āccēpīt mūndūs lēgēm: dĕdĭt ārmă pĕr ōmnēs
ādmŏnŭītquĕ sŭī: vĭtŭlūs sīc nāmquĕ mĭnātūr,
quī nōndūm gĕrĭt īn tĕnĕrā iām cōrnŭă frōntĕ;
sīc dāmmaē fŭgĭūnt, pūgnānt vīrtūtĕ lĕōnēs
ēt mōrsū cănĭs ēt caūdaē sīc scōrpĭŭs īctū,5
cōncūssīsquĕ lĕvīs pēnnīs sīc ēvŏlăt ālēs.
ōmnĭbŭs īgnōtaē mōrtīs tĭmŏr, ōmnĭbŭs hōstēm
praēsĭdĭūmquĕ dătūm sēntīre ēt nōscĕrĕ tēlī
vīmquĕ mŏdūmquĕ sŭī. sīc ēt scărŭs ārtĕ sŭb ūndīs
sī n........................................10
dēcĭdĭt ādsūmptāmquĕ dŏlō tāndēm păvĕt ēscām,
nōn aūdēt rădĭīs ōbnīxa ōccūrrĕrĕ frōntĕ,
āvērsūs crēbrō vīmēn sēd vērbĕrĕ caūdaē
lāxāns sūbsĕquĭtūr tūtūmque ēvādĭt ĭn aēquōr.
quīn ĕtĭām, sī fōrte ălĭquīs, dūm praēnătăt, ārtō15
mītīs lūctāntēm scărŭs hūnc īn vīmĭnĕ vīdīt,
āvērsī caūdām mōrsū tĕnĕt ātque ĭtă vēllīt
lībĕra ŭt ē nāssā quaē tēxīt praēdă rĕsūltēt.
sēpĭă tārdă fŭgaē tĕnŭī cūm fōrtĕ sŭb ūndā
dēprēnsa ēst -iām iāmquĕ mănūs tĭmĕt hīllă răpācīs-,20
īnfĭcĭēns aēquōr nīgrūm vŏmĭt īllă crŭōrēm
āvērtītquĕ vĭās ŏcŭlōs frūstrātă sĕquēntēs.
claūsūs rētĕ lŭpūs, quămŭīs īmmītĭs ĕt ācēr
dīmōtīs caūdā sūbmīssūs sīdĭt hărēnīs
..................................... ĭn aūrās25
ēmĭcăt ātquĕ dŏlōs sāltū dēlūdĭt ĭnūltūs.
ēt mūraēnă fĕrōx tĕrĕtīs sĭbĭ cōnscĭă tērgī
ād lāxātă măgīs cōnīxă fŏrāmĭnă rētīs
tāndēm pēr mūltōs ēvādīt lūbrĭcă flēxūs
ēxēmplōquĕ nŏcēt: cūnctīs ĭtĕr īnvĕnĭt ūnă.30
āt cōntrā scŏpŭlīs crīnālī cōrpŏrĕ sēgnīs
pōlўpŭs haērĕt ĕt hāc ēlūdīt rētĭă fraūdĕ
ēt sūb lēgĕ lŏcī sūmīt mūtātquĕ cŏlōrēm
sēmpĕr ĕī sĭmĭlīs quēm cōntĭgĭt: ātque ŭbĭ praēdām
pēndēntēm saētīs ăvĭdūs răpĭt, hīc quŏquĕ fāllīt,35
ēlātō călămō cūm dēmum ēmērsŭs ĭn aūrās
brāchĭă dīssōlvīt pŏpŭlātūmque ēxspŭĭt hāmūm.
