populi miracula rerum

Collecti inquirunt, virtus quae tanta dedisset.

Ollis Christus ait: 'Quaerentibus omnia vobis

Dicere iam facile est, si nobis vestra vicissim

Percontata prius paucis sententia solvat.

680Nuper Iohannes, puro qui gurgite lavit

Sordentis populi maculas, divina potestas

An hominis potius vobis fallacia visa est?'

Haec ait ancipiti verborum pondere claudens

Captantum procerum mentem; nam magna profetam

685Plebis Iohannem veneratio suscipiebat,

Nec poterant eius fallacem dicere vitam.

Rursum sublimem dixissent esse profetam,

Occidisse illum traheret confessio culpam.

Se nescire tamen respondit factio fallax.

690Tum Christus: 'Non est iniustum claudere vocem,

Cum mihi claudantur procerum responsa superba.'

'Nam geminae prolis genitor maioris in aures

Talia dicta dedit: Vitis mihi portio maior

Semiputata iacet. Sed perge et robore forti

695Nunc scrobibus nunc falce premens vineta retunde.

Tum iuvenis sese tam sordida vincla laboris

Nolle pati memorat. Post omnia iussa parentis

Exsequitur damnansque sibi responsa coërcet.

Post alium natum simili sermone iubebat

700Ad vineta sui dependere iussa laboris.

Annuit his iuvenis nec dictis facta repensat.

Dicite, quis potius genitoris iussa sequatur?'

Olli conlaudant responsum posterioris.

Prosequitur Christus: 'Nunc vera advertite dicta.

705Iam magis hinc caeli sedem comprendere possunt

Corporis e vitiis quaerentes sordida lucra,

Quam vestrum quisquam. Vobis nam venerat ante

Iustus Iohannes, sed non est credere vestrum.

Namque fidem potius meretricum pectora certam

710Hauserunt sordesque animi posuere pudendas.

At vos tantorum scelerum nil paenitet umquam.'

'Sic quidam dives, cui iugera multa nitentis

Vineti saepes circum densata coërcet,

In medio turrem prelumque et dolia fecit

715Cultoresque dedit fructusque locavit habendos,

Impositam statuens mercedis solvere legem.

Tum longinqua petit, sed fructus tempore certo

Actores famulos mittit, quis portio salva

Cultorum certa ruris mercede daretur.

720Ecce colonorum rabies hos verbere saevo,

Ast alios lapidum proterrent undique telis;

Denique letali prosternunt vulnere multos.

Tum dominus ruris plures incedere servos

Praecipit et rursum mercedis pacta reposcit;

725Maior at in plures audax iniuria surgit.

Ultima iam domino natum dimittere mens est,

Quod subolem partemque sui vis digna pudoris

Cultorum cordi venerandam posceret esse.

Sed contra illorum iam mens maculata cruore

730Progenie extincta domini sibi post dominatum

Cedere credentum, crudeli vulnere fixum

Obtruncant iaciuntque foras trans saepta cadaver.

Post haec iam dominus veniet poenasque reposcet

Tantorum scelerum. Sed vobis tradita quondam

735Fulgentis regni sedes translata feretur

Ad placidam gentem, possit quae reddere fructus.'

'Ut rex, qui nato thalamorum vincula nectens

Praecipit, ut proceres convivia laeta frequentent,

Accitos famulis voti regalis honorem

740Concelebrare simul; cuncti sed adire recusant

Regales thalamos, regalis pocula mensae.

Post alios mittit, sese largissima cuncta

Magnificasque dapes, convivia laeta parasse.

Illi neglectis opibus diversa petebant.

745Hic aedes proprias, hic ruris tecta propinqui,

Ast alius merces potius ac lucra revisit.

Multi praeterea missos, qui ad laeta vocarent,

Insontes famulos rapiunt et corpora ferro

In mortem cruciant. Tum rex ubi comperit acta,

750Milibus armatis cives cum moenibus ipsis

Subruit, effusi famulorum sanguinis ultor.

Tunc servis fatur: Nunc festa iugalia cenae,

Praelargis opibus quaecumque instruximus illi,

Contempsere meis proceres contingere mensis.

755Ite igitur propere per publica saepta viarum,

Et quoscumque illic casus glomeraverit, omnes

Huc laetis nati thalamis adhibete vocantes.

Progressi famuli per compita cuncta viarum

Inventos duxere simul. Iam denique cunctae

760Complentur mensae mixtae sine nomine plebis.

Hic iusti iniustique simul cubuere vocati.

At res ingressus convivia laeta revisit.

Hic videt indutum pollutae vestis amictu,

Laetitiis thalami fuerat cui dissona lingua.

765Isque ubi regalis sermonis pondere causas

Reddere pro vestis maculis et labe iubetur,

Oppresso tacuit non puri pectoris ore.

Et tum conversus famulis rex praecipit illum

Conexis manibus pedibusque et corpore toto

770In tenebras raptum mox praecipitare profundas.

Illic stridor erit vasti sine fine doloris,

Et semper fletus. Multis nam saepe vocatis

Paucorum felix hominum selectio fiet.'

Fūdĕrăt īn tērrās rŏsĕūm iŭbăr īgnĭcŏmūs sōl.

Dīscĭpŭlī rŏgĭtānt, lŏlĭī quīd quaēstĭŏ vēllēt

Ēt sĕgĕtīs: clārūs quĭbŭs haēc dēprōmĭt Ĭēsūs:

'Ōptĭmă quī fārrīs cōmmēndāt sēmĭnă glēbīs,

Fīlĭŭs ēst hŏmĭnīs; mūndūm sūb nōmĭnĕ rūrīs5

Āccĭpĭte, ātque hŏmĭnēs pūrō prō sēmĭnĕ iūstōs.

Āt lŏlĭum īnfēlīx cŏŏpērtī daēmŏnĭs ārtĕ

Sūnt hŏmĭnēs; ĭnĭmīcŭs ĕrīt, vīs hōrrĭdă, daēmōn,

Ēxtrēmūs mūndī fīnīs prō tēmpŏrĕ mēssīs.

Mēssōrēs pătrĭī vĕnĭēnt pēr rūră mĭnīstrī,10

Quōs hŏmĭnīs nātūs prŏprĭī dē cōrpŏrĕ rēgnī

Cōllĭgĕre ērrōrīs lăquĕōs lābēmquĕ iŭbēbīt

Cōllēctōsquĕ sĭmūl răpĭdīs ēxūrĕrĕ flāmmīs.

Dēntĭbŭs hīs strīdōr sēmpēr flētūsquĕ pĕrēnnīs,

Sēcrētīsquĕ pĭīs vĕnĭēt lūx aūrĕă vītaē,15

Sēdĭbŭs ūt caēlī vībrāntūr lūmĭnă sōlīs.'

Haēc dŏcŭīt pătrĭāmquĕ rĕdīt sērvātŏr ĭn ūrbēm.

Īllīc ēxpĕdĭēns pŏpŭlīs (mīrābĭlĕ dīctū)

Iūstĭtĭaē lēgēs vītaēquĕ sălūbrĭă iūssă,

Vīrtūtēs pătrĭās sĭmŭl īnsĭnŭāndŏ dŏcēbāt.20

Tūnc līvōrĕ grăvī plēbēs cōmmōtă sŭōrūm

Praēsēntīsquĕ sĭmūl dōnī mīrācŭlă vōlvēns

Ēt gĕnĕrīs nōtī rĕpŭtāns ēx ōrdĭnĕ gēntēm,

Haēc īntēr sēsē mūssāntī vōcĕ vŏlūtānt:

'Nōnne hīc ēst fābrī sŭbŏlēs, cuī nōmĕn Ĭōsēph?25

Mārīa ēst gĕnĕtrīx, nōn frātrūm nōtă prŏpāgŏ?

Ūnde ĭgĭtūr lēgīs dōctōr tāntaēquĕ mĭnīstēr

Vīrtūtīs, cēdīt cuī lābēs vīctă mălōrūm?'

Nāzără sīc plēbēs; cuī tālĭă rēddĭt Ĭēsūs:

'Tēmnūntūr prŏprĭīs mīrācŭlă sēmpĕr ĭn ōrīs30

Ēt sĭne hŏnōrĕ mănēnt pătrĭā sūb sēdĕ prŏfētaē.'

Tālĭbŭs īndīgnāns prēssīt sŭă mūnĕră Chrīstūs.

Īntĕrĕa ād rēgēm vŏlĭtābāt fāmă sŭpērbūm,

Quōd mălă cūncta īllī vīrtūs dīvīnă dŏmārēt.

Sēd pŭtăt Hērōdēs, lētī quōd lēgĕ rĕmīssūs35

Tānta ŭt Ĭōhānnēs vīrtūtīs dōnă tĕnērēt.

Nām quōndām cērnēns līvēntī pēctŏrĕ daēmōn,

Ērrōrīs lābēm pūrīs quōd sōlvĕrĕt ūndīs

Iūstŭs Ĭōhānnēs, dāmnīs āccēnsă mălōrūm

Tūnc pĕtĭt Hērōdēm pēstīs saēvīssĭmă rēgēm40

Ēt făcĭle īniūstī pĕnĕtrāns hăbĭtācŭlă cōrdīs

Āccŭmŭlārĕ fĕrīs sŭbĭgīt scĕlĕra īmpĭă gēstīs.

Ārsĕrăt īllĭcĭto Hērōdēs āccēnsŭs ămōrĕ

Īn thălămōs frātrīs, cāstō quōd iūrĕ vĕtābāt

Dōctŭs Ĭōhānnēs. Fĕrĭtās sēd nēscĭă rēctī45

Sūbiēcīt lēgēs pĕdĭbūs frŭĭtūrquĕ nĕfāndīs

Cōnŭbĭīs īpsūmquĕ sŭpēr, quī prāvă vĕtābāt.

Cārcĕrĭs īmmērsūm tĕnĕbrīs vīnclīsquĕ grăvāvīt.

Sānguĭnĕ nām iūstī prīmō cōmprēssă tĭmōrĕ

Ābstĭnŭīt sĭtĭēns fĕrĭtās, quĭă māgnă prŏfētām50

Plēbĭs Ĭōhānnēm vĕnĕrātĭŏ sūscĭpĭēbāt.

