ΕΚ ΤΩΝ ΘΕΟΔΟΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΑΛΟΥΜΕΝΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΟΥΑΛΕΝΤΙΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥΣ ΕΠΙΤΟΜΑΙ

   "Πάτερ", φησί, "παρατίθεμαί σοι εἰς χεῖρας τὸ Πνεῦμά μου."

   Ὃ προέβαλε, φησί, σαρκίον τῷ Λόγῳ ἡ Σοφία, τὸ πνευματικὸν σπέρμα, τοῦτο στολισάμενος κατῆλθεν ὁ Σωτήρ.

[2]    Ὅθεν ἐν τῷ πάθει τὴν Σοφίαν παρατίθεται τῷ Πατρί, ἵνα αὐτὴν ἀπολάβῃ παρὰ τοῦ Πατρός, καὶ μὴ κατασχεθῇ ἐνταῦθα ὑπὸ τῶν στερίσκειν δυναμένων.

   Οὕτως πᾶν πνευματικὸν σπέρμα, τοὺς ἐκλεκτούς, διὰ τῆς προειρημένης φωνῆς παρατίθεται.

[3]    Τὸ ἐκλεκτὸν σπέρμα φαμὲν καὶ "σπινθῆρα" ζωοποιούμενον ὑπὸ τοῦ Λόγου καὶ "κόρην ὀφθαλμοῦ" καὶ "κόκκον σινάπεως" καὶ "ζύμην" τὰ δόξαντα καταδιῃρῆσθαι γένη ἑνοποιοῦσα‹ν› εἰς πίστιν.

[2]

[1]    Οἱ δ' ἀπὸ Οὐαλεντίνου, πλασθέντος φασὶ τοῦ ψυχικοῦ σώματος, τῇ ἐκλεκτῇ ψυχῇ οὔσῃ ἐν ὕπνῳ ἐντεθῆναι ὑπὸ τοῦ Λόγου σπέρμα ἀρρενικόν, ὅπερ ἐστὶν ἀπόρροια τοῦ ἀγγελικοῦ, ἵνα μὴ ὑστέρημα ᾖ.

[2] Καὶ τοῦτο ἐζύμωσεν, τὰ δόξαντα καταδιῃρῆσθαι ἑνοποιοῦν, τὴν ψυχὴν καὶ τὴν σάρκα, ἃ καὶ ἐν μερισμῷ ὑπὸ τῆς Σοφίας προηνέχθη. Ὕπνος δὲ ἦν Ἀδὰμ ἡ λήθη τῆς ψυχῆς, ἣν συνεῖχε μὴ διαλυθῆναι τὸ σπέρμα τὸ πνευματικόν, ὅπερ ἐνέθηκεν τῇ ψυχῇ ὁ Σωτήρ. Τὸ σπέρμα ‹δ'› ἀπόρροια ἦν τοῦ ἄρρενος καὶ ἀγγελικοῦ. Διὰ τοῦτο λέγει ὁ Σωτήρ· "Σώζου σὺ καὶ ἡ ψυχή σου."

[3]

[1]    Ἐλθὼν οὖν ὁ Σωτὴρ τὴν ψυχὴν ἐξύπνισεν, ἐξῆψεν δὲ τὸν σπινθῆρα· δύναμις γὰρ οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου. Διὰ τοῦτο εἴρηκεν· "Λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν [2] τῶν ἀνθρώπων". Καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασιν, ἐμφυσῶν τὸ Πνεῦμα τοῖς Ἀποστόλοις, τὸν μὲν χοῦν, καθάπερ τέφραν, ἀπεφύσα καὶ ἐχώριζεν, ἐξῆπτε δὲ τὸν σπινθῆρα καὶ ἐζωοποίει.

[4]

[1]    Ὁ Κύριος, διὰ πολλὴν ταπεινοφροσύνην, οὐχ ὡς ἄγγελος ὤφθη, ἀλλ' ὡς ἄνθρωπος. Καὶ ὅτε ἐν δόξῃ ὤφθη τοῖς Ἀποστόλοις ἐπὶ τοῦ Ὄρους, οὐ δι' ἑαυτὸν ἐποίησεν, δεικνὺς ἑαυτόν, ἀλλὰ διὰ τὴν Ἐκκλησίαν, ἥτις ἐστὶ "τὸ γένος τὸ ἐκλεκτόν", ἵνα μάθῃ τὴν προκοπὴν αὐτοῦ μετὰ τὴν ἐκ τῆς [2] σαρκὸς ἔξοδον. Αὐτὸς γὰρ καὶ ἄνω Φῶς ἦν, καὶ ἐστὶ τὸ "ἐπιφανὲν ἐν σαρκὶ" καὶ τὸ ἐνταῦθα ὀφθὲν οὐχ ὕστερον τοῦ ἄνω· οὐδὲ διεκέκοπτο ᾗ ἄνωθεν μετέστη δεῦρο, τόπον ἐκ τόπου ἀμεῖβον, ὡς τὸν μὲν ἐπιλαβεῖν, τὸν δὲ ἀπολιπεῖν· ἀλλ' ἦν τὸ πάντῃ Ὂν καὶ παρὰ τῷ Πατρὶ κἀνταῦθα· δύναμις γὰρ ἦν τοῦ Πατρός.

[3]    Ἄλλως τε ἐχρῆν κἀκεῖνον πληρωθῆναι τὸν λόγον τοῦ Σωτῆρος ὃν εἶπεν· "Εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἳ οὐ μὴ γεύσονται θανάτου, ἕως ἂν ἴδωσι τὸν Υἱὸν τοῦ Ἀνθρώπου ἐν δόξῃ".

   Εἶδον οὖν καὶ ἐκοιμήθησαν ὅ τε Πέτρος καὶ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης.

[5]

[1]    Πῶς οὖν τὴν μὲν ὄψιν τὴν φωτεινὴν ἰδόντες οὐκ ἐξεπλάγησαν, τὴν δὲ φωνὴν ἀκούσαντες ἔπεσον ἐπὶ γῆν; Ὅτι ὦτα τυγχάνει ἀπιστότερα ὀφθαλμῶν, καὶ ἡ παρὰ δόξαν φωνὴ μᾶλλον [2] ἐκπλήσσει. Ὁ δὲ Ἰωάννης ὁ βαπτιστὴς τῆς φωνῆς ἀκούσας οὐκ ἐφοβήθη, ὡς ἂν ἐν Πνεύματι ἀκούσας συνήθει τῆς τοιαύτης φωνῆς· καθὸ δὲ ἄνθρωπός τίς ἐστι μόνον, ἀκούσας κατεπλάγη.

   Διὸ καὶ λέγει αὐτοῖς ὁ Σωτήρ· "Μηδενὶ [3] εἴπητε ὃ εἴδετε". Καίτοι οὐδὲ σαρκικοῖς ὀφθαλμοῖς τὸ φῶς ἑωράκεισαν (οὐδὲν γὰρ συγγενὲς καὶ οἰκεῖον ἐκείνῳ τῷ φωτὶ καὶ τῇδε τῇ σαρκί), ἀλλ' ὡς ἡ δύναμις καὶ ἡ βούλησις τοῦ Σωτῆρος ἐνεδυνάμωσεν τὴν σάρκα εἰς τὸ θεάσασθαι· ἄλλως τε καὶ ὃ ἡ ψυχὴ εἶδεν, μετέδωκεν κοινωνούσῃ τῇ σαρκὶ ‹διὰ τὸ› συμπεπλέχθαι αὐτῇ.

[4]    Τὸ δὲ "μηδενὶ εἴπητε", ἵνα μὴ ὅ ἐστιν ὁ Κύριος νοήσαντες, ἀπόσχωνται τοῦ ἐπιβάλλειν τῷ Κυρίῳ τὰς χεῖρας, καὶ ἀτελὴς ἡ οἰκονομία γένηται, καὶ ὁ θάνατος ἀπόσχηται τοῦ Κυρίου, ὡς μάτην πειράζων ἐπὶ ἀνηνύτῳ.

[5]    Καὶ ἔτι ἡ μὲν ἐν τῷ Ὄρει φωνή, τοῖς ἤδη συνιεῖσιν ἐκλεκτοῖς ἐγένετο· διὸ καὶ ἐθαύμασαν μαρτυρουμένου τοῦ πιστευομένου. Ἡ δὲ ἐπὶ τῷ Ποταμῷ, τοῖς μέλλουσι πιστεύειν· διὸ καὶ ἠμελήθη ἡ φωνὴ αὐτοῖς προκατεχομένοις ἐπὶ τῇ τῶν νομοδιδασκάλων ἀγωγῇ.

[6]

[1]    Τὸ "Ἐν Ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος" οἱ ἀπὸ Οὐαλεντίνου οὕτως ἐνδέχονται·

[2]    "Ἀρχὴν" μὲν γὰρ τὸν Μονογενῆ λέγουσιν, ὃν καὶ Θεὸν προσαγορεύεσθαι, ὡς καὶ ἐν τοῖς ἑξῆς ἄντικρυς Θεὸν αὐτὸν δηλοῖ λέγων· "Ὁ Μονογενὴς Θεὸς, ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο."

[3]    Τὸν δὲ Λόγον τὸν "ἐν τῇ Ἀρχῇ" (τοῦτ' ἐστὶν ἐν τῷ Μονογενεῖ, ‑ ἐν τῷ Νῷ καὶ τῇ Ἀληθείᾳ) μηνύει τὸν Χριστόν, ‑ τὸν Λόγον καὶ τὴν Ζωήν· ὅθεν εἰκότως καὶ αὐτὸν Θεὸν λέγει, τὸν ἐν τῷ Θεῷ τῷ Νῷ ὄντα.

[4]    "Ὃ γέγονεν ἐν αὐτῷ" (τῷ Λόγῳ) "Ζωὴ ἦν" (ἡ σύζυγος)· διὸ καί φησιν ὁ Κύριος· "Ἐγώ εἰμι ἡ Ζωή."

[7]

[1]    Ἄγνωστος οὖν ὁ Πατὴρ ὤν, ἠθέλησεν γνωσθῆναι τοῖς Αἰῶσι· καὶ διὰ τῆς Ἐνθυμήσεως τῆς ἑαυτοῦ, ὡς ἂν ἑαυτὸν ἐγνωκώς, Πνεῦμα γνώσεως οὔσης ἐν γνώσει, προέβαλε τὸν Μονογενῆ. Γέγονεν οὖν καὶ ὁ ἀπὸ γνώσεως (τουτέστι τῆς πατρικῆς Ἐνθυμήσεως) προελθὼν Γνῶσις, τουτέστιν ὁ Υἱός, ὅτι "δι' Υἱοῦ ὁ Πατὴρ ἐγνώσθη."

[2]    Τὸ δὲ τῆς ἀγάπης Πνεῦμα κέκραται τῷ τῆς γνώσεως, ὡς Πατὴρ Υἱῷ καὶ Ἐνθύμησις Ἀληθείᾳ, ἀπ' Ἀληθείας προελθὸν ὡς ἀπὸ Ἐνθυμήσεως ἡ γνῶσις.

[3]    Καὶ ὁ μὲν μείνας "Μονογενὴς Υἱὸς εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρός", τὴν Ἐνθύμησιν διὰ τῆς γνώσεως ἐξηγεῖται τοῖς Αἰῶσιν, ὡς ἂν καὶ ὑπὸ τοῦ κόλπου αὐτοῦ προβληθείς· ὁ δὲ ἐνταῦθα ὀφθεὶς οὐκέτι "Μονογενής", ἀλλ' "ὡς Μονογενὴς" πρὸς τοῦ Ἀποστόλου προσαγορεύεται, "δόξαν ὡς Μονογενοῦς"·

   ‑ ὅτι εἷς καὶ ὁ αὐτὸς ὤν, ἐν μὲν τῇ κτίσει "Πρωτότοκός" ἐστιν Ἰησοῦς, ἐν δὲ Πληρώματι "Μονογενής". Ὁ δὲ αὐτός ἐστι, τοιοῦτος ὢν ἑκάστῳ τόπῳ οἷος κεχωρῆσθαι δύναται.

[4]    Καὶ οὐδέποτε τοῦ μείναντος ὁ καταβὰς μερίζεται. Φησὶ γὰρ ὁ Ἀπόστολος· "Ὁ γὰρ ἀναβὰς αὐτός ἐστι καὶ ὁ καταβάς."

[5]    Εἰκόνα δὲ τοῦ Μονογενοῦς τὸν Δημιουργὸν λέγουσιν· Διὸ καὶ λυτὰ τῆς εἰκόνος τὰ ἔργα. Ὅθεν καὶ ὁ Κύριος, εἰκόνα τῆς πνευματικῆς ἀναστάσεως ποιήσας, τοὺς νεκροὺς οὓς ἤγειρεν, οὐκ ἀφθάρτους τὴν σάρκα, ἀλλ' ὡς αὖθις ἀποθανουμένους ἤγειρεν.

[8]

[1]    Ἡμεῖς δὲ τὸν ἐν ταὐτότητι Λόγον Θεὸν ἐν Θεῷ φαμεν, ὃς καὶ "εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρὸς" εἶναι λέγεται, ἀδιάστατος, ἀμέριστος, εἷς Θεός.

[2]    "Πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο", κατὰ τὴν προσεχῆ ἐνέργειαν τοῦ ἐν ταὐτότητι Λόγου τά τε πνευματικὰ καὶ νοητὰ καὶ αἰσθητά.

   "Οὗτος τὸν κόλπον τοῦ Πατρὸς ἐξηγήσατο", ὁ Σωτὴρ καὶ [Ἡσαΐας· "καὶ ἀνταποδώσω τὰ ἔργα αὐτῶν εἰς τὸν κόλπον αὐτῶν", εἰς τὴν ἔννοιαν αὐτῶν τὴν ἐν τῇ ψυχῇ, ἀφ' ἧς πρώτης ἐνεργεῖται "Πρωτότοκος πάσης κτίσεως".