āt mūgīl caūdā pēndēntem ēvērbĕrăt ēscām
ēxcūssāmquĕ lĕgīt; lŭpŭs ācrī cōncĭtŭs īrā
dīscūrsū fērtūr vărĭō flūctūsquĕ fĕrēntēs40
prōsĕquĭtūr quāssātquĕ căpūt, dūm vūlnĕrĕ saēvūs
lāxātō cădăt hāmŭs ĕt ōră pătēntĭă līnquāt.
nēc prŏprĭās vīrēs nēscīt mūraēnă nŏcēndī
aūxĭlĭōquĕ sŭī, mōrsū nēc cōmmĭnŭs ācrī
dēfĭcĭt aūt ănĭmōs pōnīt cāptīvă mĭnācīs,45
ānthĭăs hīs tērgō quaē nōn vĭdĕt ūtĭtŭr ārmīs,
vīm spīnaē nōvītquĕ sŭaē vērsōquĕ sŭpīnūs
cōrpŏrĕ līnă sĕcāt fīxūmque īntērcĭpĭt hāmūm.
Cētĕră quaē dēnsās hăbĭtānt ănĭmālĭă sīlvās
aūt vānī quătĭūnt sēmpēr lŷmphātă tĭmōrēs50
aūt trăhĭt īn praēcēps nōn sānă fĕrōcĭă gēntīs:
īpsă sĕquī nātūră mŏnēt vēl cōmmĭnŭs īrĕ.
īmpĭgĕr ēccĕ lĕō vēnāntūm stērnĕrĕ pērgīt
āgmĭna ĕt ādvērsīs īnfērt sŭă pēctŏră tēlīs,
quōquĕ vĕnīt fīdēns măgĭs ēt sūblātĭŏr ārdēt55
cōncūssītquĕ tŏrōs ēt vīrĭbŭs āddĭdĭt īrām,
prōcĭdĭt ātquĕ sŭō prŏpĕrāt sĭbĭ rōbŏrĕ lētūm.
foēdūs Lūcānīs prŏvŏlūĭtŭr ūrsŭs ăb āntrīs,
quīd nĭsĭ pōndŭs ĭnērs stŏlĭdaēquĕ fĕrōcĭă mēntīs?
āctŭs ăpēr saētīs īrām dēnūntĭăt hīrtīs:60
sē rŭĭt ōppŏsĭtī nītēns īn vūlnĕră fērrī,
prēssŭs ĕt ēmīssō mŏrĭtūr pēr vīscĕră tēlō.
āltĕră pārs fīdēns pĕdĭbūs dāt tērgă sĕquēntī,
ūt păvĭdī lĕpŏrēs, ūt fūlvō tērgŏrĕ dāmmaē
ēt cāptō fŭgĭēns cērvūs sĭnĕ fīnĕ tĭmōrĕ.65
hīc gĕnĕrōsŭs hŏnōs ēt glōrĭă māiŏr ĕquōrūm,
nām căpĭūnt ănĭmīs pālmām gaūdēntquĕ trĭūmphō:
seū sēptēm spătĭīs cīrcō mĕrŭērĕ cŏrōnām,
nōnnĕ vĭdēs, vīctōr quāntō sūblīmĭŭs āltūm
āttōllāt căpŭt ēt vūlgī sē vēndĭtĕt aūraē;70
cēlsăvĕ cūm caēsō dĕcŏrāntūr tērgă lĕōnĕ,
quām tŭmĭdūs quāntōquĕ vĕnīt spēctābĭlĭs āctū
cōmpēscītquĕ sŏlūm gĕnĕrōsō cōncĭtă pūlsū
ūngŭlă sūb spŏlĭīs grăvĭtēr rĕdĕūntĭs ŏpīmīs?
quīd laūs prīmă cănūm? quĭbŭs ēst aūdācĭă praēcēps75
vēnāndīquĕ săgāx vīrtūs vīrēsquĕ sĕquēndī,
quaē nūnc ēlātīs rīmāntūr nārĭbŭs aūrās,
ēt nūnc dēmīssō quaērūnt vēstīgĭă rōstrō
ēt prōdūnt clāmōrĕ fĕrām dŏmĭnūmquĕ vŏcāndō
īncrĕpĭtānt; quēm sī cōllātīs ēffŭgĭt ārmīs,80
īnsĕquĭtūr tŭmŭlōsquĕ cănīs cāmpōsquĕ pĕr ōmnēs.
