0

Ādmōvīt iām brūmă fŏcō tē, Bāssĕ, Săbīnō?

iāmnĕ lўra ēt tĕtrĭcō vīvūnt tĭbĭ pēctĭnĕ chōrdaē?

mīre ŏpĭfēx nŭmĕrīs vĕtĕrūm prīmōrdĭă vōcūm

ātquĕ mărēm strĕpĭtūm fĭdĭs īntēndīssĕ Lătīnaē,

mōx iŭvĕnēs ăgĭtārĕ iŏcōs ēt pōllĭce hŏnēstō5

ēgrĕgĭūs lūsīssĕ sĕnēx. mĭhĭ nūnc Lĭgŭs ōră

īntĕpĕt hībērnātquĕ mĕūm mărĕ, quā lătŭs īngēns

dānt scŏpŭli ēt mūltā lītūs sē vāllĕ rĕcēptāt.

"Lūnāī pōrtum, ēst ŏpĕraē, cōgnōscĭtĕ, cīvēs."

cōr iŭbĕt hōc Ēnnī, pōstquām dēstērtŭĭt ēssĕ10

Maēŏnĭdēs Quīntūs pāvōne ēx Pŷthăgŏrēō.

hīc ĕgŏ sēcūrūs vūlgi ēt quīd praēpărĕt aūstēr

īnfēlīx pĕcŏrī, sēcūrŭs ĕt āngŭlŭs īllĕ

vīcīnī nōstrō quĭă pīnguĭŏr, ētsi ădĕo ōmnēs

dītēscānt ōrtī pēiōrĭbŭs, ūsquĕ rĕcūsēm15

cūrvŭs ŏb īd mĭnŭī sĕnĭo aūt cēnārĕ sĭne ūnctō

ēt sīgnum īn văpĭdā nāsō tĕtĭgīssĕ lăgoēnā.

dīscrĕpĕt hīs ălĭūs. gĕmĭnōs, hōrōscŏpĕ, vārō

prōdūcīs gĕnĭō: sōlīs nātālĭbŭs ēst quī

tīnguăt hŏlūs sīccūm mŭrĭā văfĕr īn călĭce ēmptā,20

īpsĕ săcrum īrrōrāns pătĭnaē pĭpĕr; hīc bŏnă dēntĕ

grāndĭă māgnănĭmūs pĕrăgīt pŭĕr. ūtăr ĕgo, ūtār,

nēc rhōmbōs ĭdĕō lībērtīs pōnĕrĕ laūtūs

nēc tĕnŭīs sōllērs tūrdārūm nōssĕ sălīvās.

mēssĕ tĕnūs prŏprĭā vīve ēt grānārĭă (fās ēst)25

ēmŏlĕ. quīd mĕtŭās? ōcca ēt sĕgĕs āltĕra ĭn hērba ēst.

āt vŏcăt ōffĭcĭūm, trăbĕ rūptā Brūttĭă sāxă

prēndĭt ămīcŭs ĭnōps rēmque ōmnēm sūrdăquĕ vōtă

cōndĭdĭt Īŏnĭō, iăcĕt īpse īn lītŏre ĕt ūnā

īngēntēs dē pūppĕ dĕī iāmque ōbvĭă mērgīs30

cōstă rătīs lăcĕraē; nūnc ēt dē caēspĭtĕ vīvō

frānge ălĭquīd, lārgīre ĭnŏpī, nē pīctŭs ŏbērrēt

caērŭlĕa īn tăbŭlā. sēd cēnām fūnĕrĭs hērēs

nēglĕgĕt īrātūs quōd rēm cūrtāvĕrĭs; ūrnaē

ōssa ĭnŏdōră dăbīt, seū spīrēnt cīnnămă sūrdūm35

seū cĕrăsō pēccēnt căsĭaē nēscīrĕ părātūs.

"tūnĕ bŏna īncŏlŭmīs mĭnŭās?" ēt Bēstĭŭs ūrguēt

dōctōrēs Grāiōs: "ĭtă fīt; pōstquām săpĕre ūrbī

cūm pĭpĕre ēt pālmīs vēnīt nōstrum hōc mărĭs ēxpērs,

fēnĭsĕcaē crāssō vĭtĭārūnt ūnguĭnĕ pūltēs."40

haēc cĭnĕre ūltĕrĭōr mĕtŭās? āt tū, mĕŭs hērēs

quīsquĭs ĕrīs, paūlum ā tūrbā sēdūctĭŏr, aūdī.