Nātālī sēd fōrtĕ dĭē cūm laētă tўrānnūs

Hērōdēs cēlsīs strŭĕrēt cōnvīvĭă mēnsīs,

Lūxŭrĭaē quŏnĭām cōniūnctă sŭpērbĭă gaūdēt,

Īn mĕdĭō iŭvĕnūm rēgīnaē fīlĭă vīrgŏ,55

Āltērnōs lătĕrūm cĕlĕrāns sĭnŭāmĭnĕ mōtūs,

Cōmpŏsĭtās cāntū iūngīt mŏdŭlāntĕ chŏrēās.

Īpsĕ sĕd īn prīmīs mīrātā vīrgĭnĭs ārtĕ

Āttŏnĭtūs stŭpŭīt; tūnc praēmĭă cūnctă pătērĕ

Iūrātūs spōndēt, quaēcūmquĕ pŭēllă pĕtīssēt.60

Īllă sĕd hōrrēndaē sērvāns scĕlĕra īmpĭă mātrīs

Ūrgĕt Ĭōhānnīs căpŭt ā cērvīcĕ rĕvēllī

Ēt lānce īnfērrī praēsēntĭă mūnĕră pōscēns.

Praēsēntum Hērōdēs prŏcĕrūm sūb pōndĕrĕ trīstīs,

Iūrāndīquĕ mĕmōr iūrīs tămĕn īmpĕrăt aēgrĕ,65

Īnsōntīs căpŭt īnfērrī trādīquĕ pŭēllaē.

Īllă (nĕfās) mātrī scĕlĕrāta ād gaūdĭă pōrtāt.

Cōrpŏrĭs āt lăcĕrūm flēntēs sĭnĕ nōmĭnĕ trūncūm

Dīscĭpŭlī cōndūnt tērraē Chrīstūmquĕ sĕquūntūr.

Īlle ŭbĭ cōgnōvīt iūstī mĭsĕrābĭlĕ lētūm,70

Dēsĕrĭt īnsōntī pōllūtām sānguĭnĕ tērrām

Frōndōsāquĕ lătēt sēcrētaē vāllĭs ĭn ūmbrā.

Sēd pŏpŭli īmmēnsaē vīrtūtīs dōnă sĕquūntūr.

Īlle ŭbĭ crēdēntūm tūrbās īn vāllĕ rĕmōtā

Cōnvēnīssĕ vĭdēt, mōrbōrūm tābĕ rĕpūlsā75

Cōrpŏră sūbiēcīt mĭsĕrātūs mūltă mĕdēllaē.

Iāmquĕ sŭb ēxtrēmō lābēntīs lūmĭnĕ sōlīs

Dīscĭpŭlī Chrīstō suādēnt dīmīttĕrĕ tūrbās,

Ūt sĭbĭ quīsquĕ părēt quaērēns pēr cōmpĭtă vīctūm.

Īllĕ iŭbēt cūnctīs ĭbĭdēm cōnvīvĭă pōnī.80

Dīscĭpŭli ōstēndūnt, nīl āmplĭŭs ēssĕ cĭbōrūm

Nī pīscēs gĕmĭnōs ēt fārrīs frāgmĭnă quīnquĕ.

'Hōc, īnquīt, sătĭs ēst.' Tūm mōx dīscūmbĕrĕ plēbēm

Grāmĭnĕīsquĕ tŏrīs iūssīt cōmpōnĕrĕ mēmbră,

Sūspīciēnsquĕ dĕhīnc caēlūm gĕnĭtōrĕ prĕcātō85

Īpsĕ dŭōs pīscēs ēt quīnque ēx ōrdĭnĕ pānēs

Dīvĭdĭt ēt dăpĭbūs mēnsās ŏnĕrāvĭt ŏpīmīs.

Iāmque ēxplētă iăcēt (dīctū mīrābĭlĕ) plēbēs,

Rēlĭquĭāsquĕ dĕhīnc mēnsīs lēgērĕ mĭnīstrī

Bīssēnōsquĕ sĭnūs cŏphĭnōrūm frāgmĭnĭs īmplēnt.90

Cēnāntūm nŭmĕrūs tūm mīlĭă quīnquĕ vĭrōrūm,

Praētĕrĕā pŏpŭlūs mātrūm fŭĭt ēt pŭĕrōrūm.

Dīscĭpŭlīs tūnc īndĕ iŭbēt cōnscēndĕrĕ nāvēm

Ēt trānsīrĕ frĕtūm, dōnēc dīmīttĕrĕt ōmnēs,

Īn sŭă quēmquĕ, vĭrōs. Tūm mōntīs cēlsă pĕtīvīt95

Sēcrētūsquĕ dĕhīnc gĕnĭtōrīs nōmĕn ădōrāt.

Iāmquĕ sŏpōrātā tōrpēbānt ōmnĭă nōctĕ,

Cūm pūppīs mĕdĭō sūlcābăt ĭn aēquŏrĕ flūctūs

Iāctāta ādvērsō sūrgēntīs flāmĭnĕ vēntī.

Āst ŭbĭ iām vĭgĭlūm quārtā stătĭōnĕ prĕmēbāt100

Nōctĭs ĭtēr răpĭdōs āttōllēns lūcĭfĕr ōrtūs,

Flūctĭbŭs īn lĭquĭdīs sīccō vēstīgĭă grēssū

Sūspēnsūs cārpēbăt ĭtēr (mīrābĭlĕ vīsū!)

Iāmquĕ prŏpīnquābāt pūppī, sēd nēscĭă naūtaē

Āttŏnĭtī trĕmŭlō vībrābānt cōrdă păvōrĕ105

Clāmōrēmquĕ sĭmūl cōnfūsā mēntĕ dĕdērūnt.

Tūm păvĭdīs Chrīstūs lŏquĭtūr: 'Tĭmŏr ōmnĭs ăbēstŏ,

Crēdēntūmquĕ rĕgāt vĕgĕtāns cōnstāntĭă mēntēm.

Ēn ĕgŏ sūm, vēstraē dōctōrēm nōscĭtĕ lūcīs.'

Ōllī cōnfīdēns rēspōndīt tālĭă Pētrūs:110

'Sī tŭă nōs vērē dīgnātūr vīsĕrĕ vīrtūs,

Mē părĭtēr pērmīttĕ tŭō sŭpĕr aēquŏră iūssū

Flūctĭbŭs īn lĭquĭdīs īmmērsōs fīgĕrĕ grēssūs.'

Ādnŭĭt hīs Dŏmĭnūs; nāvēm mōx līnquĕrĕ Pētrūs

Aūdĕt ĕt īnnīxūs fīgīt vēstīgĭă pōntō.115

Vērum ŭbĭ tāntārūm mēntēm mīrācŭlă rērūm

Tērrĭfĭcānt vēntīquĕ mĭnās crēbrēscĕrĕ cērnīt,

Paūlātīm cēdūnt dŭbĭō lĭquĕfāctă tĭmōrĕ

Quaē vălĭdūm fĭdĕī gēstābānt aēquŏră rōbūr.

Iāmquĕ Sĭmōn mĕdĭō sūmmērsūs cōrpŏrĕ clāmāt:120

'Flūctĭbŭs hōrrēndīs pĕrĕūntēm dīrĭpĕ, Chrīstĕ!'

Dēxtĕră cōnfēstīm prōtēndĭtŭr ōbvĭă Pētrō,

Ēt dŭbĭtātă fĭdēs vērbīs mūlcātŭr ămārīs

Āscēnsaēquĕ rătī cōntrārĭă flāmĭnă cēdūnt,

Praēsēntēmquĕ Dĕī sŭbŏlēm stŭpŭērĕ rŏgāntēs125

Cūnctī, nāvĭgĭō sŏcĭōs quōs cāsŭs hăbēbāt.

Trānsĭĕrāt tāndēm sūlcāns frĕtă fērvĭdă pūppīs

Ōptātūmquĕ grăvīs cōmprēndĕrăt āncŏră pōrtūm.

Cōnvĕnĭūnt pŏpŭlī răpĭdō pēr lītŏră cūrsū

Pōrtāntēs aēgrōs vēstīsque āttīngĕrĕ fīlă130

Ēxtrēma ēxōptānt (mīrūmque) hōc mūnĕrĕ cūnctī

Crēdēntēs rĕfĕrūnt plēnām pēr mēmbră sălūtēm.

Ēccĕ Phărīsaēī scrībaēque hīnc īndĕ dŏlōsī

Cāptāntēs Chrīstūm prōmūnt fāllācĭă dīctă:

'Cūr tŭă dīscĭpŭlōs pătĭtūr dōctrīnă lăbārĕ135

Praēcēptīs vĕtĕrūm? mănĭbūs nām cūră lăvāndīs

Praētĕrĭīt, sūmūntquĕ sĭmūl cūm sōrdĭbŭs ēscās.'

Īllĕ sŭb haēc fātūr: 'Măgĭs hōc ēst quaērĕrĕ dīgnūm,

Trānsgrēssī praēcēptă Dĕī quōd prōdĭtĭs ōmnēs.

Nāmquĕ Dĕūs mōrtēm dēfīxā lēgĕ mĭnātūr,140

Sī gĕnĭtōr cuīquām vērbō laēdātŭr ămārō

Vēl gĕnĕtrīx nātī dīctīs pūlsētŭr ăcērbīs.

Īrrĭtă vōs īstaēc făcĭtīs pērvērsă dŏcēndō.

Quām mănĭfēstă vĭgēnt dē vōbīs dīctă prŏfētaē:

Mē pŏpŭlūs sūmmīs lăbĭīs sūblīmăt hŏnōrĕ,145

Sēd dīvērsă prŏcūl cōrdīs sēcrētă pĕrērrānt.

Āccĭpĭte ērgo ōmnēs aūrēsque ādvērtĭtĕ cōrdīs:

Nōn īllāta hŏmĭnī fŭĕrīnt quaēcūmquĕ, pŭdēndīs

Sōrdĭbŭs āspērgēnt vītaēve ănĭmōvĕ sĕdēbūnt.

Ērūmpūnt hŏmĭnūm sēd quaē pĕnĕtrālĭbŭs ōrīs,150

Īntērnām mĭsĕrē măcŭlābūnt ēdĭtă mēntēm.'

Dīscĭpŭlī Chrīstō mĕmŏrānt, quōd vērbă lŏquēntīs

Ōccūltō trăhĕrēnt scrībārūm pēctŏră rīsū

Īllĕ dĕhīnc: 'Gĕnĭtōr plāntārūm sēmĭnă nōstēr

Quaē nōn īpsĕ sŭī cōnsēvĭt ĭn aēquŏrĕ rūrīs,155

Ābĭcĭēt pĕnĭtūs rādīcĭbŭs ērŭtă lōngē.