Nōstĕr ĭn ārtĕ lăbōr pŏsĭtūs, spēs ōmnĭs ĭn īllā.
nēc tămĕn īn mĕdĭās pĕlăgī tē pērgĕrĕ sēdēs
ādmŏnĕām vāstīquĕ mărīs tēmptārĕ prŏfūndūm:
īntĕr ŭtrūmquĕ lŏcī mĕlĭūs mŏdĕrābĕrĕ fīnēm.85
aspera num saxis loca sint -nam talia lentos
dēpōscūnt călămōs, āt pūrūm rētĭă lītūs
nūm mōns hōrrēntēs dēmīttāt cēlsĭŏr ūmbrās
in mare -nam uarie quidam fugiuntque petuntque-
nūm vădă sūbnātīs īmō vĭrĭdēntŭr ăb hērbīs90
ōbiēctētquĕ mŏrās ēt mōllī sērvĭăt ālgaē.
dīscrīpsīt sēdēs vărĭē nātūră prŏfūndī
nēc cūnctōs ūnā vŏlŭīt cōnsīstĕrĕ pīscēs.
Nām gaūdēnt pĕlăgō quālēs scōmbrīquĕ bŏvēsquĕ,
hīppūrī cĕlĕrēs ēt nīgrō tērgŏrĕ mīlvī95
ēt prĕtĭōsŭs ĕlōps nōstrīs īncōgnĭtŭs ūndīs
ac durus xiphias ictu non mitior ensis
ēt păvĭdī māgnō fŭgĭēntēs āgmĭnĕ thŷnnī,
parua echeneis -at est, mirum, mora puppibus ingens-
tūquĕ, cŏmēs rătĭūm trāctīquĕ pĕr aēquŏră sūlcī100
quī sēmpēr spūmās sĕquĕrīs, pōmpīlĕ, nĭtēntēs,
cērcŷrōsquĕ fĕrōx scŏpŭlōrūm fīnĕ mŏrātūs,
cānthărŭs īngrātūs sūcō; tūm cōncŏlŏr īllī
ōrphōs caērŭlĕāquĕ rŭbēns ĕrўthīnŭs ĭn ūndā,
īnsīgnīs sārgūsquĕ nŏtīs, īnsīgnīs iūlīs105
ēt sŭpĕr aūrātā spărŭlūs cērvīcĕ rĕfūlgēns
ēt rŭtĭlūs phăgĕr ēt fūlvī sўnŏdōntĕs ĕt ēx sē
cōncĭpĭēns chānnē gĕmĭnō sĭbĭ fūnctă părēntĕ,
tūm vĭrĭdīs squāmīs, pārvō sāxātĭlĭs ōrĕ
ēt rārūs făbĕr ēt pīctaē mōrmŷrĕs ĕt aūrī110
chrŷsōphrŷs ĭmĭtātă dĕcūs, tūm cōrpŏrĭs ūmbraē
līvēntīs răpĭdīquĕ lŭpī pērcaēquĕ trăgīquĕ,
quīn laūde īnsīgnīs caūdaē mĕlănūrŭs ĕt ārdēns
aūrātīs mūraēnă nŏtīs mĕrŭlaēquĕ vĭrēntēs
īmmītīsquĕ sŭaē gōngēr pēr vūlnĕră gēntīs115
ēt cāptūs dūrō nŏcĭtūrūs scōrpĭŏs īctū
āc nūmquam aēstīvō cōnspēctūs sīdĕrĕ glaūcūs.