ō bŏnĕ, num īgnōrās? mīssa ēst ā Caēsărĕ laūrūs

īnsīgnem ōb clādēm Gērmānaē pūbĭs ĕt ārīs

frīgĭdŭs ēxcŭtĭtūr cĭnĭs āc iām pōstĭbŭs ārmă,45

iām chlămўdās rēgūm, iām lūtĕă gaūsăpă cāptīs

ēssĕdăque īngēntēsquĕ lŏcāt Caēsōnĭă Rhēnōs.

dīs ĭgĭtūr gĕnĭōquĕ dŭcīs cēntūm părĭa ōb rēs

ēgrĕgĭē gēstās īndūcō. quīs vĕtăt? aūdē.

vaē, nĭsĭ cōnīvēs. ŏlĕum ārtŏcrĕāsquĕ pŏpēllō50

lārgĭŏr. ān prŏhĭbēs? dīc clārē. "nōn ădĕo" īnquīs

"ēxōssātŭs ăgēr iūxta ēst." ăgĕ, sī mĭhĭ nūllă

iām rĕlĭqua ēx ămĭtīs, pătrŭēlīs nūllă, prŏnēptīs

nūllă mănēt pătrŭī, stĕrĭlīs mātērtĕră vīxīt

dēque ăvĭā nĭhĭlūm sŭpĕrēst, āccēdŏ Bŏvīllās55

clīvūmque ād Vīrbī, praēsto ēst mĭhĭ Mānĭŭs hērēs.

"prōgĕnĭēs tērraē?" quaēre ēx mē quīs mĭhĭ quārtūs

sīt pătĕr: haūt prōmptē, dīcām tămĕn; ādde ĕtĭam ūnūm,

ūnum ĕtĭām: tērrae ēst iām fīlĭŭs ēt mĭhĭ rītū

Mānĭŭs hīc gĕnĕrīs prŏpĕ māiŏr ăvūncŭlŭs ēxīt.60

quī prĭŏr ēs, cūr me īn dēcūrsū lāmpădă pōscīs?

sūm tĭbĭ Mērcŭrĭūs; vĕnĭō dĕŭs hūc ĕgo ŭt īllĕ

pīngĭtŭr. ān rĕnŭīs? vīs tū gaūdērĕ rĕlīctīs?

"dēst ălĭquīd sūmmaē." mĭnŭī mĭhĭ, sēd tĭbĭ tōtūmst

quīdquĭd ĭd ēst. ŭbĭ sīt, fŭgĕ quaērĕrĕ, quōd mĭhĭ quōndām65

lēgārāt Tădĭūs, neū dīctā, "pōnĕ pătērnă,

fēnŏrĭs āccēdāt mērcēs, hīnc ēxĭmĕ sūmptūs,

quīd rĕlĭquum ēst?" rĕlĭquūm? nūnc nūnc īmpēnsĭŭs ūnguĕ,

ūnguĕ, pŭēr, caūlēs. mĭhĭ fēstā lūcĕ cŏquātūr

ūrtīca ēt fīssā fūmōsūm sīncĭpŭt aūrĕ,70

ūt tŭŭs īstĕ nĕpōs ōlīm sătŭr ānsĕrĭs ēxtīs,

cūm mōrōsă văgō sīngūltĭĕt īnguĭnĕ vēnă,

pātrĭcĭae īmmĕĭāt vūlvaē? mĭhĭ trāmă fĭgūraē

sīt rĕlĭqua, āst īllī trĕmăt ōmēntō pŏpă vēntēr?

Vēnde ănĭmām lūcrō, mērcāre ātque ēxcŭtĕ sōllērs75

ōmnĕ lătūs mūndī, nē sīt praēstāntĭŏr āltēr

Cāppădŏcās rĭgĭdā pīnguīs plaūsīssĕ cătāstā,

rēm dŭplĭcā. "fēcī; iām trīplēx, iām mĭhĭ quārtō,

iām dĕcĭēs rĕdĭt īn rūgām. dēpūnge ŭbĭ sīstām,

īnvēntūs, Chrŷsīppĕ, tŭī fīnītŏr ăcērvī."80

Admovit iam bruma foco te, Basse, Sabino?

iamne lyra et tetrico vivunt tibi pectine chordae?

mire opifex numeris veterum primordia vocum

atque marem strepitum fidis intendisse Latinae,

5mox iuvenes agitare iocos et pollice honesto

egregius lusisse senex. mihi nunc Ligus ora

intepet hibernatque meum mare, qua latus ingens

dant scopuli et multa litus se valle receptat.