[3]    Ὁ δὲ ἐν ταὐτότητι Μονογενής, οὗ κατὰ δύναμιν ἀδιάστατον ὁ Σωτὴρ ἐνεργεῖ, οὗτός ἐστι "τὸ Φῶς" τῆς Ἐκκλησίας, τῆς πρότερον ἐν σκότῳ καὶ ἐν ἀγνοίᾳ οὔσης.

[4]    "Καὶ ἡ σκοτία αὐτὸν οὐ κατέλαβεν"· οἱ ἀποστατήσαντες καὶ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων οὐκ ἔγνωσαν αὐτόν, καὶ ὁ θάνατος οὐ κατέσχεν αὐτόν.

[9]

[1]    Ἡ πίστις οὐ μία, ἀλλὰ διάφορος. Ὁ γοῦν Σωτήρ φησι· "Γενηθήτω σοῦ κατὰ τὴν πίστιν". Ὅθεν εἴρηται τοὺς μὲν τῆς κλήσεως ἀνθρώπους κατὰ τὴν παρουσίαν τοῦ Ἀντιχρίστου πλανηθήσεσθαι· ἀδύνατον δὲ τοὺς ἐκλεκτούς· διό φησι· "Καὶ εἰ δυνατόν, τοὺς ἐκλεκτούς μου."

[2]    Πάλιν ὅταν λέγῃ· "Ἐξέλθετε ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ Πατρός μου", τοῖς κλητοῖς λέγει. Πάλιν τῷ ἐξ ἀποδημίας ἐλθόντι καὶ κατεδηδοκότι τὰ ὑπάρχοντα, ᾧ τὸν σιτευτὸν ἔθυσεν μόσχον, τὴν κλῆσιν λέγει· καὶ ὅπου ὁ βασιλεὺς εἰς τὸ δεῖπνον τοῦ γάμου τοὺς ἐν ταῖς ὁδοῖς κέκληκεν.

[3]    Πάντες μὲν οὖν κέκληνται ἐπ' ἴσης ("βρέχει γὰρ ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους, καὶ τὸν ἥλιον ἐπιλάμπει πᾶσιν")· ἐκλέγονται δὲ οἱ μᾶλλον πιστεύσαντες, πρὸς οὓς λέγει· "Τὸν Πατέρα μου οὐδεὶς ἑώρακεν εἰ μὴ ὁ Υἱός"· καὶ "Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου"· καὶ "Πάτερ ἅγιε, ἁγίασον αὐτοὺς ἐν τῷ Ὀνόματί σου."

[10]

[1]    Ἀλλ' οὐδὲ τὰ πνευματικὰ καὶ νοερά, οὐδὲ οἱ Ἀρχάγγελοι, ‹οὐδὲ› οἱ Πρωτόκτιστοι, οὐδὲ μὴν οὐδ' αὐτός, ἄμορφος καὶ ἀνείδεος καὶ ἀσχημάτιστος καὶ ἀσώματός ἐστιν, ἀλλὰ καὶ μορφὴν ἔχει ἰδίαν καὶ σῶμα ἀνὰ λόγον τῆς ὑπεροχῆς τῶν πνευματικῶν ἁπάντων· ὡς δὲ καὶ οἱ Πρωτόκτιστοι ἀνὰ λόγον τῆς [2] ὑπεροχῆς τῶν ὑπ' αὐτοὺς οὐσιῶν. Ὅλως γὰρ τὸ γενητὸν οὐκ ἀνούσιον μέν, οὐχ ὅμοιον δὲ μορφὴν καὶ σῶμα ἔχουσι τοῖς ἐν τῷδε [3] τῷ κόσμῳ σώμασιν. Ἄρρενά τε γὰρ καὶ θήλεα τὰ ἐνταῦθα καὶ διάφορα πρὸς αὐτά.

   Ἐκεῖ δὲ ὁ μὲν Μονογενὴς καὶ ἰδίως νοερός, ἰδέᾳ ἰδίᾳ καὶ οὐσίᾳ ἰδίᾳ κεχρημένος, ἄκρως εἰλικρινεῖ καὶ ἡγεμονικωτάτῃ, καὶ προσεχῶς τῆς τοῦ Πατρὸς ἀπολαύων δυνάμεως· οἱ δὲ Πρωτόκτιστοι, εἰ καὶ ἀριθμῷ διάφοροι καὶ ὁ καθ' ἕκαστον περιώρισται καὶ περιγέγραπται, ἀλλ' ἡ ὁμοιότης τῶν πραγμάτων ἑνότητα καὶ [4] ἰσότητα καὶ ὁμοιότητα ἐνδείκνυται. Οὐ γὰρ τῷδε μὲν πλέον, τῷδε δὲ ἧττον παρέσχηται τῶν Ἑπτά, οὐδ' ὑπολείπεται τις αὐτοῖς προκοπή· ἐξ ἀρχῆς ἀπειληφότων τὸ τέλειον ἅμα τῇ πρώτῃ γενέσει παρὰ τοῦ Θεοῦ διὰ τοῦ Υἱοῦ.

[5]    Καὶ ὃ μὲν "Φῶς ἀπρόσιτον" εἴρηται, ὡς "Μονογενὴς" καὶ "Πρωτότοκος", "ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσεν οὐδὲ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου ἀνέβη", οὐδὲ ἔσται τις τοιοῦτος, [6] οὔτε τῶν Πρωτοκτίστων οὔτε ἀνθρώπων· οἳ δὲ "διὰ παντὸς τὸ Πρόσωπον τοῦ Πατρὸς βλέπουσιν"· Πρόσωπον δὲ Πατρὸς ὁ Υἱός, δι' οὗ γνωρίζεται ὁ Πατήρ.

   ‑ Τὸ τοίνυν ὁρῶν καὶ ὁρώμενον ἀσχημάτιστον εἶναι οὐ δύναται οὐδὲ ἀσώματον· ὁρῶσι δὲ ὀφθαλμῷ οὐκ αἰσθητῷ, ἀλλ' οἵῳ παρέσχεν ὁ Πατήρ, νοερῷ.

[11]

[1]    Ὅταν οὖν εἴπῃ ὁ Κύριος· "Μὴ καταφρονήσητε ἑνὸς τῶν μικρῶν τούτων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν· τούτων οἱ ἄγγελοι τὸ Πρόσωπον τοῦ Πατρὸς διὰ παντὸς βλέπουσιν", οἷον τὸ προκέντημα, τοῖοι ἔσονται οἱ ἐκλεκτοί, τὴν τελείαν ἀπολαβόντες προκοπήν· "Μακάριοι δὲ οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται."

[2]    ‑ Πρόσωπον δὲ τοῦ ἀσχηματίστου πῶς ἂν εἴη; ‑ Σώματα γοῦν ἐπουράνια εὔμορφα καὶ νοερὰ οἶδεν ὁ Ἀπόστολος· πῶς δ' ἂν καὶ ὀνόματα διάφορα αὐτῶν ἐλέγετο, εἰ μὴ σχήμασιν ἦν περιγεγραμμένα, μορφῇ καὶ σώματι; "Ἄλλη δόξα ἐπουρανίων, ἄλλη ἐπιγείων, ἄλλη ἀγγέλων,

[3]    ἄλλη ἀρχαγγέλων." Ὡς πρὸς τὴν σύγκρισιν τῶν τῇδε σωμάτων (οἷον ἄστρων) ἀσώματα καὶ ἀνείδεα, ‹ἀλλ'› ὡς πρὸς τὴν σύγκρισιν τοῦ Υἱοῦ σώματα μεμετρημένα καὶ αἰσθητά· οὕτως καὶ ὁ Υἱὸς πρὸς τὸν Πατέρα παραβαλλόμενος.

[4]    Καὶ δύναμιν μὲν ἰδίαν ἔχει ἕκαστον τῶν πνευματικῶν καὶ ἰδίαν οἰκονομίαν· καθὸ δὲ ὁμοῦ τε ἐγένοντο καὶ τὸ ἐντελὲς ἀπειλήφασιν οἱ Πρωτόκτιστοι, κοινὴν τὴν λειτουργίαν καὶ ἀμέριστον.

[12]

[1]    Οἱ Πρωτόκτιστοι οὖν τόν τε Υἱὸν ὁρῶσι καὶ ἑαυτοὺς καὶ τὰ ὑποβεβηκότα, ὥσπερ καὶ οἱ Ἀρχάγγελοι τοὺς Πρωτοκτίστους. Ὁ δὲ Υἱὸς ἀρχὴ τῆς πατρικῆς ὑπάρχει θέας, Πρόσωπον τοῦ Πατρὸς λεγόμενος.

[2]    Καὶ οἱ μὲν Ἄγγελοι νοερὸν πῦρ καὶ πνεύματα νοερά, τὴν οὐσίαν ἀποκεκαθαρμένοι· φῶς δὲ νοερὸν ἡ μεγίστη προκοπὴ ἀπὸ τοῦ νοεροῦ πυρὸς ἀποκεκαθαρμένου τέλεον, "εἰς ἃ ἐπιθυμοῦσιν ἄγγελοι παρακύψαι", ὁ Πέτρος φησίν·

[3]    ὁ δὲ Υἱὸς ἔτι τούτου καθαρώτερος, "ἀπρόσιτον Φῶς" καὶ "Δύναμις Θεοῦ", καὶ κατὰ τὸν Ἀπόστολον "τιμίῳ καὶ ἀμώμῳ καὶ ἀσπίλῳ αἵματι ἐλυτρώθημεν." Οὗ "τὰ μὲν ἱμάτια ὡς φῶς ἔλαμψεν, τὸ πρόσωπον δὲ ὡς ὁ ἥλιος", ᾧ μηδὲ ἀντωπῆσαι ἔστι ῥᾳδίως.

[13]

[1]    Οὗτός ἐστιν "Ἄρτος" ἐπουράνιος καὶ πνευματικὴ Τροφὴ ζωῆς παρεκτικὴ κατὰ τὴν βρῶσιν καὶ γνῶσιν, "τὸ Φῶς τῶν ἀνθρώπων", τῆς Ἐκκλησίας δηλονότι.

[2]    Οἱ μὲν οὖν "τὸν οὐράνιον ἄρτον" "φαγόντες ἀπέθανον"· ὁ δὲ "τὸν ἀληθινὸν Ἄρτον" τοῦ

[3]    Πνεύματος ἐσθίων οὐ τεθνήξεται. Ὁ "ζῶν Ἄρτος" ὁ "ὑπὸ τοῦ Πατρὸς δοθεὶς" ὁ Υἱός ἐστι

[4]    τοῖς ἐσθίειν βουλομένοις. "Ὁ δὲ ἄρτος ὃν ἐγὼ δώσω", φησίν, "ἡ σάρξ μού ἐστιν", ἤτοι ᾧ τρέφεται ἡ σὰρξ διὰ τῆς Εὐχαριστίας, ‹ἤ›, ὅπερ καὶ μᾶλλον, ἡ σὰρξ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐστιν, "ὅπερ ἐστὶν ἡ Ἐκκλησία", "ἄρτος οὐράνιος", [5] συναγωγὴ εὐλογημένη. τάχα δὲ ὡς ἐκ τῆς αὐτῆς οὐσίας τῶν ἐκλεκτῶν κατὰ τὸ ὑποκείμενον γενομένων, καὶ ὡς τοῦ αὐτοῦ τέλους τευξομένων.

[14]

[1]    Τὰ δαιμόνια "ἀσώματα" εἴρηται, οὐχ ὡς σῶμα μὴ ἔχοντα (ἔχει γὰρ καὶ σχῆμα· διὸ καὶ συναίσθησιν κολάσεως ἔχει), ἀλλ' ὡς πρὸς σύγκρισιν τῶν σῳζομένων σωμάτων πνευματικῶν σκιὰ ὄντα ἀσώματα εἴρηται.

[2]    Καὶ οἱ Ἄγγελοι σώματά εἰσιν· ὁρῶνται γοῦν. ‑ Ἀλλὰ καὶ ἡ ψυχὴ σῶμα. Ὁ γοῦν Ἀπόστολος· "Σπείρεται μὲν γὰρ σῶμα ψυχι κόν, [3] ἐγείρεται δὲ σῶμα πνευματικόν". Πῶς δὲ καὶ αἱ κολαζόμεναι ψυχαὶ συναισθάνονται μὴ σώματα οὖσαι; "Φοβήθητε" γοῦν λέγει "τὸν μετὰ θάνατον δυνάμενον καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα εἰς [4] γέενναν βαλεῖν"· τὸ γὰρ φαινόμενον οὐ πυρὶ καθαίρεται, ἀλλ' εἰς γῆν ἀναλύεται. ‑ Ἄντικρυς δὲ ἀπὸ τοῦ Λαζάρου καὶ τοῦ πλουσίου διὰ τῶν σωματικῶν μελῶν σῶμα εἶναι δείκνυται ἡ ψυχή.

[15]

[1]    "Ὡς δὲ ἐφορέσαμεν τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσωμεν καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου", τοῦ πνευματικοῦ, κατὰ προκοπὴν τελειούμενοι· πλὴν πάλιν εἰκόνα λέγει, ὡς εἶναι σώματα πνευματικά.

[2]    Καὶ πάλιν· "Ἄρτι βλέπομεν δι' ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον." Αὐτίκα γὰρ ἀρχόμεθα γινώσκειν . Οὗ δὲ "πρόσωπον" ‹καὶ› ἰδέα καὶ σχῆμα καὶ σῶμα. Σχῆμα μὲν οὖν σχήματι θεωρεῖται, καὶ πρόσωπον προσώπῳ, καὶ ἐπιγινώσκεται τὰ γνωρίσματα τοῖς σχήμασι καὶ ταῖς οὐσίαις.

[16]

[1]    Καὶ ἡ περιστερὰ δὲ σῶμα ὤφθη, ἣν οἳ μὲν τὸ ἅγιον Πνεῦμά φασιν, οἱ δὲ ἀπὸ Βασιλείδου τὸν διάκονον, οἱ δὲ ἀπὸ Οὐαλεντίνου τὸ Πνεῦμα τῆς Ἐνθυμήσεως τοῦ Πατρός, ‹τὸ› τὴν κατέλευσιν πεποιημένον ἐπὶ τὴν τοῦ Λόγου σάρκα.