Caēcūm fōrtĕ dŭcēm caēcūs sī nāctŭs ŏbērrēt,

Dēcĭdĕt īn fŏvĕām părĭtēr dīmērsŭs ŭtērquĕ.'

Tūnc pĕtĭt ābsōlvī Pētrūs, quīd quaēstĭŏ vēllēt,

Īpsĕ Phărīsaēīs quām mōx scrībīsquĕ dĕdīssēt.160

Tūm sătŏr aētērnaē rēspōndīt tālĭă vītaē:

'Vōs ĕtĭām dūrō dīsclūdĭtĭs ōmnĭă cōrdĕ

Iūssă nĕc ādmīttīt mēntīs dŭbĭtātĭŏ lūcēm.

Nām quaēcūmque hŏmĭnūm vĕnĭūnt ēxtrīnsĕcŭs ōrī,

Īn vēntrēm cēdūnt ănĭmōque īncōgnĭtă cūrrūnt.165

Quaē vēro īntērnō cōncēpta ē pēctŏrĕ prōmūnt

Ōra hŏmĭnūm, mēntēm pōssūnt āspērgĭnĕ lābīs

Pōllŭĕre īmmūndōque hŏmĭnēm măcŭlārĕ pĭāclō.

Sēcrētō cōrdīs prōmūntūr nōxĭă vītaē

Cōnsĭlĭa ēt caēdēs ēt fūrtă nĕfāndă tŏrōrūm170

Ēt fraūdēs fāllāxque hŏmĭnūm prō tēstĭbŭs ērrōr

Ēt răpĭdaē caēlūm pūlsāns vaēsānĭă vōcīs.

Haēc sūnt quaē măcŭlānt hŏmĭnēm, quaē sōrdĭbŭs īmplēnt.

Īllōtīs aūtēm mănĭbūs nōn pōllŭĭt ūmquām

Cōrpŏrĭs ārbĭtrĭō tērrēnūm sūmĕrĕ vīctūm.'175

Haēc ŭbĭ dīctă dĕdīt, pūlchērrĭmă rūră Sўrōrūm

Sīdōnēmquĕ Tўrūmquĕ pĕtīt: cūm fēmĭnă fūsīs

Crīnĭbŭs ēt prĕcĭbūs nātām caūsātă iăcēntēm

Vōlvĭtŭr ēt tăcĭtūm nōn dēsĭnĭt ānxĭă Chrīstūm

Ōrāre, ūt mēntēm vēxātām daēmŏnĕ saēvō180

Rēddĕrĕt ēt mĭsĕraē tāndēm rĕsĭpīrĕ lĭcērēt.

Tūnc ĕtĭām prĕcĭbūs sēctāntūm dīscĭpŭlōrūm

Rēspōndīt, prŏprĭās gĕnĭtōrīs māllĕ bĭdēntēs

Cōgĕrĕ, quās vānūs lātē dīspērsĕrăt ērrōr.

Crēbrĭŭs īnstāntī tūm tālĭă fātŭr Ĭēsūs:185

'Nātīs quīsquĕ sŭīs pānēm nōn dētrăhĕt ūmquām

Ēt cănĭbūs iăcĭēt.' Tūm tālĭă fēmĭnă fātūr:

'Mīcārūm sāltēm cănĭbūs sŭă pōrtĭŏ mēnsaē

Dēcĭdĭt ēx nĭhĭlō dŏmĭnōrūm cēnă grăvātūr.'

Tūm Dŏmĭnūs lŏquĭtūr: 'Vĕnĭānt tĭbĭ dīgnă sălūtīs190

Praēmĭă, quaē fĭdĕī mĕrŭērūnt rōbŏră tāntaē.'

Tālĭă sālvātōr vērbīs caēlēstĭbŭs ēdīt

Vīrgĭnĭs ēt mēntēm dīscūssō daēmŏnĕ vīrtūs

Cōmplēxam īmplēvīt dōnīs fēcūndă sălūtīs.

Īndĕ Gălīlaēās rĕpĕdāt sērvātŏr ĭn ōrās195

Praēcēlsīquĕ prŏcūl mōntīs cōnsēdĭt ĭn ārcĕ.

Haūt mŏră, cōnvĕnĭūnt pŏpŭlī sēcūmquĕ trăhēbānt

Pārs cāptōs ŏcŭlīs ēt crūrūm dēbĭlĕ vūlgūs

Ēlīnguēsque ălĭōs mōrbīquĕ vŏcābŭlă mīllĕ.

Ōmnĭbŭs īllĕ tămēn lānguōrēs dēmpsĭt ămārōs,200

Vīrĭbŭs ēt vălĭdīs vĕnĕrāndō mūnĕrĕ dōnāt.

Tūm pŏpŭlī părĭtēr mīrācŭlă tāntă frĕquēntānt

Aētērnōquĕ pătrī laūdēs grātēsquĕ cĕlēbrānt

Dīscĭpŭlōs Chrīstūs cōgēns īn vērtĭcĕ mōntīs

Sēcrēto āllŏquĭtūr: 'Plēbīs mĭsĕrātĭŏ mūlta ēst,205

Tērtĭă nām tērrīs rĕmĕānt iām lūmĭnă sōlīs,

Ēx quō nūllă sĭbī sūmūnt ălĭmēntă cĭbōrūm;

Iēiūnām nōlīm tāntām dīmīttĕrĕ plēbēm,

Nē lăbŏr āffĭcĭāt pŏpŭlōs pēr lōngă vĭāntēs

Dīscĭpŭlī Chrīsto ōstēndūnt sēptēm sĭbĭ pānēs210

Ēsse ēt pīscĭcŭlōs ălĭmēnta ād prōxĭmă paūcōs.

Tūm pŏpŭlūm iūssīt tērraē pēr tērgă cŭbārĕ,

Quōdquĕ fŭīt tōtūm prŏprĭīs dīscērpĕrĕ pālmīs;

Ēt cūnctaē cūrāt mēnsātīm dēdĕrĕ plēbī.

Dīscĭpŭlī pōnūnt ĕpŭlās pŏpŭlūsquĕ rĕplētūr215

Ād sătĭēm dăpĭbūs; rĕlĕgūnt mōx frāgmĭnă pānīs

Ēt spōrtās rĕfĕrūnt cŭmŭlātō pōndĕrĕ sēptēm.

Quāttŭŏr ēx ōmnī fŭĕrānt tūm mīlĭă plēbĕ

Nēc nŭmĕrō quīsquām mātrēs pŭĕrōsquĕ nŏtāvīt.

Īndĕ Măgēdārūm nāvī trānscūrrĭt ĭn ōrās.220

Ēccĕ Phărīsaēī Sāddūcaēīquĕ dŏlōsī

Pōscĕrĕ tēmptāntēs īnstānt caēlēstĭă sīgnă.

Sēd Chrīstūs cērnēns fāllācĭă pēctŏră fātūr:

'Cōnvēxūm quŏtĭēns claūdīt nōx ūmĭdă caēlūm,

Sī rŭbĕr āstrĭfĕrō prōcēdīt vēspĕr Ŏlŷmpō,225

Dīcĭtĭs: Ādvĕnĭēt vēntūrā lūcĕ sĕrēnūm.

Iāmquĕ sŭb ēxōrtū sōlīs ŭbĭ trīstĭă rūbrō

Nūbĭlă mīscēntūr cōnfūsā lūcĕ cŏlōrī,

Dīcĭtĭs, āgrĭcŏlīs naūtīsquĕ vĕnīrĕ frăgōsām

Vēntōrūm răbĭēm tēmpēstātūmquĕ fŭrōrēs.230

Fāllācēs, nōstīs făcĭēm dīscērnĕrĕ caēlī,

Saēclōrūm vērō nēscītīs tēmpŏră sīgnīs

Ēxplōrārĕ sŭīs? Sēd vōbīs sīgnă dăbūntūr,

Quaē mărĭs īmmēnsō quōndām vēnērĕ prŏfūndō,

Bēlŭă cūm tĕnŭīt vēntrīs sūb cārcĕrĕ vātēm.'235

Haēc ăĭt ēt prŏpĕrē pūppīs rĕtĭnācŭlă sōlvēns

Trāns frĕtă cōntēndīt răpĭdō cōmprēndĕrĕ cūrsū

Ārvă Phĭlīppōrūm sŏcĭīsque haēc tālĭă fātūr:

'Sōllĭcĭtē vōbīs vītēntūr nōxĭă fārră

Fērmēntūmquĕ fĕrōs vēstrīs āvērtĭtĕ mēnsīs.240

Īllă Phărīsaēī Sāddūcaēīquĕ dŏlōsī

Ādmīscēnt ēscīs fāllūntque īn nōmĭnĕ pānīs.

Cūr vōbīs tăcĭtās vŏlŭīt cūnctātĭŏ mēntēs?

Prō! quām pārvă fĭdēs sēnsū tōrpēntĕ fătīscīt!

Dīcĭtĭs āvērsī, nāvī quōd tōllĕrĕ pānēs245

Nōn fŭĕrīt vōbīs văcŭūm fārrīsquĕ căvēndās

Īnsĭdĭās iŭbĕām; mĕmĭnīsse ēt scīrĕ pŭtābām,

Quōd pānēs quīnquē plēbīs mĭhĭ mīlĭă quīnquĕ

Īmplērīnt dăpĭbūs cŏphĭnīsquĕ sŭpērflŭă tāntīs

Frāgmēnta ād cŭmŭlūm fŭĕrīnt cōllēctă cĭbōrūm,250

Quāttŭŏr ēt rūrsūm cēnāntūm mīlĭă pānēs

Quōd făcĭle īmplērīnt sēptēm spōrtāsquĕ rĕfērrī

Vīdīstīs rūrsūs cōmplētās rēlĭquĭārūm.

Sēd mŏnĕo īstōrūm sēmpēr fērmēntă căvērĕ.'

Dīscĭpŭlī tāndēm vītālĭă vērbă sĕcūtī255

Dōctrīnām cērnūnt fērmēntī nōmĭnĕ dīctām.