"Lunai portum, est operae, cognoscite, cives."

10cor iubet hoc Enni, postquam destertuit esse

Maeonides Quintus pavone ex Pythagoreo.

hic ego securus vulgi et quid praeparet auster

infelix pecori, securus et angulus ille

vicini nostro quia pinguior, etsi adeo omnes

15ditescant orti peioribus, usque recusem

curvus ob id minui senio aut cenare sine uncto

et signum in vapida naso tetigisse lagoena.

discrepet his alius. geminos, horoscope, varo

producis genio: solis natalibus est qui

20tinguat holus siccum muria vafer in calice empta,

ipse sacrum irrorans patinae piper; hic bona dente

grandia magnanimus peragit puer. utar ego, utar,

nec rhombos ideo libertis ponere lautus

nec tenuis sollers turdarum nosse salivas.

25messe tenus propria vive et granaria (fas est)

emole. quid metuas? occa et seges altera in herba est.

at vocat officium, trabe rupta Bruttia saxa

prendit amicus inops remque omnem surdaque vota

condidit Ionio, iacet ipse in litore et una

30ingentes de puppe dei iamque obvia mergis

costa ratis lacerae; nunc et de caespite vivo

frange aliquid, largire inopi, ne pictus oberret

caerulea in tabula. sed cenam funeris heres

negleget iratus quod rem curtaveris; urnae

35ossa inodora dabit, seu spirent cinnama surdum

seu ceraso peccent casiae nescire paratus.

"tune bona incolumis minuas?" et Bestius urguet

doctores Graios: "ita fit; postquam sapere urbi

cum pipere et palmis venit nostrum hoc maris expers,

40fenisecae crasso vitiarunt unguine pultes."

haec cinere ulterior metuas? at tu, meus heres

quisquis eris, paulum a turba seductior, audi.

o bone, num ignoras? missa est a Caesare laurus

insignem ob cladem Germanae pubis et aris

45frigidus excutitur cinis ac iam postibus arma,

iam chlamydas regum, iam lutea gausapa captis

essedaque ingentesque locat Caesonia Rhenos.

dis igitur genioque ducis centum paria ob res

egregie gestas induco. quis vetat? aude.

50vae, nisi conives. oleum artocreasque popello

largior. an prohibes? dic clare. "non adeo" inquis

"exossatus ager iuxta est." age, si mihi nulla

iam reliqua ex amitis, patruelis nulla, proneptis

nulla manet patrui, sterilis matertera vixit

55deque avia nihilum superest, accedo Bovillas

clivumque ad Virbi, praesto est mihi Manius heres.

"progenies terrae?" quaere ex me quis mihi quartus

sit pater: haut prompte, dicam tamen; adde etiam unum,

unum etiam: terrae est iam filius et mihi ritu

60Manius hic generis prope maior avunculus exit.

qui prior es, cur me in decursu lampada poscis?

sum tibi Mercurius; venio deus huc ego ut ille

pingitur. an renvis? vis tu gaudere relictis?

"dest aliquid summae." minui mihi, sed tibi totumst

65quidquid id est. ubi sit, fuge quaerere, quod mihi quondam

legarat Tadius, neu dicta, "pone paterna,

fenoris accedat merces, hinc exime sumptus,

quid reliquum est?" reliquum? nunc nunc impensius ungue,

ungue, puer, caules. mihi festa luce coquatur

70urtica et fissa fumosum sinciput aure,

ut tuus iste nepos olim satur anseris extis,

cum morosa vago singultiet inguine vena,

patriciae immeiat vulvae? mihi trama figurae

sit reliqua, ast illi tremat omento popa venter?

75Vende animam lucro, mercare atque excute sollers

omne latus mundi, ne sit praestantior alter

Cappadocas rigida pinguis plausisse catasta,

rem duplica. "feci; iam triplex, iam mihi quarto,

iam decies redit in rugam. depunge ubi sistam,

80inventus, Chrysippe, tui finitor acervi."