[17]   Ἔστιν Ἰησοῦς καὶ ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ Σοφία δι' ὅλων κρᾶσις τῶν σωμάτων δυνατὴ κατὰ τοὺς Οὐαλεντινιανούς.

[2]    Ἡ γοῦν ἀνθρωπίνη μίξις ἡ κατὰ γάμον ἐκ δυεῖν μεμιγμένων σπερμάτων ἑνὸς γένεσιν παιδίου ἀποτελεῖ, καὶ τὸ σῶμα εἰς γῆν ἀναλυθὲν κέκραται τῇ γῇ καὶ τὸ ὕδωρ τῷ οἴνῳ· τὰ δὲ κρείττω καὶ διαφορώτερα σώματα ῥᾳδίαν ἴσχει τὴν κρᾶσιν· πνεῦμα γοῦν πνεύματι μίγνυται.

[3]    Ἐμοὶ δὲ δοκεῖ κατὰ παράθεσιν τοῦτο γενέσθαι, ἀλλ' οὐ κατὰ κρᾶσιν. Μή τι οὖν ἡ θεία δύναμις διήκουσα τὴν ψυχὴν ἁγιάζει αὐτὴν κατὰ τὴν τελευταίαν προκοπήν; "Ὁ γὰρ Θεὸς πνεῦμα,

[4]    ὅπου θέλει πνεῖ"· ἡ γὰρ δύναμις οὐ κατ' οὐσίαν διήκει, ἀλλὰ κατὰ δύναμιν καὶ ἰσχύν· παράκειται δὲ τὸ Πνεῦμα τῷ πνεύματι, ὡς τὸ πνεῦμα τῇ ψυχῇ.

[18]

[1]    Ὁ Σωτὴρ ὤφθη κατιὼν "τοῖς Ἀγγέλοις"· διὸ καὶ "εὐηγγελίσαντο" αὐτόν. Ἀλλὰ καὶ τῷ Ἀβραὰμ καὶ τοῖς λοιποῖς Δικαίοις, τοῖς ἐν τῇ ἀναπαύσει οὖσιν ἐν τοῖς δεξιοῖς, ὤφθη· "Ἠγαλλιάσατο" γάρ, φησίν, "ἵνα ἴδῃ τὴν ἡμέραν τὴν ἐμήν", τὴν ἐν σαρκὶ

[2]    παρουσίαν· Ὅθεν, ἀναστὰς ὁ Κύριος, εὐηγγελίσατο τοὺς Δικαίους τοὺς ἐν τῇ ἀναπαύσει, καὶ μετέστησεν αὐτοὺς καὶ μετέθηκεν, καὶ πάντες "ἐν τῇ σκιᾷ αὐτοῦ ζήσονται." Σκιὰ γὰρ τῆς δόξης τοῦ Σωτῆρος τῆς παρὰ τῷ Πατρὶ ἡ παρουσία ἡ ἐνταῦθα· φωτὸς δὲ σκιὰ οὐ σκότος, ἀλλὰ φωτισμός ἐστιν.

[19]

[1]    "Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο", οὐ κατὰ τὴν παρουσίαν μόνον ἄνθρωπος γενόμενος, ἀλλὰ καὶ "ἐν Ἀρχῇ" ὁ ἐν ταὐτότητι Λόγος, κατὰ "περιγραφὴν" καὶ οὐ κατ' οὐσίαν γενόμενος [ὁ] Υἱός.

[2]    Καὶ πάλιν "σὰρξ ἐγένετο" διὰ προφητῶν ἐνεργήσας. Τέκνον δὲ τοῦ ἐν ταὐτότητι Λόγου ὁ Σωτὴρ εἴρηται. Διὰ τοῦτο "ἐν Ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν· ὃ γέγονεν ἐν αὐτῷ, Ζωή ἐστιν"· Ζωὴ δὲ ὁ Κύριος.

[3]    Καὶ ὁ Παῦλος· "Ἔνδυσαι τὸν καινὸν Ἄνθρωπον τὸν κατὰ Θεὸν κτισθέντα", οἷον· εἰς αὐτὸν πίστευσον τὸν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ "κατὰ Θεόν" ‑ τὸν ἐν Θεῷ Λόγον ‑ "κτισθέντα".

   Δύναται δὲ τὸ "κατὰ Θεὸν κτισθέντα" τὸ εἰς ὃ μέλλει τέλος προκοπῆς φθάνειν ὁ ἄνθρωπος μηνύειν ἐπ' ἴσης τῷ "ἀπόλαβε τὸ εἰς ὃ ἐκτίσ   θη‹ς› τέλος.".

[4]    Καὶ ἔτι σαφέστερον καὶ διαρρήδην ἐν ἄλλοις λέγει· "Ὅς ἐστιν εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου".

   Εἶτα ἐπιφέρει· "Πρωτότοκος πάσης κτίσεως".

   ‑ "Ἀοράτου" μὲν γὰρ "Θεοῦ εἰκόνα" τὸν ‹υἱὸν› λέγει τοῦ Λόγου τοῦ ἐν ταὐτότητι· "Πρωτότοκον δὲ πάσης κτίσεως", ‹ὅτι› γεννηθεὶς ἀπαθῶς, κτίστης καὶ γενεσιάρχης τῆς ὅλης ἐγένετο κτίσεώς τε καὶ οὐσίας· "ἐν αὐτῷ" γὰρ ὁ Πατὴρ τὰ πάντα ἐποίησεν.

[5]    Ὅθεν καὶ "μορφὴν δούλου λαβεῖν" εἴρηται, οὐ μόνον τὴν σάρκα κατὰ τὴν παρουσίαν, ἀλλὰ καὶ τὴν οὐσίαν ἐκ τοῦ ὑποκειμένου· δούλη δὲ ἡ οὐσία, ὡς ἂν παθητὴ καὶ ὑποκειμένη τῇ δραστηρίῳ καὶ κυριωτάτῃ αἰτίᾳ.

[20]

[1]    Τὸ γὰρ "πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε" οὕτως ἐξακούομεν ἐπὶ τοῦ πρωτοκτίστου Θεοῦ Λόγου· καὶ "πρὸ ἡλίου" καὶ σελήνης καὶ πρὸ πάσης κτίσεως "τὸ Ὄνομά σου".

[21]   Τῷ "κατ' εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτούς, ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτοὺς" τὴν προβολὴν τὴν ἀρίστην φασὶν οἱ Οὐαλεντινιανοὶ τῆς Σοφίας λέγεσθαι, ἀφ' ἧς τὰ μὲν ἀρρενικὰ ἡ ἐκλογή, τὰ δὲ θηλυκὰ ἡ κλῆσις. Καὶ τὰ μὲν ἀρρενικὰ ἀγγελικὰ καλοῦσι, τὰ θηλυκὰ δὲ ἑαυτούς, τὸ διαφέρον σπέρμα.

[2]    Οὕτως καὶ ἐπὶ τοῦ Ἀδάμ, τὸ μὲν ἀρρενικὸν ἔμεινεν αὐτῷ, πᾶν δὲ τὸ θηλυκὸν σπέρμα ἀρθὲν ἀπ' αὐτοῦ Εὔα γέγονεν, ἀφ' ἧς αἱ θήλειαι, ὡς ἀπ' ἐκείνου οἱ ἄρρενες.

[3]    Τὰ οὖν ἀρρενικὰ μετὰ τοῦ Λόγου συνεστάλη· τὰ θηλυκὰ δὲ ἀπανδρωθέντα ἑνοῦται τοῖς Ἀγγέλοις καὶ εἰς Πλήρωμα χωρεῖ. Διὰ τοῦτο ἡ γυνὴ εἰς ἄνδρα μετατίθεσθαι λέγεται καὶ ἡ ἐνταῦθα Ἐκκλησία εἰς Ἀγγέλους.

[22]

[1]    Καὶ ὅταν εἴπῃ ὁ Ἀπόστολος· "Ἐπεὶ τί ποιήσουσιν οἱ βαπτιζόμενοι ὑπὲρ τῶν νεκρῶν;"· ὑπὲρ ἡμῶν γάρ, φησίν, οἱ Ἄγγελοι ἐβαπτίσαντο, ὧν ἐσμεν μέρη.

[2] Νεκροὶ δὲ ἡμεῖς οἱ νεκρωθέντες τῇ συστάσει ταύτῃ· ζῶντες δὲ οἱ ἄρρενες οἱ μὴ μεταλαβόντες τῆς συστάσεως ταύτης.

[3]    "Εἰ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, τί καὶ βαπτιζόμεθα;". Ἐγειρόμεθα οὖν ἡμεῖς, ἰσάγγελοι τοῖς ἄρρεσιν ἀποκατασταθέντες, τοῖς μέλεσι τὰ μέλη, εἰς ἕνωσιν.

[4]    "Οἱ βαπτιζόμενοι" δέ, φασίν, "ὑπὲρ [ἡμῶν] τῶν νεκρῶν", οἱ Ἄγγελοί εἰσιν οἱ ὑπὲρ ἡμῶν βαπτιζόμενοι, ἵνα ἔχοντες καὶ ἡμεῖς τὸ Ὄνομα μὴ ἐπισχεθῶμεν κωλυθέντες εἰς τὸ Πλήρωμα παρελθεῖν τῷ Ὅρῳ καὶ τῷ Σταυρῷ.

[5]    Διὸ καὶ ἐν τῇ χειροθεσίᾳ λέγουσιν ἐπὶ τέλους· "εἰς λύτρωσιν ἀγγελικήν", τουτέστιν ἣν καὶ Ἄγγελοι ἔχουσιν, ἵν' ᾖ βεβαπτισμένος ὁ τὴν λύτρωσιν κομισάμενος τῷ αὐτῷ Ὀνόματι ᾧ καὶ ὁ Ἄγγελος αὐτοῦ προβεβάπτισται.

[6]    Ἐβαπτίσαντο δὲ ἐν ἀρχῇ οἱ Ἄγγελοι ἐν λυτρώσει τοῦ Ὀνόματος τοῦ ἐπὶ τὸν Ἰησοῦν ἐν τῇ περιστερᾷ κατελθόντος [7] καὶ λυτρωσαμένου αὐτόν. Ἐδέησεν δὲ λυτρώσεως καὶ τῷ Ἰησοῦ, ἵνα μὴ κατασχεθῇ τῇ Ἐννοίᾳ ᾗ ἐνετέθη τοῦ ὑστερήματος, προ[ς]ερχόμενος διὰ τῆς Σοφίας, ὥς φησιν ὁ Θεόδοτος.

[23]

[1]    Τὸν Παράκλητον οἱ ἀπὸ Οὐαλεντίνου τὸν Ἰησοῦν λέγουσιν, ὅτι πλήρης τῶν Αἰώνων ἐλήλυθεν, ὡς ἀπὸ τοῦ Ὅλου προελθών.

[2]    Χριστὸς γάρ, καταλείψας τὴν προβαλοῦσαν αὐτὸν Σοφίαν, εἰσελθὼν εἰς τὸ Πλήρωμα, ὑπὲρ τῆς ἔξω καταλειφθείσης Σοφίας ᾐτήσατο τὴν βοήθειαν, καὶ ἐξ εὐδοκίας τῶν Αἰώνων Ἰησοῦς προβάλλεται Παράκλητος τῷ παρελθόντι Αἰῶνι.

   Ἐν τύπῳ δὲ Παρακλήτου ὁ Παῦλος ἀναστάσεως [3] Ἀπόστολος γέγονεν. Αὐτίκα μετὰ τὸ πάθος τοῦ Κυρίου καὶ αὐτὸς ἀπεστάλη κηρύσσειν. Διὸ καὶ καθ' ἑ‹κά›τερον ἐκήρυξε τὸν Σωτῆρα· γεν‹ν›ητὸν καὶ παθητὸν διὰ τοὺς ἀριστ‹ερ›ούς, ὅτι τοῦτον γνῶναι δυνηθέντες κατὰ τὸν τόπον τοῦτον δεδίασιν· καὶ κατὰ τὸ πνευματικὸν ἐξ ἁγίου Πνεύματος καὶ Παρθένου, ὡς οἱ δεξιοὶ Ἄγγελοι γινώσκουσιν.

[4]    Ἰδίως γὰρ ἕκαστος γνωρίζει τὸν Κύριον καὶ οὐχ ὁμοίως πάντες. "Τὸ πρόσωπον τοῦ Πατρὸς ὁρῶσιν οἱ Ἄγγελοι τούτων τῶν μικρῶν", τῶν ἐκλεκτῶν, τῶν ἐσομένων ἐν τῇ αὐτῇ

[5]    κληρονομίᾳ καὶ τελειότητι. Τάχα δὲ τὸ πρόσωπον ἔστι μὲν καὶ ὁ Υἱός, ἔστι δὲ καὶ ὅσον καταληπτὸν τοῦ Πατρὸς δι' Υἱοῦ δεδιδαγμένοι θεωροῦσι· τὸ δὲ λοιπὸν ἄγνωστόν ἐστι τοῦ Πατρός.

[24]

[1]    Λέγουσιν οἱ Οὐαλεντινιανοὶ ὅτι ὃ κατὰ εἷς τῶν Προφητῶν ἔσχεν Πνεῦμα ἐξαίρετον εἰς διακονίαν, τοῦτο ἐπὶ πάντας τοὺς τῆς Ἐκκλησίας ἐξεχύθη· διὸ καὶ τὰ σημεῖα τοῦ Πνεύματος, ἰάσεις καὶ προφητεῖαι, διὰ τῆς Ἐκκλησίας ἐπιτελοῦνται.

[2]    Ἀγνοοῦσι δὲ ὅτι ὁ Παράκλητος, ‹ὁ› προσεχῶς ἐνεργῶν νῦν ‹ἐν› τῇ Ἐκκλησίᾳ, τῆς αὐτῆς οὐσίας ἐστὶ καὶ δυνάμεως τῷ προσεχῶς ἐνεργήσαντι κατὰ τὴν παλαιὰν διαθήκην.

[25]

[1]    Τὸν ἄγγελον ὡρίσαντο οἱ ἀπὸ Οὐαλεντίνου λόγον ἀπαγγελίαν ἔχοντα τοῦ Ὄντος. Λέγουσι δὲ καὶ τοὺς Αἰῶνας ὁμωνύμως τῷ Λόγῳ λόγους.