Āt cōntra hērbōsā pīscēs laētāntŭr hărēnā
ūt scărŭs, ēpāstās sōlūs quī rūmĭnăt ēscās,
fēcūndūmquĕ gĕnūs maēnaē lămўrōsquĕ smărīsquĕ120
ātque īmmūndă chrŏmīs, mĕrĭtō vīlīssĭmă sālpă
ātque ăvĭūm phŷcīs nīdōs ĭmĭtātă sŭb ūndīs
ēt squāmās tĕnŭī sūffūsūs sānguĭnĕ mūllūs,
fūlgēntēs sŏlĕaē cāndōre ēt cōncŏlŏr īllīs
pāssĕr ĕt Hādrĭăcō mīrāndūs lītŏrĕ rhōmbūs;125
tūm lĕpŏrēs lātī, tūm mōllēs tērgŏrĕ rānaē
ēxtrēmī părĕuc ..............................
..
..
lūbrĭcŭs ēt spīnā nŏcŭūs nōn gōbĭŭs ūllī
ēt nīgrūm nĭvĕō pōrtāns īn cōrpŏrĕ vīrūs
..
lōllīgō dūrīquĕ sŭēs sĭnŭōsăquĕ cārīs130
ēt tām dēfōrmī nōn dīgnūs nōmĭne ăsēllūs
tūquĕ pĕrēgrīnīs ăcĭpēnsēr nōbĭlĭs ūndīs
accepit mundus legem: dedit arma per omnes
admonvitque sui: vitulus sic namque minatur,
qui nondum gerit in tenera iam cornua fronte;
sic dammae fugiunt, pugnant virtute leones
5et morsu canis et caudae sic scorpius ictu,
concussisque levis pennis sic evolat ales.
omnibus ignotae mortis timor, omnibus hostem
praesidiumque datum sentire et noscere teli
vimque modumque sui. sic et scarus arte sub undis
10si n........................................
decidit adsumptamque dolo tandem pavet escam,
non audet radiis obnixa occurrere fronte,
aversus crebro vimen sed verbere caudae
laxans subsequitur tutumque evadit in aequor.
15quin etiam, si forte aliquis, dum praenatat, arto
mitis luctantem scarus hunc in vimine vidit,
aversi caudam morsu tenet atque ita vellit
libera ut e nassa quae texit praeda resultet.
sepia tarda fugae tenui cum forte sub unda
20deprensa est -iam iamque manus timet hilla rapacis-,
inficiens aequor nigrum vomit illa cruorem
avertitque vias oculos frustrata sequentes.
clausus rete lupus, quamuis immitis et acer
dimotis cauda submissus sidit harenis
25..................................... in auras
emicat atque dolos saltu deludit inultus.
et muraena ferox teretis sibi conscia tergi
ad laxata magis conixa foramina retis
tandem per multos evadit lubrica flexus
30exemploque nocet: cunctis iter invenit una.
at contra scopulis crinali corpore segnis
polypus haeret et hac eludit retia fraude
et sub lege loci sumit mutatque colorem
semper ei similis quem contigit: atque ubi praedam
35pendentem saetis avidus rapit, hic quoque fallit,
elato calamo cum demum emersus in auras
brachia dissolvit populatumque exspuit hamum.
at mugil cauda pendentem everberat escam
excussamque legit; lupus acri concitus ira
40discursu fertur vario fluctusque ferentes
prosequitur quassatque caput, dum vulnere saevus
laxato cadat hamus et ora patentia linquat.
nec proprias vires nescit muraena nocendi
auxilioque sui, morsu nec comminus acri
45deficit aut animos ponit captiva minacis,
anthias his tergo quae non videt utitur armis,
vim spinae novitque suae versoque supinus
corpore lina secat fixumque intercipit hamum.