Īnde ŭbĭ pērvēntūm lĭquĭdī pēr tērgă prŏfūndī

Clāră, Phĭlīppaēō quaē pōllēnt nōmĭnĕ, rūră,

Cōgīt cōncĭlĭūm sēctāntūm dīscĭpŭlōrūm

Ēt quaērīt, quēm sē pŏpŭlōrūm fāmă pŭtārēt.260

Rēspōndēnt mūltās plēbīs tūnc ēssĕ lŏquēllās:

Crēbrĭŭs aūdīsse ēt mūltōs fīrmārĕ, quŏd ēssēt

Iūstŭs Ĭōhānnēs, pŏpŭlōs quī flūmĭnĕ lāvīt.

Pārs mĕmŏrāt vŏlŭcrīs fāmaē sĭbĭ cōgnĭtă vērbă

Hēlīām vēnīsse ĭtĕrūm, quēm praēpĕtĕ cūrrū265

Tūrbĭnĕ caēlēstī quōndām sĭmŭlātă quădrīgīs

Āstrīs īnsĕrŭīt răpĭdaē vīs fērvĭdă flāmmaē.

Hiērĕmĭām dīxēre ălĭī pārvīssĕ prŏfētām.

Tūnc Chrīstūs cūnctīs ārrīdēns pēctŏrĕ blāndō

Cōnquīrīt, quaē sīt sēntēntĭă dīscĭpŭlōrūm.270

Sēd stăbĭlīs Pētrūs: 'Tū Sānctī fīlĭŭs, īnquīt,

Chrīstūs, māgnĭfĭcō tērrās quī lūmĭnĕ cōmplēs.'

Tūm Dŏmĭnūs fōrtī rēspōndīt tālĭă Pētrō:

'Pētrĕ bĕātŭs ĕrīs, nām tālĭă pāndĕrĕ cērtē

Hūmānūs sānguīs vēl tērraē pōrtĭŏ cōrpūs275

Haūt ūmquām pŏtĕrīt. Gĕnĭtōrīs mūnĕră sōlă

Pōssūnt tām vălĭdūm fĭdĕī cōncēdĕrĕ rōbūr.

Tū nōmēn Pētrī dīgnā vīrtūtĕ tŭērīs.

Hāc īn mōlĕ mĭhī sāxīque īn rōbŏrĕ pōnām

Sēmpēr mānsūrās aētērnīs moēnĭbŭs aēdēs.280

Īnfērnīs dŏmŭs haēc nōn ēxsŭpĕrābĭlĕ pōrtīs

Claūstrūm pērpĕtŭō mūnītūm rōbŏre hăbēbīt;

Caēlēstīsquĕ tĭbī clāvēs pērmīttĕrĕ rēgnī

Ēst ănĭmūs; tērrīsquĕ tŭō quaē nēxă rĕlīnquēs

Ārbĭtrĭō, caēlō părĭtēr nōdātă mănēbūnt;285

Sōlvĕrĭt ēt rūrsūs tŭă quaē sēntēntĭă tērrīs,

Haūt ălĭtēr vĕnĭēnt caēlī sūb sēdĕ sŏlūtă.

Sēd vōs dīscĭpŭlī Chrīstūm mē dīcĕrĕ cūnctīs

Pārcĭtĕ, quō sōlī cōgnōscānt tālĭă dīgnī.

Iām lūx ādvĕnĭēt prŏpĕrīs mĭhĭ cūrsĭbŭs īnstāns,290

Moēnĭbŭs īn Sŏlўmīs răbĭēs cūm prōnă fŭrōrĕ

Ēxĭmĭōs vātūm sătŭrābīt sānguĭnĕ nōstrō.

Āst ŭbĭ lūcĭflŭūm rēddēt sōl tērtĭŭs ōrtūm,

Cōnsūrgēt rădĭīs părĭtēr rĕdĭmītă sălūtīs

Vītă mĭhī cūnctīsquĕ dăbīt sŭă mūnĕră tērrīs.'295

Tūm Pētrūs māgnō pērcūssūs cōrdă dŏlōrĕ:

'Ābsīnt, Chrīstĕ, tŭīs, īnquīt, tām trīstĭă sānctīs

Mōnstră prŏcūl mēmbrīs; nēc fās ēst crēdĕrĕ tāntūm,

Nēc tĭbĭ tām dūrās pŏtĕrīt cōntīngĕrĕ cāsūs.'

Chrīstŭs ăd haēc: 'Prŏcŭl hīnc, īnquīt, prŏcŭl ēffŭgĕ, daēmōn.300

Nōn dīvīnă tĭbī mēntēm prūdēntĭă tāngīt,

Sēd tērrēnă săpīs mōllīquĕ tĭmōrĕ trĕmīscīs.

Sēd sī quīs vēstrūm vēstīgĭă nōstră sĕquētūr,

Ābnĕgĕt īpsĕ sĭbī cōrpūsque ănĭmāmquĕ rĕcūsāns

Ātquĕ crŭcēm prŏprĭām cŏmĭtātĭbŭs āddĕrĕ nōstrīs305

Gaūdĕăt, āmīssām rĕdĭmēt ăvĭ glōrĭă vītām;

Nām sērvātă pĕrīt tērrīs pōssēssĭŏ lūcīs.

Sēd quīd prōfĭcĭēnt saēclī mōrtālĭă lūcră,

Sī dāmnūm sŭbĕānt lūcīs vītaēquĕ pĕrēnnīs?

Vēl quaē dīgnă quĕūnt ănĭmaē cōmmērcĭă pōnī?310

Fīlĭŭs hūc hŏmĭnīs vĕnĭēt sūb nōmĭnĕ pātrīs,

Caēlēstēsque īllūm frĕmĭtū cŏmĭtāntĕ mĭnīstrī

Stīpābūnt, rēddētque hŏmĭnūm sŭă dēbĭtă vītaē.

Vēră lŏquōr: cērtōs īstīc sūb līmĭnĕ lūcīs

Īnvĕnĭām, caēlī fūlgēns cūm rēgnă căpēssām.'315

Haēc ŭbĭ dīctă dĕdīt, pāssūs bīs tērnă dĭērūm

Lūmĭnă cōnvērsō tērrās trānscūrrĕrĕ caēlō,

Tūm sēcūm iŭbĕt ābrūptūm cōnscēndĕrĕ mōntēm

Pētrūm Zēbĕdĕīquĕ dŭōs pēr dēvĭă nātōs.

Īnde ŭbĭ pērvēntūm sēcrētī mōntĭs ĭn ārcēm,320

Cōntĭnŭō Chrīstūs făcĭēm fūlgōrĕ cŏrūscō

Mūtātūr, vēstēmquĕ nĭvīs cāndōrĕ nĭtēscīt.

Rēspĭcĭūnt cŏmĭtēs mĕdĭūmque āssīstĕrĕ sānctīs

Hēlīaē Mŏўsīquĕ vĭdēnt. Tūm tālĭă Pētrūs:

'Rēspĭcĕ, nūm nōbīs pŏtĭūs dīscēdĕrĕ lōngē,325

Ān īstīc tāntaē spēctācŭlă cērnĕrĕ mōlīs

Cōnvĕnĭāt; trīnō tămĕn hīc tēntōrĭă vōbīs,

Sī iŭbĕās, frōndīs făcĭām dīvērsă părātū,

Sīngŭlă sūb nōctēm quaē nōs aūlaēă rĕcēptēnt.'

Tālĭă dūm lŏquĭtūr, caēlō praēfūlgĭdă nūbēs330

Cīrcūmiēcta ŏcŭlīs vēstībāt lūmĭnĕ mōntēm,

Ēt vōx ē mĕdĭō lūcīs mănĭfēstă cŭcūrrīt:

'Ūnĭcŭs hīc mĕŭs ēst nātūs, mĕă sūmmă vŏlūntās;

Hūius iūstĭtĭām iūstō cōmprēndĭtĕ cōrdĕ.'

Dīscĭpŭlī păvĭdō prēssērūnt cōrpŏrĕ tērrām,335

Nēc prĭŭs ē prōnō vūltūs sūstōllĕrĕ cāsū

Aūdēbānt, sānctō Chrīstī nĭsĭ dēxtĕră tāctū

Dēmūlcēns blāndīs fīrmāssēt pēctŏră vērbīs:

'Sūrgĭte ĕt ābiēctūm fōrtēs cālcātĕ tĭmōrēm

Nēc cuīquām praēsēns pāndātūr vīsĭŏ vērbīs,340

Nī prĭŭs hūc hŏmĭnīs sŭbŏlēs spĕcĭōsă rĕpōrtēt

Īn lūcēm rĕfĕrēns mōrtīs dē sēdĕ trŏpaēă.'

Cōnsūrgūnt sōlūmquĕ vĭdēnt ēt vōcĕ rĕquīrūnt,

Cūr scrīptīs vĕtĕrūm scrībārūm fāctĭŏ cērtēt,

Hēlīām prīmūm caēlī dē sēdĕ rĕvērtī345

Īn tērrās Chrīstīquĕ dĕhīnc cōnsūrgĕrĕ lūcēm.

Chrīstŭs ăd haēc: 'Vĕnĭēt cērtō sūb tēmpŏrĕ iūssūs

Hēlīās rēddēns mōx ōmnĭă dēbĭtă saēclō.

Sēd sī quīs crēdīt, iām vēnĕrăt āntĕ rĕnāscēns,

Īgnōtūm vĕlŭtī răbĭēs quēm caēcă fŭrōrīs350

Dēmērsīt lētō; mōx saēvĭŏr āltĕră caēdēs

Ēn hŏmĭnīs nātō trŭcĭbūs lănĭātĭbŭs īnstāt.'

Haēc ăĭt ēt pŏpŭlūm rĕpĕtīt mōntēmquĕ rĕlīnquīt.

Ēccĕ sĕd īnflēxīs gĕnĭbūs flētūquĕ sŏlūtūs

Vīr sĕnĭōr prĕcĭbūs Chrīstūm vĕnĕrātŭs ădōrāt:355

'Dāvīdīs sŭbŏlēs, hŏmĭnūm lūmēnquĕ sălūsquĕ,

Tē prĕcŏr, hōrrĭbĭlēm nātī dē cōrpŏrĕ mōrbūm

Prōtūrbēs, rēddāsquĕ sĕnī sōlācĭă vītaē.

Nām cūrsūs lūnaē nātūm mĭhĭ daēmŏnĭs ārtĕ

Tōrquĕt ĕt īn lĭquĭdās dēiēctūm prōĭcĭt ūndās,360

Aūt mĭsĕrūm mĕdĭō prōiēctūm vōlvĭt ĭn īgnī.