[2]    Οἱ Ἀπόστολοι, φησί, μετετέθησαν τοῖς δεκαδύο ζῳδίοις· ὡς γὰρ ὑπ' ἐκείνων ἡ γένεσις διοικεῖται, οὕτως ὑπὸ τῶν Ἀποστόλων ἡ ἀναγέννησις ‹ἐφ›ορᾶται.

[26]

[1]    Τὸ ὁρατὸν τοῦ Ἰησοῦ ἡ Σοφία καὶ ἡ Ἐκκλησία ἦν τῶν σπερμάτων τῶν διαφερόντων, ἣν ἐστολίσατο διὰ τοῦ σαρκίου, ὥς φησιν ὁ Θεόδοτος· τὸ δὲ ἀόρατον ‹τὸ› Ὄνομα, ὅπερ ἐστὶν ὁ Υἱὸς ὁ Μονογενής.

[2]    Ὅθεν ὅταν εἴπῃ· "Ἐγώ εἰμι ἡ Θύρα", τοῦτο λέγει ὅτι "μέχρι τοῦ Ὅρου οὗ εἰμι ἐγὼ ἐλεύσεσθε, οἱ [3] τοῦ διαφέροντος σπέρματος". Ὅταν δὲ καὶ αὐτὸς εἰσέρχηται, καὶ τὸ σπέρμα συνεισέρχεται αὐτῷ εἰς τὸ Πλήρωμα, διὰ τῆς θύρας "συναχθὲν" καὶ εἰσαχθέν.

[27]

[1]    Ὁ ἱερεὺς εἰσιὼν ἐντὸς τοῦ καταπετάσματος τοῦ δευτέρου, τό τε πέταλον ἀπετίθει παρὰ τῷ θυσιαστηρίῳ τοῦ θυμιάματος· αὐτὸς δὲ ἐν σιγῇ, τὸ ἐν τῇ καρδίᾳ ἐγκεχαραγμένον Ὄνομα ἔχων, εἰσῄει· δεικνὺς τὴν ἀπόθεσιν ‹τοῦ σώματος› τοῦ καθάπερ πετάλου χρυσοῦ καθαροῦ γενομένου καὶ κούφου διὰ τὴν κάθαρσιν [τοῦ ὥσπερ σώματος] τῆς ψυχῆς [ἀπόθεσιν], ἐν ᾧ ἐγκεχάρακτο τὸ γάνωμα τῆς θεοσεβείας δι' οὗ ταῖς Ἀρχαῖς καὶ ταῖς Ἐξουσίαις ἐγινώσκετο τὸ Ὄνομα περικείμενος.

[2]    Ἀποτίθεται δὲ τοῦτο τὸ σῶμα, τὸ πέταλον τὸ ἀβαρὲς γενόμενον, "ἐντὸς τοῦ καταπετάσματος τοῦ δευτέρου", ἐν τῷ νοητῷ κόσμῳ, ὅ ἐστι δεύτερον ὁλοσχερὲς καταπέτασμα τοῦ παντός, "παρὰ τὸ θυσιαστήριον τοῦ θυμιάματος", παρὰ τοὺς λειτουργοὺς τῶν ἀναφερομένων εὐχῶν Ἀγγέλους.

[3]    Γυμνὴ δὲ ἡ ψυχὴ ἐν δυνάμει τοῦ συνειδότος, οἷον σῶμα τῆς δυνάμεως γενομένη, μεταβαίνει εἰς τὰ πνευματικά, λογικὴ τῷ ὄντι καὶ ἀρχιερατικὴ γενομένη, ὡς ἂν ἐμψυχουμένη ὡς εἰπεῖν ὑπὸ τοῦ Λόγου προσεχῶς ἤδη, καθάπερ οἱ Ἀρχάγγελοι τῶν Ἀγγέλων ἀρχιερεῖς γενόμενοι, καὶ τούτων πάλιν οἱ Πρωτόκτιστοι.

[4]    Ποῦ δὲ ἔτι γραφῆς καὶ μαθήσεως κατόρθωμα τῇ ψυχῇ ἐκείνῃ τῇ καθαρᾷ γενομένῃ, ὅπου καὶ ἀξιοῦται "πρόσωπον πρὸς πρόσωπον" Θεὸν

[5]    ὁρᾶν; Τὴν γοῦν ἀγγελικὴν διδασκαλίαν ὑπερβᾶσα καὶ τὸ Ὄνομα τὸ διδασκόμενον ἐγγράφως, ἐπὶ τὴν γνῶσιν καὶ κατάληψιν τῶν πραγμάτων ἔρχεται, οὐκέτι νύμφη, ἀλλ' ἤδη Λόγος γενόμενος καὶ παρὰ τῷ νυμφίῳ καταλύων μετὰ τῶν Πρωτοκλήτων καὶ Πρωτοκτίστων, φίλων μὲν δι' ἀγάπην, υἱῶν δὲ διὰ τὴν διδασκαλίαν καὶ ὑπακοήν, ἀδελφῶν δὲ διὰ τὸ τῆς γενέσεως κοινόν.

[6]    Ὥστε τὸ μὲν τῆς οἰκονομίας ἦν, τὸ πέταλον περικεῖσθαι καὶ μανθάνειν εἰς γνῶσιν· τὸ δὲ δυνάμεως, τὸ θεοφόρον γίνεσθαι τὸν ἄνθρωπον, προσεχῶς ἐνεργούμενον ὑπὸ τοῦ Κυρίου καὶ καθάπερ σῶμα αὐτοῦ γινόμενον.

[28]

[1]    Τό· "Θεὸς ἀποδιδοὺς ἐπὶ τρίτην καὶ τετάρτην γενεὰν τοῖς ἀπειθοῦσι", φασὶν οἱ ἀπὸ Βασιλείδου κατὰ τὰς ἐνσωματώσεις. ‑ Οἱ δὲ ἀπὸ Οὐαλεντίνου τοὺς τρεῖς τόπους δηλοῦσθαι τοὺς ἀριστερούς, τετάρτην δὲ γενεὰν τὰ σπέρματα αὐτῶν· ‑ "Ἔλεον δὲ ποιῶν εἰς χιλιάδας", ἐπὶ τὰ δεξιά.

[29]   Ἡ Σιγή, φασί, Μήτηρ οὖσα πάντων τῶν προβληθέντων ὑπὸ τοῦ Βάθους, ὃ μὲν οὐκ ἔσχεν εἰπεῖν, περὶ τοῦ Ἀρρήτου σεσίγηκεν, ὃ δὲ κατέλαβεν, τοῦτο Ἀκατάληπτον προσηγόρευσεν.

[30]   Εἶτα, ἐκλαθόμενοι τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, παθεῖν αὐτὸν λέγουσιν ἀθέως.

   Ὃ γὰρ συνεπάθησεν ὁ Πατήρ, "στερεὸς ὢν τῇ φύσει", φησὶν ὁ Θεόδοτος, "καὶ ἀνένδοτος", ἐνδόσιμον ἑαυτὸν παρασχών, ἵνα ἡ Σιγὴ τοῦτο καταλάβῃ,

[2]    πάθος ἐστίν. ἡ γὰρ συμπάθεια, πάθος τινὸς διὰ πάθος ἑτέρου.

   Ναὶ μήν· καὶ τοῦ πάθους γενομένου, τὸ Ὅλον συνεπάθησεν καὶ αὐτό, εἰς διόρθωσιν τοῦ παθόντος.

[31]

[1]    Ἀλλὰ καὶ εἰ ὁ κατελθὼν εὐδοκία τοῦ Ὅλου ἦν ("ἐν αὐτῷ γὰρ πᾶν τὸ Πλήρωμα ἦν σωματικῶς"), ἔπαθεν δὲ οὗτος, δῆλον ὅτι καὶ τὰ ἐν αὐτῷ σπέρματα συνέπαθεν, δι' ὧν τὸ Ὅλον καὶ τὸ Πᾶν εὑρίσκεται πάσχον.

[2]    Ἀλλὰ καὶ διὰ τῆς τοῦ δωδεκάτου Αἰῶνος πείσεως τὰ Ὅλα "παιδευθέντα", ὥς φασι, συνεπάθησεν.

[3]    Τότε γὰρ ἐπέγνωσαν ὅτι ‹ὅ› εἰσιν, "χάριτι τοῦ Πατρός εἰσιν"· Ὄνομα ἀνωνόμαστον, Μορφὴ καὶ Γνῶσις.

   Ὁ δὲ βουληθεὶς Αἰὼν τὸ ὑπὲρ τὴν Γνῶσιν λαβεῖν, ἐν [4] ἀγνωσίᾳ καὶ ἀμορφίᾳ ἐγένετο. Ὅθεν καὶ κένωμα Γνώσεως εἰργάσατο, ὅπερ ἐστὶ σκιὰ τοῦ Ὀνόματος· ὅπερ ἐστὶν Υἱός, Μορφὴ τῶν Αἰώνων. Οὕτως τὸ κατὰ μέρος ὄνομα τῶν Αἰώνων ἀπώλεια ἐστὶ τοῦ Ὀνόματος.

[32]

[1]    Ἐν Πληρώματι οὖν, ἑνότητος οὔσης, ἕκαστος τῶν Αἰώνων ἴδιον ἔχει πλήρωμα, τὴν συζυγίαν. Ὅσα οὖν ἐκ συζυγίας, φασί, προέρχεται, πληρώματά ἐστιν· ὅσα δὲ ἀπὸ ἑνός, εἰκόνες.

[2]    Ὅθεν ὁ Θεόδοτος τὸν Χριστὸν, ἐξ ἐννοίας προελθόντα τῆς Σοφίας, εἰκόνα τοῦ Πληρώματος ἐκάλεσεν.

[3] Οὗτος δέ, καταλείψας τὴν Μητέρα, ἀνελθὼν εἰς τὸ Πλήρωμα, ἐκράθη, ὥσπερ τοῖς Ὅλοις, οὕτω δὲ καὶ [33] [1] τῷ Παρακλήτῳ. Υἱόθετος μέντοι γέγονεν ὁ Χριστός, ὡς πρὸς τὰ πληρώματα "Ἐκλεκτὸς" γενόμενος καὶ "Πρωτότοκος" τῶν ἐνθάδε πραγμάτων.

[2]    Ἔστιν οὖν ὁ λόγος οὗτος παράκουσμα τοῦ ἡμετέρου, ἐκ τοῦ ὑποκειμένου "Πρωτότοκον" λέγοντος τὸν Σωτῆρα· καὶ ἔστιν ὡσπερεὶ Ῥίζα καὶ "Κεφαλὴ" ἡμῶν· ἡ δὲ Ἐκκλησία καρποὶ αὐτοῦ.

[3]    Χριστοῦ, φασί, τὸ ἀνοίκειον φυγόντος ‹καὶ› συσταλέντος εἰς τὸ Πλήρωμα, ἐκ τῆς μητρῴας γενομένου ἐννοίας, ἡ Μήτηρ αὖθις τὸν τῆς οἰκονομίας προηγάγετο Ἄρχοντα, εἰς τύπον τοῦ φυγόντος αὐτήν, κατ' ἐπιπόθησιν αὐτοῦ, κρείττονος ὑπάρχοντος, ὃς ἦν τύπος [4] τοῦ Πατρὸς τῶν ὅλων. Διὸ καὶ ἥττων γίνεται, ὡς ἂν ἐκ πάθους τῆς ἐπιθυμίας συνεστώς. "Ἐμυσάχθη" μέντοι ἐνιδοῦσα τὴν "ἀποτομίαν" αὐτοῦ, ὥς φασιν αὐτοί.

[34]

[1]    Ἀλλὰ καὶ ‹αἱ› εὐώνυμοι δυνάμεις, πρῶται προβληθεῖσαι τῶν δεξιῶν ὑπ' αὐτῆς, ὑπὸ τῆς τοῦ Φωτὸς παρουσίας οὐ μορφοῦνται, κατελείφθησαν δὲ αἱ ἀριστεραὶ ὑπὸ τοῦ Τόπου μορφωθῆναι.

[2]    Τῆς Μητρὸς οὖν μετὰ τοῦ Υἱοῦ καὶ τῶν σπερμάτων εἰσελθούσης εἰς τὸ Πλήρωμα, τότε ὁ Τόπος τὴν ἐξουσίαν τῆς Μητρὸς καὶ τὴν τάξιν ἀπολήψεται ἣν νῦν ἔχει ἡ Μήτηρ.

[35]

[1]    Ὁ Ἰησοῦς, "τὸ Φῶς" ἡμῶν, ὡς λέγει ὁ Ἀπόστολος, "ἑαυτὸν κενώσας" (τουτέστιν· ἐκτὸς τοῦ Ὅρου γενόμενος, κατὰ Θεόδοτον), ἐπεὶ "Ἄγγελος" ἦν τοῦ Πληρώματος, τοὺς Ἀγγέλους τοῦ διαφέροντος [2] σπέρματος συνεξήγαγεν ἑαυτῷ. Καὶ αὐτὸς μὲν τὴν λύτρωσιν, ὡς ἀπὸ Πληρώματος προελθών, εἶχεν· τοὺς δὲ Ἀγγέλους εἰς διόρθωσιν τοῦ σπέρματος [3] ἤγαγεν. Ὡς γὰρ ὑπὲρ μέρους δέονται καὶ παρακαλοῦσι, καὶ δι' ἡμᾶς κατεχόμενοι, σπεύδοντες εἰσελθεῖν, ἄφεσιν ἡμῖν αἰτοῦνται, ἵνα συνεισέλθωμεν αὐτοῖς· [4] σχεδὸν γὰρ ἡμῶν χρείαν ἔχοντες, ἵνα εἰσέλθωσιν, ἐπεὶ ἄνευ ἡμῶν οὐκ ἐπιτρέπεται αὐτοῖς (διὰ τοῦτο γὰρ οὐδὲ ἡ Μήτηρ συνελήλυθεν ἄνευ ἡμῶν, φασίν), εἰκότως ὑπὲρ ἡμῶν δέονται.