Cetera quae densas habitant animalia silvas
50aut vani quatiunt semper lymphata timores
aut trahit in praeceps non sana ferocia gentis:
ipsa sequi natura monet vel comminus ire.
impiger ecce leo venantum sternere pergit
agmina et adversis infert sua pectora telis,
55quoque venit fidens magis et sublatior ardet
concussitque toros et viribus addidit iram,
procidit atque suo properat sibi robore letum.
foedus Lucanis provolvitur ursus ab antris,
quid nisi pondus iners stolidaeque ferocia mentis?
60actus aper saetis iram denuntiat hirtis:
se ruit oppositi nitens in vulnera ferri,
pressus et emisso moritur per viscera telo.
altera pars fidens pedibus dat terga sequenti,
ut pavidi lepores, ut fulvo tergore dammae
65et capto fugiens cervus sine fine timore.
hic generosus honos et gloria maior equorum,
nam capiunt animis palmam gaudentque triumpho:
seu septem spatiis circo meruere coronam,
nonne vides, victor quanto sublimius altum
70attollat caput et vulgi se venditet aurae;
celsave cum caeso decorantur terga leone,
quam tumidus quantoque venit spectabilis actu
compescitque solum generoso concita pulsu
ungula sub spoliis graviter redeuntis opimis?
75quid laus prima canum? quibus est audacia praeceps
venandique sagax virtus viresque sequendi,
quae nunc elatis rimantur naribus auras,
et nunc demisso quaerunt vestigia rostro
et produnt clamore feram dominumque vocando
80increpitant; quem si collatis effugit armis,
insequitur tumulosque canis camposque per omnes.
Noster in arte labor positus, spes omnis in illa.
nec tamen in medias pelagi te pergere sedes
admoneam vastique maris temptare profundum:
85inter utrumque loci melius moderabere finem.
aspera num saxis loca sint -nam talia lentos
deposcunt calamos, at purum retia litus-
num mons horrentes demittat celsior umbras
in mare -nam varie quidam fugiuntque petuntque-
90num vada subnatis imo viridentur ab herbis
obiectetque moras et molli serviat algae.
discripsit sedes varie natura profundi
nec cunctos una volvit consistere pisces.
Nam gaudent pelago quales scombrique bovesque,
95hippuri celeres et nigro tergore milvi
et pretiosus elops nostris incognitus undis
ac durus xiphias ictu non mitior ensis
et pavidi magno fugientes agmine thynni,
parva echeneis -at est, mirum, mora puppibus ingens-
100tuque, comes ratium tractique per aequora sulci
qui semper spumas sequeris, pompile, nitentes,
cercyrosque ferox scopulorum fine moratus,
cantharus ingratus suco; tum concolor illi
orphos caeruleaque rubens erythinus in unda,
105insignis sargusque notis, insignis iulis
et super aurata sparulus cervice refulgens
et rutilus phager et fulvi synodontes et ex se
concipiens channe gemino sibi functa parente,
tum viridis squamis, parvo saxatilis ore
110et rarus faber et pictae mormyres et auri
chrysophrys imitata decus, tum corporis umbrae
liventis rapidique lupi percaeque tragique,
quin laude insignis caudae melanurus et ardens
auratis muraena notis merulaeque virentes
115immitisque suae gonger per vulnera gentis
et captus duro nociturus scorpios ictu
ac numquam aestivo conspectus sidere glaucus.
At contra herbosa pisces laetantur harena
ut scarus, epastas solus qui ruminat escas,
120fecundumque genus maenae lamyrosque smarisque
atque immunda chromis, merito vilissima salpa
atque avium phycis nidos imitata sub undis
et squamas tenui suffusus sanguine mullus,
fulgentes soleae candore et concolor illis
125passer et Hadriaco mirandus litore rhombus;
tum lepores lati, tum molles tergore ranae
extremi pareuc ..............................
..
..
lubricus et spina nocuus non gobius ulli
et nigrum niveo portans in corpore virus
..
130lolligo durique sues sinvosaque caris
et tam deformi non dignus nomine asellus
tuque peregrinis acipenser nobilis undis