Nām tŭă dīscĭpŭlī sēctāntēs iūssă frĕquēntēr

Cōnīsī nūlla īn sŏlĭdūm mĭhĭ dōnă dĕdērūnt.'

Tūm Chrīstūs māgnō cōmmōtūs cōrdă dŏlōrĕ:

'Ō gēns nūllīūs fĭdĕī, gēns ēffĕră sēmpēr,365

Ēn ĕtĭām pătĭār vōbīscūm mē fŏrĕ tērrīs?'

Sīc ăĭt ēt pŭĕrūm māndāt pērfērrĕ părēntī

Āntĕ sŭōs vūltūs. Tūm vōcīs pōndĕrĕ mūltō

Īncŭbŭīt mēntīsquĕ sĭmūl cōnvūlsă vĕnēnă

Daēmŏnĭs hōrrēndī pūrgātō cōrdĕ fŭgāvīt.370

Dīscĭpŭlī rŏgĭtānt, cūr nōn sūccēssĕrĭt īllīs

Ēiūsdēm pŭĕrī tŏtĭēns tēmptātă mĕdēllă.

Rēspōndīt Dŏmĭnūs: 'Lābāt quĭă pēctŏrĕ vēstrō

Īnstăbĭlīs fĭdĕī nūtāns pēr lūbrĭcă grēssūs.

Nām sī cērtă fŏrēt crēdēndī pōrtĭŏ vōbīs,375

Īnstār quaē mĭnĭmī pōssīt praēstārĕ sĭnāpīs,

Īstĭŭs hīnc mōntīs pōssētīs vēllĕrĕ vērbō

Īnque ălĭās sēdēs cūnctām trānsvōlvĕrĕ mōlēm.

Nām gĕnŭs hōc mōrbī prĕcĭbūs sĭnĕ fīnĕ fĭdēsquĕ

Mūltăquĕ rōbūstī iēiūnĭă pēctŏrĭs ārcēnt.'380

Īndĕ Căfārnāūm grădĭēns pērvēnĭt ăd ōrās.

Cōnvēnērĕ Pĕtrūm, quĭbŭs īnstāt cūră trĭbūtī,

Sōlvĕrĕ pōscēntēs sŏlĭtūm prō nōmĭnĕ Chrīstī.

Īllĕ sĕd ād Pētrūm cōnvērsūs tālĭă fātūr:

'Dīc, īnquīt, rēgēs quōrūm dēpēndĕrĕ nātōs385

Ēxtērnōs prŏprĭōsnĕ sĭbī iūssērĕ trĭbūtă?'

Rēspōndīt Pētrūs: 'Ălĭēnōs sōlvĕrĕ cērtum ēst.'

'Cērnĭs, ăīt Chrīstūs, nātūm nōn sōlvĕrĕ rēgīs;

Sēd nē quēm laēdām, praēcēptūm sūscĭpĕ nōstrūm:

Ēn mărĭs ūndĭsŏnī rūpēs quaē prōdĭt ĭn āltūm390

Scāndātūr tĭbĭ sūmmă, Sĭmōn, hāmūsquĕ prŏfūndō

Stāmĭnĕ saētārūm cōnēxūs praēcĭpĭtētūr.

Haēsĕrĭt ēt cūrvō quī prīmŭs ăcūmĭnĕ pīscīs,

Hūiūs pāndāntūr scīssī pĕnĕtrālĭă vēntrīs;

Īllīc īnvēntūm dūplēx dīssōlvĕ trĭbūtūm.'395

Dīscĭpŭlī pōst īndĕ rŏgānt quīs māxĭmŭs āltō

Īn caēlī rēgnō mĕrĭtīs prō quālĭbŭs ēssēt.

Tūm Chrīstūs mĕdĭō pŭĕrūm cōnsīstĕrĕ coētū

Praēcĭpĭt ēt plăcĭdō dōctōr sērmōnĕ prŏfātūr:

'Quīsquĕ cŭpīt cēlsām caēlī cōnscēndĕrĕ sēdēm,400

Īstĭŭs ēn pŭĕrī sĭmĭlēm sē mōrĭbŭs āptēt.

Ērrōrīs lăquĕōs saēclīs īncrēscĕrĕ cērtum ēst,

Sēd tămĕn īnfēlīx, pēr quēm gĕnĕrābĭtŭr ērrōr.

Quī vēro ē pārvīs īstīs dēcēpĕrĭt ūllūm,

Sī săpĭāt, nēctāt sāxō sŭă cōllă mŏlārī405

Praēcĭpĭtēmquĕ mărīs sēsē iăcŭlētŭr ĭn ūndās.

Nēc quīsquām fāstū pārvōs cōntēmpsĕrĭt īstōs.

Hōrūm cūstōdēs caēlēsti īn sēdĕ tŭēntūr

Āltĭthrŏnī vūltūm gĕnĭtōrīs sīdĕră sūpră.

Sēd sī quīs pāstōr, cuī pāscŭă crēdĭtă tōndēnt410

Cēntūm bālāntēs, ūnām cūm fōrtĕ sĕōrsūm

Nēscĭŭs ērrŏr hăbēt, quaēsītōr dēsĕrĭt ōmnēs

Ūnĭŭs ēt tōtīs lūstrāt vēstīgĭă sīlvīs,

Īllām sī māgnō pōssīt rĕpĕrīrĕ lăbōrĕ;

Laētĭtĭa īnvēntaē māiōr tūm nāscĭtŭr āgnaē,415

Quām prō cūnctārūm nŭmĕrō, quōd nūllă rĕsēdīt.

Ēx īstīs pārvīs gĕnĭtōr sīc pērdĕrĕ quēmquām

Nōn pătĭtūr gaūdētquĕ sŭīs īncrēscĕrĕ rēgnīs.'

'Sī frātrēm prŏprĭūm dēlīctō cōmmăcŭlātūm

Cērnīs, sēcrētūm mōx dīctīs cōrrĭpĕ sōlūs.420

Sī tŭă vērbōrūm pătĭēns mŏdĕrāmĭnă laūdāt,

Lābēntīs mēntēm frātēr lūcrābĕrĕ frātrīs.

Sīn tŭă sōlīūs cōntēmnīt vērbă rĕlīnquēns,

Tūnc ălĭōs părĭtēr mŏnĭtōr pĭă iūssă frĕquēntēt.

Sēd sī dīscŭtĭēt dōctōrūm frēnă dŭōrūm,425

Tūnc ād cōncĭlĭūm rĕfĕrāntūr crīmĭnă plēnūm,

Ūt pŏpŭlī sāltēm sānētūr pōndĕrĕ vīctūs.

Sīn ēt mūltōrūm cōntēmpsĕrĭt ēffĕrŭs ōră,

Sīt tĭbĭ dīvērsaē mūltātūs nōmĭnĕ gēntīs.

Nāmque īn cōncĭlĭūm sēmpēr praēsēntĭă nōstră430

Ādvĕnĭēt mĕdĭūmquĕ dŭūm mē stārĕ nĕcēsse ēst,

Sīvĕ trĭūm fŭĕrīt coētūs sūb nōmĭnĕ nōstrō.'

Tūm Pētrūs quaērīt, quōt frātri ērrātă rĕmīttāt,

Vēl sēptēm lāpsūs hŏmĭnūm sī fōrtĕ lĭcērēt.

Chrīstūs prōsĕquĭtūr: 'Nōn sēptēm crīmĭnă tāntūm,435

Sēd dĕcŭplātă sŭpēr dōnēntūr vūlnĕră frātrī.'

'Nām caēlī rēgnūm dŏmĭnī praēdīvĭtĭs aūlaē

Cōnsĭmĭle ēst, nūmmī rătĭōnēm quī sĭbĭ pōnī

Iūssĕrĭt ēt sērvūm dēbēntēm mūltă tălēntă

Praēcĭpĭt ābrēptūm cūm cōniŭgĕ prōgĕnĭēquĕ440

Ātque ŏpĭbūs cūnctīs vēnālī nōmĭnĕ sīstī.

Tūm sērvūs dŏmĭnūm prōstrātō cōrpŏre ădōrāt

Ēt spōndēt, spătĭī sĭbĭ sī fŏrĕt ūllă făcūltās,

Ōmnēm nūmmōrūm dŏmĭnō dīssōlvĕrĕ sūmmām.

Cōmmōvīt dŏmĭnūm fămŭlī mĭsĕrātĭŏ flēntīs445

Cūnctăquĕ trāns mĕrĭtūm cōncēssīt dēbĭtă sērvō.

Īllĕ sĕd ēgrĕdĭēns cōnsērvūm līmĭne ĭn īpsō

Nāctūs cōnstrīngīt; tūm dēbĭtă fōrtĭŏr ūrgēt

Pērsōlvī prĕcĭbūsquĕ lŏcūm trŭcŭlēntŭs ăbēgīt,

Cārcĕrĭs ēt mērsūm tĕnĕbrīs poēnīsquĕ prĕmēbāt.450

Quaē pōstquām dŏmĭnūs fămŭlōrūm nōscĕrĕ vērbīs

Īncĭpĭt, āddūcto īngēssīt iūstīssĭmă sērvō

Dīctă dŏlēns īrāmquĕ mŏvēt iūssīsquĕ sĕvērīs

Īn tōrmēntă fĕrūm dētrūsīt cūnctă rĕvōlvēns

Dēbĭtă, dūm dīgnīs lŭĕrēt pēr vīncŭlă poēnīs.455

Sīc vōbīs făcĭēt gĕnĭtōr, quī cūlmĭnă caēlī

Pōssĭdĕt, īmmītēs saēvō sī pēctŏrĕ frātrūm

Pēccāta ōrāntūm dūrē pūnīrĕ vŏlētīs.'

Tālĭă dīctă dĕdīt; Gălĭlaēaēque ārvă rĕlīquīt

Iūdaēāmquĕ pĕtīt quā pīnguĭă rūră sĭlēntēr460

Āgmĭnĕ Iōrdānēs vĭrĭdīs pērrūmpĭt ămoēnō.

Nēc mĭnŭs īn strātīs aēgrōs dōnārĕ sălūtĕ,

Sūblīmīsquĕ pătrīs cōncēdĕrĕ mūnĕră praēstāt.