[36]

[1]    Ἐν ἑνότητι μέντοι γε προεβλήθησαν οἱ Ἄγγελοι ἡμῶν, φασίν, εἷς ὄντες, ὡς ἀπὸ ἑνὸς προελθόντες.

[2] Ἐπεὶ δὲ ἡμεῖς ἦμεν οἱ μεμερισμένοι, διὰ τοῦτο ἐβαπτίσατο ὁ Ἰησοῦς, τὸ ἀμέριστον μερισθῆναι, μέχρις ἡμᾶς ἑνώσῃ αὐτοῖς εἰς τὸ Πλήρωμα· ἵνα ἡμεῖς, οἱ πολλοί, ἓν γενόμενοι, [οἱ] πάντες τῷ ἑνὶ τῷ δι' ἡμᾶς μερισθέντι ἀνακραθῶμεν.

[37]

[1]    Οἱ ἀπὸ Ἀδὰμ ἐξελθόντες, οἱ μὲν Δίκαιοι, διὰ τῶν ἐκτισμένων τὴν ὁδὸν ποιούμενοι, παρὰ τῷ Τόπῳ κατείχοντο, κατὰ τοὺς Οὐαλεντινιανούς· οἱ δὲ ἕτεροι, ἐν τῷ τοῦ σκότου ἐκτισμένῳ ἐν τοῖς ἀριστεροῖς, [38] ἔχοντες συναίσθησιν τοῦ πυρός. ‑ "Ποταμὸς ἐκπορεύεται πυρὸς ὑποκάτω τοῦ θρόνου" τοῦ Τόπου, καὶ ῥεῖ εἰς τὸ κενὸν τοῦ ἐκτισμένου, ὅ ἐστιν ἡ Γέεννα, ἀπὸ κτίσεως τοῦ πυρὸς ῥέοντος μὴ πληρουμένη. Καὶ αὐτὸς [2] δὲ ὁ Τόπος πύρινός ἐστι. Διὰ τοῦτο, φησί, καταπέτασμα ἔχει, ἵνα μὴ ἐκ τῆς προσόψεως ἀναλωθῇ τὰ πνεύματα. Μόνος δὲ ὁ Ἀρχάγγελος εἰσέρχεται πρὸς αὐτόν, οὗ κατ' εἰκόνα καὶ ὁ ἀρχιερεὺς ἅπαξ τοῦ [3] ἐνιαυτοῦ εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων εἰσῄει. Ἔνθεν καὶ ὁ Ἰησοῦς παρακληθεὶς συνεκαθέσθη τῷ Τόπῳ, ἵνα μένῃ τὰ πνεύματα καὶ μὴ προαναστῇ αὐτοῦ, καὶ ἵνα τὸν Τόπον ἡμερώσῃ καὶ τῷ σπέρματι δίοδον εἰς Πλήρωμα παράσχῃ.

[39]

[1]    Ἡ Μήτηρ, προβαλοῦσα τὸν Χριστὸν ὁλόκληρον καὶ ὑπ' αὐτοῦ καταλειφθεῖσα, τοῦ λοιποῦ οὐκέτι οὐδὲν προέβαλεν ὁλόκληρον, ἀλλὰ τὰ δυνατὰ παρ' αὐτῇ κατέσχεν· ὥστε καὶ τοῦ Τόπου καὶ τῶν κλητῶν [οὖν] τὰ ἀγγελικὰ αὐτὴ προβαλοῦσα παρ' αὐτῇ κατέχει, τῶν ἐκλεκτῶν τῶν ἀγγελικῶν ὑπὸ τοῦ Ἄρρενος ἔτι πρότερον προβεβλημένων.

[40]   Τὰ μὲν γὰρ δεξιὰ πρὸ τῆς τοῦ Φωτὸς αἰτήσεως προηνέχθη ὑπὸ τῆς Μητρός· τὰ δὲ σπέρματα τῆς Ἐκκλησίας μετὰ τὴν τοῦ Φωτὸς αἴτησιν, ὅτε ὑπὸ τοῦ Ἄρρενος τὰ ἀγγελικὰ τῶν σπερμάτων προεβάλετο.

[41]

   Τὰ διαφέροντα σπέρματά φησι μήτε ὡς πάθη (ὧν λυομένων συνελύθη ἂν καὶ τὰ σπέρματα), μήτε ὡς [2] κτίσιν προεληλυθέναι, ἀλλ' ὡς τέκνα (ἀπαρτιζομένης γὰρ τῆς κτίσεως, συναπηρτίσθη ἂν καὶ τὰ σπέρματα). Διὸ καὶ τὴν οἰκειότητα ἔχει πρὸς τὸ Φῶς, ὃ πρῶτον προήγαγεν, τουτέστι τὸν Ἰησοῦν, ὁ αἰτησάμενος τοὺς Αἰῶνας Χριστός· ἐν ᾧ συνδιυλίσθη κατὰ δύναμιν καὶ τὰ σπέρματα, συνελθόντα αὐτῷ εἰς τὸ Πλήρωμα. Διὸ[τι] πρὸ καταβολῆς κόσμου εἰκότως λέγεται ἡ Ἐκκλησία ἐκλελέχθαι.

   Ἐν ἀρχῇ τοίνυν συνελογίσθημεν, φασί, καὶ ἐφανερώθημεν.

[3] Διὰ τοῦτο ὁ Σωτὴρ λέγει· "Λαμψάτω τὸ Φῶς ὑμῶν", μηνύων περὶ τοῦ Φωτὸς τοῦ φανέντος καὶ μορφώσαντος, περὶ οὗ ὁ Ἀπόστολος λέγει· "Ὃ φωτίζει πάντα Ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον", [4] τὸν τοῦ διαφόρου σπέρματος. Ὅτε γὰρ "ἐφωτίσθη" ὁ Ἄνθρωπος, τότε "εἰς τὸν κόσμον ἦλθεν", τουτέστιν ἑαυτὸν ἐκόσμησεν, χωρίσας αὑτοῦ τὰ ἐπισκοτοῦντα καὶ συναναμεμιγμένα αὐτῷ πάθη.

   Καὶ τὸν Ἀδὰμ ὁ Δημιουργὸς ἐννοίᾳ προσχών, ἐπὶ τέλει τῆς δημιουργίας αὐτὸν προήγαγεν.

[42]

[1]    Ὁ Σταυρὸς τοῦ ἐν Πληρώματι Ὅρου σημεῖόν ἐστιν· χωρίζει γὰρ τοὺς ἀπίστους τῶν πιστῶν ὡς ἐκεῖνος τὸν κόσμον τοῦ Πληρώματος.

[2]    Διὸ καὶ τὰ σπέρματα ὁ Ἰησοῦς, διὰ τοῦ σημείου ἐπὶ τῶν ὤμων βαστάσας, εἰσάγει εἰς τὸ Πλήρωμα. Ὦμοι γὰρ τοῦ σπέρματος ὁ Ἰησοῦς λέγεται· Κεραλὴ δὲ ὁ Χριστός.

[3]    Ὅθεν εἴρηται· "Ὃς οὐκ αἴρει τὸν Σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ μοι, οὐκ ἔστι μου ἀδελφός."

   ᾞρεν οὖν τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ, ὅπερ ὁμοούσιον ἦν τῇ Ἐκκλησίᾳ.

[43]

[1]    Λέγουσιν οὖν ὅτι αἱ δεξιαὶ ᾔδεσαν τοῦ Ἰησοῦ καὶ τοῦ Χριστοῦ τὰ ὀνόματα καὶ πρὸ τῆς παρουσίας· ἀλλὰ τοῦ σημείου οὐκ ᾔδεσαν τὴν δύναμιν.

[2]    Καὶ δόντος πᾶσαν τὴν ἐξουσίαν τοῦ Πατρός, συναινέσαντος δὲ καὶ τοῦ Πληρώματος, ἐκπέμπεται "ὁ τῆς βουλῆς Ἄγγελος". Καὶ γίνεται Κεφαλὴ τῶν [3] ὅλων μετὰ τὸν Πατέρα· "Πάντα γὰρ ἐν αὐτῷ ἐκτίσθη τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα, Θρόνοι, Κυριότητες, Βασιλεῖαι", Θεότητες, Λειτουργίαι.

[4]    "Διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσεν καὶ ἔδωκεν αὐτῷ Ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα πᾶν γόνυ κάμψῃ καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσηται ὅτι Κύριος τῆς δόξης Ἰησοῦς Χριστὸς" Σωτήρ, "ἀναβὰς αὐτὸς καὶ [5] καταβάς· τὸ δὲ ἀνέβη τί ἐστιν, εἰ μὴ ὅτι καὶ κατέβη; Ὁ καταβὰς αὐτός ἐστιν εἰς τὰ κατώτατα τῆς γῆς καὶ ἀναβὰς ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν."

[44]

[1]    Ἰδοῦσα δὲ αὐτὸν ἡ Σοφία ὅμοιον τῷ καταλιπόντι αὐτὴν Φωτί, ἐγνώρισεν καὶ προσέδραμεν καὶ ἠγαλλιάσατο καὶ προσεκύνησεν· τοὺς δὲ ἄρρενας Ἀγγέλους τοὺς σὺν αὐτῷ ἐκπεμφθέντας θεασαμένη, κατῃδέσθη [2] καὶ κάλυμμα ἐπέθετο. Διὰ τούτου τοῦ μυστηρίου ὁ Παῦλος κελεύει τὰς γυναῖκας "φορεῖν ἐξουσίαν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς διὰ τοὺς Ἀγγέλους".

[45]

[1]    Εὐθὺς οὖν ὁ Σωτὴρ ἐπιφέρει αὐτῇ μόρφωσιν τὴν κατὰ γνῶσιν καὶ ἴασιν τῶν παθῶν, δείξας ἀπὸ Πατρὸς ἀγεννήτου τὰ ἐν Πληρώματι καὶ τὰ μέχρι αὐτῆς.

[2]    Ἀποστήσας δὲ τὰ πάθη τῆς πεπονθυίας, αὐτὴν μὲν ἀπαθῆ κατεσκεύασεν, τὰ πάθη δὲ διακρίνας ἐφύλαξεν· καὶ οὐχ ὥσπερ ‹τὰ› τῆς ἔνδον διεφορήθη, ἀλλ' εἰς οὐσίαν ἤγαγεν αὐτά τε καὶ ‹τὰ› τῆς δευτέρας διαθέσεως.

[3] Οὕτως διὰ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἐπιφανείας, ἡ Σοφία ‹ἀπαθὴς› γίνεται, καὶ τὰ ἔξω κτίζεται· "Πάντα γὰρ δι' αὐτοῦ γέγονεν, καὶ χωρὶς αὐτοῦ γέγονεν οὐδέν."

[46]

[1]    Πρῶτον οὖν ἐξ ἀσωμάτου πάθους καὶ συμβεβηκότος εἰς ἀσώματον ἔτι τὴν ὕλην αὐτὰ μετήντλησεν καὶ μετέβαλεν· εἶθ' οὕτως εἰς συγκρίματα καὶ σώματα [2] (ἀθρόως γὰρ οὐσίαν ποιῆσαι τὰ πάθη οὐκ ἐνῆν)· καὶ τοῖς σώμασι κατὰ φύσιν ἐπιτηδειότητα ἐνεποίησεν.

[47]

[1]    Πρῶτος μὲν οὖν Δημιουργὸς ὁ Σωτὴρ γίνεται καθολικός· "ἡ δὲ Σοφία" δευτέρα "οἰκοδομεῖ οἶκον ἑαυτῇ καὶ ὑπήρεισεν στύλους ἑπτά."

[2]    Καὶ πρῶτον πάντων προβάλλεται εἰκόνα τοῦ Πατρὸς Θεόν, δι' οὗ ἐποίησεν "τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν", τουτέστι "τὰ οὐράνια καὶ τὰ ἐπίγεια", τὰ δεξιὰ καὶ τὰ ἀριστερά.

[3]    Οὗτος ὡς εἰκὼν Πατρὸς πατὴρ γίνεται καὶ προβάλλει πρῶτον τὸν ψυχικὸν Χριστόν, Υἱοῦ εἰκόνα· ἔπειτα, τοὺς Ἀρχαγγέλους, Αἰώνων εἰκόνας· εἶτα, Ἀγγέλους ‹Ἀρχ›αγγέλων, ἐκ τῆς ψυχικῆς καὶ φωτεινῆς οὐσίας ἥν φησιν ὁ προφητικὸς λόγος· "Καὶ Πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τῶν ὑδάτων", κατὰ τὴν συμπλοκὴν τῶν δύο οὐσιῶν τῶν αὐτῷ πεποιημένων, τὸ εἰλικρινὲς "ἐπιφέρεσθαι" εἰπών, τὸ δὲ ἐμβριθὲς καὶ ὑλικὸν [4] ὑποφέρεσθαι, τὸ θολερὸν καὶ παχυμερές. ‑ Ἀσώματον δὲ καὶ ταύτην ἐν ἀρχῇ αἰνίσσεται τῷ φάσκειν "ἀόρατον"· οὔτε γὰρ ἀνθρώπῳ τῷ μηδέπω ὄντι ἀόρατος ἦν, οὔτε τῷ Θεῷ· ἐδημιούργει γάρ· ἀλλὰ τὸ ἄμορφον καὶ ἀνείδεον καὶ ἀσχημάτιστον αὐτῆς ὧδέ πως ἐξεφώνησεν.

[48]

[1]    Διακρίνας δὲ ὁ Δημιουργὸς τὰ καθαρὰ ἀπὸ τοῦ ἐμβριθοῦς, ὡς ἂν ἐνιδὼν τὴν ἑκατέρου φύσιν, φῶς ἐποίησεν, τουτέστιν ἐφανέρωσεν καὶ εἰς φῶς καὶ ἰδέαν προσήγαγεν, ἐπεὶ τό γε ἡλιακὸν καὶ οὐράνιον φῶς πολλῷ ὕστερον ἐργάζεται.