Ēccĕ Phărīsaēī tēmptāntēs quaērĕrĕ pērgūnt,

Cōniŭgĭs ān lĭcĕāt rēiēctūm scīndĕrĕ vīnclūm,465

Quīcquĭd ĕrīt, laēsī tāngīt quōd cōrdă mărītī.

Haēc ŭbĭ pērcēpīt, dēprōmīt tālĭă Chrīstūs:

'Prīncĭpĭō Dĕŭs īn tērrīs pār dīspărĕ sēxū

Cōnstĭtŭīt iūssītque ūnō dē cōrpŏrĕ nēctī

Āmbōrūmque ănĭmās iūnctīs ĭnŏlēscĕrĕ mēmbrīs.470

Quōd Dĕŭs ērgŏ iŭbēt prŏprĭō cōncrēscĕrĕ vērbō,

Īllĭcĭtum ēst hŏmĭnūm foēdō sēcērnĕrĕ lūxū.

Moŷsēs praēcēpīt, quōd pēctŏră dūră vĭdērēt,

Scrībĕrĕ dīscĭdĭūm, quō sāxĕă cōrdă rĕvīncī

Pēr prŏprĭōs ăpĭcēs pōssēnt sūb iūdĭcĕ flāmmā.475

Nām tĕmĕre ēxsōlvēt cāstī quī iūră cŭbīlīs

Āltĕrăque īllīūs thălămīs sŏcĭābĭtŭr ūxōr,

Crīmĕn ădūltĕrĭī pŏpŭlō sūb tēstĕ sŭbībīt.'

Dīscĭpŭlī rĕfĕrūnt: 'Ūrgēt lēx īstă vĭrōrūm

Sērvĭtĭīquĕ prĕmīt nōn aēquō pōndĕrĕ pārtēm,480

Ūt mĕlĭūs fŭĕrīt thălămīs cărŭīssĕ pĕrōsīs.'

Rēspōndīt Dŏmĭnūs: 'Nōn ōmnēs pōndĕrĕ tāntō

Sūbĭcĭēnt ŭmĕrōs, lēctaē sūnt tālĭă dōnă

Vīrtūtīs. Trīnō trūncāntūr cōrpŏră mōrĕ,

Quaē nūllā gaūdēnt gĕnĭtālī lēgĕ tŏrōrūm.485

Nāmque ălĭōs tālēs prōgīgni īn lūmĭnĭs ōrās

Cōmpĕrĭmūs; plērōsque hŏmĭnūm vīs fērrĕă sēxū

Ēxŭĭt; ātque ălĭōs īpsōs sĭbĭ dēmĕrĕ cōnstāt

Prō caēlī rēgnīs prōnūm dē pēctŏre ămōrēm.

Quīsquĕ căpāx fŭĕrīt, cēlsā vīrtūtĕ căpēssāt,490

Quōd paūcīs lēctīsquĕ Dĕūs vūlt pāndĕrĕ mūnūs.'

Haēc ăĭt ēt pŭĕrōs, quōs gaūdēns cūră părēntūm

Cūm prĕcĭbūs laētīs cērtātim hīnc īndĕ fĕrēbāt,

Sūscĭpĭt ēt plēbēm sēctāntūm, quōd prŏhĭbērēt,

Īncrĕpăt āc tālēs āffīrmāt rēgnă mĕrērī495

Aūlaē caēlēstīs. Sānctās hīs ōrdĭnĕ pālmās

Īmpōnīt rēddītque ūlnīs pōrtārĕ părēntūm.

Ēccĕ sĕd ē pŏpŭlō iŭvĕnīs, cuī rūră dŏmūsquĕ

Ēt gāza ēxstābāt, rērūm pōssēssĭŏ fūlgēns,

Āccēdīt Chrīstūmquĕ pălām sūmmīssŭs ădōrāt:500

'Ō bŏnĕ praēcēptōr, dīc nūnc, quaē fāctă sĕquāmūr,

Ūt mĭhĭ pērpĕtŭām lĭcĕāt cōmprēndĕrĕ vītām?'

Hīs aūctōr vītaē tūm tālĭă rēddĭt Ĭēsūs:

'Nūnc dēmūm quaērīs, vĕtĕrī quaē lēgĕ tĕnēntūr?

Nōn hŏmĭnīs pĕrĭmēs vītām, nōn fūrtă tŏrōrūm505

Īnvādēs, quaēstūmve ălĭēnīs nōxĭă rēbūs

Mēns aūt dēxtră lĕgēt, nōn tēstīs fālsă lŏquērīs.

Sīt gĕnĭtōr gĕnĕtrīxquĕ tŭō sūblīmĭs hŏnōrĕ,

Prōxĭmŭs ēt frātēr prō tē tĭbĭ cēdăt ămōrĕ.'

Īllĕ dĕhīnc: 'Īstaēc sēmpēr mĭhĭ pērpĕtĕ cūrā510

Ōbsērvātă rĕōr, sēd nē quīd fōrtĕ rĕlīctūm

Dēsīt, praēsēntī lĭcĕāt mē vōcĕ mŏnērī.'

Tūm Chrīstūs fātūr: 'Nūnc sī pērfēctă rĕquīrīs

Prēndĕrĕ praēcēlsīs mĕrĭtīs fāstīgĭă vītaē,

Ōmnĭă, quaē prŏprĭō rĕtĭnēs sōlūs dŏmĭnātū,515

Dīstrăhe ĕt ād mĭsĕrōs cōnfēr sēcūrŭs ĕgēntēs.

Tūm thēsaūrŭs ĕrīt caēlī tĭbĭ cōndĭtŭs ārcĕ

Vīrtūtīsquĕ tĕnāx vēstīgĭă nōstră sĕquērīs.'

Haēc ădŏlēscēntīs vĕnĭūnt ŭbĭ dīctă pĕr aūrēs,

Dēiēcīt vūltūm trīstīsque īn tēctă rĕfūgīt.520

Tūm sīc dīscĭpŭlīs vītaē spēs ūnĭcă fātūr:

'Dīffĭcĭle ēst tērrīs āffīxōs dīvĭtĕ gāzā

Āvēllī caēlīquĕ lĕvēs īn rēgnă vĕnīrĕ.

Nām cĭtĭūs tĕnŭīs pĕr ăcūs trānsīrĕ fŏrāmēn

Dēfōrmīs pŏtĕrūnt īmmānĭă mēmbră cămēlī,525

Quām quĕăt ūt dīvēs caēlēstĭă rēgnă vĭdērĕ.'

Tālĭbŭs āttŏnĭtī cŏmĭtēs stŭpĭdīquĕ sĭlēbānt,

Vōlvēntēs quaē tāntă fŏrēt sūb pēctŏrĕ vīrtūs

Hūmānō, tālēm pōssīt quaē prēndĕrĕ vītām.

Rēspĭcĭt aētērnaē iūstōrūm glōrĭă vītaē530

Ātque ăĭt: Haēc hŏmĭnī fōrsān vĭdĕāntŭr ăcērbă,

Sēd Dĕŭs ēlēctīs făcĭlēm praēpāndĭt ĭn aēthrā

Pōssĭbĭlēmquĕ vĭām, vīrtūs quām cēlsă căpēssāt.'

Tūm Pētrūs fĭdĕī mūnītūs moēnĭbŭs īnfīt:

'Ōmnĭă nōstrōrūm prōiēctă rĕlīquĭmŭs ōlīm535

Ēt tŭă iūssă sĕquī nōbīs spēs ūnĭcă rēstāt.

Quīd nōstrīs ănĭmīs sŭpĕrēst? Dīc, Chrīstĕ, prĕcāmūr.'

Tālĭbŭs ād Pētrūm vērbīs rēspōndĭt Ĭēsūs:

'Vōs quīcūmquĕ mĕūm mēntīs pĕnĕtrālĭbŭs āltīs

Crēdēntēs sērvātĭs ĭtēr, cūm sēdĕrĭt āltē540

Prōgĕnĭēs hŏmĭnīs, cēlsō quēm cīngĕt hŏnōrĕ

Māiēstās, bīs sēx īllīc pūlchērrĭmă vīrtūs

Cōnstĭtŭēt vōbīs sūblīmi īn vērtĭcĕ sēdēs,

Iūdĭcĭūmque hŏmĭnūm părĭtēr trāctārĕ lĭcēbīt.

Hīc quīcūmquĕ sŭī līnquēt gĕnĕrīsquĕ dŏmūsquĕ545

Gāzās āffēctūsque ōmnēs prō nōmĭnĕ nōstrō,

Cēntĭplĭcātă dĕhīnc căpĭēt vītāmquĕ pĕrēnnēm.

Prīmōrūm mĕrĭtūm pōstrēmī trānsgrĕdĭēntūr,

Ūltĭmă praētĕrĭtī căpĭēnt vīx praēmĭă prīmī.'

'Sēdŭlŭs ūt rūrīs dŏmĭnūs, cuī dūlcĭă fūndūm550

Pīnguĭbŭs īn cāmpīs lātē vīnētă cŏrōnānt;

Hīc ŭbĭ prōgrēssūs prīmō cūm lūmĭnĕ sōlīs,

Cōndūxīt iŭvĕnūm fōrtīssĭmă rōbŏră pāctūs

Ūnĭŭs īn lūcīs cērtā mērcēdĕ lăbōrēm,

Ēt sŭă tūm iūssīt cūltū vīnētă pŏlīrĕ.555

Īpsĕ sĕd ēgrĕdĭēns, ŭbĭ tērtĭă vēnĕrăt hōră,

Īnvĕnĭt ēcce ălĭōs ŏpĕrīque āccrēscĕrĕ iūssīt,

Prō mĕrĭtīs ŏpĕrīs prōmīttēns praēmĭă dīgnă;

Īllī nōn ălĭtēr laētī praēcēptă sĕquūntūr.

Āst ŭbĭ sēxtă dĕhīnc lūcīs trānsflūxĕrăt hōră,560

Haūt sĕcŭs hīnc ălĭōs iŭvĕnēs cōndūcĕrĕ pērgīt.

Hōrăquĕ nōnă dĕhīnc ŭbĭ sōlīs cūrsĭbŭs ācta ēst,

Tūnc ălĭōs părĭtēr cōndūctōs iūssĭt ădīrĕ.

Ūltĭmă lābēntīs rēstābāt pōrtĭŏ lūcīs:

Ēgrēssūs cērnīt iŭvĕnēs caūsāsquĕ rĕquīrīt,565

Cūr pīgrīs mănĭbūs tōrpērēnt ōtĭă lēntă.

Āiūnt cōndūctōrīs quōd praēcēptă fŭīssēnt

Nūllă sĭbī. Dŏmĭnūs mōx hōs īnsīstĕrĕ rūrī

Tūnc ĕtĭām iūssīt. Sēd vēspĕrĕ prōtĭnŭs ōrtō

Praēcĭpĭt ūt cūnctī căpĕrēnt mērcēdĭs hŏnōrēm570

Aēquālīque ōmnēs pōrtārēnt praēmĭă nūmmō.

Tūnc mănŭs īllă vĭrūm, prīmā quaē lūcĕ lăbōrēm

Sūstŭlĕrāt fāctīsquĕ dĭēm tŏlĕrāvĕrăt aēquūm,

Īndīgnāns sēcūm tālī cūm mūrmŭrĕ fātūr:

'Īniūstum ēst, īstīs sĭmĭlēm nōs quaērĕrĕ nūmmūm,575

Ūltĭmă quōs ŏpĕrīs sērō cōniūnxĕrăt hōră.

Tūm dŏmĭnūs rūrīs sēdātō pēctŏrĕ fātūr:

Īllībātă tĭbī mērcēdīs pōrtĭŏ sālvaē

Rēddĭtŭr ēt pāctī sērvāntūr iūră fĭdēlīs.

Īstīs dē nōstrō lĭcĕāt cōncēdĕrĕ tāntūm,580

Ēxtĭmă quōs ŏpĕrīs glŏmĕrāvīt pōrtĭŏ rūrī.

Nām mūltōs hŏmĭnēs dīgnātĭŏ sānctă vŏcāvīt

Ē quīs pērmĭnĭmām dīgnum ēst sēcērnĕrĕ pārtēm.'

Haēc ăĭt ēt Sŏlўmōs rĕpĕtīt cŏmĭtēsquĕ sĕōrsūm

Āllŏquĭtūr sūīsque ĭtĕrīs rĕgĭōnĭbŭs īnfīt:585

'Īngrĕdĭmūr gnārī trŭcŭlēntăquĕ moēnĭa ădīmūs.

Fīlĭŭs hīc hŏmĭnīs prōdētŭr ăd ūltĭmă mōrtīs,

Scrībārūm prŏcĕrūmquĕ fĕrēns lūdībrĭă mēmbrīs,

Āffīxūsquĕ crŭcī pōst tērtĭă lūmĭnă sūrgēt.

Hīc tūm Zēbĕdĕī cōniūx sūmmīssă rŏgābāt,590

Ūt Chrīstō mĕdĭō caēlī sūblīmĭs ĭn ārcĕ

Fēlīcēs nātī dēxtrā laēvāquĕ sĕdērēnt.

Tūm quaērīt Chrīstūs, călĭcēm sī sūmĕrĕ pōssēnt,

Quēm sĭbĭ praēcēptīs īnstārēt sūmĕrĕ pātrīs.

Rēspōndēnt sē pōssĕ sĭmūl. Tūm tālĭă Chrīstūs:595

'Vōs nōstrūm călĭcēm fās ēst pōtārĕ, sĕd āltīs

Sēdĭbŭs aēquālī mēcūm cōnsīdĕre hŏnōrĕ

Nōn hōc nōstră dăbīt cuīquām prō mūnĕrĕ vīrtūs.

Haēc cērtīs gĕnĭtōr sūblīmĭă dōnă rĕsērvāt.'

Ēxīn dīscĭpŭlōs dīctīs prō tālĭbŭs ōmnēs600

Cōmmōtōs tālī sērmōnīs mūlcĕt hŏnōrĕ:

'Gēntĭbŭs īnfīdīs cēlsā dĭcĭōnĕ pŏtēstās

Īmpōnīt quōscūmquĕ sŭpēr dŏmĭnāntŭr ĕōrūm

Ēxērcēntquĕ trŭcēm sūbiēctīs ūrbĭbŭs īrām.

Vōs īntēr lōngē trānquīllĭŏr aēquŏră vītaē605

Cōncōrdī stērnīt mītīs mŏdĕrātĭŏ pācĕ

Māgnŭs ĕt ōbsĕquĭīs crēscīt sŭpĕr āltă mĭnīstēr.

Nēc prīmūs quīsquām, nĭsĭ cūnctīs sērvĭăt, ūnūs

Ēssĕ pŏtēst. Hŏmĭnīs nātūs sīc vēstră mĭnīstēr

Ōbsĕquĭō sōlūs prŏprĭō pĭă mūnĕră gēstāt,610

Ēt mūltōs rĕdĭmēns prĕtĭōsō sānguĭnĕ sērvāt.

Āt vōs ēx mĭnĭmīs ŏpĭbūs trānscēndĕrĕ vūltīs

Ēt sīc ē sūmmīs lāpsī cōmprēndĭtĭs īmōs.'

'Sī vōs quīsquĕ vŏcāt cēnaē cōnvīvĭă pōnēns,

Cōrnĭbŭs īn sūmmīs dēvītēt pōnĕrĕ mēmbră615

Quīsquĕ săpīt. Vĕnĭēt fōrsān sī nōbĭlĭs āltēr,

Tūrpĭtĕr ēxĭmĭō cōgētūr cēdĕrĕ cōrnū,

Quēm tŭmŏr īnflātī cōrdīs pēr sūmmă lŏcārāt.

Sīn cōntēntŭs ĕrīt mĕdĭōcrĭă prēndĕrĕ cēnaē,

Īnfĕrĭōrquĕ dĕhīnc sī mōx cōnvīvă sŭbībīt,620

Ād pŏtĭōră pŭdēns trānsībīt strātă tŏrōrūm.'

Prōxĭmă tūm Sŏlўmīs cōnscēndīt cūlmĭnă mōntīs,

Ōrdĭnĭbūs lūcēnt quaē glaūcĭcŏmāntĭs ŏlīvaē.

Hīnc lēctīs iūssīt sēctāntūm dīscĭpŭlōrūm

Ōbvĭă cāstēllī mōnstrāns hăbĭtācŭlă, Chrīstūs625

Īnde ăsĭnām părĭtēr fētū cŏmĭtāntĕ rĕpērtām

Dūcĕrĕ; vēl sī quīs caūsām dīsquīrĕrĕ vēllēt,

Cūr sŭă tām sŭbĭtō quōquām iūmēntă trăhāntūr,

Dīcĕrĕ tūnc, ŏpĕrām dŏmĭnūm sĭbĭ sūmĕrĕ vēllĕ.

Dīscĭpŭlī cĕlĕrī cōmplēnt praēcēptă părātū.630

Āddūcūnt mōllīquĕ sŭpēr vēlāmĭnĕ vēstīs

Īnstērnūnt pūllūm plăcĭdūm praēbēntquĕ sĕdēndūm.

Hīnc vĕtĕrīs quōndām flūxīt vōx nūntĭă vātīs:

'Ēccĕ vĕnīt plăcĭdūs tĭbĭ rēx, quēm tērgă sĕdēntēm

Praēmītīs gēstānt ăsĭnaē pūllīquĕ sĕquēntīs.'635

Tūnc pŏpŭlī strātās praētēxūnt vēstĭbŭs ōmnēs,

Quāque ĭtĕr ēst Chrīstō, sūbnēxā frōndĕ cŏrōnānt.

Prōxĭmă tūnc ălĭī spŏlĭānt pālmētă vĭrōrĕ

Cōnclāmāntque ōmnēs: 'Dāvīdĭs ŏrīgĭnĕ crētō

Ōsānna ēxcēlsīs sīt glōrĭă laētă trŏpaēīs!'640

Sīc ădĕo īngrĕdĭtūr Sŏlўmōrūm moēnĭă Chrīstūs.

Īngrēsso ōccūrrīt prīmō sūb līmĭnĕ tēmplī

Crūrĭbŭs ātque ŏcŭlīs cērtātīm dēbĭlĕ vūlgūs.

Quōs ŭbĭ tām sŭbĭtō grēssū vīsūquĕ vĭgēntēs

Cūnctă săcērdōtūm cōgnōvīt fāctĭŏ mīrāns645

Ēt pŭĕrōs tēmplī cōmplēntēs tēctă clămōrĕ:

Ōsānna ēgrĕgĭā Dāvīdīs stīrpĕ crĕātō,

Īpsūm pērcōntānt cūnctī, quaē caūsă clămōrīs

Īmpūbēm tāntūm tōllāt pēr gaūdĭă plēbēm.

Chrīstŭs ăd haēc: 'Lēgīs sānctaē vōs scrīptă tĕnērĕ650

Crēdĭtŭr, īnfāntūm quaē dīcĭt ăb ōrĕ vĕnīrĕ

Lāctāntum ēt līnguīs iūstī cōnsūrgĕrĕ laūdēm.'

Haēc ăĭt īngrātām līnquēns cūm cīvĭbŭs ūrbēm

Bēthănĭāmquĕ pŏtīt, rĕdĭēnsque īn mārgĭnĕ cērnīt

Strātaē tēndēntēm dīffūsa ūmbrācŭlă fīcūm.655

Īllīc fōrtĕ cĭbī pērtēmptāns cōrdă vŏlūntās

Ārbŏrĭs āttrēctāt rāmōs, sēd nūllă făcūltās

Pōmōrūm stĕrĭlī frōndīs cōncrēvĕrăt ūmbraē.

Ōllī Chrīstŭs ăīt: 'Nōn sīt tĭbĭ frūctĭbŭs ūmquām

Cōpĭă prōmēndīs.' Tūm prōtĭnŭs ārŭĭt ārbōr.660

Dīscĭpŭlī cĕlĕrēm mīrāntŭr ĭn ārbŏrĕ mōrtēm.

Sēd Chrīstūs stŭpĭdīs āssīstēns tālĭă fātūr:

'Nūnc līgni īstīūs nōstrō stŭpŭīstĭs hŏnōrĕ,

Dēsīsse ād vīrēs tērrēnōs dūcĕrĕ sūcōs.

Sēd vērīs vērbīs ĭtĕrūmque ĭtĕrūmquĕ mŏnēbō:665

Nāmquĕ fĭdēs sī cērta ănĭmī cōnsīstĕt ĭn ārcĕ

Nēc dŭbĭīs nūtāns vĭtĭīs trĕmĕbūndă iăcēbīt,

Ārbŏrĭs īstīūs vōbīs sūbstāntĭă cēdēt.