[2]    Καὶ ποιεῖ [ἐκ] τῶν ὑλικῶν τὸ μὲν ἐκ τῆς λύπης, οὐσιωδῶς κτίζων "Πνευματικὰ τῆς πονηρίας, πρὸς ἃ ἡ πάλη ἡμῖν" (διὸ καὶ λέγει ὁ Ἀπόστολος· "Καὶ μὴ λυπεῖτε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τοῦ Θεοῦ, ἐν ᾧ [3] ἐσφραγίσθητε")· τὸ δὲ ἐκ τοῦ φόβου, τὰ θηρία· τὸ δὲ ἐκ τῆς ‹ἐκ›πλήξεως καὶ ἀπορίας, τὰ στοιχεῖα [4] τοῦ κόσμου. Ἐν δὲ τοῖς τρισὶ στοιχείοις τὸ πῦρ ἐναιωρεῖται καὶ ἐνέσπαρται καὶ ἐμφωλεύει καὶ ὑπὸ τούτων ἐξάπτεται καὶ τούτοις ἐπαποθνῄσκει, μὴ ἔχον τόπον ἀποτακτὸν ἑαυτοῦ ὡς καὶ τὰ ἄλλα στοιχεῖα ἐξ ὧν τὰ συγκρίματα δημιουργεῖται.

[49]

[1]    Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἐγίνωσκεν τὴν δι' αὑτοῦ ἐνεργοῦσαν, οἰόμενος ἰδίᾳ δυνάμει δημιουργεῖν, φιλεργὸς ὢν φύσει· διὰ τοῦτο εἶπεν ὁ Ἀπόστολος· "Ὑπετάγη τῇ ματαιότητι τοῦ κόσμου, οὐχ ἑκών, ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα, ἐπ' ἐλπίδι ὅτι καὶ αὐτὸς ἐλευθερωθήσεται", [2] ὅταν συλλεγῇ τὰ σπέρματα τοῦ Θεοῦ. Τεκμήριον δὲ μάλιστα τοῦ ἀκουσίου τὸ "εὐλογεῖν τὸ σάββατον" καὶ τὴν ἀπὸ τῶν πόνων ἀνάπαυσιν ὑπερασπάζεσθαι.

[50]

[1]    "Λαβὼν χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς", ‑ οὐ τῆς ξηρᾶς, ἀλλὰ τῆς πολυμεροῦς καὶ ποικίλης ὕλης μέρος, ‑ ψυχὴν γεώδη καὶ ὑλικὴν ἐτεκτήνατο ἄλογον καὶ τῇ τῶν θηρίων ὁμοούσιον· οὗτος ‹ὁ› "κατ' εἰκόνα" ἄνθρωπος.

[2]    Ὁ δὲ "καθ' ὁμοίωσιν", τὴν αὐτοῦ τοῦ Δημιουργοῦ ἐκεῖνός ἐστιν ὃν εἰς τοῦτον "ἐνεφύσησέν" τε καὶ ἐνέσπειρεν, ὁμοούσιόν τι αὐτῷ δι' Ἀγγέλων ἐνθείς.

[3] Καθὸ μὲν ἀόρατός ἐστι καὶ ἀσώματος, τὴν οὐσίαν αὐτοῦ "πνοὴν ζωῆς" προσεῖπεν· μορφωθὲν δέ, "ψυχὴ ζῶσα" ἐγένετο· ὅπερ εἶναι, καὶ αὐτὸς ἐν ταῖς προφητικαῖς γραφαῖς ὁμολογεῖ.

[51]

[1]    Ἄνθρωπος γοῦν ἐστιν ἐν ἀνθρώπῳ, ψυχικὸς ἐν χοϊκῷ, οὐ μέρει μέρος, ἀλλὰ ὅλῳ ὅλος συνών, ἀρρήτῳ δυνάμει Θεοῦ. Ὅθεν ἐν τῷ Παραδείσῳ, τῷ τετάρτῳ [2] οὐρανῷ, δημιουργεῖται. Ἐκεῖ γὰρ χοϊκὴ σὰρξ οὐκ ἀναβαίνει, ἀλλ' ἦν τῇ ψυχῇ ‹τῇ› θείᾳ οἷον σὰρξ ἡ ὑλική. Ταῦτα σημαίνει· "Τοῦτο νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστῶν μου" (τὴν θείαν ψυχὴν αἰνίσσεται τὴν ἐγκεκρυμμένην τῇ σαρκὶ καὶ στερεὰν καὶ δυσπαθῆ καὶ δυνατωτέραν), "καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου" (τὴν ὑλικὴν ψυχὴν σῶμα οὖσαν τῆς θείας ψυχῆς).

[3] Περὶ τούτων τῶν δυεῖν καὶ ὁ Σωτὴρ λέγει "φοβεῖσθαι δεῖν τὸν δυνάμενον ταύτην τὴν ψυχὴν καὶ τοῦτο τὸ σῶμα" τὸ ψυχικὸν "ἐν γεέννῃ ἀπολέσαι".

[52]

[1]    Τοῦτο τὸ σαρκίον "ἀντίδικον" ὁ Σωτὴρ εἶπεν καὶ ὁ Παῦλος "νόμον ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ νοός μου"· καὶ "δῆσαι" παραινεῖ καὶ "ἁρπάσαι ὡς ἰσχυροῦ τὰ σκεύη", τοῦ ἀντιπολεμοῦντος τῇ οὐρανίῳ ψυχῇ, ὁ Σωτήρ· καὶ "ἀπηλλάχθαι αὐτοῦ" παραινεῖ "κατὰ τὴν ὁδόν, μὴ τῇ φυλακῇ περιπέσωμεν καὶ τῇ [2] κολάσει"· ὁμοίως δὲ καὶ "εὐνοεῖν" αὐτῷ, μὴ τρέφοντας καὶ ῥωννύντας τῇ τῶν ἁμαρτημάτων ἐξουσίᾳ, ἀλλ' ἐντεῦθεν νεκροῦντας ἤδη καὶ ἐξίτηλον ἀποφαίνοντας ἀποχῇ τῆς πονηρίας, ἵνα ἐν τῇ διαλύσει ταύτῃ διαφορηθὲν καὶ διαπνεῦσαν λάθῃ, ἀλλὰ μὴ καθ' αὑτό τινος ὑποστάσεως λαβόμενον, τὴν ἰσχὺν ἔχῃ παράμονον ἐν τῇ [53] [1] διὰ πυρὸς διεξόδῳ. Τοῦτο "ζιζάνιον" ὀνομάζεται συμφυὲς τῇ ψυχῇ, τῷ χρηστῷ σπέρματι· τοῦτο καὶ "σπέρμα τοῦ Διαβόλου", ὡς ὁμοούσιον ἐκείνῳ, καὶ "ὄφις" καὶ "διαπτερνιστὴς" καὶ "λῃστὴς" ἐπιτιθέμενος κεφαλῇ βασιλέως.

[2]    Ἔσχεν δὲ ὁ Ἀδὰμ ἀδήλως αὐτῷ ὑπὸ τῆς Σοφίας ἐνσπαρὲν τὸ σπέρμα τὸ πνευματικὸν εἰς τὴν ψυχήν, "διαταγείς", φησί, "δι' Ἀγγέλων, ἐν χειρὶ Μεσίτου· ὁ δὲ μεσίτης ἑνὸς οὐκ ἔστιν· ὁ δὲ Θεὸς εἷς ἐστιν".

[3] "Δι' Ἀγγέλων" οὖν τῶν ἀρρένων τὰ σπέρματα ὑπηρετεῖται, τὰ εἰς γένεσιν προβληθέντα ὑπὸ τῆς [4] Σοφίας, καθὸ ἐγχωρεῖ γίνεσθαι. Ἅτε γὰρ Δημιουργός, ἀδήλως κινούμενος ὑπὸ τῆς Σοφίας, οἴεται αὐτοκίνητος [5] εἶναι, ὁμοίως καὶ οἱ ἄνθρωποι. Πρῶτον οὖν σπέρμα πνευματικὸν τὸ ἐν τῷ Ἀδὰμ προέβαλεν ἡ Σοφία, ἵνα ᾖ τὸ ὀστοῦν, ἡ λογικὴ καὶ οὐρανία ψυχή, μὴ κενή. ἀλλὰ μυελοῦ γέμουσα πνευματικοῦ.

[54]

[1]    Ἀπὸ δὲ τοῦ Ἀδὰμ τρεῖς φύσεις γεννῶνται· πρώτη μὲν ἡ ἄλογος, ἧς ἦν Κάιν· δευτέρα δὲ ἡ λογικὴ καὶ ἡ δικαία, ἧς ἦν Ἄβελ· τρίτη δὲ ἡ πνευματική, ἧς [2] ἦν Σήθ. Καὶ ὁ μὲν χοϊκός ἐστι "κατ' εἰκόνα"· ὁ δὲ ψυχικὸς "καθ' ὁμοίωσιν" Θεοῦ· ὁ δὲ πνευματικὸς κατ' ἰδίαν· ἐφ' οἷς τρισίν, ἄνευ τῶν ἄλλων παίδων τοῦ Ἀδάμ, εἴρηται· "Αὕτη ἡ βίβλος γενέσεως [3] ἀνθρώπων". Ὅτι δὲ πνευματικὸς ὁ Σήθ, οὔτε ποιμαίνει, οὔτε γεωργεῖ, ἀλλὰ παῖδα καρποφορεῖ, ὡς τὰ πνευματικά. Καὶ τοῦτον, ὃς "ἤλπισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ Ὄνομα Κυρίου", "ἄνω" βλέποντα, οὗ "τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανῷ", τοῦτον ὁ κόσμος οὐ χωρεῖ.

[55]

[1]    Τοῖς τρισὶν ἀσωμάτοις ἐπὶ τοῦ Ἀδὰμ τέταρτον ἐπενδύεται ὁ χοϊκός, τοὺς "δερματίνους χιτῶνας".

[2]    Οὔτ' οὖν ἀπὸ τοῦ Πνεύματος, οὔτ' οὖν ἀπὸ τοῦ ἐμφυσήματος, σπείρει ὁ Ἀδάμ· θεῖα γὰρ ἄμφω, καὶ δι' αὐτοῦ μέν, οὐχ ὑπ' αὐτοῦ δέ, προβάλλεται ἄμφω.

[3] Τὸ δὲ ὑλικὸν αὐτοῦ ἐνεργὸν εἰς σπέρμα καὶ γένεσιν, ὡς ἂν τῷ σπέρματι συγκεκραμένον, καὶ ταύτης ἐν [56] [1] ζωῇ τῆς ἁρμονίας ἀποστῆναι μὴ δυνάμενον. Κατὰ τοῦτο, πατὴρ ἡμῶν ὁ Ἀδάμ, "ὁ πρῶτος [δ'] ἄνθρωπος [2] ἐκ γῆς χοϊκός". Εἰ δὲ καὶ ἐκ ψυχικοῦ ἔσπειρεν καὶ ἐκ πνευματικοῦ, καθάπερ ἐξ ὑλικοῦ, πάντες ἂν ἴσοι καὶ δίκαιοι ἐγεγόνεισαν, καὶ ἐν πᾶσιν ἂν ἡ διδαχὴ ἦν. Διὰ τοῦτο πολλοὶ μὲν οἱ ὑλικοί, οὐ πολλοὶ δὲ οἱ ψυχικοί· σπάνιοι δὲ οἱ πνευματικοί.

[3]    Τὸ μὲν οὖν πνευματικὸν φύσει σῳζόμενον· τὸ δὲ ψυχικόν, αὐτεξούσιον ὄν, ἐπιτηδειότητα ἔχει πρός τε πίστιν καὶ ἀφθαρσίαν, καὶ πρὸς ἀπιστίαν καὶ φθοράν, κατὰ τὴν οἰκείαν αἵρεσιν· τὸ δὲ ὑλικὸν φύσει ἀπόλλυται.

[4] Ὅταν οὖν τὰ ψυχικὰ "ἐγκεντρισθῇ τῇ καλλιελαίῳ" εἰς πίστιν καὶ ἀφθαρσίαν, καὶ μετάσχῃ "τῆς πιότητος τῆς ἐλαίας", καὶ ὅταν "εἰσέλθῃ τὰ ἔθνη", τότε [5] "οὕτω πᾶς Ἰσραὴλ ‹σωθήσεται›". Ἰσραὴλ δὲ ἀλληγορεῖται ὁ πνευματικός, ὁ ὀψόμενος τὸν Θεόν, ὁ τοῦ πιστοῦ Ἀβραὰμ υἱὸς γνήσιος ὁ "ἐκ τῆς ἐλευθέρας", οὐχ ὁ "κατὰ σάρκα", ὁ ἐκ τῆς δούλης τῆς Αἰγυπτίας.

[57]

[1]    Γίνεται οὖν, ἐκ τῶν γενῶν τῶν τριῶν, τοῦ μὲν μόρφωσις τοῦ πνευματικοῦ, τοῦ δὲ μετάθεσις τοῦ ψυχικοῦ ἐκ δουλείας εἰς ἐλευθερίαν.

[58]   Μετὰ τὴν τοῦ θανάτου τοίνυν βασιλείαν, μεγάλην μὲν καὶ εὐπρόσωπον τὴν ἐπαγγελίαν πεποιημένην, οὐδὲν δὲ ἧττον διακονίαν θανάτου γεγενημένην, πάσης ἀπειπούσης Ἀρχῆς καὶ Θεότητος, ὁ μέγας Ἀγωνιστής, Ἰησοῦς Χριστός, ἐν ἑαυτῷ δυνάμει τὴν Ἐκκλησίαν ἀναλαβών, τὸ ἐκλεκτὸν καὶ τὸ κλητόν, τὸ μὲν παρὰ τῆς τεκούσης τὸ πνευματικόν, τὸ δὲ ἐκ τῆς οἰκονομίας τὸ ψυχικόν, [ὃ] ἀνέσωσεν καὶ ἀνήνεγκεν ἅπερ ἀνέλαβεν, καὶ δι' αὐτῶν καὶ τὰ τούτοις ὁμοούσια· [2] "Εἰ γὰρ ἡ ἀπαρχὴ ἁγία, καὶ τὸ φύραμα· εἰ ἡ ῥίζα ἁγία, καὶ οἱ κλάδοι."

[59]

[1]    Σπέρμα μὲν οὖν πρῶτον ‹τὸ› παρὰ τῆς τεκούσης ἐνεδύσατο, οὐ χωρηθεὶς, ἀλλὰ χωρήσας αὐτὸ δυνάμει, ὃ κατὰ μικρὸν μορφοῦται διὰ γνώσεως.

[2]    Κατὰ δὲ τὸν Τόπον γενόμενος, εὗρεν Ἰησοῦς Χριστὸν ἐνδύσασθαι τὸν προκεκηρυγμένον, ὃν κατήγγελλον οἱ Προφῆται καὶ ὁ Νόμος, ὄντα εἰκόνα τοῦ Σωτῆρος.

[3] Ἀλλὰ καὶ οὗτος ὁ ψυχικὸς Χριστός, ὃν ἐνεδύσατο, ἀόρατος ἦν· ἔδει δὲ τὸν εἰς κόσμον ἀφικνούμενον, ἐφ' ᾧτε ὀφθῆναι, κρατηθῆναι, πολιτεύσασθαι, καὶ [4] αἰσθητοῦ σώματος ἀνέχεσθαι. Σῶμα τοίνυν αὐτῷ ὑφαίνεται ἐκ τῆς ἀφανοῦς ψυχικῆς οὐσίας, δυνάμει δὲ θείας ἐγκατασκευῆς εἰς αἰσθητὸν κόσμον ἀφιγμένον.

[60]

[1] Τὸ οὖν· "Πνεῦμα ἅγιον ‹ἐπελεύσεται› ἐπὶ σέ", τὴν τοῦ σώματος τοῦ Κυρίου ‹γένεσιν› λέγει· "Δύναμις δὲ ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι", τὴν μόρφωσιν δηλοῖ τοῦ Θεοῦ, ἣν ἐνετύπωσεν τῷ σώμα‹τι› ἐν τῇ Παρθένῳ.

[61]   Ὅτι μὲν οὖν αὐτὸς ἕτερος ἦν ὧν ἀνείληφεν, δῆλον ἐξ ὧν ὁμολογεῖ· "Ἐγὼ ἡ Ζωή", "ἐγὼ ἡ Ἀλήθεια", [2] "ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ἕν ἐσμεν". Τὸ δὲ πνευματικὸν ὃ ἀνείληφεν, καὶ τὸ ψυχικόν, οὕτως ἐμφαίνει· "Τὸ δὲ παιδίον ηὔξανεν καὶ προέκοπτεν ‹ἐν› Σοφίᾳ." Σοφίας μὲν γὰρ τὸ πνευματικὸν δεῖται· μεγέθους δὲ [3] τὸ ψυχικόν. Διὰ δὲ τῶν ἐκρυέντων ἐκ τῆς πλευρᾶς, ἐδήλου, ταῖς ἐκρύσεσι τῶν παθῶν ἀπὸ τῶν ἐμπαθῶν, ἀπαθεῖς γενομένας τὰς οὐσίας σεσῶσθαι.

[4] Καὶ ὅταν λέγῃ· "Δεῖ τὸν Υἱὸν τοῦ Ἀνθρώπου ἀποδοκιμασθῆναι, ὑβρισθῆναι, σταυρωθῆναι", ὡς περὶ ἄλλου φαίνεται λέγων, δηλονότι τοῦ ἐμπαθοῦς.

[5] Καί· "Προάξω ὑμᾶς", λέγει, "τῇ τρίτῃ τῶν ἡμερῶν εἰς τὴν Γαλιλαίαν"· αὐτὸς γὰρ προάγει πάντα· καὶ τὴν ἀφανῶς σῳζομένην ψυχὴν ἀναστήσειν ᾐνίσσετο, καὶ ἀποκαταστήσειν οὗ νῦν προάγει.

[6] Ἀπέθανεν δὲ ἀποστάντος τοῦ καταβάντος ἐπ' αὐτῷ ἐπὶ τῷ Ἰορδάνῃ Πνεύματος, οὐκ ἰδίᾳ γενομένου, ἀλλὰ συσταλέντος, ἵνα καὶ ἐνεργήσῃ ὁ θάνατος· ἐπεὶ πῶς, τῆς Ζωῆς παρούσης ἐν αὐτῷ, ἀπέθανεν τὸ σῶμα; οὕτω γὰρ ἂν καὶ αὐτοῦ τοῦ Σωτῆρος ὁ θάνατος ἐκράτησεν ἄν, ὅπερ ἄτοπον. Δόλῳ δὲ ὁ θάνατος κατεστρατηγήθη· [7] ἀποθανόντος γὰρ τοῦ σώματος καὶ κρατήσαντος αὐτὸ τοῦ θανάτου, ἀναστείλας τὴν ἐπελθοῦσαν ἀκτῖνα τῆς δυνάμεως, ὁ Σωτὴρ ἀπώλεσε μὲν τὸν θάνατον, τὸ δὲ θνητὸν σῶμα, ἀποβαλ‹ὼν› πάθη, ἀνέστησεν.

[8]    Τὰ ψυχικὰ μὲν οὖν οὕτως ἀνίσταται καὶ ἀνασῴζεται· πιστεύσαντα δὲ τὰ πνευματικὰ ὑπὲρ ἐκεῖνα σῴζεται, "ἐνδύματα γάμων" τὰς ψυχὰς λαβόντα.

[62]

[1]    Κάθηται μὲν οὖν ὁ ψυχικὸς Χριστὸς ἐν δεξιᾷ τοῦ Δημιουργοῦ, καθὸ καὶ ὁ Δαβὶδ λέγει· "Κάθου ἐκ [2] δεξιῶν μου", καὶ τὰ ἑξῆς. Κάθηται δὲ μέχρι συντελείας, "ἵνα ἴδωσιν εἰς ὃν ἐξεκέντησαν". Ἐξεκέντησαν δὲ τὸ φαινόμενον, ὃ ἦν σὰρξ τοῦ ψυχικοῦ. "Ὀστοῦν γὰρ αὐτοῦ οὐ συντριβήσεται", φησί· καθάπερ ἐπὶ τοῦ Ἀδὰμ τὴν ψυχὴν ὀστοῦν ἠλληγόρησεν ἡ προφητεία.

[3] Αὐτὴ γὰρ ἡ ψυχὴ τοῦ Χριστοῦ, πάσχοντος τοῦ σώματος, ἑαυτὴν "εἰς τὰς χεῖρας τοῦ Πατρὸς παρακατέθετο"· τὸ δ' ἐν τῷ ὀστέῳ πνευματικὸν οὐκέτι παρακατατίθεται, ἀλλ' αὐτὸς σῴζει.

[63]

[1]    Ἡ μὲν οὖν τῶν πνευματικῶν ἀνάπαυσις ἐν κυριακῇ, ἐν Ὀγδοάδι, ἣ Κυριακὴ ὀνομάζεται, παρὰ τῇ Μητρί, ἐχόντων τὰς ψυχάς, τὰ ἐνδύματα, ἄχρι συντελείας· αἱ δὲ ἄλλαι πισταὶ ψυχαί, παρὰ τῷ Δημιουργῷ· περὶ δὲ τὴν συντέλειαν, ἀναχωροῦσι καὶ αὗται εἰς Ὀγδόαδα.

[2]    Εἶτα, τὸ δεῖπνον τῶν γάμων κοινὸν πάντων τῶν σῳζομένων, ἄχρις ἂν ἀπισωθῇ πάντα καὶ ἄλληλα γνωρίσῃ.

[64]

[1]    Τὸ δὲ ἐντεῦθεν, ἀποθέμενα τὰ πνευματικὰ τὰς ψυχάς, ἅμα τῇ Μητρὶ κομιζομένῃ τὸν Νυμφίον, κομιζόμενα καὶ αὐτὰ τοὺς νυμφίους, τοὺς Ἀγγέλους ἑαυτῶν, εἰς τὸν Νυμφῶνα ἐντὸς τοῦ Ὅρου εἰσίασι, καὶ πρὸς τὴν τοῦ Πατρὸς ὄψιν ἔρχονται, Αἰῶνες νοεροὶ γενόμενα, εἰς τοὺς νοεροὺς καὶ αἰωνίους γάμους τῆς συζυγίας.

[65]   Ὁ δὲ τοῦ δείπνου μὲν "ἀρχιτρίκλινος", τῶν γάμων δὲ παράνυμφος, "τοῦ Νυμφίου δὲ Φίλος, ἑστὼς ἔμπροσθεν τοῦ νυμφῶνος, ἀκούων τῆς φωνῆς [2] τοῦ Νυμφίου, χαρᾷ χαίρει". Τοῦτο αὐτοῦ "τὸ Πλήρωμα τῆς χαρᾶς" καὶ τῆς ἀναπαύσεως.

[66]

[1]    Ὁ Σωτὴρ τοὺς Ἀποστόλους ἐδίδασκεν, τὰ μὲν πρῶτα τυπικῶς καὶ μυστικῶς, τὰ δὲ ὕστερα παραβολικῶς καὶ ᾐνιγμένως, τὰ δὲ τρίτα σαφῶς καὶ γυμνῶς κατὰ μόνας.

[67]   "Ὅτε ἦμεν ἐν τῇ σαρκί", φησὶν ὁ Ἀπόστολος, ὥσπερ ἔξω τοῦ σώματος ἤδη λαλῶν. Σάρκα οὖν λέγειν αὐτόν φησιν ἐκείνην τὴν ἀσθένειαν, τὴν ἀπὸ [2] τῆς ἄνω Γυναικὸς προβολήν. Καὶ ὅταν ὁ Σωτὴρ πρὸς Σαλώμην λέγῃ "μέχρι τότε εἶναι θάνατον ἄχρις ἂν αἱ γυναῖκες τίκτωσιν", οὐ τὴν γένεσιν κακίζων ἔλεγεν, ἀναγκαίαν οὖσαν διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν [3] πιστευόντων (δεῖ γὰρ εἶναι τὴν γένεσιν ταύτην ἄχρις ἂν τὸ σπέρμα προ[ς]ενεχθῇ τὸ προλελογισμένον)· [4] ἀλλὰ περὶ τῆς ἄνω Θηλείας αἰνίττεται, ἧς τὰ πάθη κτίσις γέγονεν, τῆς καὶ τὰς ἀμόρφους οὐσίας προβαλ[λ]ούσης, δι' ἣν καὶ ὁ Κύριος κατῆλθεν, ἀπὸ μὲν τοῦ πάθους ἡμᾶς ἀποσπάσων, ἑαυτῷ δὲ εἰσποιησόμενος.

[68]

[1]    Ἄχρι μὲν γὰρ ἦμεν τῆς Θηλείας μόνης τέκνα, ὡς ἂν αἰσχρᾶς συζυγίας, ἀτελῆ καὶ νήπια καὶ ἄφρονα καὶ ἀσθενῆ καὶ ἄμορφα, οἷον ἐκτρώματα προ[ς]ενεχθέντα, τῆς Γυναικὸς ἦμεν τέκνα· ὑπὸ δὲ τοῦ Σωτῆρος μορφωθέντες Ἀνδρὸς καὶ Νυμφῶνος γεγόναμεν τέκνα.

[69]   Ἡ Εἱμαρμένη ἐστὶ σύνοδος πολλῶν καὶ ἐναντίων δυνάμεων· αὗται δέ εἰσιν ἀόρατοι καὶ ἀφανεῖς, ἐπιτροπεύουσαι τὴν τῶν ἄστρων φορὰν καὶ δι' ἐκείνων [2] πολιτευόμεναι. Καθὸ γὰρ ἕκαστον αὐτῶν ἔφθακεν τῇ τοῦ κόσμου κινήσει συναναφερόμενον, τῶν κατ' αὐτὴν τὴν ῥοπὴν γεννωμένων εἴληχεν τὴν ἐπικράτειαν, ὡς αὑτοῦ τέκνων.

[70]

[1]    Διὰ τῶν ἀπλανῶν τοίνυν καὶ πλανωμένων ἄστρων, αἱ ἐπὶ τούτων ἀόρατοι δυνάμεις ἐποχούμεναι, [2] ταμιεύουσι τὰς γενέσεις καὶ ἐπισκοποῦσι· τὰ δὲ ἄστρα, αὐτὰ μὲν οὐδὲν ποιεῖ, δείκνυσι δὲ τὴν ἐνέργειαν τῶν κυρίων δυνάμεων, ὥσπερ καὶ ἡ τῶν ὀρνίθων πτῆσις σημαίνει τι, οὐχὶ ποιεῖ.

[71]

[1]    Τὰ τοίνυν δεκαδύο ζώδια καὶ οἱ ταῦτα ἐπιόντες ἑπτὰ ἀστέρες, τοτὲ μὲν συνοδεύοντες, τοτὲ δὲ ὑπαπαντῶντες, ἀνατέλλοντες ‹δύνοντες› ...· οὗτοι, πρὸς τῶν δυνάμεων κινούμενοι, κίνησιν τῆς οὐσίας δηλοῦσιν εἰς γένεσιν τῶν ζῴων καὶ τὴν τῶν περιστάσεων [2] τροπήν. Διάφοροι δ' εἰσὶν καὶ οἱ ἀστέρες καὶ αἱ δυνάμεις, ἀγαθοποιοὶ κακοποιοί, δεξιοὶ ἀριστεροί, ὧν κοινὸν τὸ τικτόμενον· ἕκαστον δὲ ‹δι'› αὐτῶν γίνεται κατὰ καιρὸν τὸν ἴδιον, τοῦ δυναστεύοντος τὰ κατὰ φύσιν ἀποτελοῦντος, τὸ μὲν ἐν ἀρχῇ, τὸ δὲ ἐπὶ τέλει.

[72]

[1]    Ἀπὸ ταύτης τῆς στάσεως καὶ μάχης τῶν δυνάμεων ὁ Κύριος ἡμᾶς ῥύεται, καὶ παρέχει τὴν εἰρήνην ἀπὸ τῆς τῶν δυνάμεων καὶ τῆς τῶν Ἀγγέλων παρατάξεως, ἣν οἳ μὲν ὑπὲρ ἡμῶν, οἳ δὲ καθ' ἡμῶν παρατάσσονται.