Nēc tāntum īstīūs, sēd mōntīs cēlsă rĕvēllī

Crēdēntūm vērbō pŏtĕrūnt ūndīsquĕ prŏfūndī670

Cūm sīlvīs părĭtēr sāxīsquĕ fĕrīsquĕ rĕcōndī.

Ēt quaēcūmquĕ fĭdēs rōbūstō pēctŏrĕ pōscēt,

Crēdēntūm sēmpēr dīgnā vīrtūtĕ tĕnēbīt.'

Haēc ŭbĭ dīctă dĕdīt, tēmplī sē moēnĭbŭs īnfērt.

Cōnfēstīm prŏcĕrēs pŏpŭlī mīrācŭlă rērūm675

Cōllēcti īnquīrūnt, vīrtūs quaē tāntă dĕdīssēt.

Ōllīs Chrīstŭs ăīt: 'Quaērēntĭbŭs ōmnĭă vōbīs

Dīcĕrĕ iām făcĭle ēst, sī nōbīs vēstră vĭcīssīm

Pērcōntātă prĭūs paūcīs sēntēntĭă sōlvāt.

Nūpĕr Ĭōhānnēs, pūrō quī gūrgĭtĕ lāvīt680

Sōrdēntīs pŏpŭlī măcŭlās, dīvīnă pŏtēstās

Ān hŏmĭnīs pŏtĭūs vōbīs fāllācĭă vīsa ēst?'

Haēc ăĭt āncĭpĭtī vērbōrūm pōndĕrĕ claūdēns

Cāptāntūm prŏcĕrūm mēntēm; nām māgnă prŏfētām

Plēbĭs Ĭōhānnēm vĕnĕrātĭŏ sūscĭpĭēbāt,685

Nēc pŏtĕrānt ēiūs fāllācēm dīcĕrĕ vītām.

Rūrsūm sūblīmēm dīxīssēnt ēssĕ prŏfētām,

Ōccīdīsse īllūm trăhĕrēt cōnfēssĭŏ cūlpām.

Sē nēscīrĕ tămēn rēspōndīt fāctĭŏ fāllāx.

Tūm Chrīstūs: 'Nōn ēst īniūstūm claūdĕrĕ vōcēm,690

Cūm mĭhĭ claūdāntūr prŏcĕrūm rēspōnsă sŭpērbă.'

'Nām gĕmĭnaē prōlīs gĕnĭtōr māiōrĭs ĭn aūrēs

Tālĭă dīctă dĕdīt: Vītīs mĭhĭ pōrtĭŏ māiōr

Sēmĭpŭtātă iăcēt. Sēd pērge ēt rōbŏrĕ fōrtī

Nūnc scrŏbĭbūs nūnc fālcĕ prĕmēns vīnētă rĕtūndĕ.695

Tūm iŭvĕnīs sēsē tām sōrdĭdă vīnclă lăbōrīs

Nōllĕ pătī mĕmŏrāt. Pōst ōmnĭă iūssă părēntīs

Ēxsĕquĭtūr dāmnānsquĕ sĭbī rēspōnsă cŏērcēt.

Pōst ălĭūm nātūm sĭmĭlī sērmōnĕ iŭbēbāt

Ād vīnētă sŭī dēpēndĕrĕ iūssă lăbōrīs.700

Ānnŭĭt hīs iŭvĕnīs nēc dīctīs fāctă rĕpēnsāt.

Dīcĭtĕ, quīs pŏtĭūs gĕnĭtōrīs iūssă sĕquātūr?'

Ōllī cōnlaūdānt rēspōnsūm pōstĕrĭōrīs.

Prōsĕquĭtūr Chrīstūs: 'Nūnc vēra ādvērtĭtĕ dīctă.

Iām măgĭs hīnc caēlī sēdēm cōmprēndĕrĕ pōssūnt705

Cōrpŏrĭs ē vĭtĭīs quaērēntēs sōrdĭdă lūcră,

Quām vēstrūm quīsquām. Vōbīs nām vēnĕrăt āntĕ

Iūstŭs Ĭōhānnēs, sēd nōn ēst crēdĕrĕ vēstrūm.

Nāmquĕ fĭdēm pŏtĭūs mĕrĕtrīcūm pēctŏră cērtām

Haūsērūnt sōrdēsque ănĭmī pŏsŭērĕ pŭdēndās.710

Āt vōs tāntōrūm scĕlĕrūm nīl paēnĭtĕt ūmquām.'

'Sīc quīdām dīvēs, cuī iūgĕră mūltă nĭtēntīs

Vīnētī saēpēs cīrcūm dēnsātă cŏērcēt,

Īn mĕdĭō tūrrēm prēlūmque ēt dōlĭă fēcīt

Cūltōrēsquĕ dĕdīt frūctūsquĕ lŏcāvĭt hăbēndōs,715

Īmpŏsĭtām stătŭēns mērcēdīs sōlvĕrĕ lēgēm.

Tūm lōngīnquă pĕtīt, sēd frūctūs tēmpŏrĕ cērtō

Āctōrēs fămŭlōs mīttīt, quīs pōrtĭŏ sālvă

Cūltōrūm cērtā rūrīs mērcēdĕ dărētūr.

Ēccĕ cŏlōnōrūm răbĭēs hōs vērbĕrĕ saēvō,720

Āst ălĭōs lăpĭdūm prōtērrēnt ūndĭquĕ tēlīs;

Dēnĭquĕ lētālī prōstērnūnt vūlnĕrĕ mūltōs.

Tūm dŏmĭnūs rūrīs plūrēs īncēdĕrĕ sērvōs

Praēcĭpĭt ēt rūrsūm mērcēdīs pāctă rĕpōscīt;

Māiŏr ăt īn plūrēs aūdāx īniūrĭă sūrgīt.725

Ūltĭmă iām dŏmĭnō nātūm dīmīttĕrĕ mēns ēst,

Quōd sŭbŏlēm pārtēmquĕ sŭī vīs dīgnă pŭdōrīs

Cūltōrūm cōrdī vĕnĕrāndām pōscĕrĕt ēssĕ.

Sēd cōntra īllōrūm iām mēns măcŭlātă crŭōrĕ

Prōgĕnĭe ēxtīnctā dŏmĭnī sĭbĭ pōst dŏmĭnātūm730

Cēdĕrĕ crēdēntūm, crūdēlī vūlnĕrĕ fīxūm

Ōbtrūncānt iăcĭūntquĕ fŏrās trāns saēptă cădāvēr.

Pōst haēc iām dŏmĭnūs vĕnĭēt poēnāsquĕ rĕpōscēt

Tāntōrūm scĕlĕrūm. Sēd vōbīs trādĭtă quōndām

Fūlgēntīs rēgnī sēdēs trānslātă fĕrētūr735

Ād plăcĭdām gēntēm, pōssīt quaē rēddĕrĕ frūctūs.'

'Ūt rēx, quī nātō thălămōrūm vīncŭlă nēctēns

Praēcĭpĭt, ūt prŏcĕrēs cōnvīvĭă laētă frĕquēntēnt,

Āccītōs fămŭlīs vōtī rēgālĭs hŏnōrēm

Cōncĕlĕbrārĕ sĭmūl; cūnctī sĕd ădīrĕ rĕcūsānt740

Rēgālēs thălămōs, rēgālīs pōcŭlă mēnsaē.

Pōst ălĭōs mīttīt, sēsē lārgīssĭmă cūnctă

Māgnĭfĭcāsquĕ dăpēs, cōnvīvĭă laētă părāssĕ.

Īllī nēglēctīs ŏpĭbūs dīvērsă pĕtēbānt.

Hīc aēdēs prŏprĭās, hīc rūrīs tēctă prŏpīnquī,745

Āst ălĭūs mērcēs pŏtĭūs āc lūcră rĕvīsīt.

Mūltī praētĕrĕā mīssōs, qui ād laētă vŏcārēnt,

Īnsōntēs fămŭlōs răpĭūnt ēt cōrpŏră fērrō

Īn mōrtēm crŭcĭānt. Tūm rēx ŭbĭ cōmpĕrĭt āctă,

Mīlĭbŭs ārmātīs cīvēs cūm moēnĭbŭs īpsīs750

Sūbrŭĭt, ēffūsī fămŭlōrūm sānguĭnĭs ūltōr.

Tūnc sērvīs fātūr: Nūnc fēstă iŭgālĭă cēnaē,

Praēlārgīs ŏpĭbūs quaēcūmque īnstrūxĭmŭs īllī,

Cōntēmpsērĕ mĕīs prŏcĕrēs cōntīngĕrĕ mēnsīs.

Īte ĭgĭtūr prŏpĕrē pēr pūblĭcă saēptă vĭārūm,755

Ēt quōscūmque īllīc cāsūs glŏmĕrāvĕrĭt, ōmnēs

Hūc laētīs nātī thălămīs ădhĭbētĕ vŏcāntēs.

Prōgrēssī fămŭlī pēr cōmpĭtă cūnctă vĭārūm

Īnvēntōs dūxērĕ sĭmūl. Iām dēnĭquĕ cūnctaē

Cōmplēntūr mēnsaē mīxtaē sĭnĕ nōmĭnĕ plēbīs.760

Hic iusti iniustique simul cubuere uocati.

Āt rēs īngrēssūs cōnvīvĭă laētă rĕvīsīt.

Hīc vĭdĕt īndūtūm pōllūtaē vēstĭs ămīctū,

Laētĭtĭīs thălămī fŭĕrāt cuī dīssŏnă līnguă.

Īsque ŭbĭ rēgālīs sērmōnīs pōndĕrĕ caūsās765

Rēddĕrĕ prō vēstīs măcŭlīs ēt lābĕ iŭbētūr,

Ōpprēssō tăcŭīt nōn pūrī pēctŏrĭs ōrĕ.

Ēt tūm cōnvērsūs fămŭlīs rēx praēcĭpĭt īllūm

Cōnēxīs mănĭbūs pĕdĭbūsque ēt cōrpŏrĕ tōtō

Īn tĕnĕbrās rāptūm mōx praēcĭpĭtārĕ prŏfūndās.770

Īllīc strīdŏr ĕrīt vāstī sĭnĕ fīnĕ dŏlōrīs,

Ēt sēmpēr flētūs. Mūltīs nām saēpĕ vŏcātīs

Paūcōrūm fēlīx hŏmĭnūm sēlēctĭŏ fīēt.'