[2] Οἳ μὲν γὰρ στρατιώταις ἐοίκασι, συμμαχοῦντες ἡμῖν, ὡς ἂν ὑπηρέται Θεοῦ· οἳ δὲ λῃσταῖς· ὁ γὰρ Πονηρὸς οὐ παρὰ Βασιλέως ἐζώσατο λαβὼν τὴν [73] [1] μάχαιραν, ἑαυτῷ δὲ ἐξ ἀπονοίας ἁρπάσας. Διὰ δὴ τοὺς ἀντικειμένους οἵ, διὰ τοῦ σώματος καὶ τῶν ἐκτός, ἐπιβατεύουσι τῆς ψυχῆς καὶ ἐνεχυράζουσιν εἰς δουλείαν, οἱ [δὲ] δεξιοὶ οὔκ εἰσιν ἱκανοὶ παρακολουθοῦντες [2] σῴζειν καὶ φυλάσσειν ἡμᾶς. Οὐ γάρ εἰσι τέλεον προνοητικοί, ὥσπερ ὁ ἀγαθὸς Ποιμήν· ἀλλὰ μισθωτῷ παραπλήσιος ἕκαστος, τὸν λύκον ὁρῶντι προσιόντα καὶ φεύγοντι καὶ οὐ προθύμῳ τὴν ψυχὴν [3] ὑπὲρ τῶν ἰδίων προβάτων ἐπιδιδόναι. Προσέτι δὲ καὶ ὁ ἄνθρωπος, ὑπὲρ οὗ ἡ μάχη, ἀσθενὲς ὂν ζῷον, εὐεπίφορόν ἐστι πρὸς τὸ χεῖρον καὶ τοῖς μισοῦσι συλλαμβανόμενον· ὅθεν καὶ πλείω τὰ κακὰ ὑπάρχει αὐτῷ.

[74]

[1]    Διὰ τοῦτο ὁ Κύριος κατῆλθεν εἰρήνην ποιήσων, [2] τὴν ἀπ' οὐρανοῦ τοῖς ἐπὶ γῆς, ὥς φησιν ὁ Ἀπόστολος· "Εἰρήνη ἐπὶ τῆς γῆς καὶ δόξα ἐν ὑψίστοις." Διὰ τοῦτο ἀνέτειλεν ξένος ἀστὴρ καὶ καινός, καταλύων τὴν παλαιὰν ἀστροθεσίαν, καινῷ φωτί, οὐ κοσμικῷ, λαμπόμενος, ὁ καινὰς ὁδοὺς καὶ σωτηρίους τρεπόμενος, ‹ὡς› αὐτὸς ὁ Κύριος, ἀνθρώπων Ὁδηγός, ὁ κατελθὼν εἰς γῆν ἵνα μεταθῇ τοὺς εἰς τὸν Χριστὸν πιστεύσαντας ἀπὸ τῆς Εἱμαρμένης εἰς τὴν ἐκείνου Πρόνοιαν.

[75]

[1]    Ὅτι δέ ἐστι, φασίν, Εἱμαρμένη τοῖς ἄλλοις, τὰ ἀποτελέσματα προλεγόμενα δείκνυσιν· ἐναργὴς δὲ [2] ἀπόδειξις καὶ ἡ τῶν μαθημάτων θεωρία. Αὐτίκα οἱ Μάγοι, οὐ μόνον "εἶδον τὸν ἀστέρα" τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ τὸ ἀληθὲς ἔγνωσαν ὅτι "Βασιλεὺς ἐτέχθη", καὶ ὧν Βασιλεύς, ὅτι θεοσεβῶν. Τότε Ἰουδαῖοι μόνοι [3] διαβόητοι ἦσαν ἐπὶ θεοσεβείᾳ. Διὰ τοῦτο γὰρ καὶ ὁ Σωτήρ, πρὸς θεοσεβεῖς κατιών, ἐπὶ τούτους ἦλθεν πρώτους τοὺς τότε ἐπὶ θεοσεβείᾳ δόξαν ἀποφερομένους.

[76]

[1]    Ὡς οὖν ἡ γέννησις τοῦ Σωτῆρος γενέσεως ἡμᾶς καὶ Εἱμαρμένης ἐξέβαλεν, οὕτως καὶ τὸ βάπτισμα αὐτοῦ πυρὸς ἡμᾶς ἐξείλετο καὶ τὸ πάθος πάθους, [2] ἵνα κατὰ πάντα ἀκολουθήσωμεν αὐτῷ. Ὁ γὰρ εἰς Θεὸν βαπτισθεὶς εἰς Θεὸν ἐχώρησεν καὶ εἴληφεν "ἐξουσίαν ἐπάνω σκορπίων καὶ ὄφεων περιπατεῖν", [3] τῶν Δυνάμεων τῶν πονηρῶν. Καὶ τοῖς Ἀποστόλοις ἐντέλλεται· "Περιιόντες κηρύσσετε, καὶ τοὺς πιστεύοντας βαπτίζετε εἰς Ὄνομα Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ [4] ἁγίου Πνεύματος", εἰς οὓς ἀναγεννώμεθα, τῶν λοιπῶν Δυνάμεων ἁπασῶν ὑπεράνω γινόμενοι.

[77]

[1]    Ταύτῃ θάνατος καὶ τέλος λέγεται τοῦ παλαιοῦ βίου τὸ βάπτισμα, ἀποτασσομένων ἡμῶν ταῖς πονηραῖς Ἀρχαῖς, ζωὴ δὲ κατὰ Χριστόν, ἧς μόνος αὐτὸς [2] κυριεύει. Ἡ δύναμις δὲ τῆς μεταβολῆς τοῦ βαπτισθέντος οὐ περὶ τὸ σῶμα (ὁ αὐτὸς γὰρ ἀναβαίνει), ἀλλὰ [3] περὶ ψυχήν. Αὐτίκα δοῦλος Θεοῦ ἅμα τῷ ἀνελθεῖν τοῦ βαπτίσματος καὶ Κύριος τῶν ἀκαθάρτων λέγεται Πνευμάτων· καὶ εἰς ὃν πρὸ ὀλίγου ἐνήργουν, τοῦτον ἤδη "φρίσσουσιν".

[78]

[1]    Μέχρι τοῦ βαπτίσματος οὖν ἡ Εἱμαρμένη, φασίν, ἀληθής· μετὰ δὲ τοῦτο οὐκέτι ἀληθεύουσιν οἱ ἀστρολόγοι.

[2] Ἔστιν δὲ οὐ τὸ λουτρὸν μόνον τὸ ἐλευθεροῦν, ἀλλὰ καὶ ἡ γνῶσις, τίνες ἦμεν, τί γεγόναμεν· ποῦ ἦμεν, [ἢ] ποῦ ἐνεβλήθημεν· ποῦ σπεύδομεν, πόθεν λυτρούμεθα· τί γέννησις, τί ἀναγέννησις.

[79]

[1]    Ἕως οὖν ἀμόρφωτον, φασίν, ἔτι τὸ σπέρμα, Θηλείας ἐστὶ τέκνον· μορφωθὲν δὲ μετετέθη εἰς ἄνδρα καὶ υἱὸς Νυμφίου γίνεται· οὐκέτι ἀσθενὴς καὶ τοῖς κοσμικοῖς ὑποκείμενος ὁρατοῖς τε καὶ ἀοράτοις, ἀλλ' ἀνδρωθεὶς ἄρρην γίνεται καρπός.

[80]   Ὃν γεννᾷ ἡ Μήτηρ εἰς θάνατον ἄγεται καὶ εἰς κόσμον· ὃν δὲ ἀναγεννᾷ Χριστὸς εἰς ζωὴν μετατίθεται, [2] εἰς Ὀγδόαδα. Καὶ ἀποθνῄσκουσιν μὲν τῷ κόσμῳ, ζῶσι δὲ τῷ Θεῷ, ἵνα θάνατος θανάτῳ λυθῇ, ἀναστάσει [3] δὲ ἡ φθορά. Διὰ γὰρ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ ἁγίου Πνεύματος σφραγισθεὶς ἀνεπίληπτός ἐστι πάσῃ τῇ ἄλλῃ δυνάμει, καὶ διὰ τριῶν Ὀνομάτων πάσης τῆς ἐν φθορᾷ τριάδος ἀπηλλάγη· "φορέσας τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, τότε φορεῖ τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου".

[81]

[1]    Τοῦ πυρὸς τὸ μὲν σωματικὸν σωμάτων ἅπτεται πάντων· τὸ δὲ καθαρὸν καὶ ἀσώματον ἀσωμάτων φασὶν ἅπτεσθαι, οἷον Δαιμόνων, Ἀγγέλων τῆς πονηρίας, αὐτοῦ τοῦ Διαβόλου. Οὕτως ἐστὶ τὸ ἐπουράνιον πῦρ δισσὸν τὴν φύσιν, τὸ μὲν νοητόν, τὸ δὲ αἰσθητόν.

[2]    Καὶ τὸ βάπτισμα οὖν διπλοῦν ἀναλόγως· τὸ μὲν αἰσθητὸν δι' ὕδατος, τοῦ αἰσθητοῦ πυρὸς σβεστήριον· τὸ δὲ νοητὸν διὰ Πνεύματος, τοῦ νοητοῦ πυρὸς ἀλεξητήριον.

[3]    Καὶ τὸ σωματικὸν πνεῦμα τοῦ αἰσθητοῦ πυρὸς τροφὴ καὶ ὑπέκκαυμα γίνεται, ὀλίγον ὄν· πλεῖον δὲ γενόμενον σβεστήριον πέφυκεν. Τὸ δὲ ἄνωθεν δοθὲν ἡμῖν Πνεῦμα, ἀσώματον ὄν, οὐ στοιχείων μόνων, ἀλλὰ καὶ Δυνάμεων κρατεῖ καὶ Ἀρχῶν πονηρῶν.

[82]

[1]    Καὶ ὁ ἄρτος καὶ τὸ ἔλαιον ἁγιάζεται τῇ δυνάμει τοῦ Ὀνόματος Θεοῦ, τὰ αὐτὰ ὄντα κατὰ τὸ φαινόμενον οἷα ἐλήφθη· ἀλλὰ δυνάμει εἰς δύναμιν πνευματικὴν [2] μεταβέβληται. Οὕτως καὶ τὸ ὕδωρ, καὶ τὸ ἐξορκιζόμενον καὶ τὸ βάπτισμα γινόμενον, οὐ μόνον χωρ‹ίζ›ει τὸ χεῖρον, ἀλλὰ καὶ ἁγιασμὸν προσλαμβάνει.

[83]

[1]    Ἐπὶ τὸ βάπτισμα χαίροντας ἔρχεσθαι προσῆκεν ἀλλ' ἐπεὶ πολλάκις συγκαταβαίνει τισὶ καὶ ἀκάθαρτα Πνεύματα, ‹ἅ›, παρακολουθοῦντα καὶ τυχόντα μετὰ τοῦ ἀνθρώπου τῆς σφραγῖδος, ἀνίατα τοῦ λοιποῦ γίνεται, [ἃ] τῇ χαρᾷ συμπλέκεται φόβος, ἵνα τις [84] μόνος καθαρὸς αὐτὸς κατέλθῃ. Διὰ τοῦτο νηστεῖαι, δεήσεις, εὐχαί, ‹θέσεις› χειρῶν, γονυκλισίαι, ὅτι ψυχὴ "ἐκ κόσμου" καὶ "ἐκ στόματος λεόντων" ἀνασῴζεται· διὸ καὶ πειρασμοὶ εὐθέως ἀγανακτούντων τῶν ἀφ' ὧν ἀφῃρέθη· κἄν τις φέρῃ προειδώς, τά γε ἔξω σαλεύουσιν.

[85]   Αὐτίκα ὁ Κύριος μετὰ τὸ βάπτισμα σαλεύεται, εἰς ἡμέτερον τύπον, καὶ γίνεται πρῶτον "μετὰ θηρίων" ἐν τῇ ἐρήμῳ· εἶτα κρατήσας τούτων καὶ τοῦ Ἄρχοντος αὐτῶν, ὡς ἂν ἤδη βασιλεὺς ἀληθής, "ὑπ' [2] Ἀγγέλων ἤδη διακονεῖται". Ὁ γὰρ Ἀγγέλων ἐν σαρκὶ κρατήσας εὐλόγως ὑπ' Ἀγγέλων ἤδη δουλεύεται.

[3] Δεῖ οὖν ὡπλίσθαι τοῖς κυριακοῖς ὅπλοις, ἔχοντας τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχὴν ἄτρωτον, "ὅπλοις σβέσαι τὰ βέλη τοῦ Διαβόλου δυναμένοις", ὥς φησιν ὁ Ἀπόστολος.

[86]

[1]    Ἐπὶ τοῦ προ‹ς›κομισθέντος νομίσματος ὁ Κύριος εἶπεν οὐ· "Τίνος τὸ κτῆμα;" ἀλλά· "Τίνος ἡ εἰκὼν καὶ ἡ ἐπιγραφή; Καίσαρος"· ἵνα οὗ ἐστιν, [2] ἐκείνῳ δοθῇ. Οὕτως καὶ ὁ πιστός· ἐπιγραφὴν μὲν ἔχει διὰ Χριστοῦ τὸ Ὄνομα τοῦ Θεοῦ, τὸ δὲ Πνεῦμα ὡς εἰκόνα. Καὶ τὰ ἄλογα ζῷα διὰ σφραγῖδος δείκνυσι τίνος ἐστὶν ἕκαστον· καὶ ἐκ τῆς σφραγῖδος ἐκδικεῖται. Οὕτως καὶ ἡ ψυχὴ ἡ πιστή, τὸ τῆς ἀληθείας λαβοῦσα σφράγισμα, "τὰ στίγματα τοῦ Χριστοῦ" περιφέρει.

[3] Οὗτοί εἰσιν "τὰ παιδία τὰ ἤδη ἐν τῇ κοίτῃ συναναπαυόμενα" καὶ "αἱ Παρθένοι αἱ φρόνιμοι", αἷς αἱ λοιπαὶ αἱ μέλλουσαι οὐ συνεισῆλθον εἰς τὰ "ἡτοιμασμένα ἀγαθά", "εἰς ἃ ἐπιθυμοῦσιν Ἄγγελοι παρακύψαι".